Arauen laburpena Ariketak
40
Arauen laburpena Ariketak
Transcript of Arauen laburpena Ariketak
Arauen laburpena
Ariketak
3 saioa
araugintza II
2
Aurkibidea
ARAUAK TEORIA 3
Hitz elkarketa 3
Hiztegi Batua 5
Sarrera 5
Bi hitz hasi aurretik 6
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar 6
Hiztegi Batua aurkibidea 8
Hiztegi Batua nafarrera 9
wwweuskaltzaindianet 12
ARAUAK ARIKETAK 13
Hitz elkarketa 13
wwweuskaltzaindianet 18
Baztertutako hitzak 19
Hobetsitako hitzak 25
Nahasian 27
Nafarrera 36
HIZTEGIANET39
3 saioa
araugintza II
3
ARAUAK TEORIAHitz elkarketa(25 araua 135 or)
1 Bereiz idatziko dira
Aposizioak (Arga ibaia Aralar mendia)
Egin eman hartu eta eragin aditzekin osatzen diren aditz elkarteak (loegin hitz eman parte hartu negar eragin)
Etxez etxe moduko bikoiztapenak (herriz herri)
Egin berri modukoak (amaitu berri esan berri)
Mahai gainean gisako postposizioak (etxe atzean)
Bigarren osagaia bila eske edo falta duten elkarteak (ur bilabarkamen eske lo falta)
Lehen osagaia erdal euskal giza eta itsas duten elkarteak ihartuakez diren neurrian (erdal itzulpena euskal gramatika giza zientziak itsasgarraioa)
Lehen osagaiaren amaierako gtalt galtzen denean (biologi azterketa)
2 Marrarekin idatziko dira
Gorri-gorria moduko bikoiztapenak
Apurka-apurka bezalako bikoiztapenak
Seme-alabak zuri-gorri modukoak
Barra-barra plisti-plasta bezalakoak
Gernika-Lumo moduko leku izen elkartuak (bi hizkuntzatan ematendirenean ordea ez Lizarra Estella)
3 saioa
araugintza II
4
3 Loturik idatziko dira
Jarleku moduko elkarteak (aditz-erro + izen) egongela helmugaidazmakina
Aldagaitz bezalako izaera elkarteak (aditz-erro + izenondo) asmaezin ulerterraz minbera
Odolustu moduko aditz-elkarte arruntak indargaldu biziberrituazpimarratu
Bigarren osagaia -gin -gile -zain -zale -dun -gabe edota -gintza -za(i)ntza duten elkarteak
Bigarren osagaia -aldi -buru -gizon -(g)une -kide -(k)ume -ordeduten izen elkarketak
Lehen osagaia aurre- azpi- eta gain- duten izen elkarteak
Lauburu moduko elkarteak (zenbatzaile + izen) ehunzangobegibakar
4 Marrarekin edo marra gabe nahi den bezala
Eguzki lore eguzki-lore moduko izen elkartu arruntak
Kale garbitzaile kale-garbitzaile modukoak (bi hitzak letra larrizhasten direnean hobe da hala ere marra gabe idaztea)
5 Elkarteko lehenbiziko osagaiak gtialt amaiera duenean gtalt-rekin nahizgtalt gabe idatz daiteke biologi azterketa biologia azterketa
Bestelako gtalt itsatsiak ez dira galtzen elkarketa egiten denean etahitzak bere osotasunean eman behar dira Salbuespen dira dena delahonako sei hitz hauek burdina eliza hizkuntza kultura literatura etanatura Hitz hauek hala nahi izanez gero gal dezakete gtalt hori [kulturetxea kultura (-) etxea]
6 Marrarekin edo loturik idatz daitezkeen hitz elkartuak
Sudur-luze moduko elkarte arruntak (izena + adjektiboa) (neska)sudur-luze edo sudurluze (zezen) adar-motz edo adarmotz
3 saioa
araugintza II
5
Hiztegi Batua
Sarrera
Orain arte ikastaro honetan ikusi ditugun arauak ortografia izen sintagma eta aditzsintagmari buruzkoak izan dira gehienbat Badira halere hainbat eta hainbat araueuskal hiztegi batuari dagozkionak lexikoari dagozkionak Hor azaltzen zaizkiguEuskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabakiak edota gomendioak orain arteonartu dituen hitzak euren aldaerak zein hitz baztertu dituen bi hitz zuzenen arteanzein hobesten den eta abar
Atal zabal honetan eta praktikotasunari begira nolabaiteko sailkapena egiteairuditu zaigu onuragarri horretarako interesatzen zaigun araua (hitza) bilatzeko ordenaegokian eta logikoan zerrendatu ditugu arauak Hau da sailkapena
Hiztegi Batua (arau guztiak alfabetikoki ordenaturik)
44 arautik (a ndash alleluia) 107 araura (zabal ndash zuzter) [badira tartean Hiztegi Batuari ezdagozkion zenbait arau] haien ondoren hiztegiaren bigarren idatzaldian sartzen aridiren hitzak agertzen dira 112 arautik (a ndash abolizionista) 148 araura (e ndash ezuste)
Hitz baztertuak
Berriki arte erabili izan diren hitzak eta azkenik Euskaltzaindiak txartzat eman dituenaketa beraz euskara batuan erabiltzekoak ez direnak ausentzia e absentzia eskubi eeskuin ( hau da ausentzia gaizki dago () beraz erabili (e) absentzia)
Hitz hobetsiak
Zuzenak eta onartuak diren bi hitzen artean zenbaitetan Euskaltzaindiak bakarra hobetsidu Euskal Herri osoari zuzenduak diren testuetan-eta erabiltzeko guda h gerra (hau dahainbat euskalkitan erabiltzen ahal da guda hitza baina hobe (h) gerra erabiltzen bada)
Nafarrera
Ez da agian hitz egokia atal hau izendatzeko ndashez baitago nafarrera bat- baina praktikoadenez zilegi bekigu horrela erabiltzea Atal honetan sartu ditugu Hiztegi Batuan Ipareta Naf ikurra daramaten hitzak ezongi Ipar eta Naf iz lsquoondoezarsquo
3 saioa
araugintza II
6
Bi hitz hasi aurretik
Hiztegi Batuak Euskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabaki eta gomendioguztiak hartzen ditu bere mendean Hiztegi arauemailea da beraz
Gaur egun darabilgun liburuxka Hiztegi Batuaren lehen idatzaldia da hori dela etaaskotan ez da agertuko gure lanerako behar dugun hainbat hitz edota hitz horienazalpenik Hiztegi bat osatzearen prozesua luzea da eta tentu handiz aztertu behar dirabehin betiko hitzen formak eta edukiak ezer erabaki aurretik Horregatik daude oraindikdauden gabeziak
Forma bat edo beste aukeratzeko orduan bi irizpide nagusi izan ditu Euskaltzaindiak
a) Tradizio idatzia eta egungo erabilera (Orotariko Euskal Hiztegia eta EuskaraCorpusa)
b) Alde bateko eta besteko euskaldunak batzen gaituzten formak hobestea
Hiztegian jasotzen ez diren hitzei buruz esan behar da bestalde Euskaltzaindiak ezdituela oraingoz onartzen baina ezta gaitzesten ere Oro har hitz horiek bigarrenidatzaldian onartuko edo gaitzetsiko dira
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar
21 Hitz baten aldaeren artean Euskaltzaindiak aldaera bat onartu du eta besteakbaztertu Aldaera baztertuekin bitara jokatu du
a) Zalantzazkoak baztertu egin dira aldaera baztertuari izartxo bat erantsiz eta eikurraren ondoan forma hobetsia adieraziz ldquoerropa e arropardquo
b) Gehiengo handi batek dialektaltzat jotzen dituen aldaerak (barri izandu)baztertu eta horien ondoan erabili beharrekoa adierazi da Esan behar dabestalde e ikurra daramaten hitzok adierarik arruntenetan soilik gaitzestendirela esaterako ldquokartera e diru(-)zorro paper(-)zorrordquo sarrerak adieraztendu adiera horretan soilik gaitzesten dela ez bestetan
22 Hainbat hitzen formaren atzean Bizk Ipar Naf Gip ikurrak ematen diraHitzok ez dira baztertzen aitzitik euskalki hitzok Hiztegi Batuan sartzeakadierazten du Euskaltzaindiak bultzatu egin nahi dituela idazleak hitz horiekerabiltzera
23 Heg ikurrak adierazten du hitz hori normalean Hegoaldean soilik erabiltzen delabaina ez zaio inolako oztoporik jartzen hitz hori erabiltzeari Beste batzuetan
3 saioa
araugintza II
7
adierazi nahi da delako hitza berria dela eta gaztelania ez dakitenentzat ulergaitzadela horregatik askotan Ipar marka daramaten hitzekin osatuko dute bikote batHeg alfonbra eta Ipar tapiz Beraz forma biak onartzen dira
24 Beste hitz batzuek ldquohrdquo (hobe) ikurra daramate ondoan Hemen bi multzo bereiztendira
a) Euskalki marka daramatenak Horrelakoetan ldquohoberdquo hori Euskal Herri osoaribegira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio (Guaixe edo Ttipi-ttapa aldizkarietan esaterako hitz egokia izan daiteke)
b) ldquoZigarro 2 Heg ldquozigarro txikiardquo h zigarretardquo edo ldquopartidu Heg 1 hpartidardquo Euskaltzaindia konturatzen da zaila dela idazle guztiek hauek denakonartzea hasieratik baina pausoka joaten bada Senak erakutsiko du nolajokatu egoera bakoitzean
25 Aditzei dagokienez era burutua aditzoina eta era burutugabea adierazten diraZenbaitetan gainera aditzoinak aukera bikoitza du ndashahuldu ahul(du) ahultzenedo gorritu gorri(tu) gorritzen- Parentesi artean dagoen (-du) edo (-tu) horrekesan nahi du izen izenondo nahiz aditzondoetatik eratorritako aditzetan ez dadinahuldu eta ez dadin ahul biak onartzen direla
26 Hainbat sarreratan hitzaren maila adierazi da behe mailakoak ndashlagunartekoak etaherrikoiak- eta goi mailakoak edo jasoak ndashliterarioak etab- bereiziz
- Erabileraren aldetik hitz zaharkituak (zah) gutxi erabili direnak (g er) etagaur egun gutxi erabiltzen direnak (g g er) ere markatu dira
- Orobat teknika eta zientzia hitzei dagokienez bakoitzaren alorra mugatu da(Mat Admin) laburduren bidez
- Sinonimoak batzuk beteak dira eta beste batzuk ez Adibidez euskarazko belaguztiak haize(-)oihal dira eta orobat haize(-)oihal guztiak bela hortaz ldquobelaSin haize(-)oihalrdquo eta ldquohaize(-)oihal Sin belardquo eman dira baina aldiz nahizazote guztiak zigor izan zigor guztiak azote ez direnez ldquoazote Sin zigorrdquoeman da baina ez alderantzizkoa
27 Sarrera askotan hitzen adierak zenbakien bidez ematen dira Adibidez herbalbatez ere Ipar eta Naf 1 lsquoahularsquo 2 lsquoelbarriarsquo Adiera bakoitza argitze alderadefinizio xumeez eta hitz adierazgarriez baliatu da Euskaltzaindia Esaterakobezatu ldquoanimaliak hezirdquo Era berean betortz ldquoletaginardquo ematen denean betortzhitza argitu nahi zaio ezagutzen ez duenari eta bide batez adierazi betortz bainoerabiliagoa eta egokiagoa dela letagina hitza
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
2
Aurkibidea
ARAUAK TEORIA 3
Hitz elkarketa 3
Hiztegi Batua 5
Sarrera 5
Bi hitz hasi aurretik 6
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar 6
Hiztegi Batua aurkibidea 8
Hiztegi Batua nafarrera 9
wwweuskaltzaindianet 12
ARAUAK ARIKETAK 13
Hitz elkarketa 13
wwweuskaltzaindianet 18
Baztertutako hitzak 19
Hobetsitako hitzak 25
Nahasian 27
Nafarrera 36
HIZTEGIANET39
3 saioa
araugintza II
3
ARAUAK TEORIAHitz elkarketa(25 araua 135 or)
1 Bereiz idatziko dira
Aposizioak (Arga ibaia Aralar mendia)
Egin eman hartu eta eragin aditzekin osatzen diren aditz elkarteak (loegin hitz eman parte hartu negar eragin)
Etxez etxe moduko bikoiztapenak (herriz herri)
Egin berri modukoak (amaitu berri esan berri)
Mahai gainean gisako postposizioak (etxe atzean)
Bigarren osagaia bila eske edo falta duten elkarteak (ur bilabarkamen eske lo falta)
Lehen osagaia erdal euskal giza eta itsas duten elkarteak ihartuakez diren neurrian (erdal itzulpena euskal gramatika giza zientziak itsasgarraioa)
Lehen osagaiaren amaierako gtalt galtzen denean (biologi azterketa)
2 Marrarekin idatziko dira
Gorri-gorria moduko bikoiztapenak
Apurka-apurka bezalako bikoiztapenak
Seme-alabak zuri-gorri modukoak
Barra-barra plisti-plasta bezalakoak
Gernika-Lumo moduko leku izen elkartuak (bi hizkuntzatan ematendirenean ordea ez Lizarra Estella)
3 saioa
araugintza II
4
3 Loturik idatziko dira
Jarleku moduko elkarteak (aditz-erro + izen) egongela helmugaidazmakina
Aldagaitz bezalako izaera elkarteak (aditz-erro + izenondo) asmaezin ulerterraz minbera
Odolustu moduko aditz-elkarte arruntak indargaldu biziberrituazpimarratu
Bigarren osagaia -gin -gile -zain -zale -dun -gabe edota -gintza -za(i)ntza duten elkarteak
Bigarren osagaia -aldi -buru -gizon -(g)une -kide -(k)ume -ordeduten izen elkarketak
Lehen osagaia aurre- azpi- eta gain- duten izen elkarteak
Lauburu moduko elkarteak (zenbatzaile + izen) ehunzangobegibakar
4 Marrarekin edo marra gabe nahi den bezala
Eguzki lore eguzki-lore moduko izen elkartu arruntak
Kale garbitzaile kale-garbitzaile modukoak (bi hitzak letra larrizhasten direnean hobe da hala ere marra gabe idaztea)
5 Elkarteko lehenbiziko osagaiak gtialt amaiera duenean gtalt-rekin nahizgtalt gabe idatz daiteke biologi azterketa biologia azterketa
Bestelako gtalt itsatsiak ez dira galtzen elkarketa egiten denean etahitzak bere osotasunean eman behar dira Salbuespen dira dena delahonako sei hitz hauek burdina eliza hizkuntza kultura literatura etanatura Hitz hauek hala nahi izanez gero gal dezakete gtalt hori [kulturetxea kultura (-) etxea]
6 Marrarekin edo loturik idatz daitezkeen hitz elkartuak
Sudur-luze moduko elkarte arruntak (izena + adjektiboa) (neska)sudur-luze edo sudurluze (zezen) adar-motz edo adarmotz
3 saioa
araugintza II
5
Hiztegi Batua
Sarrera
Orain arte ikastaro honetan ikusi ditugun arauak ortografia izen sintagma eta aditzsintagmari buruzkoak izan dira gehienbat Badira halere hainbat eta hainbat araueuskal hiztegi batuari dagozkionak lexikoari dagozkionak Hor azaltzen zaizkiguEuskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabakiak edota gomendioak orain arteonartu dituen hitzak euren aldaerak zein hitz baztertu dituen bi hitz zuzenen arteanzein hobesten den eta abar
Atal zabal honetan eta praktikotasunari begira nolabaiteko sailkapena egiteairuditu zaigu onuragarri horretarako interesatzen zaigun araua (hitza) bilatzeko ordenaegokian eta logikoan zerrendatu ditugu arauak Hau da sailkapena
Hiztegi Batua (arau guztiak alfabetikoki ordenaturik)
44 arautik (a ndash alleluia) 107 araura (zabal ndash zuzter) [badira tartean Hiztegi Batuari ezdagozkion zenbait arau] haien ondoren hiztegiaren bigarren idatzaldian sartzen aridiren hitzak agertzen dira 112 arautik (a ndash abolizionista) 148 araura (e ndash ezuste)
Hitz baztertuak
Berriki arte erabili izan diren hitzak eta azkenik Euskaltzaindiak txartzat eman dituenaketa beraz euskara batuan erabiltzekoak ez direnak ausentzia e absentzia eskubi eeskuin ( hau da ausentzia gaizki dago () beraz erabili (e) absentzia)
Hitz hobetsiak
Zuzenak eta onartuak diren bi hitzen artean zenbaitetan Euskaltzaindiak bakarra hobetsidu Euskal Herri osoari zuzenduak diren testuetan-eta erabiltzeko guda h gerra (hau dahainbat euskalkitan erabiltzen ahal da guda hitza baina hobe (h) gerra erabiltzen bada)
Nafarrera
Ez da agian hitz egokia atal hau izendatzeko ndashez baitago nafarrera bat- baina praktikoadenez zilegi bekigu horrela erabiltzea Atal honetan sartu ditugu Hiztegi Batuan Ipareta Naf ikurra daramaten hitzak ezongi Ipar eta Naf iz lsquoondoezarsquo
3 saioa
araugintza II
6
Bi hitz hasi aurretik
Hiztegi Batuak Euskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabaki eta gomendioguztiak hartzen ditu bere mendean Hiztegi arauemailea da beraz
Gaur egun darabilgun liburuxka Hiztegi Batuaren lehen idatzaldia da hori dela etaaskotan ez da agertuko gure lanerako behar dugun hainbat hitz edota hitz horienazalpenik Hiztegi bat osatzearen prozesua luzea da eta tentu handiz aztertu behar dirabehin betiko hitzen formak eta edukiak ezer erabaki aurretik Horregatik daude oraindikdauden gabeziak
Forma bat edo beste aukeratzeko orduan bi irizpide nagusi izan ditu Euskaltzaindiak
a) Tradizio idatzia eta egungo erabilera (Orotariko Euskal Hiztegia eta EuskaraCorpusa)
b) Alde bateko eta besteko euskaldunak batzen gaituzten formak hobestea
Hiztegian jasotzen ez diren hitzei buruz esan behar da bestalde Euskaltzaindiak ezdituela oraingoz onartzen baina ezta gaitzesten ere Oro har hitz horiek bigarrenidatzaldian onartuko edo gaitzetsiko dira
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar
21 Hitz baten aldaeren artean Euskaltzaindiak aldaera bat onartu du eta besteakbaztertu Aldaera baztertuekin bitara jokatu du
a) Zalantzazkoak baztertu egin dira aldaera baztertuari izartxo bat erantsiz eta eikurraren ondoan forma hobetsia adieraziz ldquoerropa e arropardquo
b) Gehiengo handi batek dialektaltzat jotzen dituen aldaerak (barri izandu)baztertu eta horien ondoan erabili beharrekoa adierazi da Esan behar dabestalde e ikurra daramaten hitzok adierarik arruntenetan soilik gaitzestendirela esaterako ldquokartera e diru(-)zorro paper(-)zorrordquo sarrerak adieraztendu adiera horretan soilik gaitzesten dela ez bestetan
22 Hainbat hitzen formaren atzean Bizk Ipar Naf Gip ikurrak ematen diraHitzok ez dira baztertzen aitzitik euskalki hitzok Hiztegi Batuan sartzeakadierazten du Euskaltzaindiak bultzatu egin nahi dituela idazleak hitz horiekerabiltzera
23 Heg ikurrak adierazten du hitz hori normalean Hegoaldean soilik erabiltzen delabaina ez zaio inolako oztoporik jartzen hitz hori erabiltzeari Beste batzuetan
3 saioa
araugintza II
7
adierazi nahi da delako hitza berria dela eta gaztelania ez dakitenentzat ulergaitzadela horregatik askotan Ipar marka daramaten hitzekin osatuko dute bikote batHeg alfonbra eta Ipar tapiz Beraz forma biak onartzen dira
24 Beste hitz batzuek ldquohrdquo (hobe) ikurra daramate ondoan Hemen bi multzo bereiztendira
a) Euskalki marka daramatenak Horrelakoetan ldquohoberdquo hori Euskal Herri osoaribegira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio (Guaixe edo Ttipi-ttapa aldizkarietan esaterako hitz egokia izan daiteke)
b) ldquoZigarro 2 Heg ldquozigarro txikiardquo h zigarretardquo edo ldquopartidu Heg 1 hpartidardquo Euskaltzaindia konturatzen da zaila dela idazle guztiek hauek denakonartzea hasieratik baina pausoka joaten bada Senak erakutsiko du nolajokatu egoera bakoitzean
25 Aditzei dagokienez era burutua aditzoina eta era burutugabea adierazten diraZenbaitetan gainera aditzoinak aukera bikoitza du ndashahuldu ahul(du) ahultzenedo gorritu gorri(tu) gorritzen- Parentesi artean dagoen (-du) edo (-tu) horrekesan nahi du izen izenondo nahiz aditzondoetatik eratorritako aditzetan ez dadinahuldu eta ez dadin ahul biak onartzen direla
26 Hainbat sarreratan hitzaren maila adierazi da behe mailakoak ndashlagunartekoak etaherrikoiak- eta goi mailakoak edo jasoak ndashliterarioak etab- bereiziz
- Erabileraren aldetik hitz zaharkituak (zah) gutxi erabili direnak (g er) etagaur egun gutxi erabiltzen direnak (g g er) ere markatu dira
- Orobat teknika eta zientzia hitzei dagokienez bakoitzaren alorra mugatu da(Mat Admin) laburduren bidez
- Sinonimoak batzuk beteak dira eta beste batzuk ez Adibidez euskarazko belaguztiak haize(-)oihal dira eta orobat haize(-)oihal guztiak bela hortaz ldquobelaSin haize(-)oihalrdquo eta ldquohaize(-)oihal Sin belardquo eman dira baina aldiz nahizazote guztiak zigor izan zigor guztiak azote ez direnez ldquoazote Sin zigorrdquoeman da baina ez alderantzizkoa
27 Sarrera askotan hitzen adierak zenbakien bidez ematen dira Adibidez herbalbatez ere Ipar eta Naf 1 lsquoahularsquo 2 lsquoelbarriarsquo Adiera bakoitza argitze alderadefinizio xumeez eta hitz adierazgarriez baliatu da Euskaltzaindia Esaterakobezatu ldquoanimaliak hezirdquo Era berean betortz ldquoletaginardquo ematen denean betortzhitza argitu nahi zaio ezagutzen ez duenari eta bide batez adierazi betortz bainoerabiliagoa eta egokiagoa dela letagina hitza
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
3
ARAUAK TEORIAHitz elkarketa(25 araua 135 or)
1 Bereiz idatziko dira
Aposizioak (Arga ibaia Aralar mendia)
Egin eman hartu eta eragin aditzekin osatzen diren aditz elkarteak (loegin hitz eman parte hartu negar eragin)
Etxez etxe moduko bikoiztapenak (herriz herri)
Egin berri modukoak (amaitu berri esan berri)
Mahai gainean gisako postposizioak (etxe atzean)
Bigarren osagaia bila eske edo falta duten elkarteak (ur bilabarkamen eske lo falta)
Lehen osagaia erdal euskal giza eta itsas duten elkarteak ihartuakez diren neurrian (erdal itzulpena euskal gramatika giza zientziak itsasgarraioa)
Lehen osagaiaren amaierako gtalt galtzen denean (biologi azterketa)
2 Marrarekin idatziko dira
Gorri-gorria moduko bikoiztapenak
Apurka-apurka bezalako bikoiztapenak
Seme-alabak zuri-gorri modukoak
Barra-barra plisti-plasta bezalakoak
Gernika-Lumo moduko leku izen elkartuak (bi hizkuntzatan ematendirenean ordea ez Lizarra Estella)
3 saioa
araugintza II
4
3 Loturik idatziko dira
Jarleku moduko elkarteak (aditz-erro + izen) egongela helmugaidazmakina
Aldagaitz bezalako izaera elkarteak (aditz-erro + izenondo) asmaezin ulerterraz minbera
Odolustu moduko aditz-elkarte arruntak indargaldu biziberrituazpimarratu
Bigarren osagaia -gin -gile -zain -zale -dun -gabe edota -gintza -za(i)ntza duten elkarteak
Bigarren osagaia -aldi -buru -gizon -(g)une -kide -(k)ume -ordeduten izen elkarketak
Lehen osagaia aurre- azpi- eta gain- duten izen elkarteak
Lauburu moduko elkarteak (zenbatzaile + izen) ehunzangobegibakar
4 Marrarekin edo marra gabe nahi den bezala
Eguzki lore eguzki-lore moduko izen elkartu arruntak
Kale garbitzaile kale-garbitzaile modukoak (bi hitzak letra larrizhasten direnean hobe da hala ere marra gabe idaztea)
5 Elkarteko lehenbiziko osagaiak gtialt amaiera duenean gtalt-rekin nahizgtalt gabe idatz daiteke biologi azterketa biologia azterketa
Bestelako gtalt itsatsiak ez dira galtzen elkarketa egiten denean etahitzak bere osotasunean eman behar dira Salbuespen dira dena delahonako sei hitz hauek burdina eliza hizkuntza kultura literatura etanatura Hitz hauek hala nahi izanez gero gal dezakete gtalt hori [kulturetxea kultura (-) etxea]
6 Marrarekin edo loturik idatz daitezkeen hitz elkartuak
Sudur-luze moduko elkarte arruntak (izena + adjektiboa) (neska)sudur-luze edo sudurluze (zezen) adar-motz edo adarmotz
3 saioa
araugintza II
5
Hiztegi Batua
Sarrera
Orain arte ikastaro honetan ikusi ditugun arauak ortografia izen sintagma eta aditzsintagmari buruzkoak izan dira gehienbat Badira halere hainbat eta hainbat araueuskal hiztegi batuari dagozkionak lexikoari dagozkionak Hor azaltzen zaizkiguEuskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabakiak edota gomendioak orain arteonartu dituen hitzak euren aldaerak zein hitz baztertu dituen bi hitz zuzenen arteanzein hobesten den eta abar
Atal zabal honetan eta praktikotasunari begira nolabaiteko sailkapena egiteairuditu zaigu onuragarri horretarako interesatzen zaigun araua (hitza) bilatzeko ordenaegokian eta logikoan zerrendatu ditugu arauak Hau da sailkapena
Hiztegi Batua (arau guztiak alfabetikoki ordenaturik)
44 arautik (a ndash alleluia) 107 araura (zabal ndash zuzter) [badira tartean Hiztegi Batuari ezdagozkion zenbait arau] haien ondoren hiztegiaren bigarren idatzaldian sartzen aridiren hitzak agertzen dira 112 arautik (a ndash abolizionista) 148 araura (e ndash ezuste)
Hitz baztertuak
Berriki arte erabili izan diren hitzak eta azkenik Euskaltzaindiak txartzat eman dituenaketa beraz euskara batuan erabiltzekoak ez direnak ausentzia e absentzia eskubi eeskuin ( hau da ausentzia gaizki dago () beraz erabili (e) absentzia)
Hitz hobetsiak
Zuzenak eta onartuak diren bi hitzen artean zenbaitetan Euskaltzaindiak bakarra hobetsidu Euskal Herri osoari zuzenduak diren testuetan-eta erabiltzeko guda h gerra (hau dahainbat euskalkitan erabiltzen ahal da guda hitza baina hobe (h) gerra erabiltzen bada)
Nafarrera
Ez da agian hitz egokia atal hau izendatzeko ndashez baitago nafarrera bat- baina praktikoadenez zilegi bekigu horrela erabiltzea Atal honetan sartu ditugu Hiztegi Batuan Ipareta Naf ikurra daramaten hitzak ezongi Ipar eta Naf iz lsquoondoezarsquo
3 saioa
araugintza II
6
Bi hitz hasi aurretik
Hiztegi Batuak Euskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabaki eta gomendioguztiak hartzen ditu bere mendean Hiztegi arauemailea da beraz
Gaur egun darabilgun liburuxka Hiztegi Batuaren lehen idatzaldia da hori dela etaaskotan ez da agertuko gure lanerako behar dugun hainbat hitz edota hitz horienazalpenik Hiztegi bat osatzearen prozesua luzea da eta tentu handiz aztertu behar dirabehin betiko hitzen formak eta edukiak ezer erabaki aurretik Horregatik daude oraindikdauden gabeziak
Forma bat edo beste aukeratzeko orduan bi irizpide nagusi izan ditu Euskaltzaindiak
a) Tradizio idatzia eta egungo erabilera (Orotariko Euskal Hiztegia eta EuskaraCorpusa)
b) Alde bateko eta besteko euskaldunak batzen gaituzten formak hobestea
Hiztegian jasotzen ez diren hitzei buruz esan behar da bestalde Euskaltzaindiak ezdituela oraingoz onartzen baina ezta gaitzesten ere Oro har hitz horiek bigarrenidatzaldian onartuko edo gaitzetsiko dira
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar
21 Hitz baten aldaeren artean Euskaltzaindiak aldaera bat onartu du eta besteakbaztertu Aldaera baztertuekin bitara jokatu du
a) Zalantzazkoak baztertu egin dira aldaera baztertuari izartxo bat erantsiz eta eikurraren ondoan forma hobetsia adieraziz ldquoerropa e arropardquo
b) Gehiengo handi batek dialektaltzat jotzen dituen aldaerak (barri izandu)baztertu eta horien ondoan erabili beharrekoa adierazi da Esan behar dabestalde e ikurra daramaten hitzok adierarik arruntenetan soilik gaitzestendirela esaterako ldquokartera e diru(-)zorro paper(-)zorrordquo sarrerak adieraztendu adiera horretan soilik gaitzesten dela ez bestetan
22 Hainbat hitzen formaren atzean Bizk Ipar Naf Gip ikurrak ematen diraHitzok ez dira baztertzen aitzitik euskalki hitzok Hiztegi Batuan sartzeakadierazten du Euskaltzaindiak bultzatu egin nahi dituela idazleak hitz horiekerabiltzera
23 Heg ikurrak adierazten du hitz hori normalean Hegoaldean soilik erabiltzen delabaina ez zaio inolako oztoporik jartzen hitz hori erabiltzeari Beste batzuetan
3 saioa
araugintza II
7
adierazi nahi da delako hitza berria dela eta gaztelania ez dakitenentzat ulergaitzadela horregatik askotan Ipar marka daramaten hitzekin osatuko dute bikote batHeg alfonbra eta Ipar tapiz Beraz forma biak onartzen dira
24 Beste hitz batzuek ldquohrdquo (hobe) ikurra daramate ondoan Hemen bi multzo bereiztendira
a) Euskalki marka daramatenak Horrelakoetan ldquohoberdquo hori Euskal Herri osoaribegira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio (Guaixe edo Ttipi-ttapa aldizkarietan esaterako hitz egokia izan daiteke)
b) ldquoZigarro 2 Heg ldquozigarro txikiardquo h zigarretardquo edo ldquopartidu Heg 1 hpartidardquo Euskaltzaindia konturatzen da zaila dela idazle guztiek hauek denakonartzea hasieratik baina pausoka joaten bada Senak erakutsiko du nolajokatu egoera bakoitzean
25 Aditzei dagokienez era burutua aditzoina eta era burutugabea adierazten diraZenbaitetan gainera aditzoinak aukera bikoitza du ndashahuldu ahul(du) ahultzenedo gorritu gorri(tu) gorritzen- Parentesi artean dagoen (-du) edo (-tu) horrekesan nahi du izen izenondo nahiz aditzondoetatik eratorritako aditzetan ez dadinahuldu eta ez dadin ahul biak onartzen direla
26 Hainbat sarreratan hitzaren maila adierazi da behe mailakoak ndashlagunartekoak etaherrikoiak- eta goi mailakoak edo jasoak ndashliterarioak etab- bereiziz
- Erabileraren aldetik hitz zaharkituak (zah) gutxi erabili direnak (g er) etagaur egun gutxi erabiltzen direnak (g g er) ere markatu dira
- Orobat teknika eta zientzia hitzei dagokienez bakoitzaren alorra mugatu da(Mat Admin) laburduren bidez
- Sinonimoak batzuk beteak dira eta beste batzuk ez Adibidez euskarazko belaguztiak haize(-)oihal dira eta orobat haize(-)oihal guztiak bela hortaz ldquobelaSin haize(-)oihalrdquo eta ldquohaize(-)oihal Sin belardquo eman dira baina aldiz nahizazote guztiak zigor izan zigor guztiak azote ez direnez ldquoazote Sin zigorrdquoeman da baina ez alderantzizkoa
27 Sarrera askotan hitzen adierak zenbakien bidez ematen dira Adibidez herbalbatez ere Ipar eta Naf 1 lsquoahularsquo 2 lsquoelbarriarsquo Adiera bakoitza argitze alderadefinizio xumeez eta hitz adierazgarriez baliatu da Euskaltzaindia Esaterakobezatu ldquoanimaliak hezirdquo Era berean betortz ldquoletaginardquo ematen denean betortzhitza argitu nahi zaio ezagutzen ez duenari eta bide batez adierazi betortz bainoerabiliagoa eta egokiagoa dela letagina hitza
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
4
3 Loturik idatziko dira
Jarleku moduko elkarteak (aditz-erro + izen) egongela helmugaidazmakina
Aldagaitz bezalako izaera elkarteak (aditz-erro + izenondo) asmaezin ulerterraz minbera
Odolustu moduko aditz-elkarte arruntak indargaldu biziberrituazpimarratu
Bigarren osagaia -gin -gile -zain -zale -dun -gabe edota -gintza -za(i)ntza duten elkarteak
Bigarren osagaia -aldi -buru -gizon -(g)une -kide -(k)ume -ordeduten izen elkarketak
Lehen osagaia aurre- azpi- eta gain- duten izen elkarteak
Lauburu moduko elkarteak (zenbatzaile + izen) ehunzangobegibakar
4 Marrarekin edo marra gabe nahi den bezala
Eguzki lore eguzki-lore moduko izen elkartu arruntak
Kale garbitzaile kale-garbitzaile modukoak (bi hitzak letra larrizhasten direnean hobe da hala ere marra gabe idaztea)
5 Elkarteko lehenbiziko osagaiak gtialt amaiera duenean gtalt-rekin nahizgtalt gabe idatz daiteke biologi azterketa biologia azterketa
Bestelako gtalt itsatsiak ez dira galtzen elkarketa egiten denean etahitzak bere osotasunean eman behar dira Salbuespen dira dena delahonako sei hitz hauek burdina eliza hizkuntza kultura literatura etanatura Hitz hauek hala nahi izanez gero gal dezakete gtalt hori [kulturetxea kultura (-) etxea]
6 Marrarekin edo loturik idatz daitezkeen hitz elkartuak
Sudur-luze moduko elkarte arruntak (izena + adjektiboa) (neska)sudur-luze edo sudurluze (zezen) adar-motz edo adarmotz
3 saioa
araugintza II
5
Hiztegi Batua
Sarrera
Orain arte ikastaro honetan ikusi ditugun arauak ortografia izen sintagma eta aditzsintagmari buruzkoak izan dira gehienbat Badira halere hainbat eta hainbat araueuskal hiztegi batuari dagozkionak lexikoari dagozkionak Hor azaltzen zaizkiguEuskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabakiak edota gomendioak orain arteonartu dituen hitzak euren aldaerak zein hitz baztertu dituen bi hitz zuzenen arteanzein hobesten den eta abar
Atal zabal honetan eta praktikotasunari begira nolabaiteko sailkapena egiteairuditu zaigu onuragarri horretarako interesatzen zaigun araua (hitza) bilatzeko ordenaegokian eta logikoan zerrendatu ditugu arauak Hau da sailkapena
Hiztegi Batua (arau guztiak alfabetikoki ordenaturik)
44 arautik (a ndash alleluia) 107 araura (zabal ndash zuzter) [badira tartean Hiztegi Batuari ezdagozkion zenbait arau] haien ondoren hiztegiaren bigarren idatzaldian sartzen aridiren hitzak agertzen dira 112 arautik (a ndash abolizionista) 148 araura (e ndash ezuste)
Hitz baztertuak
Berriki arte erabili izan diren hitzak eta azkenik Euskaltzaindiak txartzat eman dituenaketa beraz euskara batuan erabiltzekoak ez direnak ausentzia e absentzia eskubi eeskuin ( hau da ausentzia gaizki dago () beraz erabili (e) absentzia)
Hitz hobetsiak
Zuzenak eta onartuak diren bi hitzen artean zenbaitetan Euskaltzaindiak bakarra hobetsidu Euskal Herri osoari zuzenduak diren testuetan-eta erabiltzeko guda h gerra (hau dahainbat euskalkitan erabiltzen ahal da guda hitza baina hobe (h) gerra erabiltzen bada)
Nafarrera
Ez da agian hitz egokia atal hau izendatzeko ndashez baitago nafarrera bat- baina praktikoadenez zilegi bekigu horrela erabiltzea Atal honetan sartu ditugu Hiztegi Batuan Ipareta Naf ikurra daramaten hitzak ezongi Ipar eta Naf iz lsquoondoezarsquo
3 saioa
araugintza II
6
Bi hitz hasi aurretik
Hiztegi Batuak Euskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabaki eta gomendioguztiak hartzen ditu bere mendean Hiztegi arauemailea da beraz
Gaur egun darabilgun liburuxka Hiztegi Batuaren lehen idatzaldia da hori dela etaaskotan ez da agertuko gure lanerako behar dugun hainbat hitz edota hitz horienazalpenik Hiztegi bat osatzearen prozesua luzea da eta tentu handiz aztertu behar dirabehin betiko hitzen formak eta edukiak ezer erabaki aurretik Horregatik daude oraindikdauden gabeziak
Forma bat edo beste aukeratzeko orduan bi irizpide nagusi izan ditu Euskaltzaindiak
a) Tradizio idatzia eta egungo erabilera (Orotariko Euskal Hiztegia eta EuskaraCorpusa)
b) Alde bateko eta besteko euskaldunak batzen gaituzten formak hobestea
Hiztegian jasotzen ez diren hitzei buruz esan behar da bestalde Euskaltzaindiak ezdituela oraingoz onartzen baina ezta gaitzesten ere Oro har hitz horiek bigarrenidatzaldian onartuko edo gaitzetsiko dira
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar
21 Hitz baten aldaeren artean Euskaltzaindiak aldaera bat onartu du eta besteakbaztertu Aldaera baztertuekin bitara jokatu du
a) Zalantzazkoak baztertu egin dira aldaera baztertuari izartxo bat erantsiz eta eikurraren ondoan forma hobetsia adieraziz ldquoerropa e arropardquo
b) Gehiengo handi batek dialektaltzat jotzen dituen aldaerak (barri izandu)baztertu eta horien ondoan erabili beharrekoa adierazi da Esan behar dabestalde e ikurra daramaten hitzok adierarik arruntenetan soilik gaitzestendirela esaterako ldquokartera e diru(-)zorro paper(-)zorrordquo sarrerak adieraztendu adiera horretan soilik gaitzesten dela ez bestetan
22 Hainbat hitzen formaren atzean Bizk Ipar Naf Gip ikurrak ematen diraHitzok ez dira baztertzen aitzitik euskalki hitzok Hiztegi Batuan sartzeakadierazten du Euskaltzaindiak bultzatu egin nahi dituela idazleak hitz horiekerabiltzera
23 Heg ikurrak adierazten du hitz hori normalean Hegoaldean soilik erabiltzen delabaina ez zaio inolako oztoporik jartzen hitz hori erabiltzeari Beste batzuetan
3 saioa
araugintza II
7
adierazi nahi da delako hitza berria dela eta gaztelania ez dakitenentzat ulergaitzadela horregatik askotan Ipar marka daramaten hitzekin osatuko dute bikote batHeg alfonbra eta Ipar tapiz Beraz forma biak onartzen dira
24 Beste hitz batzuek ldquohrdquo (hobe) ikurra daramate ondoan Hemen bi multzo bereiztendira
a) Euskalki marka daramatenak Horrelakoetan ldquohoberdquo hori Euskal Herri osoaribegira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio (Guaixe edo Ttipi-ttapa aldizkarietan esaterako hitz egokia izan daiteke)
b) ldquoZigarro 2 Heg ldquozigarro txikiardquo h zigarretardquo edo ldquopartidu Heg 1 hpartidardquo Euskaltzaindia konturatzen da zaila dela idazle guztiek hauek denakonartzea hasieratik baina pausoka joaten bada Senak erakutsiko du nolajokatu egoera bakoitzean
25 Aditzei dagokienez era burutua aditzoina eta era burutugabea adierazten diraZenbaitetan gainera aditzoinak aukera bikoitza du ndashahuldu ahul(du) ahultzenedo gorritu gorri(tu) gorritzen- Parentesi artean dagoen (-du) edo (-tu) horrekesan nahi du izen izenondo nahiz aditzondoetatik eratorritako aditzetan ez dadinahuldu eta ez dadin ahul biak onartzen direla
26 Hainbat sarreratan hitzaren maila adierazi da behe mailakoak ndashlagunartekoak etaherrikoiak- eta goi mailakoak edo jasoak ndashliterarioak etab- bereiziz
- Erabileraren aldetik hitz zaharkituak (zah) gutxi erabili direnak (g er) etagaur egun gutxi erabiltzen direnak (g g er) ere markatu dira
- Orobat teknika eta zientzia hitzei dagokienez bakoitzaren alorra mugatu da(Mat Admin) laburduren bidez
- Sinonimoak batzuk beteak dira eta beste batzuk ez Adibidez euskarazko belaguztiak haize(-)oihal dira eta orobat haize(-)oihal guztiak bela hortaz ldquobelaSin haize(-)oihalrdquo eta ldquohaize(-)oihal Sin belardquo eman dira baina aldiz nahizazote guztiak zigor izan zigor guztiak azote ez direnez ldquoazote Sin zigorrdquoeman da baina ez alderantzizkoa
27 Sarrera askotan hitzen adierak zenbakien bidez ematen dira Adibidez herbalbatez ere Ipar eta Naf 1 lsquoahularsquo 2 lsquoelbarriarsquo Adiera bakoitza argitze alderadefinizio xumeez eta hitz adierazgarriez baliatu da Euskaltzaindia Esaterakobezatu ldquoanimaliak hezirdquo Era berean betortz ldquoletaginardquo ematen denean betortzhitza argitu nahi zaio ezagutzen ez duenari eta bide batez adierazi betortz bainoerabiliagoa eta egokiagoa dela letagina hitza
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
5
Hiztegi Batua
Sarrera
Orain arte ikastaro honetan ikusi ditugun arauak ortografia izen sintagma eta aditzsintagmari buruzkoak izan dira gehienbat Badira halere hainbat eta hainbat araueuskal hiztegi batuari dagozkionak lexikoari dagozkionak Hor azaltzen zaizkiguEuskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabakiak edota gomendioak orain arteonartu dituen hitzak euren aldaerak zein hitz baztertu dituen bi hitz zuzenen arteanzein hobesten den eta abar
Atal zabal honetan eta praktikotasunari begira nolabaiteko sailkapena egiteairuditu zaigu onuragarri horretarako interesatzen zaigun araua (hitza) bilatzeko ordenaegokian eta logikoan zerrendatu ditugu arauak Hau da sailkapena
Hiztegi Batua (arau guztiak alfabetikoki ordenaturik)
44 arautik (a ndash alleluia) 107 araura (zabal ndash zuzter) [badira tartean Hiztegi Batuari ezdagozkion zenbait arau] haien ondoren hiztegiaren bigarren idatzaldian sartzen aridiren hitzak agertzen dira 112 arautik (a ndash abolizionista) 148 araura (e ndash ezuste)
Hitz baztertuak
Berriki arte erabili izan diren hitzak eta azkenik Euskaltzaindiak txartzat eman dituenaketa beraz euskara batuan erabiltzekoak ez direnak ausentzia e absentzia eskubi eeskuin ( hau da ausentzia gaizki dago () beraz erabili (e) absentzia)
Hitz hobetsiak
Zuzenak eta onartuak diren bi hitzen artean zenbaitetan Euskaltzaindiak bakarra hobetsidu Euskal Herri osoari zuzenduak diren testuetan-eta erabiltzeko guda h gerra (hau dahainbat euskalkitan erabiltzen ahal da guda hitza baina hobe (h) gerra erabiltzen bada)
Nafarrera
Ez da agian hitz egokia atal hau izendatzeko ndashez baitago nafarrera bat- baina praktikoadenez zilegi bekigu horrela erabiltzea Atal honetan sartu ditugu Hiztegi Batuan Ipareta Naf ikurra daramaten hitzak ezongi Ipar eta Naf iz lsquoondoezarsquo
3 saioa
araugintza II
6
Bi hitz hasi aurretik
Hiztegi Batuak Euskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabaki eta gomendioguztiak hartzen ditu bere mendean Hiztegi arauemailea da beraz
Gaur egun darabilgun liburuxka Hiztegi Batuaren lehen idatzaldia da hori dela etaaskotan ez da agertuko gure lanerako behar dugun hainbat hitz edota hitz horienazalpenik Hiztegi bat osatzearen prozesua luzea da eta tentu handiz aztertu behar dirabehin betiko hitzen formak eta edukiak ezer erabaki aurretik Horregatik daude oraindikdauden gabeziak
Forma bat edo beste aukeratzeko orduan bi irizpide nagusi izan ditu Euskaltzaindiak
a) Tradizio idatzia eta egungo erabilera (Orotariko Euskal Hiztegia eta EuskaraCorpusa)
b) Alde bateko eta besteko euskaldunak batzen gaituzten formak hobestea
Hiztegian jasotzen ez diren hitzei buruz esan behar da bestalde Euskaltzaindiak ezdituela oraingoz onartzen baina ezta gaitzesten ere Oro har hitz horiek bigarrenidatzaldian onartuko edo gaitzetsiko dira
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar
21 Hitz baten aldaeren artean Euskaltzaindiak aldaera bat onartu du eta besteakbaztertu Aldaera baztertuekin bitara jokatu du
a) Zalantzazkoak baztertu egin dira aldaera baztertuari izartxo bat erantsiz eta eikurraren ondoan forma hobetsia adieraziz ldquoerropa e arropardquo
b) Gehiengo handi batek dialektaltzat jotzen dituen aldaerak (barri izandu)baztertu eta horien ondoan erabili beharrekoa adierazi da Esan behar dabestalde e ikurra daramaten hitzok adierarik arruntenetan soilik gaitzestendirela esaterako ldquokartera e diru(-)zorro paper(-)zorrordquo sarrerak adieraztendu adiera horretan soilik gaitzesten dela ez bestetan
22 Hainbat hitzen formaren atzean Bizk Ipar Naf Gip ikurrak ematen diraHitzok ez dira baztertzen aitzitik euskalki hitzok Hiztegi Batuan sartzeakadierazten du Euskaltzaindiak bultzatu egin nahi dituela idazleak hitz horiekerabiltzera
23 Heg ikurrak adierazten du hitz hori normalean Hegoaldean soilik erabiltzen delabaina ez zaio inolako oztoporik jartzen hitz hori erabiltzeari Beste batzuetan
3 saioa
araugintza II
7
adierazi nahi da delako hitza berria dela eta gaztelania ez dakitenentzat ulergaitzadela horregatik askotan Ipar marka daramaten hitzekin osatuko dute bikote batHeg alfonbra eta Ipar tapiz Beraz forma biak onartzen dira
24 Beste hitz batzuek ldquohrdquo (hobe) ikurra daramate ondoan Hemen bi multzo bereiztendira
a) Euskalki marka daramatenak Horrelakoetan ldquohoberdquo hori Euskal Herri osoaribegira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio (Guaixe edo Ttipi-ttapa aldizkarietan esaterako hitz egokia izan daiteke)
b) ldquoZigarro 2 Heg ldquozigarro txikiardquo h zigarretardquo edo ldquopartidu Heg 1 hpartidardquo Euskaltzaindia konturatzen da zaila dela idazle guztiek hauek denakonartzea hasieratik baina pausoka joaten bada Senak erakutsiko du nolajokatu egoera bakoitzean
25 Aditzei dagokienez era burutua aditzoina eta era burutugabea adierazten diraZenbaitetan gainera aditzoinak aukera bikoitza du ndashahuldu ahul(du) ahultzenedo gorritu gorri(tu) gorritzen- Parentesi artean dagoen (-du) edo (-tu) horrekesan nahi du izen izenondo nahiz aditzondoetatik eratorritako aditzetan ez dadinahuldu eta ez dadin ahul biak onartzen direla
26 Hainbat sarreratan hitzaren maila adierazi da behe mailakoak ndashlagunartekoak etaherrikoiak- eta goi mailakoak edo jasoak ndashliterarioak etab- bereiziz
- Erabileraren aldetik hitz zaharkituak (zah) gutxi erabili direnak (g er) etagaur egun gutxi erabiltzen direnak (g g er) ere markatu dira
- Orobat teknika eta zientzia hitzei dagokienez bakoitzaren alorra mugatu da(Mat Admin) laburduren bidez
- Sinonimoak batzuk beteak dira eta beste batzuk ez Adibidez euskarazko belaguztiak haize(-)oihal dira eta orobat haize(-)oihal guztiak bela hortaz ldquobelaSin haize(-)oihalrdquo eta ldquohaize(-)oihal Sin belardquo eman dira baina aldiz nahizazote guztiak zigor izan zigor guztiak azote ez direnez ldquoazote Sin zigorrdquoeman da baina ez alderantzizkoa
27 Sarrera askotan hitzen adierak zenbakien bidez ematen dira Adibidez herbalbatez ere Ipar eta Naf 1 lsquoahularsquo 2 lsquoelbarriarsquo Adiera bakoitza argitze alderadefinizio xumeez eta hitz adierazgarriez baliatu da Euskaltzaindia Esaterakobezatu ldquoanimaliak hezirdquo Era berean betortz ldquoletaginardquo ematen denean betortzhitza argitu nahi zaio ezagutzen ez duenari eta bide batez adierazi betortz bainoerabiliagoa eta egokiagoa dela letagina hitza
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
6
Bi hitz hasi aurretik
Hiztegi Batuak Euskaltzaindiak hiztegi alorrean hartu dituen erabaki eta gomendioguztiak hartzen ditu bere mendean Hiztegi arauemailea da beraz
Gaur egun darabilgun liburuxka Hiztegi Batuaren lehen idatzaldia da hori dela etaaskotan ez da agertuko gure lanerako behar dugun hainbat hitz edota hitz horienazalpenik Hiztegi bat osatzearen prozesua luzea da eta tentu handiz aztertu behar dirabehin betiko hitzen formak eta edukiak ezer erabaki aurretik Horregatik daude oraindikdauden gabeziak
Forma bat edo beste aukeratzeko orduan bi irizpide nagusi izan ditu Euskaltzaindiak
a) Tradizio idatzia eta egungo erabilera (Orotariko Euskal Hiztegia eta EuskaraCorpusa)
b) Alde bateko eta besteko euskaldunak batzen gaituzten formak hobestea
Hiztegian jasotzen ez diren hitzei buruz esan behar da bestalde Euskaltzaindiak ezdituela oraingoz onartzen baina ezta gaitzesten ere Oro har hitz horiek bigarrenidatzaldian onartuko edo gaitzetsiko dira
Hiztegia erabiltzeko zenbait ohar
21 Hitz baten aldaeren artean Euskaltzaindiak aldaera bat onartu du eta besteakbaztertu Aldaera baztertuekin bitara jokatu du
a) Zalantzazkoak baztertu egin dira aldaera baztertuari izartxo bat erantsiz eta eikurraren ondoan forma hobetsia adieraziz ldquoerropa e arropardquo
b) Gehiengo handi batek dialektaltzat jotzen dituen aldaerak (barri izandu)baztertu eta horien ondoan erabili beharrekoa adierazi da Esan behar dabestalde e ikurra daramaten hitzok adierarik arruntenetan soilik gaitzestendirela esaterako ldquokartera e diru(-)zorro paper(-)zorrordquo sarrerak adieraztendu adiera horretan soilik gaitzesten dela ez bestetan
22 Hainbat hitzen formaren atzean Bizk Ipar Naf Gip ikurrak ematen diraHitzok ez dira baztertzen aitzitik euskalki hitzok Hiztegi Batuan sartzeakadierazten du Euskaltzaindiak bultzatu egin nahi dituela idazleak hitz horiekerabiltzera
23 Heg ikurrak adierazten du hitz hori normalean Hegoaldean soilik erabiltzen delabaina ez zaio inolako oztoporik jartzen hitz hori erabiltzeari Beste batzuetan
3 saioa
araugintza II
7
adierazi nahi da delako hitza berria dela eta gaztelania ez dakitenentzat ulergaitzadela horregatik askotan Ipar marka daramaten hitzekin osatuko dute bikote batHeg alfonbra eta Ipar tapiz Beraz forma biak onartzen dira
24 Beste hitz batzuek ldquohrdquo (hobe) ikurra daramate ondoan Hemen bi multzo bereiztendira
a) Euskalki marka daramatenak Horrelakoetan ldquohoberdquo hori Euskal Herri osoaribegira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio (Guaixe edo Ttipi-ttapa aldizkarietan esaterako hitz egokia izan daiteke)
b) ldquoZigarro 2 Heg ldquozigarro txikiardquo h zigarretardquo edo ldquopartidu Heg 1 hpartidardquo Euskaltzaindia konturatzen da zaila dela idazle guztiek hauek denakonartzea hasieratik baina pausoka joaten bada Senak erakutsiko du nolajokatu egoera bakoitzean
25 Aditzei dagokienez era burutua aditzoina eta era burutugabea adierazten diraZenbaitetan gainera aditzoinak aukera bikoitza du ndashahuldu ahul(du) ahultzenedo gorritu gorri(tu) gorritzen- Parentesi artean dagoen (-du) edo (-tu) horrekesan nahi du izen izenondo nahiz aditzondoetatik eratorritako aditzetan ez dadinahuldu eta ez dadin ahul biak onartzen direla
26 Hainbat sarreratan hitzaren maila adierazi da behe mailakoak ndashlagunartekoak etaherrikoiak- eta goi mailakoak edo jasoak ndashliterarioak etab- bereiziz
- Erabileraren aldetik hitz zaharkituak (zah) gutxi erabili direnak (g er) etagaur egun gutxi erabiltzen direnak (g g er) ere markatu dira
- Orobat teknika eta zientzia hitzei dagokienez bakoitzaren alorra mugatu da(Mat Admin) laburduren bidez
- Sinonimoak batzuk beteak dira eta beste batzuk ez Adibidez euskarazko belaguztiak haize(-)oihal dira eta orobat haize(-)oihal guztiak bela hortaz ldquobelaSin haize(-)oihalrdquo eta ldquohaize(-)oihal Sin belardquo eman dira baina aldiz nahizazote guztiak zigor izan zigor guztiak azote ez direnez ldquoazote Sin zigorrdquoeman da baina ez alderantzizkoa
27 Sarrera askotan hitzen adierak zenbakien bidez ematen dira Adibidez herbalbatez ere Ipar eta Naf 1 lsquoahularsquo 2 lsquoelbarriarsquo Adiera bakoitza argitze alderadefinizio xumeez eta hitz adierazgarriez baliatu da Euskaltzaindia Esaterakobezatu ldquoanimaliak hezirdquo Era berean betortz ldquoletaginardquo ematen denean betortzhitza argitu nahi zaio ezagutzen ez duenari eta bide batez adierazi betortz bainoerabiliagoa eta egokiagoa dela letagina hitza
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
7
adierazi nahi da delako hitza berria dela eta gaztelania ez dakitenentzat ulergaitzadela horregatik askotan Ipar marka daramaten hitzekin osatuko dute bikote batHeg alfonbra eta Ipar tapiz Beraz forma biak onartzen dira
24 Beste hitz batzuek ldquohrdquo (hobe) ikurra daramate ondoan Hemen bi multzo bereiztendira
a) Euskalki marka daramatenak Horrelakoetan ldquohoberdquo hori Euskal Herri osoaribegira idazten diren testuetako erabilerari soilik dagokio (Guaixe edo Ttipi-ttapa aldizkarietan esaterako hitz egokia izan daiteke)
b) ldquoZigarro 2 Heg ldquozigarro txikiardquo h zigarretardquo edo ldquopartidu Heg 1 hpartidardquo Euskaltzaindia konturatzen da zaila dela idazle guztiek hauek denakonartzea hasieratik baina pausoka joaten bada Senak erakutsiko du nolajokatu egoera bakoitzean
25 Aditzei dagokienez era burutua aditzoina eta era burutugabea adierazten diraZenbaitetan gainera aditzoinak aukera bikoitza du ndashahuldu ahul(du) ahultzenedo gorritu gorri(tu) gorritzen- Parentesi artean dagoen (-du) edo (-tu) horrekesan nahi du izen izenondo nahiz aditzondoetatik eratorritako aditzetan ez dadinahuldu eta ez dadin ahul biak onartzen direla
26 Hainbat sarreratan hitzaren maila adierazi da behe mailakoak ndashlagunartekoak etaherrikoiak- eta goi mailakoak edo jasoak ndashliterarioak etab- bereiziz
- Erabileraren aldetik hitz zaharkituak (zah) gutxi erabili direnak (g er) etagaur egun gutxi erabiltzen direnak (g g er) ere markatu dira
- Orobat teknika eta zientzia hitzei dagokienez bakoitzaren alorra mugatu da(Mat Admin) laburduren bidez
- Sinonimoak batzuk beteak dira eta beste batzuk ez Adibidez euskarazko belaguztiak haize(-)oihal dira eta orobat haize(-)oihal guztiak bela hortaz ldquobelaSin haize(-)oihalrdquo eta ldquohaize(-)oihal Sin belardquo eman dira baina aldiz nahizazote guztiak zigor izan zigor guztiak azote ez direnez ldquoazote Sin zigorrdquoeman da baina ez alderantzizkoa
27 Sarrera askotan hitzen adierak zenbakien bidez ematen dira Adibidez herbalbatez ere Ipar eta Naf 1 lsquoahularsquo 2 lsquoelbarriarsquo Adiera bakoitza argitze alderadefinizio xumeez eta hitz adierazgarriez baliatu da Euskaltzaindia Esaterakobezatu ldquoanimaliak hezirdquo Era berean betortz ldquoletaginardquo ematen denean betortzhitza argitu nahi zaio ezagutzen ez duenari eta bide batez adierazi betortz bainoerabiliagoa eta egokiagoa dela letagina hitza
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
8
Hiztegi Batua aurkibidea
44 a - alkohol46 alleluia ndash arratsalde48 arraun ndash azuzena54 ba ndash belztura55 bemol ndash bidari56 bidaro ndash bizartsu58 bizeps ndash buztintsu61 caboverdetar - diametro62 diapasoi ndash dotrina63 dozena ndash entzutetsu64 entildee ndash erretratu65 erretreta ndash esplotazio67 esponja ndash expres68 ez ndash fotografo69 fotoi ndash gainalde71 gainazal ndash garantildeo72 garapen ndash gogoangarri74 gogobete ndash hautsarazi75 huatsezin ndash iguzki77 ihabali ndash irudi79 irudialdatu ndash jorratzaile80 jorubera ndash koala81 koalizio ndash kontsultatu83 kontsumitu ndash lan84 lanabes ndash lekoa86 lekora ndash lozorro88 luandar ndash makina bat89 makineria ndash matrikulatu90 matrize ndash mintzura91 minuet ndash nahastura93 nahi ndash oihan94 oihanbide ndash orburu
95 ordain ndash ortopediko96 ortozik ndash pasmo97 paso ndash pikaldi98 pikante ndash postu100 postura ndash santu101 santugile - soprano102 sor ndash swazilandiar103 tabako ndash to104 tobera ndash triskatu105 triskilatu ndash tzartasun106 u ndash yuppie107 zabal ndash zuzter112 a ndash abolizionista117 abonamendu ndash agertze118 agi ndash ahozuri119 ahuakate ndash aitzitik120 aitzur ndash aldaratu121 aldarazi ndash alo123 aloe ndash analogiko124 analogo ndash antzoki126 antzu ndash arbindu127 arbitrario ndash arlotetu130 arma ndash arrimu131 arriskatu ndash askatu132 askatzaile ndash atomatu134 atomika ndash aurpegi135 aurpegiera ndash azalkeria136 azalkizun ndash azuzena138 b ndash berriz144 berrizale ndash buzuntz146 c - dvandva148 e ndash ezuste
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
9
Hiztegi Batua nafarrera(Hiztegi Batuan onartzen diren ldquonafarrdquo hitzak)
sect abarrikatu Naf abarrakitusect abiadura iz Ipar eta Naf hastapenasect adin izan dadu ad Ipar eta Naf
Pello eta biok adin(ak) gara (hots adinberekoak)
sect adiskidego iz Lap eta Nafadiskidetasuna adiskidantza
sect adrendu iz Naf trebetasunasect adrendua hartu Naf era hartu
makina berriari adrendua hartu diosect akitu aki akitzen dadu ad 1 asko
nekatu 2 Naf amaitu bukatu
sect Arrantzari Sin Arrantzalesect basa Ipar eta Naf basatia gizon basa
batsect beheiti Ipar eta Naf adlagsect beheititu beheiti(tu) beheititzen Ipar
eta Naf dadu adsect berant Ipar eta Naf izond aza
berantak landatu ditugu
sect beratz Lap eta Naf bera bigunasect bidexendra Naf bidezidorrasect bonet Ipar eta Naf txapelasect debalde Ipar eta Naf alferrik
debalde duzu deusen errateasect dendari Gaur Ipar eta Naf jostunasect egurketa Ipar eta Naf adlag egur
bilasect ezongi Ipar eta Naf iz ondoezasect fite Ipar eta Nafsect gasna Lap eta BNaf h gaztasect gisu Ipar eta Naf kareasect gisuki Ipar eta Nafsect gisuztatu gisuzta gisuztatzen Ipar
eta Naf du ad
sect goititu goiti(tu) goititzen Ipar etaNaf dadu ad
sect hainbertze Lap eta Naf h hainbestehainbertzenarekin
sect hamabortz Ipar eta Naf h hamabostsect hazil Lap eta BNaf h azarosect haztaka Ipar eta Naf haztamukasect hegal 1 teilatuaren kapelaren ertza
2 Ipar eta Naf hegaztien hegoa 3arrainen igeri organoa
sect herbal batez ere Ipar eta Naf 1 ahula2 elbarria
sect herbaldu herbal(du) herbaltzen daduad
sect herbaltasunsect hirur Ipar eta Naf Zah h hirusect hondar 1 Ipar hondoa 2 Ipar eta
Naf azkena urtearen hondarreanhondarreko hondarreko aldian
sect hondarraldi Ipar eta Naf azkenaldiasect iaio Gip eta Naf (bi silabatan esaten
da)sect iaiotasunsect idor Ipar eta Naf lehorra agorrasect iduri iz Ipar eta Naf h irudi
iduri izan Ipar eta Naf iduri du eridela
ene iduriko Ipar eta Naf nire ustezsect igan igaten da ad Ipar eta Naf igosect igerika batez ere Ipar eta Naf igeriansect ihizi Ipar eta Naf h ehizasect ilar 1 Pisum sativum 2 Ipar eta Naf
babarruna indabailar xabal Ipar eta Naf dilistailar xehe Ipar eta Naf Pisum
sativum
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
10
ilar biribil Ipar eta Naf Pisumsativum
sect ilbeltz Gip eta Naf h urtarrilsect itaxur Ipar eta Naf Sin itoginsect itze Ipar eta Naf h iltzesect izi Ipar eta Naf h izusect ja Ipar eta Naf dagoeneko ordurakosect jautsi jauts jausten Lap eta Naf h
jaitsisect kalaka Ipar eta Nafsect kalakari Ipar eta Nafsect kario Ipar eta Naf garestiasect kariotasun Ipar eta Naf garestitasunasect kariotu kario(tu) kariotzen Ipar eta
Naf dadu ad garestitu
sect karrika Ipar eta Naf kaleakarrika egin kale egin huts egin
sect komekatu komeka komekatzen Nafda ad Jauna hartu
sect konparantza Ipar eta Nafsect larderia Ipar eta Nafsect larderiatsu Iparsect larderiatu larderia(tu) larderiatzen
Ipar dadu ad
sect larrazken Ipar eta Naf udazkenasect laxatu laxa laxatzen Ipar eta Naf
dadu ad 1 askatu 2 lasaitu 3zabartu
sect marro Ipar eta Naf ahariasect martinsalto Ipar eta Naf h
matxinsalto
sect matela Ipar eta Naf masailasect mazela Ipar eta Naf (malda hegia)sect mazelako Ipar eta Naf izsect mendratu mendra mendratzen Batez
ere Ipar eta Naf dadu ad gutxituahuldu
sect milesker Ipar eta Naf mila eskersect mutilgo Ipar eta Naf morrontzasect nabala Ipar eta Naf h labanasect negargale Naf negargurasect nekazalgo Naf nekazaritzasect nolanahika Ipar eta Naf nolanahi ez
da ordea nolanahika egiteko lan batsect odoleztatu odolezta odoleztatzen
Ipar eta Naf dadu ad odoldusect odoluri Ipar eta Naf Sin odolbatu
odolbildu
sect ohatze 1 Ipar eta Naf iz ohea 2 Iparetzauntza
sect oinaztura Naf tximistasect ongixko Ipar eta Nafsect orantza Naf legamia altxagarriasect ortzadar Ipar eta Naf h ostadarsect ortzegun Lap eta Naf h ostegunsect ortzirale Lap eta Naf h ostiralsect padera 1 Ipar eta Naf danbolina 2
Heg zartaginasect paga 1 Ipar eta Naf lansaria apezen
paga 2 Heg (haurrei ematen zaiena)
sect patar Ipar eta Naf aldapasect pobrezia Ipar eta Naf pobretasunasect sagarroi Ipar eta Naf Erinaceus
europaeus Sin kirikino trikusect saldo Ipar eta Naf talde (handia)sect sesio Gip eta Naf liskarrasect suko Ipar eta Nafsect sura Ipar eta Nafsect sutik Ipar eta Nafsect tetele Ipar eta Naf ergelasect tetelekeria Ipar eta Nafsect tripot Ipar eta Naf odolkia odolosteasect tripotx ardi-erraiaksect txopin Naf zotina
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
11
Hiztegi Batuan Naf Euskalki marka hartzen ez duten hitzak baina gehienbat Nafarroanerabiltzen direnak
sect afera lsquoarazo kontursquosect agudo lsquolaster berehalarsquosect aitatxi lsquoaitonarsquosect aitzin lsquoaurrersquosect aiztur (pl) lsquoartazi guraizersquosect alor lsquolantzen den lurrarsquosect amatxi lsquoamonarsquosect aratxe lsquotxekor txahalrsquosect arestian lsquoorain dela une batrsquosect arotz lsquoerrementarirsquosect arrantzari Sin Arrantzalesect arras `osoacutesect ausiki lsquohozka eginrsquosect barride lsquoauzo auzokidersquosect deus lsquoezerrsquosect ebatsi lsquolapurtursquosect enantzu lsquotrebezia abileziarsquosect eri lsquogaixorsquosect gaurgero lsquohonezkerorsquosect gaztanbera lsquogatzatua mamiarsquosect goitika egin lsquooka eginrsquosect goraintzi (pl) lsquoeskumuinrsquosect hagitz lsquoizugarrirsquosect (hitz-debeku lsquototeltasunrsquo)sect horma Sin izotz leisect jendaki lsquoahaidersquosect joare lsquozintzarrirsquosect jostatu da lsquojolastursquosect josteta lsquojolasrsquosect kasu (egin eman) lsquokontuz ernersquosect katagorri lsquourtxintxarsquosect kirats 1 usain txarra 2 saminsect laketu lsquogustura egon ohitursquosect legar lsquoharea hondarrsquosect maindire lsquoizararsquosect maingu Sin herrensect materia Herr zorneasect narda lsquonazka higuinrsquosect nardatu lsquonazkatursquo
sect osatu lsquozikiratursquo (Larraun Sakana)sect ostots lsquotrumoirsquosect paratu lsquojarrirsquosect pikatu 1 lsquoebakirsquo (belarra) 2 lsquolandursquo
(harria) 3 lsquozorroztursquo (sega)sect pikor lsquoale garaursquosect pixagale lsquopixagurarsquosect poliki 1 lsquonahiko ongi franko ongirsquo 2
lsquoastirorsquosect puska 1 lsquozatirsquo 2 lsquounersquo 3 lsquohandirsquo 4
lsquofrankorsquosect sarri lsquogerorsquosect sobera lsquogehiegi larrsquosect solas lsquohitzrsquosect solas egin lsquohitz eginrsquosect tenore lsquogaraia orduarsquosect tripotx ardi-erraiaksect ugalde lsquoibaiarsquosect umerri lsquobildots hilarsquosect urin lsquogantza koipersquosect urindatu lsquogantzutu koipetursquosect urrin lsquousain onrsquosect urtatx (pl) lsquoGabon-sarirsquosect xalo lsquoxume atseginrsquosect xatar lsquopixohialrsquosect zafra lsquojipoirsquosect zafratu lsquojipoitursquosect zaharreria lsquozahartasunrsquosect zanpatu lsquojipoitursquosect zapatu lsquosakatu zanpatursquosect zare lsquootarrea saskiarsquosect zarta 1 lsquoleherketa kolpersquo 2
lsquomasaileko ipurdikorsquosect zartatu 1 lsquopareta masaz estalirsquo 2 lsquozart
egin lehertursquosect zealdo(ka) lsquozabu(ka) balantza(ka)sect zintzur lsquoeztarrirsquosect ziztu lsquolastertasun handiarsquosect zolda lsquokrakarsquo
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
12
wwweuskaltzaindianet
Hauxe da Euskaltzaindiaren webgunearen helbidea Hiztegi Batuaz gain badituzenbait atal interesgarri ndashbatzuk aski ezezagunak- eta saiatu beharko dugu ikasten zerdagoen webgune barruan eta non aurki ditzakegun askotan izaten ditugun zalantzenerantzunak Ikus ditzagun bada atal horiek
Arauak
Hitzak berak dioen bezala orain arte argitaratutako arauak eta gomendioak aurkitzenahal dira Aski ezaguna denez bere horretan utziko dugu beste azalpenik gabe
Jagonet
a) Jagonet zerbitzua kontsulta- eta aholku-zerbitzua euskararen erabilerazuzena eta egokia eragitekoa
b) Galde-erantzunen datu basea dudaren bat izanez gero aukera ederraematen du duda horiek argitzeko Orain arte eginiko galderakkontsultatzeko ere balio du
c) Galdelekua galde-erantzunen datu-basean kontsultatu eta erantzuniktopatu ez baduzu Euskaltzaindikoei zuzenean galdetzeko tokia da hau
Izendegiak
Hor agertzen zaizu nola idatzi eta esan behar diren euskaraz pertsona izenakabizenak herriak mendiak Horien gaineko galdera egiteko aukera ere badago
Irizpenak
Zenbait gairen inguruan Euskaltzaindiak berak Gramatika batzordeak etaOnomastika batzordeak emandako erantzun edo iritziak kontsultatzeko atala
Corpusa
Euskararen ikerle ororentzat baliagarri izango diren hizkuntza-datutegiak biltzenditu Hementxe daukazu UZEI elkarteak egin duen XX mendeko euskararen corpusestatistikoa
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
13
ARAUAK ARIKETAKHitz elkarketaA Adierazi hitz elkarketaren bidez letra lodiz nabarmendutako zatiak
1 Kafetegi horretan ematen duten (patatekin egindako tortilla) oso gozoa da
2 Zuen (semeen eta alaben) eskolako zuzendaria ikusi dut
3 Ontildeatin izan gara (txokolatea egiten duten fabrika) ospetsua ikusten
4 (Arantzabal abizena duen jaunak) deitu du telefonoz
5 20 lerroko (idatzizko lana) egiteko esan diguirakasleak
6 Gaur (Pilar izena duen amonaren) etxeanbazkalduko dugu
7 Bihar (igerian egiteko lekura) joatekotan gelditu garalagunak
8 Zerua garbi badago (Larrun izeneko menditik) itsasoa ikusten da
9 (Fisika ematen digun irakaslea) gaixorik dago
10 (Anaiek eta ahizpek) guztiek bazkaria eginendute sagardotegian
11 (Aitonaren eta amonaren) etxean igaro dutuda
12 (Ikasleen eskola jarduna ebaluatzeko saioetan) maiz astia falta izaten da ikasle guztiei buruz mintzatzeko
13 (Bata ezkerreko etxebizitzan eta bestea eskuinekoan) bizi dira (ama eta alaba)
14 (Sagardoa gordetzeko botilak) mahai gaineandaude
15 (Argazkiak egiteko makina) berria daukat
16 (Esertzeko leku) guztiak okupaturik daude
17 Partida amaitutakoan (aldatzeko geletan) ikusikodugu elkar
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
14
18 Hau ez da (bizitzeko modua) Nazka-nazka egindanago
19 (Martin izena duen osabarentzat) ekarri duguurdaiazpikoa
20 (Olibekin egindako olioa) omen da onena
21 (Galdera dela adierazteko erabiltzen den marka) paratzea ahantzi zaizu
22 (Ordenagailuak dauden gelan) dago(informatika irakasten duen irakaslea)
23 Nahiago ditut (sendatzeko belarrak) bestelakobotikak baino
24 (Erabat bustita) iritsi ginen etxera
25 (Aparkatzeko prestaturiko lekuan) sartu behar izandut autoa kalean ez baitut tokirik topatu
26 (Sariak banatzeko ekitaldira) jende anitz etorrizen
27 Intildeaki Perurena (harriak jasotzen dituena) da
28 Azken (hiru hilabetean) oraingoan baino emaitzahobeak lortu nituen
29 Edurneren (aurrez izaten dituen iritziek) kaltebesterik ez digute egin
30 Lehenengo bi esaldiak (azpian marra bat egin) behar dituzue
31 (Ehun zango dituen animalia) gutxi ikusi dut nirebizitzan
32 (Odolik gabe gelditu zen) hil zen hain zen handiazauria
33 (Buruan ilerik ez dutenek) hotz handia pasatzendute neguan
34 (Gizaki ororen eskubideak) mundu osoanerrespetatu beharko lirateke
35 (Belaunaldi batetik bestera) transmititutako ohiturakdira gureak
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
15
B Zuzendu akatsak
1 Ez dut uste etxean lo-egin duenik
2 Igandero mendirik-mendi ibiltzen da
3 Txomin-Harategia Arraindegi Txitxarro ez bezala oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zu bihar hemen izatea
5 Tartekamarteka elkartzen gara hitz-aspertu bat egiteko
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa testu-inguru horretan erabiltzeko
7 Apustu zale amorratu anitz dago gure herri honetan
8 Gaur-egungo harrijasotzaileek prestakuntza handia dute
9 Kirol-zale asko omen dago Gasteizen
10 Kontukontari eman genuen gau osoa eta hurrengo goizean lo-gale ginen
11 Belarri-motz hori beti erdaraz aritzen da
12 Eskol-liburu hau oso aspergarria da
13 Bulego-buru horren eragina oso txikia da
14 Ikasketaburuak esan dit zer egin behar dudan
15 Euskal-literaturaren etorkizuna ez da oso argi ikusten
16 Istripuan mina-hartu genuen buruan
17 Ogi-eske joan natzaio bizi-lagunari
18 Nork erabakitzen ditu produktuen salneurriak
19 Trenez egingo dugu joan-etorria
20 Zuzendari-ordearen iritziz gaur-arratsaldean ez genuke eskolarik eman beharko
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
16
C Zuzen itzazu gaizki daudenak batzuetan bi aukera daude jar itzazu biak
1 Oso gaizki lo-egin dut bart ez dut begirik bildu
2 Gazte-gaztetatik oporretan mendirik-mendi ibiltzen dira
3 Harategia Txomin oso txukuna da
4 Bihotz bihotzez eskertuko nuke zuek hemen izatea
5 Tarteka-marteka elkartu eta afaltzera joaten gara
6 Aipatuberri duzun hitz hori ez da oso aproposa
7 Apustuzale amorratu asko dago herri honetan
8 Kontu-kontari eman genuen gau osoa
9 Eskol-liburu batzuk oso aspergarriak izaten dira
10 Ikasketa-buruak esan dit nola egin behar den
11 Jangelan utzi dut eta ez ordenagailugelan
12 Batik-bat ogi-bila joan gara azokara
13 Jon lotsa-gabe hutsa da
14 Ume hiltzailea kartzelan dago
15 Zer iritzi duzu euskal kulturaren etorkizunaz
16 Zenbat zango dituzte ehun-zangoek
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
17
D Itzul itzazu ondoko hitzok
Adinerad Foca
Previsioacuten Cartera
Oferta de trabajo Cuanto antes
De lleno (zerbait asmatu) Sin verguumlenza
Infraestructura Flexibilidad
Superficie Participante
Floristeriacutea Hacer borota
Ciempieacutes Coacutedigo postal
Tomadura de pelo Estar en venta
Apasionad Ida y vuelta
Vicepresidente Caza de brujas
Increiacuteble Sospechoso
Derogar Indestructible
Once o doce Equipo rojiblanco
Barco Sala de cine
Marinero Angulo recto
Parque Erreniega Antiguumledad
Peluca Faro (itsasokoa)
Direccioacuten Sordomud
Meta Guardaespaldas
Planta de cafeacute Columna vertebral
Descafeinado Craacuteneo
Polen Ganas de vomitar
Florero Sesioacuten de bertsos
En cualquier sitio Lengua materna
Pupila (begikoa) Niebla
Provisional Definitivo
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
18
wwweuskaltzaindianetHitz galduen bila
1 Non begiratu beharko nuke nere edo nire esan behar den jakiteko
2 Cordoba edo Kordoba idatzi behar da
3 Onartzen da galdeikur hitza Zein bestela
4 Nola idatzi behar da Etxarri-Aranatz edo Etxarri Aranatz Non begiratu
5 Bila ezazu Josetxo izena Josepa izena ere agertzen da
6 Inork galdetu dio Euskaltzaindiari Intildeaxio izenaz Zer dio Euskaltzaindiak izen
hipokoristiko horiei buruz
7 Ekoiztu ekoitzi Bietako zein hobesten du Hiztegi Batuak
8 Hitzaldi bat ematen ari zara Baionan Ondorengo zein hitz erabiliko zenuke une
jakin batean berbetan hizketan solasean eleka elestan autuan Denak
onartzen dira
9 Zer esan nahi du ldquoosaturdquo aditzak Nafarroan ere bai
10 Transkribitu edo transkribatu
11 Tripandi Tripa-handi
12 Material guztia materiale guztia materiala guztia
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
19
Baztertutako hitzak
Askotan zabarkeriaz-edo euskaraz ari garela gaztelaniazko hitza erabiltzen dugu buruagehiegi nekatu gabe nahiz eta askotan jakiten dugun hitz horren euskal ordaina zeinden Hitz horietako asko eta asko Euskaltzaindiak baztertu egin ditu euskara baturakohau da izartxoa () jarri die ondoan eta beste hitz bat erabiltzea proposatu du (e) jarrita
A Hona hemen horietako zenbait Ea asmatzen duzun zein den Euskaltzaindiakproposatutako hitza
sect ABENIDA etorbide hiribidesect ABER easect ABIADORE pilotu hegazkinlarisect ABIONETA __________________sect ABONU 1 laudorioa 2 e ongarri
3 e abonamendusect ASANBLEA _________________sect ASEGURU-KONPAINIA
aseguru(-)etxesect ASENTAMENDU kokagune
kokatzesect ASESINATO erailketasect ASIGNATU esleitu izendatu
eman egokitusect ASIGNATURA _______________sect ASIGNAZIO esleipen izendapensect ASISTITU 1 lagundu 2 etorri
(edo joan izan)sect ASOZIATU elkartu etabsect ASPIRADORA _______________sect ASPIRATU (arnasa) hartu
(hautsa) irentsi (airea) xurgatusect ASPIRAZIO hasperensect ASTILLERO _________________sect ASUNTO ____________________sect ASZENSORE igogailusect ATASKO 1 (auto) ilara 2
buxatze buxadura (arteriakobuxadura)
sect ATENDITU kasu eginsect AZEITUNA __________________
sect AZUFRE ____________________sect BETERINARIO ______________sect BOLKAN sumendisect BOLTSA ____________________sect DESARROILATU garatusect DESARROILO garapensect DETENITU atxilotusect DIBUJO marrazki irudi etabsect EDIFIZIO ___________________sect EJERZITO __________________sect EKILIBRIO orekasect ERREFLEXIO 1 ________ 2 Fissect ERREPRESENTATU antzeztu
irudikatu adierazi ordezkatusect ESKALERA eskailerasect ESPIA ______________________sect FRAILE _____________________sect FRANELA flanela (fr flanelle)sect FRENTE frontesect FUTBOLIN mahai(-)futbolsect GASA ______________ (fr gaze)sect GASOIL ___________ (fr gas-oil)sect GINEBRA ___________ (fr gin)sect GRUA ______________________sect JARDIN Lorategisect JUBILAZIO _________________sect KAJOI KAXOI _____ (fr tiroir)sect KALDERA galdara (eus galda)sect KAMARA 1 kamera 2 ganbera
(fr 1camera 2chambre)sect KAMELU gamelu
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
20
sect KAMARERO zerbitzari (frcamarera serveuse)
sect KARDENAL kardinal (frcardinal)
sect KARNET nortasun(-)agiriagidabaimen
sect KARRETERA errepidesect KARRETILA eskorgasect KARTERA diru(-)zorro paper(-
)zorro (fr portefeuille)sect KARTULINA kartoi mehesect KIROFANO operazio(-)gela
ebakuntza(-)gelasect KOJIN ____________ (fr coussin)sect KOKODRILO ____ (fr crocodile)sect KONTESTU ______ (fr contexte)sect KORTINA errezel (2 mailan
gortina) (fr ricleau cortine)sect KOTXE 1 e auto(mobil) beribil
2 zalgurdi bagoisect KRITERIO irizpidesect KUALITATE Nolakotasunsect KULTO 1 Kultu (erlij) 2 e ikasi
landusect KUTXARE koilara (fr cuillere)sect LENTEJA dilistasect LEOPARDO lehoinabar panterasect LINO lihosect LITERA ohatzesect MAGISTERITZA irakasle(-
)ikasketak irakasle(-)eskolasect MANTENIMENDU mantentzesect MARIONETA txotxongilosect MINORIA gutxiengosect MONEDA moneta 1 h ldquodiru
dibisardquo 2 e ldquotxanponrdquo
sect MONSTRUO munstrosect MOTIN mutin (fr mutinerie
insurreccioacuten de tropas)sect MUSKULO gihar muskulusect ONDA uhinsect PARRAFO paragrafosect PEAJE ordaintoki ordainsarisect PELOTA pilotasect PISZINA igerilekusect POLBORA bolborasect RAZIONAL arrazionalsect RECORD errekorsect RIFLE erriflesect RITO erritusect RUGBY errugbisect RULETA erruletasect SEDA zetasect SENADORE senatarisect SOLOMILO azpizun solomo
sin azpizunsect SONDA zundasect SUJETO subjektusect SUSTANTIBO substantibosect SOZIETATE 1 e gizarte 2
(elkarte mota) sozietateen alorrekolegeria
sect TAXISTA taxilarisect TONELADA tonasect TORRE dorresect TRASTERO trastelekusect TRINEO lerasect ZERTIFIKATU ziurtagirisect ZUMO zuku (edo elkarketetan -
ur laranja-ur)
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
21
B Baztertutako hitzak
Euskaltzaindiak euskara baturako baztertu dituen hitzetako batzuk aldaera dialektalak
edo ortografikoak dira Beste batzuetan berriz nolabaiteko zalantza sortzen duten
hitzak dira baztertutakoak gaizki eratuak daudelako adibidez
Ea asmatzen duzun zein diren Euskaltzaindiak onartu dituen formak
sect ABOTS ________________sect AGIRIKO agerikosect AHALBAIT albaitsect AINITZ ________________sect AMANKOMUN _________sect AMUTS kamutssect APOSTU apustusect ARTILERIA ____________sect ASPIL azpil 1 animaliei jaten
ematekoa 2rdquobandejardquosect AURREKALDE _________sect AUTOGIDARI gidarisect AZPIMARKATU azpimarratusect BAIEZTU baieztatusect BAINAN _______________sect BARATZURI baratxurisect BASAZAIN basozainsect BEGININI begi-ninisect BELARDENDA _________sect BEREIZTU _____________sect BERETSU bertsusect BIGIZTA begiztasect BILDUR ________________sect BIRTUTE bertutesect BIZARMAKINA bizar(-)makinasect BIZKOTXA bixkotz bizkotxo
sect BOLAJOKO bola(-)jokosect BOLONDRES ___________sect BORROINA borrajasect BULEGOGIZON bulegarisect BURRUKA
___________________sect DEIHADAR deiadarsect DERRIGORREZ nahitaez
baitezpada behartutasect DEUSEZTU deuseztatusect DIGESTIOBIDE digestio(-
)aparatusect DIRUZANTZA diruzaintzasect EDUKIN _______________sect EHUNDAKA ___________sect ENTREPRESA enpresasect ENTSEIATU entseatu (lit lt saio
saiakera)sect ENTSEIU entsegu (ensayo)sect ENTZULEGO ___________sect EPOTX ipotxsect ERABAKIOR erabakigarrisect ERDERA _______________sect ERITZI ________________sect ERIZPIDE _____________sect ERLAZANTZA erlezaintza
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
22
sect ERRETOR erretoresect ERROPA _______________sect ESKILARA eskailerasect ESKUBI ________________sect ESKUBILA eskuilasect ESTUASUN estutasunsect ETENDU etensect FRANGO frankosect FRUTU fruitusect GAISO _________________sect GALDEIKUR galdera(-)markasect GALDEMARKA galdera(-)markasect GALDE-ZEINU galdera(-)markasect GARTZELA kartzelasect GENERAL jeneralsect GIHARRE ______________sect GIZAGAJO gizagaixosect GOARDA guardasect GOARDAZIBIL guardia zibilsect GOARDIA guardiasect GOILARE koilarasect GRUA _________________sect HAITZ (zuhaitza) haritzsect HAIZKORA aizkorasect HALTZARI altzarisect HAREZ GERO harrezkerosect HAROTZ arotzsect HARRI BITXI harribitxisect HARRIDURA-IKUR ______sect HATZAMAR atzamarsect HATZAZAL azazkalsect HAUNDI _______________sect HEREXE heretiko
sect HERIOTZE _____________sect HIBAI ibaisect HOZPERA hozberasect HUMIL umilsect IDURIMEN irudimensect IFERNU infernusect IGON igosect IGONGAILU ___________sect IHARDUERA jarduerasect IHARDUN _____________sect IHARDUNALDI _________sect IHAUTERI _____________sect IHAZ iazsect IKUILU ukuilusect IKUTU ________________sect ILEAPAINDEGI ile(-)apaindegisect ILEAPAINTZAILE ile-apaintzailesect INGURUTREN aldiriko trensect INMUNITATE immunitatesect INSEKTIZIDA intsektizidasect INSEKTU intsektusect INSTANT istantsect IPAR-ORRATZ iparrorratzsect ISLADA _______________sect ISLADATU _____________sect ITSASUNTZI ___________sect ITAIZUR itaxur itoginsect ITOTE itaxur itoginsect IXTANTE istantsect IZAKERA ______________sect IZKUTU ezkutusect JARRAI (izenondoa) jarraitusect JEIKI itaxur itogin
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
23
sect JEITSI jaitsisect JOAREDUN joaldunsect JOSKURA josturasect KABIA habiasect KAINABERA kanaberasect KAINOI ________________sect KALKULAMAKINA kalkulagailusect KANPAINA DENDA kanpadendasect KAPIRIO gapiriosect KARATXO garatxosect KARTELDEGI (gaztelaniazko
ldquokartelerardquo esateko) ikuskizunaksect KARTOIFIN kartoi mehesect KATAKUNBA katakonbasect KERAMIKA zeramikasect KERAMIKARI zeramikarisect KIDER gider kirtensect KITARRA ______________sect KOARTEL kuartelsect KOINAK kontildeaksect KOKILDU ______________sect KOLIFLOR _____________sect KOMISALDEGI polizia(-)etxe
komisaria h Polizia(-) etxesect KONFIDANTZA _________sect KONPROMEZU _________sect KORBATA gorbatasect KRISKET kisketasect KULUSKA kuluxkasect KUNPLITU konplitusect KUTIZIA gutiziasect LAPURKETA ___________sect LAREHUN _____________
sect LAROGEI ______________sect LETRA NAGUSI ________sect LETRA XIPI ____________sect LIKIDU likido isurkari sin
likidosect LISERIKETA ___________sect LISIBA lixibasect MAIL mailasect MAKAILAO bakailaosect MAKILAIA ____________sect MAKUTSIK mahuka-hutsiksect MANTENIMENDU mantentzesect MARRASKILO barraskilosect MATERIALE ___________sect MERKALDI merkealdisect MERKETU _____________sect MEZPREZATU mespretxatu
ldquogutxietsirdquosect MINISTERGO ministeriosect MINISTERITZA ministeriosect MINISTRARI ministrosect MINISTRARITZA ministeriosect MOETA _______________sect MONASTEGI ___________sect MOTORE motorsect MUSTIO (edaria) muztiosect MUSTUR mutursect NEUMATIKO pneumatikosect NEUMONIA pneumoniasect NONNAHI nonahi non-nahisect NORANTZA noranzkosect NOTARI notariosect OH ___________________
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
24
sect OHITURATU ___________sect OHOSTU Ostusect OIAL Oihalsect OIAN Oihansect OIHALDENDA __________sect OKOTZ Kokotssect ORAI __________________sect ORDURARTE ordura arte ordu
artesect OTARTEKO ____________sect PAKE bakesect PANPIN panpinasect PEKATU _______________sect POXPOLU pospolosect PREJITU frijitusect PROBETXATU aprobetxatusect SAPAI _________________sect SEGERETU sekretusect SEIREHUN _____________sect SEKULAN ______________sect SERRAILA sarrailasect SIRIMIRI zirimirisect SOFRITU sufritusect SOLIDARITZA solidaritatesect SOLIDU solidosect SOMATU sumatusect TANTU ________________sect TILISTA dilistasect TINTATU tindatusect TRISTETU tristatu
sect TXANPAIN xanpainsect TXANPU xanpusect TXINGURRI txindurrisect TXITO 1 txita 2 txitsect TXITXARE zizaresect TXULO zulosect UGARTE ______________sect UNTZI _________________sect URJAUZI Ur-jauzisect URKO hurkosect URRITZ hurritz (ur hur)sect XAGU _________________sect XAGUXAR _____________sect XEHETU xehatusect XIMAUR simaursect XIRIMIRI zirimirisect XIXA zizasect XURI zurisect YOGUR _______________sect ZABALUNE zabalgunesect ZAI ___________________sect ZAKURKUME txakurkumesect ZAKURTEGI txakurtegisect ZERBIETA aho-zapisect ZERBITU ______________sect ZERRAILA sarrailasect ZIRUJIA kirurgiasect ZUZPERTU suspertusect ZUZTER zuztar
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
25
Hobetsitako hitzakA Aukeratu hobetsitako hitza
Hemen dituzu hitz-bikote batzuk Bi hitzak ongi daude baina bien arteanEuskaltzaindiak bat hobesten du bestearen kalterako Azpimarra ezazu hobesten denhitz hori
bull ainara enara
bull aise aisa
bull aurrez ikusi aurreikusi
bull zitori azuzena
bull bakantza opor
bull bakazio opor
bull bakterio bakteria
bull bataila gudu
bull benda lotura
bull benedikatu bedeinkatu
bull benturaz menturaz
bull beste bertze
bull besomotz besamotz
bull betirako betiko
bull boligrafo bolaluma
bull biribil borobil
bull derrigor nahitaez
bull derrigorrean behartuta
bull derrigorrean derrigorrez
bull desertu (Lit) basamortu
bull oharkabean deskuiduan
bull desondra desohore
bull desira desio
bull desterru erbeste
bull domeka igande
bull ehunki mende
bull ihar eihar
bull ekoitzi ekoiztu
bull errediza altzari
bull eskuma eskuin
bull frontoi pilotaleku
bull gerrari gerra(-)gizon
bull guda gerra
bull gudaroste armada
bull gurtza gurpen
bull hamabosteroko hamaboskari
bull hemezortzi hamazortzi
bull itxoin itxaron
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
26
BXakeko zaldiak bezala salto eginez zoaz goiko zalditik beherakora horretarako jauzikaibili beharko duzu bakar-bakarrik Euskaltzaindiak hobesten dituen hitzak daudenlaukitxoetan barna
ZALDIA erbeste guda bertze ainara itxoin borobil zitori
frontoi aisa bakteria aurrez ikusi azuzena opor bakantza bataila
benda enara bedeinkatu aise beste besomotz gudu besamotz
hemezortzi derrigor betiko desertu bakterio ekoitzi pilotaleku boligrafo
bolaluma desondra desohore behartuta deskuiduan lotura gurtza desira
domeka mende ekoiztu menturaz derrigo-rrean altzari gerra gerrari
itxaron biribil eskuma igande aurreikusi armada basamortu hamabos-kari
benturaz desio gudaroste nahitaez derrigorrez gurpen ihar ZALDIA
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
27
NahasianA Hauta itzazu euskara batuan zuzenak diren aukerak
HELDUENTZAKO PIRATA IPUINA
Ez aspaldi piratak etorri ziren gure herrira Udako arratsalde batean batetan beraienontziak untziak agertu ziren gure lurren aintzinean aitzinean Arrantzan ari zirengizonek ikusi zituzten urrutira piratak beren ontzietan untzietan izara beltzakzabalduta bi masta luzetan Gaua noiz helduko zai zain ainguratu ziren kainoiak kanoiak luze herrira begira berriz ere
Herriko jendeak mendi aldera jo genuen ahal genituenak bilduz ahal genuena korrituzzaharrenak idi gurdietan atera ziren umeak soinean zituztela eta gazteenak ibaiarenbeste aldeko artadian geratu ginen zaldi batzuekin muinotik begira Hirurogei bat bainoez ginen
Ordurako ontziak untziak portu sarrerarantz hurbildu ziren eta banan-banan banan banan igarotzean itzal beldurgarriak bildurgarriak egiten zituzten etxeetakopareta zurietan Dozena bat ontzi untzi beltz zetozen gure herriko portu esturantzKaiari sokaz lotutako traineruak ere ikutu ukitu hutsarekin birrintzen zituzten
Guk adi begiratzen genuen gure talaiatik isilik behatuz bost ehun bostehun gizonizango ziren ongi armatuak guztiak zaldi batzu batzuk ere bazekartzaten distiraegiten zutenak ilargiaren argitara
Gure artean eztabaida piztu zen ea zer egin behar genuen oraingo honetan berriz ereherria xahutzen utzi ala aurre egin ahal genuen moduan
Orduan atera zen umea artaditik eta ezer esan gabe aldapan behera jo zuen korrikaohartu ginenerako zubia gurutzatzen ari zen herrirantz zihoan antza
Aita atera zen atzetik balezta bizkarrean eta ezpata eskuan eta aitaren ondoren osabak aldapan behera abiatu ziren denak Orduan nik ere gauza bera egin nuen eta nere nirelagunek ere bai eta nere nire lagunen senideek ere bai azkenean denok jaitsi jeitsiginen herrira goiko kaleetan barrena taldeka sakabanatu ginen eta gutariko bat elizdorrearen puntara igo zen porturatzearen berri eman ziezagun
Jaitsi jeitsi i zenean gertaera harrigarri bat kontatu zigun ordea harrigarria benetan
Umea portuan omen zegoen eta piratekin hizketan aritu omen zen denbora luzeanhauek bapatean bat batean bat-batean buelta eman eta beren ontzietara untzietara itzuli ziren arte
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
28
Pirata ontziak untziak nahikoa urrundu zirenean denok umearengana jo genuenpozez gainezka geunden halako balentriaren aurrean
Aitak besoetan hartu zuen umea eta estu besarkatu ondoren ea gizon haiei zer kontatuzien galdetu zion
Umeak herrian ez zegoela inor esan zuela erantzun omen zien Denok barre egin genuenorduan Umeak hori esan eta piratak joan Sinestea ere kosta egiten zen Ea ezer gehiagoesan ote zuen galdetu ziotenean umeak baietz erantzun zuen izurritea zegoela herrianeta horregatik aurkitu zutela hutsik
Harritu egin ginen umearen burutazio harekin izurritea Bai ez zen argudio txarraherritik ihes egiteko Sinesgarria gainera kaleak eta etxeak hutsik dauden herri batean batetan ume txiki haren ahotik entzunda Ume haren argitasuna miretsi genuenEtorkizuneko buruzagia ikusi genuen beragan
ndashOso ausarta izan zara mutiko ausarta benetan ndashesan zion amak begiak bustitandashIzurritea Hau ume deabrua hau
ndashEz al da egia ama ndasherantzun zion honekndash Ez al duzue igarri ama Izurritea dagoherrian jendeak oso itxura txarra du Begira nolako begi zuloak dituzuen denoknegarrez ari zarete beti mina duzue barruan Gaiso gaixo zaudete
ndashBaina umea ndashesan zion amak umea inguratzen zuten gainerakoei begiratuzndashNolakoak esaten dituzun
Baina gainerako guztiok gure betzuloetatik begiratzen genion umeari
ndashGure etxeak utzi ditugu hutsik eta ateak itxi gabe ndashjarraitu zuenndash Korrika atera garaherritik denak negarrez Gizon gaiztoak datozenean beti berdin egiten dugu eta horigaiso gaixo gaudelako da herri osoa dago gaiso gaixo
ndashUmeak arrazoi du ndashhasi zen oihuka jendea
ndashBaina Bainan ni ez ndashtxikiak berrizndash Ni ausarta naiz eta makila batekin baleakhilko ditut eta borroka burruka egingo dut mamuen aurka eta gauean karrakela batenbarruan ezkutatuko izkutatuko naiz Baina ez naiz korrika aterako ni mutil ausartanaiz eta horregatik bizardun horiei berekin eraman nazaten eskatu diet baina ez dutenahi izan Handienak haundienak ikutu ukitu ere ez egiteko esan dit etabeldurtuta bildurtuta joan dira denak
Jon MaiaAdministrazioa euskaraz aldizkaria 54 zenbakia 2006ko urria (moldatua)
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
29
B Itzul itzazu ondoko hitzok
Responsabilidad Automoacutevil
Voluntario A escondidas
Documento Porcentaje
A la derecha A gusto
Abaratar Notario
Contexto Bolsa
Punto Subjetivo
Avenida Perfume
Recipiente Barco de vapor
Reflejar Disciplina
Minuto Segundo
Funcionario Opinioacuten
Parrafo Neumoniacutea
Tocar Ministerio
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
30
C Bikotekide torturatzailea
1 Bete itzazu hutsuneak taulatik hitz egokia aukeratuta
2 Eman itzazu letra lodiz eta etzanez dauden hitzen sinonimoak
Emakume ugarik etxean dute etsairik handiena Lagun zuten bikotekidea____1_____ bihurtu da eta lagunaren babesa ____2_______ bilakatu zaie Tratutxarrak dira horren emaitza
Latza baina ____3_____ Emakume askok goxotasunaren ordez bikotekidearenhoztasuna topatzen dute etxean Isekak kolpeak mespretxuak Zitala bada ereemakume askok ______4______ patu hori dute etxean
Tratu txarrak jasotzen dituzten emakumeengana hurbiltzen saiatu gara_____5_______ ez da _____6_____ Oro har emakume horien egoera_____7_______ ahula da ez dira beren kasuari buruz _______8______ gaisentitzen Asko eta asko beldur dira Izan ere sarritan gertatu da emakume batezizenarekin eta aurpegia erakutsi gabe azaltzea komunikabideen aurrean eta gerosenarrak mendeku bortitza hartzea Horregatik emakumeen aldeko erakunde etabulegoetan oso zuhurrak dira hedabideekin mintzatzeko garaian ldquoOso kasu zailakdira eta gainera _______9_____ txarrak baditugu Gure helburua emakume horieilaguntzea da ez ditugu ezertara behartu nahirdquo
______10________ ere bi emakume interes handiarekin hurbildu zaizkiguerreportaje honetara
Izaskunek _______11_______ urte eman ditu ezkonduta ldquoHasieran dena oso ondozihoan baina denborak aurrera egin ahala gisa guztietako erasoak jasan nituenAzkenean umilazio horrek birrindu egiten zaitu eta jipoiak jasotzea ere onartzenduzu Elkarrekin ginen bitartean medikuekin eta _______12_______ arazoakonpontzen saiatu nintzen bai bakarrik eta baita berarekin ere Baina ezinezkoa izanzen Azkenean egun batean kalean aurkitu eta bahitu egin ninduen ni hiltzeko prestzegoen Orduan ______13_______ _____14________ erabaki nuen OrainMadrilgo ______15______ batean nago osatu nahianrdquo
Maitek ______16_______ urte inguru egin zituen senarrarekin batera ldquoNik behinbakarrik sentitu nuen beldurra _____17______ osotasunagatik eta hori etxetik______18_______ nuen egunean izan zen Senarrak arazo izugarria zuenalkoholarekin Garai hartan ni ez nintzen egoeraz jabetzen erotzen hasia nintzela
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
31
uste nuen Izugarrizko laidoak egiten zizkidan baina orain jakin dut alabari ereegundokoak esaten zizkiola eta gainera sortzen zituen iskanbila guztiak grabatuegiten zituela Behin labanaz ere mehatxatu omen zuenrdquo
PROFIL JAKINA
Gisa honetako hamaika kontakizun bil genitzakeen Haien atzean izaera zeharoezberdineko emakumeak daude baina guztiek elementu ______19_____ bat duteastintzen dituzten gizonezkoen izaera Izaskunek behintzat ez du zalantzarikldquoGuztiek profil bera dute beti modu berean _______20_______ Hasieran gizonarruntak duen ereduarekin hausten dute oso erromantikoak dira zintzoakrdquo esan duIzaskunek ldquoBaina ________21______ eraldatu egiten dira Lehenengofamiliarekin lagunekin edota zure ingurunearekin dituzun hariak mozten dizkizuteeta berekiko mendekotasun osoa sortzen Horrela lortzen dute egoeraren jabe izateaAzkenean zure jarrera ahultzen duzu uste duzulako horrela gauzak hobeto joangodirela eta ez direla eraso gehiago gertatuko Txarrena da erasoak eta jarrera onaktartekatzen dituztela eta gehiago nahasten zaituztelardquo ldquoEdutezkordquo jarrera horihaurrak direnetik dakartela dio Izaskunek ldquohori oso goiz ikasten______22_______rdquo ldquoKonponbiderik baduenrdquo galdetu dio bere buruari ldquoEz ezdira gaixoak emaitza ona lortzen dutelako jokatzen dute horrelardquo
Aldi berean Maitek dio tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeek soilik eurenartean solas egin ______23_______ ldquoLagun onenek ere ez gaituzte ulertzen______24_______ askotan esan didate beraiek senarrari ez lioketela gerturatzenutziko Hitz horiei ezjakintasun handia darie suntsituta zaudenean edozer jasatekogai _______25_________rdquo
LAGUNTZA
Izaskunek eta Maitek tratu txarrak jasotako emakumeen bizimodua ldquozirrikiturikgabeko _______26________rdquo bihurtzen dela uste dute Abailduta sentitzen direlaesan dute ldquoHainbestetan esaten dizute erotuta zaudela azkenean zeuk ere sinetsiegiten duzu badirudi guztia zuk nahi duzulako gertatzen dela bizitza infernubihurtu dela ______27_______rdquo dio Maitek
Infernu horretatik ateratzeko erakunde publikoek hainbat zerbitzu dituzte_______28_______ udalek edo aldundiek larrialdietarako etxebizitzak dirulaguntzak lege aholkularitza eta beste hainbat zerbitzu _______29______ dituzte
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
32
Gehienetan tratu txarrak jasotako emakumeek _______30________ laguntza beharizaten dute Horretan _____31_______ Ana Mari Sanchez ldquoEmakume hauekaskotan ez dira ohartzen laguntza behar dutelardquo esan digu ldquoIa beti depresio egoeraniristen dira antsietate handiarekin sintomatologia askotarikoarekinrdquo Sanchezenesanetan ldquokasu bakoitzean lan berezia egiten da baina bada guztientzat______32______ den lan bat Esate baterako ldquomendekotasuna hain da handia ezenez ______33_______ uste bere kasa bizimodu berri bat eraiki dezaketenik______34_______ berreskuratu behar duterdquo
Laguntzok goraipatzearekin batera oraindik ere hutsune batzuk badaudelagaineratu nahi du Izaskunek ldquoNik maiz deitu nuen laguntza telefonoetara bainasarritan kasua salatzeko gomendioa ematen zidaten soilik Ez jauna ez da salatubehar zeure burua salbu ikusi arte bestela arriskuan egon zaitezkerdquo Alde horretatiklarrialdietarako zerbitzuak handitu egin beharko ______35______ dio Izaskunekldquozeren zenbait egoeratan _______36_______ ______37________ behar duzu eskuhutsik eta nora joanik izan gaberdquo Halaber Izaskunek aitortu du egoera ekonomikoona duela ldquoBaina ______38_______ behar dut laguntza ______39________ nozitu______40________ tratu txarrak Egoera ekonomiko onean egonda ere ez lukeezberdintasunik egon beharko denok izan beharko genuke nora joanrdquo Ez daMaiteren egoera Tabernari lanetan ari bada ere ______41_________ iristen dahilabete amaierara ldquoEz dut esaten laguntzak limosna moduan eman behardizkigutenik nik neuk ere ez dut hori nahi baina interesgarria litzateke_______42_________ akordioak egitea gu bezalako emakumeak lanean hasi etaburujabetasun ekonomikoa izatekordquo
Ana Mari Sanchez psikologoa Maite eta Izaskun bat datoz ldquoGizarteak arazoaonartzen du kasuaren larritasunaz jabetu da Beraz bolada hori baliatu behar dugulaguntza neurrietan sakontzeko eta tratu txarrak ematen dituztenen irudia behinbetiko birrintzekordquo
Hiru _____43______ irudikoz rdquohori gure esku dagoen ahalegina dardquo Halaberbeste neurri eraginkor bat ere bada ldquotamaina _________44_______rdquo dena ldquoGakoahezkuntzan dago generoen araberako ezberdintasunen eta rol jakinen hausturanrdquo
Jon Maya
2003ko abenduaren 28ko Berria egunkaritik hartua eta moldatua
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
33
C1 Aukeratu erantzun zuzena(k)
1 monstruo munstro monstruoa munstroa munstroan
2 amesgaizto ameskaizto amesgaiztoa ameskaiztoan amesgaiztoan
3 benetakoa benetazkoa
4 egunero egunero egunero-egunero
5 bainan baina baino
6 erraza erreza errexa
7 psikologikoa psikolojikoa sikologikoa sikolojikoa
8 hitzegiteko hitz egiteko
9 experienzia experientzia esperienzia esperientzia
10 nola nahi nola-nahi nolanahi
11 hogeitamar hogei eta hamar hogeita hamar
12 psikiatrarekin sikiatrarekin
13 behinbetiko behin betiko behin-betiko
14 alde egitea aldegitea
15 zentru zentro
16 ogei ogoi hogei hogoi
17 nire nere
18 ihes egin ihesegin hies egin hiesegin
19 amankomun komun
20 jarduten dute iharduten dute iarduten dute iharduten dira
21 apurka apurka apurka-apurka
22 bait da baitda baida baita
23 dezaketela dezaketeela
24 neri niri
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
34
25 bait zara baitzara baizara
26 kutxa beltza kutxa beltzean
27 betiko betirako betiako
28 lekuan lekuko lekuan-lekuko
29 eskeintzen eskaintzen
30 psikologoaren sikologoaren
31 jarduten du iharduten du iarduten du iarduten da
32 amankomuna komuna amankomunekoa komunekoa
33 bait dute baitdute baitute baidute
34 konfiantza konfidantza
35 liratekela liratekeela
36 bapatean bat batean bat-batean
37 alde egin aldegin
38 berdin-berdin berdin berdin
39 berdin-berdin berdin berdin
40 bait ditut baitditut baititut baiditut
41 justu justu justu-justu juxtu juxtu juxtu-juxtu
42 enpresekin entrepresekin
43 emakumeren emakumen emakumeen
44 handikoa haundikoa
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
35
C2 Sinonimoak
BIKOTEKIDE TORTURATZAILEA
sect Askok _______________________
sect Patu _________________________
sect Saiatu _______________________
sect Gai _________________________
sect Sarritan ______________________
sect Gertatu ______________________
sect Ezizenarekin __________________
sect Komunikabideen _______________
sect Aurrean ______________________
sect Helburua _____________________
sect Gisa _________________________
sect Beldurra _____________________
sect Izugarria _____________________
sect Jabetzen _____________________
sect Izugarrizko ___________________
sect Atzean ______________________
sect Zeharo ______________________
sect Behintzat ____________________
sect Gerturatzen __________________
sect Abailduta ____________________
sect Hutsune _____________________
sect Iristen _______________________
sect Amaierara ___________________
sect Halaber ______________________
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
36
NafarreraA Esaldi zuzena(k) aukeratu Nafarroako formak ere ageri dira
1
Herriko ume txikienak martinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak matxinsaltoak harrapatzen ari dira
Herriko ume txikienak martxinsaltoak harrapatzen ari dira
2
Ikaragarri kariotu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri garestitu da gasolina azken urteetan
Ikaragarri karetu da gasolina azken urteetan
3
Ostadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Ortzadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
Oztadarra atera eta gero berrogei egunez euria egiten duela esan didate
4
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sura
sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza
sutara sorginak aldentzeko
Gauean baserriaren inguruan oilarraren kukurrukua aditzen baduzu bota gatza sure
sorginak aldentzeko
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
37
B Aukeratu Nafarroako hitzak
Alkate bat zeruko atarianJesus behin San Pedrorekin (1) hasi zen (2) negar guziei
bihotza (3) zitzaiola eta gorrengatik zerura behar ez zirenak sartzera uztenzituela San Pedrok nahigabeturik
- Hurren etortzen dena (4) behar diat ba ndash (5) zuenAndaluz alkate bat agertu zen zeruan sartzeko baimena galde eginez kontzientziaz
eta estomagutik garbi zegoela gaineratuz- Estomagutik garbi ote (6) haizen ikusi behar diat Horretarako munduko
purga bat hartu behar dukAlkateak bi mila pezeta eskaini dizkio horrelakorik gabe sartzen uzteko- Hemen dirurik gabe ez dik balio- Nire probintziako gobernadoreak ehun pezeta ere pozik hartzen ditu nahi dudana
egitekoSan Pedrok aingeru guardiakoari mundura purga bila joan zedila esan zion
Mementoan ekarri zuen aingeruak eta alkateari harrarazi Berehala hasi zen hau ahotikbarnekoak (7) lehenik belar batzuk gero karreterako (8)azkenik ler arbolak
Hura ikusirikan San Pedrok esan zion- Hire barne hori ez duk garbi zerura (9) Ze pasatu duk hire baitanAingeruak esan zuen- Alkate zelarikan belarrak (10) hartzen zituen karreterak eta oihanak
ere bai gero saldu eta inori ez zion pagatzenOrduan San Pedrok- Horiei itzuli (11) ez haiz zerura (12) Orain berandu dukEzkerreko alderdian atari bat erakutsi zion erranez- Hoa hemendik hor badituk infernuan hi bezalako (13) alkate batzuk
Supazterreko eleak (moldatua)
1 mokoka eleka berbetan2 esanez erranez3 biguntzen beraxten4 itxi hertsi(tu)5 esan erran6 jin etorri herdu7 botatzen egozten8 txintxarrak legarrak errekarriak9 joateko jiteko fateko10 alokairuan arrenduan11 artio arte12 joango joanen13 bertze beste
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
38
C Denbora-pasa ldquonafar hitzekinrdquo
Aurki itzazu letra-zopa honetan
G U F L E E I R D N I A M V J
E K A H T B O I P A R K A E S
M H A Z I L A N D A H O I P E
A A Z E R B O L E K A Z N I Z
R R I P I E D E M O T A D U Y
T A R N E B U L O N O Z I L A
I Z A R D I T R I S K A R R I
Z O A R D I E A I N G E E P A
O R O T A R R E B O B I N A T
E R R E R O N E T A B A R Z E
S I B R G O N A Z P I E D E R
G Z A E A F E L O A R S O K A
I U S S Z A R P A S T O T S O
S H I A T I I U B A R A I U J
U T A K E M O K A S I N K A O
zortzi hitz hauen ldquonafar sinonimoakrdquo
kare ____________________________________________________
txapel ___________________________________________________
eskumuin ________________________________________________
azaro____________________________________________________
urtarril ___________________________________________________
zintzarri__________________________________________________
Jauna hartu _______________________________________________
Izara ____________________________________________________
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
39
HIZTEGIANETSarean dauden hiztegi eta Interneteko laguntza asko bildu dituzte gune bakar batean
helburu argi eta praktiko batekin kontsultagune bakarra erabiltzea
Euskarazko hiztegi erabilienak eta hain ezagunak ez diren beste batzuetarako bideak
jaso dituzte wwwhiztegianet gunean Elhuyar 3000 hiztegia Euskalterm Euskara-
Katalana hiztegia Euskara-Estoniera Euskara-Okzitaniera sinonimoenak gaikakoak
Euskarazko hiztegiez gain oso erabilgarriak diren Eurodicautom RAE edo Le Grand
Dictionnaire Terminologique hiztegiak ere baditugu bertan
Corpusak ere badu bere txokoa eta laburdura eta akronimoekin osatutako hiztegiez gain
toponimo eta esaera zaharren datu baseetarako bidea jaso dugu
Webgune honi esker azkar eta erraz aurkitu ahal dugu bilatu nahi dugun hitz egokia
ARTEZ Euskara Zerbitzuak batu ditu denak
Sar zaitez wwwhiztegianet gunean eta egundoko hiztegi sorta agertuko zaizu bertan
Horietako batzuk ezagunak izango dituzu liburuki euskarrian daudelako eta erabili izan
dituzulako Beste batzuk berriz euskarri elektronikoan baino ez daude
Ezagunenak eta erabilienak ziur aski Orokorrak atalean dauzkazun Hiztegi Batua
3000 Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia dira Eguneroko jardunean oro har horietara jo ohi
dugu
Hiztegi Batua 3000 Hiztegia Elhuyar Hiztegiaa) Demagun ondoko termino hauek itzuli behar dituzula Hiru hiztegi horiekbaliatuta nola itzuliko zenituzke euskarara
bull Lector oacutepticobull Nervio oacutepticobull Reconocimiento oacuteptico de caracteres
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
3 saioa
araugintza II
40
b) Elhuyar Hiztegian zer lokuzio agertzen dira nervio hitza tarteko dela Nolaesaten dira horiek euskaraz
EuskaltermHiru hiztegi horiek batzuetan ez dira nahikoa izaten zenbait termino itzultzekogaraian edota ez gara erabat konforme gelditzen haien laguntzaz egin dugunitzulpenarekin Horrelakoetan Euskalterm datu-banku terminologikora ere jodezakegu kontsulta egitera Sar zaitez Euskaltermen eta ikusi ea termino horiekagertzen diren
Sar zaitez orain Gaika ataleana) Zer gairen inguruko hiztegiak daude bertanb) Sar zaitez Medikuntza Hiztegian eta begiratu nervio oacuteptico terminoa ageri denc) Sar zaitez Telekomunikazio Hiztegian eta kontsultatu esanahi bera duten bi
hitzok eta nola esaten diren gaztelaniazbull Web gunebull Web orri
Sar zaitez Corpusa atalean Sorta interesgarria da oso Besteak beste hortxe duguGotzon Garateren Atsotitzak bilduma ere Askotan ezaguna dugun atsotitzen batenbaliokidea topatu nahian ibiltzen gara testuinguru batean oso adierazkorra gertadakigukeelako edota gure hizkera aberastu nahi dugulako Kontsultatu ondoko atsotitzhauek baliokide edo parekorik baduten euskaraz gaztelaniaz ingelesez edota latinez
bull Aldapak berdintzeko ez dago dirua bezalakorikbull Maacutes vale paacutejaro en mano que ciento volando
