“EUROPAR BATASUNARI ETA BIZKAIARI BURUZKO ......2009an, Berlineko horma erortzearen hogeigarren...

“EUROPAR BATASUNARI ETA BIZKAIARI BURUZKO OHARRAK 2009AN”

URTEROKO TXOSTENA (2010eko urtarrila)

AURKIBIDEA

I. E

I.

KARI

B

I.

E

II. E

II.

II. 2.- EUROPAKO KONTSEILUKO LEHENDAKARIAREN ETA ATZERRI POLITIKAKO GOI

ORDEZKARIAREN IZENDAPENAK...................................................................................................... 20 II.3.- EUROPAKO PARLAMENTUA: HAUTESKUNDEAK ETA LEHENDAKARI BERRIA................... 22 II.4.- EUROPAKO BATZORDEAREN BERRIZTAPENA....................................................................... 26 II.5.- ATZERRIKO EKINTZARAKO EUROPAKO ZERBITZUA SORTZEA (KHEZ).............................. 28

III. EB-REN ORAINGO EKONOMIA ............................................................................ 29

III. 1. NAZIONALISMO EKONOMIKOAK: ZATIKETAREN MEHATXUA............................................... 29 III. 2. EB-REN LAGUNTZAK EKIALDEKO EKONOMIEI: LETONIA, HUNGARIA ETA ERRUMANIA . 31 III. 3. EUROPAKO DIRU BATASUNA: INTERES TASAREN MURRIZTAPENAK ETA LIKIDEZIA BANKUEI

............................................................................................................................................................... 32 III. 4. EUROPAKO BANKARAKO LAGUNTZA: EROSKETA ETA BERME PUBLIKOAK “AKTIBO TOXIKO”

IZENEKOEN ARLOAN .......................................................................................................................... 34 III.5. EUROPAKO MERKATU BATUA ETA POLITIKA BATERATUAK: EKIMEN GARRANTZITSUAK 36

III.5.1. FINANTZA SISTEMA IKUSKATZEKO PROPOSAMENA ...................................................... 36 III.5.2. JUSTIZIA AUZITEGIA: FARMAZIAK LIBERALIZATZEAREN AURKAKO EPAIA ................. 38 III.5.3. IMMIGRAZIOA: LANGILE ILEGALAK KONTRATATZEA ZIGORTZEN DUEN ZUZENTARAUA

............................................................................................................................................................ 39 III.5.4. INTERNETEN SARTZEKO MURRIZTAPENEI BURUZKO ZUZENTARAUA, LEGEZ KONTRAKO

DESKARGAK EGITEAREN ONDORIOZKOA................................................................................... 40 III.6. LEHIA– ESTATUKO LAGUNTZAK: ESPAINIAKO SOZIETATEEN GAINEKO ZERGAKO KENKARIEI

BURUZKO SALAKETA.......................................................................................................................... 42 III.7. LEHIA- INTEL-EN NAGUSITASUN POSIZIOAREN GEHIEGIKERIA .......................................... 43

IV. BIZKAIA ETA EUROPAR BATASUNA 2009AN.................................................... 44

IV.1. BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN EKIMENAK ETA GAURKOTASUNA..................................... 44

UROPAKO INTEGRAZIOA 2009AN ...................................................................... 1

1. LISBOAKO ITUNA INDARREAN SARTZEA .................................................................................. 1 I. 2. ZABALTZEA: AURRERAKUNTZAK KROAZIAREKIKO NEGOZIAZIOETAN ETA ATXIKITZEKO ES

ERRIAK: ALBANIA, SERBIA ETA ISLANDIA ..................................................................................... 6 3. EUROPAKO DIRU BATASUNA: HAMARGARREN URTEURRENA ETA AURREIKUSPEN

KONOMIKOAK .................................................................................................................................... 12

UROPAKO ORAINGO ERAKUNDEAK................................................................. 16

1.- EUROPAKO KONTSEILUAK TXEKIAREN ETA SUEDIAREN LEHENDAKARITZETAN............ 16

UIV.1.1. JUSTIZIA AUZITEGIA: EUSKADIKO FISKALITATEARI BURUZKO EPAIAU ......................... 44 UIV.1.2. EUROPAR BATASUNAK BERRIRO IREKI DU ANTXOAREN ARRANTZA KANTAURIAN U 46 U UIV.1.3. BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN BEKAK ............................................................................ 47

48 I ..................................................... 49

RI BURUZ URTERO EMANDAKO

....... 49

U BATERANTZ

............................................................................................................................................................ 57

IV.1.4. EUROPAREN EGUNA BIZKAIAN..........................................................................................

V.2. GAURKOTASUN SEKTORIALA ..............................................

IV.2.1. BATZORDEAK EGITURA FUNTSEI ETA KOHESIO FUNTSA

TXOSTENAK...............................................................................................................................

IV.2.2. KERIK GABEKO INGURUAK EB-N ....................................................................................... 52 IV.2.3. MUGAZ GAINDIKO SALEROSKETA ELEKTRONIKORAKO OZTOPOAK EZABATZEA. ... 54 IV.2.4. KLIMAREN ALDAKETARA EGOKITZEA: EUROPAKO JARDUKETA ESPARR

EB-RI ETA BIZKAIARI BURUZKO OHARRAK 2009AN

1

I. EUROPAKO INTEGRAZIOA 2009AN

I. 1. LISBOAKO ITUNA INDARREAN SARTZEA

Lisboako Itunaren berrespena, azkenean, 2009an osatu zen, eta, horrela,

aitu egin baitzen 2002an eztabaidatzen hasitako erakunde-berrikuntza (Konbentzioak Europako

halaber, zortzi urteko linbotik irteteko aukera ematen du”, laburbildu zuen eurodiputatu italiar batek,

Bk benetako “hesi-maratoia” (Barrosok Itunaren berrespenari jarri zion izena) abakiak hartzeko orduan

eraginkortasuna hobetzeko, barne-demokrazia handitzeko eta munduan garrantzi

abenduaren 1ean sartu zen indarrean. Egun horretan, Portugalgo hiriburuak zeremonia arranditsua antolatu zuen, Itunaren “estreinaldia” ospatzeko.

Protokoloko hitzaldietan, nahitaez, Hogeita zazpi estatuek Itun berria indarrean sartuta egindako urrats handia nabarmendu bazen ere, Europako hiriburu guztietako sentsazio nagusia hauxe izan zen: lasaitasun handikoa, azkenean am

Konstituzioa sortzeko egindako deialdia). Bidean, EBk hiru ezezko jaso ditu erreferendumean (Frantzia eta Holanda 2005ean, eta Irlanda 2008an); gainera, uko egin dio Europako lehenengo Konstituzioa sortzeko asmoari.

“Ez da nahi genuen Konstituzioa, baina funtsezko berrikuntzak ditu, eta

Ituna indarrean sartzeko egunaren bezperan. Ezin izan dugu Batzordearen tamaina txikitu (aurrerantzean ere estatukide bakoitzeko komisario bat izango du), eta Ministro Kontseiluko bozketa-sistema berria, Estatu bakoitzeko biztanleriarekiko proportzionalagoa, 2017ra arte ez da guztiz indarrean sartuko. Nolanahi ere, Europako legelari askok onartzen dutenaren arabera, Itun berriak, azkenean, huts egin zuen Konstituzioaren edukiaren %95 jasotzen du.

Egainditu zuen; gainera, tresna egokia eskuratu zuen er

handiagoa lortzeko.


2

Ituna 2009an onetsi zuten azkenak honako hauek izan ziren: Alemania, Irlanda, Polonia eta Txekiar Errepublika.

ALEMANIA: errekurtsoa Konstituzio Auzitegian

Konstituzio Auzitegia, otsailaren 10ean, Parlamentu Federaleko talde kristau-demokratako diputatu batek Itunaren aurka aurkezturiko salaketa aztertzen hasi zen; diputatu horrek salaturikoaren arabera, Lisboako Ituna indarrean sartuz gero, Alemaniak ez zuen subiranotasunik izango, Parlamentu Federala botere barik geldituko zen eta Alemaniako Konstituzio Auzitegiak berak ere Luxenburgoko Justizia Auzitegiari eskualdatu beharko zion bere eskumenaren zatirik handiena.

Konstituzio Auzitegiak uztailaren 1ean emandako irizpenaren arabera, Lisboako Ituna bateragarria zen Alemaniako Lege Nagusiarekin; hala eta guztiz ere, berrespen-prozesua geldiarazita utzi zuen, harik eta bi parlamentu-ganbera nazionalek

Europako epaileek azkar lan egitera behartu zuten Alemaniako parlamentua, Lisboako unarekin batera doan eta Parlamentuaren partaidetza (Europako arauak egiteko

erreformatzera. Etorkizunean, Alemaniako gobernuak Biltzar Federalari kontsulta egin beharko dio Bruselari beste edozein

(Europako gaietarako ganberak) erabakiak hartzeko zituzten eratxikipenak indartzea legez onetsi arte, Lisboako Itunak subiranotasun nazionala ez urritzeko.

Itorduan) arautzen duen lege osagarria

eskumen utzi behar dionean. Irailean, Alemaniako parlamentuko bi ganberek, Bundestag eta Bundesrat izenekoek, onetsi egin zuten erreforma.

IRLANDA: Lisboako Itunari buruzko erreferendum berria

ak Erreformatzeko Itunari, 2008ko ekainaren 12an egindako erreferendumean; ondoren, 2009ko urriaren 2an, irlandarrak berriro joan

sotzen dituen alderdiak ez baitira

Irlandak uko egin zion Eratzeko Itun

ziren hautestontzietara. Irlandako gobernuak subiranotasuna mantentzeko bermeak eskatu zituen, zergen arloan, neutraltasun militarrean eta abortuaren gaian. Europako legerian adituak diren zenbaiten iritziz, berme horiek jaso egingo dira berrespen berririk beharko ez duen protokolo batean, protokolo horrek ja


3

Itunaren barruan sartzen. Europako hurrengo Itunean sartuko litzateke Europako antolamendu juridikoan, eta itun hori Kroazia eta Islandia Atxikitzeko Ituna izan daiteke.

Bigarren kontsulta honetan, aldeko botoak itxaropen guztiak gainditu zituen, guztizkoaren %67,1era heldu baitzen; gainera, partaidetza handiak, %58 (2008koa baino bost puntu handiagoa), berariaz legitimatu zuen baietzaren garaipena. Emaitzaren

tuan sartzeko aukera ematen baitzien.

aldaketa pragmatismoaren garaipentzat interpretatu zen, oraingo krisialdi-egoeran. Izan ere, Irlandako ekonomia estu lotuta dago Europar Batasunera, eta irlandarrek ez zuten beste sinesgarritasun-krisirik sortu nahi izan Europaren eraikuntzan, horren biktima nagusiak irlandarrak eurak izango baitziren. Hain zuzen ere, irlan finkaturiko Amerikako Estatu Batuetako multinazional handiek Itunari baietza emateko kanpaina egin zuten; horrek agerian jarri zuen multinazionalok Irlandarekiko zuten interesaren funtsezko faktore bat Irlanda EBn egotea zela, Irlandak Europako Merkatu Ba

Irlandako lehen ministroa, Brian Cowen, pozik agertu zen emaitzaren balorazioa egitean, eta esan zuen irlandarrek egokiena egin zutela euren etorkizunerako. “Irlandaren etorkizuna Europan dago, hobeak gara batuta egonez gero”, esan zuen.

POLONIA: lehendakariaren berrespena

Polonian, Parlamentuak Ituna 2008ko apirilean onetsi arren, Lech Kaczynski lehendakariak ez zuen berretsi nahi izan Irlandako bozketa berriaren emaitza jakin arte. Urriaren 10ean, azkenean, bete egin zuen azken tramite hori.

TXEKIAR uzitegian eta salbuespena ERREPUBLIKA: Errekurtsoa Konstituzio AOinarrizko Eskubideen Gutunean

Txekiar Errepublikan Lisboako Ituna berretsi ondoren (Parlamentuko Beheko Ganberak otsailaren 18an eta Senatuak maiatzaren 6an), Václav Klaus estatuburu euroeszeptikoak esan zuen, Poloniako lehendakariak egin zuen bezala, ez zuela Ituna sinatuko Irlandako bigarren erreferenduma egin arte.


Hala eta guztiz ere, Lisboako Itunak oztopo gehiago ere gainditu behar izan zuen. xekiako Konstituzio Auzitegiak, azaroaren 3an, ezetsi egin zuen Europari

atxikitzearen aurkako senatari kontserbadore batzuek aurkezturiko errekurtsoa, Ituna Txekiako konstituzioaren aurkakoa izateari buruzkoa, 2008ko azaroan beste errekurtso batekin egin zuen bezala (Ituneko alderdi batzuei buruzko errekurtsoa).

Prozedura judizial horrekin batera, Txekiako Klaus lehendakariak Itunaren aurkako jarrera agertu zuen, kideei Txekian Oinarrizko Eskubideen Europako Gutunaren aplikazioa indargabetzeko eskatuz, Bigarren Mundu Gerraren ostean Txekoslovakiako Sudeteetako eskualdetik kanporaturiko (naziei lagundu izana leporatuta) gutxiengo alemanen balizko lurralde-errebindikazioak ekiditeko. Txekiarrek salbuespen bat nahi zuten, Erresuma Batuak lan-zuzenbidean edo Poloniak familia-zuzenbidean eta abortuaren arloan lortutakoak bezalakoa.

Eskabidea onartu ondoren, eta Konstituzio Auzitegiaren erabakiaren ostean, Klausek epaiaren egunean bertan (azaroaren 3an) sinatu zuen Ituna. Kontserbadore britainiarren liderrak, David Cameron-ek, hasitako polemikari ere amaiera eman zitzaion; horrek, urr a Ba ian agintea ha

T

ian, Itunaren sinadura atzeratzeko eskatu zion Txekiako lehendakariari, Erresumtuan erreferenduma antolatzeko, Cameronen alderdiak 2010eko udaberrrtuz gero, eta estatukide guztiek Ituna berretsi ezean.

http://europa.eu/lisbon_treaty/index_es.htm http://ec.europa.eu/news/eu_explained/091201_es.htm

4


Lisboako Itunak Europar Batasunaren Ituna eta Europar Batasuna Eratzeko Ituna (Erromako Ituna) zuzendu ditu; horren izen berria “Europar Batasunaren Funtzionamenduaren Ituna” da. Ministro Kontseiluko bozketetan gehiengo kualifikatuaren sistema berria gehiengo bikoitzean oinarritzen da (estatuen %55 eta biztanleen %65), eta 2014ko azaroaren 1ean sartuko da indarrean. Egun horretatik 2017ko martxoaren 31ra bitartean, erabakiren bat gehiengo kualifikatu horren bidez hartu behar denean, edozein estatuk erabaki hori Nizako Itunean hitzarturiko oraingo sistemaren arabera hartzeko eskabidea egin dezake (Batasuneko biztanleriaren %62ko balizko ordezkaritzarekin, 345eko guztizkotik 255eko gutxienekoa eskatzen duen koefiziente-sistema). Lisboako Itunari esker, bozketa-sistema, Europako Parlamentuarekin batera erabakitzeko modalitatean, eremu berrietan aplikatu da, erabakiak aho batez hartzeko sistemaren ordez. Beraz, 40 arlotan ezabatu egingo da beto-eskubidea; besteak beste: Justizia eta Barne Ministerioa, immigrazioa eta lankidetza poliziala eta judiziala, Energia eta Interes Orokorreko Zerbitzuak. “Batasunak Atzerri Arazoetarako eta Segurtasun Politikarako duen Goi Ordezkariak” indartu egingo ditu bere eskumenak, Konstituzioan ezarritakoaren arabera; hau da, EBko Atzerri Arazoetako Ministro Kontseiluko lehendakaritza izango du, eta, gainera, Batzordeko lehendakariordea ere izango da. Europako Kontseiluko Lehendakaritzan lanpostu egonkorra sortu da, bi urte eta erdiko aldirako, eta hori behin luza daiteke.

5


I. 2. ZABALTZEA: AURRERAKUNTZAK KROAZIAREKIKO NEGOZIAZIOETAN ETA ATXIKITZEKO ESKARI BERRIAK: ALBANIA, SERBIA ETA ISLANDIA

2009an, Berlineko horma erortzearen hogeigarren urteurrena izan zen, eta bost urte bete ziren EB Erdialdeko eta Ekialdeko Europarantz zabaldu zenetik.

EB zabaltzeko aukera pizgarri indartsua da erreforma politikorako eta ekonomikorako; halaber, indartu egiten ditu bakea eta egonkortasuna. EBren interes estrategikoen barruan, prozesu horren dinamika erabakitako printzipioetan eta baldintzetan oinarrituz mantentzea sartzen da.

2009ko urriaren 14an, Batzordeak EB zabaltzeko urteroko estrategiaren agiria argitaratu zuen, 2009ko jarraipen-txostenekin batera; bertan, Batzordeko zerbitzuek kontrolatu eta ebaluatu egiten dituzte atxikigaiek eta balizko atxikigaiek azken urtean izandako lorpenak.

http://ec.europa.eu/enlargement/5years/documents/impact/publication14078_en.pdf http://ec.europa.eu/enlargement/index_es.htm

6

http://ec.europa.eu/enlargement/press_corner/key-documents/reports_oct_2009_es.htm�


7

Atxikigaien aurrerakuntza-txostenetatik nabarmendu beharreko alderdiak: Kroazia, Turkia eta Mazedonia (Jugoslaviako Errepublika ohia).

roaziak aurrerakuntza garrantzitsuak egin ditu, atxikitzeko negoziazioetan Kezarritako parametroak betetzearen arloan. Negoziazio horiek, berriz, Esloveniak eta Kroaziak mugen arazoaren kudeaketari buruz akordio politikoa lortu ondoren hasi ziren berriro. Kroaziak jarraitu egin beharko du erreforma-ahaleginekin, batez ere sistema judizialari eta herri-administrazioari, delinkuentzia antolatuaren aurkako borrokari eta


8

gutxiengoen eskubideei dagokienez. Kroaziak parametroak garaiz betetzenatxikitzeko negoziazioak hurrengo urtean bukatzeko aukera dago.

baditu,

Irailaren 11n, Kroaziak akordio bat lortu zuen Esloveniarekin, bi aldeek Ipar Adriatikoko lurralde-uren titulartasunari buruz duten gatazka desblokeatzeko; horren ondorioz, haien atxikitze-negoziazioak blokeaturik zeuden, 2008ko abendutik.

Zabaltzeko komisarioak, Olli Rehn-ek, joan den apirilean, arbitraje-auzitegia ezartzeko aukera planteatu zien bi herrialdeoi, Zagrebek eta Liublianak euren errebindikazioak auzitegi horren iritzipean jartzeko; adibidez, Esloveniak Adriatikorako erabateko sarbidea izateko duen eskubidea aldez aurretik onartzea.

Irailean lorturiko akordioaren arabera, mugen gaia Kroazia EBri atxikitzeko negoziazioetatik kanpo aztertuko da, eta arbitraje baten bidez edo nazioarteko auzitegi batean ebatziko da. Bruselak, nolanahi ere, ohartarazi egin du Zagrebek ustelkeriaren eta krimen antolatuaren aurkako borroka hobetu, sistema judiziala finkatu eta, Jugoslavia ohiari dagokionez, gerrako krimenen auzitegiarekiko lankidetza sustatu beharko duela.

Turkiak oraindik ere aurrerakuntza gehiago egin beharko ditu, europarren klubari atxiki nahi bazaio. Atxikigaiei buruzko urteroko txostenaren arabera, Ankarak indartu egin behar du ustelkeriaren eta krimen antolatuaren aurkako borroka. Halaber, prentsa- eta adierazpen-askatasunik ez egotea ere kritikatzen da. Txostenean esaten enez, gainera, Turkiak hobetu egin behar du emakumeen eta gurtzaren askatasunen

oslaviako Antzinako Errepublika, aurrerakuntza garrantzitsuak egin ditu, eta Atxikipenerako Elkartearen oinarrizko lehentasunak nabarmen landu ditu.

darloan, baita gutxiengoei emandako tratuan ere (esate baterako, kurduak).

Puntu positiboak ikusten ditu; adibidez, Armeniarekiko harreman diplomatikoen normalizazioa, eta erreforma judizialean izandako aurrerakuntzak goresten ditu. Ankarak oraindik ere itxi egiten dizkie portuak eta aireportuak greziarrei eta zipretarrei, baina oraingoan ez dago zigorrik, bi alderdien arteko negoziazioa ez oztopatzeko.

Mazedoniak, Jug

Batzordearen ustez, Mazedoniak nahiko ondo betetzen ditu Kopenhageko Europako Kontseiluak 1993an ezarritako irizpide politikoak eta Egonkortze eta Elkartze Prozesua; beraz, atxikipenerako negoziazioak hasteko gomendioa ematea erabaki du.


Balizko atxikigaien aurrerakuntzari buruzko txostenetatik azpimarratu beharreko alderdiak: Montenegro, Albania, Serbia, Bosnia-Herzegovina, Kosovo eta Islandia

Montenegro. EB-Montenegro harremanen panorama orokorra positiboa da. ontenegrok 2008ko abenduan eskatu zuen Atxikipena. 2009ko apirilean Kontseiluak

ekin loturiko gaiei buruzko interim-akordioa, 2008ko urtarrilaren 1ean indarrean sartu zena, arazo barik inplementatzen ari

ko prest dago, Kontseiluak azaroaren 16an eskabidea egin ondoren. Parlamentuko hauteskundeek bete egin zituzten nazioarteko araurik gehienak. Hala eta

Matxikigai horri buruzko iritzia emateko eskatu zion Batzordeari. Iritzi hori 2010eko udazkenean jakinaraziko da. Merkataritzari eta horr

da; herrialdearen betebeharrak, Egonkortze eta Elkartze Akordioan (EEA) ezarritakoak betetzen ari dira.

Albaniak apirilaren 28an egin zuen EBri atxikitzeko eskabidea. Batzordea irizpena prestatze

guztiz ere, Zuzenbide Estatuaren lehentasuna eta erakunde publikoen funtzionamendu onaren bermea oraindik ere erronka handiak dira.

Serbiak agirian jarri du EBra gehiago hurbiltzeko konpromisoa, kontuan hartuta EBrekin egindako interim-akordioko xedapenak aplikatzen jarraitu duela eta erreforma

9


10

garrantzitsuak abiatu dituela. Atxikitzeko eskaria abenduaren 22an aurkeztu zuen, Balkanetako eskualde osorako karga sinboliko handikotzat harturiko egintza batean, berretsi egiten baitu zonako potentzia nagusiak egonkortasunerantz izandako bilakaera.

ar urte hauetan gure helburu nagusia Serbia Europar Batasunean sartzea izan da”.

Bosnia-Herzegovinak premia handiz bizkortu behar ditu bere funtsezko erreformak. Herrialde hori EBri atxikitzeko, ezinbestekoa da hango buruzagiek baterako ikuspegia edukitzea, jarraitu beharreko norabideari eta atxikitze-baldintzak betetzeko borondate politikoari dagokienez.

Kosovon nolabaiteko egonkortasuna dago, baina hori oraindik ere ahula da. Europar batasunak Kosovon Zuzenbide Estatuaren alde duen eginkizuna, EULEX, zabalduta dago eta jardunean ari da. Kosovok erronka handiak ditu; esate baterako, Zuzenbide Estatuaren defentsa, ustelkeriaren aurkako borroka eta delinkuentzia antolatua, administrazio-gaitasuna indartzea, eta biztanle serbiarrak eta beste gutxiengo batzuetakoak babestea.

Islandiak uztailaren 23an aurkeztu zuen atxikitzeko eskabidea, Suediako lehendakaritzari aurkezturiko idazki baten bidez.

Islandia Europako Merkataritza Askeko Elkarteko kidea da (EFTA), eta, orain dela 15 urtetik, Europako Ekonomia Esparruko (EEE) kidea da. Horrenbestez, bertako araudiaren zati handia, Merkatu Batuari, Lehiari eta Merkataritzari buruzkoa, bateratuta eta EBko legeriara egokituta dago. Gainera, Islandia Schengengo Espazioan dago 1996tik.

Islandiako Atzerri Arazoetako ministro Össur Skarphedinsson-ek gogoraturikoaren arabera, Islandiak guztiz betetzen ditu estatu berriak Europar Batasunari atxikitzeko negoziazioak egituratzen dituzten 35 kapituluetako 22 baldintzak, eta, halaber, EBko legegintzaren % 75 indarrean dago. Hala eta guztiz ere, analistek ez dituzte negoziazio errazak iragartzen; hain zuzen ere, arrantzaren kapitulua aipatzen dute, arrantza-

Serbiako Boris Tadic lehendakariak, pozaren pozez, esan zuen 2014an herrialdea EBko estatukidea izatea nahi zuela; hori ez zela erraza izango onartu zuen, baina azken hamar urteetan egindako bidea gogoratu zuen, gerra amaitu eta isolamendua hasi zenetik egindakoa; halaber, berak esan zuenez, “ham


11

baliabideek Islandian orain duten kudeaketa ez baita bateragarria EBko Arrantza olitikarekin.

ak atxikig razio-txostena eskatu zioten

P

Uztailaren 27an, hogeita zazpi estatukideetako Atzerri Arazoetako ministroek Islandiaitzat zuen egoerari buruzko manuzko balo

Batzordeari. Txosten hori oinarritzat erabiliko dute hogeita zazpi estatukideek, Islandiak egindako eskabidea onartzen duten ala ez erabakitzeko.


I. 3. EUROPAKO DIRU BATASUNA: HAMARGARREN URTEURRENA ETA AURREIKUSPEN EKONOMIKOAK

Diru Batasunak 10 urte bete zituen 2009ko urtarrilaren 1ean Aldi honetan, euroa nazioarteko b rikako Estatu

, joan-etorriko monetaren balioa).

.igarren monetarik garrantzitsuena izatera heldu da, Ame

Batuetako dolarraren atzetik, eta, zenbait alderditan, gainera, gainditu egin du dolarra (adibidez

Euroa Europa, gaur egun, euroaren zona osatzen duten Europar Batasuneko 16 estatukideren dirua da. Euroa 1999an sartu zen, eta hori aurrerapauso handia izan zen Europaren integraziorantz. Era berean, arrakastarik handienetarikoa ere izan da: EB osoko 329 milioi hiritar inguruk euroa erabili eta erabilera horren hobariak jasotzen dituzte; horiek gero eta handiagoak izango dira, EBko beste herrialde batzuek euroa erabili ahala.

http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/index_es.htm

12


http://ec.europa.eu/economy_finance/emu10/index_es.htm

Azaroaren 3an, Batzordeak udazkeneko aurreikuspen ekonomikoak aurkeztu zituen:

• EBko ekonomia 2009ko bigarren seihilekoan irtengo da atzeralditik, baina BPG % 4 inguru murriztuko da, 2009. urte osoa kontuan hartuta. Mailakako susperraldia dago aurreikusita; BPGk % 0,75 inguruko hazkundea izango du 2010ean, eta % 1,5 ingurukoa 2011n. Jarduerak epe laburrera izango duen gorakadatxoa, bestalde, atzerriko inguruak eta finantza egoerak hobera egitearen ondoriozkoa izango da, baita zergen eta diruaren arloetan aplikaturiko neurri politiko garrantzitsuen ondoriozkoak ere.

• Hala eta guztiz ere, zenbait faktorek geldiarazi egingo dute eskari pribatua, eta, horrenbestez, susperraldiaren indarra. Hain zuzen ere, lan-markatuaren baldintzak ez dira onak, eta, horrela, langabezia-tasa %10,25ekoa izan daiteke EBn.

• Halaber, defizit publikoak ere gora egingo duela dago aurreikusita, 2010ean BPGren % 7,5era arte, 2011n apur bat jaitsi baino lehen, ekonomia hazi eta aldi baterako neurriak kentzen joan arte.

• EBn eta euroaren zonan inflazioak oraingo maila oso baxuetatik apur bat gora egingo duela dago aurreikusita, baina moderatua izango da aurreikuspen-aldian. Inflazioak, 2010ean, % 1 baino zifra apur bat handiagoa izango du, eta 2011n % 1,5 inguruko zifra, bi zona horietan. Lehengaien prezio orokorrak, segurutik, handitu egingo du inflazioa; ekonomiaren atonia orokorrak eta soldaten hazkunde urriak, berriz, beheranzko presioa egingo dute.

Ekonomia eta diru Gaien komisarioa den Joakin Almuniaren hitzetan: «EBko ekonomia atzeralditik irteten ari da, eta hori, neurri handian, gobernuek, banku zentralek eta EBk harturiko asmo handiko neurriei esker da; horiek, izan ere, sistemaren

olapsoa aurreikusteaz gain, susperraldia ere sustatu dute. Hala ere, oraindik ere bide zaila dago egiteko. Susperraldia mantentzeko eta horren iraunkortasuna k

13


bultzatzeko, funtsezkoa da iragarritako neurri guztiak erabat betearaztea eta bankuen sektorearen saneamendua osatzea» .

14


15


16

II. EU

II.1.- E

ROPAKO ORAINGO ERAKUNDEAK

UROPAKO KONTSEILUAK TXEKIAREN ETA SUEDIAREN LEHENDAKARITZETAN

o lehenengo seihilekoan, Batasuneko lehendakaritza txekiarrak Europako hiru ilutarako deialdia egin zuen:

Lehenengo gailurra Bruselan izan zen, martxoaren 1ean, Hogeita zazpien ekintza-batasuna berrezartzeko, eta, horrela, krisi ekonomikoari eta finantzakoari aurre egin ahal izateko. Estatuko eta gobernuko hogeita zazpi buruak batasun-irudia ematen saiatu ziren, hartu beharreko neurrien arloan; horien barruan, koordinazioa indartzea eta aldebakartasunari eta protekzionismo ekonomikoari uko egitea sartzen ziren. Amaierako adierazpenean, aipatzekoa izan zen Barne

2009kkontse

Merkatuaren eta lehia askearen arauak errespetatu behar izatea, jarduera

zia ere Bruselako hiriburuan izan zen, martxoaren 19an eta 20an; horren amaieran egindako adierazpenean,

oi eurora handitzeko, estatukideek euren Ordainketa Balantzan desoreka larriak zituztenean (Letoniak, Hungariak

bilerako eztabaidak, hortaz, klimaren aldaketaren aurkako borrokan oinarritu ziren, kontuan hartuta, batez ere, AEBetako administrazioak gai horri buruz izan duen iritzi-aldaketa handia.

ekonomikoa eta lana suspertzeko bidetzat.

Bestalde, udaberriko Europako Kontseilu bere

hogeita zazpi estatuetako estatuburuek eta gobernuburuek esan zuten “ezagupen berriak sustatu” behar zirela, Batasunean enplegua sustatzeko. Era berean, gizarte-elkarrizketa, lan-merkatuaren malgutasun handiagoa eta Europako langileen mugikortasunaren sustapena gogoratu zituen. Batasuna, halaber, baliozkoa izan zen eurotik kanpo geldituriko estatukideei laguntzeko kreditu-lerroen ataria 25.000tik 50.000 mili

eta Errumaniak jasota zuten laguntza hori).

Hogeita zazpi estatukideetako estatuburuak eta gobernuburuak Amerikako Estatu Batuetako lehendakariarekin bildu ziren Pragan, apirilaren 5ean. Barack Obamak lehendik ere eztabaidaturik zituen, Europako buruzagi nagusiekin, krisiari aurre egiteko nazioarteko neurriak (finantza-sistemak ikuskatzea eta zerga-paradisuak ezabatzea);


17

Otsailean, Batasunak Europako hirugarren Kontseilua egin nahi izan zuen,

uruzagiek, martxoaren erdialdeko gailurrean, erabaki zuten

soldata-kostuak merkatzea, enplegurako erakunde nazionalak sustatzea, lanbide-

bat

ireki zuten. Berriztatze horren barruan, “Sistemaren

atuko du.

maiatzean, krisiaren gizarte-alderdiak aztertzeko; hala eta guztiz ere, azkenean, Batasuneko bkontseilu hori “gizarte-solaskideen bilera” izan behar zela, “Ministro Kontseiluaren eta Europako Batzordearen presentziarekin”. Horrela, maiatzaren 7an, Pragan, “gailurtxo” bat egin zuten, enpleguaren krisia aztertzeko. Bertan, Batasuneko elkarren jarraikako hiru lehendakaritzek hartu zuten parte (garai hartan arduraduna zen Txekiako Errepublikaren lehendakaritzak eta hurrengo biak, Suediakoak eta Espainiakoak), Europako ugazaberiaren eta sindikatuen ordezkariekin batera. Bileraren amaieran, enplegua sustatzeko neurrien dekalogoa aurkeztu zen; horren barruan sartzen diren gomendioen artean, aipatzekoak dira lan-ordutegiak aldi baterako egokitzea, zeharkako

trebakuntza hobetzea, mugikortasuna eta gazteen enplegua (euren konturakoa).

Txekiako gobernuak seihilekoko Europako hirugarren Kontseilurako deialdia egin zuen, eta, bertan, amaiera eman zion bere lehendakaritzari. Gailurra Bruselan egin zen, ekainaren 18an eta 19an.

Europako buruzagiek behin-betiko sustatu zuten Irlandan beste erreferendum egitea, Lisboako Ituna berresteko. Dublinek Europako kideek testu bat onestea lortu zuen; testu horrek, protokolo-lerrunarekin, ezarri zuen itun berriak ez zuela eraginik izango Irlandaren neutraltasun militarrean, autonomia fiskalean eta abortuari buruzko legerian, gai horiek funtsezkoak baitziren irlandarren babesa bermatzeko.

Hogeita zazpiek, era berean, Europako finantza-sistemaren ikuskapena berriztatzeko bidea ere Arriskuetarako Europako Kontseilua” sortzea dago aurreikusita; horrek, finantza-sistemaren egonkortasunak izan ditzakeen arriskuez ohartarazi behar du; halaber, “Ikuskatzaile Sistema” ere sortuko da, Europako hiru agintarik osatua, eta horrek, botere lotesleak izanik, nazioetako ikuskatzaileek estatukideetako arau komunak betetzen dituztela egiazt


18

Urteko bigarren seihilekoan, Suediako lehendakaritzak Europako lau Kontseilurako deialdia egin zuen:

Lehenengo bilera formalean, irailaren 17an egindakoan, Europako hogeita

i ikuskapen makroekonomikoko sistema koordinatua abian jartzeko proposamena egitea erabaki zuen; sistema hori

t eginez; horrela, erakundearen emaitzen araberakoak izango dira, gehiegizko arriskuak ekiditeko. EBk zehapenak

oriek CO2 isurpenak murriztu ahal izateko. Europako Batzordeak egindako zenbatespenen arabera, laguntza hori 100.000 milioi eurokoa izan daiinguru eman zezakeen.

Bestalde, bigarren gailurreko gai nagusiak (urriaren 29an eta 30ean) honako hauek izan ziren: Irlandan Lisboako Itunari buruz egindako erreferenduma eta Txekiako lehendakariarekiko negoziazioak, haren herriarentzat Funtsezko Eskubideen gutuna indargabetzeko egindako eskabidea jasotzeko, eta, horrela, Ituna sinatzeko konpromisoa lortzeko.

zazpi buruzagiek EBk G-20 taldearen gailurrean izango zuen jarrera zehaztu zuten; gailur hori Pittsburghen izan zen, hilabete horretako 24an eta 25ean. Hogeita zazpiek nazioarteko finantza-merkatuen berrikuntzari buruzko barne-eztabaida egin zuten, baita bankuetako goi-zuzendarien soldatari buruzkoa ere. Lehenengo gaiari dagokionez, EBk G-20r

Nazioarteko Diru Funtsaren (NDF), Finantza Egonkortasuneko Kontseiluaren (FSB ingelesezko sigletan) eta ikuskatzaile nazionaletan oinarritzen da.

Europako buruzagiek, bigarren gaiari dagokionez, bankuetako zuzendarien soldataren aldagarritasuna defendatzea erabaki zuten, baina soldata hori mugatzen zuen arauzko proposamen ba

ezartzeko aukera proposatzea erabaki zuen, araudi hori betetzen ez zuten eta zuzendariei neurriz kanpoko konpentsazioak ordaintzen dizkieten erakundeei.

Halaber, eztabaidan, EBk, Kopenhageko mundu-gailurrean (abenduan), klima-aldaketaren aurkako borrokaren arloan izango zuen estrategia aztertu zen. Hogeita zazpiek, eztabaida horretan, herri garatuek garapen bideko herriei eman beharreko laguntzen zenbatekoa aztertu zuten, azken herri h

teke urtean, eta EBk horren %15


19

Azaroaren 19ko Europako Kontseiluak Batasuneko kide berrien izendapena

shton, berriz, Kanpo Arazoetako eta Segurtasun Politikarako.

ko deialdia egin zuen; kontseilu horren bidez, amaitu egin zen Batasuneko lehendakaritzan izandako erantzukizuna. Lisboako Ituna

Hogeita zazpi estatuburuei eta gobernuburuei egindako hitzaldian, belgikarrak

Analista askoren iritziz, belgikarrak pragmatismo handiko hitzaldia egin zuen.

ebatzi zuen. Herman Van Rompuy Europako Kontseiluko lehenengolehendakaritza egonkorrerako aukeratu zuten, eta Catherine A

Suediako lehendakaritzak, azkenean, abenduaren 10erako eta 11rako Kontseilu arruntera

indarrean sartu zenetik lehenengo gailurra izan zen, eta protagonista nagusia, zalantzarik gabe, Van Rompuy izan zen.

esan zuen bere agintaldiko gairik garrantzitsuena ekonomia izango zela; halaber, aditzera eman zuen Europako Kontseiluak “ikusteko moduko mezuak” igorri behar dizkiela biztanleei, ez arlo ekonomikoan bakarrik, baita EBren beste erronka batzuen arloan ere; esate baterako, mendetasun energetikoa edo nazioarteko gatazka batzuekiko jarrera.

Europako Kontseiluetarako etorle kopurua guztiz murriztuko zuela esan zuen (hogeita zazpi estatukideetako buruzagiak, batzorde burua, Catherine Ashton goi-ordezkaria eta bera, Kontseiluko lehendakaritzat; Atzerri Arazoetako ministroak ez ziren kontseiluetan egongo); gainera, esan zuen gailurretako eztabaida politikoari garrantzia emango ziola, hogeita zazpi estatukideen adostasuna eta kohesioa lortzeko eta Europako proiektuak aurrera egiteko.

http://www.consilium.europa.eu/showPage.aspx?id=1812&lang=es


20

II. 2.- EUROPAKO KONTSEILUKO LEHENDAKARIAREN ETA ATZERRI POLITIKAKO GOI ORDEZKARIAREN IZENDAPENAK

Hogeita zazpiek, azaroko Europako Kontseiluan, Europako Kontseilua zuzenduko zuten Batasuneko bi buruzagi berrien hautapena eta Batasunaren Atzerri Ekintza erabaki zituzten, hurrenez hurren.

ra, haren iritzian, “herrialde uztiak garaile izan behar dira negoziazioetan, garaituekin egiten den negoziazioa txarra

izaten baita beti”. Horri dagokionez, esan zuen, 2010eko urtarrilaren 1etik aurrera guztiz onartu duen erantzukizun berrian, “guztiak entzungo” zituela eta “eztabaidek denentzat emaitza ona ematea bermatuko” zuela.

Bestalde, Catherine Ashton, Merkataritzako komisario britainiarra, EBko Atzerri Politikako goi-ordezkari izendatu zuten. Komunikabideek esan zuten gaitasun handiko

ru hamarkadetan bizitza politiko aktiboa izan baitzu untzaren, Konstituzioar ak, Gordon Brownek Lord-en Ganberako buruzagi izendatu zuen, eta, bertan, funtsezko eginkizuna izan zuen Lisboako Itunaren tramitazioan.

Horren izendapena ezusteko handia izan zen, ez baitzegoen aukerarik gehieneko hautagaien artean. Hala eta guztiz ere, indarra hartzen joan zen, Tony Blairen kandidatura baztertu zenean, Europako Kontseiluko lehendakaritzarako. Erresuma Batuak, orduan, Atzerri Politikako Goi Ordezkari postua eskatu zuen, eta, bi postuen arteko oreka ideologiko handia behar zela kontuan hartuta, Ashton laborista aurkeztu zuen hautagai; horrek, analista askok diotenez, hobaria atera zion emakumea izateari.

Herman Van Rompuy, garai hartan Belgikako lehen ministro kristau-demokrata zen, politikari adiskidetzailearen eta eraginkorraren (haren herrialdeko politika konplexuaren arloan) irudiarekin heldu den.

Izendapena onartzeko hitzaldian, Van Rompuyk esan zuen “elkarrizketaren, batasunaren eta ekintzaren aldeko gizona” zela; gaineg

negoziatzailea izatearen ospea zuela, azken hien, Tony Blairren gobernuko bitarteko postu diskretuetan, Hezk

en eta Justiziaren arloetan. Gero, oraingo lehen ministro


Komunikabide eta aditu askok etsipena hartu zuten, Van Rompuyren eta Ashtonen tea ez ziren

“nazioarte mailako” politikariak, eta ez zioten EBri mundu osoan ezagutzeko moduko irudia ematen. Ashtonek ez zuen esperientziarik diplomazia-gaietan, eta, gainera,

a, adituek zalantzan

Gainera, analista askok esan zuten bien profil “grisa” eta ezezaguna, agian, hogeita

k eta protagonismo ezak

era

“profil baxua” ikusita. Horiek esandakoaren arabera, ez bata ez bes

politikari ezezaguna zen, baita britainiarrik gehienentzat ere; horreljarri zuten haren gaitasuna, egin beharreko lan zailak eta konplexuak aurrera eramateko.

zazpi estatukideetako estatuburuek eta gobernuburuek baloraturiko faktorea izan zela, azkenean; izan ere, segurutik, Europako buruzagiek ez zuten nahi izan eurak baino ospe handiagoko ordezkaririk EBko erakundeetan. Diskrezioanazioarteko proiekzioa eta lidergoa kenduko zioten EBri, baina bi ordezkariok

ginkorrak izan zitezkeen adostasunak lortzeko orduan.

http://www.consilium.europa.eu/showPage.aspx?id=1823&lang=es http://ec.europa.eu/commission_barroso/ashton/index_en.htm

21


22

II.3.- EUROPAKO PARLAMENTUA: HAUTESKUNDEAK ETA LEHENDAKARI BERRIA

EUROPAKO HAUTESKUNDEAK – ZAZPIGARREN LEGEALDIA

Ekainaren 4tik 7ra bitartean, europarrek Estrasburgoko Ganberako 736 ordezkariak hautatu zituzten.

% 43,24ko gutxieneko partaide a-ta be rek (2 4ko uteskundeetako gutxi 5,47 bain i pu ba agoa alderdi kontserbadoreak eta talde euroeszeptikoak garaile atera ziren estaturik gehienetan.

► ld di kon erbado ak e erd skuinekoak garaile atera ziren Batasuneko a, Italia, Erresuma Batua, Espainia

► k giste rdezk ko ua oiztu gin z F ntzia ta Danimarkan, en ordura arteko emaitzak

► s n mu rak au rak za g rantz uak n z en F ndian, Austrian, Hungarian, Eslovakian, Holandan eta Erresuma Batuan.

Analista askoren ustez, aipagarria izan zen Europako hauteskundeetako partaidetza gero eta txikiagoa 79ko ute und tako 61,9 ik partaide kopuruak behera egin du etengabe) eta, bestalde, boto-emaileei “Europa geldiarazteko” hitza eman dien diputatuek Ganberan duten presentzia gero eta handiagoa.

Emaitzek berretsi egin zuten Europako Alderdi Popularraren (EAP) hirugarren gara e (j rraian ain z n , 2 dipu uko

e in n b ren a rdia iko ea; n e Eu ako erdi Sozialistak

aldeko liberalek hirugarren postua berriz, 55 eserlekuetaraino igo zuten euren

rako Batasuna” eta “Ezker Bateratua” taldeak, berriz, nabarmen

murriztu zuen bere ordezkaritza (35 diputaturekin gelditu zen).

tz sa rria in 00 haeneko % 4 koa o b ntu xu ),

aherri “handi” guztietan (Alemania, Frantzi

er ts re ta i-e

eta Polonia),

e olo n o ari pur bik e en ra n eeta Alemanian mantendu egin zituzt

e kui tur rre unt ar its iza itu inla

(19 ha sk ee % 9t

ip na a ); h uze ere 65 tat ordezkaritza lortu eta, gainera, handitu g zue igar lde rek ald iza re, rop Ald(EAS), bigarrenak, 184 eserleku lortu zituen.

Bestalde, atzerakada handia izan arren, ALDE tmantendu zuten, 84 diputaturekin; Berdeek,ordezkaritza. Subiranotasun nazionalen aldekoek, “Nazioen Europataldean bilduta, 54 diputatura iritsi ziren,


23

EUROPAKO PARLAMENTUAREN OSAKETA, 2009- 2014 Estatukide eta talde politiko bakoitzeko diputatu kopurua // 7. legealdia

Guztira

BE 5 5 5 4 1 2 22

BG 6 4 5 2 17

CZ 2 7 9 4 22

DK 1 4 3 2 1 2 13

DE 42 23 12 14 8 99

EE 1 1 3 1 6

IE 4 3 4 1 12

EL 8 8 1 3 2 22

ES 23 21 2 2 1 1 50

FR 29 14 6 14 5 1 3 72

IT 35 21 7 9 72

CY 2 2 2 6

LV 3 1 1 1 1 1 8

LT 4 3 2 1 2 12

LU 3 1 1 1 6

HU 14 4 1 3 22

MT 2 3 5

NL 5 3 6 3 1 2 1 4 25

AT 6 4 2 5 17

PL 28 7 15 50

PT 10 7 5 22

RO 14 11 5 3 33

SI 3 2 2 7

SK 6 5 1 1 13

FI 4 2 4 2 1 13

SE 5 5 4 3 1 18

UK 13 11 5 25 1 13 4 72 Guztira 265 184 84 55 54 35 32 27 736

EPP : Europako Alderdi Popularra (kristau-demokratak) PES : Europako Parlamentuko Talde Sozialista ALDE : Europaren aldeko Demokraten eta Liberalen Aliantza GREENS Berdeak/Europako Aliantza Askea / EFA : UEN : Nazioen Europaren aldeko Batasuna GUE/ NGL : Europako Ezker Bateratuaren Talde Konfederala/Iparreko Ezker Berdea IND/ DEM : Independentzia/Demokrazia Taldea

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?group=2952&language=ES�








http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=BE&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=BG&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=CZ&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=DK&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=DE&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=EE&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=IE&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=GR&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=ES&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=FR&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=IT&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=CY&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=LV&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=LT&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=LU&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=HU&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=MT&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=NL&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=AT&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=PL&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=PT&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=RO&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=SI&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=SK&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=FI&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=SE&language=ES�

http://www.europarl.europa.eu/members/expert/groupAndCountry/search.do?country=GB&language=ES�


Espainiako ordezkaritza nagusia Alderdhauteskunde horiek (23 eserleku); gero, Alderdi Sozialista

i Popularrak dauka, berak irabazi baitzituen (21 eserleku). Hirugarren

U-ICV) lorturiko kopuru bera. “Unión, Progreso y Democracia” alderdiak eta “Herrien Europa” koalizioak (ERC,

indarra “Europaren aldeko Koalizioa” izan zen (CiU, PNV eta CC alderdi nazionalistek osaturikoa), eta 2 eserleku lortu zituen, Ezker Batuak (I

BNG, ARALAR, EA eta beste talde batzuk) eurodiputatu bana lortu zuten.

2004ko hauteskundeetan partaidetzak izandako erortze historikoaren ostean (% 45,14; 20 puntuko beherakada, 1999ko hauteskundeei zegokienez), hauteskunde horietako ezaugarri nagusia interesik eza izan zen, partaidetza-tasa % 46koa baino ez baitzen izan.

http://www.europa ch.do?languagerl.europa.eu/members/public/geoSear=ES

24


LEHENDAKARI BERRIA: Jerzy Buzek

Europako Parlamentua eratzeko bilkuran (Estrasburgon, uztailean), Jerzy Buzek Europako Parlamentuko lehendakari berri izendatu zuten.

Smiłowice-n (Polonia) jaio zen, eta, 1997tik 2001era bitartean, Poloniako lehen ministroa izan zen. Europako Alderdi Popularreko eurodiputatua da 2004tik. Lehendakari berriak esan zuen bera hautatu izana “demokraziaren alde borrokatu ziren milioika pertsonari egindako eskaintza” izan zela, eta 2004an Europar Batasunean sartu ziren Erdialdeko eta Ekialdeko Europako hamar estatuak gogoratu zituen. Izan ere, Buzek Ekialdeko Europako lehenengo lehendakaria da Europako Ganberan, eta kargu garrantzitsua dauka Batasunean.

Polonian poztasun handiz jaso zuten izendapena. Lehen ministro Donal Tusk-ek txalotu egin zuen hautapena. “EBko estatu berrien eta zaharren arteko zatiketaren amaiera da, zatiketa hori beti egon baita, berari buruz hitz egin ez arren”. Garaipen hau Europa

n jakiteak bere lana egiteko duen garrantzia gogoratu zuen. L ea izango dela esan zuen.

berriaren eta zaharraren arteko benetako integrazioaren ikurra da”.

Europako ganberako lehendakaritzat emandako lehenengo hitzaldian, Buzekek bere izendapena “erronka itzela eta ohore handia” zela esan zuen; gainera, hiritarren beharrizanak zein direehentasunetariko bat europarren konfiantza berreskuratz

http://www.ep-president.eu/view/en/

25


26

II.4.- EUROPAKO BATZORDEAREN BERRIZTAPENA

rnuburuek, aho batez, rao Barrosori, Batzorde berriko

lortu zuen, irailaren 16an egindako arekin, gainditu egin zituen, bai engo soila, 718 botoen erdia baino

ehiengo osoa (kideen gehiengoa, 736 to). Parlamentuko bozketan, Barrosok bere talde

odiputaturik gehienen laguntza

a ere. Gainera, hogeita riek

aroaren 27an Barrosok egin ondoren, talde

so ondoren) zehazturiko aldaketa-programa

nomikoa suspertzea.

iari aurre egitea eta gizarte-kohesioa indartzea.

riorekin, k banan-banan

o osoko lean izenda

Ekainaren 18an, hogeita zazpi estatuburuek eta gobebabesa eman zioten Jose Manuel Dulehendakaritzarako hautagaitzat.

Gero, Europako Parlamentuaren berrespena ere bilkuran. Emandako 718 botoetako 383ren babesNizako Itunean ezarritako eskakizuna (botoen gehibat gehiago) eta Lisboako Itunean ezarritako geurodiputatuak gehi bat, 369 bopolitikoko (Europako Alderdi Popular kontserbadorea) euriza talde Liberaleko diputatuen eta Europan sinesten ez zuten n zuen, baita kontserbadore britainiarren, txekiarren eta poloniarren laguntzhamar sozialistaren laguntza izan zuen (gehienak espainolak eta portugaldarrak), hoez baitzuten onartu taldearen abstentzio-jarrera ofiziala.

Batzorde berria izendatzeko ezarritako prozesuari jarraituz, azzorro-banaketa iragarri zuen, hautagai guztiekin kontsulta askoberri horrekin irailean (izendapena jabetearazi ahal izateko:

• Oraingo hazkunde eko

• Epe luzerako jasangarritasuna eta lehiakortasuna bermatzea.

• Langabez

• Europako hiritartasuna indartzea.

n duen BatzordeIrte ko kideak hamalau komisario dira, lehendakaria ere barne. Komisario Elkargo berrian, bederatzi emakume egongo dira, gehienak Europako Alderdi Popularrekoak (Barroso aintzat hartuta 13). Gero, talde Liberala dago, 8 komisaeta, hirugarren, Alderdi Sozialista 6rekin. Izendaturiko hautagaiaagertu behar dira parlamentuko batzordeetan, urtarrilaren 11tik 19ra. Parlamentuk

bilkurako inbestiduraren ostean, Europako Batzordeak modu ofiziatuko du Batzorde berria.


27

Izendaturiko komisarioen erantzukizunak • Joaquín ALMUNIA: Eskumena. Batzordeko lehendakariordea. • László ANDOR: Gizarte Gaiak eta Integrazioa. • Catherine ASHTON: Atzerri Arazoetako eta Segurtasun Politikako goi-ordezkaria, eta

Batzordeko lehendakariordea. • : Barne Merkatua eta Zerbitzuak. Michel BARNIER• Dacian CIOLOŞ: Nekazaritza eta Landa Garapena. • John DALLI: Kontsumitzaileen Politika eta Osasuna. • Maria DAMANAKI: Itsasoko Gaiak eta Arrantza. • Karel DE GUCHT: Merkataritza. • Štefan FÜLE: Zabalkundea eta Auzotartasun Politika. (*) • Johannes HAHN: Eskualde Politika. • Connie HEDEGAARD: Klimaren aldeko Ekintza. • Máire GEOGHEGAN-QUINN: Ikerketa, Berrikuntza eta Zientzia. • Rumiana JELEVA: Nazioarteko Kooperazioa, Laguntza Humanitarioa eta Krisietarako

Erantzuna. (*) • Siim KALLAS: Garraioak. Batzordeko lehendakariordea. • Neelie KROES: Agenda Digitala. Batzordeko lehendakariordea. • Janusz LEWANDOWSKI: Finantza Programazioa eta Aurrekontua. • Cecilia MALMSTRÖM: Barne Arazoak. • Günther OETTINGER: Energia. • Andris PIEBALGS: Garapena.* • Janez POTOČNIK: Ingurumena. • Viviane REDING: Justizia, Oinarrizko Eskubideak eta Hiritartasuna. Batzordeko

lehendakariordea. • Olli REHN: Ekonomia eta Diru Gaiak. • Maroš ŠEFČOVIČ: Erakundeen arteko Harremanak eta Administrazioa. Batzordearen

lehendakariordea. • Algirdas ŠEMETA: Fiskalitatea eta Aduana Batasuna, Auditoretza eta Iruzurraren aurkako

Borroka. • Antonio TAJANI: Industria eta Espiritu Ekintzailea. Batzordeko lehendakariordea. • Androulla VASSILIOU: Hezkuntza, Kultura, Eleaniztasuna eta Gazteria.

(*)Goi-ordezkariarekin/lehendakariordearekin lankidetza estuan. Oharra: Hautagai bulgariarrak, 2010eko urtarrilaren 19an, utzi egin zuen kargua, parlamentu-audientzia

jaso ondoren. Eurodiputatuek zalantzan jarri zuten berari esleituriko gaian aditua izatea eta iraganean izandako negozio pribatuak legezkoak izatea. Bulgariako gobernuak, orduan, Cristalina GEORGIEVA proposatu zuen, eta bera da, 2008tik, Munduko Bankuko lehendakariordea. Batzordearen inbestidurako parlamentu-bozketa, segurutik, otsailaren 9an egingo da.


28

II.5.- ATZERRIKO EKINTZARAKO EUROPAKO ZERBITZUA SORTZEA (KHEZ)

Hogeita zazpi estatukideetako Atzerri Arazoetako ministroek, urriaren 26an, Atzerriko

iek Batzordetik, Kontseiluko Idazkaritza Nagusitik eta estatukideetatik iritsitakoak izango dira; halaber,

AEEZ erakunde independentea izango da Batzordetik eta Kontseilutik, eta erabateko

Izan ere, zerbitzu berriaren antolamendu-egitura eta eskumenen zehaztapena

AEEZ Lisboako Ituneko berrikuntza nagusietarikoa da, eta Batasunak atzerrian duen

Ekintzarako Europako Zerbitzua (AEEZ) sortzea erabaki zuten.

Azkenean, 7.000 funtzionario izango dituela aurreikusten da; hor

Batzordeak Europatik kanpoko herrialdeetan dituen 130 ordezkaritzak (edo gehiago) Europar Batasunaren Ordezkaritzak izango dira. Agian, hamar edo hamabost urtean, ordezkaritza horiek kontsul-zerbitzu komunitarioak eduki ahal izango dituzte.

autonomia izango du bere langileak eta aurrekontua kudeatzeko (50.000 milioi euro 2013ko apirilera arte). Arduradun nagusia Atzerri Politikako goi-ordezkaria izango da, Catherine Ashton; horrek Zerbitzuaren funtzionamenduaren plan zehatza aurkeztu beharko die hogeita zazpi estatukideei, hori apirilean onetsi ahal izateko.

negoziatzen ari dira estatukideen artean. Herrialde batzuk, adibidez, Erresuma Batua eta iparraldeko herrialde batzuk, gutxieneko zerbitzuaren aldekoak dira; hau da, jarduera diplomatikoetara mugatzen den zerbitzua. Beste estatu batzuek, adibidez, Alemaniak, Espainiak eta Italiak, aldiz, nahiago dute zerbitzuak kontsul-lanak eta merkataritza- eta garapen-jarduerak edukitzea.

irudia eta garrantzia sustatuko ditu. “Munduko lehenengo sare diplomatikoa” izango da, ez kide kopurua kontuan hartuta bakarrik, baita horien prestakuntza aintzat hartuz ere: diplomazialari britainiarrak euren antzinako inperioko herrialdeetan, diplomazialari frantsesak Afrika iparraldean eta Ekialde Ertainean, diplomazialari espainolak Amerika Latinoan eta diplomazialari alemanak Ekialdeko Europan.


29

III. EB-REN ORAINGO EKONOMIA

III. 1. NAZIONALISMO EKONOMIKOAK: ZATIKETAREN MEHATXUA

Krisi ekonomikoak eta langabezia-tasa gero eta handiagoek mehatxupean jarri dituzte Merkatu Batuaren printzipio “sakratuak”: langileen eta merkantzien joan-etorri askea, finkatzeko eskubidea edo zerbitzuak askatasunez emateko eskubidea.

Frantziak, urte hasieran, esan zuen automobil-fabrikatzaileei maileguak emateko asmoa zuela (6.000 milioi euro), baldin eta enpresa onuradunek enplegua Frantzian mantentzen bazuten eta produkzioaren zati bat Txekiako Errepublikara, Eslovakiara edo Errumaniara eramaten ez bazuten (herrialde horietan Peugeot-Citröen eta Renaul enpresek mihiztatze-plantak dituzte).

Orduko Topolanek lehen ministroak Merkatu Batuaren arauak urratzea leporatu zion Frantziako Nicolás Sarkozy lehendakariari. Frantziako automozio-sektoreari laguntzeko planaren lehenengo defentsaren ostean (“ez da protekzionista”, esan zuen Atzerri Arazoetarako ministroak, Bruno Le Maire-k, “helburua gure industria eta enplegua defendatzea baita”); azkenean, Frantziako gobernuak enplegua herrialdean mantentzeari buruzko erreferentzia guztiak kendu zituen planetik.

Jose Manuel Durao Barrosok, Europako Batzordeko lehendakariak, hauxe esan zuen gaiari buruz: Europa osoko buruzagi guztiak “presio gogorrak” jasaten ari direla, “EBko eta munduko enpresak eta jendea garai gogorrak igarotzen” ari direlako. Berak dioenez, testuinguru horretan, “atzerakada nazionalista” Barne Merkatuaren aurkako tentaldia da. Nolanahi ere, Txekiako lehen ministroaren iritzi berekoa zen, nazionalismo ekonomikoaren gorakadak sor ditzakeen arriskuei buruz, eta, zentzu horretan, Sarkozyk iragarritako neurriak zorrotz aztertzeko konpromisoa hartu zuen.

Urtarrilean, Britainia Handiko findegi bateko langileek greba egin zuten langile italiarrei eta portugaldarrei aldi baterako enplegua ematearen aurka. Grebaren lema “enplegu britainiarrak langile britainiarrentzat” izan zen, eta eraso zuzena eta sakona izan zen EBko proiektuaren oinarrien aurka.


30

Analista batzuk oso kezkaturik daude nazionalismo- eta protekzionismo-bolada horiek direla eta; zenbait kasutan, izan ere, gobernuek produktu nazionalak kontsumitzeko deia ere egiten dute. Tesirik ezkorrenen arabera, etorkizun hurbilean EBk bi edo hiru

e Alsthomek.

urteko desintegrazioa izango du. Haustea dagoeneko nabaritzen da, iturri horiek diotenez, Europar Batasunak bankuei laguntzeko neurriak onetsi dituenetik;izan ere, estatukideetako gobernuek aurkeztu dituzten neurri horien hobaridunak banku nazionalak dira.

Protekzionismo-joera gero eta handiagoak Barne Merkatuari kalte egiteko eta nazioarteko merkataritza oztopatzeko arriskuak guztiz kezkatzen ditu aditu eta analista asko. “Merkataritza krisiaren soluzioaren zatia izan behar da”, esan zuen, hitzaldi publiko batean, garai hartan Merkataritza komisario izandako Catherin


31

III. 2. EB-REN LAGUNTZAK EKIALDEKO EKONOMIEI: LETONIA, HUNGARIA ETA ERRUMANIA

Krisi ekonomikoak eta finantzakoak eragin oso gogorra izan du EBko garapen bideko ekonomietan. Lehengo estatukideekiko konbergentzia-prozesuan murgilduta, Ekialdeko Europak (Batasunean 2004-2007an sartutakoa), atzerriko inbertsioen irteera kezkagarriak ditu, baita mendebaldeko kideenganako esportazioen atzeraldi gogorra ere. Krisiak, azkenean, agerian jarri du eragin itzela duela herri horien hazkundean; izan ere, hazkunde hori eskulan trinkoko industrien garapenean oinarritzen da, kontsumo-

, eragin politiko handia ere izan du, eta zenbait herrialdetako gobernuak erori egin dira; esate baterako, Letoniakoa, Hungariako

ondasunak sortzen dituzten industrien garapenean (esaterako, automobilak), eta mendebaldeko bezeroek utzi egin diote halako ondasunak erosteari.

Krisiak EBko ekialdean izandako eragin itzelaren ondorioz, ekonomia horietariko batzuetan dibisak hondatu eta porrot-arriskua dago. Adituek diotenez, ez dirudi eskualdean kolapso orokorra gertatuko denik, baina herrialde batzuk porrotean sartzeko arriskua dago; hain zuzen ere, kanpoko zor eta defizit handiagoa izateko arriskua hartu zutenak, edo banku-sistemarik ahulenak dituztenak.

Panorama ilun hori ikusita, EBk, Nazioarteko Diru Funtsarekin (NDF) eta Munduko Bankuarekin koordinazioan, arriskurik handiena duten estatuei premiazko laguntzak ematea onetsi du. Martxoaren amaieran, krisiari aurre egiteko nazioarteko eta Europako laguntzak hiru estatuk jaso zituzten: Letoniak 10.000 milioi euro (3.100 EBtik), Hungariak 25.000 milioi (6.500 EBtik) eta Errumaniak 20.000 milioi (5.000 milioi EBtik).

Europa Ekialdeko finantza-krisiak, halaber

eta Txekiar Errepublikakoa. Ezegonkortasunaren errekorra Letoniak dauka; izan ere, 2009ko lehenengo seihilekoan, hamabosgarren gobernua eratu du, laurogeiko hamarkadaren hasieratik. Baltikoko errepublika horrek % 50eko hazkundea izan zuen 2004tik 2007ra, eta 2009an % 12ko beherakada izan dezake BPGn; langabezia, gainera, biztanleria aktibo osoaren % 50ekoa izateko arriskua dago.


32

III. 3. EUROPAKO DIRU BATASUNA: INTERES TASAREN MURRIZTAPENAK ETA LIKIDEZIA BANKUEI

2009kUrtarrapirile1,5ekoziren.

a oso ahul egotearen ondorioz.

artxoan, Trichetek puntu erdiko bigarren murriztapen bat iragarri zuen, eta, horrela, interes-tasak % 1,5ean gelditu ziren. Analistek esan zuten erabaki

balio berria); horren helburua, berriro ere, euroaren zonako ekonomia suspertzea zen. Trichetek panorama ekonomiko iluna aurkeztu zuen:

o lehenengo seihilekoan, EBZk lau aldiz jarraian jaitsi zituen interes-tasak. ilean eta martxoan murriztapenak puntu erdikoak izan ziren, hurrenez hurren, eta an eta maiatzean, berriz, puntu laurdenekoak. Horrela, seihilekoan, tasek % murriztapena izan zuten: 2008ko abenduko % 2,5etik maiatzeko % 1era jaitsi

Urtarrileko jaitsiera itxaropen handiz hartu zen, euroaren zonako erreferentziako interes-tasa % 2an gelditu baitzen, 2003tik 2005era izandako gutxieneko tasan. Erabakia inflazioak behera egitearen eraginezkoa izan zen (euroaren zonako KPIk % 1,6ko tasarekin itxi zuen 2008, urte horretako uztailean izandako % 4,1 kezkagarriaren ostean). Europako Bankuko Lehendakariak, Jean Claude Trichet-ek, irekita utzi zuen tasen jaitsiera berrietarako atea, esan baitzuen euroaren zona une oso zaila igarotzen ari zela, esportazioek izandako beherakadaren eta kontsumoa eta inbertsio

M

historikoa zela, Europako Diru Batasuna sortu zenetik (1999) tasek izandako mailarik baxuena zelako. Finantza-turbulentziek, gainbehera ekonomikoak eta inflazioaren hondamenak berriro ere justifikatu egin zuten EBZk diruaren prezioa merkatzeko harturiko erabakia, neurri horren bidez jarduera ekonomikoa suspertu ahal izateko.

Apirilean, Europako Banku Zentralak tasen murriztapen bat onetsi zuen, puntu laurdenekoa. Hortaz, tasak % 1,25ean zeuden (EDBko historian aurrekorik gabeko gutxieneko

deflazio-aurreikuspenak 2009ko erdialderako eta % 3-4ko beherakadak Europako PBGn, nazioarteko erakunderik garrantzitsuenak egindako aurreikuspenaren arabera.


33

Maiatzeko bileran, EBZko gobernu-kontseiluak, ostera ere, puntu laurdenean murriztu zituen interes-tasak, eta, beraz, beste gutxieneko historiko baterajaitsi zituen, % 1era.

en. Horrela, EBZk hauxe lortu nahi zuen:

i

nera arte mantenduko zela.

zuen abenduaren 16rako aurreikusitako hamabi

dugu, baina bankuak euren lana egiten hasi behar dira”, ohartarazi zuen Trichetek, erakunde horretako gobernu-kontseiluaren

ri buruz (maiatzean iragarritako programa); horrela, hori ez da ezertan aldatuko 2010eko ekainera arte.

Murriztapen horrekin batera, banku-sistemari likidezia sartuko ziola ere iragarri zuen; horretarako, 60.000 milioi euroko zenbateko osoko bonu bermatuak erosi zirela esan zubankuek, berriro ere, hiritarrei eta enpresei maileguak ematea, eta, horiei esker, ekonomiak garaiko kolapsoa gainditzea.

Neurri hori “ez da konbentzionala” diru-arloan; izan ere, joan-etorrian diru gehiago ibiliz gero, inflazio-tasa handiagoak sortzeko arriskua dago, baldin eta horekonomiak suspertzeko seinaleak ematen dituenean zuzentzen ez bada. Erabaki hori EBZren diru-ortodoxia tradizionalaren eta irmoaren “emakidatzat” hartu zen, nahiz eta, bolumenean, munduko beste banku zentral askok erabakitako likidezia-injekzioak baino askoz ere txikiagoa izan. Ekaineko bileran, EBZk iragarri zuen bermaturiko bonuen erosketa uztailean hasi eta 2010eko ekai

Nolanahi ere, abenduan, EBZk esan zuen Europako bankuei laguntzeko neurri berezietariko batzuk apurka-apurka amaitzeko asmoa zuela. Hain zuzen ere, diru-erakundeko lehendakariak berretsi eginhilabeterako likidezia-enkantea halako hirugarrena eta azkena izango zela, eta sei hilabeterako eragiketak 2010eko martxoaren 31n amaituko zirela. Iragarpen hori, berriz, EBZk susperraldi ekonomikoan erabateko konfiantza balu bezala interpretatu zen. “Finantza-sektoreari laguntzen jarraituko

osteko prentsaurrekoan.

Bankuak, horrela, ez du ahazten sisteman likidezia gehiegi egoteak inflazioaren gorakada eragin dezakeela. Ez zuen ezer esan banku-sistemari bermaturiko bonuak erosteko programa


34

III. 4. EUROPAKO BANKARAKO LAGUNTZA: EROSKETA ETA BERME PUBLIKOAK “AKTIBO TOXIKO” IZENEKOEN ARLOAN

Ekonomia eta Finantzako ministroek, otsailean, lehenengo akordio bat lortu zuten, estatuek kreditu-erakundeak euren “aktibo toxikoak” erosita saneatzeko jarraitu beharreko irizpideei eta arauei buruz.

Bankuen aktiboen erosketa publikoek lehia ez itxuragabetzeko, hogeita zazpiek ikuspegi bateratua eta koordinatua eratzea erabaki zuten, “Banku txarrak”

o irizpideei buruzko jarraibideak egiteko eskatu zioten ministroek Batzordeari, halako erosketak legez kanpoko estatu-laguntzak ez izateko. Beharrezko zehaztapenak zenbait alderdiri lotuta zeuden; esaterako, eskuratzeko aktiboak, horien prezioa eta horiek “banku txarretan” egon daitezkeen aldia eta baldintzak.

Bruselak egindako proposamenaren arabera, prezioa balio ekonomiko errealean oinarritu behar zen, eta ez merkatuko balioan; horren finkapena, berriz, aditu independenteek ikuskatu, bankuetako ikuskatzaileek egiaztatu eta Europar Batasunak berak balioztatu behar du.

Aktibo “toxikoen” tratamenduan halako planak abiatzen dituzten estatukideek “kostuen banaketa egokia” bermatu behar dute akziodunen, hartzekodunen eta zergadunen artean. Horrenbestez, erakunde onuradunek bidezko ordainketa egin beharko liokete Estatuari, eta ordainketa hori, gutxienez, birkapitalizazioengatik ordaintzen dena izan beharko litzateke.

izenekoak (estatu batzuek horietan metatu nahi dituzte aktibo arazotsuak) eta antzeko beste ekimen batzuk abiatzeko; adibidez, halako aktiboetarako berme publikoak.

Adituek esan zutenez, saneatuta egon arte, bankuek ez zuten mailegu gehiagorik emango, eta, beraz, “aktibo toxikoen” tratamendua funtsezko faktorea da finantza-sistemaren susperraldian. Horri dagokionez, aurreikusita dago estatukideek aukera desberdinak hautatzea; hau da, batzuek “banku txar” bat edo batzuk sortzea erabakiko dute, eta beste zenbaitek, berriz, kalteturiko kredituei bermeak edo abalak ematea.

Estatuek halako aktiboak erostean jarraitu beharrek


35

Batzordeak, halaber, sei hilabeteko gehieneko epea planteatu zuen, bankuek laguntza-lan berri horiek erabiltzeko, eta, horrela, erakundeek kalteturik dituzten aktiboen

ko.

Propos ar Batasunak zorrotz zainduko du, kasuz ari lotuta gelditzea, hau

da, kreditua berregituratzeko eta suspertzeko planak abian jartzeari lotuta.

en neurri hori. Hala eta guztiz ere, azaroan, Ekonomiako ministroek ukatu egin zuten Batzordearen ideia,

ak ateratzeko une egokia erabakitzeko, Ecofin izenekoak uste du zenbait faktore baloratu beharko liratekeela; adibidez, suspertze ekonomikoaren finkapena, banku-

pidentifikazioa atzeratzeko (etorkizunean laguntza handiagoak lortzeko) aukera ekidite

ameneko testuaren arabera, Europkasu, aktibo toxikoen “deskargak” bankuen konpromiso

Bruselak banku bideraezinak likidatzeko agindua eman dezake, baldin eta bankuok laguntza publikoen bidez baino bizi ezin badute.

Martxoan egindako Europako Kontseiluak berariaz onartu zu

bankuei laguntzak kentzeari data jartzeari buruzkoa; izan ere, beraren ustez, finantza-sektorearen egoera oraindik ere “oso ahula” zen. Kontseiluaren iritzian, EBko bankuetako aktibo toxikoen berme-planak amaitzeko, birkapitalizatzeko eta kudeatzeko erabaki goiztiar batek “ahuldu eta desegonkortu” egin dezake finantza-sektorea. Fondo publiko

balantzeen sendotasuna eta kreditu-bideen funtzionamendua.


36

III.5. EUROPAKO MERKATU BATUA ETA POLITIKA BATERATUAK: EKIMEN GARRANTZITSUAK

III.5.1. FINANTZA SISTEMA IKUSKATZEKO SISTEMA

Maiatzaren 27an, Batzordeak finantza-sistemaren ikuskapen komunitarioko eredua indartmerka(Europ

Proposaurkezturiko gomendio-txostenean oinarriturik dago; Larosière Nazioarteko Diru Funtsaren antzinako zuzendaria eta Frantziako Bankuaren gobernari ohia da. Proposzuen:

► “Si

zeko proposamena jakinarazi zuen, bankuen, aseguru-etxeen eta balio-tuen arauketan eta ikuskapenean egondako hutsak eta horien ondorio larriak ako ekonomiarako eta enplegurako) berriro ez gertatzeko.

amena Jacques de Larosière-k gidaturiko aditu talde batek otsailean

amenak, hain zuzen ere, ikuskapeneko bi egitura berri sortzea planteatzen

stemako Arriskuen Europako Kontseilua”, EBko finantza-egonkortasunerako hatxu berriak detektatu eta ohartarazi behar duen zaintza makroekonomikoko anoa.

meorg

► “Finantza Ikuskatzaileen Europako Sistema”, hiru finantza-sektoreetariko bakoitza anka, aseguruak eta balioen merkatuak) kontrolatuko duten hiru agintarik osatua. (b

Banakako finantza-erakundeen ikuskapena aurrerantzean ere ikuskatzaile

hirbe

Estatu batzuek zalantzak izan arren (ikuskapen-eredu berria subiranotasun-lagapen

Urriaren 20an, ministroek “Sistemako Arriskuen Europako Kontseilua” sortzea erabaki zuten; horrek zaintzako lanak izango ditu, bankuen egoeraren

nazionalek egingo dute, baina herri guztietako arau komunei kasu eginez. Europako u agintariek, botere lotesleekin, agintari nazionalek arau eta jardun komun horiek tetzen dituztela zainduko dute.

garrantzitsua izango baitzen, bankaren eta, oro har, finantza-sektorearen gaineko kontrolean eta ikuskapenean), Ekonomiako eta Finantzako ministroek onartu egin zituzten proposamenak:


37

irmotasunari, burbuilen sorrerari eta merkatuen azpiegituren funtzionamendonari bu

u ruz. Arriskuak identifikatu ondoren, Kontseiluak gomendioak egingo

Europako hiru ikuskapen-erakunde berriek bitartekotza- eta jarduketa-ahalmenak

ez baitzien Europako agintariei botererik laga nahi, batez ere finantza-erakundeen erreskaterako fondo

ezeztatzeko.

o “Premiazko erabakiak” direnean, berriz, estatu jasotzaileak bi errekurtso aurkeztu ahal izango ditu ministro Kontseiluan, baldin eta erabakiak bere aurrekontu-eskumenetan sartzen dela pentsatzen badu. Ecofinek ezeztatu egin dezake gehiengo soilez.

Abenduko Europako Kontseiluak bi erabakiak onetsi zituen. Hala eta guztiz ere, Europako Parlamentuak oraindik ez ditu onetsi. Berrespen hori azkar eginez gero, sistema berria 2010ean sar daiteke indarrean.

dizkio eraginpeko herriari (edo herriei).

Abenduaren 2an, finantza-sektoreetariko (banka, aseguruak eta burtsa-merkatuak) bakoitzaren gaineko kontrola egingo zuten hiru agintaritza sortzeari buruz.

izango dituzte, mugaz gaindiko erakundeen jarduketa duten estatuetako arautzaile nazionalen arteko desadostasunak daudenean; halaber, finantzen arloko “premiako” egoeretan ere esku hartu ahal izango dute. Gainera, finantza-erakundeetarako arau tekniko komunak sortu eta arriskuak kalifikatzeko agentziak ikuskatuko dituzte.

Britainia Handiko gobernuak blokeatu egin zuen ekimena,

publikoak erabili behar zirenean. Azkenean, gainditu egin zituen zalantzak, babes-klausula bat lortu ondoren; horrek aukera ematen zion aurrekontuetan eragina zuten EBko agintarien erabaki guztiak Ecofin-en apelatzeko. Azken hitza, beraz, EBko Ekonomiako ministroek izango dute:

o “Adiskidetzeko” erabakiak badira, Estatuak errekurtso bat izango du. Nahikoa izango da Ecofinek botoen gehiengoz onetsi ezin izatea, erabakia


38

III.5.2. JUSTIZIA AUZITEGIA: FARMAZIAK LIBERALIZATZEAREN AURKAKO EPAIA

ela estatukide batek farmazia baten edukitza eta ustiapena farmazialariei soilik

tu beharrak justifikatzen du.

iek irabaziak ateratzeko duten asmoa euren heziketak, lanbide-esperientziak eta erantzukizunak murrizten dute”, eta

ezeztatu egiten ditu Europar Batasunak liberalizazioaren alde emandako arrazoibideak, eta

EBko Justizia Auzitegiak, joan den maiatzaren 19an, esan zuen legezkoa d

erreserbatzea. Kapitalen Ezarkuntzarako eta Joan-etorri Askerako Eskubidearen murriztapen hori, EBko epaileek diotenez, sendagaien hornidura segurua eta kalitatezkoa berma

Gorteak, emandako epaian, esan zuen sendagaiak ez direla beste salgai batzuen modukoak, ondore terapeutikoak dituztelako, eta, behar ez bezala edo beharrizanik gabe kontsumituz gero, osasunean kalte larria egin eta baliabide ekonomikoak alferrik galtzea eragin dezaketela. Epaileek diotenez, “farmazialar

estatukideek, osasun publikoaren babes maila erabakitzeko ahalmena dutenez, sendagaiak farmazialariek banatzeko eskabidea egin dezakete.

Epaiak adierazitakoaren arabera, farmazialariak ez direnak farmazia pribatu baten ustiapenetik kanpo utzi ahal dira, eta, gainera, farmaziako produktuak banatzen dituzten enpresek farmazietan partizipazioak hartzeko debekua ere legezkoa da, Italiako arauan ezartzen den bezala. Auzitegiak, emandako epaiaren bidez,

Italiako legeria berariaz babesten du, auzitegian bertan zalantzan jarri zena.


39

III.5.3. IMMIGRAZIOA: LANGILE ILEGALAK KONTRATATZEA ZIGORTZEN DUEN ZUZENTARAUA

orrez ezarrita) zuzentarau bat onetsi zuen.

, eta langileok berraberriratzeko

ko kasu hauek sartzen dira: arauak behin eta berriro urratzea, ilegal kopuru handia aldi berean kontratatzea, lan-baldintzak edo

k gabeko langileen zifra hori gero eta handiagoa da; hain zuzen ere, kontinenteko lan ilegalean erraz sartzen

EBko Ministro Kontseiluak, maiatzaren 25ean, langile ilegal atzerritarren kontratazioa bateratzen eta gogortzen duen (batzuetan, zigorrak derrig

Arau berriaren arabera, EBn atzerriko langileak kontratatzen dituzten enpresaburuek egiaztatu behar dute langileak EBn bizitzeko baimena dutela, eta baimen horren kopia bat kontratazio-aldiaren amaierara arte gorde beharko dute; gainera, agintari eskudunei lan-harreman hori ezarri dutela jakinarazi beharko diote.

Hori bete ezean, enplegatzaileari diru-zehapenak ezarriko zaizkio; zenbat langile ilegal eduki, hainbat eta zehapen handiagoak izango ditugastuak ere ordaindu beharko ditu. Kontraprestazio publikoetarako lizitazioetatik salbuetsita gera daiteke, eta, kasu oso larrietan, zehapenak zigor-arlokoak izan daitezke. Egoera larri horietan, hona

enpresaburuak pertsonen trafikoaren biktimak jakinaren gainean kontratatzea.

Egindako kalkuluen arabera, EBko immigrante kopurua 4,5 milioitik 8ra bitartekoa da, eta gehienak eraikuntzan, nekazaritzan, garbiketan, ostalaritzan eta sukaldaritzan bilduta daude. Batasunak egindako txostenek diotenez, paperi

direlako.


40

III.5.4. INTERNETEN SARTZEKO MURRIZTAPENEI BURUZKO ZUZENTARAUA, LEGEZ KONTRAKO DESKARGAK EGITEAREN ONDORIOZKOA

Azaroan, a lortu zuten, te rneten musikare

Adosturiko , gizarte demokratiko batean neurritsu ak diren prozedura egokien bitarte Hala ere, e era admini legez kanpoko deskargak daudenean, epaileak aldez aurretik agindurik eman gabe egin daitekeela ulertzen da.

Zuzentarau berriak, dena den, “ikuskapen judizialesku atutasun-printzipioen errespetuaren esparruan.

Akordioak Frantzian eta Erresuma Batuan indarrean dauden arauen alde egiten du; arauok konexioetan murriztapenak ezartzen dituzte, abisu-sistema baten bidez, egile-eskubideekin babestuta dauden artxiboen deskarga masiboak egiten direnean (batez ere, musika eta filmak). Espainian, indarreko legeriak epailearen baimena eskatzen du, baina gobernua, aspalditik hona, hori aldatzea ari da aztertzen.

Zuzentaraua legegintzako erreforma zabal baten barruan sartzen da; erreforma hori, hain zuzen ere, bi zuzentarauk eta “Telekomunikazio Paketea” izeneko araudi batek osatzen dute. Zuzentaraua Parlamentuak eta Ministro Kontseiluak onetsi zuten, azaroaren 25ean, eta 18 hilabeteko aldia ezarri zuten, 2011ra artekoa, estatuek euren legeria nazionaletan jasotzeko. Europako Batzordeko iturrien arabera, erreforma horri esker, 500 milioi hiritar Telekomunikazioen sektorean eskumen handiagoa izatearen onuradunak izango dira; horrela, hautatzeko aukera gehiago izan, Europa osoan interneteko banda zabaleko konexio azkarrak eduki eta, komunikazioetan, intimitaterako eskubidearen babes handiagoa izango dute.

Europako Parlamentuak eta Ministro Kontseiluak adiskidetze-akordiolekomunikazioen legezko berrikuntzaren azken kapituluari buruz: Inten eta bideoen deskarga ilegalei buruzko kapitulua.

testuaren arabera, Sarerako sarbidea murriztuta egon daitekeak eta beharrezko

z, estatu bakoitzak askatasunez aukeratzen duen legeria kontuan hartuta”. z da argitzen aurretiazko prozedura “bidezko eta inpartzial” horien izastratiboa ala judiziala izango den; beraz, Interneterako konexioen mozketa,

eraginkorra eta bidezkoa” edukitzeko bidea ematen die internautei, errugabe izatearen ustezkotasun- eta prib


2009/136/EE ZUZENTARAUA, EUROPAKO PARLAMENTUARENA ETA KONTSEILUARENA 2009ko azaroaren 25ekoa

Honako hauek aldatu ditu: 2002/22/EE Zuzentaraua, zerbitzu unibertsalari eta erabiltzaileen eskubideei buruzkoa, komunikazio elektronikoko sareei eta zerbitzuei dagokienez; 2002/58/EE Zuzentaraua, norberaren datuen tratamenduari eta intimitatea babesteari buruzkoa, komunikazio elektronikoen sektorean; 2006/2004 Araudia (EE), kontsumitzaileen babesaren arloko lankidetzari buruzkoa.

41

2009/140/EE ZUZENTARAUA, EUROPAKO PARLAMENTUARENA ETA KONTSEILUARENA 2009ko azaroaren 25ekoa

Honako hauek aldatu ditu: 2002/21/EE Zuzentaraua, komunikazio elektronikoetako sareen eta zerbitzuen esparru arautzaile komunari buruzkoa; 2002/19/EE Zuzentaraua, komunikazio elektronikoko sareak eta horiei loturiko baliabideak eskuratzeari buruzkoa; 2002/20/EE Zuzentaraua, komunikazio elektronikorako sareak eta zerbitzuak baimentzeari buruzkoa.

2009/1211 ARAUDIA, EUROPAKO PARLAMENTUARENA ETA KONTSEILUARENA 2009ko azaroaren 25ekoa

Komunikazio Elektronikoetarako Europako Arauketa Erakundea (KEEAE) eta Bulegoa ezarri dituena.


III.6. LEHIA- ESTATUKO LAGUNTZAK: ESPAINIAKO SOZIETATEEN GAINEKO ZERGAKO KENKARIEI BURUZKO SALAKETA

Neurri hau oharkabean egon zen, harik eta konpainia handien nazioarteko

gin behar du 2007ko abendutik emandako legez aurkako laguntza”. Izan ere, 2007ko

Europako batzordeak, joan den urriaren 28an, Espainiari Sozietateen gaineko Zergan ezarritako kenkari bat ezabatzeko agindua ematea erabaki zuen; horrek, 2002tik, Espainiako konpainiek atzerriko enpresak erostea sustatzen du. Xedapen horren bidez, Espainian finkaturiko enpresek kenkari-eskubidea dute Zergan, 20 urtekoa, Merkataritza Funtseko zenbatekoaren gainean, atzerriko enpresak erosteagatik (partizipazioagatik ordaindutako prezioaren eta horren kontabilitate balioaren arteko kenkaria), erosketa eskuraturiko enpresaren % 5etik gorakoa denean.

zabalkundeak gertatu arte (adibidez, Telefónica, Iberdrola edo Banco Santander). 2007an, Bruselak ikerketa bat hasi eta ondorio hauxe atera du: Espainiako zerga-araubideak “iruzur egiten dio Merkatu Batuko lehiari, justifikazio gabeko hobari hautakorra ematen baitie Espainiako enpresei”.

Lehiako komisarioak, Neeli Kroes-ek, hauxe esan zuen: “Merkatu Batuan lehia-baldintza ekitatiboak bermatzeko, Espainiak neurri horri amaiera eman eta berreskuratu e

abendutik emandako legez aurkako laguntza horiek berreskuratzeko, nabarmen murriztuko dira enpresek itzuli beharreko zenbatekoak, dimentsiorik handieneko eragiketak data hori baino lehenagokoak baitira. Zenbateko zehatza Bruselan eta Madrilen arteko negoziazioan erabakiko da, baina Zergan 2002tik aplikaturiko murriztapen guztien zenbatekoa (30.000 milioi euro inguru) baino askoz ere txikiagoa izango da.

http://ec.europa.eu/competition/state_aid/register/

42


III.7. LEHIA- INTEL-EN NAGUSITASUN POSIZIOAREN GEHIEGIKERIA

ilioi euroko isuna jarri z (mikroprozesadoreen arloko erraldoia mundu osoan,

aketa-enpresa handi batekin (Media Mark), horiek INTELen

ko, eta, merkaturatu

eta, beraz, eskaintza anitzagoa eta merkeagoa izateko eskubidea kendu zaie. Zehapena INTELek 2008an izandako fakturazio osoaren %

enpresako arduradunek guztiz aurka agertu ziren; esan zuten akats handia zela eta EBko justizian errekurtsoa jarriko zutela.

tenez, Batzordeak ez

ber,

Europako Batzordeak, maiatzaren 13an, aurrekorik gabeko 1.065 mion INTEL enpresari

Amerikako Estatu Batuetakoa), EBko merkatuan duen nagusitasun-posizioa gehiegikeriaz erabiltzeagatik. Europako gobernuko iturriek diotenez, 2002tik 2007ra, INTELek salmenta-baldintza bereziak (deskontuak, itzulketak eta zuzeneko ordainketak) hitzartu zituen ordenagailu-fabrikatzaileekin (Acer, Dell, HP, Lenovo eta Nec) eta banlehiakideen (batez ere, enpresa horren aurkari nagusia den AMD) produkturik ez erostekotan.

Neelie Kroes Lehiako komisarioak esandakoaren arabera, talde informatikoak “zuzeneko ordainketak egin zizkien ordenagailu-fabrikatzaileei, lehiaren txipak erabiltzen zituzten produktuen merkaturatzea geldiarazteko edo atzeratzeondoren, horien banaketa mugatzeko”. Gainera, “milioika europar lehia murrizten duten jardunen biktimak izan dira”,

4,15ekoa da; horrenbestez, ez da isunak gehienez izan zezakeen % 10era heltzen.

Batzordearen erabakia jakin ondoren, zehaturiko

Amerikako Estatu Batuetako konpainiako iturriek esan zudaki bi lehiakide bakarren arteko lehia basatia dagoela, eta, horren ondorioz, prezioak sarritan merkatzen dituztela, merkataritza-estrategiaren barruan. Halaesan zuten produktuak ez dituztela inoiz ere kostuaren prezioa baino merkeago saldu.

http://ec.europa.eu/competition/antitrust/cases/index/by_event_2009.html

43


44

IV. BIZKAIA ETA EUROPAR BATASUNA 2009AN

IV.1. BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN EKIMENAK ETA GAURKOTASUNA

IV.1.1. JUSTIZIA AUZITEGIA: EUSKADIKO FISKALITATEARI BURUZKO EPAIA

Joan den irailaren 9an, EBko Lehen Auzialdiko Auzitegiaren epaia argitaratu zen, EAEko ogasunek laurogeita hamarreko hamarkadan enpresei ezarritako hobari fiskalei buruzkoa:

► “Opor fiskalak” 1993-1994: Sozietateen gaineko Zerga ordaintzeko hamar urteko salbuespena enpresa sorberriei (1993tik 1994ra bitartean sortutakoei), 480.000 eurotik gorako inbertsioa egin eta, gutxienez, 10 lanpostu sortuz gero .

► “Erdi opor fiskalak” 1996-1999: Sozietateen gaineko Zergaren Zerga Oinarria apurka-apurka murriztea, enpresa sorberriei, irabaziak eman dizkieten lehenengo lau ekitaldi fiskal jarraituetan (hurrenez hurren, % 99, % 75, %50 eta %25).

► “Kreditu fiskala” 1996-1999: Murriztapenen bidezko pizgarri fiskalak, aktibo finkoetan egindako inbertsioan; % 45era artekoak, 15 milioi eurotik gorako inbertsioen kasuan.

Epaileek berretsi egin zituzten Europako Batzordeak 2001ean erabilitako irizpideak, neurri fiskal horiek legez kanpokotzat hartzeko eta Barne Merkatuarekiko estatu-laguntza bateraezintzat hartzeko erabilitakoak.

Adierazitako arrazoibide nagusiak alderdi hauei buruzkoak dira:

pizgarriak hautakorrak ziren (ez ziren enpresa guztietan aplikatzen, enpresa sorberrietan edo inbertsioen onespen espezifikoa jasotzen zutenetan baizik)

haien bolumenak gainditu egiten zuen EAEn laguntza publikoetarako garai hartan onarturiko gehieneko ataria (inbertsioen % 25 inguru)

EBko agintariek ez zituzten aldez aurretik ebaluatu.

Horri dagokionez, Lehen Auzialdiko Auzitegiak epaian esandakoaren arabera, pizgarri horiek “eragina izan zezaketen estatukideen arteko merkataritza-trukeetan, eta, gainera, desitxuratu egin zitzaketen lehiakideak”; gainera, enpresa jakin batzuei emandako hobariak ziren, enpresa sorberriei eta finantza-gaitasun handienekoei (15 milioi eurotik gorako inbertsioak) emandakoak.


45

Epaia ezagutu ondoren, Euskadiko diputazioek berehala adierazi zuten epai horrek ez zuela ondorio errealik izango, eraginpeko enpresarik gehienek pizgarriak itzuli egin zituztelako (pizgarri horiek 300 enpresa inguruk jaso zituzten, eta zenbateko osoa

ua berreskuratzen joan dira, horretarako

koaren arabera, Europako Batzordea ez zen oso eraginkorra izan, pizgarriak legez aurkakoak zirela

ua egin zuen, Arabak eta Gipuzkoak laguntzak bi

1.600 milioikoa izan zen, gutxi gorabehera). Orain dela bi urte, EBko auzitegiak berak ere epaia eman zuen, eta, bertan, behin betiko epaiari itxaron gabe, laguntzak berreskuratzeko agindua eman zuen.

Agindu horri kasu eginez, EAEko ogasunak dirmodalitaterik egokiena enpresa bakoitzarekin negoziatu ondoren, nahiz eta konfiantza izan “indarreko legeriarekiko konfiantza legitimoan” eta “segurtasun juridikoan”, laguntzen itzulketa ekiditeko.

Prozedura ezagutzen zuten juristek esan zutenez, epaia oso irmoa zela aintzat hartuta, EBko auzitegi nagusian jarritako kasazioko errekurtsoak ez zuen arrakasta izateko aukera handirik; hala eta guztiz ere, hiru aldundiek, urrian, errekurtsoa jartzea erabaki zuten. Oinarri oneko arrazoi nahiko zegoela esan zuten, EBko Gortean iritzi-aldaketa eskatzeko. Arabako ogasuneko iturriek aditzera emanda

jakinarazteko orduan, 79 hilabete behar izan baitzituen jakinarazpena egiteko. Batzordeak, bestalde, beste irizpen bat eman zuen, azaroaren amaieran; bertan, milioietako isunak ezartzeko mehatxhilabeteko epean berreskuratu ezean.


46

IV.1.2. EUROPAR BATASUNAK BERRIRO IREKI DU ANTXOAREN ARRANTZA KANTAURIAN

antziak eskatuta landutako proposamena), Bizkaiko golkoan 2010erako antxoaren arrantza

oraintsuko ikerketen emaitzak kontuan hartuta, Kontseiluak berriro ireki du espezie horren arrantza, baina horren gaineko kontrol zorrotza egongo da.

ten baimendutako Harrapaketen Guztizko Onargarria (HGO), eta hori urteko 7.000 tonakoa izango da. Kuotak, gutxi gorabehera, honela gelditu dira ezarrita:

abera, Kantauriko antxoaren HGOren % 90 Espainiarentzat zen, eta gainerako % 10 Frantziarentzat.

Urteko 7.000 tonako zenbatekoa behin-behinekoa da. 2010eko martxotik aurrera hasiko da aplikatzen, eta ekainean egokituko da, goitik edo behetik, espezie horren izakinen ebaluazio-kanpainako (udaberrian) txosten zientifikoen arabera.

Europar Batasuneko arrantza-ministroek, Bruselan 2009ko abenduaren 14an eta 15ean bilduta, Batzordearen proposamena onartzea erabaki zuten (Espainiak eta Fr

berriro irekitzeko.

Arrantza-tokia lau urte eta erdi egon da itxita, espeziearen egoera txarraren eraginez. Antxoari buruzko

Bi eguneko negoziazio gogorren ostean, hogeita zazpi estatukideek, azkenean, aho batez onetsi zu

Espainiako flotak % 80 ken 200 tona, eta Frantziakoak % 20 gehi 200 tona. Horrela, Espainiak 5.400 tonako kupoa izango du, eta Frantziak 1.600 tonakoa.

Horrenbestez, aldatu egin da Espainia EBri Atxikitzeko Itunean hitzarturiko banaketa; bertan ezarritakoaren ar


47

IV.1.3. BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN BEKAK

akademikoak eta matrikulazioa, Europako zenbait unibertsitatetan); bi bekadunek, gainera, Brujasko (Belgika) Europa Ikastetxean ikasi

Halaber, hirugarren urtez jarraian, Europako Finantzak eta Ekonomia Programa

ndura, eta 8 ikaslek hartu zuten parte; ikasleok heziketa espezializatua jaso zuten Londresen, LSEren instalazioetan.

Bizkaiko Foru Aldundiko Gobernu Kontseiluak, 2009ko abenduaren 15ean, zortzi beken deialdia onetsi zuen, 2006ko uztailetik unibertsitateko lizentziatuei zuzendutakoak, Europako Gaietako espezializazio-ikasketak egiteko, 2010-2011 ikasturtean.

Aldundiak 100.000 euroko aurrekontu-dohaintza ezarri du gastuei aurre egiteko (bidaia, ostatua, egonaldia, tasa

ahal izango dute.

garatu zen, London School of Economics ikastetxeak Bizkaiko Foru Aldundirako diseinaturikoa.

Programak 3 hilabeteko iraupena izan zuen, urritik abe

Era berean, Harvardeko (Boston) Unibertsitatean ere egon ziren astebete, Amerikako Estatu Batuetako ekonomiak eta politikak Europar Batasunean eta mundu osoan duen eginkizuna aztertzeko.


48

IV.1.4. EUROPAREN EGUNA BIZKAIAN

Bilbok, urtero bezala, Europaren Eguna ospatu zuen; horretarako, hiritarrek Europar Batasuna hobeto ezagutzeko jarduerak antolatu zituen. Maiatzaren 9a

izeneko Kultura Elkarteak antolatu zituen egintzak, eta Bizkaiko Foru Aldundiaren, Eusko Jaurlaritzaren eta Europako Batzordearen laguntza izan zuten; helburua bizkaitarrak Europar Batasunera hurbiltzea eta horri buruzko irakaspenak eta informazioa ematea izan zen.

Maiatzaren 5etik 10era, 600 kiloko sei informazio-kubo jarri ziren Bide Nagusian, Ercilla kalean eta Sabino Aranan.

Ostiralean eta larunbatean, “Infotren” batek Europari buruzko informazioz eta opariz beteriko poltsak banatu zituen, Bilbo osotik egindako ibilbidean. Gainera, maiatzaren 9an (larunbata), Europaren Egunaren ospakizun ofiziala izan zen; musika-banda bat bagoietariko batera igo zen, goiz osoan hiria girotzeko.

EBko gainerako eskualdeetan bezala, Bizkaian ere 1950eko maiatzaren 9ko egun historikoa gogoratu genuen; egun horretan, Parisen, prentsaurreko bat egon zen, Atzerri Arazoetako Ministerioko Erlojuaren Aretoan, Quai d’Orsay izenekoan. Frantziako gobernuak Schuman Adierazpena egin zuen; bertan, asmo handiko proposamena jakinarazi zuen, estatuz gaindiko Europako erakundea sortzeko; oraingo EuroparBatasunaren jatorritzat hartzen da hori.


49

IV.2. GAURKOTASUN SEKTORIALA

IV.2.1. BATZORDEAK EGITURA FUNTSEI ETA KOHESIO FUNTSARI BURUZ URTERO EMANDAKO TXOSTENAK

zen dituen urteroko txostena aurkeztu 2000-2006 programazio-aldiari dagozkion Egitura Funtsetako

2009ko urrian, Batzordeak 2008ko jarduerak biltzuen; jarduera horiek lagunei lotuta daude.

sustatzea: lan-merkatuko enplegagarritasunaren hobekuntza (% 31,3), ikaskuntza iraunkorra (hezkuntzarako eta lanbide-

ko ekimenak:

√ 2008aren amaieran, INTERREG III/Vecindad izenekoaren barruko 81 programek 15.000 proiektu eta sare aukeratu zituzten, nazio-mugen, hizkuntza-hesien eta kultura-desberdintasunen ondorioak murrizteko.

√ Estatukiderik gehienek honako honetara bideratu zituzten EQUALen ekintzak: proiektuen emaitzak finkatzea, dokumentatzea eta laburbiltzea; zabalkundeko neurriak ezartzea (adibidez, ikasitako ikasgaiei buruzko

• 1. helburua: Programak oinarrizko azpiegituren proiektuetan egindako inbertsioan oinarritu ziren (% 41,4), eta kategoria honetan egindako inbertsio guztien erdia baino gehiago (% 51,9) garraioko azpiegituretara bideratu zen.

• 2. helburua: Programak produkzio-inguruan oinarritu ziren berriro (finantza-baliabide guztien erdia baino gehiago, % 55,5). Bigarren jarduera-eremu nagusia oinarrizko azpiegiturena izan zen, eta, bertara, helburu honetako baliabide guztien % 29,7 bideratu zen.

• 3. helburua: 2008an, programak betearaztearen helburu nagusia Europako Enplegu Estrategia sustatzea izan zen berriro; hain zuzen ere, honako honetarako neurriak

trebakuntzarako ekintzak; gastuaren % 22,3), gizarteratzea (% 20,7) eta aukera-berdintasuna (% 6,4).

• Arrantza-sektorea 1. helburutik kanpo: 1. helburutik kanpo, IFOPen programen gastua eraldaketan eta merkaturatzean oinarritu zen (% 25,2).

• EB


50

konferentziak), eta EQUALen altxorra eta ikuspegia EGFko 2007-2013

√ 2008an, aurrera jarraitu zuten EBko URBAN ekimena betearazten duten 71 programa eragileek. URBACT I programa kudeatzeko lanei ere jarraipena eman zitzaien, jarraipen-batzordeen, txostenak aurkezteko prozeduren eta abia iko are iren ntro en BII prog uald onom al etresna t da

√ LEAD atze ional e mtuzten ketak a -aldiare aie d

nagusia ezagupen espezifikoen zabalkundea eta t ntz n

Ekintza berritzaileak ualde r uzend ageskualde-programa kudeatu zituen, Ekintzabenduaren i hen riek rrieskualdeeta trateg t , Europar Ba asu nlaguntzen eta zeko u oardun berr enta ; hor i h uegin zen: rri a, i a agarapen jasangarria.

Batzordeak, halaber, Kohesio Funtsak hamabost estatu onuradunetan 2008aren amaieran egindako eragiketei buruzko urteroko txostena aurkeztu zuen, 2009ko irailean: 2004an eta 2007an atxiki ziren hamabi estatukideak, baita Grezia, Espainia eta Portugal ere. 2008an, Kohesio Funtsaren proiektuetarako eta antzinako ISPA proiektuetarako (Espainiarako) ordainketak 644.540.318 eurokoak izan ziren (EB-15eko gastu osoaren % 21,3).

programa eragileetan integratzea.

dura hand bi s aurrendar ko l zorrotzar bidez. UR ACT rama ere «Esk eak, aldaketa ek ikoaren de» ekim neko

nagusietariko ba .

ER+ izenekoa os n duten sare naz ik gehien k 2008an a aitu zi euren jardu . Progr mazio n am rako jar uera

ransfere ia izan ze .

• : Esk Politika ako Z aritza N usiak ere 181 a Berritzaileei buruzkoak (124 2008ko

31 ba no le itxi ziren); ho lagunga ak izan ziren n berrikuntza es ikoa sus atzeko t nak ema dako

berrikuntza maila kalitatea hobet diseinat riko metod eta j itzaileen esperim zioaren bitartez i hiru ga auen ing ruan

ezagupen eta be kuntza teknologiko nformazio ren gizarte eta


51

2. laukia: 2008an Kohesio Funtseko proiektuetarako eta antzinako ISPA proiektuetarako egindako ordainketak

estatukide bakoitzeko (laguntza teknikoa ere barne)

Ingurumena Garraioa Laguntza

Teknikoa GUZTIRA

Estatukidea Zenbatekoa % Zenbatekoa % Zenbatekoa Zenbatekoa EB 15

guztira (%) Grezia 81235894 %40,7 115853539 % 58,0 2518623 199608056 % 6,6 PEsortugal 121124899 %62,3 73149733 % 37,6 181537 194456170 % 6,4 painia 401570546 %62,3 242969772 % 37,7 644540318 % 21,3

EB 3 603931339 %58,1 431973044 % 41,6 2700160 1038604543 % 34,4 Zipre 5814955 %65,0 3134086 % 35,0 8949040 % 0,3 Tx Es Hungaria 40777254 %51,3 36533591 % 46,0 2110617 79421462 % 2,6 LeLiMPEsEs

ekiar Errepublika 86699762 %50,3 84954613 % 49,3 633784 172288158 % 5,7tonia 38398994 %54,6 29140155 % 41,4 2765566 70304714 % 2,3

tonia 64544604 %64,5 32774486 % 32,8 2746852 100065942 % 3,3 tuania 114458156 %62,2 61109392 % 33,2 8370251 183937800 % 6,1 alta 5 212565 %99,4 % 0,0 29765 5242331 % 0,2

olonia 528130703 % 67,3 247053953 % 31,5 9419180 784603837 % 26,0 lovakia 82362076 %53,1 71696734 % 46,3 927381 154986191 % 5,1 lovenia 22326262 %45,3 26911481 % 54,7 49237743 % 1,6

EB 10 988725331 %61,4 593308491 % 36,9 27003396 1609037218 % 53,3 Bulgaria 30643656 %57,3 6944044 % 13,0 15863224 53450924 % 1,8 Er % 10,6 rumania 180683377 %56,5 122030336 % 38,2 16947321 319661035 EB 2 211327034 %56,6 128974380 % 34,6 32810545 373111959 % 12,4 GUZTIRA 1803983704 %59,7 1154255915 % 38,2 62514101 3020753720 % 100,0


52

IV.2.2. KERIK GABEKO INGURUAK EB-N

2009ko azaroaren 30ean, EBko Kontseiluak kerik gabeko inguruei buruzko gomendioak argitaratu zituen; Batzordeak proposatu zituen, ekainaren 30ean, eta, horien barruan, estatukideek, gehienez 2012an, hiritarrak tabakoaren ketik

abesteko leb geak sortzea sartzen da.

Inguruko tabakoaren kearen (ITK) ─besteen tabakoaren kea ere esaten zaio─ eraginpean egotea hilkortasun-, eritasun- eta ezintasun-zergati oso hedatua da Europar Batasunean. Egin diren azken kalkuluen arabera, 2008an EBn 6.000 pertsona hil ziren lantokiko kearen eraginpean egoteagatik, eta horien artean 2.500 ez ziren erretzaileak.

Eurobarometroak 2009ko martxoan egindako inkesta batetik ondorioztatzen denez, tabakoaren aurkako politikek gero eta babes handiagoa dute; europarren % 84, izan ere, barruko lantokietan kerik ez egotearen aldekoak dira; % 77 jatetxeetan kerik ez egotearen alde daude, eta % 61 tabernetan eta pubetan kerik ez egotearen aldekoak dira.

Gomendioek hiru fronte nagusitan jarduteko eskatzen diete estatukideei:

• leku publiko itxietan, lantokietan eta garraio publikoan, hiritarrak tabakoaren ketik guztiz babesten dituzten legeak sortzea eta aplikatzea, hiru urteko epean, gomendioa hartzen denetik zenbatzen hasita;

• tabakoaren aurkako legeak hobetzea, laguntzako neurrien bidez; adibidez, haurrak babestea, erretzeari uzteko ahalegina sustatzea eta tabako-paketeetan ohartarazpen grafikoak jartzea;

• EBren barruan lankidetza indartzea, tabakoa kontrolatzeko erreferentzia-zentro nazionalen sarea sortuta.

Estatukide guztiek araudiren bat dute inoren tabakoaren kearen eraginpean gutxiago egoteko eta horrek osasunean sortzen dituen kalteak mugatzeko. Hala eta guztiz ere, araudi horien irismena eta ezaugarriak aldagarriak dira estatu batetik bestera. Irlandan eta Erresuma Batuan, esate baterako, indarrean dago leku publiko guztietan (jatetxeak eta tabernak barne) eta lantoki itxietan erretzeko debekua. 2010eko ekainerako,


Bulgarian antzeko debeku bat indarrean sartzea dago aurreikusita. Italiak, Maltak,Suediak, Letoniak, Finlandiak, Esloveniak, Frantziak eta Herbehereek tabakoaren

aurkako legeria sortu dute, eta, bertan, erretzaileentzako gela berezi itxiak daude aurreikusita. Gainerako estatukideetan, adibidez, Espainian, hiritarrak oraindik ez daude guztiz babestuta tabakoaren kearen eraginetik, ez lantokietan eta ez barruko leku publikoetan.

53


54

IV.2.3. MUGAZ GAINDIKO SALEROSKETA ELEKTRONIKORAKO OZTOPOAK EZABATZEA.

2009ko urriaren 20an, Batzordeak EBn mugaz gaindiko interneten bidezko erosketak egiten dituzten kontsumitzaileen aukerak eta oztopoak jakiteko egindako ikerketa baten emaitzak argitaratu zituen. Ikerketak «bezero gezurtiaren» teknika erabili zuen; hain zuzen ere, EB osoko bezeroek, Batzordearen izenean, ahalegina egin zuten mugaz gaindiko hornitzaileei salerosketa elektronikoaren barruko ehun produkturik ospetsuenak erosteko (argazki-kamerak, CDak, liburuak, arropa, ordenagailuak, etab.). Horrela, probako 11.000 eskari baino gehiago egin ziren, eta emaitza nagusiak honako hauek izan ziren:

• Gerta daiteke bezeroek zenbateko handiak aurreztea. 27 herrietako hamahirutan, behintzat produktuen bilaketa guztien erdiaren kasuan, kontsumitzaileek eskaintza nazionalik onena baino gutxienez % 10 merkeagoa zen eskaintza bat aurkitu zuten EBko beste herri batean (gastu guztiak barne; esaterako, produktua kontsumitzailearen estatura bidaltzea).

• Kontsumitzailearen herrian erosi ezin ziren produktuak lortzen dira. EBko hamahiru estatuko erosleek ez zuten aurkitu lortu nahi zituzten produktuen % 50en (gutxienez) eskaintza nazionalik, baina EBko beste estaturen batean aurkitu zuten.

ko eskarien % 61 ez ziren gauzatu, batik bat merkatariak ez • Eskaririk gehienak ez dira gauzatzen. Batez beste, EBko beste estaturen

batean online egindazuelako salgaia kontsumitzailearen herrian hornitu nahi izan, edo mugaz gaindiko ordainketa-bide egokiak eskaintzen ez zituelako.


Kontsumitzaileentzat Errumanian, Bulgarian, Letonian eta Belgikan da zailena mugaz gaindiko erosketak egitea.

Oztopo horiek gainditzeko, Batzordeak estrategia bat ezarri du, eta horren lehentasunezko alderdiak honako hauek dira:

• Multzo bakarra eta erraza sortzea, EBko kontsumitzaileen eskubideen arloan. Kontsumitzailearen Eskubideei buruzko Zuzentarau-proposamenaren helburua, hain zuzen ere, oraingo lege-mosaiko nahasgarria, EB osoan aplikatzeko moduko eskubide-multzo batekin ordeztea da; horrek kontsumitzaile guztiei babes bera eskaini eta, aldi berean, arauetara egokitzeko gastuak

55


56

murriztuko ditu, banatzaileek jasan behar izaten dituztenak, eta horiei, gainargitasun juridikoa eskainiko die.

era,

remanak; gainera,

• Mugaz gaindiko betearazpena sustatzea. Aurrera jarraitu behar du EBk gidaturiko ekintza koordinatuak; ekintza horren helburuak honako hauek dira: kontsumoaren arloko legeria bete egiten dela zaintzea (adibidez, «Interneteko ekorketak»), legez kanpoko jardunak ezabatzea eta kontsumitzaileak mugaz gaindiko salerosketetan duen konfiantza sustatzea.

• Banatzaileentzako mugaz gaindiko arauak sinplifikatzea; esaterako, BEZari, birziklatze-tasei eta egile-eskubideei buruzkoak. Gaur egun, banatzaile batzuek agintari fiskal batekin baino gehiagorekin izan ditzakete harhondakin elektronikoei buruzko arau nazional desberdinak aurkitu ditzakete, eta zenbait estatutan ordain ditzakete salgai beraren egile-eskubideak. Egile-eskubideei dagokienez, soluzio praktikoak aurkitu behar dira lehenbailehen.


57

34BIV.2.4. KLIMAREN ALDAKETARA EGOKITZEA: EUROPAKO JARDUKETA ESPARRU BATERANTZ

Klimaren aldaketaren eraginak, oraintsu egindako ikerketek diotenez, Klimaren Aldaketari buruzko Adituen Gobernu arteko Taldeak 2007ko txostenean adierazitakoa baino azkarragoak eta larriagoak izango dira. Europak ere klimaren aldaketaren eraginak jasango ditu, eta, beraz, zenbait alderdiri aurre egiteko prest egon behar da; esate baterako, lurreko eta itsasoko tenperaturen gorakada, bolumen eta erregimen plubiometrikoen aldaketa (itsasoaren batez besteko mailaren igoera eta kostaldeko higadura-arriskuak sortzen dituena) eta fenomeno meteorologikoei loturiko hondamen naturalak gero eta larriagoak izateko joera.

Uraren mailaren, tenperaturen eta emarien aldaketek eragina izango dute janarien horniduran, osasunean, industrian, garraioan eta ekosistemen osotasunean. Hortaz, eragin itzelak izango dituzte ekonomian eta gizartean, eta, horiek, segurutik, gogorragoak izango dira eskualde eta sektore batzuetan, baita biztanleria-sektore batzuetan ere (adineko pertsonak, ezinduak edo errenta baxuko familiak).

Europako Batzordeak, 2009ko apirilaren 1ean, Liburu Zuri bat aurkeztu zuen; bertan, Batasunak klimaren aldaketari hobeto aurre egiteko hartu behar diren neurriak azaltzen dira. Bi faseko estrategia ezartzen du. Lehenengoan (2009-2012), EB egokitzeko estrategia globala prestatzeko oinarriak ezarriko dira, eta estrategia hori bigarren fasean gauzatuko da, 2013tik aurrera.

Lehenengo fasean, jarduketaren lau zutabeak honako hauek izango dira:

• Klimaren aldaketak EBn izango dituen ondorioei buruzko ezagupen-oinarri irmoa eraikitzea.

• Egokitzapena EBren funtsezko politiketan sartzea.

• Tresna estrategikoen konbinazioa erabiltzea (merkatuko tresnak, orientazioak eta elkarteak), egokitzapenaren eraginkortasuna bermatzeko.

• Nazioarteko lankidetza indartzea, egokitzapenaren arloan.

Bruselak berretsi egin du klimaren aldaketaren arloko arriskuei, eraginei eta jardun hobeei buruzko informazioa trukatzeko mekanismo bat sortu behar dela.

“EUROPAR BATASUNARI ETA BIZKAIARI BURUZKO ......2009an, Berlineko horma erortzearen hogeigarren...

Documents

Transcript of “EUROPAR BATASUNARI ETA BIZKAIARI BURUZKO ......2009an, Berlineko horma erortzearen hogeigarren...