Araba Euskaraz - Berria · 2016-06-19 · 2 Araba Euskaraz IGANDEKO BERRIA 2016ko ekainaren 19a...

Araba Euskaraz

2016ko ekainaren 19a

Testuak: Iñaki Lasa Etura

Aguraindik,‘Geroari Begira’

Lautada ikastolak antolatuta, gauregingo dute Arabako ikastolenaldeko festa, Agurainen; kaleak

euskaltzalez beteta egoteaespero dute.

Elkarrizketa b 2

Josu Perez de Villarreal:«Gero eta lan gehiago,orduan eta elkartuago»

Erreportajea b 8

Lautada ikastolakoirakasleen «ilusioa»eta «inplikazioa»

Egitaraua b 14

Guztiek gozatzekoekitaldiz betetako lau guneko ibilbidea

RA

UL

BO

GA

JO /

AR

GA

ZK

I PR

ES

S

2 Araba EuskarazIGANDEKO BERRIA


Zeharo lanpetuta. Lanez gainezkaeman dituzte azken asteak Lauta-da ikastolakoek, ikasturte amaie-ra eta Araba Euskaraz jaia baterairitsi baitzaizkie. Hala dabil JosuPerez de Villarreal ere (Agurain,Araba, 1969), Artezkaritza ba-tzordeko arduraduna, hara etahona. Halere, umoretsu eta lasaierantzun ditu galderak.Zer moduz pasatu dituzue azken

egunak Lautada ikastolan?

2010ean ez bezala, oraingoan ezgara hain hasiberriak. 2008anhasi ginen kooperatibarekin, etabi urte geroago antolatu genuen

Araba Euskaraz. Ilusioz gainezkageunden, berriak ginen, ikastenari ginen, ikastola sortzen... Hainginen pozik, edozertarako gaiikusten genuen geure burua. Izu-garrizko lana egin genuen! Orainez da 2010, ikastolak hartu dubere bidea; aitzitik, uste genuenabaino saltsa gehiagotan sartugara. Jaiaz gain, ekitaldi ugari an-tolatu behar dira, konpromisoasko, eta geure burua horretarabehartu. Dibertigarria izan da,baina oso nekatuta amaitu dugu.

Nola gaude orain? Oso ondo,baina oso nekaturik. Azken txan-

pan gaude, bukatzeko desiratzen,lan eskerga egin dugulako. Ni,behintzat, amaitzeko gogoz nago.Urte gogorra izan da, baina bada-kizu? Asko inplikatu da jendea,eta, gogorra izan arren, gozame-na izan da. Gero eta lan gehiago,orduan eta hobeto, elkartuago.Nolakoak dira azken egunak?

Urduritasun gehien pasatzenduzu. Txikikeriak falta dira, bainabeti dago zerbait: aulki bat dela,ikasmahai bat, alfonbra bat...Lana ematen du azkenerako!Ondo moldatu al zarete presta-

keta guztian?

Urte zaila izan da, baina gogo be-tekoa. Lau zutabe ditu Araba Eus-karaz-ek: koordinatzaile oroko-rra, familien koordinatzailea, zu-zendaria eta lehendakaria.Guraso taldea ahaztu gabe, esker-tzeko lana egiten dute eta. Nik ezdut ideiarik muntatze lanei bu-ruz, baina guraso bat etor daitekeasko dakiena gaiaren inguruan.Mamitu da ikastolen mugimen-dua Agurainen. Ezin dugu ahaztunondik datorren Lautada ikasto-la; aurreko ikastetxean geundengutako asko, eta barrutik ezagu-tzen ez genuen mugimendu bate-

an murgildu ginen. Hoberakoizan da aldaketa. Arabako ikasto-la gazteena gara orain, zortzi urtebesterik ez dugu, baina familiakhasieratik izan gara proiektuarenparte. Beste ikastetxe batzuetan,parte hartze txikia egoten da, gu-rasoek ez dute hezkuntzan edoantolaketa lanetan sartu nahi iza-ten; ez dira egunerokoan murgil-tzen. Guztiz kontrakoa gertatzenda hemen; gai horien inguruanhitz egiten dugu. Hori da garran-tzitsuena, hain zuzen ere: guraso-en inplikazioa beren seme-alabenhezkuntza prozesuan. Haurren-

«Lautada ikastolak bere alea jarridu Aguraingo euskararen alde»

Josu Perez de Villarreal b Lautada ikastolako Artezkaritza batzordeko arduraduna

Nahiz eta Arabako ikastolen aldeko jaia antolatzeak esfortzu handia eskatu duen, pozik dago Perez deVillarreal, gurasoen, langileen eta ikasleen arteko erlazioa are gehiago estutzea ekarri baitu.

IGANDEKO BERRIA


3Araba Euskaraz

dira, baina, halere, lanean jarrai-

tzen dute. Egitasmo ugari antola-

tzen edo sustatzen dituzte. Gaine-

ra, besteok lantzen ez dugun es-

parru batean ari dira: helduen

euskalduntze alfabetatzean.

Araba Euskaraz-i dagokionez,

zer-nolako erantzuna eman dute

herritarrek?

Aurrekoan baino babes handia-

goa dagoela iruditu zaigu: guraso-

ak, familiak, herriko elkarteak...

Ikastolarekin lotura zuzenik ez

izan arren ere, babestu egin gai-

tuzte. Zergatik? Sendotu egin ga-

relako sei urteotan herri barruan.

2010eko jaia aurkezpen txartela

izan zen?

Ezustekoa gehiago! Kar-kar! Jaio-

berriak ginen, eta Araba Euskaraz

antolatzeko ardura hartu genuen.

Sekulakoa izan zen! Oraingoan,

berriz, ezagutzen gaituzte.

Zertara bideratuko duzue bildu-

tako dirua?

Guztia berritu behar dugu. Diru-

tza inbertitu dugu; Haur Hezkun-

tzan, batez ere: psikomotrizitate

gela, ikasgelak konpontzea, erai-

kina margotzea... Informatikari

dagokionez, eskasa zen aurreko

ikastetxea; hor ere gastu handia

egon da. Azkenik hipoteka finan-

tzatu nahi genuke. Baina, diruaz

tzat ere garrantzitsua da aita edo

ama ikastolan lanean ikustea.

Nolakoa da Lautada ikastola?

2008ko Gabonetan hasi ginen.

Aurreko ikastetxeko mojek ez zu-

ten jarraitzeko asmorik, eta etor-

kizunaz eztabaidatzen hasi ginen.

Argi genuen ikastolen mugimen-

duan sartu nahi genuela, ikasto-

lagatik eta euskaragatik. A eredu-

tik gertu zegoen B eredukoak gi-

nen, eta aurrerantzean euskaraz

bizi nahi genuen. Askok familian

bizi genuen hizkuntza, eta etorki-

zuneko ikastetxea euskararen

akuilu izatea nahi genuen. Oso

garrantzitsua iruditzen zitzaigun

Agurainen euskararen beste biri-

ka bat egotea. Garai zailak ere

izan genituen, aldaketa garaia ez

baita erraza; beldurra zuten ira-

kasle batzuek. Baina gurasoek

lema hartu genuen, eta, ekaitz

txikiren bat izan dugun arren, au-

rrera goaz. Ilusioz gainezka gau-

de; gero eta jende gehiago dator,

familia berriak. Haiek hartu be-

harko dute ardura laster; ondo

dator aurpegi berriak agertzea.

Lema gurasoek hartu behar iza-

teak eragin zuen kooperatiba

bihurtzea?

Zalantzarik gabe. Oso argi ge-

nuen guk. Azken finean, koope-

ratibismoaren kontzeptua ezin-

bestekoa da ikastoletan. Nik lan

egiten dudanean, ez dut nire ala-

ben alde egiten soilik, proiektu

baten alde baizik. Oso ondo anto-

latu gara hasieratik; bakoitzak

ahal zuen ekarpen onena egin du.

Oro ez da urre, esfortzua eskatzen

du, eta kostatzen da, baina horre-

tan ari gara.

Zenbat ikasle dituzue?

Haur, Lehen eta Bigarren Hez-

kuntza eskaintzen dugu, 2 eta 16

urte artean. 200 familia inguru

gara, 250 bat ikasle.

Beraz, ikastolak bere lekua egin

du Agurainen?

Bai. Hizkuntz eredu bakarra du-

gu, eta, urtero, 20-22 haur matri-

kulatzen dira. Izan dugu 27 hau-

rrek izen eman duten urteren bat.

Pozik gaude, hizkuntz ereduare-

kin jarraitzea bermatzen baitu.

Aguraingoak al dira ikasle guz-

tiak, edo jasotzen dituzue ingu-

ruko herrietakoak ere?

Harrigarria izan badaiteke ere,

guztiak ez dira Aguraingoak, zen-

bait herritatik ere etortzen dira.

Eta harrigarria diot, guretzat ga-

rraioa arazo bat delako: gober-

nuak eskola publikoaren garraioa

finantzatzen du, baina ez gurea.

Badaude inguruko herrietatik

—Araia, Durruma...— beren seme-

alabak ekartzen dituzten guraso-

ak, proiektu honetan sinesten

dutelako, eta konpromisoa hartu

dutelako. Haien ekina errazteko,

zenbait zerbitzu ditugu.

Urtean 20-22 ikasle berri izateak

euskara osasuntsu dagoela isla-

tzen du?

Bai. Nire kasua azalduko dizut: 15

eta 9 urteko bi alaba ditut. 9 urte-

koa ikastola sortu genuen urtean

hasi zen ikasten, eta helduena au-

rreko ikastetxean zegoen. Ez dute

euskara berdin bizi. Helduenak B

ereduan ikasten zuen, eta, ez da

orain askoz hobeto hitz egiten

duela soilik, euskarekiko jarrera

erabat aldatu du; jada ez da beste

ikasgai bat, zerbait gehiago da.

Gaztearen kasuan, txikitatik

ulertu du euskara bere hizkuntza

gisa. Hori da desberdintasun na-

gusia. Horrelakoetan, garbi gera-

tzen da Lautadak bere alea jarri

duela Aguraingo euskararen alde.

Baina badaude eragile gehiago,

noski. Hemen lan izugarria egin

dute askok.

Lautadako AEK-k, kasurako?

Hura omenduko duzue.

Hori da. Izugarrizko lana egin

dute, txapela kentzekoa. Ez da

erraza euskara hainbeste urtez

sustatzea; lan handia eskatzen

du, militantzia. Eredu dira. Gogo-

an ditut gaztea nintzeneko gau

eskolak. Askotan, herri txikietan

eta jende kopuru txikiarekin ari

haratago, beste helburu batzuk

ditugu: jendeak gu ezagutzea nahi

dugu, jakitea nor garen, euskara-

ren aldeko eragileak garela.

Zergatik Geroari begira?

Oso erraza. Aurrekoa Gogo biziz

egin genuen, hasiberriak ginela-

ko; baina, nora goaz? Etorkizune-

ra, ezin gara atzera begira ibili;

hau ez da gelditzen. Bi urterekin

ikastolara sartu zen haurra Lehen

Hezkuntzan dago jada. Aurrera

begiratzeak berritze etengabea

eskatzen dizu: teknologia berriak,

metodologiak...

Zer eskatuko zenioke gaurko

egunari?

Euskararen aldeko festa bat iza-

tea, eta erarik onenean bizitzea

mundu guztiak. Euskal Herrian

egiten dugun festa oro bezalakoa

izatea: parte hartzailea eta diber-

tigarria. Eta, ororen gainetik, eus-

kara egun osoan presente egotea.

JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

Urte gogorra izan arren,gozamena izan da: askoinplikatu da jendea;gero eta lan gehiago,orduan eta elkartuago»

«Urtero, 20-22 haurmatrikulatzen dira, etapozik gaude; hizkuntzereduarekin jarraitzeabermatzen du»

«Ezin gara atzera begiraibili; hau ez da gelditzen.Aurrera begiratzeakberritze etengabeaeskatzen dizu»

‘‘

Gaztea da Aguraingo

Lautada ikastola, ira-

gan laburrekoa.

2008. urtean hasi zen

itxura hartzen, eta bi urte geroago

gorpuztu zen ametsa. Urte horre-

tan aurkeztu zuen bere burua gi-

zartearen aurrean, 2010eko Ara-

ba Euskaraz jaia antolatuta. Or-

dura arte mojen esku zegoen

ikastetxearen egitura hartu, hura

goitik behera irauli, eta D ereduan

oinarrituriko guraso kooperatiba

bat osatu zuten, Ikastolen Elkar-

tearen gerizpean. Mamitu da

proiektua sei urte geroago, eta

aguraindar ugariren aukera da

gaur egun Lautada ikastola.

Hastapena aldaketa garaia iza-

nik, ez ziren errazak izan lehen

pausoak. 2006an egin zuten le-

hendabiziko ahalegina irakasle-

ek, Mariaren Bihotza ikastetxea

kudeatzen zuten mojek eskola

utziko zutela jakinarazi zietene-

an. Nagusiak ziren erlijioso guz-

tiak, erretiroa hartzear zirenak. Bi

urte igaro zituzten irakasleek

ados jartzeko asmoz, baina saio

antzua izan zen. 2008ko ikasturte

amaieran amore eman zuten. Ho-

nela azaldu zuen gertatutakoa

Maite Ortegak —ikastolako zu-

zendaria zen garai hartan—,

2010eko Araba Euskaraz-en hari-

ra BERRIAn egindako elkarrizke-

tan: «Nahiko luzea izan zen. Mo-

jek esan zuten haiek joan egin be-

har zutela, nagusiak zirelako.

Hasiera batean nahi zuten guk,

irakasleok, kooperatiba bat egi-

tea, eta batzuek uste zuten ezetz,

beste batzuek baietz; azkenean,

aurrerapauso batzuk eman geni-

tuen, baina ez genuen lortu».

Gurasoen ekinak ordezkatu

zuen irakasleen ezina. Partaide

elkartekoekin harremanetan ja-

rri ziren, eta ikastola sortzea hel-

buru zuen kooperatiba eratu zu-

ten. Gaur egun ere, guraso gehie-

nak dira kooperatibistak. Aldake-

ta, baina, ez zen zuzendaritzako

kromo aldaketa bat soilik. Errotik

aldatu zuten hezkuntza eredua.

Ordura arte, A eta B ereduak es-

kaintzen zituen Mariaren Bihotza

ikastetxeak, baina euskararen al-

deko apustu garbia egin nahi zu-

ten gurasoek, eta D eredua auke-

ratu zuten. Progresiboki egin be-

har izan zuten aldaketa, halere,

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza

Sailak ez baitzien dena kolpez

ezartzeko baimenik eman. Gau-

zak «poliki» egin behar zirela ar-

gudiatu zuen administrazioak.

Ondorioz, 2 eta 3 urtekoen gele-

tan ezarri zuten bakarrik. Lauta-

da ikastola ez da Agurainen D ere-

dua eskaintzen duen ikastetxe

bakarra, Pedro Lope de Larrea

publikoa ere D eredukoa da

—1985eko Araba Euskaraz antola-

tu zuten—.

D eredua nagusi AgurainenHastapeneko garaiak oroitarazi

zituen Xabier Arrieta Euskal

Herriko Ikastolen Elkarteko

ordezkariak, iazko azaroan egin-

dako prentsaurrekoan, aurtengo

Arabako ikastolen aldeko jaia

Agurainen egingo zutela iragar-

tzeko prentsaurrekoan. «Zenbait

arazo» gainditu zituztela azaldu

zuen. Gurasoek ikastetxea eros-

tean hobekuntza lanak egin

zituzten, inbertsio handiak egin-

da. Hizkuntz ereduaren aldaketa

ere ekarri zuen gogora: «Harro-

tasunez esan dezakegu Agurai-

nen D ereduan matrikulatzen

direla haur guztiak, eta geroari

begira ilusio eta indarra dugu».

Prentsaurreko berean «euskara

gure egunerokoan» dagoela jaki-

narazi zuen ikastolako ordezkari

Josu Perez de Villarrealek: «Gure

orainaldia eta gure geroa izango

da». Aurrera begirako erronkak

ere zehaztu zituen, halaber: Agu-

raingo eta eskualdeko eragilee-

kin batera aurrera egiteko ilu-

sioa.

250 ikasle inguru ditu Lautada

ikastolak gaur egun. Horietako

batzuk, Mariaren Bihotzean hasi-

takoak eta ikastolan jarraitutako-

ak; baina, denboraren poderioz,

zuzenean Lautadan hasitakoak

dira familia asko. Irakasleei dago-

kienez, 32 bat daude lanean.

Guraso kooperatiba da Aguraingo Lautada ikastola; ibilbide laburra du, 2008. urtean eratubaitzuten, ordura arte mojena zen Mariaren Bihotza ikastetxearen egitura baliatuta.

Gurasoek hartu zuten lekukoa

Guraso talde bat, Lautada ikastolako jolastokian; guraso kooperatiba da ikastola. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS



Mojen esku zegoenegitura hartu, irauli, eta D ereduanoinarrituriko gurasokooperatiba osatu zuten

ARABA EUSKARAZ 2016

EKAINAK 19

AGURAIN

G E R O A R I B E G I R AGseiz

Euskaltzale guztienarreta bereganatukodu gaur Agurainek, etamilaka lagun bilduko

dira lautadako herri horretan,Arabako ikastolen eta euskara-ren alde. Lau kilometro eta bestehorrenbeste gune dituen ibilbi-dea da, eta kontzertuak eta bestetopatuko dituzte. Izan ere, guztiaprest izateko lan handia egindute Lautada ikastolako langile-ek, gurasoek, ikasleek eta gai-nontzeko kolaboratzaileek. Egunbakarreko festak urtebetekoesfortzua eskatzen du.

Iaz jaso zuen lekukoa Lauta-dak, Oiongo ikastolaren eskutik.Aurretik, baina, hasiak zirenprestaketa lanekin. Batzordetanbanatu zuten lana hasieratik, gaijakin bati hel ziezaion talde ba-koitzak. Hala, ikasturtearen ohi-ko erritmoari makina bat bileragehitu dizkiote. Adibidez, IñigoUrkullu lehendakariarekin bildudira aste honetan.

Barrura begirako jardunazaparte, herritarren eskura egondiren hainbat ekitaldi eta zerbitzueskaini dituzte urtean zehar.Ikasleek ere izan dute sorpresatxikiren bat. Esaterako, Kutxa La-boral Baskonia saskibaloi taldekoTornike Xengelia eta Mike Jamesjokalariek ikastola bisitatu zutenikasturte hasieran.

Urtarrilaren 22an Harresi are-toan Araba Euskaraz-en aurkez-pen ofiziala egin zutenerako, lan

handia zegoen egina. Ekitaldi ho-rretan eman zituzten abestiaren,ibilbidearen eta omenduaren le-hen xehetasunak. Ordurako, bai-na, aurkeztua zuten arropa. Arra-kastatsua izan da diseinua, etaegunero ikus zitekeen norbaitAraba Euskaraz-eko elastikoaedo jertsea soinean Aguraingokaleetan.

Mendi martxaren arrakasta

Ekitaldi arrakastatsuez hitz egite-ko garaian, baina, bi dira nabar-menenak: bideokliparen graba-zioa eta mendi martxa. Abestiederra sortu dute gaurko jairako,baina are politagoa da bideoklipa.Aguraingo ehunka herritarrekparte hartu zuten otsailaren21eko grabazioan. Dirty ShortFilms ekoizpen etxeak grabatu zi-tuen irudiak. Ikastola eta Agu-raingo kaleak filmatu zituzten.San Juan plazan bildu ziren lehe-nik, Araba Euskaraz-eko arropasoinean gehienak, eta jai giroanigaro zen eguna.

Apirilaren 17an antolatu zutenlautadako mendi martxa. Bi ibil-bide prestatu zituzten: luzea (54,5kilometro) eta laburra (22 kilo-metro). Mendizale ugarik, heldu,gazte zein umeek parte hartu zu-ten bi ibilbideetako batean, etalautadako inguruak ezagutzekoaukera paregabeaz gozatu zuten.Orotara, 500 lagunek eman zutenizena. Berezia izan zen eguna, ezbaitzen ohiko mendi martxa ba-

tera mugatu. Hainbat jardueraantolatu zituzten ibilaldiarenbueltan. Anoa postu bakoitzeaneuskal kulturarekin lotutako jar-duerak prestatu zituzten: txala-partariak, inauterietako mozorrojantzitako jendea... Haurrentzakoabentura parke bat ere jarri zuten,tirolinarekin, ohe elastikoekin etaabar.

Horiek ez dira izan urteko egi-tasmo bakarrak. Hainbat kulturjarduera antolatu dituzte; horienartean: Arabako Txistulari Gazte-en 34. kontzertua eta AmurriokoAresketa ikastolako artisten Arte-

aren Hazia erakusketa kolekti-boa. Ikastetxe horrekin loturaduen jendearen lanak bildu zi-tuen.

Araba Euskaraz-eko arropasoinean zuela, Arabatik kanpo ar-gazkiak atera ditu jendeak, etairudi horiek ikusgai daude web-gunean. Bestetik, bost argazki ka-mera zozkatu dituzte sare sozia-len bitartez.

Urtebete darama Lautada ikastolak gaurkoegunari begira lanean; ekitaldi, bilera etabatzorde andana helburu bakarrarekin: Araba Euskaraz-en dena ondo ateratzea.

Egun bakarrabaino gehiago

Lan handia dakar Araba Euskaraz antolatzeak; makina bat bilera egin behar dira urtean zehar. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

Prentsaurreko bat baino gehiago eman ditu Lautada ikastolak aurten. J. RUIZ / ARP





Norbait Araba

Euskaraz-era

joateko zalan-

tzan badago

oraindik, hitz

egin dezala berehala Jesus Mari

Urbegain Zabaletarekin eta Salo-

me Martinez de Ilarduia Gradore-

kin; segituan uxatuko diote duda

oro. Izugarrizko energia transmi-

titzen dute Lautada ikastolako bi

irakasleek. Lan eskerga egin dute

urte osoan, ikasturteko behar

guztiari Araba Euskaraz-eko jar-

duna gehitu baitiote, baina ez zaie

nekerik antzematen. Gogotsu

dira oraindik. Esan ohi den beza-

la: gustuko lekuan, aldaparik ez.

Hori bai, gaurkoa noiz iritsiko

eman dituzte azken egunak. De-

siratzen. «Oso gustura ibili gara;

dena eman dugu, baina, bai,

‘Kito! Amaitu da’ esateko gogoz

gaude orain, egindako guztia isla-

tuta ikusteko irrikaz».

«Ilusioa» eta «gogoa» dituzte

mintzagai une oro, eta ikastolak

antolatu dituen bi Araba Euska-

raz jaietako leloekin hitz jokoa

egin du Urbegainek: «Gogo biziz

egin dugu lan geroari begira».

Irakaslearen aburuz, «jakin izan

dugu uztartzen bi lanak». Iritzi

berekoa da Martinez de Ilarduia:

«Egunerokoan txertatu dugu

Araba Euskaraz». Eskarmentua

eman die orain dela sei urte Ara-

bako ikastolen aldeko festa anto-

latu izanak. «Ez gara berriak; ba-

genekien zer-nolako lana egin

behar genuen. Aurreko eskar-

mentuak lasaitasuna eman digu,

bagenekielako nola mugitu».

Irakasleak eta gurasoak buru-

belarri aritu dira lanean gaurko

festa aurrera eramateko. Harre-

manak «estutu» ditu horrek, de-

nak inplikatu baitira. «Dena

emateko prest egon gara guztiak,

proiektuarekin identifikatuta, al-

deko indarra egon da», azaldu du

Urbegainek. Aukeratutako leloa,

Geroari begira, oso aproposa iru-

ditu zaio, Lautadan egiten ari di-

ren lanaren isla baita: «Biharko

Euskal Herriko belaunaldia pres-

tatzen ari gara». «Jakiteak Agu-

raingo ume guztiak euskaldunak

izango direla heldu bihurtzean...

bete egiten nau horrek», gainera-

tu du lankideak.

KonplizitateaAguraindarra da Martinez de Ilar-

duia, eta Lautada ikastola sortu

aurreko Mariaren Bihotza ikaste-

txean hasi zen lanean, 2000. urte-

an. Ondorioz, aldaketa prozesu

osoa ezagutu zuen, ikastolaren

sorrera. «Guretzat, erronka zen

ikastolan dena euskaraz egitea,

gure harremanak barne, B eredu-

ko ikastetxetik gentozelako. Bai-

na ilusioz beteta egin genuen; go-

go biziz eraman genuen aurrera

Kutsakorra da Martinez de Ilarduiarekineta Urbegainekin Araba Euskaraz-iburuz hitz egitea. Une oro dute ‘ilusio’hitza ezpainetan Lautada ikastolako biirakasleek, eta, hezitzaile on moduan,guztiz transmititzen dute esandakoa.

«Gogo bizizegin dugulan geroaribegira»

Urbegain eta Martinez de Ilarduia, Lautada ikastolako

psikomotrizitate gelan. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

IGANDEKO BERRIA

2016ko ekainaren 19a 9Araba Euskaraz

proiektua, eta harro egon behardugu. Euskara zen lehentasuna,eta irakasle batzuk liberatu eginbehar ziren hizkuntz profila ate-ratzeko». Sei urte geroago, ikas-tola «sendotu» egin da.«2010etik aurrera matrikulatudiren guztiek ikastola batean egindute; ez dut esan nahi B ereduko-ak gutxiago zirenik, baizik besteprofil batekoak zirela».

Hainbat irakasle liberatu iza-nak ireki zion Lautada ikastolakoatea Urbegaini. Urretxuarra iza-tez (Gipuzkoa), mende laurdenadarama Arabako ikastoletan la-nean. Lapuebla de LabarcakoAssa ikastolan hasi zen, hiriburu-ko Armentia ikastolara egin zuenjauzi gero, eta Agurainen diharduegun. «Ikastola bihurtu zenean,urtebetez etortzea eskaini zida-ten. Hemen, integratua sentitunintzen, gustura, eta ordutiknago Agurainen». Langileen etagurasoen ilusioa sumatu zuen le-henbiziko unetik, eta, hain zuzen

ere, hori izan zen ikastolan jarrai-tzeko arrazoietako bat. Lankideazirikatzeko baliatu du aukeraMartinez de Ilarduiak: «Hasierangaldetzen genion: ‘Geratuko alzara beste urtebete?’; ‘Baietz ustedut’ erantzuten zigun; jada ezdiogu galdetzen».

Konplizitatea dago bi irakasle-en artean. Harreman berezia du-te; izan ere, ez dira lankideak soi-lik. Martinez de Ilarduiaren seme-etako bat Urbegainen ikaslea da;irakasle-guraso erlazioa ere ba-dute, beraz. «Harreman naturalada», zehaztu du gipuzkoarrak:«Salomeri zerbait kontatzea erra-zagoa da, egunero ikusten garela-ko». Lankideak nabarmendu du

ikastolaren neurri txikiak erlazioestuagoak bermatzen dituela.«Ikastola txikia izateak badu berexarma: guztiok ezagutzen duguelkar, oso estuak dira harrema-nak; asko baloratzen dut hori. Zu-re ikasleak ez ezik, gainontzekoakere ezagutzen dituzu, jolastokianikusten dituzu, kalean... Ikastetxehandietan, berriz, ikasle horienibilbidea jarraitzeari uzten dio-zu». Ikastetxeko irakaslerian al-daketa handirik egon ez izanakere proiektuaren «egonkortasu-na» bermatzeko balio du, harenaburuz.

InplikazioaKooperatiba gurasoena izanarren, langileen inplikazioari ga-rrantzi handia eman dio Urbegai-nek. «Kooperatiba izatea zer da?Gurasoak bazkideak direla eta ar-dura guzia haiena dela? Ez. Legez,gurasoen kooperatiba da, bai,baina eguneroko lana elkarlanada; hori oso garrantzitsua da nire-

tzat. Eguneroko funtzio-namenduan, irakasleekez dute ikastola beste ko-lektibo baten proiektugisa bizi, ez da nabari-tzen; denona da Lautadaikastola: gurasoena etalangileona». Diru arazo-ak egon direnean irakas-leek izandako jarrera go-raipatu du: «Murrizke-tak egon zirenean,ikastolarik kaltetuenenartean egon zen gurea,sortu berria zelako. Lan-gileon inplikaziorikgabe, zailagoa izangozen, ziur asko».

Araba Euskaraz anto-latzeko garaian ere guz-tiek parte hartu dute: gu-rasoek, langileek etaikasleek. «Abestia, men-di martxa, txistularieneguna, bideokliparengrabaketa... Guztiok egindugu lan, eta hori oso po-

lita izan da. Ilusioa egon da, etabeste motibazio bat ematen duhorrek», azaldu du Martinez deIlarduiak. Ikasleak ere «oso ilu-sionaturik» daude, eta edozeinekitalditan parte hartzeko prestdaude, festa «bizi» dute, eta he-rrian transmititu dute urte osoan.Urbegainek azaldu du berez ikas-le «alaiak» dituztela, eta alaita-sun hori «handitu» egin delaikastolan sortu den giroagatik:«Umeek ikusi dute gurasoak mo-tibazioz beteta daudela, eta partehartzen dutela ikastolako jardue-retan». Martinez de Ilarduiak erenabaritu du hori: «Hor ibiltzendira ‘Nire amak izena eman du la-guntzeko’, ‘Nireak ere bai’, ‘Baita

nireak ere’. Arroparekin, berdin,berehala joan ziren elastikoakerostera!».

Gaurko egunari begira, Urbe-gainek deialdi berezia egin dieBizkaiko eta Gipuzkoako euskal-tzaleei: «Behar dugu Gipuzkoatiketa Bizkaitik jendea etortzea eta

haien babesa sentitzea. Biztanlekopuru handia dute, eta ArabaEuskaraz-ek behar du beste lu-rraldeetako euskaltzaleen babe-sa». Herriaren edertasuna gorai-patu du Martinez de Ilarduiak.«Mendi martxan, mendizale as-kok esan ziguten zein paraje ede-

rrak ditugun. Kultura eta euskaratxertatu genituen ekitaldian;anoa postuetan txalapartariak,abesbatza, txistulariak, hemengoinauterietako pertsonaiak etaabar jarri genituen. Ez zen beste-rik gabe mendi martxa bat izan;hunkigarria izan zen».

Dena emateko prest egon gara guztiak, proiektuarekinidentifikatuta; aldeko indarra egon da»

«Umeek ikusi dute gurasoakmotibazioz beteta daudela, eta parte hartzen dutelaikastolako jardueretan»Jesus Mari Urbegain ZabaletaLautada ikastolako irakaslea

Aurreko [Araba Euskaraz-eko]eskarmentuak lasaitasunaeman digu, bagenekielakonola mugitu»

«Guztiok egin dugu lan, eta horioso polita izan da. Ilusioa egonda, eta beste motibazio batematen du horrek»Salome Martinez de Ilarduia GradoLautada ikastolako irakasle eta gurasoa

‘‘



Araba Euskaraz-en, Araba Euska-raz-en, geroaribegira, Agurain-dik lautadara,

herrietatik mundura, jira etabira». Behin eta berriz entzungodira hitzok gaur, Agurainen, Ara-ba Euskaraz-en ibilbidean. Behineta berriz, bozgorailuetatik, haureta helduen ahotan, irratietan...Nonahi.

Kantua «parte hartzailea» delanabarmendu zuen Xabier ArrietaEuskal Herriko ikastolen ordez-

kariak, aurkezpenean. Izan ere,hainbat eragileren arteko elkarla-naren fruitua izan da. Hala, abestiitsaskorra sortu du Lautada ikas-tolak, buruan berehala sartu bai-na kostata ateratzen den horieta-koa. Melodiaz betetako rock doi-nuak dira oinarria, eta ikastolakohaurrek kantatzen dute leloa. Ko-roak eta txaloak ere baditu. UnaiOlaldek eta Fonta Frenetikek sor-tu dute musika; Eratu eta Frene-tik taldeetako kideak dira. Dr. In-fiernoko Iñaki Orobengoaren la-guntza izan dute. Kolaborazioak

ere izan dituzte: ahotsa jarri duteXabier Solanok (Esne Beltza) etaNerea Uribek.

Lautada ikastolako DBHkohaurrak arduratu dira hitzen oi-narria egiteaz. Haien ideiak abia-puntu gisa hartuta, Iker Pastorrekidatzi ditu behin betiko hitzak.Hori dela eta, umeen ideia «boro-bilei» eman nahi die garrantziasortzaileak. «Haien ideietan oi-narritu naiz gehienbat; oso meta-fora politak egin dituzte. Esatera-ko, Agurainek harresi bat du, hi-ribildu modukoa, eta Aguraingo

harresiak euskarari kendu beha-rreko hesiak direla azaldu zu-ten». Aguraini ez ezik, aurrekoAraba Euskaraz-i ere egiten dioteerreferentzia hitzek: Mihian kili-

kili, barneratu eta barreiatu...Pastorren aburuz, «eskertze-

koa» da Araba Euskaraz-ekoabestiari hitzak jarri ahal izatea.«Ohorea da, domina bat jasotzeabezala; bazter guztietan entzungoda Araba Euskaraz-eko abestia»,azaldu du. Ikastolaren deia jasozuenean, «poza» sentitu zuen,nahiz eta «ardura» ere izan, uni-bertsitateko ikasketekin buru-belarri baitzebilen.

Bertsolaria ere bada Pastor, etaoholtza gainean izango da gaur,Oihane Perearekin, Jon Ruiz dePinedorekin eta Manex Agirrere-kin batera, Sagarmin gunean.

Lautada ikastolarekin harre-mana du, klaseak eta bertsolari-tza ikastaroak eman izan baititu,eta, ondorioz, ikastolako irakas-leak ezagutzen ditu. Abestiarenemaitza «bikaina» iruditzenzaio, eta gustura aritu da laneanmusikariek oinarria pasa ziotene-tik. «Musika pasa zidaten, melo-dia batekin; hitzak melodiaraegokitu nituen. Denok harrema-netan egon gara, polita izan da.Dirty Short Filmseko lagunekegin zuten bideoklipa, eta oso iru-di politak bildu dituzte; Agurai-nek indarra du».

Agurainen grabatu zuten, izanere, bideoklipa. Dirty Short Films

ekoizpen etxea arduratu zen ho-rretaz. Lautada ikastola eta herri-ko hainbat gune agertzen dira.Ikasgela batean hasten da bideoa;irakasle lanetan ageri da UnaiOlalde, abestia ikasleei kantatzen.Jolastokira jauzi egingo dute, ha-rik eta Fonta Frenetik agertzenden arte. Agurainen barrena era-mango ditu guztiak hark, kan-tuan.

Bideokliparen zuzendari RubiRockek azaldu du «oso esperien-tzia polita» izan dela grabazioaaurrera ateratzea. «Umeekingrabazioa egitea plazer bat izanda, benetan. Hori guztia bideo-klipean jasota dagoela ustedugu».

Rock erritmoko abesti itsaskorra aurkeztu du Lautada ikastolak gaurko Araba Euskarazospakizuna sustatzeko; kantuaren hitzak sortzen lagundu dute ikastetxeko DBHko ikasleek.

Euskarari «hesiak kentzeko»

Haurrak, Fonta Frenetik abeslariaren atzean, bideoklipeko fotograma batean. LAUTADA IKASTOLA

ABESTIA

Hizkuntza bat ohitura herria

sortzen segi

dezagun gure aberria

gure mezua ahobetez

lau haizetara euskara izan da

beti izan da

herriarena, herriarena!

Araba Euskaraz-en

Araba Euskaraz-en

Geroari Begira

Aguraindik Lautadara

herrietatik mundura.

Jira eta bira

(leloa)

Zatoz hona, gure ikastolara

ta ez geratu begira

mingainetik tira eta tira

margotzeko dena kolorez

apaintzeko arantzaz eta lorez

eraiki dezagun

emanda jaso ordez.

(leloa)

Barrutik hitz egiten

kalera irten

zerk egiten zaitu

boteretsua

eta adoretsua

pentsa ezazu,

Pentsa zazu, zein den gure

[erronka

pentsa zazu, euskararen

[borroka

eta egin dezagun topa

euskararengatik.

Agurainek badituela harresiak

euskarari kendu beharreko

[hesiak

sutara bota ditzagun

kate guztiak!

(leloa)

Mihian kili-kili ta euskaraz ibili

Geroari Begira

Uztaz, uzta

garenaren jostun,

barneratu, barreia dezagun.

Jantzi gogoz ta goazen,

jantzi gogoz ta goazen,

jantzi gogoz ta goazen.

Irribar batekin,

jarraitu erabiltzen.

Azal berritan zen Lau-

tada ikastola

2010eko ekainaren

20an. Mariaren

Bihotza ikastetxeko mojen abitua

erantzi, eta ikastolen mugimen-

duaren eta guraso kooperatiba-

ren soinekoa jantzi berritan. Bere

burua gizartean aurkeztea baka-

rrik falta zitzaion, orduko ikasto-

lako zuzendari Maite Ortegak

gehigarri honetan adierazi zue-

nez: «Jende askok oraindik ez

daki Lautada ikastola existitzen

denik». Arabako ikastolen alde-

ko jaia antolatzeko ardura bere

gain hartu, eta aurkezpen festa

jendetsua egitea erabaki zuten.

Gogo biziz ekin zioten jardunari,

Araba Euskaraz-erako aukeratu

zuten leloak adierazten zuen be-

zala.

Euriaren mehatxua izan zuten

goizean goizetik, baina, zerua

goibel egon arren, ez zuen txarre-

ra egin, eta lagun ugari bildu ziren

Agurainen. Euskaltzaleen eran-

tzuna txalotu zuen Angel Olalde

jaiko koordinatzaileak: «Oso po-

zik gaude izandako arrakastare-

kin, eguraldi kaskarra egin zuen

arren milaka lagun bertaratu zi-

relako, baita arratsaldean ere.

Ikustekoa izan zen, esaterako, Jo-

selu Anaiak taldearen erromerian

bildutako jendetza».

Aguraingo Alde Zaharrean

ardaztu zuten antolatzaileek hiru

kilometroko ibilbidea, lau gune-

tan banatuta. 09:30ean zabaldu

zuten, ikastolan, agintarien

hasiera ekitaldiarekin. Eusko

Jaurlaritzako Hezkuntza eta Kul-

tura sailburuek, Arabako ahal-

dun nagusiak eta herriko alkate-

ak parte hartu zuten, besteak

beste. Orduko testuinguruak

ika-mikarako tartea utzi zuen,

murrizketen harira hainbat adie-

razpen gurutzatu egin baitzituz-

ten Xabier Arrieta Arabako Ikas-

tolen Elkarteko presidenteak eta

Isabel Zelaa Jaurlaritzako Hez-

kuntza sailburuak.

Festari dagokionez, arrakasta

berezia izan zuten kontzertuek;

jendetza bildu zen Betagarriren

eta Joselu Anaien emanaldiak

ikusteko. Ez ziren izan oholtza

gainera igo ziren bakarrak: Sexty

Sexers, Los Beltzas, Laia, 121

Krew, Malatu... Euskal Herriko

eta lautadako musika taldeek

izan zuten protagonismoa. Ez zi-

ren bakarrak izan, Txirri, Mirri

eta Txiribiton Junior pailazoen

emanaldian ere jende andana bil-

du zen, hirugarren gunean. Asko-

tariko ekitaldiak antolatu zituz-

ten: dantza saioak, bertsolariak,

txalapartariak, trikitilariak, kale

animazioa, txarangak, 450 lagu-

nentzako bazkaria...

1970eko hamarkadan euskara

eskolak ematen aritu ziren lehe-

nengo irakasleak omendu zituz-

ten, egunean bertan, Harresi are-

toan egindako ekitaldian. Jone

Usabiagak, Junkal Ulaondok eta

Arantza Oiarbideren semeak jaso

zuten herritarren esker ona. Feli-

ta Zabaleta zena ere gogoan izan

zuten bildutakoek. Lanean hasi

zireneko pasarte batzuk ekarri zi-

tuzten gogora ekitaldian: «Herri-

ko etxe zahar bat konpondu be-

har izan genuen nonbait eskolak

ematen hasteko», adierazi zuen

Usabiagak.

30. urteurrena2010eko Aguraingo Araba Eus-

karaz ez zen berezia izan soilik

herritarrentzat, arabar guztien-

tzat izan baitzen urteurren boro-

bila. Lautada ikastolak antolatu

zuena Arabako ikastolen aldeko

30. jaia zen, eta hori ekarri zuen

gogora BERRIAk tituluan, ekaina-

ren 22an argitaratutako kroni-

kan: Hiru hamarkada ospatzeko

festa. 1981. urtean antolatu zuten

lehenengo Araba Euskaraz, Ola-

rizun, Gasteizen, Araba zazpi

talde-bat euskararen alde lelo-

pean.

2010. urtean antolatu zuen lehenengoz Araba Euskaraz jaia Aguraingo Lautada ikastolak; sortu berria zen artean, eta gizartean ezagutarazteko baliatu zuten ospakizun eguna.

Aurkezpen txartela izan zena

Dantzari bat, agurra dantzatzen, 2010. urtean Lautada ikastolak antolatu zuen Araba Euskaraz festako irekiera ekitaldian. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS



Euri jasa Aguraingolehenengo ArabaEuskaraz jaian

REuri zaparrada etengabe

batek zapuztu zuen agu-

raindarren ametsa 1985ean. Le-

hen aldiz antolatu zuten Araba

Euskaraz Agurainen, eta egural-

diari aurre egin behar izan zio-

ten. Pedro Lope de Larrea ikas-

tolak hartu zuen ardura. Herrita-

rren erantzuna ona izan zen, eta,

egunean bertan parte hartzeaz

gain, azarotik ekainera bitarte-

ko prestaketa lanetan buru-be-

larri murgildu ziren.

Gerora, 1993ko publifikazio

prozesuan publiko bihurtu zen

Pedro Lope de Larrea ikastola.

Zerua goibel egon arren,ez zuen txarrera egin, etalagun ugari bildu zirenAgurainen 2010ekoAraba Euskaraz festan

www.eroski.es

Ohiko laguntzailea

EROSKI Araba

Euskarazekin

Ekainak 19.

Zatoz Agurainen ospatuko

den Araba Euskaraz Jaira!

Eusk

EROSKI Ar

k

ROOSKI A

ki

aabaEROSKI Ar

Eusk

us azekinarsk

zeekin

den

Zat

Ek

aba EuskArden

oz AgurZat

ainak 19.Ek

araba Eusk

ainen oz Agur

ainak 19.

a!airaz Jar

ospatuk

a!

oospatuk

oski.es.erwww

den

oski.es

aba EuskArden

araba Eusk

o laguntzaileaOhik

a!airaz Jar

o laguntzailea

a!



Agurainera itzuli da Araba Euskaraz festa sei urteren ondoren, Lautadaikastolak antolaturik. Ekitaldiz betetakolau guneko ibilbidea prestatu duteantolatzaileek, ‘Geroari begira’ lelopean.

Agurainezagutzekolau kilometro

kak itxiko du gunea, 17:30ean ha-

sita.

Musikak ez ezik, euskal kultu-

raren beste hainbat adarrek ere

izango dute lekua bigarren gune-

an, Sagarminen. 11:00etan ariko

da Malatu, eta handik ordubetera

izango da bertsolarien txanda.

Lau igoko dira oholtza gainera,

arabarrak guztiak: Jon Ruiz de Pi-

nedo, Oihane Perea, Iker Pastor

eta Manex Agirre. Alazne Irazusta

izango da gai-jartzailea. Txalama-

ko txalapartariak ariko dira baz-

kaldu aurretik. 14:30ean da herri

bazkaria, eta ordu erdi geroago

joko du Arramazka taldeak. Slac-

kline erakustaldia egingo dute

16:00etan, eta, hura amaitzean,

plaza dantzan jartzeaz arduratu-

ko da Oxabi erromeria.

Ibilbidean aurrera eginez gero,

Sagarminetik Bentatxora iritsiko

da jendea, hirugarren gunera.

Zumba saioa egingo dute eguer-

dian, eta euskal dantzak

13:00etan, Ozkizola dantza pla-

zaren saioa. Kumbalaye batuka-

daren perkusio doinuak arratsal-

Urtebete eman du

Aguraingo Lau-

tada ikastolak

Geroari begira,

eta, azkenean,

iritsi da egun handia, ekainaren

19a, herria euskaltzalez betetzeko

eguna. Bigarrenez antolatu dute

Arabako ikastolen aldeko jaia;

2010. urtean antolatu zuten lehe-

nengoa, ikastola eratu berritan.

Sei urte geroago, berriro hartu

dute ardura, eta prest dute guztia

gaurkoa egun gogoangarria izan

dadin.

Lau kilometro izango ditu ibil-

bideak, beste horrenbeste gune-

tan banatuta: Galzar, Sagarmin,

Bentatxo eta Lezao. Horietako

bakoitzean egitarau «zabala eta

orekatua» prestatu dute antola-

tzaileek, joan den astean eginda-

ko prentsaurrekoan jakinarazi

zutenez. Aldatu egin dute orain

dela sei urteko ibilbidea: orduko-

an, Aguraingo hirigunea zehar-

katzen zuen soilik; oraingoan,

berriz, mistoa da: herria ez ezik,

landa gunea eta industrialdea ere

igarotzen ditu. Beste Agurain bat

ezagutzeko aukera izango dute,

horrenbestez, Lautadako herrira

joaten direnek.

Musika eta askoz gehiagoLehenengo gunean bilduko dira

gazte gehien, Galzarren, belaze

handi batean. Musika izango da

hango eskaintza nagusia. Oihan

Vega DJa oholtzara igotzean en-

tzungo dira lehenbiziko abestiak,

12:00etan. McOnak taldearen ir-

landar kutsuko musikak hartuko

du lekukoa 14:30ean. Pop, rock

eta metal doinuak jorratzen di-

tuen Eratu taldeak joko du ja-

rraian, eta Hesian-en ska musi-

EGITARAUA

Galzar

12:00: Oihan Vega.

14:30: McOnak.

16:00: Eratu.

17:30: Hesian.

Sagarmin

11:00: Malatu.

12:00: Bertsolariak:

Jon Ruiz de Pinedo, Oihane Pe-

rea, Iker Pastor eta Manex Agirre.

13:30: Txalamako txalapartariak.

14:30: Herri bazkaria: Alaitasuna

errondaila.

15:00: Arramazka.

16:00: Slackline.

16:30: Oxabi erromeria.

Bentatxo

12:00: Zumba.

13:00: Ozkizola dantza plaza.

15:30: Kumbalaye batukada.

16:00: Herri kirolak.

Lezao

10:00: Herrien arteko esku pilota

txapelketaren finala.

10:30: Txakurren erakusketa.

11:00: Caype tailerrak.

11:30: Pirritx, Porrotx

eta Marimototsen Amalur

ikuskizuna.

15:00: Eriz magoa.

16:00: Caype tailerrak.

17:30: Partyman haur

diskofesta.

Erronka

10:00-14:00: Natura zaindu, he-

rioglifikoa, euskal jolas eta jokoak

eta euskarari eusten geroa mar-

gotuz probak, bakoitza gune ba-

tean.

14:30: Sari banaketa, Bentatxo

gunean.

Jendetza biltzen da urtero kontzertuak

ikusteko asmoarekin. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS

IGANDEKO BERRIA

2016ko ekainaren 19a 15Araba Euskaraz

dean entzungo dira (15:30), etaherri kirolen txanda izango dagero.

Familia osoarentzako ikuski-zunak egingo dituzte ikastolatikgertuen dagoen gunean, Lezao-koan. Arabako herrien artekoesku-pilota txapelketako finalajokatuko dute pilotalekuan Amu-rrioko eta Zigoitiko taldeek, norbaino nor. Txakurren erakuske-tak, Caype lantegiak, eta Pirritx,

Porrotx eta Marimototsen Ama-

lur ikuskizuna antolatu dituzteeguerdira bitarte. Arratsaldean,berriz, Eriz magoa, Caype lante-giak eta Partyman haur disko fes-ta egingo dituzte.

Erronkari dagokionez, goizeanizango dira probak, bana gunebakoitzean: Natura zaindu, Gal-zarren; Hieroglifikoa, Sagarmi-nen; Euskal jolas eta jokoak, Ben-tatxon; eta Euskarri eusten geroa

margotuz, Lezaon. Bazkalosteanegingo dute sari banaketa,14:30ean.

Egun osoan beste hainbat eki-taldi ere egingo dira. Bigarren gu-nerako puzgarriak, kale anima-zioak, Label produktuak, golfaeta abar prestatu dituzte. Hiruga-rren eta laugarren guneetan erepuzgarriak, kale animazioa etalantegiak egongo dira. Horrezgain, globo aerostatikoa, tirolina,

rokodromoa eta paintball-a jarri-ko dute Lezaoko gunean.

Puntu moreakHainbat berritasun prestatu di-tuzte aurtengo jairako. Indarkeriamatxistari aurre egiteko puntumoreak eta afixak jarriko dituztegune guztietan. Lautada ikastolakeraso horien kontra daukan kon-promisoa nabarmendu zuenprentsaurrekoan Txus Rodriguez

zuzendariak: «Gure egunerokojardunean sartuta dago gaia; ikas-tolen aldeko jaian ere bere lekuaizatea nahi dugu».

Iraunkortasunari ere garran-tzia eman diote antolatzaileek eraberean. Besteak beste, Erronkanparte hartuko dute gaztetxoekzuhaitzak landatuko dituzte. Ho-rretarako, iazko ikastolen jaiansortutako hondakin organikoeta-tik lortutako konposta erabilikodute ongarri moduan.

Horrez gain, erronka garbia

lortzeko dekalogoa plazaratudute antolatzaileek. Jendeareninplikazioa eskatu dute, kontsu-mo arduratsua eta kalitatezkoa

eginez. Arreta berezia jarriko dutezaborraren bilketan, hondakinakegoki sailkatuta. Edalontzi berre-rabilgarriak erabiliko dituzte. Ho-rren harira, natura eta ondarekulturala babestea galdegin dute,inguruneari ahalik eta kalte gu-txiena egiteko. Era berean, eskatudute erabiltzeko komun publiko-ak erabiltzeko, ez egiteko surik,alferrik ez galtzeko iturrietakoura eta zaratarik ez egiteko lekulasaietan.

Agurainera iristeko hainbataukera daude, baina ahal dela ga-rraio publikoa edo autobus anto-latuak erabiltzeko gomendatudute antolatzaileek. Trena hobe-tsi dute, Gasteiztik doan aldirikotrena, edo Irun-Miranda de Ebrobidea egiten duen distantzia erdi-koa. Lineako autobusak ere iris-ten dira Aguraineraino. Autobusantolatuetan edo norbere ibilgai-luan joango direnentzat hiruaparkaleku prestatu dituzte. Ho-rietako bat ikastolan dago, lauga-rren gunetik gertu. Galzarren on-doan dago beste aparkalekuetakobat, eta zerbait urrunago hiruga-rrena, lehenengo gunetik hurbil.

Hainbat berritasunprestatu dituzte aurten:puntu moreak eta iraunkortasunaribegirakoak

Baikorra da Joseba Legarda (PasaiDonibane, Gipuzkoa, 1966) Agu-raingo kuadrillako euskara tekni-karia. Euskarak Araban izandakogoranzko joera azaldu du, eta ustedu hobetzen jarraituko duelaetorkizunera begira.Aguraingo euskararentzat zen-

baterainoko garrantzia du gaur-

ko jaia herrian izateak?

Eragin handia dauka Agurainengisako herri batean. Lortzen direninertziak eta jarduerak bultzadahandia dira udalerriko euskara-ren erabilerarentzat; bai eguneanbertan, bai aurreko hilabeteetanegiten diren bileretan eta jarduerakulturaletan. Dena den, gaurko-ak baino garrantzi handiagoa duLautada ikastolaren jaiotzak eka-rri duen ariketak. Orain arte,Lope de Larrea publikoa eta mo-jen eskola genituen. Mojek utzitaeta ikastola sortuta, udalerrikoume guztiek D ereduan ikastealortu dugu.

Nolakoa da euskararen egoera

Aguraingo kuadrillan?

Azken urteetan euskararen eza-gutzak izugarri egin du gora;ikastolei eta euskaltegiei eskergehien bat. Gaur egun, biztanle-riaren %30 inguru euskaldunosoa da, eta %26, ia euskalduna.%50 euskara ulertzeko gai da.1987an %7 ziren euskaldunak, eta%11 ia euskaldunak. Azterketaadin tarteen arabera eginez gero,datuak askoz adierazgarriagoakdira. 14 urtetik beherakoen arte-an %80 euskaldun osoak dira, eta%16, ia euskaldunak. 15-30 urtetartean, %45 euskaldun oso, eta%30 ia euskaldunak. 40 urtetikbeherakoen artean euskaldunosoen kopurua %60 inguru da; iaeuskaldunena, %25. Erabilerankosta egiten da aurrera egitea.Portzentajea txikia da, gazteenartean eta familia berrien arteangora egin arren. Ezagutzarekin al-deratuta, oso motel ari da.

Zein da erronka? Euskaren era-

bilera areagotzea?

Lantzeko bi eremu ikusi ditugu,batez ere. Batetik, familiarentransmisioa. Teorian, gaur egunseme-alabak dituzten bikotegehienak euskaldunak dira.Nahiz eta ikastolan ikasi eta eus-kaldunak izan, elebidun erdaldu-nak dira: gaztelera da haien hiz-kuntza nagusia, eta ez dute eus-kara erabiltzen. Batzuek bai,kontzientzia dutelako, bainaoraindik ere badira umea koskor-tzean gazteleraz aritzen direnak.Etxean euskara jasotzen ez dute-nek gaztelerara jotzen dute gero.Erronketako bat euskaldun ho-riek sentsibilizatzea da, seme-ala-bekin euskaraz egin dezaten. Bes-tetik, gazteen artean oso txikia daerabilera, nahiz eta gehienek eus-karaz ikasi duten. Bi horiek landunahi ditugu.Biztanleriaren aldetik jarrera ak-

tiboagoa falta al da?

Gutxik dute jarrera aktiboa. Ba-dago euskalgintzan dabilen jen-dea, inplikazio handia duena, gi-zarte euskaldun batean bizi nahiduelako. Sekulako esfortzua eginduten eragileak dira. Hori beharda, jarrera aktiboa, gainontzeko-ak kutsatzeko eta euskaltzale tal-dea handituz joateko. Euskarazaritzeko aukera badago, ezagutzadago, baina kosta egiten da, etaerabilera datuak oso eskasak dira.Gero eta gehiago erabiltzen da,baina lan handia daukagu.Nola handitu daiteke erabilera?

Hizkuntz ohiturak aldatzea dakontua. Ezagutza indartu nahidugu, jendea motibatu, ea pixka-naka hasten diren euskara gehia-go erabiltzen. Horri begira antola-tu ditugu normalizaziorako es-kualde mailako programaguztiak: familiaren transmisioanaritzeko lantegiak, sentsibilizaziosolasaldiak, udalekuak, umeen-tzako jarduerak... Pixkanaka

emaitzak lortzen ari gara. Txikientalde gehienak euskaraz hasi dira.Egitasmo berezi bat egingo

dute hainbat eragilek azaroan:

75 orduz euskaraz Agurainen.

Duela sei urte lehenengo aldiz an-tolatu zen 14 orduz euskaraz egi-tasmoa: egun batean, hamalauorduz, jarduera mordoa egiten zi-ren, eta herri osoa euskaraz ari-tzen zen. Hausnarketa prozesubaten ondorioz, hamalau orduzaritzea eta hainbeste jarduera ba-ta bestearen atzetik egitea gehiegizela erabaki zen, eta DonostiakoEgia auzoan antolatu zuten bide-tik jotzea proposatu zen. Erantzu-na izugarria izan da; dagoeneko150ek baino gehiagok eman duteizena. Bi eremu planteatzen dira:euskaldunak ahalduntzea eta he-rriko elkarteak sentsibilizatzea,egitasmoa uler dezaten. Helburuada 75 orduz euskaraz aritzea, iku-saraztea euskaldun pila bat gau-dela, posible dela euskaraz bizi-tzea ia-ia eremu guztietan.Immigrazio handiko herria da

Agurain. Zein jarrera dute etor-

kinek euskararekin?

Askotan harritzen naiz daukatenjarrerarekin. Aguraingo Udaleanlanean nengoen aurreko batean,eta 16-17 urteko immigrante batsartu zen; euskaraz egin zituenizapidetza guztiak. Beste edozeinaguraindarrek ez luke egingo.Denetarik dago, noski, baina iru-ditzen zait oso jarrera ona dutela,umeen artean batez ere. Magreb-tarrak eta europarrak kalean eus-karaz entzun ditzakezu. Latinoa-merikakoak ez hainbeste, amahizkuntza gaztelera dutelakoagian. Aurreko batean FamilienEguna antolatu genuen Araian,eta parte hartu zuten familiagehienak etorkinak ziren.Askotan esan izan da euskara

ahula dela Araban, baina gero

eta sendoago dago, ezta?

Logikoa zen hori esatea, Araban —eta Nafarroa hegoaldean— zuenegoera kaskarrena euskarak. Ba-dirudi arabarrok euskararen po-

break garela, baina, azken urteo-tako garapena, ezagutza eta era-bilera datuak aztertzen badituzu,Bilbo aldekoak baino hobeakdira. Baloratu behar da gure abia-puntua kaskarrena zela eta hobe-tzeko aukera handia genuela.Euskararekiko aldaketa nabar-menena Araban izan da, eta ustedut hala izango dela etorkizunaribegira; ibilbidea dugu egiteko.Beste lurralde batzuetan, agian,oso goian zeuden, eta atzerapau-soak emateko arriskua egon dai-teke. Lautadan, Zuian eta Aiaral-dean, berriz, euskararen egoeraona da, gainontzeko eremuekinalderatzeko modukoa.

«Jarrera aktiboa behar da

euskaltzale taldea handitzeko»

Joseba Legarda b Aguraingo kuadrillako euskara teknikaria

Nabarmen egin du gora euskararen ezagutzak Agurainen eta inguruko herrietan azken urteetan;beste hainbat lekutan bezala, erabilerak bilakaera bera edukitzea da egungo erronka.

JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS



Araba Euskaraz - Berria · 2016-06-19 · 2 Araba Euskaraz IGANDEKO BERRIA 2016ko ekainaren 19a...

Documents

Transcript of Araba Euskaraz - Berria · 2016-06-19 · 2 Araba Euskaraz IGANDEKO BERRIA 2016ko ekainaren 19a...