1. ELEKTROKARDIOGRAFIAKO ATLASAATLAS DE ELECTROCARDIOGRAFA

2. Lehen argitalpena: 2008ko urtarrila Osakidetza Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Internet: www.osakidetza.euskadi.netE-mail: coordinacion@osakidetza.netLege-gordailua: BI-3750-08Argitaratzailea: Osakidetza lava 45 - 01006 VITORIA-GASTEIZISBN: 978-84-691-6899-8 Edicin: 1Enero 2008 Osakidetza Administracin de la Comunidad Autnoma Vasca Internet: www.osakidetza.euskadi.netE-mail: coordinacion@osakidetza.netDepsito Legal: BI-3750-08 Edita: Osakidetza lava 45 - 01006 VITORIA-GASTEIZISBN: 978-84-691-6899-8 3. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AIZENBURUA / TTULOELEKTROKARDIOGRAFIAKO ATLASA / ATLAS DE ELECTROCARDIOGRAFAKOORDINATZAILEAK / COORDINADORESAierbe Zabaleta, Pedro LuisMolinero de Miguel, EnriqueOrmaetxe Merodio, Jos MiguelOyanguren Artola, JuanaEGILEAK / AUTORESAierbe Zabaleta, Pedro LuisBveda Romeo, Francisco Javier Grande Lpez, PilarNez Araukua, GaizkaAndrs Morist, AbelCandina Villar, RobertoIbez-Maeztu An, Juan CarlosOrmaetxe Merodio, Jos MiguelArcocha Torres, Mara Fe Castaos Del Molino, Jos MaraLuis Garca, Mara TeresaOyanguren Artola, JuanaArrastio Lpez, Xabier Etxebeste Atorrasagasti, Jon Martnez Alday, Jess Daniel Rodrguez Snchez, IbonArrillaga Ibarluzea, ManuelFaus Charola, Jos Mara Molinero de Miguel, EnriqueRubio Ereo, AinhoaArzubiaga Bilbao, Jess MaraGaldeano Miranda, Jos MiguelMolinero Hernando, Enrique Ruiz de Azua Fernndez, EduardoBlanco Pelez, Julia Garca Martn, Rubn Montero Gato, Virginia Ruiz Gmez, LaraBastos Fernndez, GuillermoGaztaaga Arantzamendi, Larraitz Murga Eizagaetxeberria, Nekane Sagastagoitia Gorostiza, Txomin 4. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F ALABURDURAKAB: aurikulo-bentrikularraEKG: elektrokardiogramaLGL: Lown-Ganong-Levine-renTA: takikardia aurikularraAEBI: Angiotentsinaren entzima sindromeaEsA: eskuineko aurikula TAM: takikardia aurikularbihurtzailearen inhibitzaileams: milisegundoakmultifokala (foku anitzekoa)EsAB (HBEsAB): His-en balarenAtHB: atzeko hemiblokeoa (His-eskuineko adarraren blokeoaMzAP: mintzean zeharrekoen balaren ezkerreko adarraren atsedeneko potentziala TB: takikardia bentrikularraatzeko faszikuluaren blokeoa) EsAH: eskuineko aurikularenhazkundeaMzEP: mintzean zeharreko TBEI: takikardia bentrikular ez-AuHB: aurreko hemiblokeoa (His- ekintza-potentzialairaunkorraen balaren ezkerreko adarrarenEsB: eskuineko bentrikuluaaurreko faszikuluaren blokeoa) NAB: nodulu aurikulo-EsBH: eskuineko bentrikuluaren bentrikularraTBI: takikardia bentrikularBA: bentrikulo-atrialahazkundea iraunkorra(bentrikulo-aurikularra) NBT: nodulu barruko takikardia,EzA: ezkerreko aurikulatakikardia intranodularraBAB: blokeo aurikulo- TBP: takikardia bentrikularbentrikularra EzAB (HBEzAB): His-en balarenNS: nodulu sinusalapolimorfikoaBABT: birsartze aurikulo- ezkerreko adarraren blokeoa NSG: nodulu sinusaleko TdP: torsades de pointesbentrikularrak eragindako EzAH: ezkerreko aurikularengaixotasunatakikardiahazkundea OHT: odol-hodi handien t/m: taupadak minutukoBAkz: bide akzesorioaEzB: ezkerreko bentrikulua transposizioaDAE: desfribriladore automatiko TM: taupada-markagailuaezargarriaEzBH: ezkerreko bentrikuluaren PR: PR tarteahazkundeaEA: estrasistole aurikularra QT: QT tarteaTSB: takikardiaFA: fibrilazio aurikularrasuprabentrikularraEB: estrasistole bentrikularra QTz: QT tarte zuzendua,FB: fibrilazio bentrikularra bihotzeko maiztasunarekikoEIBA: erritmo idiobentrikular WPW: Wolff-Parkinson-White-renazeleratuaLE: loturako estrasistolea SA: sino-aurikularra sindromea 5. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AABREVIATURASAD: aurcula derechaECG: electrocardiogramams: milisegundos TIN: taquicardia intranodalAI: aurcula izquierdaENS: enfermedad del ndulo NAV: nodo auriculo-ventricular TRAV: taquicardia por reentradasinusal auriculo-ventricularAV: aurculo-ventricular NS: ndulo sinusalEU: extrasstole unionalBAV: bloqueo auriculo- PAT: potencial de accin TSV: taquicardiaventricular EV: extrasstole ventricular transmembranasupraventricularBRD (BRDHH): bloqueo de laFA: fibrilacin auricularPRT: potencial de reposo TV: taquicardia ventricularrama derecha del haz de HistransmembranaFV: fibrilacin ventricularTVNS: taquicardia ventricular noBRI (BRIHH): bloqueo de la ramaPR: intervalo PRHBA: hemibloqueo anterior sostenidaizquierda del haz de His(bloqueo del fascculo anteriorQT: intervalo QTde la rama izquierda del haz de TVP: taquicardia ventricularCAD: crecimiento auricular QTc: intervalo QT corregido paraHis)polimrficaderechola frecuencia cardiacaHBP: hemibloqueo posteriorTVS: taquicardia ventricularCAI: crecimiento auricular RIVA: ritmo idioventricular(bloqueo del fascculo posteriorizquierdoaceleradosostenidade la rama izquierda del haz deCVD: crecimiento ventricularHis) SA: sino-auricular VA: ventriculo-atrialderecho IECA: Inhibidor de la enzima TA: taquicardia auricularVAc: va accesoriaCVI: crecimiento ventricularconvertidora de la angiotensina TAM: taquicardia auricularizquierdo VD: ventrculo derechoLGL: Sndrome de Lown-Ganong-multifocalDAI: desfibrilador automtico LevineVI: ventrculo izquierdo TdP: torsades de pointesimplantable lpm: latidos por minuto WPW: Sndrome de Wolff- TGV: transposicin de losEA: extrasstole auricularMP: marcapasos grandes vasosParkinson-W 6. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AAURKIBIDEANDICEHITZAURREA1PRLOGO 1OINARRIAK /1/ FUNDAMENTOS /1/Elektrokardiograma4El electrocardiograma 4EKGren boltajea kalibratzea 5La calibracin del voltaje del ECG5Mintz zelularraren egitura eta funtzioak6Estructura y funciones de la membrana celular 6Ioien kanalak 7Canales Inicos 7Zelula uzkurgarriaren ekintza-potentziala eta horren adierazpen elektrokardiografikoa 8Potencial de accin de la clula contrctil y su expresin electrocardiogrfica8EKGren uhinak eta tarteak 9Ondas e intervalos del ECG9Elektrodoen kokapena10 Colocacin de los electrodos10Deribazioak 12 Las derivaciones12Elektrodoak behar bezala jarrita lortzen den EKG17 ECG obtenido con los electrodos correctamente colocados 17Besoetako elektrodoak elkar aldatu ondoren lortutako EKG18 ECG obtenido con los electrodos de los brazos cambiados entre s18Bihotz aurreko elektrodoak elkar aldatu ondoren lortutako EKG 19 ECG obtenido con los electrodos precordiales intercambiados 19INTERPRETATZEKO SISTEMATIKA /2/ SISTEMTICA DE LA INTERPRETACIN /2/EKG interpretatzeko sistematika 20 Sistemtica de interpretacin del ECG 20Bihotz-maiztasuna. Hori lortzeko metodoak 21 Frecuencia cardaca. Mtodos para obtenerla 21Bihotz-maiztasunaren neurketa 22 Medicin de la frecuencia cardaca22Erritmo sinusala. Ezaugarriak 24 Ritmo sinusal. Caractersticas24EKGren uhinak, tarteak eta segmentuak 26 Ondas, intervalos y segmentos del ECG 26P uhin sinusal normala27 Onda P sinusal normal 27PR tartea eta segmentua 29 Intervalo y segmento PR 29QRS konplexu normala30 Complejo QRS normal 30Bihotzaren errotazioak33 Rotaciones del corazn33Bihotzeko ardatz elektrikoaren (QRS) desbideratzeak plano frontalean 39 Desviaciones del eje elctrico del corazn (QRS) en el plano frontal 39QT tartea 43 Intervalo QT43ST segmentua eta T uhina44 Segmento ST y onda T44U uhina 48 Onda U48 7. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F ABARRUNBEEN HAZKUNDEA /3/ CRECIMIENTO DE CAVIDADES /3/Bihotzeko barrunbeen hazkundea 49 Crecimiento de cavidades cardacas49Eskuin-aurikularen hazkundea 50 Crecimiento auricular derecho 50Ezkerreko aurikularen hazkundea55 Crecimiento auricular izquierdo 55Bi aurikulen hazkundea 59 Crecimiento biauricular 59Aurikulen arteko blokeoa 61 Bloqueo interauricular61Ezkerreko bentrikuluaren hazkundea 65 Crecimiento ventricular izquierdo 65Ezker-bentrikuluaren gainkarga sistolikoa eta diastolikoa67 Sobrecarga sistlica y diastlica de ventrculo izquierdo 67Ezkerreko bentrikuluaren hazkundea, ezkerreko adarraren blokeoarekin batera70 Crecimiento ventricular izquierdo asociado a bloqueo de rama izquierda70Eskuineko bentrikuluaren hazkundea 72 Crecimiento ventricular derecho 72Eskuin-bentrikuluaren gainkarga sistolikoa eta diastolikoa 77 Sobrecarga sistlica y diastlica de ventrculo derecho 77Bi aurikulen hazkundea. Bi bentrikuluen hazkundea79 Crecimiento biauricular. Crecimiento biventricular79BENTRIKULU BARRUKO BLOKEOAK /4/ BLOQUEOS INTRAVENTRICULARES /4/Eszitazio/eroapeneko sistema espezifikoa 80 El sistema especfico de excitacin-conduccin80Bentrikuluko aktibazio normalaren bektoreak81 Los vectores de la activacin ventricular normal81Bentrikulu barruko eroapenaren asalduak82 Trastornos de la conduccin intraventricular82His-en balaren eskuineko adarraren blokeoa 83 Bloqueo de la rama derecha del haz de His 83His-en balaren ezkerreko adarraren blokeoa 92 Bloqueo de la rama izquierda del haz de His 92Ezker-adarraren aurreko faszikuluaren hemiblokeoa98 Hemibloqueo de la subdivisin anterior de la rama izquierda 98Ezker-adarraren atzeko faszikuluaren hemiblokeoa101 Hemibloqueo de la subdivisin posterior de la rama izquierda 101Eskuineko adarraren blokeoa eta aurreko hemiblokeoa (blokeo bifaszikularra) 104 Eskuineko adarraren blokeoa eta atzeko hemiblokeoa (blokeo bifaszikularra)105 Bloqueo de rama derecha y hemibloqueo anterior (bloqueo bifascicular)104Eskuineko adarraren blokeoa, aurreko hemiblokeoa eta PR luzea Bloqueo de rama derecha y hemibloqueo posterior (bloqueo bifascicular) 105(blokeo trifaszikularra)106 Bloqueo de rama derecha, hemibloqueo anterior y PR largo (bloqueo trifascicular) 106KARDIOPATIA ISKEMIKOA /5/ 108 CARDIOPATA ISQUMICA /5/108Iskemia subendokardikoa 109 Isquemia subendocrdica109Iskemia subepikardikoa111 Isquemia subepicrdica 111Lesio subendokardikoa 116 Lesin subendocrdica116Lesio subepikardikoa120 Lesin subepicrdica 120Errepolarizazio goiztiarra123 Repolarizacin precoz123Nekrosia125 Necrosis 125Infartuaren kokapena126 Localizacin del infarto 126 8. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F ABeheko aurpegiko miokardioko infartu akutua127 Infarto agudo de miocardio de cara inferior127Beheko miokardioko infartua, atzeko aurpegira zabalduz 129 Infarto agudo de miocardio inferior con extensin a cara posterior 129Lesio subepikardikoa, aurre-alboan kokatua, altua eta baxua132 Lesin subepicrdica anterior y lateral, alta y baja 132Trenkadako eta goi-alboko aurpegien miokardioko infartua 136 Infarto de miocardio septal y lateral alto 136Enbor komunaren estenosia137 Estenosis del tronco comn 137His-en balaren eskuineko adarraren blokeoa eta beheko infartua 140 Bloqueo de rama derecha del haz de His e infarto inferior140Trenkadako miokardioko infartua His-en balaren ezkerreko adarraren blokeoa 142 Bloqueo de rama izquierda del haz de His e infarto septal142Beheko miokardioko infartua aurreko hemiblokeoarekin batera145 Infarto de miocardio inferior en presencia de hemibloqueo anterior 145BRADIARRITMIAK /6/ BRADIARRITMIAS /6/Sailkapena 146 Clasificacin146Etiologia147 Etiologa147Ihes-erritmoak 148 Ritmos de escape 148Nodulu sinusaleko gaixotasuna150 Enfermedad del ndulo sinusal150Blokeo sino-aurikularra151 Bloqueo sino-auricular 151Bradikardia sinusala 152 Bradicardia sinusal152Geldialdi sinusala 154 Paro sinusal 154Lotura ABeko erritmoa155 Ritmo de la unin AV 155Bentrikuluko ihes-erritmoa 159 Ritmo de escape ventricular159Bradikardia/Takikardia sindromea 161 Sndrome bradicardia-taquicardia 161Taupada-markagailu migratzailea162 Marcapasos migratorio162Blokeo AB163 Bloqueo AV 163Lehen mailako blokeo AB165 Bloqueo AV de primer grado 165Bigarren mailako blokeo AB, Mobitz 1 166 Bloqueo AV de segundo grado, Mobitz 1166Bigarren mailako blokeo AB, Mobitz 2 167 Bloqueo AV de segundo grado, Mobitz 2167Maila altuko blokeo AB 168 Bloqueo AV de alto grado 1682/1 blokeo AB169 Bloqueo AV 2/1 169Hirugarren mailako blokeo AB 171 Bloqueo AV de tercer grado 171Fibrilazio aurikularra bentikuluaren erantzun motelarekin175 Fibrilacin auricular con respuesta ventricular lenta175Flutter aurikularra bentikuluaren erantzun motelarekin 176 Flutter auricular con respuesta ventricular lenta176 9. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F ATAKIARRITMIAK /7/TAQUIARRITMIAS /7/Takiarritmiak 177 Taquiarritmias 177Sailkapena178 Clasificacin178Takiarritmia suprabentrikularrak179 Taquiarritmias supraventriculares179Estrasistoleak180 Extrasstoles180Estrasistole aurikularrak 181 Extrasstoles auriculares181Loturako estrasistoleak 183 Extrasstoles unionales183Estrasistole bentrikularrak 184 Extrasstoles ventriculares184Takikardia aurikularrak 187 Taquicardias auriculares 187Jatorrizko lekuaren kokapen elektrokardiografikoa 188 Localizacin electrocardiogrfica del lugar de origen188Takikardia sinusala 189 Taquicardia sinusal189Arritmia sinusala 190 Arritmia sinusal 190Takikardia aurikularra191 Taquicardia auricular191Takikardia aurikular multifokala195 Taquicardia auricular multifocal 195Flutter aurikular arrunta 196 Flutter auricular comn196Flutter aurikular alderantzikatua 198 Flutter auricular inverso198Flutter aurikular atipikoa200 Flutter auricular atpico200Fibrilazio aurikularra202 Fibrilacin auricular202Fibrilazio aurikular fokala 204 Fibrilacin auricular focal204Lotura ABeko takikardiak205 Taquicardias de la unin A-V 205Takikardia suprabentrikular ortodromikoa206 Taquicardia supraventricular ortodrmica 206Takikardia suprabentrikularra, birsartze intranodalagatik 207 Taquicardia supraventricular por reentrada intranodal207Loturako erritmo azeleratua 210 Ritmo acelerado de la unin210Maniobra bagalak edo adenosina212 Maniobras vagales o adenosina212QRS estuko takikardiaren eskema diagnostikoa216 Esquema diagnstico de la taquicardia de QRS estrecho216Takiarritmia bentrikularrak 217 Taquiarritmias ventriculares 217Eskuin-bentrikuluko displasia arritmogenikoa227 Displasia arritmognica de ventrculo derecho227Ezkerreko takikardia bentrikular idiopatikoa229 Taquicardia ventricular izquierda idioptica 229EsBko takikardia bentrikular idiopatikoa230 Taquicardia ventricular idioptica de VD 230EsBko irteera-traktuko beste takikardia bentrikular idiopatikoa 231 Taquicardia ventricular idioptica de tracto de salida de VD 231Eskuineko bentrikuluko takikardia bentrikularra 232 Taquicardia ventricular de ventrculo derecho232Takikardia bentrikularra, adarra/adarra motakoa 236 Taquicardia ventricular rama-rama236Ezkerreko faszikulu arteko takikardia bentrikularra 242 Taquicardia ventricular interfascicular izquierda242 10. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AAtzemateak eta bat-egiteak244 Capturas y fusiones244QRS zabaleko takikardiaren eskema diagnostikoa246 Esquema diagnstico de la taquicardia de QRS ancho 246Bi norabidetako takikardia bentrikularra247 Taquicardia ventricular bidireccional247Kanalopatiak248 Canalopatas 248I Tipoko Brugadaren sindromea 249 Sndrome de Brugada tipo I 249QT luze sortzetikoaren sindromea252 Sndrome de QT largo congnito 252QT laburraren sindromea 256 Sndrome de QT corto 256TB polimorfikoa 257 Taquicardia ventricular polimrfica257Fibrilazio bentrikularra258 Fibrilacin ventricular258Flutter bentrikularra 259 Flutter ventricular259Torsades de pointes 260 Torsades de pointes260Desfribiladore ezargarria 263 Desfribilador implantable263ESZITAZIO-AURREA /8/ PREEXCITACIN /8/Eszitazio-aurrea269 Preexcitacin269Wolff-Parkinson-White-ren sindromea 270 Sndrome de Wolff-Parkinson-White270Bide akzesorioen kokapena 275 Localizacin de las vas accesorias275WPW intermitentea 285 WPW intermitente 285Takikardiak bide akzesorioak dituzten pazienteetan286 Taquicardias en los pacientes con vas accesorias286Takikardia suprabentrikular ortodromikoa288 Taquicardia supraventricular ortodrmica 288Takikardia suprabentrikular antidromikoa289 Taquicardia supraventricular antidrmica 289Fibrilazio aurikularra, BAkz batean zeharreko aurreranzko eroapenarekin 290 Fibrilacin auricular con conduccin antergrada a travs de una VAc 290Lown-Ganong-Levine-ren sindromea292 Sndrome de Lown-Ganong-Levine 292Mahaim tipoko BAkz293 VAc tipo Mahaim293BAkz faszikulo-bentrikularra295 VAc fascculo-ventricular295TAUPADA-MARKAGAILUAK /9/300 MARCAPASOS /9/ 300Taupada-markagailu motak301 Tipos de marcapasos301Estimulazio-atalasea303 Umbral de estimulacin 303Estimulazio motak 304 Tipos de estimulacin304Hautematea305 Sensado305Hautematearen arazoak 306 Problemas de sensado 306Estimulazio moduak307 Modos de estimulacin307 11. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AEstimulazio moduaren hautaketa315 Eleccin del modo de estimulacin315AAI taupada-markagailua 317 Marcapasos AAI 317VVI taupada-markagailua 319 Marcapasos VVI 319VVI taupada-markagailua. Taupada-markagailuaren sindromea 321 Marcapasos VVI. Sndrome de marcapasos 321VDD taupada-markagailua 322 Marcapasos VDD 322DDD taupada-markagailua 325 Marcapasos DDD 325Bi bentrikuluko taupada-markagailua 326 Marcapasos Biventricular 326Atzematearen eta hautematearen hutsegitea 327 Fallos de captura y sensado327Taupada-markagailua bitarteko takikardia334 Taquicardia mediada por marcapasos 334ASALDU ELEKTROLITIKOAK /10/ TRASTORNOS ELECTROLTICOS /10/EKG eta asaldu elektrolitikoak336 ECG y trastornos electrolticos336Hiperpotasemia337 Hiperpotasemia 337Hipopotasemia 340 Hipopotasemia340Hiperkaltzemia345 Hipercalcemia345Hipokaltzemia 347 Hipocalcemia 347EKG ETA FARMAKOAK /11/ ECG y FRMACOS/11/EKG eta farmakoak 349 ECG y frmacos 349Digitalikoak350 Digitlicos350Antiarrimiaren kontrako farmakoak 358 Frmacos antiarrtmicos358Diltiazema361 Diltiazem361Beta-blokeatzaileak 362 Beta-bloqueantes 362QT tartearen luzapena 363 Prolongacin del intervalo QT363QT tartea luzaten duten farmakoak 364 Frmacos que prolongan el intervalo QT 364Farmakoek eragindako TdPen arrisku-faktoreak365 Factores de riesgo de las TdP inducidas por frmacos 365QT luzean, ahotik kinidina hartzeak eragindakoa 366 QT largo adquirido por la toma de quinidina oral 366QT luzean, ahotik amiodarona hartzeak eragindakoa 367 QT largo adquirido por la toma de amiodarona oral367QT luzean, ahotik sotalol hartzeak eragindakoa368 QT largo adquirido por la toma de sotalol oral 368Torsades de Pointes. Farmakoek eragindako QT luzea369 Torsades de pointes. QT largo adquirido por frmacos 369IC klaseko farmakoekin lotutako larrialdiak 371 Urgencias relacionadas con frmacos de clase IC371Farmakoek eragindako arritmien tratamendua372 Tratamiento de las arritmias inducidas por frmacos372 12. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AEKG PEDIATRIAN /12/ECG EN PEDIATRA /12/Balio normalak 373 Valores normales373Arnas arritmia sinusala376 Arritmia Sinusal Respiratoria 376Errepolarizazio goiztiarra 377 Repolarizacin precoz 377QT luze sortzetikoa378 QT largo congnito378WPW379 WPW 379Sortzetiko blokeo AB 380 Bloqueo AV congnito380Situs Inversus eta Birikako Atresia381 Situs Inversus y Atresia Pulmonar 381Miokardiopatia murriztailea382 Miocardiopata restrictiva382Gutxiegitasun aortiko larria 383 Insuficiencia artica severa383Ostium secundum tipoko aurikula arteko komunikazioa384 Comunicacin interauricular tipo ostium secundum384Bentrikulu arteko komunikazioa 385 Comunicacin interventricular 385Kuxin endokardikoen anomalia 387 Anomala de cojines endocrdicos387Fallot-en tetralogia 388 Tetraloga de Fallot388Trikuspidearen atresia 389 Atresia tricspide389Odol Hodi Handien D-Transposizioa390 D-Transposicin de los Grandes Vasos390Odol Hodi Handien L-Transposizioa393 L- Transposicin de Grandes Vasos 393Truncus Arteriosus, I tipoko, operatua 394 Truncus Arteriosus tipo I operado 394BIBLIOGRAFIA 395 BIBLIOGRAFIA395 13. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AHITZAURREA PRLOGOElektrokardiografo izeneko aparatuaren bidez egindako bihotzeko jarduera La electrocardiografa es el registro de la actividad elctrica del coraznelektrikoaren erregistroa da elektrokardiografia. Horrela lortutako erregistroarimediante el aparato llamado electrocardigrafo. El registro obtenidoelektrokardiograma esaten zaio (EKG laburdura, alemaneko Elektrokardiogrammes el electrocardiograma (ECG/EKG, del alemn Elektrokardiogramm),hitzetik dator), eta grafiko horrek aipatutako bihotz-jarduera hori etengabeko grfico que expresa dicha actividad en forma de cinta continua.zinta jarraitu moduan adierazten du. Elektrokardiograma hitz horretan hiru osagaiEl nombre electrocardiograma est compuesto por electro (actividadbereizten dira: elektro (jarduera elektrikoa), kardio (bihotza grezieraz) eta grama, elctrica), cardio (corazn en griego) y grama, que en griego significagrezieraz idazkera esan nahi duena.escritura.XIX. mendean argi eta garbi frogatu zen bihotzak elektrizitatea sortzen zuela. En el siglo XIX se puso de manifiesto que el corazn generaba electricidad.Bihotzeko taupada sorrarazten duen jarduera elektrikoa Kolliker eta Mueller- La actividad elctrica generadora del latido cardiaco fue descubierta porek aurkitu zuten 1856an. Augustus Waller (1856-1922) izan zen, Marey-ren Kolliker y Mueller en 1856. Augustus Waller (1856-1922), modificando elelektrometro kapilarra aldatuz, gorputzaren azaleratik bihotzeko aldaketaelectrmetro capilar de Marey, fue el primero en conseguir desde la superficieelektrikoen erregistroa lortzen lehena, horretarako bere zakurra erabiliz. corporal un registro de las variaciones elctricas cardacas, para lo que utilizLeyden-go (Herbehereak) Unibertsitatean Fisiologia eta Histologiako irakasleaa su perro. Willen Einthoven (1860-1927), profesor de Fisiologa e Histologazen Willen Einthoven-ek (1860-1927) garatu zuen harizko galbanometroa, en la Universidad de Leyden (Holanda), desarroll el galvanmetro de cuerda,Waller-ek erabiltzen zuena baino askoz ere zehatzagoa, eta berak jarri zituenmucho ms exacto que el que usaba Waller, y cre los fundamentos de laelektrokardiografia modernoaren oinarriak. Einthoven-ek esleitu zizkien P, Q, R, electrocardiografa moderna. Einthoven asign las letras P, Q, R, S y T a lasS eta T letrak erregistroko deflexioei eta ikertzaile horrexek deskribatu zituen diferentes deflexiones y describi las caractersticas electrocardiogrficas degaixotasun kardiobaskular ugariren ezaugarri elektrokardiografikoak. Lan numerosas enfermedades cardiovasculares. En 1924 le concedieron el Premiohoriengatik guztiengatik Medikuntzako Nobel saria eman zioten 1924. urtean. Nobel de Medicina.Klinikan erabiltzen hasi zenetik mende bat baino gehiago iragan arren, El electrocardiograma, a pesar de haber transcurrido ms de un siglo desdeelektrokardiogramak ezinbesteko tresna izaten jarraitzen du hainbat gaixotasun su aplicacin en la clnica, contina siendo un elemento imprescindible parakardiobaskular atzeman eta diagnostikatzeko. EKGren erregistroa lortzen erraza la deteccin y seguimiento de muchas enfermedades cardiovasculares. Esda, merkea, ez inbaditzailea ezta mingarria ere; interpretatzen erraza gertatzenda batzuetan eta aski zaila beste batzuetan, nahierara errepika daiteke eta, bereun registro fcil de obtener, barato, no invasivo ni doloroso, a veces fcil y adiagnostikatzeko gaitasuna eta baita bere mugak ere aldez aurretik kontuan veces difcil de interpretar, que puede repetirse a voluntad y que, conocidas suhartuta, oraindik ere punta-puntako baliabidea da zenbait prozesu kardiologiko capacidad diagnstica y sus limitaciones, mantiene una vigencia indiscutible en(kardiopatia iskemikoa, erritmoaren asalduak, blokeoak edo eszitazio-aurrea, el diagnstico y control evolutivo de algunos procesos cardiolgicos como lanagusienak aipatzearren) diagnostikatu eta horien eboluzioa kontrolatzeko, beste cardiopata isqumica, los trastornos del ritmo, los bloqueos y la preexcitacin,prozesu batzuetan teknika modernoagoek gainditua izan den bitartean. Edonola en tanto que en otros procesos ha sido desplazado por tcnicas ms modernas.izanik ere, trazadura elektrokardiografikoaren interpretazioa pazientearen En cualquier caso, la interpretacin del trazado electrocardiogrfico debe deegoera kliniko orokorra kontuan hartuz egin behar da betiere.hacerse siempre teniendo en cuenta el contexto clnico general del paciente.Elektrokardiografia ez da, hala ere, kardiologoaren eremu esklusiboa,La electrocardiografa no es en absoluto un campo exclusivo del cardilogo.ezta gutxiagorik ere. EKGk gaixotasun kardiobaskularren diagnostiko etaDado que el ECG contina siendo esencial para el diagnstico y control de laskontrolerako ezinbestekoa izaten jarraitzen duenez, atlas hau kardiologoez enfermedades cardiovasculares, esta obra va destinada en principio, adems degain, oheburuko mediku, internista, pediatra, anestesista, erizain, etab.entzata los cardilogos, a los mdicos generales, internistas, pediatras, anestesistas,dago pentsatua, batik bat Kardiologian, Zainketa Intentsiboetako Unitateetan,enfermera, etc., especialmente si se trabaja en Cardiologa, Unidades deLarrialdietan eta Barne Medikuntzan aritzen badira. Baina teknika honenCuidados Intensivos, Urgencias y Medicina Interna. Pero las aplicaciones /1/ 14. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AHITZAURREAPRLOGOaplikazioak beste hainbat espezialitate eta arlotara ere zabal daitezke: Familiade esta tcnica pueden ampliarse, y de hecho se amplan, a la Medicina deeta Komunitate Medikuntzara, Anbulategietara, eta Oinarrizko Bizi EuskarrikoFamilia y Ambulatoria y Unidades de Soporte Vital Bsico mviles, donde aUnitate mugikorretara, horietan interpretazio bizkor eta fidagarria behar menudo se necesita una interpretacin rpida y fiable para tomar decisionesizaten baita sarritan erabaki farmakologikoak hartu eta pazienteak ospitalera farmacolgicas y de traslado de los pacientes al medio hospitalario.baldintzarik onenetan garraiatu ahal izateko.En esta era de la imagen los autores hemos preferido dar a nuestro trabajo laGaur egun bizi dugun irudiaren aro honetan egileok atlas baten itxura emanforma de atlas para facilitar la compresin de la electrocardiografa a cuantosnahi izan diogu gure lanari, interesatuak dauden osasun-arloko profesionalprofesionales sanitarios se hallen interesados en la misma. Aportamos unguztien aurrean elektrokardiografia ahalik eta modurik errazenean azaltzeko.considerable nmero de trazados electrocardiogrficos que esperamos seaHorrexegatik, trazadura elektrokardiografiko ugari agertzen dira obra suficiente para entender la expresin electrocardiogrfica de las patologashonetan, eta horien laguntzarekin patologiarik garrantzitsuenen adierazpenms importantes.elektrokardiografikoa ulertzeko aski izango direla espero dugu.A continuacin pasamos a exponer en sntesis el contenido de la obra. ConstaJarraian obraren edukia azalduko dugu, laburbilduta bada ere. Hamabi atal de doce captulos.edo kapitulu dira guztira.En el primero se hace una descripcin bsica sencilla de los fundamentosAurreneko atalean teknika honen oinarri teoriko eta praktikoen deskribapentericos y prcticos de esta tcnica: la membrana celular, gnesis de lasinple bezain erraza egiten da: mintz zelularra, bihotzeko jarduera elektrikoarenactividad elctrica del corazn y medios de registrarla desde la superficiesorrera eta jarduera hori gorputz-azaleratik erregistratzeko bitartekoakcorporal: tringulo de Einthoven y derivaciones.(Einthoven-en triangelua eta deribazioak).El segundo captulo trata de la interpretacin rutinaria del ECG, siguiendoBigarren kapituluak EKGren ohiko interpretazioa jorratzen du, sistematikauna sistemtica y citando las variantes ms importantes.jakin bati jarraituz eta aldagai garrantzitsuenak aipatuz.El tercer captulo aborda los crecimientos cavitarios. Los autores creemosHirugarren atalean barrunbeen hazkundeak aztertu eta jorratzen dira. Egileonustez, hipertrofiak eta dilatazioak antzeman eta diagnostikatzeko ekokardiografia que, a pesar que la ecocardiografa es un mtodo diagnstico mejor para labaliabide diagnostiko hobea den arren, irizpide elektrokardiografikoak ez deteccin de hipertrofias y dilataciones, los criterios electrocardiogrficos nolirateke hala ere albo batera utzi eta ahaztu behar, irizpide horiexek baitiradeben de caer en el olvido ya que son a menudo los que nos conducen a solicitarsarritan balorazio ekokardiografikoa eskatzera eramango gaituztenak.la valoracin ecocardiogrfica.Laugarren kapituluan bentrikulu barruko blokeoak aztertzen dira: adarreko El cuarto captulo trata de los bloqueos intraventriculares: bloqueos de ramablokeoak eta hemiblokeoak.y hemibloqueos.Bosgarren atalean kardiopatia iskemikoa azaltzen da, aurkikuntzaEl quinto captulo trata de la cardiopata isqumica, con especialelektrokardiografikoen bidez infartuaren kokapen topografikoari aipamen referencia a la localizacin topogrfica del infarto a travs de los hallazgosberezia eginez. electrocardiogrficos.Seigarren kapituluan bradiarritmiak jorratzen dira: nodulu sinusalarenEl sexto captulo aborda las bradiarritmias: enfermedad del ndulo sinusal ygaixotasuna eta blokeo aurikulobentrikularrak.bloqueos aurculoventriculares.Zazpigarren atala takiarritmiei eskainia dago: azken urteotan ikaragarri garatu El sptimo captulo se dedica a las taquiarritmias, rea de la arritmologada arritmologiaren arlo hori, eta prozesu horien ikerketa eta tratamenduakque se ha desarrollado extraordinariamente los ltimos aos y cuyo estudio y /2/ 15. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F AHITZAURREA PRLOGObarrunbe barruko teknika elektrofisiologikorik modernoenak erabiltzera tratamiento requieren a menudo de las modernas tcnicas electrofisiolgicasbehartzen gaitu sarritan. Gai horiek zabalak eta konplexu samarrak diren arren,intracavitarias. A pesar de la complejidad y extensin de estos temas, creemoserraz ulertzeko moduan azalduak daudela uste dugu. que son expuestos de forma asequible.Zortzigarren atalean eszitazio-aurreko sindromeak aztertzen dira, ezohikoEl octavo captulo trata de los sndromes de preexcitacin, provocados porbide aurikulo-bentrikularrek eraginak eta arazo larriak sor ditzaketenak. Aurrez vas anmalas aurculoventriculares y que pueden causar graves problemas.jorratutako takiarritmien gaia bezala, kapitulu hau ere etengabeko berrikuntza Como el tema anterior de las taquiarritmias, ste es tambin un captulo eneta aurrerapen-bidean murgildua dagoenez, teknika elektrofisiologiko konplexuakconstante revisin y progreso que frecuentemente requiere asmismo deeskatzen ditu sarritan. Gure elektrofisiologoek zehaztasunez, baina modu sinpletcnicas electrofisiolgicas complejas. Nuestros electrofisilgos exponeneta ulergarrian azaltzen dituzte gai horiek guztiak. estos temas con rigor y sencillez.Bederatzigarren atala taupada-markagailuei eskainia dago, eta bertan El noveno captulo, dedicado a los marcapasos, trata de los modos deestimulazio artifiziala egiteko modu desberdinak azaltzen dira, prozesuestimulacin artificial y de los fallos y complicaciones que pueden darse durantehorretan gerta daitezkeen hutsegite eta konplikazioen berri ere emanez.la misma.Hamargarren kapituluan EKGn antzeman daitezkeen asaldu elektrolitikoak El dcimo captulo se dedica a los trastornos electrolticos detectables enazaltzen dira, egoera usuak klinikan, iatrogenoak sarritan eta kasu askotan el ECG, situaciones frecuentes en la clnica, a menudo yatrgenas y que nobehar eta merezi duten adina arreta jasotzen ez dutenak. siempre reciben la atencin que merecen.Hamaikagarren kapituluan klinikan normalean erabiltzen diren botikek El undcimo captulo se refiere a los trastornos provocados por los frmacoseragindako asalduak aipatzen dira. Bai trastorno horiek eta baita sarritanhoriekin lotuak ageri ohi diren trastorno elektrolitikoak ere, arreta handiz de uso habitual en la clnica y que, como los trastornos electrolticos a los quetratatuak izan behar dute. a menudo se asocian, deben ser observados con atencin.Hamabigarren atala, azkena, EKG pediatrikoari eskainia dago, eta El duodcimo y ltimo captulo, dedicado al ECG peditrico, expone desdebertan azaltzen dira bularreko haurrengan normalak diren parametro los parmetros electrocardiogrficos normales en lactantes hasta loselektrokardiografikoak, baita zenbait sortzetiko kardiopatia konplexuren electrocardiogramas en algunas cardiopatas congnitas complejas.elektrokardiogramak ere. Confiamos que esta obra sea de utilidad y contribuya a la difusin del euskaraObra hau baliagarria izatea espero dugu, eta euskara osasun-eremuanen el medio sanitario, adems de proporcionar a las generaciones jveneszabaltzeko lagungarri gertatzea, belaunaldi gazteagoei elektrokardiografiarenuna herramienta sencilla y actualizada para la interpretacin clnica til de lainterpretazio kliniko egokia egiteko tresna sinple eta eguneratua eskaintzeazelectrocardiografa.gain. Agradecemos a Osakidetza su colaboracin en la edicin y difusin deGure esker ona Osakidetzari lan hau argitaratu eta zabaltzeko eskainitakoeste trabajo, que los autores esperamos poder ampliar con posterioreslankidetzagatik. Dena den, egileok obra hau zabaldu eta hedatzea espero dugu,aportaciones.bestelako ekarpen gehigarrien bidez.LOS AUTORESEGILEAK /3/ 16. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAKFUNDAMENTOSElektrokardiograma El electrocardiogramaElektrokardiografoaElektrokardiogramaEKG bihotzeko jarduera elektrikoaren erregistroa da. Jarduera hori El ECG es el registro de la actividad elctrica del corazn. Cuandogorputzaren gainazalera iristen denean, elektrodo batzuek antzeman sta alcanza la superficie corporal, es detectada por unos electrodos yeta kable bidez erregistroko gailura bidaltzen da (elektrokardiografoa enviada por medio de cables al aparato de registro (electrocardigrafo);izenekora); aparatu edo gailu honek seinalea anplifikatu egiten du eta ste amplifica la seal y hace mover la aguja inscriptora sobre un papelorratz inskribatzailea paper milimetratu baten gainean mugiarazten du, milimetrado, inscribiendo el ECG.EKG idatziz edo inskribatuz.EKG oso baliagarria da diagnostikorako, izan ere bihotzeko gaitz askok,La utilidad diagnstica del ECG se debe a que muchas enfermedadesbihotzaren jarduera elektrikoa aldatzen dutenez, sarritan diagnostikoak izan cardacas, al modificar la actividad elctrica del corazn, provocandaitezkeen EKGren alterazioak eragiten dituztelako. Teknika kaltegabea alteraciones del ECG que a menudo son diagnsticas. Se trata de una tcnicada, sinplea eta kostu gutxikoa, eta hiru parametroren berri ematen digu: inocua, sencilla y de escaso coste, que informa sobre tres parmetros:boltajea (uhinen anplitudea), iraupena (edo sortzeko behar duten denbora)voltaje (amplitud de las ondas), duracin (tiempo que tardan en generarse)eta morfologia.y morfologa.EKGren oinarrizko interpretazioak kontzeptu sinpleak erabiltzea eskatzen La interpretacin bsica del ECG requiere el manejo de conceptos simplesdu, eta kontzeptu horiei esker diagnostiko elektrokardiografiko gehienak que permiten acceder a la mayora de los diagnsticos electrocardiogrficos.egin daitezke. EKGren interpretazio aurreratuak, ordea, (arritmiakonplexuen analisirako, esate baterako) kontzeptu konplexuagoak etaLa interpretacin avanzada del ECG (para el anlisis, por ejemplo, de laszailagoak erabiltzea eskatzen du, eta interpretazioan ere esperientzia edo arritmias complejas) requiere el manejo de conceptos ms complicados yeskarmentua behar-beharrezkoa da.de la experiencia en la interpretacin./4/ 17. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAKFUNDAMENTOSEKGren boltajea kalibratzeaLa calibracin del voltaje del EKG Boltajea (mV)EKG aurikuletako eta bentrikuluetako zelula miokardiko guztien seinale El ECG es la suma de las seales elctricas de todas las clulaselektrikoen batura da. Zelulak atseden elektrikoko egoeran daudenean lerro miocrdicas auriculares y ventriculares. Aparece una lnea basal planabasal lau bat agertzen da, eta zelulak, despolarizazio eta errepolarizazioko cuando las clulas estn en estado de reposo elctrico y unos complejosfenomenoak direla medio, elektrikoki aktibatzen direnean, berriz, konplexu positivos, negativos o isodifsicos cuando la clula se activa elctricamentepositiboak, negatiboak edo isodifasikoak agertzen dira.por los fenmenos de despolarizacin y repolarizacin.Bihotzak eragindako indar elektrikoek irudikapen bektoriala dute. Norabide bat Las fuerzas elctricas generadas por el corazn tienen una representacineta noranzko bat duen magnitudea besterik ez da bektorea. Orratz inskribatzailea vectorial. Un vector es una magnitud con una direccin y un sentido. Lagorantz nahiz beherantz desplazatzen da, eragindako potentzialaren magnitudea aguja inscriptora se desplaza hacia arriba o abajo segn la magnitud delzer-nolakoa den kontu; paperean inskribatutako deflexioa positiboa izango potencial generado; la deflexin inscrita es positiva o negativa si el vectorda bihotz-aktibazioko bektorea behaketako deribazioaren polo positiborahurbiltzen denean, eta negatiboa izango da bektore hori polo positibotik de activacin cardaca se acerca o aleja del polo positivo de la derivacinurruntzen denean.desde la que es observado.Normalean, bertikalean egindako 1 mm-ko desplazamenduak 1 mV-ko boltajea Habitualmente, el desplazamiento de 1 mm en vertical significa 1 mVesan nahi du; horizontalean egindako 25 mm-ko desplazamenduak, aldiz,de voltaje; el desplazamiento de 25 mm en horizontal representa 1segundo 1-eko denbora esan nahi du. Bi parametro horiek (boltajea eta denbora) segundo de tiempo. Ambos parmetros (voltaje y tiempo) pueden seraldatu egin daitezke, zehaztasun handiagoz aztertu nahi den informazioaren modificados en funcin de la informacin que se desee analizar conarabera. mayor precisin./5/ 18. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSMintz zelularraren egitura eta funtzioakEstructura y funciones de la membrana celularMintz zelularra edo mintz plasmatikoa Zelulaz kanpoko likidoa Glukoproteinak glucoprotenas, se sitan en el exteriorLquido extracelularGlucoprotenas Akoplatzeko Proteina garraiatzaileaKolesterolaesaten zaio zelularen kanpoko estalkiari,zonaColesterol Protena transportadora celular y actan como marcadores KarbohidratoakZona dezitoplasma zelularen kanpoaldetikCarbohidratos acoplamientode identificacin de otras clulasbereizten duen mintzari. Lipidoz,y antgenos, y como receptores deproteinaz eta gluzidoz osatua dago,hormonas.eta horien proportzioa aldatu egiten daProteinazelularen funtzioaren arabera. hartzaileaEsta compleja estructura celular,Fosfolipidoak, esfingomielina eta Protenaorganizada segn el modelo del receptorakolesterola dira lipidoak; substantziaEzagutzeko Mintz lipidikoa mosaico fluido de Singer y Nicholson,proteina Membrana lipdica permite el transporte selectivo deanfipatikoak direnez, ioientzatProtena denahiko iragazgaitza den lipido- reconocimiento sustancias entre los espacios intra ygeruza bikoitza osatzen dute, etaextracelular. Fosfolipidoakhorri esker mintzaren alde banatan FosfolpidosProteinaren harizpiak Este transporte puede ser:karga elektrikoen diferentziaFilamentos de protenaa) Transporte pasivo (a favor delbat mantentzea lortzen da (horri Zitoplasma / Citoplasma gradiente de concentracin, sin gastomintzaren potentziala esaten zaio). de energa), que comprende difusin,Proteinek ere talde hidrofiloak eta b) Garraio aktiboaLa membrana celular o membrana smosis y filtracin.hidrofoboak dauzkate, lipidoen geruza (kontzentrazio-gradientearen kontra,plasmtica es la cubierta exterior deenergia-gastuarekin), primarioa nahizb) Transporte activo (en contra delbikoitzaren barruan kokatzen dira la clula, que separa el citoplasmaeta funtzio entzimatiko konplexuaksekundarioa izan daitekeena. Garraio gradiente de concentracin, con gastodel exterior celular. Est formada de energa), que puede ser primarioegiteaz eta substantziak garraiatzeaz aktiboaren barruan nabarmentzekoakdira kaltzio-ponpa, ioi horren joan-por lpidos, protenas y glcidos, eny secundario. Dentro del transportearduratzen dira.etorriak arautzen dituena, etaproporcin variable segn la funcin activo destacan la bomba de calcio,Gluzidoek glukolipidoak etaglukoproteinak eratzen dituzte, zelulaz sodio-potasioaren ponpa, zelulatikcelular. que regula el trasiego este ion, y lakanpo kokatzen dira eta beste zelulasodioa aterarazi eta bertara potasioa Los lpidos son fosfolpidos,bomba de sodio-potasio, que extraeeta antigeno batzuen identifikazio- sarrarazten duena, energia-gastu sodio e introduce potasio en lahandiarekin (ATPak ematen du energiaesfingomielina y colesterol, que al sermarkatzaile bezala eta hormona- sustancias anfipticas forman unaclula, con gran gasto de energa puehartzaile bezala jokatzen dute. hori). Horrela, zelulaz kanpoko sodio-kontzentrazioak eta zelula barrukobicapa lipdica poco permeable a los proporciona el ATP. De esta manera,Singer eta Nicholson-en mosaiko potasioarenak altuak dira, izanik iones, lo que contribuye a mantener unalas concentraciones extracelulares defluidoaren ereduaren arabera antolatuakanpoaldea elektrikoki positiboa eta sodio e intracelulares de potasio sondiferencia de cargas a ambos lados dedagoen zelula-egitura konplexu horrek,zelularen barrualdea, berriz, negatiboa: altas, siendo el exterior elctricamentezelula barneko eta zelulaz kanpokola membrana (potencial de membrana).horri mintzean zeharreko atseden-positivo y negativo el interior: potencialespazioen artean substantzien hautazkopotentziala esaten zaio. Bihotz-zelulaLas protenas tienen tambin gruposde reposo transmembrana. Al sergarraioa egiteko aukera ematen du.estimulatzen denean, sodioaren kanalakhidrfilos e hidrfobos, se sitanGarraio hori izan daiteke: estimulada la clula cardaca, se abrenirekitzen dira eta sodioa indarrean dentro de la bicapa lipdica y realizana) Garraio pasiboa (kontzentrazio- los canales para el sodio, que penetrasartzen da zelulara, zelularen kargacomplejas funciones enzimticas y degradienteari esker, energia-gasturikelektrikoa inbertitu egiten da eta masivamente, se invierte la cargagabe), eta horren barruan difusioa, transporte de sustancias.elctrica celular y se origina el potencialmintzean zeharreko ekintza-potentzialaosmosia eta filtrazioa sartzen dira.sortzen da. Los glcidos forman glucolpidos y de accin transmembrana./6/ 19. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOS IOIEN KANALAK CANALES INICOS Mintz zelularra / membrana celularIoien kanalak: poro moduko batzuk dira, eta hutsarte horietan barrena ioiek Canales inicos: especie de poros a travs de los cuales los diferentesmintz zelularra zeharka dezakete norabide batean nahiz bestean. Irudian iones pueden atravesar la membrana celular en uno u otro sentido.hain modu sinplean agertzen den egitura hori askoz ere konplexuagoa La figura muestra de forma simple una estructura mucho msda errealitatean, ireki edo itxi egin daiteke boltajearen edo denborarencompleja que puede abrirse y cerrarse segn el voltaje o el tiempo yarabera eta diferentea da ioi batetik bestera. Sodioa, potasioa eta que es diferente para cada ion. Sodio, potasio y calcio son los ioneskaltzioa dira bihotzeko zuntzaren ekintza-potentzialaren sorreran, etams importantemente involucrados en la creacin del potencial debulkada elektrikoaren genesian eta eroapenean esku hartzen duten ioirik accin de la fibra cardiaca y de la gnesis y conduccin del impulsogarrantzitsuenak. elctrico./7/ 20. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSZelula uzkurgarriaren ekintza-potentziala eta horren adierazpen Potencial de accin de la clula contrctil y su expresinelektrokardiografikoa electrocardiogrfica Na+ Ca++ Na+ Ca++ K+Na+ Ca++ Na+ Ca++ K+Na+K+ Na+ Ca++Na + Ca++ K+K+Na+ Ca++T A-90 mVSTB JZelulara Na+ eta Ca++ sartzeak eta K+ kanpora irteteak sorraraztenLa entrada de Na+ y Ca++ a la clula y la salida de K+ configurandituzte despolarizazioko nahiz errepolarizazioko fenomenoak: zelula los fenmenos de despolarizacin/repolarizacin: variacionesbarruko eta zelulaz kanpoko aldaketa ionikoak, atsedeneko potentziala/inicas intra y extracelulares, potencial de reposo/potencial de accin,ekintzakopotentziala,eszitazioa/uzkurdurareneta uzkurdura/acoplamiento excitacin-contraccin y contraccin-relajacin (sstole/erlaxazioaren akoplamendua (sistolea / diastolea) distole).Bihotzeko zelulak kitzikagarriak dira, alegia gai dira hainbat estimuluri Las clulas cardacas tienen excitabilidad, es decir, son capaces deerantzuteko, eta horrela erantzun bat sortzen da: ekintza-potentziala.responder a diversos estmulos generando una respuesta: el potencialBihotzeko zelula batzuek (eszitazio/eroapeneko sistema berezia osatzende accin. Algunas clulas cardacas (las del sistema especfico dedutenek, hain zuzen ere) automatismoa dute, bestela esanda gai dira excitacin-conduccin) tienen automatismo o caoacidad de generareuren ekintza-potentzial propioak modu espontaneoan sortzeko. Eszitazioade forma espontnea sus propios otenciales de accin. La excitacin sebihotz osora zabaltzen da modu homogeneo, kontrolatu eta erritmikoanpropaga a todo el corazn de forma homognea, controlada y rtmica(kronotropismoa), intentsitate jakin eta zehatzeko uzkurdura bat sortzeko (cronotropismo), para generar una contraccin de una intensidad(inotropismoa). concreta (inotropismo)./8/ 21. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSEKGren uhinak eta tarteak Ondas e intervalos del ECGEstimulu elektrikoak aurrera egiten duen heinean, bihotzeko egituren ondozA medida que el estmulo elctrico avanza, origina la activacinondoko aktibazioa eragiten da, jarraian edo sekuentzialki: nodulu sino- consecutiva de las estructuras cardacas de forma secuencial: nduloaurikularra, aurikulak, nodulu aurikulobentrikularra (AB), His-Purkinje sistema sino-auricular, aurculas, ndulo auriculoventricular (AV), sistema His-eta bentrikuluko miokardioa, bi bentrikuluak modu sinkronikoan uzkurtuz.Purkinje y miocardio ventricular, contrayndose ambos ventrculos deforma sincrnica.Egitura bakoitzaren aktibazioak egitura horren beraren despolarizazio/errepolarizazioko fenomeno elektrikoa eskatzen du aurrez, eta horrekLa activacin de cada estructura implica un fenmeno elctrico previo deekarriko du gerora uzkurdura/erlaxazioaren gertaera edo fenomenodespolarizacin/repolarizacin de la misma que dar lugar al fenmenomekanikoa.mecnico de la contraccin/relajacin.EKG aipatutako gertakizun elektriko horien erregistroa da, eta ezkerrekoEl registro de dichos acontecimientos elctricos es el ECG, que, desdebentrikuluaren pareta libreko zona batean kokatutako elektrodo batetikun electrodo situado en la zona de la pared libre del ventrculo izquierdo,irudian agertzen den itxuraren antzeko morfologia du (ikus deflexioen presenta una morfologa como la de la figura (ver descripcin de lasdeskribapena EKG normala izeneko atalean).deflexiones en el captulo El ECG normal) /9/ 22. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAKFUNDAMENTOSElektrodoen kokapena Colocacin de los electrodosBihotzaren jarduera elektrikoa erregistratzeko, erregistroko elektrodo Para registrar la actividad elctrica del corazn se colocan unosbatzuk (metalezko plakak dira) jartzen dira gorputzeko hainbat ataletan. Behin electrodos de registro (placas metlicas) en la superficie corporal, loselektrodo horiek kable bidez erregistroko aparatuarekin konektatu ondoren, cuales, conectados con cables al aparato de registro, permiten obtenerderibazio elektrokardiografiko esaten zaienak lortu ahal izango ditugu. las llamadas derivaciones electrocardiogrficas.Gorputz-adarretako elektrodoak eskumuturretan eta orkatiletan jartzendira, aldez aurretik hitzartutako kolore-kode baten arabera. Bihotz aurrekoLos electrodos de las extremidades se colocan en muecas y tobilloselektrodoak, berriz, laugarren eta bosgarren saihetsarteko espazioetan segn un cdigo convencional de colores. Los electrodos precordiales sejartzen dira.colocan en los espacios intercostales cuarto y quinto. / 10 / 23. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSElektrodoen kokapena (II) Colocacin de los electrodos (II)Gorputz-adarretako elektrodoak. Gorputz-adarretako deribazioak (DI, Electrodos de las extremidades. Registran las derivaciones de losDII, DIII, aVR, aVL, aVF) erregistratzen dituzte. miembros: DI, DII, DIII, aVR, aVL, aVF.Gorputz-adar batean elektrodo positiboa eta bestean negatiboa jartzen Si se colocan en un miembro el electrodo positivo y en el otro el negativo,badira, DI, DII eta DIII deribazioak erregistratzen dira. Elektrodo miatzailease registran las derivaciones DI, DII y DIII. Si el electrodo explorador segorputz-adar batean lotzen bada eta indiferentea beste bietan aldi berean,conecta a un miembro y el indiferente a los otros dos simultneamente,gorputz-adarretako deribazio handituak lortzen dira, aVR, aVL eta aVF.se obtienen las derivaciones aumentadas de las extremidades aVR, aVL yGorputz-adarretako elektrodoek plano frontala miatzen dute. aVF. Los electrodos de las extremidades exploran el plano frontal. Elektrodo gorria: eskuineko eskumuturrean Electrodo rojo: mueca derecha Elektrodo horia: ezkerreko eskumuturrean Electrodo amarillo: mueca izquierda Elektrodo beltza: eskuineko orkatilan Electrodo negro: tobillo derecho Elektrodo berdea: ezkerreko orkatilan Electrodo verde: tobillo izquierdoBihotz aurreko elektrodoak. Plano horizontala miatzen dute. BihotzElectrodos precordiales. Exploran el plano horizontal. Registran lasaurreko deribazioak (V1, V2, V3, V4, V5, V6) erregistratzen dituzte.derivaciones precordiales: V1, V2, V3, V4, V5, V6 V1: eskuineko 4. saihetsarteko espazioan, bularrezurraren ondoan V1: 4 espacio intercostal derecho, junto al esternn V2: ezkerreko 4. saihetsarteko espazioan, bularrezurraren ondoan V2: 4 espacio intercostal izquierdo, junto al esternn V3: V2 eta V4 deribazioen arteko erdiko puntuan V3: punto medio entre V2 y V4 V4: ezkerreko 5. saihetsarteko espazioan, lepauztaiaren erdiko lerroan V4: 5 espacio intercostal izquierdo, en la lnea medio-clavicular V5: ezkerreko 5. saihetsarteko espazioan, besapearen aurreko lerroan V5: 5 espacio intercostal izquierdo, en la lnea axilar anterior V6: ezkerreko 5. saihetsarteko espazioan, besapearen erdiko lerroan V6: 5 espacio intercostal izquierdo, en la lnea axilar mediaErrutinazko EKGk aipatutako elektrodoekin lortutako 12 deribazioak hartzenEl EKG rutinario consta de las 12 derivaciones obtenidas con los electrodosditu kontuan. Batzuetan beste deribazio batzuk erabiltzen dira: V3R edo V4R descritos. A veces se usan otras derivaciones: V3R. V4R (en pediatra y en(pediatrian eta eskuineko bentrikuluaren infartuetan), hestegorriko deribazioak infartos de ventrculo derecho), las derivaciones esofgicas o las torcicasedo atzeko deribazio torazikoak. Azken horiek horrela kokatzen dira:posteriores. Estas ltimas se sitan as: V7: ezkerreko 5. saihetsarteko espazioan, besapearen atzeko lerroan V7: 5 espacio intercostal izquierdo, en la lnea axilar posterior V8: ezkerreko 5. saihetsarteko espazioan, sorbalda-hezurraren beheko V8: 5 espacio intercostal izquierdo, en la lnea del ngulo escapular angeluaren parean inferior V9: ezkerreko 5. saihetsarteko espazioan, ezkerreko lerro parabertebralean V9: 5 espacio intercostal izquierdo, en la lnea paravertebral izquierda/ 11 / 24. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAKFUNDAMENTOSDeribazioakLas derivacionesDeribazio bipolarrak Derivaciones bipolaresDI - DII - DIII DI - DII - DIIIDeribazio monopolarrak Derivaciones monopolaresGorputz-adarretakoak De las extremidadesaVR - aVL - aVF aVR - aVL - aVFBihotz aurrekoak PrecordialesV1 V2 V3 V4 V5 V6 V1 V2 V3 V4 V5 V6Bihotzaren jarduera elektrikoa miatzen Son los lugares desde donde sedirenetik lekuak dira, gorputz-azaleranexplora la actividad elctrica cardaca,jarritakoelektrodoetatikabiatuz. obtenidas a partir de los electrodosLortutako erregistroaren morfologiacolocados en la superficie corporal.diferentea da deribazio bakoitzean,La morfologa del registro obtenido esbakoitzak jarduera elektriko bera bai, diferente en cada derivacin, ya quebaina leku desberdinetik erregistratzencada una registra la misma actividadbaitu. Deribazioak izan daitezke:elctrica pero desde distintos sitios.Bipolarrak. Bi poloren (positiboaLas derivaciones pueden ser:bata eta negatiboa bestea) arteko Bipolares. Registran la diferencia depotentzial-diferentzia erregistratzenpotencial entre dos polos, positivodute, eta polo biak elkartzen ditueny negativo, llamndose eje o lnea delerroari deribazioko ardatza edo lerroa esaten zaio. Deribazio-ardatz derivacin a la lnea que une ambos polos. Cada eje de derivacin tienebakoitzak badu erdi bat positiboa (polo positibotik hurbil dagoena) eta una mitad positiva (la prxima al polo positivo) y una mitad negativa (labeste erdi bat negatiboa (polo negatibotik gertu dagoena). Hauek dira I, II,III (DI, DII, DIII) deribazioakprxima al polo negativo). Son las derivaciones I, II, III (DI, DII, DIII)Gorputz-adarretako monopolarrak. Gorputz-adarretako potentzial Monopolares de las extremidades. Registran los potenciales absolutosabsolutu monopolarrak erregistratzen dituzte eta horiek dira Wilson-en monopolares de los miembros y son las derivaciones de Wilson (VR, VL,deribazioak (VR, VL, VF), Goldberger-ek zabalduak (aVR, aVL, aVF). VF) ampliadas por Goldberger (aVR, aVL, aVF).Bihotz aurreko monopolarrak. Bihotz aurreko potentzial monopolarrakMonopolares precordiales. Registran los potenciales monopolareserregistratzen dituzte eta bihotz aurreko elektrodoek lortzen dituzte. precordiales y son las obtenidas por los electrodos precordiales. SeLetra batekin eta zenbaki batekin izendatzen dira: V1, V2, V3, V4, V5, V6, designan con una letra y un nmero: V1, V2, V3, V4, V5, V6, aunquebaina batzuetan eskuinagoko beste batzuk (V3R, V4R) edo ezkerragokoaka veces se usan tambin otras ms derechas (V3R, V4R) o ms izquierdas(V7, V8, V9) ere erabiltzen dira.(V7, V8, V9)./ 12 / 25. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSEinthoven-en triangelua, deribazio bipolarrak eta Bailey-renTringulo de Einthoven, derivaciones bipolares y sistema triaxialsistema triaxiala de Bailey Eskuin-besoa Ezker-besoaDI DIIIDIIEzker-oinaEinthoven-en triangelua. Hiru deribazio bipolarrekin eratutako silueta: DI- Tringulo de Einthoven. Silueta con las tres derivaciones bipolares: DI-DII-DIII (D1-D2-D3). Triangeluaren hiru aldeak (deribazio bipolarrak) zentroraDII-DIII (D1-D2-D3). Desplazando los tres lados del tringulo (derivaciones(bihotzera) desplazatuz, Bailey-ren sistema triaxiala lortzen da (eskuinean), bipolares) al centro (corazn) se obtiene el sistema triaxial de Baileyeta horrek plano frontala 60-ko 6 eremu edo angelutan zatitzen du (Bailey- (derecha), que divide el plano frontal en 6 reas o ngulos de 60 cada unoren sestanteak esaten zaie).(sextantes de Bailey).DI deribazioaren zati positiboa 0-ri dagokiola onartzen da, DII-ren zati Se considera que la parte positiva de DI corresponde a 0, la partepositiboa, berriz, +60-ri eta DIII-ren zati positiboa +120-ri. Hiru deribazio positiva de DII a +60 y la parte positiva de DIII a +120. Las partesbipolarren zati negatiboak +/- 180, -120 eta 60 posizioetan kokatzennegativas de las tres derivaciones bipolares se sitan a +/- 180, -120dira DI, DII eta DIII-rentzat, hurrenez hurren. Bailey-ren sestante bakoitzak,y 60 para DI, DII y DIII, respectivamente. Cada sextante de Baileyberaz, 60 hartzen ditu.comprende, por tanto, 60./ 13 / 26. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSGorputz-adarretako deribazio monopolarrak:Derivaciones monopolares de extremidades:Wilson-en deribazioak eta Goldberger-en zabalpena edo anplifikazioa Derivaciones de Wilson y amplificacin de GoldbergerGorputz-adarretako deribazio bipolarrek potentzial-diferentziak bakarrikLas derivaciones bipolares de las extremidades registran sloerregistratzen dituzte, eta ez, ordea, gune edo puntu zehatz baten potentzial diferencias de potencial y no el potencial neto de un punto concreto.garbia. Wilson-ek, Einthoven-en triangeluaren 3 erpinak 5.000 ohmio-Wilson, uniendo los 3 vrtices del tringulo de Einthoven (por medioko erresistentzien bidez azkenburuko zentral bati lotuz, zero potentziala de resistencias de 5.000 ohmios cada una) a una central terminal,erdietsi zuen zentral terminal horretan. Eta elektrodo esploratzailea obtuvo en dicha central un potencial cero. Y conectando el electrodoeskuineko besora (R), ezkerreko besora (L) edota ezkerreko zangora lotuzexplorador al brazo derecho (R), brazo izquierdo (L) y pierna(F), gorputz-adarretako potentzial absolutu monopolarrak lortu zituzten:izquierda (F), obtuvon los potenciales absolutos monopolares de lasVR-VL-VF deribazioak, hain zuzen ere. extremidades: derivaciones VR-VL-VF.Goldberger-ek aldatu egin zuen Wilson-en sistema eta deribazio horien Golberger modific el sistema de Wilson y amplific el voltaje deboltajea % 50ean anplifikatu zuen, aVR-aVL-aVF deribazioak lortuz era estas derivaciones en un 50%, obteniendo las derivaciones aVR-horretan. aVL-aVF./ 14 / 27. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSBailey-ren sistema hexaxialaSistema hexaxial de BaileyaVRaVLDI DIaVL aVRDIII DIIaVFDIIDIII aVF Sistema triaxialaGorputz-adarretako monopolarrak Sistema triaxial Monopolares de extremidadesSistema hexaxialaSistema hexaxialBailey-ren sistema triaxialari aVR, aVL eta aVF deribazioen ardatzak gehituzAadiendo al sistema triaxial de Bailey los ejes de las derivaciones aVR,gero, eta 6 ardatzak bihotzaren erdi-erdian gurutzatzea lortuz gero, planoaVL y aVF, de manera que los 6 ejes se crucen en el centro del corazn,frontaleko 6 deribazioak irudi bakarrean lortuko ditugu, (Bailey-ren sistemaobtenemos en una figura las 6 derivaciones del plano frontal, (sistemahexaxiala esaten zaio). hexaxial de Bailey).DI deribazioaren zati positiboa 0-ra kokatua dago, DII-ren zati positiboa,berriz, +60-ra eta DIII-ren zati positiboa +120-ra; aVR-ren zati positiboa, La parte positiva de DI est situada a 0, la parte positiva de DII a +60, laaldiz, 150-ra kokatzen da, aVL-ren zati positiboa 30-ra eta aVF-ren zatiparte positiva de DIII a +120, la parte positiva de aVR a 150, la partepositiboa, azkenik, +90-ra. Bailey-ren sistema hexaxialean, ordea, 30-kopositiva de aVL a 30 y la parte positiva de aVF a +90. En el sistemaangeluek banatzen dituzte plano frontaleko sei deribazioak (DI, DII, DIII,hexaxial de Bailey, las seis derivaciones del plano frontal (DI, DII, DIII, aVR,aVR, aVL, aVF) bata bestearengandik.aVL, aVF) estn separadas entre s por ngulos de 30. / 15 / 28. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSBihotz aurreko deribazio monopolarrak Derivaciones monopolares precordialesV6 V5 V4V1V2 V3Bihotza hiru dimentsiotako organoa da eta gorputz-adarretako deribazioEl corazn es un rgano tridimensional y mientras las derivaciones bipolaresbipolarrek (DI-DII-DIII) eta monopolarrek (aVR-aVL-aVF) plano frontala(DI-DII-DIII) y monopolares de extremidades (aVR-aVL-aVF) exploran el planoaztertu edo esploratzen duten bitartean, bihotz aurreko deribazioek frontal, las derivaciones precordiales (V1-V2-V3-V4-V5-V6) exploran el plano(V1-V2-V3-V4-V5-V6) plano horizontala esploratzen dute. horizontal.Bihotz aurreko deribazioek ere badute beren zati positiboa eta zati Las derivaciones precordiales tienen tambin una parte positiva y una partenegatiboa (bihotzaren erdiguneko zentral terminala). Deribazio bakoitzarennegativa (central terminal del centro del corazn). El polo positivo de cadapolo positiboa bihotz aurreko elektrodo bakoitza jartzen den lekuan derivacin se sita en el lugar donde se coloca cada electrodo precordial. Enkokatzen da. Plano horizontal honetan, V1-en polo positiboa +120-ra dago,este plano horizontal, el polo positivo de V1 est a +120, el de V2 a +90, elV2-rena +90-ra, V3-rena +75-ra, V4-rena +60-ra, V5-ena +30-ra eta de V3 a +75, el de V4 a +60, el de V5 a +30 y el de V6 a 0. El polo positivoV6-rena 0-ra. V3R-en polo positiboa, berriz, +135-ra dago kokatua. Eta polo de V3R est a +135. Los polos negativos estn a 180 de los positivos.negatiboak polo positiboetatik 180-ra daude.Las doce derivaciones descritas (DI, DII, DIII, aVR, aVL, aVF, V1, V2, V3, V4,Deskribatutako hamabi deribazio horiek (DI, DII, DIII, aVR, aVL, aVF, V1, V2, V3, V4, V5, V6) son las empleadas sistemticamente en la electrocardiografa clnicaV5, V6) erabili ohi dira sistematikoki elektrokardiografia kliniko konbentzionalean.convencional./ 16 / 29. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAKFUNDAMENTOSElektrodoak behar bezala jarrita lortzen den EKG ECG obtenido con los electrodos correctamente colocadosEKGren interpretazio zehatzak ezinbestean eskatzen du elektrodoak beharUna interpretacin precisa del ECG exige que los electrodos estnbezala jarriak egotea gorputzaren azaleran, kasu honetan gertatzen den correctamente colocados en la superficie corporal, como ocurre en estebezala. Erreparatu DI eta aVL deribazioek QRS tartearen deflexio positiboak caso. Obsrvese que DI y aVL inscriben deflexiones del QRS positivas,inskribatzen dituztela, aVR deribazioak deflexio negatiboa inskribatzenduen bitartean. P uhinak ere positiboak dira DII deribazioan eta negatiboak, en tanto que aVR inscribe deflexin negativa. Tambin las ondas P sonaldiz, aVR deribazioan.positivas en DII y negativas en aVR. / 17 / 30. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A/ 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSBesoetako elektrodoak elkar aldatu ondoren lortutako EKGECG obtenido con los electrodos de los brazos cambiados entre sPlano frontaleko erregistroetan egin ohi den akatsik ohizkoenaEl error ms comn de los registros del plano frontal consiste en laelektrodoetako bi alderantziz jartzea izaten da, besoetakoak bereziki, etacolocacin inversa de dos de los electrodos, particularmente los de loskasu horretan irudian ikus daitekeen erregistroa lortuko dugu. brazos, lo que da lugar al registro de la figura.Aurreko kasuaren adibide berean, erreparatu DI eta aVL deribazioakEn el mismo ejemplo del caso anterior, obsrvese que DI y aVL son ahoranegatiboak direla (lehen positiboak ziren), orain aVR positiboa den bitartean negativos (antes positivos), en tanto que aVR es ahora positivo (antes(lehen negatiboa zen). DII eta DIII deribazioak elkar aldatuak daude, aVR eta negativo). Las derivaciones DII y DIII estn intercambiadas entre s, al igualaVL deribazioekin gertatzen den bezala. aVF deribazioak eta bihotz aurrekoakque aVR y aVL. Las derivaciones aVF y precordiales no cambian. Las ondasez dira aldatzen. P uhinak positiboak dira aVR deribazioan. P son positivas en aVR./ 18 / 31. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A / 1 /OINARRIAK FUNDAMENTOSBihotz aurreko elektrodoak elkar aldatu ondoren lortutako EKG ECG obtenido con los electrodos precordiales intercambiadosV1 eta V2 deribazioak elkar aldatuak daude, eta baita V3 eta V6 deribazioak Las derivaciones V1 y V2 estn intercambiadas entre s, las derivaciones V3ere. Ikusi, era berean, R uhinak bihotz aurreko deribazioetan egiten duen y V6 estn intercambiadas entre s. Obsrvese la anormal progresin de laprogresio anormala. onda R en las derivaciones precordiales.Hala ere, plano horizontaleko deribazioen erregistroan egin ohi den akatsik Sin embargo, el error ms comn en el registro de las derivaciones delarruntena elektrodoak euren erreferentziako puntu zehatzetan leku plano horizontal es la colocacin inexacta de los electrodos en los puntosdesegokian kokatzea izaten da, eta horrek modu nabarmenean distortsiona de referencia precisos, lo que puede distorsionar considerablementedezake deflexioen aurkezpena. Beraz, sistematikoki egiaztatu behar da la presentacin de las deflexiones. Por tanto, debe comprobarsehamabi elektrodoak leku egokian jarriak daudela.sistemticamente la correcta ubicacin de los doce electrodos./ 19 / 32. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 / 1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINEKG interpretatzeko sistematikaSistemtica de interpretacin del ECGElektrokardiograma normala hainbat uhin edo deflexiok eta hainbat tarteEl electrocardiograma normal se compone de varias ondas o deflexioneseta segmentuk osatzen dute. EKG zuzen eta modu egokian interpretatukoy varios intervalos y segmentos. La correcta interpretacin del ECGbada, fenomeno horietako bakoitza ere aztertu beharko da. Eta azterketaexige el anlisis de cada uno de estos fenmenos. Aunque dicho anlisisedo analisi hori edozein ordenatan egin daitekeen arren, nahiago izanpuede hacerse en cualquier orden, hemos preferido, como es habitual,dugu, ohizkoa den bezala, gertaerak ziklo kardiakoan bertan agertzen diren describir los acontecimientos siguiendo el orden en que se producen enordenari jarraituz deskribatzea, nodulu sinusaleko zelula automatikoen el ciclo cardaco a partir de la despolarizacin de las clulas automticasdespolarizaziotik abiatuz, alegia P uhinarekin hasi eta U uhinarekin amaituz del ndulo sinusal, comenzando por la onda P y terminando por la onda(baldin eta agertzen bada).U (si aparece).EKG bat interpretatzeko sekuentzia, beraz, ondorengoa izango da: La secuencia de interpretacin ser, pues, la siguiente:1. Bihotz-maiztasuna1. Frecuencia cardaca2. Bihotzeko erritmoa 2. Ritmo cardaco3. P uhina3. Onda P4. PR tartea4. Intervalo PR5. QRS konplexua5. Complejo QRS6. QT tartea6. Intervalo QT7. ST segmentua eta T uhina 7. Segmento ST y onda T8. U uhina8. Onda U / 20 / 33. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 / 1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotz-maiztasunaFrecuencia cardacaHori lortzeko metodoak Mtodos para obtenerlaBihotzaren maiztasun normala, atsedenean, minutuko 60 eta 100La frecuencia cardaca normal en reposo es la comprendida entre 60 ytaupada bitartekoa da. Minutuko 60 taupadaz azpitik bradikardia100 latidos por minuto. Por debajo de 60 latidos por minuto se considerakontsideratzen da, eta 100 taupadaz goitik, berriz, takikardia. Erritmoa bradicardia; por encima de 100, taquicardia. Si el ritmo es el fisiolgico ofisiologikoa baldin bada (sinusala ere esaten zaio), maiztasuna erraz aldatzen sinusal, la frecuencia puede modificarse fcilmente por circunstancias comoda hainbat baldintza direla medio, esate baterako emozioak, ariketa fisikoa, las emociones, el ejercicio fsico, la fiebre o los movimientos respiratoriossukarra edo arnas mugimenduak (arnas hartzearekin maiztasuna igo egiten(aumenta con la inspiracin). El clculo de la frecuencia cardaca puededa). Bihotz-maiztasunaren kalkulua hainbat modutara egin daiteke:hacerse de varias formas:1. Ondoz ondoko bi R uhinen artean dauden 5 mm-ko periodoak (hau1. Contar los perodos de 5 mm (es decir, los perodos de 0,20 seg) queda, 0,20 seg-ko periodoak) kontatzea; taula batek emango diguhay entre dos ondas R consecutivas; una tabla nos dar la frecuencia.maiztasuna. 2. Si tenemos una tira larga, contar el nmero de ciclos cardacos que hay2. Zerrenda luzea edukiz gero, ahalik eta periodorik luzeenean (3, 6, en un perodo lo ms largo posible (3, 6, 10,... seg) y multiplicarlo por10,... seg) dauden ziklo kardiakoen kopurua kontatu eta periodo hori el nmero de veces que dicho perodo est comprendido en un minutozenbat aldiz sartzen den minutu batean (20, 10, 6,...), zenbaki horrekin (20, 10, 6,...).biderkatzea.3. 6.000 (minutu batek dituen segundo-ehunenekoak) ondoz ondoko bi RR-3. Dividir 6.000 (centsimas de segundo que tiene un minuto) entre elren artean dauden segundo-ehunenekoekin zatitzea (6.000/RR espazio nmero de centsimas de segundo que hay entre dos RR consecutivosbateko ehunenekoak= 1.500/bi RR-ren artean dauden laukitxoen (6.000/centsimas de un espacio RR= 1.500/n de cuadritoskopurua).comprendidos entre dos RR).4. Erregela egoki bat erabiltzea. 4. Utilizar una regla adecuada. / 21 / 34. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotz-maiztasunaren neurketa Medicin de la frecuencia cardiaca6 segundo6 segundosBM = 6 segundotako QRS kopurua x 10 = 6 x 10 = 60 t/m FC = n de QRS en 6 segundos x 10 = 6 x 10 = 60 lpmBM = 1.500/bi R uhinen arteko laukitxo kopurua = 1.500/25 = 60 t/mFC = 1.500/n de cuadritos entre 2 ondas R = 1.500/25 = 60 lpm/ 22 / 35. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 / 1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotz-maiztasuna neurtzeko erregela Regla para medir la frecuencia cardacaEzkerreko goiko geziak QRS konplexu batekin kointziditzen badu, handik Haciendo coincidir la flecha superior izquierda con un complejo QRS, la cifrabi konplexutara erregelan lortutako zifrak (izanik paperaren abiadura 25 obtenida en la regla dos complejos despus (a la velocidad del papel de 25mm/s) emango digu bihotz-maiztasuna (70 t/m); paperaren abiadura 50mm/s) nos dar la frecuencia cardiaca (70 lpm); si la velocidad del papelmm/s-koa baldin bada, handik konplexu bakarrera lortuko dugu maiztasunaes de 50 mm/s, obtendremos la frecuencia en la regla un slo complejoerregelan. Horren-hurrengo azpiko eskalak emango digu maiztasundespus. La escala inmediatamente inferior nos da el valor del QTc normalhorretarako normala den QTz-ren balioa (0,37 seg). para esa frecuencia (0,37 seg). / 23 / 36. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINErritmo sinusalaRitmo sinusalEzaugarriak CaractersticasErritmoa izan daiteke sinusala (normala) edo ektopikoa (ektopikoa = lekuz Los ritmos ectpicos se revisarn detalladamente en el captulokanpo). Erritmo ektopikoak zehatzago aztertuko dira dagokien kapituluan.correspondiente. Las caractersticas del ritmo sinusal son las siguientes:Erritmo sinusalaren ezaugarriak ondorengoak dira: Frecuencia cardaca en reposo entre 60 y 100 lpm. Atsedeneko bihotz-maiztasuna 60 eta 100 t/m bitartean dago. Ondas P positivas en DI, DII, aVF y precordiales (excepto V1), y negativas P uhin positiboak DI, DII, aVF eta bihotz aurreko deribazioetan (V1 izanen aVR. ezik), eta negatiboak aVR deribazioan.En condiciones normales, cada onda P ha de ir seguida de un complejo QRSBaldintza normaletan, P uhin bakoitzaren atzetik QRS konplexu bat y el intervalo PR ha de medir en el adulto al menos 0,12 segundos (exceptoagertuko da eta PR tarteak 0,12 segundo neurtu behar ditu, gutxienez, en casos de preexcitacin, en los que suele ser menor) y no ms de 0,20pertsona heldu batean (eszitazio-aurreko kasuetan izan ezik, horietan segundos.laburragoa izaten baita) eta ez 0,20 segundo baino gehiago./ 24 / 37. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINErritmo sinusalaRitmo sinusalEKG honek P uhin positiboak erakusten ditu deribazio guztietan (salbu aVR ECG que exhibe ondas P positivas en todas las derivaciones (excepto aVR),deribazioan), eta horregatik erritmo sinusal normaltzat har dezakegu. por lo que podemos considerar que se trata de un ritmo sinusal normal.Horrez gain, P uhin bakoitzaren ondotik QRS konplexu bat agertzen da etaAdems, cada onda P va seguida de un complejo QRS y la duracin delPR tartearen iraupena normala da. intervalo PR es normal. / 25 / 38. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINEKGren uhinak, tarteak eta segmentuak Ondas, intervalos y segmentos del ECG(1)P-RS-T (2)(3)UhinakTarteakSegmentuak OndasIntervalosSegmentosP uhina PR edo PQ tartea (1) PR segmentua (2) Onda P Intervalo PR PQ (1) Segmento PR (2)QRS konplexua QT tarteaST segmentua (3) Complejo QRS Intervalo QTSegmento ST (3)T uhina Onda TU uhina Onda U/ 26 / 39. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 / 1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINP uhin sinusal normala Onda P sinusal normalP uhinak aurikulen despolarizazioa irudikatzen du eta QRS konplexuaren La onda P representa la despolarizacin auricular y es la onda generalmenteaurretik agertzen den uhin txiki samarra izaten da. Normalean errazpequea que precede al complejo QRS. Normalmente es fcil de identificar,identifikatzeko modukoa da, baina bihotz-maiztasuna bizkorra baldinaunque, si la frecuencia cardaca es rpida, puede fusionarse con la onda Tbada, aurreko T uhinarekin bat egin dezake eta orduan identifikatzen zaila precedente y ser difcil de descubrir.izaten da. En ritmo sinusal, las caractersticas de la onda P son las siguientes:Erritmo sinusalean, hauek dira P uhinaren ezaugarriak: Morfologa: redondeada o monofsica (a veces difsica) Morfologia: biribila edo monofasikoa (batzuetan difasikoa) Eje de P en el plano frontal (P) entre +30 y +70 P-ren ardatza plano frontalean (P) +30 eta +70 bitartean Iraupena: 0,08 segundotik 0,10 segundora Duracin: entre 0,08 y 0,10 seg Boltajea (altuera): 2,5 mm-koa edo hortik behera Voltaje (altura): igual o menor a 2,5 mm Polaritatea (bihotzaren tarteko posizioan): Polaridad (en posicin intermedia del corazn): Positiboa DI, DII, DIII, aVL eta aVF deribazioetan Positiva en DI, DII, DIII, aVL y aVF Negatiboa aVR deribazioan Negativa en aVR Positiboa edo difasikoa (+/-) V1 deribazioan Positiva o difsica (+/-) en V1 / 27 / 40. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINP uhin sinusal normalaOnda P sinusal normalP uhina, morfologia normalekoa, polaritate positiboa DI, DII, DIII, aVL eta aVF Onda P de morfologa normal, polaridad positiva en DI, DII, DIII, aVL yderibazioetan, iraupena 0,09 seg-koa eta altuera 2 mm-koa, ardatz elektrikoaaVF, duracin 0,09 seg y altura de 2 mm, con eje elctrico (P) a +70,(P) +70-ra. Ezaugarri horiek definitzen dute uhinaren normaltasuna. caractersticas que definen la normalidad de la onda ./ 28 / 41. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINPR tartea eta segmentuaIntervalo y segmento PRPR tartea etasegmentua normalak ECG con intervalodituen EKG y segmento PR normalesEstimulu elektrikoak nodulu sinusalaren ondoko aurikulako miokardiotik El intervalo PR PQ representa el tiempo empleado por el estmuloPurkinje-ren sarearen ondoko bentrikuluko miokardioraino, alegia elctrico en llegar desde el miocardio auricular contiguo al ndulobentrikuluaren despolarizazioa hasten den lekuraino, iristeko behar duen sinusal hasta el miocardio ventricular contiguo a la red dePurkinje, esdenbora irudikatzen du PR edo PQ tarteak. Normalean 0,12-0,20 seg. decir, hasta donde comienza la despolarizacin ventricular. Normalmentebitarteko iraupena du, baina laburragoa izan daiteke haurretan eta 0,22mide de 0,12 a 0,20 seg., aunque puede ser menor en nios y hasta 0,22seg-rainokoa adineko pertsonetan. Bihotz-maiztasunarekin ere aldatzenseg. en ancianos. Vara tambin con la frecuencia cardaca, acortndoseda, takikardiarekin laburtuz.con la taquicardia.PR tarte luzea: blokeo aurikulobentrikularra Intervalo PR largo: bloqueo auriculoventricularPR tarte laburra: eszitazio-aurreko sindromeaIntervalo PR corto: sndrome de preexcitacinPR segmentua isoelektrikoa da normalean, baina takikardiarekin desnibelEl segmento PR es habitualmente isoelctrico, aunque con la taquicardianegatiboa izan dezake, goiko ahurtasunarekin.puede presentar un desnivel negativo de concavidad superior./ 29 / 42. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINQRS konplexu normala Complejo QRS normalEKGren barruan bentrikuluen despolarizazioa irudikatzen du.Representa en el ECG la despolarizacin ventricular.Ezaugarriak: Caractersticas: QRS ardatza plano frontalean (QRS) 0 eta +90 artean Eje de QRS en el plano frontal (QRS) entre 0 y +90 Iraupena (zabalera): 0,08-0,10 seg Duracin (anchura): 0,08-0,10 seg Boltajea: Voltaje: DI + DII + DIII > 15 mm DI + DII + DIII > 15 mm V1 eta V6 > 5 mm V1 y V6 > 5 mm V2 eta V5 > 7 mm V2 y V5 > 7 mm V3 eta V4 > 9 mm V3 y V4 > 9 mm QRS-ren gehienezko boltajea bihotz aurreko deribazioetan: 30 mm Voltaje mximo QRS en precordiales: 30 mm Q uhina: estua (< 0,04 seg) eta sakontasun gutxikoa (< 2 mm) Onda Q: estrecha (< 0,04 seg) y poco profunda (< 2 mm) hurrengo R-aren % 25 baino txikiagoa menor del 25% de la R siguiente Deflexio intrintsekoidearen denbora (DID, QRS-ren hasieratik R uhinaren Tiempo de deflexin intrinsecoide (TDI, desde el inicio del QRS hasta la gailurreraino): < 0,03 seg V1 deribazioancspide de la R): < 0,03 seg en V1< 0,045 seg V5-V6 deribazioetan< 0,045 seg en V5-V6 Hainbat morfologia diferente: qR, QR, rS, RS, Rs, qRs, rsr, rsR, rSr,... Morfologas mltiples: qR, QR, rS, RS, Rs, qRs, rsr, rsR, rSr,.../ 30 / 43. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 / 1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINQRS konplexua Complejo QRSQRS konplexuaren morfologia normal batzuen irudikapena: qRs irudiaRepresentacin de algunas de las morfologas normales del complejoDI deribazioan eta rS DIII deribazioan. Zabalera konplexurik zabalenean QRS, con imagen qRs en DI y rS en DIII. La anchura se mide en elneurtzen da, hasi Q-aren edo R-aren hasieratik eta R-aren edo S-arencomplejo ms ancho desde el inicio de la Q o de la R hasta el final deamaieraraino. Boltajea, berriz, lerro isoelektrikoaren zabalera deskontatuz la R o de la S. El voltaje se mide descontando la anchura de la lneaneurtzen da.isoelctrica./ 31 / 44. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINQRS konplexu normala Complejo QRS normalEKG honetan ikusten den QRS konplexuak zabalera (0,09 seg) eta boltajeaECG que exibe un complejo QRS de anchura (0,09 seg) y voltaje(DI+DII+DIII deribazioetako boltajea = 32 mm, V1+V6-ko boltajea = 25 mm) normales (voltaje de DI+DII+DIII = 32 mm, voltaje de V 1 + V 6= 25normalak dauzka, eta ardatz elektrikoa (QRS) +80-ra dago. Ezaugarrimm), con eje elctrico (QRS) a +80, caractersticas propias de unhoriek guztiak QRS konplexu normal batenak dira. complejo QRS normal./ 32 / 45. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 / 1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotzaren errotazioakRotaciones del coraznBihotzak bere hiru ardatzetako bakoitzaren inguruan jira edo errota El corazn puede rotar sobre cada uno de sus tres ejes, adoptando endezake, eta kasu bakoitzean normaltasunaren bariazio edo aldagaitzat jotzen cada caso las siguientes posiciones anatmicas, consideradas variacionesdiren ondorengo posizio anatomikoak hartuko ditu, hurrenez hurren:de la normalidad:1. Aurretik atzerako ardatzaren inguruko errotazioa1. Rotacin sobre el eje anteroposterior Bihotz horizontala Corazn horizontal Bihotz bertikala Corazn vertical2. Luzetarako ardatzaren inguruko errotazioa 2. Rotacin sobre el eje longitudinal Destrorrotazioa (erloju-orratzen zentzuko errotazioa) Dextrorrotacin (rotacin horaria) Leborrotazioa (erloju-orratzen kontrako errotazioa) Levorrotacin (rotacin antihoraria)3. Zeharkako ardatzaren inguruko errotazioa3. Rotacin sobre el eje transversal Bihotza punta aurrerantz Corazn punta adelante Bihotza punta atzerantz Corazn punta atrs / 33 / 46. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotz horizontalaCorazn horizontal Posizio horizontaleko bihotza, ohizkoaCorazn en posicin horizontal, propio obesoetan. QRS 0-tik gertu, eta errotazio de obesos. QRS prximo a 0, con horretan ezaugarriak diren QRS konplexuak:complejos QRS caractersticos de esta positiboa aVL deribazioan eta negatiboa aVF rotacin: positivo en aVL y negativo en deribazioan.aVF. / 34 / 47. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotz bertikalaCorazn verticalPosizio bertikaleko bihotza, ohizkoaCorazn en posicin vertical, propioastenikoetan. QRS 90-tik gertu, eta errotazio de astnicos. QRS prximo a 90,horretan ezaugarriak diren QRS tarteak: con complejos QRS caractersticosnegatiboa aVL deribazioan eta positiboa aVF de esta rotacin: negativo en aVL yderibazioan.positivo en aVF./ 35 / 48. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINDestrorrotazioa (erloju-orratzen zentzuan)Dextrorrotacin (rotacin horaria)Eskuineko bentrikulua aurrerantz desplazatzen da, eta El ventrculo derecho se desplaza hacia adelante ybihotz aurreko guztietan EsBko morfologiak edota EsB etatodas las precordiales registran morfologas de VDEzBaren arteko trantsizioko morfologiak erregistratzen de transicin entre VD y VI: rS RS. Ladira: rS edo RS. Trantsizio-eremua V6-ra desplazatzen dazona de transicin se desplaza a V6 ( R = S).(R = S). Arrunta da eskuineko bentrikuluaren hipertrofian Frecuente en hipertrofia ventricular derecha yeta bronkopneumopatia kronikoan.bronconeumopata crnica. / 36 / 49. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINLeborrotazioa (erloju-orratzen kontrakoa) Levorrotacin (rotacin antihoraria)Ezkerreko bentrikuluak, aurrerantz biratzean, bihotz aurreko El ventrculo izquierdo, al girar hacia delante, se enfrentatarteko eta eskuineko deribazioei egin behar die aurre: R uhinaa las derivaciones precordiales intermedias y derechas:bihotz aurreko deribazio guztietan, eta Rs, qR edo R purua ageronda R en todas las precordiales, pudiendo aparecer Rs, qRdaiteke V2 deribazioan. Ezkerreko bentrikuluaren hipertrofian, R pura en V2. Se da en hipertrofia ventricular izquierda,aurreko hemiblokeoan eta obesitean gertatzen da. hemibloqueo anterior y obesidad/ 37 / 50. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A // 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAK SISTEMTICA DEFUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotza punta atzerakaCorazn punta atrsEskuin-adarraren blokeo aurreratua (QRS > 0,14 seg), Bloqueo avanzado de rama derecha (QRS > 0,14 seg)eskuin-bentrikuluaren hazkundearekin eta SI SII SIII con crecimiento de ventrculo derecho y patrn SI SII SIIIpatroiarekin (punta atzeraka esaten zaio)(punta atrs)/ 38 / 51. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINBihotzeko ardatz elektrikoaren (QRS) desbideratzeak plano Desviaciones del eje elctrico del corazn (QRS) en el planofrontalean frontalArdatzaren ezker-desbideratzea: QRS 0 eta -90 bitartean Desviacin izquierda del eje : QRS entre 0 y -90Ardatzaren eskuin-desbideratzea: QRS +90 eta +180 bitartean Desviacin derecha del eje: QRS entre +90 y +180Ardatz zehaztugabea: QRS -90 eta +/- 180 bitarteanEje indefinido: QRS entre -90 y +/- 180indeterminado izquierdo derecho/ 39 / 52. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINTarteko ardatz elektrikoa (QRS 0 eta +90 bitartean) Eje elctrico intermedio (QRS entre 0 y +90) CABRERAren ZIRKULUA aVR aVL aVFQRS normala 0 eta +90 bitartean kokatzen da, gehiago 0 aldera bihotz El QRS normal se sita entre 0 y +90, ms hacia 0 en el coraznhorizontalean eta gehiago +90 aldera bihotz bertikalean. Kasu honetan horizontal y ms hacia +90 en el corazn vertical. En este caso (QRS =(QRS = +40), QRS ardatz elektrikoaren proiekzioa zertxobait handiagoa +40), la proyeccin del eje elctrico QRS es algo mayor en DII que en DI,da II deribazioan I deribazioan baino eta, aldiz, DIII-rekiko ia perpendikularra en tanto que es casi perpendicular a DIII (por lo que es casi isodifsico enda (horregatik ia isodifasikoa da deribazio honetan).esta derivacin)./ 40 / 53. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINArdatzaren eskuin-desbiderapena (QRS + 90 eta + 180 bitartean)Desviacin derecha del eje (QRS entre + 90 y + 180)CABRERAren ZIRKULUA aVR aVL aVFKasu honetan, QRSren proiekzioa DI deribazioaren gainean negatiboaEn este caso, la proyeccin de QRS sobre la derivacin DI es negativa,da, positiboa DIII deribazioan eta positiboa baino zertxobait negatiboagoa positiva sobre DIII y algo ms negativa que positiva sobre DII, por lo queDII deribazioan; beraz, QRS +160-ra kokatzen da. Ardatzaren eskuin-QRS est a +160. La desviacin derecha del eje se da en patologasdesbiderapena nagusiki eskuin-patologiak diren kasuetan agertzen dapredominantemente derechas (estenosis pulmonar, cor pulmonale(birikako estenosian edo cor pulmonale akutuan, esate baterako). agudo)./ 41 / 54. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINArdatzaren ezker-desbiderapena (QRS 0 eta 90 bitartean) Desviacin izquierda del eje (QRS entre 0 y 90) CABRERAren ZIRKULUAaVRaVL aVFKasu honetan, QRSren proiekzioa I deribazioaren gainean positiboa da, En este caso, la proyeccin de QRS sobre la derivacin I es positiva,negatiboa DIII deribazioan eta positiboa baino zertxobait negatiboagoa DII negativa sobre DIII y algo ms negativa que positiva sobre DII, por loderibazioan; beraz, QRS 40-ra kokatzen da. Ardatzaren ezker-desbiderapena que QRS se sita a 40. La desviacin izquierda del eje se da en elaurreko hemiblokeoan, ezkerreko adarraren blokeoan eta, oro har, bihotzarenhemibloqueo anterior, en el bloqueo de rama izquierda y, en general,ezkerraldeko gainkarga dakarten patologietan agertzen da.en patologas que sobrecargan el lado izquierdo del corazn./ 42 / 55. E L E K T R O K A R D I O G R A F I A K O A T L A S A AT L A S D E E L E C T R O C A R D I O G R A F A// 2 /1INTERPRETATZEKO SISTEMATIKAOINARRIAKSISTEMTICA DE FUNDAMENTOS LA INTERPRETACINQT tarteaIntervalo QTBentrikuluko sistole elektrikoaren iraupenari dagokioCorresponde a la duracin de la sstole elctrica ventricularQRS konplexuaren hasieratik T uhinaren amaiera arte neurtzen daSe mide desde el comienzo del QRS hasta el final de la TBentrikuluaren despolarizatzeko eta errepolarizatzeko denborari dagokioCorresponde al tiempo de despolarizacin y repolarizacin ventricularErrepolarizazioko denbora bihotz-maiztasunaren arabera aldatzen da, etaEl tiempo de repolarizacin depende de la frecuencia cardaca, de modohorrela zenbat eta handiagoa izan maiztasuna errepolarizazioa lehenago que a mayor frecuencia la repolarizacin se produce antes y se acorta elgertatzen da eta QT tartea laburtu egiten da.intervalo QT.QTz (QT zuzendua, maiztasunarekiko): Bazett-en formula jarraituz QTc (QT corregido para la frecuencia): se calcula por la frmula dekalkulatzen da:Bazett:QTz = QT neurria (segundotan) / aurreko RR tartearen erro karratua QTc = QT medido (seg) / raz cuadrada del intervalo RR previo (seg)(segundotan) QTc normal: hasta 440 msegQTz normala: 440 mseg arteQT luzea:QT largo:Loaldia, bihotz-gutxiegitasuna, miokardioko infartu akutua,Sueo, insuficiencia cardaca, infarto agudo de miocardio,miokarditisa, hipopotasemia, hipomagnesemia, hipokaltzemia,miocarditis, hipopotasemia