r e v i s t a t r i m e s t r a l a d e l ' i n s t i t u t d ' e s t u d i s o c c i t a n s

Correspondénciade Max Roquetae Ismael Girard

n° 140jun/jul/ago

de 20124 €

issn 2105-620X

Capitada de la manifestacionoccitana a Tolosa

Libres novèlsper l'estiu

n°140 — 2

ENSENHADOR

Aquesta revista es publicada amb las ajudas de:

Editorial Bilanç de la manifestacion - P. Brechet p 3

Amassada Generala

Ressons de l’Amassada Generau de l’IEO a Niça p 4-5

Actualitats An agut lo labèl Òc per l’occitan ! p 6

Analisi del mercat de trabalh occitan en 2011 p 7

La seguida de la protèsta del 31 de març p 8-9

IEO-IDECO La genèsi de l’univèrs mistralenc p 10

Dorsièr La correspondéncia entre Ismael Girard e Max Roqueta : un capitol de l’istòria occitanista p 11-14

Seccions D’activitats occitanas a l’IEO París p 15-17

Disques e filmes

Marchem amb lo Còr ! p 18

Libres Tres autors de l’IEO Gard p 19

Leis illas infinidas de Silvan Chabaud p 20

Lenga Difusir o difusar : punch de morfología occitana p 21

Tribuna Liura Colera : A.A.A. p 22

An obrat per aqueste n°140 : Alexis Quentin, Laurenç Gòsset, Lisa Gròs, Marçau d’Oliu, Micheu Chapduelh, Pèi-re Brechet, Micheu Chapduelh, Sebastian Pugin, Sèrgi Gra-nièr.

Crèdits fòto : © Mireille Fornengo, cobèrta.

Concepcion grafica de la tampa : MT Trace

Association Institut d’Etudes Occitanes 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse - 05 34 44 97 11

direccion@ieo-oc.org / www.ieo-oc.org

Editeur et directeur de la publication : Pierre Bréchet

Imprimeur : Albédia Imprimeurs 137 avenue de Conthe BP 90449, 15004 Aurillac Cedex

Dépôt légal : 3ème trimestre 2012 Date de publication : 15 juin 2012

Venètz sòcis de l'Institut d'Estudis Occitans !

Nom, petit nom : ……………………………………………………………………………………………..

Adreça :…………………………………………………………..……………………………………………

CP : ………... Vila : ………………………………. Corrièl : ……...………………………………………..

Vòli prene l'adesion per l'annada (recebrai la revista) 30 € - individual

12 € - estudiant e caumaire

38 € - cople e associacion

M'aboni a la revista Anem ! Occitans ! 4 n° l'an : 15 € 20€ fòra Estat francés (virament obligatòri, ref. bancàrias : CEMP 13135 00080 08106194919 56)

Abonament de sosten : a comptar de 25 €.

Vòli far un don de .......... €

l'IEO es reconegut d'utilitat publica : lo vòstre don es deductible dels impòstes. Per exemple, s’avètz un revengut impausable de 1000€, podètz faire un don d'un montant de 20% maximum siá 200€.

Auretz alara una reduccion d'impòstes de 66% de vòstre don siá 120€ de reduccion d'impòstes.

mandi un chèc de ...... € a IEO federal, 11 carrièra Malcosinat 31000 Tolosa

n°140 — 3

EDITORIAL

Tant per la de-monstracion de la mo-bilizacion deis occitans coma per la traucada de la question linguisti-ca dintre la campanha de la presidenciala avèm bèn capitat. Ben talament que la pressa regionala, nacionala coma internacionala faguèt l'ample ressòn de l'eveniment e que la question dei lengas regionalas contunia de l’i èstre presenta.

De mancanças n'au-retz trobadas de se-gur, l'escomèssa pas-mens l'avèm recaçada e Tolosa 2012 lo mon-de se n'en sovendràn coma d'un bèu succès.

L'IEO que i pren-guèt la gròssa part dins l'organisacion se pòt felicitar de l'òbra complida. Adonc, congostem-se segur, mai endavant per la seguida !

Farai pas aquí de pronostic despachatiu sus l'evolucion de la situacion politica, totun relèvi que d'amiras se devistan. La mobilizacion fau pas que mòle, tenem d'a ment lei politics. S'anem pas relenquir tant qu'au-rem pas daverat la modificacion de la Constitucion, la ratificacion de la Carta europenca e un estatut juridic vertadier garantit per la lèi. Regardem de demorar en alèrta !

Justament, d'aquesta prioritat de l'accion 2011-2012, n'en fa-

gueriam lo bilanç lei 12 e 13 de mai a l'Acampada generala de l'IEO a Niça. N’aprofiecham per regraciar un còp de mai Joan-Pèire Baquié e tota la chorma de l’IEO deis Aups Maritimes que s’a-fanèron per nos aculhir dins un am-bient de convivialitat qu'ajudava un temps calorent. Condicions agradivas per perpensar a l'ave-nir de l'associacion.

D'escambis fruchós sus lei questions d'orientacion, la bèla participacion de totei dins lei comissions per-metèt d'avançadas positivas e de projèc-tes novèus.

N'en tiram l'idèa que nos fau contuniar dins la draia dau des-velopament de pro-gramas panoccitans que butan a la mesa en plaça d'un politica linguistica interregiona-la per l'occitan. L'ac-cion dei divèrsei sec-cions sus lo terren e nòstrei competéncias fan de l'IEO un opera-tor credible e eficaci. Deman, se l'avenir es favorable ai lengas de França, serem aquí.

D'unei de nòstrei projèctes intran aquest an dins sa fasi de pro-duccion, l'Estivada de Rodès venguda des-puei d'annadas un temps e un luòc essen-ciau de l'occitanisme serà l'escasença de lei presentar e de mostrar lei realizacions de l'IEO.

Vos convidam totei de l’i venir per de moments convi-viaus d'escambis entre leis ade-rents, que lei membres dei comis-sions se l’i poiràn tanben recampar se fa mestier.

Anem Òc ! Per la lenga occitana !

Pèire Brechet, President de l’IEO

Bilanç de la manifestacion

Chausir Tolosa e lo 31 de març 2012 per manifestar per l'occitan foguèt una escomèssa ambiciosa e pron coratjo-sa. Nos pareguèt, pasmens, a la mesura dau potenciau occitan e nos siam pas enganats.

La fin de la protèsta e lo començament de las festivitats sus la plaça del Capitòli de Tolosa. Fòto : © Ollivier Callériza

n°140 — 4

Solide, d'aubuns que poden pensar qu'ei mei simple de s'expri-mir dirèctament dens un blòg o ua letra obèrta, çò qu'ei fin finau ua faiçon simpla de denegar lo fon-cionament de l'associacion e de s’exprimir en partent d’interpreta-cions subjèctivas, de rumors, en plaça de s’informar, s’assabentar deu perqué e deu coma au près deus que hèn l’òbra.

Mes en realitat, l'IEO qu’a la volontat de deishar e de reconéis-her a cada nivèu, e en tot purmèr a la seccion departamentau (a còps, com en Lemosin, la seccion regionau), la responsabilitat de definir com d’animar las soas ac-cions de terrenh, e de contribuir a definir las soas orientacions gene-raus.

Los Conselhs d’Administracion, on cada seccion regionau qu’ei representada, e un còp l’an l’AG, que permet de har evo-luar lo projècte generau de la nosta associacion. Partat-jar, dab quasi 2000 ade-rents, ua vision comuna, qu’ei quauquarren de complicat : n'empacharà pas proposi-cions d'estrategias diferentas e visions variablas de çò que son e deven estar las priori-tats de l'associacion.

La societat occitana qu'a evoluat, qu'a mudat; ne se pòt pas mei pensar uei com se pensava dens las annadas 70, o 90. Novèlas tecnologias que son apareishudas, e que hican per exemple en dangèr lo libe papèr, o desapareis-huda de la transmission fami-liau, que hè necite un ensen-hament de qualitat de la len-ga de cap a de joens (bilingüisme aboriu) o mensh

joens (cors enta’us adultes). Los neo-locutors, que son eths que doman seràn en capacitat de tornar trans-méter la lenga dens ua societat deu sègle XXI qu'ei dejà tan des-parièra a la deus sègles XIX e XX.

Mes çò que ne cambia pas, a l'IEO, qu'ei la volontat de la direc-cion d'anar, cada annada, au mo-ment d'aqueste temps hòrt e de-mocratic qu’ei l’AG, dens un par-çan diferent d'Occitània. Augan, qu'ei la seccion de l'IEO-06, e lo son president, Joan-Pèire Baquié, qu'acceptè d'arcuélher los militants de l'IEO tà contribuir au dialògue e a la soa demarcha tà la promo-cion e la socializacion de la lenga occitana. Dens los Aups-maritimes, a las termièras orientaus d'Occità-nia, qu'ei donc la vila de Niça, la de Garibaldi, la bèra e la rebèlla, qu'estó causida per la seccion de-partamentau, ajudada per la soa

seccion regionau, l’IEO-CREO-Provença. E qu'ei donc lo centre tà la joenessa Clairvallon, autan ma-gnifica com un chic perdut dens las hautors de la vila, qu'estó causit, a la satisfaccion de tots.

Après lo discors de planvengu-da de Pèire Brechet, president de l'IEO, Joan-Pèire Baquié que pre-sentè las accions de l'IEO-06 ; lo bilanç qu'ei impressionant e qu'ex-plica tanben lo desvolopament de la seccion, en nombre d'aderents com au nivèu deus cors enta'us adultes, las darrèras annadas. La seccion qu'a sabut investir lo nivèu locau en tot utilizar los mejans ahornits peu nivèu federau; atau, qu'a labellizat la purmèra comuna Òc per l'occitan, la de Coarasa, au nivèu 1, e que se par-la ara d'ua labelizacion de nivèu 2.

En seguida, Miquèu Taiac que presentè un tèxte escriut a 4 mans sus la question de las ac-cions de proximitat, un subjècte que desira desvolopar de faiçon transversau per l'ensemble de las accions de l'IEO.

Ua particularitat augan, qu'avèm profieitat de l'AG tà presentar tanben lo bilanç morau de la manifestacion deu 31 de març a Tolosa: dens lo contèxte complicat de las eleccions presi-denciaus, adaptat totun a las nostas reïvindicacions (la Crida), las escomesas deus organizators, e en purmèr de l'IEO que son estadas tengudas. Que l'avèm dejà dit, qu'ac podem tornar dí-ser: qu'estó ua capitada de pur-mèra; per aver perdut duas as-sociacions dens la Coordinacion organizatora, que se soa ara Coordinacion Per la lenga occita-na, lo monde qu’estón mei pre-

Presentacion de l’IEO 06

Ressons de l’Amassada Generau de l’IEO a Niça

Per tota associacion, l'Amassada Generau (AG) que deu estar un moment important tà poder har lo bilanç de las accions passadas (la validacion deu passat recent, l’annada 2011), com tà definir e ne debàter tots amassa, las

soas orientacions per las annadas a viéner.

AMASSADA GENERALA

n°140 — 5

sents qu'a Carcassona, dab 30 000 personas dens ua vilas de las granas, Tolosa, capitala d'Occità-nia lo temps d'ua dimenjada. E au contrari de las manifestacions pas-sadas, los catalans qu'èran damo-rats a casa, a Perpinhan per un lip-dub (o pòts-dob) e un recòrd mondiau de participacion ajudats per quauques occitans perduts en Catalonha Nòrd. E lo resson me-diatic e politic qu'estó enqüèra mei important que los còps passats, quitament se pensam que se pòt enqüèra melhorar. Mes Ana-Maria Poggio, que pòrta lo projècte en çò deu burèu de l'IEO e com coor-dinatora de la Coordinacion Per la lenga occitana, que presentè la necessitat de pensar diferentament l’accion reïvindicativa a l'aviéner e de l’adaptar au fur e a mesura aus esveniments en foncion deu comportament deu governament navèth. Bilanç d'activitats (Laurenç Gòs-set), financèr (Isabèla Mejean), morau, presentacion de las activi-tats per la fin de 2012 (qu'èm de-jà quasi a mieja-annada au mo-ment de l'AG) que son las accions costumèras deu dissabte de vrès-pe. Desempuish l'AG deu Puei de Velai, que son seguidas per los acamps de las comissions de tri-balh de l'IEO.

Los participants a l'AG que son favori-zats pr'amor que po-den influenciar, atau, las orientacions a vié-ner de la lor associa-cion. Totun, lo tribalh que contunha tota l'an-nada, au-delà de l'AG, entà s'assegurar que l’IEO damori en fasi dab la realitat de la societat e l'evolucion deus sons besonhs. Co-ma decision principau, a títol d'exemple, la comission comunicacion que decidí de hicar en

plaça ua alèrta a destinacion de l'IEO e de l'ensemble deu demiei culturau occitan entà s'assegurar d'ua reaccion rapida, coherenta e eficaça de l'IEO. Que serà testat pendent l'estiu, segurament com ua partida de l'utís de velha a l'en-torn deus drets lingüistics que l'IEO basteish tà la lenga occitana. Pendent l’aperitiu, lo talhèr tea-tre de l’IEO-06 presentè un tròç d’ua pèça de Raols Nathiez e la jornada que s’acabè en musica, la que bolega plan, dab lo Mago d’en Castèu. Que hasó desbrem-bar aus participants la fatiga deu viatge com de las discutidas... o quasi !

L’endedia, qu'estón las discuti-das (Estèfe Ros) a l'entorn deus estatuts de l’IEO qu’a la particula-ritat d’estar ua federacion, puish deu projècte portat per Pèire Bois-siera a l'entorn de la qualitat de l'occitan (pr'amor de l'influéncia deu francés dens la vita vitanta). E ua mocion qu'estó votada per la ràdio numerica terrèstra (RNT).

Enfin, lo Conselh d'adminis-tracion qu'arcuelhè tres navèths membres, per ua annada, tots tres elegits a títol individuau: Izel Di-joux deu Lemosin, Alexis Quentin, president de l'IEO-75, e Domenge

Château-Annaud, que viu en Au-vèrnhe e participa au desvolopa-ment deu site dedicat aus toponi-mes occitans.

Un còp de mei, que volem mer-cejar l'ensemble deus benevòles de l'IEO-06, e en tot purmèr lo son president, Joan-Pèire Baquié, per la qualitat de l'arcuelh recebut. Que hasèva mestièr de viéner a Niça tà encontrar tot aqueste mon-de. E las paraulas de Niça la bèra que contunaràn de soar longtemps dens lo cap e la memòria deus presents. Un còp èra l'AG de l'IEO de 2012; l'AG qu'ei acabada, vis-ca l'IEO !

Laurenç Gòsset

Post-scriptum : E per l'AG de 2013 ? Que se parla de se virar de cap a l'oèst, entre Mieidia-Pirenèus e Aquitània... lavètz, qu'esperam lèu las candidaturas de las seccions departamentaus tà ne discutir a la tardor en CA. Que serà tanben ua annada d’eleccion de l’ensemble deu CA… Las candi-daturas que son tanben a mandar a direccion@ieo-oc.org.

Mocion votada : “L’IEO qu’ei favo-rable a l’espandiment de l’occitan sus la RNT, pertot on i aurà ua

oportunitat, e nota-dament sus l’espaci occitan, i comprés dens la fasa purmè-ra a Niça, Marselha e Paris ». L’IEO que sostienerà donc tota demanda de las as-sociacions concerni-das, uei e doman, per aquesta mocion.

Fòtos : Cathy Lacroix

AMASSADA GENERALA

Lo Conselh Generau dels Aups Maritimes aculhís los presidents Joan Pèire Baquié e Pèire Brechet

n°140 — 6

ACTUALITATS

An agut lo labèl Òc per l’occitan ! Aquí las darrièras estructuras labelizadas.

Macarel

420, rue A Fleming ZA del Rieucolon 34430 St-Jean-de-Vedas 04 67 27 81 52 • 06 12 25 42 26 contact@macarel.org macarel.org

Macarel prepausa mai de 1200 referéncias. Se tròban de quessòts, pòlos, berrets, fins a de CDs e DVDs en occitan.

Nivèl 3 : Amb nòstra taula, una fira o un feste-nal pren l’accent e las colors dels paises d’Òc !

Archetic Studio

Bat A 3, avenue Trianon 64000 Pau 05.59.12.84.56 • 06 72 98 29 10 contact@archetic.fr archetic.fr

Estudiò de creacion multimèdia tot supòrt (papièr, internet, els.), ancorat dins son terri-tòri, l'Occitània. Respondrà a totas vòstras demandas e vòstres sòmis grafics mai ausats.

Niveu 1 : Lo grafista que parla plan l’occitan, e podètz demandar projèctes e questions en lenga nosta !

Bureau d’études Parçan

Par d’Aumède 65710 Lesponne 05 62 91 68 39 • 06 40 06 06 33 gatesquiro@free.fr parcan-faune-flore.fr

Burèu d'estudis dins l'environament especiali-zat dins las expertesas naturalistas, la gestion dels mitans e la concepcion d'utis pedagogics.

Nivèl 2 : Ua equipa d’especialistas dera natu-ra et deth parçan ara vosta disposicion per estudis e concepcion d’utis pedagogicas

Calandreta de Senta Gabèla

33, rue du Calvaire 31550 Senta Gabèla calandre-ta.senta.gabela@gmail.com

Escòla associativa laïca bilingüa en occitan e en francés

Carnaval Pantalonada

43, bd Alsace Lorraine 64000 Pau 05 59 30 76 48 contact@carnavalbiarnes.com

Una còla de joioses companhs que pensam que fèsta e Biarn riman amassa.

Nivèl 3 : L’occitan per nosaus qu’es la cerisa sus la cóca, ua bona escasença tà la descubrir

Terra d’Oc - CLEO 16/24

Terres de Vignerias 16380 Charras 05 45 23 01 12 terradoc@terradoc.net terradoc.net

Cercle locau de l’Institut d’estudis occitans 16 (Charanta)

Nivèl 3 : L’occitan i es pertot !

Institut d’Estudis Occitans 33 - Ostau Occitan

171, avenue de la paillère 33600 Pessac 05 53 36 20 27 ieo33@ieo-oc.org ostau-occitan.org

L’Ostau Occitan es una associacion girondina de desfenda e promocion de la lenga e cultura

Nivèl 3 : L'occitan es pertot !

ARTPAN SOeScalade

ARTPAN SOeScalade es una entrepresa espe-cializada dins la reparacion de material d'esca-lada e de montanha.

Atelier de François (L’)

12, rue de la boucherie 87000 Limòtges 05 55 32 94 54 francois.peyrout@orange.fr armajeur.com/peyrout

Nivèl 1 : l’occitan nos agrada !

Michèle & Philippe Vaillé

Michèle & Philippe Vaillé Domaine de Fannelaure 34120 Castelnau de Guers 04 67 98 93 87 fannelaure.com contact@fannelaure.com

Sètz assegurats d'un sojorn ont l'autenticitat e tradicion familiala riman amb modernitat.

Nivèl 1 : Michèle e Philippe, vinhairons occi-tans, vos dubrisson las pòrtas de lor pichòt paradis !

Bat de l’aile

La grande Boulessie 87380 Meusac 05 55 09 97 40 latroupebatdelaile.e-monsite.com spejou@yahoo.com

Un espectacle complet de la tropa Bat de l’aile comprend doas pèças de teatre (qu'una es bilingüa occitan lemosin-francés).

Nivèl 1 : La lora devisa es “Fai rire tot lo monde e n’engraunha degun”

VVF Villages

2, rue des Justices 32120 Mauvezin 05 62 06 75 97 fax 05 62 06 84 72 mauvezin@vvfvillages.fr

Vilatge de vacanças per familhas e gropes : acuèlh, albergament, animacion.

Nivèl 1 : Que vam utilizar au maximun la lenga dens la nosta comunicacion escriuta e visuau. Planvenguda en Gasconha !

Nivèl 3 : Tot lo cursus escolar se fa en occitan amb lo sistèma de l'ensenhament per immer-sion : lo mainatge, tre la mairala cabussa dins l'occitan.

Nivèl 1 : Lo cap apren la lenga !

Quò me fai grand plaser quante quauqu’un que parla occitan ven butir la pòrta de mon ‘talier : nos parlem e platussem dins ‘na linga que viu enguera e per longtemps.

1099, route Plantaurel 31860 Labathe-sur-Lèze 05 34 48 14 56 • 06 38 95 52 42 artpan@wanadoo.fr topo-grimpe.com

n°140 — 7

A la faiçon de çò realizat peu mercat “generau” de l’emplec, que tanh au Servici de l’Emplec de vos presen-tar l’analisi de las da-das de l’emplec occitan per l’annada passada.

Dab aqueste article que vos prepausam ua sintèsi de las resultas màgers obtengudas a l'escasença de l'estudi estatistic deu mercat de l'emplec occitan de 2011. Totun, se voletz informacions mes, que poderatz trobar l'analisi sancera de l'emplec occitan de 2011 suu site emplec.com dins l’ar-ticle omonim. En 2011, lo “Servici de l’Em-plec” recensè 160 aufèrtas concer-nent postes de tribalh necessitant competéncias en occitan. Entremiei aquestes 160 pòstes prepausats, 125 qu’estón l’objècte d’una au-fèrta peu site emplec.com, 32 e son la fruta deus concors de l’Education Nationale (anonciats peu Servici de l’emplec) e 3 pòstes de tribalh es-tón creats abans que'n estóssem avisat (aquò ne’us tira pas nada valor entà integrar-las a la nosta analisi estatistica de l’emplec occi-tan).

Aquera permèra dada de 160 pòstes prepausats en occitan, ja qu’ei la pròva chifrada que l’occi-tan genèra emplecs e donc possi-bilitats d'emplecs entaus estudiants o demandaires d’emplecs.

Un recors au CDI comparable dab aqueste deu mercat generau de l’emplec.

Ua concentracion de las hòrtas de l’emplec occitan en dus sectors

d’activitats : l’ensenhament e lo servicis a las personas e a las col-lectivitats (quasi-excusivament as-sociacions occitanistas coma l'IEO o lo CFPO) representan 86 % deus postes prepausats. Ua mestresa de la lenga qu'ei requesida peus dus tèrç de las au-fèrtas.

Un recors au temps plen en 54% deus cas, (pas tan coma peu mercat generau).

Ua disparitat geografica de las granas favorabla a las regions Mieidia-Pirenèus, Lengadòc, e Aquitània (89 % de l'emplec). Donc, l’occitan que representa un avantatge entà encontrar un em-plec, mès a condicion d'ua cèrta mobilitat geografica per ua bona part deus occitanofònes).

Un mercat de l’emplec duau : en efèit l’emplec en occitan que's ca-racteriza per la coabitacion d’un ensemble d’emplecs estables (en CDI e dab remuneracions meslèu bonas) e d’un ensemble d’emplecs precaris caracterizats peu temps parciau, la remuneracion au SMIC e lo CDD) : Los emplecs estables (23%) :

CDI e CDD de mes d’un an, de remuneracion superiora a 1,5 SMIC per 76%. De mes, l’ensemble d'aqueras aufèr-

tas pertòca pòstes de temps plen. Los em-plecs aquestes que son hornits gràcias a l’Education Nationale mes que mes.

Los emplecs precaris : CDD de mens d'un an e sovent

caracterizats per salaris deus baishes e tocats peu temps parciau.

Los emplecs de tipe comple-mentaris : quauques òras per setmana, plan pagadas (de tipe vacacion) e qui consti-tueishen complements d’acti-vitats la màger part deu temps (20% de las aufèrtas).

Un nombre de visitas deu si-te emplec.com que tanh a aumen-tar regularaments, cò que demòs-tra a l'encòp un creish de la sua popularitat e, ça'm par, ua hauça de las personas que recèrcan for-macions o emplecs en occitan. Ua manca relativa de candidats respècte a l’aufèrta de tribalh en occitan (donc, una necessitat de las granas de formacion), d’autant que un hèish d'aufèrtas que neces-sitan ua mestresa de l’occitan. Aqueste deficit de candidat que pertòca lo sector estable deu mer-cat de l’emplec en occitan.

Sebastian Pugin

Analisi del mercat de trabalh occitan en 2011

Lo “Servici de l’Emplec” que’s fixa l’objectiu de participar a l’integracion de l’occitan en l’economia en tot facilitar l’intermediacion deu mercat de l’emplec occitan entà favorizar l’encontre de l’aufèrta e de la demanda d’emplec en occitan. L’annada 2011 constitueish la permèra annada civiu plena de foncionament deu “Servici de l’Emplec”. A

aqueste títol, 2011 que representarà ua annada de referéncia peu servici e per l’emplec “occitan”.

ACTUALITATS

n°140 — 8

ELEN qu'a vocacion a estar un

utís de lobbying de cap a l'Union

Europèa, dab l'estatut d'ONG.

Que podem pensar que dens

quauques temps, EBLUL-França,

lhèu dab un navèth nom mes los

medeishs membres, que serà la

seccion francesa d’ELEN, entà asse-

gurar aus sons membres l'estatut

privilegiat d'interlocutor.

Atau, lo 7 de mai, Alexis Quen-

tin, qu'estó elegit administrator de

l'IEO a l'AG de Niça, que repre-

sentè l'IEO en çò deu purmèr

acamp de la cola directora de

l'estructura, que tà inaugurar las

soas accions, lancè lo purmèr ape-

ret a Francés Hollande tà la reco-

neishença de las lengas regionaus

e la ratificacion de la Carta Euro-

pèa de las lengas regionaus e mi-

norizadas.

Aquesta accion que completa,

solide, la de l'IEO coma membre

de la Coordinacion « Per la lenga

occitana », organizatora de la ma-

nifestacion deu 31 de març a Tolo-

sa. L'accion de las tres associa-

cions, IEO, Oc-BI e Calandreta,

qu'estó de mobilizar l'ensemble

deus politics, manca un a l’extrèma

dreta, sus la question de la lenga

occitana e de las reïvindicacions

listadas dens la Crida. Fòrça ele-

gits, de tot partits, que l'an signa-

da la Crida, e ua candidata a

l'eleccion suprèma qu'estó presenta

dab los occitans per las carrèras

de Tolosa, Eva Joly (EELV). Joan

Lassala, eth, que portè la paraula,

en occitan dens lo tèxte, d'un Fran-

cés Bayrou ab-

sent de la darrè-

ra òra. Totun, au

regars de la si-

tuacion politica

actuau, que de-

vem insistir sus la

preséncia, au

nom deu son

candidat, deu

dusau personat-

ge de l'Estat,

Joan-Pèire Bel,

President deu

Senat e elegit d'Ariège. Que pre-

nó l'engatjament public, au moment

de la conferéncia de premsa or-

ganizada a l'escòla superiora de

comèrci de Tolosa de la ratifica-

cion de la Carta (qu'era, solide,

l'engatjament n° 56 de l'actuau

president Francés Hollande). Pr’a-

mor d’ua question de logica ligada

a l’avís deu Conselh Constitucionau,

lo candidat socialista que s’engat-

gè apuish a modificar, purmèr, la

Constitucion francesa entà permé-

ter aquesta ratificacion.

Qu'avem ara ua obligacion, la

de mobilizar pro de futurs depu-

tats, dab los senators que i seràn

favorables, de cap a la modifica-

cion de la Constitucion. Aquesta

refòrma, que sia au nivèu de l'arti-

cle 2, e/o de l'article 75-1, que

deveré, per exemple, balhar mei

de poder e de mejan, a las re-

gions tà portar ua politica cohe-

renta de cap a l'ensenhament de

l'occitan.

La refòrma de la Constitucion

(que i aurà segurament, còp d’es-

cadença, mei que la question de

las lengas regionaus), que deveré

perméter en purmèr, de ratificar la

Carta; atau, que seré un engatja-

ment vertadèr de cap a las institu-

cions europèas ! Que deveré tan-

ben perméter lo desvolopament

de l'ensenhament com de la socia-

lizacion de la lenga occitana;

shens presa en compte de la crea-

cion d'un contèxte sociau favorable

a l'usatge de la lenga, dens los

mèdias com dens la vita vitanta,

l'ensenhament de l'occitan, que sia

public e/o privat, nacionau e/o

regionau, ne se poderà pas desvo-

lopar, qu’ac sabem plan.

E en tresau estapa, que se de-veram tornar bàter tà aver ua lei tà l'occitan, que sia especifica e que ne posqui pas estar arrefusa-da pr'amor questions d'anti-constitucionalitat. Qu'ei donc ad aqueste nivèu que tornam trobar l'IEO e la soa accion au nivèu fran-cés com europèu. Après l'eleccion de Francés Hollande, qu'avem di-

La seguida de la protèsta del 31 de març

L'IEO qu'ei membre de mei d'un hialat tà prométer la reconeishenças oficiau de las lengas minorizadas, com l'occi-

tan, tan au nivèu francés com europèu. Atau, l'I.E.O. qu'ei membre de ELEN (Hialat Europèu tà l’egalitat de las len-

gas), ua navèra estructura informau qu'ei a se bastir tà remplaçar EBLUL (que la soa seccion francesa, EBLUL-

França, totun, qu'existeish tostemps).

ACTUALITATS

Parlament Europèu a Estrasborg

n°140 — 9

fusat ua letra, resultat de la pen-

sada deu Collectiu deu 31 de

Març, a l'ensemble de las seccions

tà engatjar los lors futurs deputats

sus aquesta question. La mobiliza-

cion qu’ei un enjòc tà la credibilitat

de la nostas reïvindicacions Que

poderem tanben mobilizar lo noste

hialat federatiu tà rebrembar aus

senators actuaus qu'ua refòrma de

la Constitucion que demanda

d'aver 3/5 deus parlamentaris

que sian favorables a la proposi-

cion hèita ; que va donc au-delà

de la majoritat actuau, au Senat,

de l'esquèrra. Que demanda tan-

ben ua Amassada nacionau a es-

quèrra que se posqui apujar sus

quauques deputats de dreta tà

portar aqueste projècte (e solide,

que i aurà un pauc de pèrta a es-

quèrra pr'amor de quauques jaco-

bins, que se son dejà exprimits peu

passat com pendent aquesta cam-

panha, contre las lengas regio-

naus). Que devem tanben, au-delà

d'ELEN, e deu tribalh hèit en ço

deu Collectiu deu 31 de Març, que

recampa las coordinacions en car-

ga de las organizacions, en region,

de las manifestacions, portar las

nostas reïvindicacions dirèctament

a l'Euròpa. Qu'estó lo sens, los 23

e 24 de mai, deus encontres orga-

nizats a Estrasborg pendent la ses-

sion deu Parlament Europèu.

Ua delegacion d’EBLUL

-França, dab lo director

de l'IEO Laurenç que pre-

sentè lo bilanç de la mobi-

lizacion excepcionau deu

31 de març en França, e

en Occitània, a l'intergrop

« Lengas Regionaus ». La

delegacion, miada per

Tangi Louarn, President

d'EBLUL-França, qu'insistii

sus la situacion legau tos-

temps « ubuesca » en Fran-

ça: ua decision recenta de la pre-

fectura en Bretanha qu'arrefusè

l'installacion de panèus bilingües

pr'amor deu risc « accidentogène »

a un vira-l'ase, dens un contèxte

de circulacion importanta dens un

espaci perí-urban!

Jean-Marie Woehrling, jurista

e president de Alsace et Bilinguis-

me en Alsace-Moselle que presen-

tè aus euro-deputats Francés Al-

fonsi e Catarina Greze, e a l’an-

cian president de l’IEO David

Grosclaude, president de la comis-

sion Lengas regionaus de l’ARF

(per Occitània) las limitas absur-

das deu contèxte actuau en Fran-

ça, çò que JM Woehrling apèra lo

« bon plàser » de l'Estat, d'un fon-

cionari, d'ua collectivitat.

Entà sostiéner l’accion deu Col-

lectiu, l’intergrop que decidí de

mandar au President Francés Hol-

lande ua letra oficiau enta'u brem-

bar los sons engatjaments com la

necessitat, per França, de sortir

deu son modèle barrat.

Qu'estó tanben l'escasença, per

l'IEO, de difusar aus euro-deputats

la version 2012 de l'Occitan qu'es

aquò, mes que cau damorar realis-

ta, ara, ua comunicacion europèa

ne pòt pas estar qu'en anglés;

quan los tèxtes e son arrevirats

dens l'ensemble de las lengas ofi-

ciaus deus 27 Estats membres de

l'Union Europèa, quan los traduc-

tors poden arrevirar en dirècte las

presas de paraula deus uns e deus

autes pendent un acamp, la comu-

nicacion de l'IEO, au nivèu interna-

cionau, que deu estar en anglés tà

tocar l'ensemble deus euro-

deputats com la populacion euro-

pèa, e, atau, assegurar la futura

presa en compte de las nostas re-

ïvindicacions.

Qu'ei ad aquesta normalitat, la

d'ua presa en compte de la pro-

blematica occitana, au ras de l'en-

semble de las autas lengas minori-

zadas de França, que devem arri-

bar.

Quitament se doman, la França

cambiava la soa Constitucion e

ratificava la Carta, que se calerà

tostemps referir de cap a las insti-

tucions europèas tà s'assegurar de

la soa aplicacion. L'accion au nivèu

francés, mei de dus cent ans après

la revolucion francesa, ne se pòt

pas separar d'ua accion politica

hòrta au nivèu europèu tà assegu-

rar la presa en compte deus drets

lingüistics en França. Un euro-

deputat present a l'acamp d'Es-

trasborg, que resumí la posicion

actuau francesa « Desempuish la

revolucion francesa, qu'èm egaus;

per las lengas regionaus, « no

extra-rights !» (« nat addicionau

dret » dens lo parlar deu Parla-

ment Europèu).

Lo candidat Hollande que s'ei

engatjat pendent la campanha per

la question de las lengas de Fran-

ça; l'IEO que serà hòrt vigilant en-

tà que las promessas de 2012

n'agim pas lo medeish hat que las

deu president sortent.

Laurenç Gòsset

Fòtos : IEO ; ALE-Verts

ACTUALITATS

Rescontre entre David Grosclaude, Catarina Greze e Laurenç Gòsset

n°140 — 10

IEO-IDECO

1859 es l’annada que vegèt la publicacion de Mirèio e la conse-cracion parisenca de son autor. Aquel estudi pòrta pas sus la ge-nèsi del cap d’òbra mistralenc, mas sul trabalh d’escritura en lenga nòstra que lo poèta provençal en-dralhèt tre las annadas 1850, mentre qu’alestissiá son poèma epic.

Normalizacion ortografica, sin-taxica e semantica, fondacion del Felibrige, publicacion del primièr numèro de l’Armana prouvençau, tot aquò foguèt l’òbra comuna d’un rodelet de poètas avinhone-ses. Mistral ne foguèt un cepon màger.

Aquel libre s’esperfòrça de fai-re lum sul ròtle que lo poèta, qu’a-viá pas encara trenta ans, joguèt dins la vida literària provençala de las annadas 1850. Mòstra que l’Armana prouvençau foguèt l’aisi-na que deviá permetre de menar a tèrme çò que cal plan nomenar la renaissença felibrenca. Determi-na l’espandida e la natura de la collaboracion mistralenca a la re-vista annadièra, en botar en relèu la diversitat granda de las formas d’escritura qu’i desvolopèt : pròsas fonccionalas e militantas, racontes, istorietas umoristicas, poèmas de tota mena... Enfin, assaja de botar en perspectiva l’òbra mistralenca de relevament de la lenga e de la literatura provençalas. Sus l’autritz :

Maria-Clàudia Gastou estudièt e militèt per l’occitan una part im-portanta de sa vida. Foguèt sòci del CREO de la Talvera. Certifica-da puèi agregada de filosofia, ensenhèt aquela matèria mai de vint ans dins l’acadèmia d’Orleans-Tors. Son memòri de mestresa en filosofia s’intitola Le Divin chez He-

gel et chez Nietzsche : Quel est le sens du mot “Dieu est mort ?”.

En occitan, sas recèrcas pòrtan sus la literatura e mai que mai sul Felibrige. Sostenguèt un memòri de Master en literatura occitana. Pu-bliquèt tanben un article dins la revista Lengas editada per l’Uni-versitat Paul Valery sus l’escritura militanta de l’Armana prouvençau.

Maria Clàudia Gastou, Mistral abans Mirèio : cossí Mistral pren-

guèt part a l’espelison del Felibrige

e de l’Armana provençau (1854-1859), 2012, IEO Edicions, 24 €.

Pagament per chèc a l'òrdre de :

IEO Edicions - IDECO ZA Plaine St Martin 81700 Puylaurens

Per carta sul siti de difusion : www.ideco-dif.com

Per mai d’entresenhas :

Tel : 05 63 75 22 26 ideco@ideco-dif.com

La genèsi de l’univèrs mistralenc

Un periòde pro desconegut dins la carrièra literària de Mistral, mas tanben un moment capital dins l’istòria lingüis-tica e literària de l’Occitània dins un estil passionant e rigorós.

Reïvindicar, militar, e agir tà la socialisacion de la lenga occitana, que son accions portadas de longa per la nosta associacion, l’Institut d’Estudis Occitans. Solide, desempuish la soa creacion, los metòdes qu’an cambiat, çò que’u permetó de damorar en fasa dab lo noste temps. Que seré un projècte shens ligam dab la societat, tà ua lenga tan minorizada com l’occitan ? Que seré, lhèu, se trobar dens la situacion de l’ensenhament deu latin o deu grèc ancian, un subjècte d’estudis e de recercas per l’universitat, en tot participar, fin finau, a l’acceleracion de la soa de-sapareishuda.

Atau, espiar lo passat que’ns permet de plan compréner ço que vo-lem, e perqué ac volem; ne volem pas oblidar l’apòrt deus ancians, deus precursors ; que hèn partida de l’aventura partatjada de la nosta associa-cion. Que volem, un còp de mei rassegurar lo monde, n’i aurà pas nada idòla a l’IEO pr’amor la realitat d’uei n’ei pas la de doman. N’avèm pas, tanpauc, la tentacion de denegar qui que sia, au contràri, e qu’ei pr’amor d’aquò qu’aprofieitam de l’exumacion recenta de quauques arquius d’ Ismaèl Girard tà parlar de faiçon corta de la soa vaduda entà servir d’introduccion aus comentaris de quauques documents que segueishen.

Après la crida de Josep Carbonell i Gener dens la revista catalana L'A-mic de les Arts en favor de la creacion d'ua Societat d'Estudis Occitans, Ismaèl Girard, menaire de la revista Òc, que ne repercutè l’aperet en 1928.

La SEO qu’estó fondada dus ans mei tard, lo 16 de mai de 1930 a Tolosa per Josèp Anglada e Valèri Bernard. Las annadas de guèrra, dens ua França copada territoriaument e politicament, qu’estón tarriblas peu moviment culturau e qu’estón a la soca de la fin de la SEO en 1946. Au-delà deus comportaments criticats e criticables de quauques uns (e qu’avem recentament plan vist la dificultat, peu president navèth Francés Hollande, de se referir a l’Escòla de Jules Ferry, pr’amor de las soas accions colonialistas, shens parlar, deu ròtle de la soa politica d’educacion nacionau tà combàter las lengas regionaus, donc l’occitan), qu’ei dens aqueste periòde compli-cat donc que vadó l’Institut d’Estudis Occitans.

Après un long periòde de gestacion, l’IEO que tengó la soa purmèra amassada generau en agost de 1945 a Tolosa. Dens aqueste purmèr co-mitat administratiu, Ismaèl Girard que i cotriava Renat Nelli, Camil Sola, Leon Còrdas, Carles Camprós, Joan Lesafre, Joan Casso (purmèr presi-dent) e Max Roqueta. Ismaèl Girard e Max Roqueta, que serà la president de l’IEO entre 1952 e 1957, qu’an escambiat pendent quasi 40 ans, letras amistosas que sii sus l’IEO, la revista Oc e l’òbra literara occitana.

Creacion literara, soscadissa sus las prioritats a balhar a l’IEO, sus l’estructuracion intèrna, suus comportaments deus uns o deus autes, suus ligams e interferéncia entre cultura e política. Las letras de "Max a Ismaèl" que balhan un bon imatge de la societat entre las annadas 40 e 70. Qu’èra un temps benedit, qu’internet e Facebook n’era pas enqüèra la faiçon la mei simpla d’ « escambiar » ; que calèva préner lo temps de la reflexion abans d’escriver, qua calèva integrar lo temps deu viatge de la letra, anticipar lo delai deu mandadis com de la responsa. Aquesta co-rrespondéncia que’ns permet de seguir la creacion de l’occitanisme modèrna, que n’èm la segui-da, mes non pas la fin ; la “fe shens òbra mòrta es”, aquò era la devisa oficiau de l’IEO. Que de-vem totun donc guardar las dus tà obrar per la lenga, qu’ei lo messatge comun d’Ismael Girard

(1898-1976) e de Max Roqueta (1908-2005).

Laurenç Gòsset

La correspondéncia entre Ismael Girard e Max Roqueta : un capitol de l’istòria occitanista

dorsièr n°140 - 1

Dins un moment fòrt de l’istòria europèa, l’escritura d’aquela letra de sièis paginas ja nos balha una

idèa plan concreta de l’evolucion que l’occitanisme aurà a la fin de la guerra e mai tard amb la creacion de

l’Institut d’Estudis Occitans. A la debuta se parla mai que mai d’afars administratius e politics al sen de la

Societat d’Estudis Occitans, mas la discussion va al delà e atenh de questions fòrça importantas, coma lo

besonh de ligar la cultura tradicionala amb una cultura nòva (artistica e intelectuala) tot en las fasent

s’enriquir l’una de l’autra. dorsièr n°140- 2

Letra de 5.4.1943 : de la SEO cap a l’IEO

Max Roqueta e Vert Paradís

dorsièr n°140 - 3

Max Roqueta nasquet à Argelièrs, vilatge del país montpelhièrenc, lo 8 de decembre de 1908. Aprèp una enfáncia prigondament imergida dins la lenga occitana, contunha sos es-tudis secondaris al Licèu de Montpelhièr. Son d’annadas d’esbleugiment al long de las qua-las descubrís la cultura classica e lo monde de l’escritura. Estudia la medecina dins l’ancia-na facultat d’aquela vila, s’implicant dins la vida estudianta, e notadament dins una assoca-cion, Le Nouveau Languedoc, ont contribusís a far un esplech ambiciós de difusion e de va-lorizacion de la cultura d’Òc.

Publica sos primièrs poèmas en 1931. Fasent a Tolon son internat de medecina e son servici militari, anima amb Carles Camprós un jornal militant Occitània qui perlonga l’accion del Nouveau Languedoc en l’espadissent a l’ensem dels países d’Òc. Mètge de campèstre a Aniana pendent 10 ans, tròba lo temps per escriure qualques de sas mai polidas paginas, tot en s’investissent dins lo fonctionament de la Societat d’Estudis Occitans. Aquel trabalh obstinat mena en 1945 a la fondacion oficiala de l’Institut d’Estudis Occitans, dont Max se-rà un temps lo secretari puèi lo president.

A partir de 1974, l’urgéncia d’escriure l’arrapèt un còp encara, emai aquela d’acabar d’en bèl primièr los sèt tòmes de Vert Paradís. Títol generic de gaireben tota òbra en pròsa de Max Roqueta (sens comptar sos romans), Vert Paradís se declina en 5 volums. Paregut en 1961, lo primièr volum de Vert Paradís es lo libre d’una vida ja plan vivida : Max Roqueta a mai de cinquanta ans e lo texte que conten aquel recuèlh de pròsas narrativas o medita-tivas rendon compta de gaireben trenta annadas d’escritura, començadas, dempuèi 1934, amb la publicacion en revista de Secrèt de l’èrba, lo relat autobiografic que revelèt Max Roqueta al public dels lectors d’occitan e ne faguèt fòrça per sa reputacion avenidora. Pa-regut en 1974, lo segond tòme de Vert Paradís contunha la vena del premièr. Publicats res-pectivament, Lo Grand Teatre de Dieu et L’uòlh dau cat constituisson los tòmes tresen e quatren de Verd Paradís (dins lor version francesa, Max Roqueta los a reünits dins un sol volum dont la composicion foguèt tornada organizar). L’edicion occitana de Las Canas de Midàs (Vert Paradís V), publicada en 1990, conten qualques relats, coma Los sèt contrabass-ses, dont Max Roqueta aviá segurament desejat que sián plaçats dins lo cors del libre a la data de lor escritura, e aital associats a las circonstáncias que las avián far náisser. Se se-guísson en seguida Lo Corbatàs Roge (2003) e Lo libre de Sara (2008).

Ressorga : max-rouquette.org

dorsièr n°140 -4

Letra de 11.12.1972 : l’evolucion del plan de Vert Paradís

Aquesta fuèlha es d’una riqueza tota peculiària pels especialistas en literatura : veire la genèsi d’una òbra

literaria a partir dels manuscriches concernent tant lo tèxte en se coma son organizacion dins lo libre nos

balha l’escasença d’imaginar totas possibilitats de sens que foguèran preteridas per d’autras, las que de-

morèron. E quand s’agís d’un dels mai grands classics occitans del sègle passat, lo plaser es redoblat !

n°140 — 15

SECCIONS

Dempuèi mai de cent ans fòrça occitans venguèron trabalhar a Paris e dins sa region e a mon ve-jaire quò contunha. Fai que i a en-quera de familhas o de personas qu’an agut un contact amb la len-ga nòstra e que la pòdon practi-car. De còps que i a, coma al pais, se pòt escambiar qualques mots en lenga nòstra sia dins un café o una botiga amb de personas originaria d’en çò nòstre e que la sabon par-lar o que la comprenon.

Quò fai, qu’anuei, a París una vida culturala a l’entorn de la len-ga nòstra es possibla. L'IEO París es una de las sec-cions mai ancianas, que foguèt creada tre 1947 pel poèta pro-vençal Enric Espieut. Son activitat depend fòrça del temps que lo mond demòran dins lo ròdol, que sovent çai arriban amb l'idèa de tornar al mai córrer al país. Tan-ben cal téner compte de l'espandi-da de l'airal cubèrt per l'IEO París ("al Nòrd de Leire") e dels problè-mas de desplaçament dins aquela megalopòla.

Los sòcis de l’IEO son sortits de totas las regions d’Occitania, amb una grand diversitat de parlars, participan sovent a d’accion loca-las al dintre de la coordinacion de las associacions d’Iscla de França e a las grandas manifestacions occi-tanas.

D'un biais general, fan acceptar l'idèa que la lenga nòstra a pas de frontièras -per èsser mai clar, que se pòt ensenhar, atanben, fòra país occitan! L’IEO París trabalha amb Los amics de la lenga d’òc, Felibritge de Paris, l'associa-cion occitana mai vielha de Paris, fondada en 1877 qu’organisa de conferenças

à la Sorbòna, amb lo Creo de la Talvera que farja una brocadura pedagogica per l'intercomprene-son entre las lengas romanicas e las variantas dialectalas de la len-ga nòstra. Mas cal parlar tanben del Club occitan de Noisy, de L’A-peròc de Paname Occitania Stu-dio, Calabrun e Cultures e Passe-relles.

Totis an fòrça sòcis en commun e trabalhèron totis amassa per l’or-ganisacion de la dictada occitana que se debanèt a la Sorbòna en 2012 e que lèu s’acam-paran a la Felibrejada de Sceaux lo 1er de junh. Los estudis L’IEO Paris assaja de doblidar pas lo mot estu-dis.

Se la revista Estudis Occitans daissèt de pa-réisser en 1998, se deci-diguèt en 2010 de lan-çar una colleccion de li-bres en linha qu'agropa las publicacions dins lo domeni public escampil-hadas pertot subre inter-net (Gallica, Internet Ar-chive, Google Books...), de còps dins mai d'un numèro de revista, e su-bretot de lor donar lo vestit occitan qu'an pas agut, 102 numèros son ja

pareguts, amb una presentacion melhorada.

Un exemple, l'article de Giu-seppe Morosi, "L'odierno linguag-gio dei Valdesi del Piemonte" es editat en un volum unic (n°87) e es disponible sul ligam ieopa-ris.free.fr/delo. L'ensenhament public de l'occitan amenaçat a Noisy Le Grand La primièira preoccupacion d'aquestas darrièras annadas es lo manten del darrier ensenhament occitan en segondari en Iscla de França e de la possibilitat pels li-ceans de la region de presentar l'opcion occitan al bachilierat. Que dempuèi la retirada del Patrici Roques, qu'i ensenhèt vint-e-cinc ans las letras francesas e la lenga nòstra, lo rectorat e sustot la direc-cion del licèu ensajan de n'acabar amb lo cors d'occitan. L'IEO París ajuda doncas la seccion locala del CREO, lo CREO de la Talvera, ani-

D’activitats occitanistas a l’IEO París

Las associacions occitanas de París a la manifestacion de Tolosa

n°140 — 16

SECCIONS

mada per Claudi Assemat, dins sas accions pel manten del cors: corrièrs al rector, a l'inspeccion generala de l'Educa-cion nacionala, als elegits (locals, mas tanben als presidents de las regions que s'i parla occitan) ; arti-cles dins la premsa locala e occitana ; recrutament d'un professor vacatari per remplaçar lo retirat. La darrièra accion es lo mandadís de propausicions de creacion d'un licèu regional de las lengas de França. Cal apondre que lo CREO jòga tanben un ròtle fòrt en pro-pausant cada an de monde quali-ficats per far passar l'espròva d'occitan al bachilierat, mas tan-ben en insistiguent sus la necessitat de reconéisser totas las lengas re-gionalas al nivèl nacional.

Es necite de mençonar atanben que i a de cors d’occitan a la fa-cultat a Paris 4 al Ceroc de la Sorbòna e a Paris 8 (fach per Gui Matieu amb Joan Fuelhet).

Se sus l’Iscla de França li a una difi-cultat de mantener los cors d'occitan co-ma al licèu, del cos-tat del monde asso-ciatiu, dempuei qual-quas annadas, los cors pels adultes, sovent bailejats per de sòcis de l’IEO co-neisson un vam novel e commençan d’es-pelir un pauc pertot.

Lo cors setmanier del Club Occi-tan de Noisy le Grand, lo mai an-cian, contunha e participa a la vi-da locala amb sos sòcis presents cada an a la Fèsta de la musica

dins lo barri del Champy lo 21 de junh, e al Forom de la Vida Asso-ciativa a la debuta de setembre. Atanben amb lo cors d’occitan setmanier dich l’Aperòc de Pana-me Occitania Studio. Es a l’Ostal de l’Avairon, lo solet al dintre de París e coneis cada annada d’ade-sent novels.

L’Aperòc es au còp un luòc de rescontre per charrar e aprene la

lenga. Aprep una jornada de tra-balh longaruda, la primèira mièg-jorada se passa, de segur, a l'en-torn d'un gòt de vin fòrt, d‘un ome-leton o d'un pastisson encara tot

caud.

La serada s'acamina entre lecturas d'escri-vans occitans, estudis de tèxt, escambis d'en-t r e s e n h a s (concèrts, espec-tacles, acampa-das d'autras cò-las occitans de la Ta l ve ra , conferencias...). Aquesta an-nada, sem de

mai en mai nombroses a venir e avem recebut La Mal Cofada en-tre dos de sos concerts ; nòstre amic Gui Matièu que nos a arega-lat amb de peçòtas de teatre que venian d'espelir jost sa pluma ; Maria-Odila, ensenhaira d'occitan dins Aveiron, que nos venguèt aprene de cançons e de danças pels dròlles; Domitilla del grop "Flor Enversa" es venguda tanben amb sa vièla e sos cants de trobai-ritz; Evelina del grop Delai l'Aiga

e sos centenats de cants recap-tats dins Occi-tania tota ; au-tres maites… Nòstre pla-ser es tanben de veire espe-lir, tot còp, un "Stan", profes-sor dins Ohio que passa una mesada en França e nos ven trapar, qu'a passat sa licencia d'occi-tan i a d'anna-

das d'aquò a l'universitat de Montpelhièr, en se-guir los corses de Lafon ; o una Ekaterina de l'universitat de St Pe-terborg, istoriana, especialisada dins las crosadas en Lengadòc…

La dictada occitana 2012 se debanèt tanben a la Sorbona de París

L’Aperòc

n°140 — 17

Plaser tanben de veire lo mond que venon regularament se metre a escriure en òc : de poemas, de novèlas, de colhonadas…

Sembla donques, que los Occi-tans de París vòlgan, mai que mai, trapar sos rasics, los partejar e far veire que, a mai siaguèsse dins la talvera, occitan es una lenga que viu. Dins aquela dralha, Paname Occitania Stu-dio vòl dobrir atanben a la dintrada un segond cors cada dimècres dins la tantossada pels efants e pels adultes que pòdon pas venir lo ser. En Iscla de França l’espelison contunha aquesta annada amb lo cors de l’associacion Cultures et Passerelles que ven de dobrir a Vaureal dins lo Val d’Oise. Atanben del cos-tat de Rambouillet amb lo Cors d’occitan de l’as-sociacion Calabrun. De mai a la dintrada que vèn, es prevista una du-bertura de cors d’occi-tan à Orsay.

Esperam tanben que totes aquels corses poguesson un jorn se labelisar per afortir lo malhum « Parlesc » de l’IEO. Question literatura, malastrosa-ment los Occitans de Paris perdè-ron antan l’unenca libraria occita-na e catalana, Pam de Nas, que tampèt per rason de loguier ven-gut trop car, çò qu’arriba sovent a Paris.

Mas i a totjorn una demanda de libres occitans sus París e l’IEO París cerca un luòc per consultar de libres occitans dins la capitala tot l’an coma çò que se fai à la biblioteca de Sceaux amb l’Institut

Florian que serva lo mai bel fons de libres en òc al Nord de Leire. Eirosament, dempuei qualquas an-nadas l’existença d’un siti inter-net novel Occitans a París (occitan.paris.free.fr) que recampa totas las informacions de çò que se

debana dins la region e endacòm mai per la lenga nòstra ajuda bel-còp a far coneisser los libre, lo tra-balh de las associacions e far venir monde novel. Podem tanben parlar de las emissions occitanas sus Radio Pays que fan lo ligam per aquels que pòdon pas participar a la vida associativa. Cada diluns de ser amb La Velhada en directe e lo dimarç en diferat per la tantossa-da amb En Ondas son diffusidas en occitan subre un relarg de sieis millhons de personas. Quò fai que la lenga nòstra e la musica occita-na son estadas totjorn presentas sus las ondas parisencas dempuei

mai de trenta ans (www.radio pays.org).

La cultura occitana es benlèu desconeguda del grand public pa-mens aquel que cerca e que se tèn al fial pòt càsi cada setmana assis-

tir a un eveniment cultural ligat a la lenga nòstra. Tres còps Nadau faguèt espetar l’Olympia puei Massilia Sound System, Du Bartas , La Mal Coiffée, Gigi de Niça Flor Enversa Duo Brotto e Lopez, lo Còr de la Plana, Vox Bigerri, Bruno Bonhoure, Michel Bellon, Minvielle jo-guèron e canteron dins lo ròdol de París aquesta anna-da. De mai Caubère presen-tèt De Benedetto a l’Ostal de la Poesia, Moscato faguèt son Moscato chaud sul rubi a l’Olympia del temps que Gui Matieu mete París en poe-sia ! causa que fariá pas s'èra demorat au pais e que Felip Martel presente l’òbra de Robert Lafont à la Sorbò-na, Los Rabalaires jògan a las quilhas Pòrta de Saint Cloud e La Montagnarde fai virar la borreia a Bercy e dins las guinguettes de la Marne.

Èsser en contacte atanben amb las autras culturas que en Is-cla de França n’i a un molon. L’IEO Paris assaja d’esser, un relai per la cultura occitana a Paris e un pont amb d’autras culturas minoritarias coma los cabiles, los rroms e totas las autras lengas regionalas que son presentas dins la capitala.

Èsser occitan a Paris es aquò, amb plaser e pas cap de vergon-ha. Alara quand lai montatz, ajatz pas paur, parlatz occitan.

Alexis Quentin President de l’IEO París e P.O.S.

SECCIONS

Radio Pays amb Edmon Rieu

n°140 — 18

DISQUES E FILMES

Lo repertòri de lor darrièr al-bum, Marcha, es orientat sus tres tematicas recurrantas, que se trò-ban dins totes escriches reivindica-tius occitans dempuèi los troba-dors : lo refús d’una autoritat alun-hada d’aqueles que se fan aca-plar per ela (papala, reiala, impe-riala o republicana centralista), la condanacion umoristica o veemen-ta d’aqueles que traisson las ba-tèstas, e las aspiracions de mantu-nes a una vida melhora. Se las doas darrièras caracteristicas son presentas a de nivèls diferents dins d’autres repertòris politics, la pri-mièra es especificament francesa e quitament culturalament occitana.

La contestacion literària e musi-cala pren, dins lo repertòri marsel-hés mai particularament, una di-mension subversiva e rebella, que aliga a un umor generalament acid la violéncia de contrasts lexi-cals morbides o truculents, se gan-hant aital, emai la vendeta dels censors, la simpatia e la reproba-cion de l’Academia...

Çaquelà, raras son las òbras ont la creacion musicala pren lo pas sul fond contestatari, o quita-

ment se’n inspira. Es aquel void que Lo Còr ensaja d’assadolar, en prepausant una escritura que faga s’esfondre los esquèmas de la can-sons tradicionala, sas fòrmas mai rebatudas e sos formats mai lan-gosses. Lo manlèu a las musicas popularas occitanas se fa mai que mai a aqueste nivèl, e balha una plaça bèla a totas fòrmas aban-donadas per de que respondent pas pus als calibratges de la pro-duccion musicala de massa. Lo plan, lo pentiment e lo relat local istoric prenon dins aquela perspec-tiva una plaça dominanta, e los mejans musicals, percussions e votz, remplaçan aquels cants dins lo ca-dre minimalist e febrós que lor es-tà plan e que es vengut una de la las marcas del grop. Sul grop :

Dempuèi 2001, dins lo barri dau Plan Sant Miquèu (La Plaine) a Marselha, lo Còr de la Plana tòrna inventar la vocalitat miegjornala en la mesclant ai sonoritats arcaï-cas d’una Mediterrània violenta e cruda.

La percussion e la votz son la

cobla emblematica d’a-queu rituau rudimentari, minimau, acompanhats per çò que lo còrs pòu encara faire picar d’essenciau : lei mans, lei pèds ò lei pèus.

Mànu Theron a recam-pat a l’entorn d’aqueu projècte polifonic cinc can-taires percussionistes : Benjamin Novarino-Giana, Sebastian Spessa, Danís Sampieri, Rodin Kaufmann e Mànu Barthelemy.

En delà de referéncias musicalas particularas,

tanben ambé l’ancoratge marsel-hés coma apieja e la lenga occita-na coma ponch de vista, l’univèrs musicau organic que si bastís dins lo Còr de la Plana afuga totei leis influéncias, de Pierre Schaeffer ai Ramones, de Bartòk au Velvet Un-derground.

Que si tracta pas per elei d’in-terrogar la memòria dins ço qu’im-mobilisa mai dins sei treboliments, dins lei pocanariás « dionisiacas » que pòu derrevelhar, dins sei de-falhiments tanben e dins la risca permanenta de mòrt que l’agacha a chasca desbondada. Aquela me-mòria lampejanta, es la matéria de trabalh per lo grop dempuèi sa fondacion e se saup la rendre co-muna e unenca a l’encòp, la parte-jar per l’encarnar, es perqué çò que pica subretot dins lo Còr de la Plana, coma son nom lo ditz, es lo còr.

En 2003, Lo Còr de la Plana reçaupèt lo grand prètz de l’Aca-dèmia Carles Cròs per son primièr album Es lo titre e, en 2005, lo prètz SACEM dei musicas dau monde.

Marchem amb lo Còr !

Reivindicacion e imaginari occitan : amb sos tres albums e mai d’un prèmi, lo grop marselhés endralha lo cant occi-tan tradicional a nivèl internacional, tot en anant al delà del folclorisme e en absorbent tota cultura.

n°140 — 19

LIBRES

Tres generacions d’autors obrèron dins de dralhas diferentas per transmetre nòstra lenga e nòstra cultura.

Primièr, Jòrgi Gròs, qu’escriguèt un recuèlh bilingüe titolat Un jorn, un “Ai ! qu ?” o Un jour, un haiku ! En 2005, tenguèt l’escomesa de menar au bot dos pretzfachs :

Un, de revirar seguènt lei règlas numericas leis adaptacions en francès dei 543 Haïku de l’Antologia d’un poèma cort japonès de Corina Atlan e Zeno Bianu (NRF en 2004 ) per interest personau, trabalh non publicat.

Dos, d’entamenar e d’acabar lo projècte : Un jorn, un “Ai ! Qu ?”, ven a dire de trobar un poèma cort (5, 7, 5 sillabas) cada jorn. Lo tot es d’ara en avant realizat. Aquí sei 365 mini tèxts, rebats dau temps escoladís e marcat de còps que i a d’amaresa, de tendresa o d’umor coma la vida jornadièira. Puèi, Lisa Gròs amb Lo Rei dau Yamakasi, una ficcion biligüa. que

se debana a Nimes per s’acabar en Camarga.

Una flaüta antica de Pan a d e s a p a r e g u t d a u M u s è u arqueologic pendent la mòstra dei mosaïcs descuberts recentament. Cinc liceans joves la cercan, intrigats per d’accions e de mels estranhs. Alentorn dei tèmas de la proteccion de la natura, de la biodiversitat, de l’informatica e de l’antiquitat, lei cinc joves dau centre ciutat seràn ajudats per de joves de « quartièrs » per arribar, amb l’ajuda dau Dieu Pan reïncarnat, de retrobar la flaüta après mantuns auvaris. Un suspens progressiu retendrà lo legeire. Enfin, Corina Lhéritier revirèt en o c c i t a n l o r o m a n S e t a , d’Alessandro Baricco e Seda pareguèt. Un libre poetic sus leis anar/retorn d’Hervé Joncour entre França e Japon de 1860, amb la tèla de fons dau comèrci dei manhans. Un rescontre inoblidable, una istòria d’amor e de fidelitat

dins un estile remirable amb de metafòras perfièchas. Un trabalh fin de revirada per Corina.

Jorgi Gròs, Un jorn, un “ai ! qu ?”, edicion bilingüa occitan-francés, Edicion I.E.O. Lengadòc, 15 €

Lisa Gròs, Lo rei dau Yamakasi, edicion bilingüa occitan-francés, Edicion I.E.O. Lengadòc, 16 €

Alessandro Baricco, Seda, revirada occitana de Corina Lhéritier, Edicion

I.E.O. Lengadòc, 13 € Lei libres son en venda au :

Caire d’Oc : 4 carrièra Fernand Pelloutier 30 900 Nimes 04 66 76 19 09

Sèti de l’IEO Region L/R 14 carrièra Estienne d’Orves 34 500 Besièrs 04 67 31 18 91

Lisa Gròs

Tres autors de l’IEO Gard

En 2012, l’IEO de Gard prepausèt tres libres a l’edicion. E l’IEO regionala capitèt, amb l’ajuda de la Region Lengadòc Rosselhon, de lei faire espelir !

n°140 — 20

Tota illa es una desirada. Tota illa es somiada, tot sòmi es insular. Las illas infinidas de Silvan Chabaud (infinidas en nombren, en meravilhas, en alunhament ?) son aitant de poèmas del desir. Desirs multiples, que lo mai immediat es lo de l’instant que cal agantar a la volada, a tot pèrdre, coma arrambam una illa : “Estre aquí, / estre au monde, ara, now, at the moment. / Causa tan complicada per leis òmes de mon segle”. L’aicí e ara es l’illa mai inaccessibla. Sa quista vira a l’ànsia : “Passam nòstra vida / a assajar de la viure / e perdèm de temps / a nos perdre / dins lo temps...”. Tal poèma recapta amb suènh la data de la banhada dins un riu, moment requist d’un delegar urós dins aquel temps cobejat, e lo recuèlh se claus sus un cabús dins la mar e lo mond. Lo desir es tanben talent de natura e d’elements : arbres (lo non esperat irangier dels Osages de l’arboretum de Granolhet, un agast “roge / dins lo blanc pivelant / dau cauquier agrunat”), paisatges (lo Mont Augal, las gòrgas de Vis) e, de segur, illas realas, a començar per l’illa singulara, Seta, “illa varada, / garriga negada / pantais de falibusta”, mas tanben illas Mèdas de Catalonha o illas Monges de C o r s e g a . A u t r e o b j è c t e d’enclausiment del poèta, los sits preïstorics , i l las de pèira espelissent del passat mai luènh e marcant la fusion perfiècha de l’òme dins la natura, dolmèn de las Lavanhas, menhir de Casarils, pèira escricha del Verdon Naut. Lo poèta capita a seguir la pulsacion de la pensada e de l’emocion. A causit la simplicitat : de poèmas brèus, un lexic simple e t ransparent , una l i s ib i l i tat immediata, pas cap de postura teatrala ni d’impostura poetica. Espelís un univèrs de natura e d’umanitat, linde e fervorós,

cremat d’un amor de la vida que s’exprimís sens lirisme parlufièr, amb la justa mesura d’estrambòrd. La lenga, la lenga occitana, es l’objècte màger del desir, desir de lenga qu’arremausa totes leis autres, coma recampa los tres poètas convidtas dins lo recuèlh, Omar Khayyam, Belaud de la Belaudièra, lo poèta provençal del sègle XVI, e Jack Kerouac, tres caçaires de mots e d’instants. Per reprene un dels títols del recuèlh, los poèmas de Silvan Chabaud son aitant d’Esporadas escampilhadas dins la mar granda dels atges, de concrecions de lenga termejant nòstras vidas de Pichòt Pocet, de temptativas de comprene la part d’eternitat que reclausèm dins “la s u b s t à n c i a f u g i t i v a d e l temps” (Borges) que nos carreja. Sus l’autor :

Nascut a Sant Rafèu (Var) en 1980, viu a Torretas (Naut Var) ont descobrís l’occitan al prèp de sa familha e comença a escriure de poèmas, cansons e novèlas (en occitan-provençal e en francés). Canta d’en primièr sas creacions amb lo grop de rap Xénofil, puèi

mai tard, quand s’installa a Mont-pelhièr per sos estudis en Letras, amb lo collectiu reggae-hiphop Mauresca fracàs dub. Presenta en 2007 una tèsi de doctorat sul poè-ta Loís Bellaud de la Bellaudiera a l’Universitat Paul Valéry de Mont-pelhièr. Aquel trabalh universitari (l’edicion critica e la revirada fran-cesa de las òbras d’aquel poèta de la Renaissença provençala) es editat en 2010 per las Presses Universitaires de la Méditerranée - dont avèm ja parlat dins l’edicion dobla 136-137 d’Anem Occitans. Dempuèi 1999, publica regulara-ment dels poèmas dins la revis-ta OC, mai d’una pèça foguèt pu-blicada dins la revista Europe (junh-julhet 2002) atal coma dins lo re-cuèlh Caminant (Editions Cardabel-le, 2002) o encara dins lo quasèrn literari Le Cerf Volant (N°211, 2008). Quita pas d’escriure e de cantar en occitan e viu de sa musi-ca amb Mauresca (4 albums edi-tats).

Silvan Chabaud, Leis illas infinidas, edicion

bilingua occitan-francés, edicions Jorn, 12€, 86 p.

Leis illas infinidas de Silvan Chabaud

LIBRES

© 2012 Mauresca - Cooperativa

n°140 — 21

A partir d’aquesta edicion, la seccion Lenga es lançada coma un espaci dubèrt de discutida sus l’occi-tan e de preposicions d’activitats pedagogicas (juòcs, punches gra-maticals…). Tot aderent i pòt (e deu) contribuir ! 1) DIFUSAR es del primièr grop en –AR.

Difusion e difusar son de com-pausats de fusion e fondre, coma confusion, efusion, infusion, transfu-sion, perfusion, profusion…

Los vèrbs compausats de fondre deurián èsser normalament en -fondre (3ena conjugason), coma dins las autras lengas latinas :

catalan : fusió/fondre, difu-sió/difondre...

castelhan : fusión/fundir, di-fusión/difundir...

portugués : fusão/fundir, di-fusão/difundir...

italian : fusione/fondere, dif-fusione/diffondere…

En occitan, totes aqueles vèrbs son estats refaits tanlèu las origi-nas de la lenga segon la 1èra conjugason en -AR a partir del nom, a l’excepcion de fondre e confondre :

difusion | difusar infusion | infusar transfusion | transfusar…

Se pretendiam “tornar fabricar la lenga”, i auriá una sola causi-da : refaire aqueles vèrbes amb lo vèrb-racina, fondre. Nos caldriá *difondre los libres occitans, dais-sar *infondre la tisana e donar lo sang per *transfondre los anemics (de mancar la malautiá de la vaca auja, i pescarián la de la lingüisti-ca piòta).

Per un còp, l’occitan e lo fran-cés an seguit la meteissa evolucion, a la diferéncia de las autras len-gas latinas : aqueles vèrbs son de la 1èra conjugason o grop, -AR en

occitan, -ER en francés.

Occitan difusar, infusar, transfu-sar…, francés diffuser, infuser, transfuser…

I a pas l’ombra d’una rason d’a-nar inventar a la plaça de difusar (infusar, transfusar…) una forma de 2a conjugason en –IR. *Difusir es un barbarisme.

2) A pas res a veire amb los vèrbs occitans de 2a conjugason en –IR que correspondon a de vèrbs franceses de 1èr grop en –ER.

Los vèrbs occitans de la 2a conjugason en –IR dont la forma correspond a de vèrbs franceses del 1èr grop en -ER (coma discutir, francés discuter) son en nombre limitat e an de correspondents en occitan ancian e dins totas las au-tras lengas neolatinas :

occitan ancian : constituir, discutir, suggerir...

catalan : constituir, discutir, suggerir...

castelhan e portugués : cons-tituir, discutir, sugerir...

italian : costituire, discutere, suggerìre…

3) A pas res a veire amb de variantas de la lenga o amb de punts dobtoses

I a pas cap de causida, d’esita-cion o de tolerància possiblas. Se pòt pas comparar ni amb de va-riantas coma dit/dich, fait/fach… ni amb de cases d’esitacion dins l’emplec del –E de sosten coma fèr/fèrre, car/care, crim/crime, film/filme, adults/adultes,… Difu-sar es la sola forma admissibla.

4) Cal fòrabandir *difusir

*Difusir manifèsta siá una man-ca grèva dels lingüistas, dels pe-dagògs, dels autors e dels editors occitans, siá lor incapacitat a faire passar una coneissença minimala de l’occitan condreit dins lo public

occitanista.

De tot biais, que *difusir se siá espandit es pas una rason per lo tolerar. Se pretendèm remplaçar la forma eiretada d’occitan popu-lar *decidar per la forma condrei-ta decidir, podèm a pus fòrta rason remplaçar lo barbarisme recent *difusir per la forma condreita difusar. Seriá una contradiccion risibla d’o faire pas. Seriá plegar vergonhosament davant de mòdas injustificablas.

Seriá donar rason per avança a las invencions fantasierosas del « cassignaquenc », qu’Internet contunha d’espandir de pertot. A quand lo *pregit per lo projècte, la *manifestason per la manifestacion, *l’entretenença per l’entrevista, etc. ?

5) Mèfi als mots derivats de difu-sar

Los que difusan (los libres, etc.) son de difusaires , pas de *difuseires. Dins lo « patoès occitan a la mòda », se remplaça lo mot normal la discussion per la discuti-da,nom format sul participi passat de discutir. Faire çò meteis dins la familha de difusar demandariá… de remplaçar la difusion per la difusada, e pas res mai.

6) Rapèl

Cal senhalar un autre barbaris-me a la mòda : *situir. Lo mot condreit es situar. Es totjorn estat de la 1èra conjugason en occitan dempuèi las originas de la lenga fins ara inclusivament. Totas las autras lengas latinas an de formas analògas a situar. Es la forma que donan totes los diccionaris occitans sens cap d’excepcion (levat lo dic-cionari de Cassinhac sus Internet que dona airalar e alogar… Es pas per nos estonar).

Sèrgi Granièr

Difusir o difusar ? : punch de morfologia occitana

LENGA

n°140 — 22

Las agéncias de notacion, se’n es parlat, se’n parla, se’n parlará ben enquera. Ai longtemps viscut pasmens dins l’ignorància de lor quita existéncia, tant vau dire dins l’escurantisme. Vosautres tanben, non ? Puei quand fugueren revela-das a nòstra consciéncia, avem ba-lançat entre lo gròs rire (« A.A.A. », pensatz un pauc !) e la romegada escandalizada (« Mas de quau drech ? !»)

Ai balançat tanben, puei lo lum me tuquet los uelhs. La revelacion ! E me veiquí rassegu-rat tant sus lo plan sociau que sus lo plan metafisic. Non, las agéncias de notacion son pas una denega-cion de la democra-cia, son pas la marca d’un arbitrari mate-maticotecnocratic que pausariá coma teore-mas los postulats daus economistas.

Òc, sei rassegurat. Rassegurat de veire que l’Estat lo mai po-derós es coma un es-colan qu’espera la sanccion de la nòta. Lo quite mestre dau monde es a l’estrech dins sos sabatons en esperar de veire lo roge sus sa còpia. Rassegurat co-ma l’escolan que ven de descubrir que lo mèstre que l’aclapa de nò-tas es pas en-dessús de tot, que es notat, eu tanben, per l’inspector, que es tanben notat per un inspec-tor d’inspectors. Quo es parier, evidentament per lo LABEL ÒC, per lo label PARLESC o per la DCL : lo que t’autoriza a far ta publicitat en òc, a ensenhar l’òc o a l’utilizar dins la charriera sens te prener una selhada d’aiga per las chambas, a ben degut èsser auto-

rizat a t’autorizar. I a quauqu’un en-dessús, un avalorator (1) d’a-valorators, e un avalorator d’ava-lorators d’avalorators…

Coma los avalorators son, fòrça forçada, mens nombrós que los avalorats, e los avalorators d’ava-lorators mens nombrós que los avalorators, podem representar la societat mondiala per una pirami-da. La basa ne’n son tots los ava-lorats, puei, en montar, los avalo-rators, los avalorators d’avalora-tors... Per arribar a la poncha que

es evidentament lo niveu de l’Unic, lo Grandissime Avalorator, l’Èsser Supreme, lo Grand Jutge. Quel Unic es l’Uelh Globau e se pòt en-tau simbolizar : un uelh unic sus un triangle que representa la prirami-da de l’avaloracion. Consequentament l’Unic pòt nonmàs èsser omniscient, omniva-lent, omnicompetent, capabla de decidir que tau dever de matema-ticas vau 19, tala dissertacion

4,67, que tau cors d’occitan s’ame-rita lo label PARLESC, qu’Obama vai èsser davalat a A.A.B. e qu’A-delina Boscatier, mercés a son DCL, podrá a comptar de uei dire « adiuss iatz » e pasmai « bonjour » a sa portiera... Mas l’Unic es l’Unic : son pas dos coma eu.

Quauques pissafreg disián que Dieu era mòrt, mas nos veiquí re-conciliats emb l’immanéncia. Sem pas abandonats dins l’Univers, una entitat nos apara jos son ala. En

vertat zo vos dise, es l’Unic, la poncha de la piramida. Grand Misteri de l’Unic que es tanben quela senta Trinitat : A. A. A.

A.A.A. es grand e los avalorators (dau mai chaitiu au mai poderós) son son clerjat que, de delegacion en procura-cion, fai davalar son im-manéncia sus nòstres chais esbaubits.

Micheu Chapduelh (1) Un pauc de vocabula-ri e de semantica. Per revirar lo francés « dévaluer », se pòt ben dire « desvalorar » : des-valorar una monneda, quo es ben li tirar de sa

valor. Lo contrari, « réévaluer », se podriá revirar per « (tornar) valo-rar ». Mas sei pas de consent que l’ « évaluation » siá una « avaloracion », « avalorar » quo es menar a una valor definida per avança e pas establir lo niveu verta-dier de la persona. Pasmens, per aver mon DCL e èsser labelizat PARLESC, me fau ben utilizar los termes presentament immanents d’ « avaloracion » e d’ « avalorator ».

A.A.A.

TRIBUNA LIURA

Colera

n°140 — 23

ADREÇAS

L’Institut d’Estudis Occitans de pertot IEO (FEDERAL) Ostal d’Occitània 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 34 44 97 11 - direccion@ieo-oc.org www.ieo-oc.org

IEO-IDECO Carrièra dels ancians combatents ZA plana St Martin 81700 Puèglaurenç 05 63 75 22 26 - ideco@ideco-dif.com www.ideco-dif.com SECCIONS REGIONALAS

IEO AQUITÀNIA 171, avenguda de la Palhèra 33600 Peçac 05 56 39 27 99 - ieoaquitania@ieo-oc.org http://ieoaquitania.free.fr

IEO AUVÈRNHE, BORBONÉS, VELAI 24, carrièra Sent Eutròpi 63000 Clarmont d’Auvèrnhe 09 54 49 26 63 - 09 59 49 26 63 ieoregionauvergne@gmail.com

IEO LEMOSIN Plaça daus vinhairons 19140 Usercha 05 55 98 28 90 - contact@ieo-lemosin.org http://ieo.lemosin.free.fr

IEO LENGADÒC 14, avenguda Estienne d'Orves BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91- ieolengadoc@ieo-oc.org www.ieo-lengadoc.org

IEO MEIDIA-PIRENÈUS 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 09 62 56 09 91 - ieom-pireneus@ieo-oc.org

IEO PROVENÇA-AUPS-CÒSTA D’AZUR (CREO PROVENÇA) Ostau de Provença 8 bis, avenguda Jules Ferry 13100 Ais de Provença 04 42 59 43 96 - ieopaca@ieo-oc.org http://c-oc.org/ieo/provenca

IEO RÒSE-AUPS Chez Gerard Betton - Le Petit Avanon 07370 Auzon 04 75 23 02 71 - ieor-aups@ieo-oc.org SECCIONS DEPARTAMENTALAS

IEO 04-05 "ESPACI OCCITAN DEIS AUPS" 21, charrièra de l'Estampariá 05000 Gap 04 92 53 98 40 - ieo04-05@ieo-oc.org www.espaci-occitan.com

IEO AUPS MARITIMES En çò de J.P Baquié 17, baloard Carabacel 06000 Niça 04 92 04 27 20 - ieo06@ieo-oc.org http://ieo06.free.fr

IEO ARDESCHA En çò de Denis Capian La pastourelle A 07000 Privàs 04 75 64 87 74 - ieo07@ieo-oc.org

IEO ARIÈJA "OSTAL OCCITAN" 11, carrièra Henri Fabre 09100 Pàmias 05 61 69 60 96 - ieo09@ieo-oc.org

IEO AUDE 79, la Trivala BP 105 11022 Carcassona 04 68 25 19 78 - ieo11@ieo-oc.org http://perso.orange.fr/ostal.sirventes

IEO AVAIRON Ostal del patrimòni Plaça Foch 12000 Rodés 05 65 68 18 75 - ieo12@ieo-oc.org www.ieo12.org

IEO BOCAS DE RÒSE Ostau de Provença 8 bis, avenguda J. Ferry 13100 Ais de Provença 06 15 89 59 38 - ieo13@ieo-oc.org

IEO CANTAL 32, ciutat "Clair vivre" BP 602 15006 Orlhac 04 71 48 93 87 - ieo15@ieo-oc.org http://ieo15.cantalpassion.com

IEO CHARANTA "CONVERSA OCCITANA" 13, carrièra Gaston Agard 16800 Soyaux 05 45 38 03 08 - ieo16@ieo-oc.org

IEO DORDONHA "NOVELUM" Centre sociau de Marsac 95, rota de Bordèu 24430 Marsac/ L’Isla 05 53 08 76 50 - ieo24@ieo-oc.org http://novelum.ieo24.online.fr

IEO DROMA "DAUFINAT, PROVÈNÇA, TÈRRA D'OC" Ostal dels Servicis Publics Servici de la vida associativa 1, avenguda St Martin 26200 Monteleimar 04 75 46 86 52 ieo26@ieo-oc.org www.ieo-droma.org

IEO GARD 4, carrièra F. Pelloutier 30900 Nimes 04 66 76 19 09 - ieo30@ieo-oc.org www.ieo30.org

IEO GARONA NAUTA Ostal d’Occitània 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 61 11 24 87 - ieo31@ieo31.com www.ieo31.com

IEO GÈRS 2, plaça Puits de Mothe 32000 Aush 09 54 10 11 41 - ieo32@ieo-oc.org

IEO GIRONDA Ostau occitan 171, avenguda de la Palhèra 33600 Peçac 05 56 36 30 27 - ieo33@ieo-oc.org ostau.occitan.online.fr

IEO ERAU 14, avenguda Estienne d'Orves BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91 - ieo34@ieo-oc.org

IEO GASCON LANAS En cò de Miquèu Baris 313, alèa de las Alaudas Partiment Sent-Robèrt 40440 Ondres 06 09 62 52 99 - ieo40@ieo-oc.org

IEO LÉGER NAUT "L'AURA" Centre Pèire Cardenal Charrièra Jules Vallès 43000 Lo Puèi de Velai 04 71 06 17 42 - ieo43@ieo-oc.org

IEO ÒLT Espaci Clément Marot Plaça Bessières 46000 Caurs 05 65 24 62 82 - ieo46@ieo-oc.org

IEO ÒUT E GARONA "ESCÒLA OCCITANA D’ESTIU" 16, carrièra pujòls 47300 Vilanuèva d’Òlt 05 53 41 32 43 - ieo47@ieo-oc.org

IEO PUÈI DE DOMA Centre J. Richepin salle B12 21, carrièra Richepin 63000 Clarmont d'Auvèrnhe 06 08 21 45 55 - ieo63@ieo-oc.org

IEO HAUTAS PIRENÈAS "NOSAUTS DE BIGÒRRA" Ostal de comuna 65350 Bouilh-Péreuilh 05 62 93 04 65 - ieo65@ieo-oc.org www.ieo65.com

IEO PARÍS En cò d'Alexis Quentin 31, carrièra Vandrezanne 75013 París ieo75@ieo-oc.org

IEO TARN 3, carrièra de la Torque BP 14 81120 Realmont 05 63 79 06 67 - ieo81@ieo-oc.org www.ieo-tarn.org

IEO TARN E GARONA "ANTONIN PERBÒSC" 307, avenguda de Montech 82000 Montalban 05 63 03 48 70 ieo82@ieo-oc.org

IEO VAR "PROVÈNÇA TÈRRA D’ÒC" En cò de J. G. Babois - Plaça deis infèrns 83790 Pinhans 04 94 33 22 51 - ieo83@ieo-oc.org http://textoc.hostzi.com/ieo83.html

IEO VAUCLUSA 26, carrièra dels Tinturièrs 84000 Avinhon 04 90 67 16 90 - ieo84@ieo-oc.org

IEO VINHANA Madame Christiane Carron Résidence du Petit Breuil 37, rue de la Vallée 86000 Poitiers ieo86@ieo-oc.org

ASSOCIACIONS AFILIADAS

OFICI PER L'OCCITAN Ostal d’Occitània 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa

05 34 44 97 11 - ofici@occitan-oc.org

www.occitan-oc.org

Imatges de la manifestacion

© S

téphan

ie B

aldin

o

© O

llivier Callériza

© Tolosa Chorma

© M

ireille Forn

engo

© P

ierre

Com

be

© Los Teg

a-los

© O

lliv

ier Ca

llériza