Apuntes Derecho Laboral de Clases

download Apuntes Derecho Laboral de Clases

of 58

Transcript of Apuntes Derecho Laboral de Clases

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    1/58

    APUNTES DERECHO LABORAL

    TEMA #1

    I. VALORIZACIÓN DEL TRABAJO:

    Existen distintas concepciones sobre a !aori"aci#n de traba$o% depende de a

    &poca% !isi#n ideo#'ica% entre eas est(n as si')ientes:

    *. E traba$o co+o necesidad !ita: esta pri+era !isi#n se,aa -)e se debetraba$ar para sobre!i!ir% /a dos c)aidades% e traba$o debe ser/onesto di'no. Esto i+pica tres cosas:

    i. 0aario $)sto% es decir a i')a traba$o% i')a re+)neraci#nii. 1)e se recono"can todos s)s derec/os sociaesiii. Estabiidad abora2. E traba$o co+o ser!icio: Esta !isi#n es 3or+)ada por 0anto To+as de

    A-)ino% c)a apreciaci#n de traba$o es de orden rei'ioso% se,aa -)ees )n ser!icio a Dios% en a c)a existe )na reciprocidad% por )n ado aobi'aci#n +ora% por-)e discipina a !o)ntad% caso contrario e ocio'enera !icios da )'ar a traba$o ser!i

    4. E traba$o co+o deber socia o 3)nci#n socia: Es 3or+)ado porCabaneas% )n aboraista -)e da dos connotaciones:

    i. E Estado p)ede obi'arnos a traba$ar de +anera coerciti!a sooc)ando es de bene5cio coecti!o% co+o ser e caso de os $)radoseectoraes. Antes os /o+bres prestaban s) ser!icio en+e$ora+iento de !6as% etc7

    ii. 8)nci#n socia: e traba$o no soo sir!e para a s)per!i!encia den9ceo 3a+iiar% sino -)e se s)stenta en e desarroo pro'resoecon#+ico% po6tico socia7% o c)a est( incorporado ta+bi&n en aC;E a e'isaci#n abora

    II. TRABAJO: e traba$o es e es3)er"o /)+ano 36sico o inteect)aapicado a a obtenci#n de ri-)e"a +ediante a apicaci#n de siste+assi+pes o co+pe$os de prod)cci#n destinados a satis3acer asnecesidades indi!id)aes o coecti!as.

     Traba$o inteect)a: e e+peador

     Traba$o 36sico: e obrero

    E traba$o es ob$eto de !aoraci#n econ#+ica obra o -)e se constr)e7 %tie+po < /oras7 rendi+iento a +aor prod)cci#n% +aor pa'o7

    III. 0I0TE=A0 DE TRABAJO

     Los siste+as de traba$o est(n !inc)ados a +odo de prod)cci#n conceptoecon#+ico7. =arx se,aa os +&todos% +ecanis+os -)e )tii"a a /)+anidadpara prod)cir bienes de cons)+o ser!icios

    EDAD ANTIGUA: se caracteri"# por as constantes ')erras% con a excepci#nde i+perio ro+ano% os derrotados pasaban a ser esca!os% perd6an todoss)s derec/os% siendo as6 s) traba$o 'rat)ito.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    2/58

    EDAD MEDIA: +odo de prod)cci#n 3e)da: a c)a se di!ide en dos:

    i. La ser!id)+bre: se da en as "onas r)raes se s)stenta en e traba$oa'r6coa% es )na etapa sin desarroo tecno#'ico% e traba$o es+an)a obi'atorio. ;or otra parte% os -)e /abitan sondeno+inados sier!os de a 'eda tierra7

    Esta etapa a di3erencia de a esca!ista% se caracteri"a por aconcesi#n de )n peda"o de a tierra por parte de se,or 3e)da a ossier!os% os c)aes se da para s) c)ti!o cr6a de 'anado. En c)anto as)s obi'aciones tene+os e pa'o de trib)tos e sier!o debe prestarser!icios personaes traba$ar as tierras de sr. 8e)da de +anera'rat)ita. Es e sier!o de a 'eda -)ien pa'a os trib)tos% -)e es )nporcenta$e de o cosec/ado% as tierras -)e no e dieron en parceastienen -)e ser traba$adas 'rat)ita+ente.E deber de sr. 8e)da era a protecci#n de sier!o de a 'eda. Con ae'ada espa,oa a A+&rica% se o'r# i+poner e siste+a 3e)da

    ii. Traba$o artesana> se desarroa en as ci)dades% se da e desarroo

    de taer artesana sastres% carpinteros% entre otros.7 a reaci#nabora se da entre e +aestro artesano e aprendi".

    0e a'r)pan en 're+ios artesanaes% de ac)erdo a cada especiaidad% estareaci#n co+bina obediencia obi'atorio obi'aci#n de as)+ir obediencia7 conobediencia reco+pensada aprende e o5cio7. ? c)ando o'ra e 'rado de+aestro s6 percibe saario co+pensaci#n a des'aste7 con a !enta de osprod)ctos.

    EDAD MODERNA (capitalista7> s)r'e con a re!o)ci#n ind)stria s. @VII+ediados de s. @I@7% a era de +a-)inis+o% aparece a +(-)ina a !apor enIn'aterra% se expande a os pa6ses de E)ropa% de$ando de ser e traba$o

    +an)3act)rero. 0)r'e de esta +anera e iberais+o co+o ideoo'6a con are!o)ci#n 3rancesa7:

    *. E+er'e e traba$o saariado2. E+er'e a ibertad de traba$o: s)pone desarroar n)estras capacidades

    para esco'er e traba$o para e c)a )no es +(s apto 3or+)aci#nideaista por a 'ran cantidad de de+anda poca o3erta7

    4. de contrato> ibertad de decidirdeter+inar e contenido de oscontratos.

    0)r'e a reaci#n entre os d)e,os de prod)cci#n -)ienes !enden a 3)er"a detraba$o% ori'ina e s)r'i+iento de saario% ade+(s de a s)bordinaci#n de os

    traba$adores7 a dependenciaIV. ORMAS DE TRABA!O"*. INTELECTAL ? =ANAL:

     Traba$o inteect)a> e traba$o inteect)a re-)iere de es3)er"os ener'6as inteect)aes para prod)cir ser!icios.

     Traba$o +an)a: se basa en e )so de ener'6as 36sicas para prod)cirbienes

    2. TRABAJO ;RODCTIVO E I=;RODCTIVO:

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    3/58

     Traba$o prod)cti!o: es a-)e -)e prod)ce bienes% es a-)e socia+ente9ti% a -)e estos bienes son cons)+idos por a sociedad

     Traba$o i+prod)cti!o: es a-)e -)e no prod)ce bienes% 'eneraexpresiones de orden espirit)a% c)t)ra% art6stico% etc.

     TE=A 2NOCIONE0 ENERALE0 0OBRE EL DERECFO AL TRABAJOI. Conceptos:

    i. E)'enio ;&re" Boti$a: Ges e con$)nto de principios nor+as -)ere')an as reaciones de e+presarios traba$adores de a+bos cone Estados a os e3ectos de a protecci#n t)tea de traba$oH

    ii. 8rancisco de 8errari: Ges e con$)nto de nor+as -)e 'obiernan asreaciones $)r6dicas nacidas de a prestaci#n re+)nerada saario7 de)n ser!icio c)+pido por )na persona ba$o a direcci#n de otraH

    iii. Ra3ae Cadera: Ges e con$)nto de nor+as $)r6dicas de principiospra'+(ticos -)e se apican a traba$o co+o /ec/o socia tanto en o-)e toca a as reaciones entre traba$adores e+peadores de estos

    con a coecti!idad% as6 co+o respecto a +e$ora+iento de ostraba$adores en s) condici#n de taesH

    CONCE;TO A;LICABLE: GEs un conjunto de normas y principios que se aplicanal trabajo como hecho social regulando las relaciones que se establecen entretrabajadores y de estos con el Estado y la sociedad bajo un sentidocompensatorio y protectivo de los derechos del trabajador ante las profundasdesigualdades económicas que existen entre trabajador y empleador”.

    II. Ob$eti!os*. E derec/o a traba$o es )na especiaidad $)r6dica -)e tiene co+o

    ob$eti!o reso!er probe+as econ#+icos sociaes -)e s)r'en entre

    traba$adores e+peadores2. Ante as desi')adades -)e de ori'en se dan entre traba$adores e+peadores% intenta estabecer )na reaci#n +(s e-)itati!a% +(s $)sta%+(s ec)(ni+e prote'iendo 3)nda+enta+ente a traba$adorAntes e traba$o se re')aba por e derec/o ci!i% esta re')aci#n no erae-)itati!a con e creciente desarroo de a +a-)inaria se !io -)e era )ntraba$o ab)si!o naci# e derec/o a traba$o.

    4. Intenta estabecer )n siste+a econ#+ico% po6tico% $)r6dico% socia basadoen a b9s-)eda de )n principio $)r6dico 3)nda+enta> e o'ro de a

     $)sticia socia -)e es a posibiidad de !i!ir en +e$ores condiciones7%basado en a redistrib)ci#n de a ri-)e"a% reso!er as necesidades

    b(sicas% derec/os b(sicos% etc.III. 00 DENO=INACIONE0> de ac)erdo a s) e!o)ci#n /ist#rica*. Le'isaci#n especiai"ada: e'isaci#n obreraind)stria ) obrera: estaba

    destinada a prote'er a os obreros de a ind)stria.2. Le'isaci#n de traba$o o e'isaci#n socia de traba$o% e'isaci#n de

    traba$o de a pre!isi#n socia: en a c)a a se inc)en a obreros de asci)dades e inc)so a obreros de ca+po

    4. Derec/o obrero: a se ad+ite s) a)tono+6a co+o ra+a de derec/o.. Derec/o de traba$oderec/o abora.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    4/58

    IV. NATRALEZA JRDICA DEL DERECFO DEL TRABAJO Esta dentro de derec/o socia> derec/o a a se')ridad% e derec/o

    a'rario% derec/o de traba$o.V. RELACION CON OTRAS DISCIPLINAS !URDICAS:

    *. C$% &l '&&c)$ ci*il: por-)e as instit)ciones de derec/o ci!i sir!ende orientaci#n a derec/o de traba$o os contratos7

    2. Con e derec/o co+ercia: por-)e en s) contenido re')a% estabece aestr)ct)ra 3)nciona+iento de )na e+presa co+ercia sir!e ae+peador7

    E% &l '&&c)$ p+,lic$:

    *. C$% &l '&&c)$ p$l-tic$> o3rece a derec/o de traba$o principiosdoctrinaes -)e o s)stenta co+o /ec/o socia% por s) car(cter protecti!oa traba$ador.

    2. C$% &l '&&c)$ c$%stitci$%al: os co+ponentes b(sicos de )nareaci#n abora derec/os sociaes7 est(n incorporados en aConstit)ci#n ;o6tica de Estado

    4. C$% &l '&&c)$ p&%al: por-)e se estabecen en +ateria abora n)e!as3or+as deicti!as -)e son sancionadas por e derec/o pena.VI. Trascendencia socia $)r6dica de derec/o de traba$o:

    *. Los derec/os sociaes son reconocidos en 3a!or de os traba$adores deas traba$adoras% por otra parte estos derec/os son irren)nciabes portres ra"ones:

    i. En e traba$o e co+pro+eten os intereses personaes de traba$ador de s)s dependientes

    ii. ;or principio de soidaridad socia !aor &tico de a sociedad7 asociedad i+pide -)e se ren)ncien a esos derec/os

    iii. ;or-)e as ees aboraes son de orden p9bico por dos ra"ones: *.

    E+anan de Estado 2. es e Estado e -)e se encar'a de exi'ir s)c)+pi+iento.2. ;or-)e e traba$o c)+pe )na 3)nci#n socia desarroo de a sociedad7

    por o c)a son irren)nciabes

    TEMA #/

    LAS UENTES DEL DERECHO DEL TRABA!O

    I. CONCEPTOS INICIALES

    Constit)en e 3)nda+ento ) ori'en de as nor+as $)r6dicas en especia dederec/o positi!o% !i'ente en )na deter+inada etapa /ist#rica.

    8)entes: 8)ente si'ni5ca 3)nda+ento% por-)e as nor+as $)r6dicas as)+en )ndeter+inado contenido. 0ostenido en 3actores socio#'icos entre otros. Esteconcepto es a partir de a concepci#n doctrina de Estado7% en especia dederec/o positi!o% -)e es e derec/o escrito% !i'ente en deter+inada &poca.

    Las 3)entes de derec/o son: a cost)+bre% a doctrina% a e a $)rispr)dencia7.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    5/58

    UENTES DEL DERECHO DEL TRABA!O*. Las 3)entes de DT% son as -)e e+anan de traba$o co+o ta de -)e

    prod)ce bienes7% considerado co+o /ec/o socia2. Las reaciones -)e se estabecen entre traba$adores e+peadores de

    estos con e Estado.4. Las 3)entes de derec/o en 'enera

    UENTES DE PRODUCCI0N DE NORMAS DEL DERECHO DELTRABA!O

    *. E Estado co+o #r'ano po6tico es e #r'ano e'isati!o e -)e prod)ceees7% e e$ec)ti!o -)e tiene as 3ac)tades re'a+entarias7% -)e e+itedecretos% reso)ciones% etc.7

    2. La sociedad en 'enera4. Los sindicatos de traba$adores os 're+ios de e+peadores% -)e son

    os -)e apr)eban os re'a+entos% estat)tos% etc.7II. CLASIICACI0N DEL DERECHO DEL TRABA!O*. ;or s) procedencia: 3)entes nacionaes

    internacionaes OIT% con!enios reco+endaciones72. ;or s) ori'en: 8)entes directas a e% decretos% os re'a+entos de e+presa% etc.7 3)entes indirectas a cost)+bre% a $)rispr)dencia% etc.7/. P$ s aplica,ili'a': 3)entes 'eneraes c)ando ri'e para a +aor6a de a pobaci#n a e7 3)entes espec65cas c)ando ri'en para deter+inados (+bitos aboraes

    E$. Re'a+entos de )na e+presa7. ;or s) obi'atoriedad: 8)entes reaes: c)ando son obi'atorias en s) c)+pi+iento as i+pone

    e Estado 8)entes 3or+aes: son a-)eas -)e sir!en de s)stento a as 3)entes

    reaes% as co+pe+entan% )n e$e+po es a cost)+breK. ;or s) $erar-)6a: !ae decir% por orden de preaci#n considerando s)i+portancia:

    La constit)ci#n po6tica de Estado Bo-)e de constit)cionaidad Lees nacionaes Decretos 0)pre+os% reso)ciones s)pre+as% +inisteriaes Re'a+entos de e+presa estat)tosIII. CARACTER0TICA0 DE LA0 8ENTE0 DEL DERECFO DEL TRABAJO*. La internacionai"aci#n: todos os pa6ses de +)ndo aceptan nor+as

    internacionaes de traba$o destinadas a re')ar as reaciones entretraba$adores e+peadores. Los probe+as -)e e+er'en de traba$o son

    si+iares en todo e +)ndo% por eso se tiende a a internai"aci#n

    Caracter6sticas:

    a7 Las reco+endaciones con!enciones -)e e+anan de a OIT -)e sonas)+idos por os pa6ses +ie+bros de a +is+a

    b7 Los tratados biateraes +)tiateraesc7 Las nor+as -)e se apican a os traba$adores +i'rantes

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    6/58

    2. La constit)cionai"aci#n: os aspectos +(s esenciaes de as reacionesaboraes est(n incorporados en e texto de a C;E Art. a KK7

    En e 'obierno de B)s/ en *M4< se incorpor# a doctrina sociaista% por ac)a se pri+a a re!aori"aci#n de ser /)+ano respecto a s)s derec/ospo6ticos% sociaes ci!ies.

    0e incorporan os Gre'6+enes especiaesH% econ#+ico% 3a+iiar% sociaderec/o a traba$o7.

    Con a act)a constit)ci#n po6tica de Estado desaparecen os Gre'6+enesespeciaesH% por-)e se incorporan en os derec/os 3)nda+entaes deboi!iano a7.

    4. Le'isaci#n especiai"ada: e derec/o de traba$o s)r'e co+o nor+aa)t#no+a% a -)e antes estaba re')ado por e derec/o ci!i% no /ab6ae3ecto socia es decir sin /oras de traba$o de5nido% etc.7 soo sere')aba ba$o )n contrato ci!i% sin e+bar'o este era ins)5ciente antes

    os n)e!os ca+bios -)e se iban dando% o -)e da )'ar a s)r'i+ientode derec/o de traba$o.. Coecti!i"aci#n: s)r'e de as nor+as coecti!as de traba$o% -)e o

    s)scribe e sindicato por parte de os traba$adores a os e+peadores%b)scando +e$orar as condiciones de traba$o con este contrato coecti!o.

    K. La anticipada re'a+entaci#n: La a)tono+6a de a !o)ntad de as partesest( re'ida en +ateria abora por a nor+ati!a% re')ando e contrato detraba$o.

    IV. PRINCIPIOS DEL DERECHO DEL TRABA!O

    Los principios son )na serie de post)ados -)e inspiran e sentido -)e tienenas nor+as $)r6dicas en +ateria abora re')ando as reaciones entre

    traba$adores e+peadores ba$o )n sentido de soidaridad $)sticia socia. En+ateria abora no ri'e e principio de i')adad entre as partes% a -)e ee+peador tiene +aor poder +aor 3)er"a7% por o -)e /a -)e prote'er atraba$ador.

    *. Pi%cipi$ p$t&ct$: este principio est( destinado a prote'er atraba$ador por as desi')adades econ#+icas -)e existen a +o+ento deiniciarse a reaci#n abora. Este principio se s)bdi!ide en tres s)bprincipios -)e son os si')ientes:

    Pi%cipi$ p$$p&ai$:2i%',i$ p$$p&ai$: si'ni5ca -)e en caso ded)da se interpreta a 3a!or de traba$ador. En caso de d)da sobre e acance

    o contenido de )na nor+a abora esta debe ser interpretada de ta +anera-)e res)te +(s bene5ciosa para e traba$ador.

    Pi%cipi$ '& la %$3a 34s 5a*$a,l&: c)ando existe conc)rrencia denor+as debe apicarse a-)ea -)e sea +(s 3a!orabe a traba$ador. ? estasse apican de dos +aneras:

    En sentido propio> c)ando conc)rren dos o +(s nor+as para )n +is+ocaso% se apica a -)e res)te +(s 3a!orabe a traba$ador.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    7/58

    En sentido i+propio> c)ando se trata de )na soa nor+a -)e se apica adeter+inada acti!idad abora en a -)e existen !arios sentidos% se apica a-)e res)te +(s 3a!orabe a traba$ador.

    Pi%cipi$ '& la c$%'ici6% 34s ,&%&7ci$sa: este principio tiene reaci#ncon os dos anteriores% tiene dos consec)encias:

    C)ando se dicta )na nor+a en +ateria abora -)e se apica a con$)ntode as reaciones de traba$o se apica a -)e res)te +(s bene5ciosa parae traba$ador% inc)so respecto de otras nor+as anteriores. Esto si'ni5caa apicaci#n de principio de retroacti!idad de a Le.

    Esa n)e!a disposici#n e'a deber6a respetar a condici#n +(sbene5ciosa para e traba$ador.

    2. Pi%cipi$ '& la i&%%cia,ili'a' '& '&&c)$s: os derec/osaboraes son irren)nciabes% para eo /a tres criterios:

    0on nor+as -)e tienen car(cter i+perati!o% es decir -)e deben serc)+pidas de +anera obi'atoria

    0on nor+as de orden p9bico: es decir -)e proceden de Estado todosdeben acatar

    0i no se c)+pen% e Estado sanciona #r'ano $)dicia7

    Art6c)o < de a C;E: Los derec/os sociaes son irren)nciabes c)a-)ierac)erdo es n)o de p)ro derec/o

    Art6c)o LT: Los derec/os -)e esta Le reconoce a os traba$adores sonirren)nciabes% ser( n)a c)a-)ier con!enci#n en contrario.

    4. ;rincipio de a contin)idad en a reaci#n abora: a reaci#n abora se3or+ai"a +ediante a s)scripci#n de contrato de traba$o. 0e'9n adoctrina ese contrato debe 'aranti"ar a estabiidad abora. 0in e+bar'o

    a Le ad+ite excepciones se deno+inan contratos a pa"o 5$o o atie+po deter+inado.

    Decreto Le **

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    8/58

    . Pi%cipi$ '& la pi3ac-a '& la &ali'a':  este principio estabece -)epara a interpretaci#n de as reaciones entre traba$ador e+peador sedebe to+ar en c)enta o -)e !erdadera+ente s)cede en a reaidad nosoo o -)e as partes /an contratado 3or+a+ente

    K. Pi%cipi$ '& la a8$%a,ili'a' 9-'ica: s)pone -)e a reaci#n detraba$o debe basarse sobre )n +arco $)r6dico -)e se s)stente en ara"onabiidad donde +anda a ra"#n por o c)a es raciona7 -)e c)+pecon dos ob$eti!os: a $)sticia socia a &tica.

    . Pi%cipi$ '& la ,&%a 5& c$%tactal" da consistencia a as reacionesaboraes por-)e si'ni5ca e c)+pi+iento ri')roso de os derec/os obi'aciones -)e tiene e e+peador e traba$ador% otor'(ndoese')ridad $)r6dica a as reaciones aboraes.

    . Pi%cipi$ '& la i%*&si6% '& la p&,a: este principio corresponde aderec/o procesa de traba$o nor+as -)e sir!en para se')ir )n $)icio en+ateria de traba$o7% e corresponde a e+peador a car'a de a pr)eba%-)ien tiene -)e de+ostrar o -)e en e $)icio se s)stenta es ee+peador% -)ien debe destr)ir os ar')+entos dentro de )n $)icio es e

    e+peador por-)e se s)pone -)e tiene en s) poder os +ediosprobatorios7

    T&3a #

    E*$lci6% )ist6ica '&l '&&c)$ '&l ta,a9$

    I. Antecedentes /ist#ricos 'eneraes: tienen dos connotaciones>*. Desde a edad anti')a sie+pre existieron reaciones aboraes% se

    re')aban sobre todo por aspectos 5os#5cos% psico#'icos% +oraes sociaes% no existe )na discipina $)r6dica independiente. En c)anto a acaracter6stica de este periodo% e traba$o estaba considerado co+o ser!i

    'rat)ito7% en consec)encia era inco+patibe con e e$ercicio dederec/os sociaes% ci!ies% po6ticos% etc.2. E s)r'i+iento de derec/o de traba$o es a consec)encia de )na serie

    de /ec/os /ist#ricos% entre eos est(n os si')ientes:

    La re!o)ci#n ind)stria s.@VIII@I@7% en a c)a se i+pone co+o siste+a ecapitais+o en ree+pa"o de 3e)dais+o se inicia en In'aterra7% con aentrada de a +(-)ina a !apor% sobre todo en a ind)stria texti% con a -)e por)n tratado se da a ibertad de contrato de traba$o.

    4. 0e incorpora a traba$o a os ni,os. La aparici#n de 'randes or'ani"aciones sindicaes por a incorporaci#n

    +asi!a de traba$adores7II. 8or+aci#n /ist#rica de derec/o boi!iano de traba$o

    Antecedentes en a e!o)ci#n de traba$o

    *. E incario: se basaba en e derec/o cons)et)dinario% ten6a dosinstit)ciones> a +ita a +in'a

    La +ita> era e traba$o obi'atorio -)e s)r'e de )n sorteo de /o+bres +)$eres% destinado a traba$os p9bicos de bene5cio coecti!o

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    9/58

    La +in'a> es e traba$o coecti!o con )n sentido de cooperaci#n ese traba$ose desarroa en e A) estr)ct)ra 3a+iiar7 -)e oc)paban )n deter+inadoespacio )n sentido co+)nitario. Las obras !an en 3a!or de A) de Estado.Las 3a+iias asisten a traba$o e!ando s)s propios instr)+entos ai+entos%este traba$o sir!e para constr)ir canaes de rie'o% c)ti!ar a tierra de personasdiscapacitadas% de /)&r3anos% ancianos% !i)das% e traba$o 3)e esencia+entea'r6coa artesana% a /a 5')ras de $)sticia co+)nitaria% a -)e aspersonas -)e no asist6an a estas 3or+as obi'atorias de traba$o eranexp)sadas de A) perd6an s) derec/o propietario sobre a tierra.

    E Ani> e ani es e traba$o rec6proco entre 3a+iias en e A) destinado atraba$o a'r6coa para a constr)cci#n de !i!ienda

    2. La c$l$%ia: '$s 7;as ,4sicas: la 3ita < la &%c$3i&%'a.

    La +ita: a +ita era e traba$o obi'atorio en as +inas% sin nin')na retrib)ci#necon#+ica o )n +6ni+o saario. Entre s)s caracter6sticas est( -)e d)raba )na,o e iban todos os /o+bres entre *< a K a,os% d)rante toda s) !ida

    deb6an participar por o +enos a !eces. La $ornada de traba$o era de *2 /orascontin)as ten6an derec/o a )na /ora para ai+entaci#n. Los +itaos deb6ancostearse s) ai+entaci#n s) ao$a+iento. 8rancisco de Toedo 3)e -)ienor'ani"# a +ita a -)e se consideraba a os indios Gbestias de traba$oH noten6an a+a.

    4. La &%c$3i&%'a" extensiones de tierra entre'ados a os espa,oesinc)idos s)s /abitantes% ba$o e ar')+ento de e!an'ei"aros nostrasad# a a reaidad 3e)da7% a -)e es si+iar% por-)e e enco+enderoe entre'aba tierras +(s s)s /abitantes. La +ita incorpor# siste+asc)asi esca!istas en e traba$o. La enco+ienda incorpor# siste+as de

    prod)cci#n de tipo 3e)da. En c)anto a as re3erencias $)r6dicas de esa&poca se tienen as Lees de Indias% -)e son recopiaciones de asc&d)as reaes% cartas reaes% disposiciones reaes b)as papaes% etc.7Con as ees de indias se recopiaron aproxi+ada+ente +i nor+as%or'ani"adas en este c)erpo de ees. 1)e entre a')nas conten6andisposiciones sobre saarios% protecci#n de os traba$adores% r&'i+en dedescanso% traba$o de +)$eres +enores% $ornada de traba$o con /orarios+#!ies de ac)erdo a a estaci#n de a,o% entre otros. E principai+p)sor para e c)+pi+iento de estas ees de indias 3)e )n sacerdoteespa,o a+o Bartoo+& de as casas. Estas Lees est)!ieron !i'entespero n)nca se c)+pieron.

    PRIMER PERIODO (1=>? 1@>

    REPBLICA: si'o -)e transc)rre desde a rep9bica. La acti!idad abora escentra+ente artesana carpinteros% sastres o or3ebrer6a traba$o en as "onasr)raes7

    ;rod)cci#n a'r6coa: a acti!idad +inera en pena rec)peraci#n% desp)&s de aca6da de a +iner6a% no existen nor+as aboraes espec65cas -)e re')an asreaciones de traba$o. Existen nor+as aisadas% pero no co+o parte de )n

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    10/58

    con$)nto nor+ati!o% se i+pone a !o)ntad de -)e e+pea por enci+a de a!o)ntad de traba$ador d)rante toda )na &poca se da a desprotecci#n detraba$ador.

    D0 de 2M de a'osto de *

    Entra en !i'encia a Le enera de Traba$o% son +)c/os aspectos de osc)aes ordena+iento de pa6s. En o $)r6dico e+er'en as pri+eras eesboi!ianas de traba$o a eaboradas de )na +anera +(s siste+(tica en o

    econ#+ico re3)er"a a +iner6a% sobre todo de esta,o dina+i"a a econo+6ade pa6s% en consec)encia se estr)ct)ra e +o!i+iento obrero incorporaci#n+asi!a de traba$adores7.

    *M*M: se e+pie"a a dar as pri+eras /)e'as% e Estado e+pie"a a inter!eniren as reaciones aboraes

    En +ateria econ#+ica> res)r'e a +iner6a se dina+i"a a econo+6a a tra!&sde a expotaci#n de esta,o

    =ateria socia: se estr)ct)ra e +o!i+iento obrero con bases +(s s#idas

    =ateria $)r6dica: e+er'en as pri+eras ees en +ateria abora siste+ati"adas

    +(s or'ani"adas=ateria po6tica: e Estado e+pie"a a inter!enir de +anera +(s acti!a notoriaen as reaciones aboraes

    Las nor+as +(s i+portantes son:

    Le de 24 de no!ie+bre de *M*K: estabece e descanso do+inica obi'atorio

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    11/58

    Le de 2 de 3ebrero de *M2: as e+presas tienen a obi'aci#n a s) costo des)straer de +anera 'rat)ita )n ser!icio +&dico de 3ar+acia c)ando ten'an+(s de K traba$adores7

    Decreto 2M de septie+bre de *M2: se reconoce de +anera i+p6cita e derec/oa a /)e'a estabece co+o +ecanis+os pre!ios a conciiaci#n arbitra$e

    Le de *M de enero de *M2: re'a+enta os acances sobre disposici#n e'aanterior

    Le de 2* de no!ie+bre de *M2: se apr)eba por pri+era !e" por e a $ornada abora en oc/o /oras% inicia+ente soo era para traba$adores deco+ercio e ind)stria )e'o se extiende con e trasc)rso de tie+po para eresto

    Le 2K de enero de *M2> se pone en !i'encia e a/orro obrero obi'atorio -)ese con!ierte en antecedente de se')ro socia obi'atorio. E KP de saario erapara a c)enta indi!id)a% banco de a ni#n para a $)biaci#n7. Act)a+ente

    es e *P de saario% para c)enta indi!id)a en as A8;'estora estata para a $)biaci#n

    Le *< de +ar"o de *M2: se crea e departa+ento Naciona de Traba$o -)econstit)e e antecedente a a creaci#n de +inisterio de Traba$o

    Le de *< de abri de *M2 e de en3er+edades pro3esionaes% ries'ospro3esionaes% accidentes de traba$o.

    Entre *M2* *M4 se c)+pen os pri+eros c)atro con'resos nacionaes detraba$adores co+o consec)encia de 3ederaciones obreras ocaes

    Decreto de 2 de J)nio de *M4: se crea e =inisterio de Traba$o pre!isi#n

    socia.C;E de *M4

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    12/58

    Decreto 0)pre+o de de 3ebrero de *M: se estabece e 3)ero sindicaprotecci#n de $e3e sindica in+)nidad7

    Le de *< de dicie+bre de *M: Estabece e pa'o obi'atorio de a')inado dena!idad

    Le de 2 de a'osto de *MK4: e de re3or+a a'raria ei+ina e traba$o 'rat)ito ser!i% en consec)encia es obi'atorio e pa'o de saario7

    Decreto e *

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    13/58

    En s) Cap6t)o V derec/os sociaes econ#+icos7 secci#n II derec/o atraba$o a e+peo7 trata de as reaciones aboraes en s)s art6c)os a KK.

    T&3a #

    Estcta ca3p$ '& aplicaci6% s9&t$s < &5&ct$s '& las &laci$%&s

    '&l ta,a9$I. Estcta '& la l&;islaci6% ,$li*ia%a '&l ta,a9$

    La constit)ci#n po6tica de Estado estabece os criterios centraes -)e asociedad e Estado tienen respecto a traba$o% as reaciones aboraes.Incorpora en s) texto a !aoraci#n -)e /ace a sociedad cap6t)o V7% -)e sonos derec/os sociaes econ#+icos% secci#n III derec/os a raba$o ae+peado

    *. Le 'enera de Traba$o < de dicie+bre de *M27.

    Contiene:

    *2 t6t)os *22 art6c)os

     T6t)os:

    I. Disposiciones 'eneraesII. Contrato de traba$o: se,aa a casi5caci#n de os contratos% -)e es e

    pre a!iso% -)e es e t&r+ino de pr)eba% os e3ecto -)e prod)ce edespido de traba$ador% contrato coecti!o de traba$o% entre otrosaspectos

    III. Ciertas cases de traba$o -)e es e traba$o a do+iciio /o'ar7IV. De as condiciones 'eneraes de traba$o d6as /(bies de traba$o% d6as

    3eriado% a $ornada de traba$o% saario% pri+as% a')inados% /i'ieneind)stria% asistencia +&dica pre!isi#n socia

    V. Ries'os pro3esionaes accidentes de traba$o en3er+edadespro3esionaes7

    VI. 0e')ro socia obi'atorio: re')ados por e c#di'o de se')ridad sociade * de dicie+bre de *MK7. Los sindicatos de traba$adores os're+ios de e+peadores

    VII. Conictos coecti!os de traba$o: co+o se re')a e derec/o a a/)e'a co+o pre!ia+ente deben a'otarse as instancias deconciiaci#n de arbitra$e

    VIII. ;rescripci#n sanciones

    I@. Disposici#n especia

    2. Decretos reso)ciones e+ana de =inistro7:

    Decreto de 24 de a'osto de *M4: es e decreto re'a+entario de a LT%constit)e a parte acti!a din(+ica de a e'isaci#n abora por dos ra"ones

    *. ;or -)e re'a+enta as ees

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    14/58

    2. Viabii"an n)e!as con-)istas sociaes procedi+iento e'isati!o7

    La)dos arbitraes contratos con!enios coecti!os

    La)dos arbitraes: son os 3aos -)e en +ateria abora dictan ostrib)naes en conictos -)e se presentan entre traba$adores

    e+peadores% son obi'atorios en s) c)+pi+ientoCon!enios coecti!os contratos coecti!os: son os -)e se s)scribenentre os sindicatos -)e representan a os traba$adores a5iados ee+peadoros e+peadores> /acen re3erencia a incre+entos saariaes%+e$orar as condiciones cotidianas de traba$o% etc.

     J)rispr)dencia: son os 3aos o sentencias -)e e+anan de trib)nas)pre+o de $)sticia o de trib)na constit)ciona sobre iti'iosobreropatrona% p)estos en consideraci#n% pero para sentar

     $)rispr)dencia esos 3aos re-)ieren de )na condici#n -)e sean)ni3or+essos cost)+bres: son pare de a estr)ct)ra nor+ati!a. Es )na practicacontin)a de )na cond)cta en as reaciones de traba$o o e e$ercicioper+anente de )n derec/o -)e se con!ierte en nor+ati!a obi'atoriaa)n-)e no sea nor+a escrita.

    II. Ca3p$ '& aplicaci6%: ti&%& '$s c$3p$%&%t&s:a7 D&s'& &l p%t$ '& *ista c$%c&ptal: se apica a e'isaci#n abora

    c)ando exista s)bordinaci#n% dependencia% traba$o por c)enta a$ena saario. C)ando conc)rren estos co+ponentes se /aba de )na reaci#nabora en consec)encia se 5r+a )n contrato de traba$o se ri'e por otanto por a e'isaci#n abora

    *. 0)bordinaci#n: es e traba$o o ser!icio -)e se presta ba$o asinstr)cciones de e+peador -)ien 5$a o -)e tene+os -)e /acer es ee+peador7

    2. Dependencia: es )na consec)encia de a s)bordinaci#n. Tiene -)e !ercon a dependencia econ#+ica% por-)e es e -)ien pa'a e saario

    4. Traba$o por c)enta a$ena: es en 3a!or de )n tercero% no en 3a!or de )no+is+o.

    . 0aario: se da co+o consec)encia de des'aste de traba$o.b7 Desde )n p)nto de !ista estad6stico o porcent)a: se apica a e'isaci#n

    abora soo a *P de a pobaci#n boi!iana s)$eta a saario% por-)eexisten sectores except)ados a os -)e no se apica a e 'enera detraba$o son:

    Los +aestros r)raes )rbanos Traba$adores a'r6coas Los e+peados 3)ncionarios p9bicos =ie+bros de as 8)er"as Ar+adas

    ;ri+er sector exc)ido de a LT: Los +aestros r)raes )rbanos +a'isterionaciona7: se enc)entran re'idos por e c#di'o de a ed)caci#n boi!iana de*MK as re3or+as posteriores -)e se e3ect)aron

    0e')ndo sector exc)ido de a LT: traba$adores a'r6coas7

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    15/58

      LE? DE RE8OR=A ARARIA DEL 2 DE AO0TO DE *MK4: art. * *K> aboi#e traba$o 'rat)ito en e ca+po e i+p)so a obi'aci#n de pa'o de saario

    Le de ser!icio de re3or+a a'raria:.a re'a+entaci#n tiene -)e ser dada pordecreto7 Le *< de oct)bre de *MM Le INRA: disp)so a incorporaci#n de ostraba$adores a'r6coas decaraci#n 5na NU7 a a LT. Est( s)$eto a

    re'a+entaci#n -)e estabe"ca )n r&'i+en especia para tratar a estostraba$adores /a sectores -)e si est(n prote'idos por a LT7 -)e sonad+inistradores de 3)ndos r9sticos% ta+bi&n os traba$adores a'rariosdeno+inados traba$adores te+poraes s)$eto a as estaciones de a,o7% oscosec/adores de a'od#n ca,a de a"9car

     Tercer sector exc)ido de a LT: os 3)ncionarios e+peados p9bicos: re'idospor e estat)to de 3)ncionario p9bico p)esto en !i'encia por a e 22 de2 de oct)bre de *MMM7. 0oo os traba$adores +an)aes obreros de Estadoest(n prote'idos por a LT e$e+po: os traba$adores de CO=IBOL7

    Cat$ s&ct$ &Fcli'$ '& la LGT: 8)er"as ar+adas a poic6a naciona

    boi!iana: a+bas re'idas por as deno+inadas ees or'(nicas. 0oo os obrerosde dependencias +iitares se enc)entran re'idas por a LT e de 2 dedicie+bre de *M: os obreros dependientes de as 88AA deben estarprote'idos7

    III. 0)$etos de as reaciones de traba$o: /a dos tipos de s)$etos en asreaciones de traba$o: s)$etos 3)nda+entaes s)$etosco+pe+entarios art. 2 LT7

    *. 0)$etos 3)nda+entaes: e e+peador e traba$ador:

    E e+peador: es -)ien proporciona traba$o por c)enta propia o a$ena% es decirestabece as caracter6sticas de a contrataci#n

    E traba$ador: es e -)e /ace e traba$o 36sico o +an)a. E art6c)o 2 de decretore'a+entario de a LT% para 5nes $)r6dicos e e+peador obrero sedeno+inan traba$adores a+bos tienen os +is+os derec/os

    2. 0)$etos co+pe+entarios: os contratistas os en'anc/adores

    Los contratistas: Es e e+peador -)e proporciona traba$o por c)enta a$ena contratan +ano de obra en 3a!or de )na e+presa o )n e+peador principapara a reai"aci#n de deter+inada obra o prestaci#n de )n ser!icio e$e+po: aconstr)cci#n de )n edi5cio% se encar'a )na e+presa -)e se ad$)dica% estae+presa p)ede contratar a )n contratista -)e tiene s)s propios traba$adores

    para os 5nes de a constr)cci#n% tienen responsabiidad soidaria% a -)e ae+presa es responsabe

    Los en'anc/adores: son inter+ediarios% eos contratan +ano de obra paraponer a disposici#n de e+peador principa es )n inter+ediario -)e no tiene-)e !er con e traba$o7

    IV. Derec/os obi'aciones de traba$adores e+peadores: s)scrito econtrato de traba$o se estabecen os derec/os as obi'aciones.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    16/58

    Derec/os de traba$ador:

    *. Derec/o a saario inc)e bonos% pri+as% a')inados% etc.72. Derec/o a a estabiidad abora.4. Derec/o a os descansos pa'ados descanso diario% se+ana do+in'o7

    a !acaci#n an)a

    . Derec/o a a se')ridad ind)stria prote'er a sa)d7K. Derec/o a a ibre acti!idad sindica. Derec/o a reconoci+iento de s) anti'Sedad para e pa'o de bono de

    anti'Sedad7

    Obi'aciones:

    *. ;onerse a disposici#n de e+peador para a reai"aci#n de traba$o2. E3ect)ar a prestaci#n persona de traba$o% es int)ito personae no es

    dee'abe74. C)+pir e traba$o ba$o as condiciones t&cnicas estip)adas. Desarroar s) acti!idad en e +arco de respeto % a &tica a

    responsabiidadDerec/os de e+peador

    *. Exi'ir a prestaci#n de traba$o en condiciones de e5ciencia c)+pi+iento adec)ado

    2. Facer c)+pir as condiciones t&cnicas ad+inistrati!as estip)adas ene contrato de traba$o

    Obi'aciones de e+peador

    *. ;a'ar saario oport)no de todas as re+)neraciones adicionaes2. aranti"ar e 'oce de os descansos -)e tiene e traba$ador

    4. aranti"ar a estabiidad abora. aranti"ar condiciones de se')ridad ind)striaK. ;a'ar bene5cios sociaes a traba$ador a a conc)si#n de contrato de

    traba$o. No obstac)i"ar ni i+pedir e e$ercicio de derec/o a a acti!idad sindica. No co+eter acoso abora ni sex)a

    T&3a #

    C$%tat$ '& ta,a9$

    I. Nociones 'eneraes: a !aide" de )n contrato re-)iere de re-)isitos-)e son os si')ientes:

    *. Capacidad: -)e es a aptit)d e'a para ad-)irir derec/os contraerobi'aciones se da a partir de os *< a,os7

    2. E consenti+iento: es a aceptaci#n 3or+a de )n ac)erdo4. Ob$eto cierto: s)pone -)e tiene -)e ser a'o cierto es e +oti!o de

    contrato7. Tiene e re-)isito de -)e debe ser posibe de reai"ar. Ca)sa 6cita: s)pone e respeto a as b)enas cost)+bres% a &tica% a

    +ora% etc. so+eti+iento a a e !i'ente7

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    17/58

    K. C)+pi+iento persona: a obi'aci#n es indee'abe no se p)edetrans3erir7

    . 8or+a: s)pone )n con$)nto de procedi+ientos para 'aranti"ar -)e serespete o acordado en e contrato por e$e+po% en os contratos detraba$o e +inisterio de traba$o tiene -)e dar s) a)tori"aci#n7

    II. D&7%ici6% '& c$%tat$ '& ta,a9$

    Contrato de traba$o: es e ac)erdo por e -)e ba$o as prescripciones de a e)na persona deno+inada traba$ador co+pro+ete a prestaci#n de )n ser!icio oa e$ec)ci#n de )na obra a otro deno+inado e+peador en condiciones des)bordinaci#n% dependencia% traba$o por c)enta a$ena saario7. Anticipadare'a+entaci#n> i+ita a a)tono+6a de as partes. ;restaci#n de ser!icios%inteect)a e+peador7 e$ec)ci#n de obra obrero7

    El&3&%t$s c$%stitti*$s '&l c$%tat$ '& ta,a9$:

    *. E ac)erdo de !o)ntades consenti+iento7% es a o +)c/o )n acto -)eda inicio a a reaci#n abora% por-)e e contrato de traba$o est( i+itado

    en s) acance por o -)e a est( estabecido por e.Doctrina contract)aita: o -)e !ae es e contrato de traba$o% por-)e es eentre partes

    Doctrina reacionista: no interesa e contrato% por-)e soo da inicio a a reaci#nabora i+itado por a nor+a7% o -)e interesa es a reaidad% o -)e !as)cediendo en a cotidianeidad de a reaci#n abora% interesa por-)e /a -)e'aranti"ar a protecci#n de traba$ador. Art. de a LT de s) re'a+ento% airren)nciabiidad de os derec/os% -)e ta+bi&n se enc)entran en a C;E% por o-)e todo ac)erdo en contrario es n)o.

    2. Tiene -)e !er con e ac)erdo de !o)ntades a capacidad% es decir a3ac)tad de reai"ar actos $)r6dicos !(idos. Ar.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    18/58

    En a practica e contrato indi!id)a de traba$o da inicio a a reaci#n abora% enca+bio e contrato coecti!o es res)tado de a acti!idad sindica% e sindicato+ediante e contrato coecti!o representa a con$)nto7 p)ede por e$e+po+e$orar saarios% a $ornada de traba$o% etc. 1)e se pactaron en e contratoindi!id)a.

    2. Contrato de traba$o !erba o escrito:

    ARTICLO LT7. E contrato de traba$o p)ede ceebrarse !erba+ente o porescrito% s) existencia se acreditar( por todos os +edios e'aes de pr)eba.Constit)e a e de as partes sie+pre -)e /aa sido e'a+ente constit)ido% a 3ata de estip)aci#n expresa% ser( interpretado por os )sos cost)+bres dea ocaidad.

    Es )na excepci#n -)e sea !erba% se destaca e consenti+iento de as partespara iniciar a reaci#n abora +(s a( de -)e e contrato sea !erba o escrito.Excepci#n: /a contratos -)e necesaria+ente deben ser escritos% co+o ser oscontratos a pa"o 5$o para estabecer a d)raci#n7. En e caso de os contratos

    escritos deben c)+pir con os re-)isitos de art6c)o 22 de a LT% art. *de DR.

    E art6c)o 22 se,aa -)e e contrato debe estar reconocido por e +inisterio detraba$o

    ARTICLO 22 E contrato de traba$o re-)iere% para acan"ar e5cacia $)r6dicaser re3rendado por a a)toridad de traba$o o a ad+inistrati!a en de3ecto dea-)ea.

    Art. > estabece as c()s)as +6ni+as -)e debe contener )n contrato detraba$o escrito. ? e * se,aa -)e debe estar reconocido por e +inisterio de

    traba$oArt. E contrato indi!id)a de traba$o deber( contener% por o +enos% assi')ientes estip)aciones:

    a7 No+bres apeidos paterno +aterno o ra"#n socia de os contratantes>

    b7 Edad% nacionaidad% estado ci!i do+iciio de traba$ador

    c7 Nat)rae"a de ser!icio e )'ar donde ser( prestado

    d7 Deter+inaci#n de si e traba$o o ser!icio se e3ect)ar( por )nidad de tie+po%de obra% por tarea o a desta$o o por dos o +(s de estos siste+as

    e7 =onto% 3or+a per6odo de pa'o de a re+)neraci#n acordada

    37 ;a"o de contrato

    '7 L)'ar 3ec/a de contrato

    /7 Inscripci#n de s)s /erederos% con indicaci#n de no+bres edad% para ose3ectos de a disposiciones concernientes a a reparaci#n de ries'ospro3esionaes.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    19/58

    4. Contrato de traba$o por tie+po inde5nido contrato de traba$o portie+po deter+inado o a pa"o 5$o

    E art6c)o *2 de a LT /ace esta casi5caci#n se basa en e tie+po ded)raci#n de contrato. La doctrina estabece -)e todo contrato de traba$o espor tie+po inde5nido% sin e+bar'o a e acepta excepciones% se da por-)e se

    e da estabiidad abora para 'aranti"ar a sobre!i!encia de traba$ador

    ARTICLO *2E contrato podr( pactarse por tie+po inde5nido% cierto tie+po oreai"aci#n de obra o ser!icio. 4 En e pri+er caso% nin')na de as partes podr(rescindiro sin pre!io a!iso a a otra% con3or+e a as si')ientes re'as:

    *7 Trat(ndose de contratos con obreros% con )na se+ana de anticipaci#n%desp)&s de )n +es de traba$o ininterr)+pido> con *K d6as% desp)&s de +eses con 4% desp)&s de )n a,o

    27 Trat(ndose de contratos con e+peados con 4 d6as de anticipaci#n por ee+peado con M por e patrono desp)&s de tres +eses de traba$o

    ininterr)+pido. La parte -)e o+itiere e a!iso abonar( )na s)+a e-)i!aente as)edo o saario de os per6odos estabecidos.

    . De te+porada de obra:

    Contratos de obra: se da para otro tipo de acti!idades se estabecieron para ae$ec)ci#n de )na obra deter+inada se rec)rre a estos contratos% conc)ida aobra se extin')e e contrato de traba$o. 0e )tii"a 'enera+ente en a ind)striade a constr)cci#n reso)ci#n +inisteria M*

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    20/58

    a tie+po inde5nido a partir de a se')nda reno!aci#n% sie+pre -)e no sean enabores de r)bro principa de a e+presa.

    Decreto e **

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    21/58

    T&3a #=

    M$'ali'a'&s &sp&cial&s '&l c$%tat$ '& ta,a9$

    Ba$o este deno+inati!o se a'r)pan )na serie de contratos -)e 'eneranreaciones aboraes -)e tienen a')nas caracter6sticas espec65cas -)e son

    ad+itidas por n)estra e'isaci#n por a pr(ctica abora. No son co+)nes as di3erencian de co+9n de os contratos de traba$o

    ;ri+era +odaidad: contrato de aprendi"a$e: es )n contrato -)e corresponde ar&'i+en artesana% es decir re')a a reaci#n entre e +aestro artesano eaprendi" con o sin saario prestaba s)s ser!icios a $e3e de taer o +aestroartesano. art. 2

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    22/58

    ibre+ente decida e traba$ador en consec)encia no est( s)$eto a !i'iancia.No se traba$a en )n )'ar estabe co+o ser )na e+presa. art. 42% 44 4 de aLT art. 2K de decreto re'a+entario7

    Caracter6sticas:

    *. No est( s)$eto a a $ornada de traba$o depende de a !o)ntad72. E saario depende de a obra reai"ada% se p)ede pa'ar por pie"a)nidado se p)ede pa'ar saario a desta$o +ientras +(s se prod)"ca +(s sepa'a7

    4. 0e p)ede s)scribir contrato con +(s de dos e+peadores

    Lo ne'ati!o

    *. No existe 6+ite de $ornada de traba$o2. No tienen !acaciones an)aes4. No existe pa'o adiciona por /oras extra. No existe recar'o por traba$o noct)rnoK. ;)eden e!adirse obi'aciones con a se')ridad socia

    =icro +acro e+presarios

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    23/58

    xi. Inde+ni"aci#n: tiene derec/o a a inde+ni"aci#n por tie+po deser!icios a a conc)si#n de contrato corresponde a )n s)edo por )na,os contratado

    xii. Ab)so sex)a: a bri'ada de protecci#n a a +)$er a a 3a+iiapoic6a7 e +inisterio p9bico conocen tra+itan den)ncias sobreab)so sex)a

    1)inta +odaidad: traba$o de +)$eres +enores

    En a LT e traba$o de +)$eres +enores de edad es parte de )n r&'i+enespecia:

    *. 0e pro/6be e traba$o de +enores de * a,os sa!o os aprendices72. Los +enores entre * *< a,os no podr(n contratar para traba$os

    +aores a s) capacidad 36sica4. 0e pro/6be e traba$o de +enores +)$eres en abores pei'rosas o

    insa)bres en oc)paciones -)e per$)di-)en s) +oraidad b)enascost)+bres.

    0oo podr(n traba$ar d)rante e d6a% sa!o dos excepciones:

    *. Labores de en3er+er6a2. Traba$o do+&stico otras -)e a e as6 dispon'a

    Art. * de a LT: se,aaba -)e as +)$eres en estado de e+bara"odescansar(n *K d6as antes *K d6as desp)&s de parto percibir(n e KPdes) saario. 0e +odi5ca por a e de de dicie+bre de *MM estabece -)edescansar(n 4 d6as antes 4 d6as desp)&s de parto recibir(n e *P des) saario% a esta e a +odi5ca e c#di'o de se')ridad socia de * dedicie+bre de *MK estabece -)e descansar( K d6as antes K d6as desp)&s

    de parto percibir( MP de s) saario% e otro *P es ne'ociabe con ee+peador

    La e MK de 2 de +ar"o de *M

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    24/58

    La doctrina s)pone a d)raci#n inde5nida de contrato% este p)ede extin')irsepor distintas ca)sas o s)spenderse circ)nstancia+ente sin -)e se ro+pa areaci#n abora entre traba$ador e+peador.

    No a3ecta a -)e e traba$ador a7 si'a traba$ando% por o -)e se da a 5')ra deas s)spensi#n

    I. EFti%ci6% '&l c$%tat$ '& ta,a9$

    La extinci#n de contrato de traba$o s)pone co+o e3ecto a r)pt)radiso)ci#nde a reaci#n abora% se extin')e por !arias ca)sas:

    *. Ca)sas de orden e'a: se extin')e por actos ) o+isiones -)e co+etenas partes -)e a3ectan de5niti!a+ente a a so!encia a a contin)idadde a reaci#n abora por tanto a diso)ci#n de contrato se i+poneco+o sanci#n a a parte in3ractora. 0e a3ecta a a contin)idad por actos )o+isiones -)e co+eten as partes% se sanciona con a extinci#n decontrato de traba$o

    En e caso de n)estra e'isaci#n existe )na soa in3racci#n% se sanciona)niatera+ente a traba$ador% no existe pre!isi#n e'a de sancionar ae+peador c)ando co+ete )na in3racci#n

    Art. * LT: No /abr( )'ar a desa/)cio ni inde+ni"aci#n c)ando exista )na deas si')ientes ca)saes:

    a7 ;er$)icio +ateria ca)sado con intenci#n en os instr)+entos de traba$o>

    b7 Re!eaci#n de secretos ind)striaes>

    c7 O+isiones o i+pr)dencias -)e a3ecten a a se')ridad o /i'iene ind)stria>

    d7 Inasistencia in$)sti5cada de +(s de seis d6as contin)os D.0. *KM2% de *M deabri de *MM7>

    e7 Inc)+pi+iento tota o parcia de con!enio>

    37 Retiro !o)ntario de traba$ador>

    '7 Robo o /)rto por e traba$ador.

    Decreto de 23 de agosto de !"3# modi$ca el inciso d del art%culo &' laextinción del contrato se opera a trav(s del despido for)oso del trabajador 

    2. Casas i%)&&%t&s al 3is3$ c$%tat$: son ca)sas -)e corresponden

    a contrato son tres:a7 Inc)+pi+iento de pa"o de contrato> !encido se extin')e a reaci#nabora en contratos a pa"o 5$o o tie+po deter+inado7

    b7 ;or ter+inaci#n de a obra: conc)ida a obra se extin')e a reaci#nabora

    c7 ;or ac)erdo ibre !o)ntario de as partes% no interesa si es contrato apa"o 5$o o a tie+po indeter+inado

    /. P$ a8$%&s a9&%as a la *$l%ta' '& las pat&s:

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    25/58

    a7 Debido a 3actores de 3)er"a +aor de orden socia o econ#+ico -)ei+pide -)e a reaci#n contin9e% son: i7 ries'os de traba$o accidentesde traba$o as en3er+edades pro3esionaes7 -)e p)eden ocasionar ain!aide" de traba$ador o inc)so s) +)erte% ii7 a $)biaci#n detraba$ador% iii7 a -)iebra decarada de a e+presa orden econ#+ico7. I!7a destr)cci#n tota o parcia de as instaaciones de a e+presa

    La s)stit)ci#n de e+peadores o patrones no a3ecta a !aide" de os contratosrespecto a s)s e3ectos. 0in e+bar'o /a )na responsabiidad soidaria por seis+eses.

     ARTICLO *K ;rocede ta+bi&n e pa'o de inde+ni"aci#n en caso de ca)s)rapor i-)idaci#n o +)erte de propietario En este 9ti+o caso a obi'aci#nrecaer( sobre os /erederos.

    D&c&t$ sp&3$ 1?> '& 1@ '& a,il '& 1@@: art.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    26/58

    +ens)aidades de s)edo o saario a traba$ador despedido sin ca)sa $)sti5cada o por ra"ones a$enas a s) !o)ntad. No se pa'a en caso detrans'resi#n a art6c)o *% por parte de traba$ador. 0e pa'a desa/)ciosi no existi# pre a!iso de M d6as o 4 +eses.

    E desa/)cio est( destinado a 'aranti"ar a sobre!i!encia de traba$ador /asta

    -)e enc)entre )na n)e!a 3)ente de traba$o

    2. Inde+ni"aci#n por tie+po de ser!icios# es la compensación que debe pagar el empleador por el desgaste absoluto de la fuer)a de trabajo yeso se expresa en el pago de un sueldo o salario por a*o trabajado. + sitrabajo menos de un a*o se paga den duod(cimas.

    Le de < de dicie+bre de *M2. Art. *4 LT% se desc)enta e t&r+ino depr)eba% excepto en os contratos a pa"o 5$o

    ART: 1/ C)ando 3)ere retirado e e+peado ) obrero por ca)sa a$ena a s)!o)ntad% e patrono estar( obi'ado independiente+ente de desa/)cio% a

    inde+ni"are por tie+po de ser!icios% con a s)+a e-)i!aente a )n +es des)edo o saario por cada a,o de traba$o contin)o> si os ser!icios noacan"aren a )n a,o% en 3or+a proporciona a os +eses traba$adosdescontando os tres pri+eros +eses -)e se rep)tan de pr)eba excepto enos contratos de traba$o por tie+po deter+inado -)e no s)3rir(n nin'9ndesc)ento de tie+po.

    Le de 24 de no!ie+bre de *M. Art. *. ;ara e pa'o de desa/)cio%inde+ni"aci#n por tie+po de ser!icio% se trate de despido 3or"oso% ren)nciao retiro !o)ntario% se inc)e e t&r+ino de pr)eba. =odi5ca e art6c)o *4%a -)e se,aa -)e se inc)e e t&r+ino de pr)eba7

    D&c&t$ Sp&3$ 1?@> '& 1@ '& a,il '& 1@@. Art. K . 0e rati5ca oanterior7 a inc)si#n de t&r+ino de pr)eba para e pa'o de desa/)cio% etc.E art6c)o se,aa ade+(s -)e e tie+po de ser!icios corresponden ossi')ientes ee+entos:

    a7 Las !acaciones an)aesb7 La etapa pre post parto para a +)$er traba$adorac7 Los periodos de icencia concedidos por e traba$adord7 Interr)pciones a$enas a traba$adore7 0er!icio +iitar obi'atorio37 E tie+po -)e d)re a /)e'a e LocWe o)t otro tipo de s)spensiones

    a)tori"adas por Le

    Decreto 0)pre+o *2

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    27/58

    DS. =? '& 1 '& %$*i&3,& '& 1@. At. > < /. E art6c)o 2 se,aa -)ee c#+p)to para inde+ni"aci#n por tie+po de ser!icios si a se /)biesepercibido inde+ni"aci#n por retiro !o)ntario con reno!aci#n de contrato see3ect)ar( desde a 9ti+a recontrataci#n% exista o no interr)pci#n en acontin)idad de ser!icios entre )no otro periodo de traba$o.

    ;ara e retiro !o)ntario en principio se cobra inde+ni"aci#n por < a,os detraba$o de ser!icios.

    Art. 4> pero si e traba$ador conser!a s) anti'Sedad desde s) contrataci#n dar(dos e3ectos:

    Bono de anti'Sedad

    E bono de anti'Sedad es )n pa'o adiciona a )n e+peado% bono e'a+entead-)irido por anti'Sedad a experiencia -)e tiene e bene5cio de apertenencia. Est( re'a+entado por e Decreto 0)pre+o N 2* de 2Ma'osto de *M se pa'ainde+ni"aci#n por tie+po de ser!icios )e'o de /aber c)+pido +(s de M d6as

    de tie+po de ser!icios de traba$o contin)o% tanto por retiro inte+pesti!o o porretiro !o)ntario.

    Los derec/os ad-)iridos por os traba$adores cada K a,os ser(n ac)+)adospor o -)e a p&rdida de s)s bene5cios sociaes en apicaci#n de art6c)o * dea LT M de DR soo se apicar( a -)in-)enio !i'ente% sin a3ectar osanteriores.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    28/58

    D&c&t$ Sp&3$ >=@@ '& 1 '& 3a1" en caso de -)e etraba$ador opte por s) reincorporaci#n en caso de retiro in$)sti5cado% podr(

    rec)rrir a e3ecto ante e +inisterio de traba$o donde )na !e" constatado edespido in$)sti5cado e +inisterio con+inar( a e+peador a a reincorporaci#nin+ediata de traba$ador a +is+o p)esto -)e oc)paba.

    La con+inatoria es de c)+pi+iento obi'atorio s#o p)ede ser i+p)'nadapor a !6a $)dicia ante e $)e" de traba$o7 c)a interposici#n no i+pica as)spensi#n de s) e$ec)ci#n

    III. Vacaci#n no )tii"ada por e traba$ador: antes de a extinci#n decontrato de traba$o% a constit)ir )n derec/o ad-)irido es parte depatri+onio e'a7 debe ser co+pensada en dinero por e e+peador aextin')irse a reaci#n abora

    D0. 22M de 2 de dicie+bre de *M% en s) art6c)o 9nico se,aa -)e a!acaci#n no ser( co+pensabe sa!o e caso de ter+inaci#n de contrato sepa'a por d)od&ci+as se e pa'a en dinero7

    IV. Pi3as < a;i%al'$s: son ta+bi&n derec/os ad-)iridos debenser pa'ados a a ter+inaci#n de contrato de traba$o.

    D0. 22M de 2* de dicie+bre de *M art. 47: ;ri+a an)a o de )tiidades: sia e+presa o'ra )tiidades a *P% e 2KP se distrib)e a os traba$adoresse pa'a por d)od&ci+as7

    A')inado na!ide,o7: se pa'a )n s)edo por a,o.

    E c(c)o para e pa'o de todos os derec/os ad-)iridos -)e tiene etraba$ador )e'o de a extinci#n de a reaci#n abora tiene co+o re3erenciab(sica para e pa'o de os bene5cios sociaes% e pro+edio de saariocorrespondiente a os 4 9ti+os +eses pre!ios a a extinci#n de contrato detraba$o% si'ni5ca e tota 'anado

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    29/58

    *. 0aario b(sico: -)e 5')ra en e contrato de traba$o% en s) caso e pa'ode /oras extras% recar'o por traba$o noct)rno% recar'o por traba$o end6as 3eriado

    Inde+ni"aci#n: es e pro+edio de os 4 9ti+os +eses

    ;or e$e+po% de +ao 2K7% J)nio 27 $)io 2K7 X 2K bs x os a,ostraba$ados

    D0 *KM2 de *M de abri de *MM: art. **% art. *M de a LT art. ** de decretore'a+entario de a LT.> para e desa/)cio se cac)a e pro+edio de os 49ti+os +eses +)tipicado por tres.

    2. Ca)saes de extinci#n de contrato s)s e3ectos respecto a pa'o debene5cios sociaes

     Todas as pre!isiones se,aadas por e respecto a pa'o de desa/)cio%inde+ni"aci#n% entre otros respecto a +onto a percibirse de os bene5ciossociaes se apican de +anera di3erenciada de ac)erdo a as ca)saes -)eprod)$eron a extinci#n de contrato de traba$o

    *. En caso de diso)ci#n de contrato de orden e'a% si'ni5ca -)e se apic#e art6c)o * de a LT en consec)encia se oper# e despidoretiro3or"oso% e traba$ador co+o sanci#n pierde e derec/o a desa/)cio parte de a inde+ni"aci#n por tie+po de ser!icios -)e no /aa sidoconsoidad% sa!(ndose os -)in-)enios consoidados.

    2. En caso de extinci#n de contrato de traba$o por ca)sas in/erentes a+is+o por con!enio de as partes:a7 En caso de c)+pi+iento de pa"o de contratob7 Conc)si#n de a obra

    c7 ;or ac)erdo entre partes es decir entre traba$ador e+peador.E traba$ador en estos casos recibir( inde+ni"aci#n por tie+po de ser!icios os otros co+ponentes con excepci#n de desa/)cio

    4. En caso de extinci#n de contrato por ra"ones a$enas a a !o)ntad de aspartes> tiene )n trata+iento di3erenciado:

    a7 0i se trata de ca)sas -)e a3ectan a traba$ador respecto a a contin)idadde s) traba$o: por +)erte% incapacidad o por $)biaci#n% recibe todos osbene5cios correspondientes. 0i es +)erte de traba$ador a -)e prod)cea extinci#n de contrato de traba$o% os /erederos perciben osbene5cios sociaes inc)ido desa/)cio.

    D0 *2 de K de $)io de *M si a extinci#n de contrato tiene -)e !er conca)sas -)e a3ecta a existencia% e patri+onio o e 3)nciona+iento de ae+presa% e e+peador debe pa'ar todos os bene5cios sociaes% inc)ido edesa/)cio

    Ds *2 de K de $)io de *M si se prod)ce e abandono de traba$adorde s) 3)ente de traba$o por +)erte nat)ra no prod)cida por accidente de

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    30/58

    traba$o o en3er+edad pro3esiona% se considera co+o despido inte+pesti!o see pa'a todos s)s bene5cios sociaes a s)s /erederos7

    . Certi5cado de traba$o 5ni-)ito

    Certi5cado de traba$o: conc)ida a reaci#n abora% e e+peador est( obi'ado

    a extender en 3a!or de traba$ador e correspondiente certi5cado de traba$o D0* de 2K de 3ebrero de *M

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    31/58

    si')e percibiendo saario% sin e+bar'o a caracter6stica es -)e no se ro+pe areaci#n abora% ni extin')e e contrato de traba$o.

    E ob$eti!o de a s)spensi#n% es no incre+entar os 6ndices de dese+peo%por-)e se p)ede extin')ir a reaci#n no soo s)spenderse

    LT% art * *4% art. * de DR: en caso de /)e'a se s)spende% ta+bi&n encaso de prestar ser!icio +iitar obi'atorio

    D0 *KM2 de *M de abri de *MM e D0 *2

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    32/58

    *. $ornada de traba$o: s)scrito e contrato de traba$o% s)r'en os derec/os obi'aciones de traba$ador e e+peador dentro de eo est( a

     $ornada de traba$o. Art. de a LT art. 4 de DR.

    ARTICULO 47º Jornada efectiva de trabajo es el tiempo durante el cualel trabajador está a disposición del patrono. La jornada de trabajo

     podrá elevarse en caso de fuerza mayor y en la medida indispensable

    Caact&-sticas:

    *. La $ornada e3ecti!a no exceder( de < /oras a d6a% ni < /oras a ase+ana. Las < /oras tiene )n s)stento socio econ#+ico. Las 2 /orasde * d6a se di!iden en tres bo-)es> * para traba$ar% 2 para e descanso 4. ;ara ibre disposici#n. En o econ#+ico per+ite e $)sto e-)iibrio de a!enta de a 3)er"a de traba$o a re+)neraci#n de dic/a !enta de a)tiidad -)e o'ra.

    2.  !$%a'a &Fta$'i%aia: constit)e )na excepci#n a a $ornada +(xi+ade < /oras% s)pone -)e por deter+inadas sit)aciones 'enera+ente

    necesidades de a e+presa7% a $ornada +(xi+a se p)ede proon'ar art. 4 de DR7. E art6c)o a)tori"a -)e se p)eda proon'ar en casode 3)er"a +aor -)e sea indispensabe. Fa casos -)e se p)edeextender a +(s de < /oras:

    a7 ;ara e+peados obreros -)e oc)pan car'os de direcci#n por e$e+po>'erentes% directores% ad+inistradores% etc.% pero no se p)ede extender+(s de *2 /oras art. de a LT art. 4 de DR7.

    ARTICLO La $ornada e3ecti!a de traba$o no exceder( de < /oras por d6a de < por se+ana. La $ornada de traba$o noct)rno no exceder( de /orasentendi&ndose por traba$o noct)rno e -)e se practica entre /oras !einte seis

    de a +a,ana. 0e except9a de esta disposici#n e traba$o de as e+presasperiod6sticas% -)e est(n so+etidas a re'a+entaci#n especia. La $ornada de+)$eres no exceder( de /oras se+anaes di)rnas. 0e except9an a ose+peados ) obreros -)e oc)pen p)estos de direcci#n% !i'iancia o con5an"a% o-)e traba$en discontin)a+ente% o -)e reaicen abores -)e por s) nat)rae"ano p)edan so+eterse a $ornadas de traba$o. En estos casos tendr(n )na /orade descanso dentro de d6a% no podr(n traba$ar +(s de *2 /oras diarias.

    b7 ;ro3esionaes t&cnicos% e+peados obreros de os ser!icios dena!e'aci#n a&rea p)eden tener )na $ornada +(xi+a de *2 /oras

    c7 Art. < LT> p)ede proon'arse a +(s de < /oras < /oras se+anaesc)ando se trate de abores prod)cti!as e3ect)adas por e-)ipos de

    traba$o por e$e+po> +inas7 pero conc)ida s) $ornada de traba$o entrae n)e!o e-)ipo art. K LT7. A petici#n de e+peador cona)tori"aci#n de +inisterio de traba$o p)ede proon'arse +(xi+o 2/oras +(s a( de as < /oras de $ornada ordinaria. No se consideran/oras extras as -)e e traba$ador )tii"a para s)bsanar errores -)eco+eti# en e traba$o

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    33/58

    ARTICULO ? A petici#n de patrono% a inspecci#n de Traba$o podr(conceder per+iso sobre /oras extraordinarias /asta e +(xi+o de dos por d6a.No se considerar(n /oras extraordinarias as -)e e traba$ador oc)pe ens)bsanar s)s errores.

    RECARGO POR HORAS EJTRAS: e recar'o es )na re+)neraci#n adiciona

    -)e recibe e traba$ador por as /oras extraordinarias% -)e corresponden a*P de traba$o% es decir se e pa'a e dobe art. KK LT7. Fa -)e estabecera tari3a /oraria

    ARTICLO KK Las /oras extraordinarias os d6as 3eriados se pa'ar(n con e*P de recar'o> e traba$o noct)rno reai"ado en as +is+as condiciones-)e e di)rno con e 2K a KP% se'9n os casos. E traba$o e3ect)ado endo+in'o se pa'a tripe Art. 24 de D.0. 4M* de 4 de abri de *MK% ee!ado aLe en 3ec/a 2M de oct)bre de *MKM7

     JORNADA DE TRABAJO DIRNA% NOCTRNA ? =I@TA: por ra"ones t&cnicas a $ornada de traba$o p)ede estabecerse en /oras de d6a o de a noc/e

    a7 La $ornada di)rna se desarroa entre as a+ 2: p+b7 La $ornada noct)rna se desarroa entre as 2: p+ a+c7 La $ornada +ixta se desarroa )tii"ando parte de /orario di)rno parte

    de noct)rno.

    ;or-)e ro+pe con e co+porta+iento bio#'ico destinado a descanso detraba$ador% a $ornada noct)rna es de /oras no de < /oras art LT7

    ARTICLO La $ornada e3ecti!a de traba$o no exceder( de < /oras por d6a de < por se+ana. La $ornada de traba$o noct)rno no exceder( de /orasentendi&ndose por traba$o noct)rno e -)e se practica entre /oras !einte seis

    de a +a,ana. 0e except9a de esta disposici#n e traba$o de as e+presasperiod6sticas% -)e est(n so+etidas a re'a+entaci#n especia. La $ornada de+)$eres no exceder( de /oras se+anaes di)rna

    E traba$o noct)rno est( pro/ibido para +enores +)$eres. La $ornada para as+)$eres +enores de *< no debe exceder de /oras se+anaes

    ,-ul es el recargo por trabajo nocturno/0 0)pone )na re+)neraci#n adiciona-)e percibe e o a traba$adora por traba$o noct)rno en )na proporci#n -)e!ar6a de 2K a KP art. KKLT7. D0 de 2 de abri de *M.

    *. Traba$o noct)rno en estabeci+ientos co+erciaes o5cinas tienen )nrecar'o de 2KP

    2. Traba$o noct)rno en estabeci+ientos ind)striaes 3(bricas tiene )nrecar'o de 4P

    4. Traba$o noct)rno para +)$eres +enores de *< a,os tiene )n recar'ode P en3er+er6a traba$o do+&stico7

    . Traba$o noct)rno entre as *2 p+ a+ -)e se c)+pa en acti!idades+ineras tanto en e interior co+o en exterior +inado en todo tipo detraba$o noct)rno ser( de KP /a -)e cac)ar e $orna diario.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    34/58

    DIAS HKBILES DIAS ERIADOS: son considerados d6as /(bies para etraba$ador os as6 estabecidos d)rante e a,o art. * LT7% son d6as /(biespara e traba$o todos os d6as de a,o

    Los d6as 3eriado: son todos os do+in'os% os 3eriados ci!ies os as6decarados e'a+ente

    ARTICLO * 0on d6as /(bies para e traba$o os de a,o% con excepci#n de os3eriados% consider(ndose taes todos os do+in'os% os 3eriados ci!ies os -)eas6 3)eren decarados ocasiona+ente% por ees decretos especiaes.

    Art. 2: se,aa -)e es pro/ibido e traba$o en d6a 3eriado% sino p)edes)spenderse e traba$o% por ra"ones de inter&s p9bico o por as caracter6sticasde +is+o traba$o% e traba$ador podr( tener descaso por 2 /oras. Art. 4 4*de DR% os traba$adores -)e traba$en en d6a 3eriado% tienen derec/o a eecci#nde e+peador a co+pensar e d6a 3eriado en e -)e traba$aron con descanso enotro d6a de a se+ana

    RECARO ;OR TRABAJAR EN DA 8ERIADO: art. KK LT7> se pa'ar( con e*P de recar'o. La e de 2M de oct)bre de *MK. Art. 24 se,aa -)e se pa'ae tripe.

    D0 *2 de 4 de dicie+bre de *M> os 3eriados nacionaes -)e coincidencon e d6a do+in'o% ser(n co+pensados con e d6a )nes

     !ORNADA DE TRABA!O DE MU!ERES MENORES: no debe ser +aor a /oras se+anaes art. LT7% en e caso de os adoescentes entre * *<a,os7 ta+bi&n es de /oras diarias de )nes a !iernes obi'atoria+entedeben descansar dos d6as a a se+ana c#di'o ni,o% ni,a adoescente7% sepro/6be e traba$o noct)rno para os adoescentes% -)e sea pei'roso e

    insa)bre -)e pon'a en ries'o s) desarroo 36sico% a -)e e desarroo 36sico+(s e desarroo +enta es a +ad)re".

    LA !ORNADA CONTINUA LA DISCONTINUA:

     Jornada contin)a: es a -)e se c)+pe de +anera corrida tiene )n descansode )na /ora

     Jornada discontin)a: se di!ide en dos periodos de tie+pos i')aes con )nainterr)pci#n de dos /oras. A+bas son i')a+ente !(idas se estabece en osestat)tos internos de a e+presa s)s re'a+entos% s)$eto a s)s necesidades.

    Descansos re+)nerados: s)pone a reposici#n de a 3)er"a de traba$o existen

    !arios tipos:

    Descanso inter$ornada o descanso diario: es +6ni+o de dos /oras poro +enos )na /ora c)nado es $ornada contin)a.

    Descanso se+ana: o constit)en os d6as do+in'os% se conoce co+odescanso /ebdo+adario descanso a s&pti+o d6a7. 8)e incorporada porpri+era !e" por Le de 24 de no!ie+bre de *M*K )e'o se consoidopor Le de 2M de oct)bre de *MK

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    35/58

    =0 IN8OR=ACIÓN: /ttp:er+o-)isbert.tripod.co+pd3sdt*2descanso.pd3 

     En e caso de +)$eres traba$adores +enores% e traba$o en d6a do+in'oest( expresa+ente pro/ibido% pero existen excepciones c)ando se debetraba$ar por necesidades de a e+presa

    DE0CAN0O 0ABTICO: ade+(s de d6a do+in'o co+o d6a de descanso% en)n intento por red)cir a $ornada de traba$o por ac)erdo entre partes sep)ede acordar )n descanso de +edia $ornada en a se+ana% extendiendo a

     $ornada diaria )na /ora +(s. E art6c)o K* de a LE a)tori"a -)e sea)+ente )n a/ora +(s para co+pensar e descanso de +edio d6a. Lacost)+bre /a /ec/o -)e se incorporen en +)c/os sectores e d6a s(bado.A')nos sectores est( incorporado e s(bado in'&s% -)e s)pone traba$ar /oras e d6a s(bado% pero se pa'a co+o si /)biera traba$ado < /oras.

    VACA0IÓN ANAL O DE0CAN0O ANAL: s)pone )n espacio proon'ado dedescanso est( destinado a a rec)peraci#n tota de a 3)er"a de traba$o%es saaria+ente re+)nerado sin nin'9n tipo de desc)entos. E art6c)o

    de a LT 3)e +odi5cado por e decreto 4*K de *M de a'osto de *MK2. Laescaa -)e estabece es de:

    * a K a,os X *K d6as

    KY* d6a a * a,os X 2 d6as

    * Y *d6as en adeante X 4 d6as

    E3ectos de a !acaci#n an)a:

    i. Es pa'ada% s)r'e e pa'o de a !acaci#n de pro+edio de tota'anado en os 9ti+os 4 +eses o M d6as

    ii. No es co+pensabe en dinero% sa!o c)ando se conc)e a reaci#nabora se extin')e e contrato de traba$o se pa'a en d)od&ci+as7

    iii. No es ac)+)abe% a ob$eto de prote'er a sa)d de traba$ador% sa!oac)erdo entre partes por escrito

    At.//. 1a vacación anual no ser compensable en dinero' salvo acuerdomutuo por escrito' y ser ejercitada conforme al rol de turnos que formule el

     patrono.

    i!. Es s)sceptibe de ded)cci#n por 3atas art. 4 DR7 se desc)enta de a!acaci#n c)ando e traba$ador ten'a +(s de *2 3atas discontin)asd)rante e a,o% si son 3atas contin)as es despido% p)ede ser

    3raccionado.Art. 4 DR. 1as ausencias injusti$cadas del trabajador podrn ser imputadas

     por el patrono al per%odo de vacación anual pagada' cuando totalicen ms dedoce d%as durante el a*o.

    La LT a respecto se,aa -)e: c)ando as reaciones de traba$o soninter+itentes se interr)+pe7 por e$e+po a a'ric)t)ra7% se to+a a !acaci#nsie+pre c)ando a interr)pci#n no sea +enor a *K d6as.

    http://ermoquisbert.tripod.com/pdfs/dt12-descanso.pdfhttp://ermoquisbert.tripod.com/pdfs/dt12-descanso.pdf

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    36/58

    Art. K LT. Los traba$adores de e+presas -)e% por s) nat)rae"a% s)spendane traba$o ciertas &pocas de a,o% no 'o"ar(n de !acaciones% sie+pre -)e ainterr)pci#n no sea +enos de *K d6as -)e d)rante ea perciba nor+a+entes)s saarios.

    TARIA HORARIA

    0aario b(sico e -)e 5')ra en e contrato7 4 d6as +es co+ercia7 Xpro+edio diario

    ;ro+edio diario< /orasX tari3a /oraria

    CALCLO FORA0 E@TRA

    @ +in)tos se')ndos X @*

    @* Y @ /oras X@2

    @2 x @27 X@4

    @4 x tari3a /oraria X pa'o por recar'o /oras extra

    CLCLO DO=INICAL

    ;ro+edio diario @4 x NU do+inica traba$o

    E art6c)o *2 de c#di'o ni,o% ni,a adoescente estabece /oras para eadoescente debe traba$ar soo K d6as a a se+ana estabece < /oras a d6a debe descansar os d6as s(bado do+in'o sin re+)neraci#n

    T&3a # 11

    El salai$

    I. Ori'en eti+o#'ico concepto

    0aario pro!iene de at6n 0ALARI=% -)e si'ni5ca G0ALH% por-)e en a edadanti')a a os do+&sticos se es pa'aba con )na cantidad deter+inada 5$a desa% per+iti&ndoe e interca+bio con otros prod)ctos tr)e-)e7

    Concepto: desde e p)nto de !ista de derec/o de traba$o si'ni5care+)neraci#n o retrib)ci#n por e traba$o s)bordinado. 0on sin#ni+oretrib)ci#n econ#+ica% re+)neraci#n con e t&r+ino saario

    Distintos en3o-)es: En3o-)e econ#+ico: e saario es )n in'reso o r&dito -)e corresponde a

    traba$ador s)bordinado o dependiente por a prestaci#n de )n traba$o tiene as +is+as caracter6sticas -)e o -)e si'ni5ca as )tiidades para ee+peador

    En3o-)e $)r6dico: e saario es a contraprestaci#n a traba$o s)bordinado dependiente -)e consiste en )na 'anancia de traba$adora% enconsec)encia tiene )n contenido patri+onia% por-)e constit)e )n

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    37/58

    bene5cio -)e in'resa a patri+onio de traba$ador. La prestaci#n detraba$o s)bordinado e saario son prestaciones rec6procas por eo eotor'an a a reaci#n de traba$o )n car(cter sinaa'+(tico

    En3o-)e socia: e saario tiene -)e !er con a redistrib)ci#n de ari-)e"a> en consec)encia con a b9s-)eda de a $)sticia socia. E saarioa no soo se o entiende co+o )n +edio -)e 'aranti"a a sobre!i!enciade traba$ador s) n9ceo 3a+iiar% desde e p)nto de !ista socia se oconcibe co+o )n +ecanis+o +ediante e c)a a ri-)e"a -)e prod)ce asociedad se a distrib)e entre s)s +ie+bros% ;or e$e+po a se')ridadsocia% por-)e todos aporte+os )n porcenta$e de n)estro saario para arenta de $)biaci#n. La partici#n de os traba$adores en as )tiidades -)e'enera a e+presa. Otro e$e+po es e a')inado de na!idad% entre otros.Desde este p)nto se da a b9s-)eda de saario $)sto% -)e e traba$adorten'a a posibiidad de c)brir s)s necesidades b(sicas s) n9ceo3a+iiar.

    DE8INICIÓN DE 0ALARIO: e saario es a re+)neraci#n tota inc)e /oras

    extras% pri+as% bonos% etc.7 c)a-)iera sea s) 3or+a en dinero% especio%ser!icios7 -)e percibe e traba$ador co+o retrib)ci#n a a prestaci#n de )ntraba$o p)esto a disposici#n de e+peador en condiciones de s)bordinaci#n dependencia. La e'isaci#n boi!iana soo ad+ite e saario en pa'o dedinero D0 2*7

    Conc)siones:

    E saario co+prende todas as re+)neraciones percibidas por etraba$ador% si'ni5ca saario b(sico% /oras extras% recar'o por traba$onoct)rno% do+inicaes% bonos% pri+as.

    E saario p)ede incorporar distintas +odaidades en s) pa'o

    E saario es a contraprestaci#n a traba$o% a i')a !aor de traba$o% i')asaario a -)e este debe ser proporciona a traba$o7 E saario soo existe si existe reaci#n de traba$o ese saario s)r'e

    co+o consec)encia de )n contrato de traba$o art. K2 LT art. 4M deDR7

     Art. K2. emuneración o salario es lo que percibe el empleado u obrero' en pago de su trabajo. o podr convenirse salario inferior al m%nimo' cuya$jación' seg4n los ramos del trabajo y las )onas del pa%s' se har por el5inisterio del 6rabajo. El salario es proporcional al trabajo' no pudiendohacerse diferencias por sexos o nacionalidad.

    Art. 4M emuneración o salario es el que percibe el empleado o trabajador endinero' en pago de su trabajo' incluy(ndose en esta denominación' lascomisiones y participaciones en los bene$cios' cuando (stos invistan carcter

     permanente.

    Concepto:

    Es o -)e percibe e e+peado ) obrero en pa'o de s) traba$o

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    38/58

    E saario es proporciona a traba$o no p)ede /aber di3erencia por sexoo nacionaidades

    Tiene )n car(cter sinaa'+(tico a -)e se basa en a reciprocidad!endo +i 3)er"a de traba$o a ca+bio de )n saario7

    II. Casi5caci#n de saario*. ;or s) 3or+a de pa'o: p)ede ser por )nidad de tie+po% por )nidad de

    obra o a desta$o por co+isi#n

    ;or )nidad de tie+po: retrib)e e es3)er"o despe'ado en a $ornada detraba$o sea pa'o por e soo /ec/o de c)+pir a $ornada abora% sin interesaros res)tados ni e rendi+iento o'rado% to+a en c)enta e tie+po de d)raci#nde traba$o se p)ede pa'ar por /ora traba$ada% por d6a traba$ado% por se+ana%por +es% etc%7

    ;or )nidad de obra: se pa'a de +anera proporciona a traba$o reai"ado enconsec)encia se to+a en c)enta e n9+ero de pie"as o'radas% e a!ance de aobra o a +eta de prod)cci#n acan"ada.

    E saario a desta$o: no es )n s)edo 5$o en s) +onto% se pa'a de +aneraproporciona a prod)cto o'rado% en consec)encia est( !inc)ado a a cantidadde prod)cci#n

    0aario por co+isi#n: es )na +anera de pa'ar reati!a+ente n)e!a% sepa'a ta+bi&n de +anera proporciona a a !enta e3ect)ada% por ee+peado% percibe )na co+isi#n e traba$ador es )n inter+ediario%percibiendo )na co+isi#n7

    2. ;or e +edio de pa'o> en dinero% en especio% en ser!icios +odaidades+ixtas.

    En dinero: se pa'a en +oneda de c)rso e'a es e +edio pre3erente depa'o. Art. K4 LT

    Art. K4. Los per6odos de tie+po para pa'o de saario% no podr(n exceder de*K d6as% para obreros% de )n +es para e+peados do+&sticos. 1os pagos severi$carn precisamente en moneda de curso legal' en d%a de trabajo y en ellugar de la faena' quedando prohibido hacerlo en lugares de recreo' venta demercader%as o expendio de bebidas alcohólicas' salvo tratndose detrabajadores del establecimiento en que se haga el pago.

    E D0 *

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    39/58

    4. ;or e +o+ento de a percepci#n de saario: se casi5ca en dos% ensaario directo saario indirecto

    0aario directo: es a retrib)ci#n econ#+ica in+ediata% act)a peri#dica-)e percibe e traba$ador o traba$adora. ;)ede ser diario% -)incena% o+ens)a. Es act)a> de ac)erdo a poder ad-)isiti!o de +ercado tiene-)e tener reaci#n con os precios es peri#dico7. 0e repone a ener'6adiaria de traba$ador

    0aario indirecto> se /ace e3ecti!o +ediante +ecanis+osco+pe+entarios o adicionaes. ;or e$e+po en 00% !i!ienda socia seaportaba a 8O=BI0 )n aporte de e+peador e traba$ador7> ta+bi&n epa'o de bene5cios sociaes% a -)e se pa'an a a conc)si#n decontrato. aranti"a a sobre!i!encia de traba$ador +(s a( de aacti!idad abora diaria.

    . De ac)erdo a s) poder ad-)isiti!o: se casi5ca en saario no+ina saario rea:

    0aario no+ina> es e con!enio entre e traba$ador e e+peador enconcreto es a s)+a de dinero -)e e traba$ador percibe por a !enta de

    s) 3)er"a de traba$o -)e se expresa independiente+ente de s) poderad-)isiti!o. Es e acordado entre e traba$ador e e+peador 5')ra ena papeeta de pa'o% etc.7

    0aario rea: es a cantidad de bienes ser!icios -)e e traba$ador p)edead-)irir con e +onto de dinero -)e p)ede percibir a t6t)o de +onto desaario en consec)encia e saario rea estabece e ni!e de !ida -)ep)ede acan"ar e traba$ador. Es o -)e p)ede co+prar con s) saario

    III. Otros conceptos saariaesI. 0aario b(sico: es e -)e 5')ra en e contrato de traba$o% por eso se o

    deno+ina ta+bi&n saario de contrataci#n en econo+6a% se esti+a-)e e saario es para os +ie+bros de a 3a+iia7 en e contrato no

    5')ran /oras extras% bonos% pri+as% a')inados% etc. Este saariob(sico no p)ede ser in3erior a saario +6ni+o naciona !i'ente.II. 0aario +6ni+o !ita: Art DR de a e> e +inisterio de traba$o o

    5$a estabeciendo as necesidades

    Decreto Le de de enero de *M> Art. * e saario +6ni+o !ita es e -)eatentas to+ando en c)enta7 as condiciones propias de cada re'i#n 'eo'r(5ca econ#+ica% se considera indispensabe para per+itir a traba$ador s)3a+iia ad-)irir os art6c)os de cons)+o% de !i!ienda de abri'o para+antener )n ni!e de !ida s)5ciente. Es e -)e necesita e traba$ador parasatis3acer s)s necesidades tanto e traba$ador co+o s) n9ceo 3a+iiar

    0aario +6ni+o !ita con escaa +#!i: 0)pone a 5$aci#n peri#dica de saario+6ni+o !ita de ac)erdo a -)e se prod)ce a incre+ento de os precios de osbienes de cons)+o ser!icio -)e son indispensabes para a sobre!i!encia detraba$ador s) 3a+iia para este a$)ste se to+a en c)enta a canasta 3a+iiar%-)e es )na ista de bienes de cons)+o prod)ctos indispensabes esa istase trad)ce en precios act)ai"ados7

    III. 0aario +6ni+o e'a o saario +6ni+o naciona: o 5$a e Estado atra!&s de +inisterio de traba$o. Nadie p)ede 'anar +enos a saario

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    40/58

    +6ni+o e'a. Este saario +6ni+o e'a sir!e en e sector pri!ado dere3erencia para b)scar a)+ento saaria

    IV. ;rotecci#n e'a a saario: se prote'e e'a+ente a saario de dosposibes 3actores:

    i. La inso!encia econ#+ica de e+peadorii. 8rente a a acci#n de acreedores de traba$ador: e saario es

    irren)nciabe% as6 o dispone e art6c)o de a LT < III7 de aConstit)ci#n ;o6tica de Estado. E saario es ine+bar'abe art. < i!de a C;E7.

    iii. E saario 'o"a de cr&dito pri!ie'iado% es decir tiene derec/opre3erente en s) pa'o art. * LT7

    Art. *. En caso de cesaci#n de ser!icios por -)iebra o p&rdida co+probada ainde+ni"aci#n se red)cir( a a +itad e cr&dito de obrero 'o"ar( de preaci#ncon3or+e a a e ci!i.

    ;or o -)e o pri+ero -)e se debe priori"ar es e pa'o de saario

    i!. E saario no es co+pensabe ni s)sceptibe de ded)cci#n o retenci#nde parte de e+peador art. 4 DR7

    Art. 4 E patrono no podr( ded)cir% retener o co+pensar s)+a a')na -)ereba$e e +onto de os saarios por a-)ier de /abitaciones% )"% a')a% atenci#n+&dica +edica+entos% )so de /erra+ientas% o por +)tas no a)tori"adas pore re'a+ento interno de estabeci+iento% aprobado por e =inisterio de

     Traba$o% sa!o o disp)esto por as ees ci!ies.

    !. E saario no es s)sceptibe de reba$as% a -)e eso constit)e despidoindirecto

    !i. Los anticipos saariaes no p)eden exceder de a -)inta parte de

    saario de traba$ador Le de 22 de no!ie+bre de *MK7!ii. No p)ede pa'ar )n saario in3erior a saario +6ni+o e'a !i'ente.art. K LT de a LT7

    !iii. E pa'o de saario debe ser oport)no art. K4 LT7% se debe pa'ar+(xi+o en e t&r+ino de *K d6as

    T&3a # 1>

    Ot$s c$%c&pt$s salaial&s

    *. ;ri+a an)a o de )tiidades

    Es )na re+)neraci#n -)e de +anera an)a adiciona recibe e traba$ador

    co+o participaci#n de as )tiidades de a e+presa. Art. K LT

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    41/58

    Art.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    42/58

    VII. D.0. 24M* de 4 de +ao de *MM% art. en e caso de ase+presas de sector p9bico soo se pa'a a pri+a an)a o de)tiidades en a-)eas e+presas de nat)rae"a prod)cti!a% es decir-)e prod)"can bienes o presten ser!icios.

    VIII. D.0. 2 de * de $)io de *MMK: en e caso de sector p9bico epa'o de a pri+a an)a o de )tiidades debe e3ect)arse pre!iaa)ditoria externa no debe exceder e +onto de )n s)edo +ens)a

    En res)+en:

    *. La pri+a an)a o de )tiidades no p)ede exceder a +onto de )n s)edo+ens)a

    2. De )n *P de )tiidades% se distrib)e e 2KP4. 0i no /)bo )tiidades se de+)estra a 0IN% a e+presa no est( obi'ada

    a dar pri+as si es +enos de *P% recibir( +enos2. A')inado: es ta+bi&n )na re+)neraci#n an)a co+pe+entaria -)e

    retrib)e adiciona+ente a 3)er"a de traba$o )e'o de )n a,o contin)ode s) prestaci#n

    A')inado de na!idad: inicia+ente 3)e instit)ido co+o 'rati5caci#n dee+peador a traba$ador en consec)encia era !o)ntario ocasiona. Ba$o apresi#n de os traba$adores e pa'o de a')inado se con!irti# en obi'atorio. Lapri+era !e" -)e se instit)o a obi'aci#n de pa'ar 3)e por a e de *< dedicie+bre de *M desde 2*4 se pa'a dos a')inados Decreto 0)pre+o N*

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    43/58

    ii. Bono de anti'Sedad: ta+bi&n es )na re+)neraci#n adiciona -)e etraba$ador percibe de +anera proporciona a s)s a,os de ser!icios

    D.0. 2* de 2M de a'osto de *MM> art : estabece a escaa -)e sir!ede re3erencia para a apicaci#n de bono tanto para pri!ados p9bicos.

    Escaa> a,osDe 2 a a,os X KP

    De K a a,os X **P

    De < a * a,os X *

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    44/58

    ries'os de traba$ador% tanto 36sicos co+o +entaes% -)e inc)sop)eden pro!ocar a +)erte

    ii. E desarroo tecno#'ico% e )so intensi!o de a +a-)inaria%condiciones precarias en e traba$o% incre+entan os ries'os detraba$o para eo se adopta )n con$)nto de nor+as $)r6dicas concar(cter protecti!o de traba$ador. accidentes de traba$o en3er+edades de traba$o7

    0e prote'e por dos !6as:

    La !6a pre!enti!a: -)e es e )so de +edios e'aes% t&cnicos +&dicos -)etraten de ei+inar os ries'os de traba$o

    La !6a c)rati!a: si se prod)ce e accidente de traba$o o a en3er+edad detraba$o debe irse a a preposici#n de sa)d de traba$ador o si /a 3aecido% ase')ridad socia se encar'a de s) derec/o de ca)sa/abiente /erederos7

    Ries'os de traba$o: -)e inc)e a os accidentes de traba$o en3er+edades de

    traba$o. A+bas si'ni5can posibiidades ciertas de a3ectaci#n de a 3)er"a detraba$o% por-)e a3ectan s) contin)idad e inc)so s) s)per!i!encia. Estasobi'aciones deben ser atendidas por a e+presa para ase')rar condicionesadec)adas de traba$o% tanto por a !6a pre!enti!a co+o por a !6a c)rati!a%prestando pri+eros a)xiios se /ace car'o a se')ridad socia ca$a nacionade sa)d7% e /ospita de obreros% e c)a depende de a ca$a naciona.

    II. La &sp$%sa,ili'a' pat$%al" 'isp$sici$%&s l&;al&s al &sp&ct$i. Le de * de dicie+bre de *MK: a presente e pone en !i'encia e

    c#di'o de se')ridad socia en consec)encia re')a e se')ro sociaobi'atorio e e+peador tiene a obi'aci#n de a5iar a s) traba$adora se')ro socia7

    ii. Le 'enera de Traba$o s) decreto re'a+entario de < de dicie+brede *M2

    iii. Re'a+ento e *MM< de a'osto de *MM> pone en !i'encia a e de/i'iene% se')ridad oc)paciona bienestar

    i!. Le K de dicie+bre de 2*> e de pensiones!. Constit)ci#n po6tica de Estado% art. K

    LGT DECRETO REGLAMENTARIO

    a7 La obi'aci#n 'enera de protecci#n de os traba$adores. art. LT 2 de re'a+ento7

    ARTICLO E patrono est( obi'ado a adoptar todas as preca)cionesnecesarias para a !ida% sa)d +oraidad de s)s traba$adores. A este 5nto+ar( +edidas para e!itar os accidentes en3er+edades pro3esionaes% paraase')rar a co+odidad !entiaci#n de os ocaes de traba$o> instaar(ser!icios sanitarios adec)ados en 'enera% c)+pir( as prescripciones deRe'a+ento -)e se dicte sobre e as)nto. Cada e+presa ind)stria o co+erciatendr( )n Re'a+ento Interno e'a+ente aprobado.

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    45/58

    Art.2. Cada e+presa ind)stria o co+ercia -)e c)ente con +(s de !eintee+peados obreros% deber( tener )n Re'a+ento Interno e'a+ente aprobadoapic(ndose con re3erencia a este as)nto as disposiciones contenidas en eDecreto 0)pre+o de 24 de no!ie+bre de *M4

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    46/58

    Las e+presas con +(s de K traba$adores deben +antener )no o +(s/ospitaes a s) car'o% si no existiese oro centro sanitario e /ospita atender(ta+bi&n a os 3a+iiares de traba$ador

    Art. M: Las a3ecciones end&+icas de )'ar% no se consideran en3er+edades detraba$o o pro3esionaes

    d7 Obi'aci#n patrona de pro!eer art6c)os de pri+era necesidad: Art. LT

    ARTICLO 1os patronos mantendrn almacenes de aprovisionamiento' poradministración directa' en lugares que disten ms de : =ilómetros de uncentro de población. 1as ventas se harn al costo y en forma de av%o cuyovalor se descontar de los salarios a pagarse. 8e except4a el caso de lasempresas cuyos convenios de menor costo contin4en en vigor.

    En os )'ares en os -)e disten +(s de * W+ de a pobaci#n +(scercana% os e+peadores +antendr(n a+acenes de apro!isiona+iento

    ba$o ad+inistraci#n directa p)per6a7. Las !entas se /ar(n a precios decosto en 3or+a de a!6o se desc)enta de s) saario7e7 Obi'aci#n de e+peador de brindar per3ecciona+iento t&cnico de

    3or+aci#n escoar: art. < LT

    ARTICLO

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    47/58

     permanentes y temporales. 1a enfermedad profesional' para $nes de esta 1eydeber ser declarada efecto exclusivo del trabajo y haber sido contra%dadurante el a*o anterior a la aparición de la incapacidad por ella causada.

    At-cl$ >.

    Los ries'os pro3esionaes co+prenden os accidentes de traba$o asen3er+edades pro3esionaes.

    0e entiende:

    a ;or accidente de traba$o% toda esi#n or'(nica o trastorno 3)ncionaprod)cido por a acci#n s9bita !ioenta de )na ca)sa externa conocasi#n o co+o consec)encia de traba$o% -)e deter+ine dis+in)ci#n op&rdida de a capacidad de traba$o de 'anancia o +)erte dease')rado>

    , ;or en3er+edad pro3esiona% a todo estado pato#'ico prod)cido porconsec)encia de traba$o% -)e sobre!en'a por e!o)ci#n enta pro'resi!a% -)e deter+ine a dis+in)ci#n o p&rdida de capacidad detraba$o de 'anancia o +)erte de ase')rado -)e sea pro!ocada por aacci#n de os a'entes noci!os c)a ista 5')ra en e Anexo N * depresente C#di'o.

    Acci'&%t& '& ta,a9$" es )na esi#n tra)+(tica o ateraci#n 3)nciona -)ep)ede ocasionar a +)erte co+o consec)encia de a acti!idad abora% -)e noes i')a a )n accidente co+9n. La en3er+edad abora es prod)cto de traba$o

    ocasiona esiones or'(nicas o trastornos 3)ncionaes p)ede ser te+pora oper+anente tiene -)e ser consec)encia de a acti!idad de traba$o% debe/aber sido contra6da d)rante )n a,o anterior -)e apare"ca a incapacidad. E$.:a siicosis o +a de +ina7

    S$,& la '&%%cia '& acci'&%t&s '& ta,a9$ < &%5&3&'a'&s '&ta,a9$: At. =? < = LGT

    ARTICLO art

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    48/58

    incapacidad abso)ta per+anente> c7 incapacidad abso)ta te+pora> d7incapacidad parcia per+anente> e7 incapacidad parcia te+pora.

    En caso de +)erte prod)cto de ries'o de traba$o% a inde+ni"aci#n -)e ecorresponde es de 2 a,os de traba$o.

    ;or incapacidad abso)ta per+anente% si'ni5ca *P de dis3)nci#n% ainde+ni"aci#n corresponde a dos a,os de s)edo o saario.

    La incapacidad abso)ta te+pora soo d)ra circ)nstancia+ente7% e +onto deinde+ni"aci#n se pa'a )n saario i')a a tie+po -)e d)re s) incapacidad% perono p)ede ser +aor a )n a,o% sino se !)e!e per+anente

    Incapacidad parcia per+anente: tiene co+o inde+ni"aci#n )n saario -)ecorresponde a *< +eses

    Incapacidad parcia te+pora: inde+ni"aci#n corresponde a saario por d6a+ientras d)re a incapacidad% no debe ser +aor a +enes% sino es to+adaco+o incapacidad parcia per+anente

    0e apica de +anera s)petoria os 'rados de incapacidad7% se da c)ando ee+peador no s)scribea5ia a a se')ridad socia. e K de * de dicie+brede 2* e C007% se encar'a de as prestaciones a corto pa"o sonen3er+edad% +aternidad ries'os pro3esionaes a car'o de a ca$a naciona desa)7. La e K abro'a a e de *MK re')a as prestaciones a ar'o pa"o!e$e"% in!aide" +)erte7 a car'o de as A8; -)e !an a pasar a 'estorasestataes.

    ;ROTECCIÓN E0;ECIAL A LA =ATERNIDAD ? A LA =INORIDAD

    C;E art. < VI7 art. 4 LT

    Art. 4. E e+peador debe to+ar todas as +edidas para 'aranti"ar a sa)d36sica co+odidad en e traba$o c)ando se trate de traba$adores +)$eres oni,os

    Art. K< a LT K4 de DR.

    0e,aan -)e est( pro/ibido e traba$o de +enores de * a,os% a excepci#n deaprendices. Los traba$adores entre * *< a,os no p)eden ser contratadospara traba$os s)periores a s) capacidad 36sica -)e a3ecten o retarden s)desarroo 36sico

    Art. KM: est( pro/ibido e traba$o de +)$eres +enores en abores pei'rosas%

    insa)bres pesadas en a-)eas -)e per$)di-)e s) +ora b)enascost)+bres

    Art. : est( pro/ibido e traba$o noct)rno para +)$eres traba$adores+enores * a *< a,os7 excepci#n en a +)$er en caso de traba$os deen3er+er6a traba$adoras de /o'ar

    0ALA0 CNA: art. 2 LT

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    49/58

     >6?-@1A &2C 1as empresas que ocupen ms de : obreros mantendrn salascuna' conforme a los planes que se estable)can.

    RE0;ECTO A LA =INORIDAD LABORAL ENTRE * ? *< A[O07: est( re')adopor e c#di'o ni,o% ni,a adoescente. Casi5ca a os traba$os en pei'rosos%insa)bres de pei'ro +ora. Estos tipos de traba$o est(n expresa+ente

    pro/ibidos para +enores entre * *< a,os7. La se+ana abora para e+enor es de /oras% en e caso de +e$or s) $ornada debe ser de < /orasdiarias de K d6as a a se+ana% debiendo descansar dos d6as a a se+ana sinre+)neraci#n

    T&3a # 1

    D&&c)$ c$l&cti*$ '&l ta,a9$

    I. C$%c&pt$

    E derec/o coecti!o de traba$o es )na parte de derec/o de traba$o -)e tienepor ob$eti!o re')ar os 3en#+enos as reaciones coecti!as de traba$o por+edio de nor+as dictadas por e Estado o por re'as e+anadas por ac)erdosentre traba$adores e+peadores% representados por s)s sindicatos s)s're+ios. ;ara a doctrina itaiana se deno+ina derec/o sindica% debido a -)ese precisa de )n 3)erte desarroo de os sindicatos os 're+ios. En e derec/oindi!id)a de traba$o e n9ceo centra es a reaci#n indi!id)a de traba$o% en ecaso de derec/o coecti!o de traba$o son os intereses coecti!os de ostraba$adores

    II. O,9&ti*$: &;la t&s c$sasa7 E dese+pe,o de os or'anis+os representati!os de os traba$adores

    sindicatos7 e de os e+peadores 're+ios7b7 Re')a os contratos coecti!os de traba$oc7 Re')a os conictos coecti!os de traba$o a /)e'a

    0) caracter6stica centra si')e siendo a protecci#n de os traba$adores> pero ano soo co+o responsabiidad de Estado% sino co+o atrib)ci#n con3erida en+arcos +(s a)t#no+os a os traba$adores e+peadores

    III. !sti7cati*$s:a7 E desarroo ind)striab7 E s)r'i+iento de 'randes 3(bricas aentando e desarroo tecno#'icoc7 La +asi5caci#n en a prod)cci#n

     Todo esto e!o a ca+bios de orden socia% econ#+ico% tecno#'ico% deb6anocasionar ta+bi&n ca+bios de orden $)r6dico. na n)e!a reaidad -)ede+anda )na n)e!a concepci#n $)r6dica respecto a as reaciones aboraes se expresa en e derec/o coecti!o de traba$o.

    IV. C$3p$%&%t&s 5%'a3&%tal&s '&l '&&c)$ c$l&cti*$ '&lta,a9$

  • 8/16/2019 Apuntes Derecho Laboral de Clases

    50/58

    0on tres:

    a7 Or'ani"aciones sindicaes 're+ios e+presariaes -)e est(nencar'ados de de3ender os intereses de s)s a5iados7 centra+ente ene contrato de sindicato% para +e$orar as condiciones de traba$o para ostraba$adores% creaci#n de n)e!os bonos% +e$orar e r&'i+en de

    descansos% entre otros para os e+presarios% a or'ani"aci#n en're+ios no es )n re-)isito% p)ede o'rar ac)erdos a tra!&s de s) 're+ioo indi!id)a+ente% para os traba$adores es obi'atoria s) or'ani"aci#nen sindicatos sobre todo para s)scribir con!enios o contratos coecti!os.

    b7 Contratos coecti!os> es )n ac)erdo s)scrito entre )no o !ariose+peadores con )n sindicato representante de os traba$adores con a3ederaci#n o con3ederaci#n sobre condiciones de traba$o dere+)neraci#n c)a !i'encia estar( i+itada% es decir se s)scribir( portie+po deter+inado% e contrato coecti!o de traba$o debe +e$orar ascondiciones de contrato indi!id)a de traba$o. La +aor !irt)d decontrato de traba$o es -)e prote'e a os a5iad