ANDOAINGO HIZKUNTZA-ERABILERAREN KALE-NEURKETA, 2013 · 2015-07-14 · EMAITZA OROKORRA 3.1 Sei...

0

Hizkuntza-erabileraren

ANDOAINGO

HIZKUNTZA-ERABILERAREN

KALE-NEURKETA, 2013

-EMAITZEN TXOSTENA-

Andoainen, 2013-09-18an

1

AURKIBIDEA

1 SARRERA 2

2 METODOLOGIA 3

2.1 Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale-neurketaren metodologia 3

2.2 ‘Andoain 2013’ neurketaren fitxa teknikoa 12

3 ERABILERA ANDOAINEN, 2013. URTEAN: EMAITZA OROKORRA 15

3.1 Sei elkarrizketatik bat euskaraz Andoainen 15

3.2 Erabilerarena testuinguratzeko bi datu garrantzitsu: herritarren hizkuntza-gaitasuna eta hortik espero

daitekeen erabilera 17

3.3 Euskararen erabilera Andoainen, hizkuntza-gaitasuna eta espero daitekeen erabilera aintzat hartuta

20

4 ERABILERAREN BILAKAERA ANDOAINEN (1979-2013) 23

4.1 Gora-beheratsua izan da euskararen erabilera Andoainen azken 34 urteotan 23

4.2 Erabileraren eta ezagutzaren bilakaerak 27

5 EUSKAL HERRIKO, HERRIALDEKO ETA ESKUALDEKO DATUEKIKO ALDERAKETA

30

5.1 Euskal Herriko, EAEko, Gipuzkoako eta Donostialdeko datuekiko alderaketa 30

5.2 Inguruko hainbat herrirekiko alderaketa 32

5.3 Bilakaeren alderaketa 33

6 ZONALDEKAKO EMAITZAK 35

7 HIZTUNEN EZAUGARRIEN ARABERAKO DATUAK 37

7.1 Sexuaren araberako emaitzak 37

7.2 Sexuaren araberako bilakaera 38

7.3 Adinaren araberako emaitzak 39

7.4 Adinaren araberako erabileraren bilakaera 42

7.5 Euskararen erabilera eta haurren presentzia 43

7.6 Erabilera eta haurren presentzia: bilakaera 45

7.7 Neurketa-egunen araberako emaitzak 46

8 DATU NAGUSIEN IRAKURKETA (LABURPENA) 48

2

11 SSAARRRREERRAA

Euskararen egoera ona den edo txarra den, hobera doan edo okerrera doan galdetzen

digutenean, askotan ez dugu jakiten nola erantzun, eta sarri erantzuna bera oso modu

subjektiboan ematen dugu. Zentzu honetan, gero eta garrantzitsuagoa zaigu euskararen

egoera eta bilakaera modu objektiboan baloratzeko aukera ematen diguten datuak izatea, eta

datu horien artean bada bat herriko euskararen errealitatea adierazteko funtsezkoa dena:

kalean euskara zenbat erabiltzen den, hain zuzen ere.

Badira beste hainbat datu (erroldako ezagutza datuak, ikastetxe eta euskaltegietako

matrikulazio datuak...) herriko hizkuntza-egoera ezagutzeko baliagarri direnak. Datu eta joera

horiek guztiak, nonbait nabarmentzekotan, herriko kaleetan besteak beste ematen den

eguneroko erabileran nabarmentzen dira. Kale-erabileraren neurketak, hortaz, errealitate

horren berri ematen digu modu zuzen eta objektibo batean.

Kale-erabileraren datua funtsezkoa da herri mailan hizkuntza-errealitatea ezagutu edota

planifikatu nahi duen edonorentzat. Euskararen aldeko sustapen-lan bat aurrera eraman ahal

izateko baliabideak mugatuak izan ohi direnez, beharrezkoa zaigu premiarik larrienak zein

diren ezagutzea, lehentasunak finkatzea, eta ondoren horietan eragiteko ekimenak martxan

jartzea.

Neurketak, besteak beste, adin-talde bakoitzak kalean euskara zenbat erabiltzen duen esaten

digu, eta horrek erraztu egiten digu ondoren lehentasunak non dauden erabakitzea. Gainera,

kale-erabileraren neurketa maiztasun batekin eginez gero (urtero, bi urtez behin...), urtetik

urtera gertatzen den bilakaera ezagutu ahal izango dugu, eta modu horretan herrian izaten

diren hizkuntza-aldaketak gertutik jarraitu.

3

22 MMEETTOODDOOLLOOGGIIAA

22..11 EEuusskkaall HHeerrrriikkoo hhiizzkkuunnttzzaa--eerraabbiilleerraarreenn kkaallee--

nneeuurrkkeettaarreenn mmeettooddoollooggiiaa

Andoainen egin dugun Hizkuntza-erabileraren Neurketaren oinarri metodologikoa Euskal

Herri mailan egiten den neurketan garaturikoa da, baina kasu honetan herriko

berezitasunetara egokituta.

Hizkuntza-erabileraren Euskal Herriko Kale-Neurketa 1989. urtean egin zen lehen aldiz, eta

geroztik lauzpabost urtean behin errepikatu da: 1993an, 1997an, 2001ean, 2006an, eta

2011n. Euskal Herriko 5.000 biztanletik gorako herri guztietan eta hortik beherako batzuetan

jasotzen dira datuak. Orotara 250.000 hiztunetik gora behatzen dira kalean hizketan.

Kale-neurketaren metodologia behaketa zuzena da; neurtzaileek herriko kaleetan zehar

topatzen duten jendeak darabilen hizkuntza jasotzen dute, ezertxo ere galdetu gabe. Hala,

hiztunek ez dakitenez behatuak direnik, neurtzaileek hiztunaren joera naturala jasotzen dute.

Beraz, inkestaren bidez jasotako datuen subjektibotasuna saihesten da eta emaitza

fidagarriagoak lortzen dira.

Landa-lana

Landa-lana burutzerakoan neurtu beharreko kaleak aurrez identifikatzen dira ibilbide bat (edo

gehiago) zehaztuz. Horretarako irizpide nagusia herriko kalerik jendetsuenak biltzea da: plaza

inguruak, parkeak, geltokiak, salerosketa kaleak, eta abar. Ibilbidearekin batera, neurketarako

egunak eta orduak ere definitzen dira, eta hauen hautaketan gure helburua herriko biztanle

4

guztiak (potentzialki behintzat) neurtu ahal izatea izaten da; alegia, hautatutako egun eta

orduetan herritar guztiek izatea estatistikoki neurtuak izateko aukera.

Elkarrizketa-hizkuntza

Ezaugarri metodologikoen artean aipatu beharreko beste bat honakoa da: neurtzen duguna,

norbanakoaren hizkuntza baino, taldeko elkarrizketa-hizkuntza dela. Kaleko erabileraz ari

garela, elkarrizketak dira behatzen eta zenbatzen ditugunak, eta elkarrizketok beti dira bi

lagun edo gehiagoren artekoak (ezinbestean). Ondorioz, talde batean elkarrizketa bat

behatzen dugunean, une horretan hizketan ari denaren hizkuntza hartzen dugu kontuan talde

osoarentzat, suposatuz une horretan hizkuntza horretan ari badira, beste batean ere horrela

ariko direla, eta aldi berean suposatuz taldeko hiztun hori izan beharrean beste bat balitz

hizketan ari dena, neurtu dugun hizkuntza berean egingo lukeela.

Kale-erabileraren neurketa izanik, hiztun-talde bakoitza une labur batean baino ez dugu

behatzen eta ondorioz metodologia honekin ezin dugu taldeko kide bakoitzaren jokaera

ezagutu. Dena den, hau horrela egiteko oinarri metodologikoak sendoak dira. Kalean

behatzen ditugun hiztun taldeek hizkuntza jokaera finkatua izaten dute eta hau oso gutxitan

aldatzen da. Neurtzen ditugunak kasurik gehienetan lagunak, familia berekoak edota

hurbilekoak izaten dira. Kasu hauetan, Euskal Herrian behatu ahal izan diren hizkuntza-

ohituren arabera, erabakita egoten da inkontzienteki bada ere zein hizkuntzatan izango

den elkarrizketa.

Euskara ez dakitenen kasuan erabaki hori automatikoa da (gaztelaniaz edo frantsesez, alegia).

Eta dakitenen artean, pertsona bat ezagutu eta denbora gutxira finkatu ohi da berarekin zein

hizkuntza erabili. Talde batean ere antzera gertatzen da: hiztun jakin batzuen artean hizkuntza

jakin bat hautatzen da eta aurrerantzean hiztun horien arteko elkarrizketak kasurik gehien-

gehienetan hizkuntza horretan izango dira. Jakin badakigu hizkuntza-ohiturak aldatu ere

egiten direla baina aldaketa ez da “berez” edo modu erraz batean gertatzen, eta hain zuzen

aldagaiztasun horrek, hiztun jakinen arteko hizkuntza-ohiturak, oro har, egonkor izatea dakar.

5

Fitxak

2013ko neurketa honetan erabilera datuak fitxa bakarrean jaso ditugu. Fitxa honen bidez,

erabilera zenbatekoa den jakiteaz gain, ondorengo hiru aldagai hauek euskararen erabileran

duten eragina neurtzeko aukera izan dugu: sexuaren eragina, haurren presentzia eta neurtzen

dugun taldearen adin-osaketa. Neurraldi guztietan fitxa berdina erabili da.

Ikus ondoren fitxa horien irudiak:

7

Aipatutako aldagai horiek hizkuntza-erabileran suposatzen duten baldintzapenaren neurri bat

atera dezakegu, esan bezala, hiztunen ezaugarriak jasotzeko aukera ematen digun fitxaren

bidez.

“Andoaindarren” erabilera baino gehiago, Andoaingo

kaleetakoa

Muga metodologikoak tarteko, ezin dugu erabateko ziurtasunez esan neurketa honetan

jasotakoa Andoaingo biztanleen (andoaindarren) erabilera denik. Horren ordez, zuzenagoa da

esatea Andoaingo kaleetan jaso dugun erabilera dela hemen aurkezten duguna. Izan ere, ezin

dugu ziurtatu kalean neurtzen ditugun hiztun guztiak herrikoak direnik.

Bestalde, kale-erabileraren neurketa egitean neurtzen ditugun hiztunak ez dira beti berdinak,

eta ezin dugu aurreikusi kalean noiz norekin topo egingo dugun. Ondorioz, jasotako datuak

adierazgarriak izanik ere, aztergai dugun aldagaia euskararen kale-erabilera, alegia neurri

txiki batean aldagarria da. Horregatik da, besteak beste, bereziki interesgarria maiztasun jakin

batekin neurketak egin eta joera nagusiei erreparatzea. Edonola ere, erabilitako metodologiak

bermea ematen digu neurketa bakoitzaren emaitzetatik zenbait ondorio orokor ateratzeko.

Adierazgarritasuna

Esan bezala hainbat aldagaik erabileran duen eragina aztertu dugu neurketan: adina, haurren

presentzia, eta sexua, besteak beste. Neurraldi guztietan hiztunaren adina jaso dugu; baita

hiztuna haurrekin dagoen ala ez eta hiztunaren sexua ere.

Emaitzak aztertzerakoan laginaren tamaina izango dugu kontuan, laginak gutxieneko kopuru

bat bete beharko du aldagai horren eragina aztertu ahal izateko. Izan ere, aldagaia zenbat eta

zehatzagoa izan, lagina txikiagoa izango da eta datuek adierazgarritasuna galduko dute.

Esaterako, behatutako hiztunen adina taldeka banatzeko behar besteko lagina (neurtutako

pertsona kopurua) izango dugu, baina adin-talde bakoitzean sexuaren araberako azterketa

8

egiteko ez, aldagai bat zenbat eta gehiago deskonposatu, orduan eta lagin txikiagoa baitugu

emaitzen irakurketa egiteko.

Oharrak

Eta atal honi amaiera emateko, ikus ondoren datu-bilketarako neurtzaileek eskura izan

dituzten ohar-orriak:

12

22..22 ‘‘AAnnddooaaiinn 22001133’’ nneeuurrkkeettaarreenn ffiittxxaa tteekknniikkooaa

Prozedurak

Aurreko puntuan, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale-neurketa egiteko metodologia

azaldu dugu zehatz-mehatz. Hor adierazitako xehetasun guztiak baliagarriak dira Andoaingo

hizkuntza-erabileraren kale-neurketaren berri emateko ere. Ez ditugu, hortaz, errepikatuko.

Ibilbideak

Arestian aurreratu dugun moduan, ibilbide bakoitzaren nondik norakoa zehazterakoan eta

definitzerakoan, herriko kalerik jendetsuenak biltzea izan da irizpide nagusia: plaza inguruak,

parkeak, geltokiak, salerosketa-kaleak, eta abar. Ibilbidearekin batera, neurketa egiteko

egunak eta orduak ere zehaztu ditugu, eta horiek hautatzean, herriko biztanle guztiak

(potentzialki, behintzat) neurtu ahal izatea izan da gure helburua; alegia, hautatutako egun

eta orduetan herritar guztiek edukitzea neurtuak izateko aukera.

Irizpide horiekin, 2013ko Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa egiteko erabili diren

zortzi ibilbideak hauek dira1:

1. Ama Kandidatik Osasun Etxeraino: Ama Kandida – Bazkardo plaza – Rikardo Arregi kalea

(Arteta kaleraino) – Mimendi kalea – Dr. Huizi 17tik (parkea barne) 27ra - Belkoain kalea –

J.L.L. de la Calle parkea.

2. Goiko plaza ingurua: Arteta kalea – Nafarroa plaza – Elizondo plaza – Goikoplaza – Pio

Baroja kalea – Arrate plaza – Rikardo Arregi kalea (Artetatik Pio Baroja kaleraino) –

Agustin Leitza kalea/plaza – J. Antonio Agirre plaza.

1 Aurreko neurketetatik egokitzapen batzuk egin dira neurtutako ibilbideetan, udalerriko egungo errealitatea zuzenago jaso eta

herritar gehiago behatu ahal izateko.

13

3. Dr. Huizi, Baztero eta Ondarreta ingurua: Kale Nagusia (Bastero Kulturgunearen

bukaeraraino) – Dr. Huizi kalea 1etik 15eraino – Zuberoa kalea – Gernika kalea –

Ondarreta kalea (kanpokoa ere bai) – Juan Bta. Erro kalea.

4. La Salletik behera: Kaletxiki – Arantzibia kalea/plaza – Manuel Lekuona plaza – Erroitz

pasealekua.

5. Plazaola ingurua: La Salle etorbidea – Gabriel Aresti kalea – Extremadura kalea – Galardi

kalea – Plazaola kalea – Alkartasuna kalea – Joakin Larreta etorbidea – Trentxikiaren

bidea.

6. Kale berria eta Allurralde ingurua: Olagain auzunea – Kale Berria – Behekoplaza – Kale

Nagusia (Ormenditik) – Juanita Alkain plaza – Leitzaran - Txistokiko (Allurralde)

pasealekua – Zumea kalea (Gipuzkoano bankuraino) – Aingurasutegi kalea.

7. Zumea plaza eta Etxeberrieta ingurua: Zumea kalea (Sabadell bankutik) – Zumea plaza –

Belabi – Alfaro parkea – Miranda pasealekua – Txitibar plaza – Txitibar zeharkalea -

Carmen Alcacera – Martin Ugalde – Zeferino Ansa – Patxi Etxeberria – P. M.

Ugartemendia – Etxeberrieta plaza – Aita Larramendi (20raino)

8. Karrika ingurua: Aita Larramendi 22tik – Algodonerako Emakumeen plaza – Miranda

pasealekua – Aiztondo kalea – Martin Ugalde kalea – Gurmendi kalea - Karrika

14

Landa-lana

Landa-lanari dagokionez, 2013ko maiatzak 22a eta ekainak 16a bitartean egin dugu, honako

koadro honetan azaltzen diren neurraldi eta ordutegietan:

AMA KANDIDATIK OSASUN ETXERAINOKO INGURUAN eta PLAZAOLA:

• Maiatzak 22, asteazkena, 11:00-13:00


• Maiatzak 25, larunbata, 11:00-13:00

• Maiatzak 25, larunbata, 18:00-20:00

• Maiatzak 26, igandea, 12:00-14:00

GOIKOPLAZA INGURUA eta KALEBERRI-ALLURRALDE:



• Ekainak 1, larunbata, 11:00-13:00


• Ekainak 2, igandea, 12:00-14:00

DR. HUIZI, BASTERO, ONDARRETA eta ZUMEA PLAZA-ETXEBERRIETA:

• Ekainak 5, asteazkena, 11:00-13:00





LA SALLETIK BEHERA eta KARRIKA INGURUA:






Unibertsoa, lagina eta emaitzen adierazgarritasuna

UNIBERTSOA: Andoaingo kaleetan entzun daitezkeen elkarrizketak.

LAGINA: behaketa egin dugun bitartean, behatu ditugun 2.629 elkarrizketek eta horietan

solaskide izan diren 6.805 herritarrek osatu dute lagina.

AKATS-TARTEAREN KALKULUA (erabat ausazkoak diren laginketei egozgarria): ±%1,9koa

elkarrizketen lagin osoarentzat, %95,0ko konfiantza mailan, eta p=%18,8 izanik (behatutako

elkarrizketen artean euskarazkoek osatu duten ehunekoa).

15

33 EERRAABBIILLEERRAA AANNDDOOAAIINNEENN,, 22001133.. UURRTTEEAANN::

EEMMAAIITTZZAA OORROOKKOORRRRAA

33..11 SSeeii eellkkaarrrriizzkkeettaattiikk bbaatt eeuusskkaarraazz AAnnddooaaiinneenn

Andoaingo kaleetan entzundako sei elkarrizketatik bat baino zertxobait gehiago, %18,8

zehatzago esateko, euskaraz izan da. Gainerakoak gaztelaniaz izan dira nagusiki (%80,3), eta

badira beste hizkuntza batzuetan gertatzen direnak ere (%0,9, hain zuzen, 2013ko maiatzean

eta ekainean egindako neurketaren arabera).

A. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA. ANDOAIN, 2013 (%)

Euskaraz

%18,8

Gaztelaniaz

%80,3

Beste

hizkuntzetan

%0,9

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2013.

16

Horixe da 2013ko udaberrian Andoaingo herrian egindako neurketaren emaitza nagusia.

Neurketa nola egin dugun (erabilitako metodoa, alegia) zehatz-mehatz azaldu dugu txosten

honetako 2. atalean. Gogora dezagun, besterik gabe, 2.629 elkarrizketa behatu ditugula

Andoainen, eta 6.805 lagun izan direla guztira elkarrizketa horietako solaskideak. Ikerketa

sozialean erabili ohi diren parametroetan, kopuru handia da hori 14.646 biztanle dituen herri

batentzat2. Termino estatistikoetan, esan dezakegu euskarazko elkarrizketen %18,8ko datu

horri ±%1,9ko akats-tartea dagokiola, %95,0eko konfiantza mailan, unibertso osoaz hitz

egiterakoan3.

1. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA. ANDOAIN, 2013

Kop. (%)

Euskaraz 1.277 18,8

Gaztelaniaz 5.470 80,3

Beste hizkuntzetan 58 0,9

GUZTIRA 6.805 100,0

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa,

2013.

2 Iturria: INE, udal-errolda 2012 (urtarrilak 1).

3 Hizkuntzen erabileren kale-neurketetarako Soziolinguistika Klusterrak berariaz landutako eredu matematikoaren emaitza (ikus

http://www.soziolinguistika.org/eu/lagina/eskaera/kale-erabilera).

17

33..22 EErraabbiilleerraarreennaa tteessttuuiinngguurraattzzeekkoo bbii ddaattuu

ggaarrrraannttzziittssuu:: hheerrrriittaarrrreenn hhiizzkkuunnttzzaa--ggaaiittaassuunnaa

eettaa hhoorrttiikk eessppeerroo ddaaiitteekkeeeenn eerraabbiilleerraa

Ehuneko 18,8koa da, hortaz, euskararen erabilera4 Andoainen, 2013ko neurketaren emaitzen

arabera. Hori asko den edo gutxi den hausnartzeko, ezinbestekoa iruditzen zaigu, ezer baino

lehen, beste bi datu aintzat hartzea: herrian euskaraz hitz egiteko gai direnen kopurua batetik

(euskaldunen kopurua, alegia) eta euskaldun kopuru horretatik “espero daitekeen erabilera”

bestetik. Jarraian aurkeztuko ditugu datuok.

Andoaindarren hizkuntza-gaitasuna

EUSTATek 2011. urtean egindako Biztanleriaren eta Etxebizitzen Estatistikaren arabera,

hiztunen erdiak, %52,4 zehatz esanda, euskaldunak ziren Andoainen5. Beste bosten batek

(%23,0), euskalduna izan gabe, bazuen euskararen nolabaiteko ezagutza bat, ulermen mailan,

behintzat, eta gainerako %24,6ak erdaldunak ziren, euskara ulertu ez eta hitz egiten ere

4 Berez, zentzu hertsian, “kale-erabileraz” hitz egin beharko genuke. Azalpena arintzearren, ordea, “erabilera” terminoa erabiliko

dugu. Izan ohar hau kontuan txosten osorako.

5 Kategoria horiek euskararen jakite mailari buruz egiten diren lau galderei (ulertzen duzu?, hitz egiten duzu?, irakurtzen duzu?,

eta idazten duzu?) erantzundakoaren arabera lortu dira. Aukeran ematen diren erantzunak (ezer ez, nekez, eta ondo) konbinatuz,

zazpi hiztun-kategoria sortzen dira, eta zazpi horiek bilduz, guk aurkeztutako hirurak.

ULERTU HITZ EGIN IRAKURRI IDATZI

EUSKALDUNAK

ALFABETATUAK Ondo Ondo Ondo Ondo

ERDI-ALFABETATUAK Ondo Ondo Nekez Nekez

ALFABETATUGABEAK Ondo Ondo Ez Ez

IA EUSKALDUNAK

ALFABETATUAK

Ondo/

Nekez Nekez

Ondo/

Nekez

Ondo/

Nekez

ALFABETATUGABEAK

Ondo/

Nekez Nekez Ez Ez

PASIBOAK

Ondo/

Nekez Ez Ez Ez

ERDALDUNAK Ez Ez Ez Ez

18

batere ez zekitenak. Horiek dira Andoaingo herritarren hizkuntza-gaitasunari buruz argitaratu

diren daturik berrienak. 2011n antzeko operazio estatistiko bat egin du EUSTATek, baina datu

horiek ez dira oraindik argitaratu.

B. GRAFIKOA: EUSKARAZKO HIZKUNTZA-GAITASUNA. ANDOAIN, 2011 (%)

Euskaldunak

%52,4

Ia

euskaldunak

%23,0

Erdaldunak

%24,6

Iturria: EUSTAT, Biztanleriaren eta Etxebizitzen Estatistika, 2011.

Espero daitekeen euskararen erabilera

Zer-nolako harremana dago ezagutzaren eta erabileraren artean? Gure kasuan: Andoainen

neurtutako erabilera (%18,8 euskaraz) zer da, handia edo txikia, bertako herritarren artean

euskaldunek osatzen duten tartea kontuan hartuta? (esan bezala, %52,4 ziren euskaldunak

2011ean).

19

Galdera horri erantzuten laguntzeko, bere garaian J.L. Alvarez Enparantza Txillardegik eredu

matematiko bat garatu zuen6. Eredu horretan, gune jakin batean dauden euskaldunen

proportziotik abiatuta, euskararen erabilerari buruzko kalkulu bat egiten du. Zehazki, zera

adierazten du eredu horrek: eremu jakin batean, bertan dauden euskaldun guztiak

euskararekiko leial izanez gero (hots, euskalduna euskaldunarekin ahal duen guzti-guztietan

euskaraz mintzatuz gero), eta herritarren harremanak guztiz ausazkoak izanez gero (egoera

isotropikoa), zenbatekoa izango litzatekeen euskararen erabilera. Kopuru horri “espero

daitekeen erabilera” (edo “erabilera isotropikoa”) esan izan zaio; hots, baldintza teoriko

horiek betez gero, erabilera zenbatekoa izango litzatekeen. Eta honako formularen bidez

kalkulatzen da:

PB = euskararen erabilera maila

mB = euskararekiko leialtasuna

ex = elebidunen proportzioa

w2 = bikoteen pisua

w3 = hirukoteen pisua

w4 = laukoteen pisua

Aplika dezagun formula hori Andoaingo errealitatera.

PB = 1,0*(0,60·0,5242 + 0,22·0,524

3 + 0,18·0,524

4) = 0,210 = %21,0

6 Gaian sakontzeko, ikus Alvarez Enparantza, J. L., Txillardegi, 2001, Hacia una Socio-Lingüística Matemática. Donostia: Euskal

Soziolinguistika Institutua Sortzen; Isasi, X eta Iriarte, A, 2002, BAT Soziolinguistika aldizkaria, 54-68 orr.

PB = mB (w2ex2 + w3ex

3+ w4ex4)

20

Kalkuluak eginda, hortaz, Andoainerako %21,0koa da baldintza horietan “espero daitekeen

erabilera”. Hortaz, Andoaingo biztanleen arteko zorizko harreman posibleetan, eta

euskaldunek euskaldunekin beti euskaraz jardunez gero, %21,0koa da espero daitekeen

euskararen erabilera.

33..33 EEuusskkaarraarreenn eerraabbiilleerraa AAnnddooaaiinneenn,, hhiizzkkuunnttzzaa--

ggaaiittaassuunnaa eettaa eessppeerroo ddaaiitteekkeeeenn eerraabbiilleerraa

aaiinnttzzaatt hhaarrttuuttaa

Jar ditzagun taula batean eta irudikatu ditzagun grafiko batean orain arte aipatu ditugun hiru

datu nagusi horiek:

C. GRAFIKOA: EUSKARAZKO HIZKUNTZA-GAITASUNA, HORREN ARABERA ESPERO DAITEKEEN ERABILERA

ETA EUSKARAREN KALE-ERABILERA ERREALA ANDOAINEN, 2011/2013 (%)

52,4

18,8 21,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Hizkuntza-gaitasuna

2011 (euskaldunen

%a)

Erabilera erreala 2013 Espero daitekeen

erabilera 2011

(kalkulua)

Iturriak: Soziolinguistika Klusterra, Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2013; EUSTAT, Biztanleriaren eta

Etxebizitzen Estatistika, 2011.

Taulan eta grafikoan ikus daitekeen bezala, euskararen erabilera askoz apalagoa da

Andoainen, ezagutza baino. Zehazki, elebidunen kopuruaren (%52,4) oso azpitik gelditzen da

euskararen erabilera (%18,8). Lehen begiratu batean eman dezake euskara gutxi erabiltzen

dela Andoainen, euskaraz hitz egiteko gai direnen kopuruarekin alderatuta, betiere.

Ezagutzaren eta erabileraren arteko tarte hori handia dela, alegia. Baina erabileraren eta

ezagutzaren proportzioak zuzenean alderatzetik ateratzen diren ondorioak, sarri, okerrak

izaten dira, ia ezinezkoa baita erabilera- eta ezagutza-datuak bat etortzea. Kontuan izan behar

21

dugu ia kasu guztietan euskaldunak gaztelaniadunak ere badirela (euskaldun elebakarrak

haurren artean soilik topa daitezke), eta hizkuntza bat zein bestea erabil dezaketela. Eta,

jakina, euskaraz hitz egiteko gai ez den mintzakidearekin beti hitz egingo dute gaztelaniaz;

mintzakide elebidunarekin, berriz, euskaraz edo gaztelaniaz hitz egin ahal izango dute. Beraz,

ezinezkoa da euskararen erabilera ezagutzaren mailakoa izatea. Hori horrela izan dadin

(erabilera eta ezagutza bat etor daitezen), bi baldintza bete beharko lirateke: euskaldunek

inolako harremanik ez izatea euskaldun ez direnekin, eta euskaldunen artean ere euskara

besterik ez erabiltzea. Horrela, Andoaingo kasuan bi kopuru horien artean ageri den aldea,

oro har, bat dator Euskal Herriko zonalde eta udalerri gehienetan izaten den aldearekin

2. TAULA: EUSKARAZKO HIZKUNTZA-GAITASUNA, HORREN ARABERA ESPERO DAITEKEEN ERABILERA ETA

EUSKARAREN KALE-ERABILERA ERREALA ANDOAINEN, 2011/2013

(%) Oinarria (kasu kopurua):

Hizkuntza-gaitasuna, 2011 (euskaldunen %a) 52,4 Hiztunak: 14.358

Erabilera erreala, 2013 18,8

Behatutako

solaskideak: 6.805

Espero daitekeen erabilera, 2011 (kalkulua) 21,0 Hiztunak: 14.358

Iturriak: Soziolinguistika Klusterra, Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2013; EUSTAT, Biztanleriaren eta Etxebizitzen

Estatistika, 2011.

Aintzat hartzeko beste erreferentzia baldintza isotropikoetan euskaldunek leial jokatuz gero

“espero daitekeen erabilera” dugu. Kopuru hori %21,0koa da Andoainen. Eta erabilera erreala

(%18,8koa), berriz, espero zitekeenaren azpitik gelditzen da. Hau da, baldintza isotropikotan

euskaldunak leial izanez gero espero daitekeen erabilera mailaren azpitik dago Andoainen

euskararen kale-erabilera, 2013ko datuen arabera, betiere.

Horren interpretazioa egin aurretik, esan dezagun ezin dugula ahaztu esperotako

erabilerarena erreferentzia teorikoa dela eta jakin badakigula harreman-sareak, berez, ez

direla ausazkoak izaten. Hots, edonork ez duela edonorekin harremanik izaten (harreman

gehiago dugu gure ingurukoekin eta adin berekoekin, adibidez, eta herriko zenbaitekin ez

dugu inoiz harremanik izaten). Era berean, badakigu euskaldunen leialtasuna ez dela

%100ekoa, eta euskara dakitenen arteko elkarrizketak ez direla beti euskaraz izaten.

22

Edozein kasutan, kasu berezia da Andoaingoa. Euskal Herriko udalerrietan 2011. urtean egin

ditugun neurketa gehien-gehienetan, erabilera erreala esperotakoaren gainetik azaltzen

zaigu. Gutxi dira, Andoain bezala, “espero daitekeen” maila horretara iristen ez diren herriak.

Horiek guztiak horrela izanik, erabilera erreala “espero zitekeena” baino txikiagoa izateak,

zeharka, zera adierazi nahiko luke: herriko euskaldunak ez direla oso trinkoturik bizi, eta

euren arteko harreman-sarea ez dela oso bizia. Horretaz gain, Andoaingo hainbat

euskaldunen leialtasun ahularen nolabaiteko seinale ere balitzateke datu hori.

Horrela, bada, gaur egungo parametroetan, Andoaingo herritarren hizkuntza-gaitasuna

kontuan hartuta, esan dezakegu euskara gutxi egiten dela Andoaingo kaleetan.

23

44 EERRAABBIILLEERRAARREENN BBIILLAAKKAAEERRAA AANNDDOOAAIINNEENN

((11997799--22001133))

44..11 GGoorraa--bbeehheerraattssuuaa iizzaann ddaa eeuusskkaarraarreenn eerraabbiilleerraa

AAnnddooaaiinneenn aazzkkeenn 3344 uurrtteeoottaann

Erabileraren bilakaera aztertzen hasi aurretik oso kontuan hartu beharreko aipamena egin

behar dugu. 2011ko udazkenean neurketa egin zen Andoainen, baina datu horiek ez ditugu

txosten honetan kontuan hartuko. Neurketa hartan erabilera dezente jaitsi zela ondorioztatu

genuen, izan ere %16,6 izan zen jasotako erabilera orokorra (aurreko neurketan, 2006an,

erabilera %26,4koa izan zen). Andoaingo udal ordezkariek eta Soziolinguistika Klusterreko

teknikariek jaitsierarekin kezkatuta, neurketa errepikatzea erabaki zuten. Urte eta erdi

beranduago, 2013ko udaberrian, neurketa egin eta ia emaitza berbera jaso zen; %18,8ko

erabilera orokorra, bi puntuko akats-tartearekin. Euskararen erabileraren jaitsiera berretsi

zuen, beraz, 2013ko neurketak. Azken emaitza horiek aztertuko ditugu txosten honetan,

eguneratuenak direlako, eta esan bezala, 2011ko emaitzak ez ditugu aintzat hartuko7.

7 2011ko datuak aztertu nahi izatera, emaitzen txostena eskura dago Soziolinguistika Klusterrean nahiz Andoaingo Udaleko

Euskara Zerbitzuan.

24

Beraz, 2011ko neurketa alde batera utzita, 1979. urtean lehenengoa egin zenetik, hamar

ikerketa egin izan dira Andoainen hizkuntzen kale-erabilera neurtzeko, guztiak ere Andoaingo

Udalaren eskariz. 2001 bitarteko guztiak Udalak berak egin zituen, SEI elkarteak 2001ekoa eta

2002koa, eta Soziolinguistika Klusterrak 2006koa eta 2013koa. Dena den, metodologia eta

diseinu aldetik, aurrekoen irizpide beretan oinarritu dira azken ikerketak ere. Hori dela eta,

serie homogeneoa dugu 1979-2013 aldi osorako.

D. GRAFIKOA: EUSKARAREN KALE-ERABILERAREN BILAKAERA. ANDOAIN, 1979-2013 (%)

14,8

19,1

21,421,6

20,8

24,123,1

26,4

18,8

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014

Iturriak: 2001. urte arteko datuak Andoaingo Udaleko Euskara Zerbitzuak egindako hizkuntza-erabileraren kale-

neurketetatik hartu ditugu. 2001., 2002., 2006. eta 2013. urteetako datuak Udalaren eskariz egindako Andoaingo

hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik hartu ditugu. SEIk egin zituen 2001ekoa eta 2002koa, eta Soziolinguistika

Klusterrak 2006koa eta 2013koa.

Neurketa horietako guztietako emaitza nagusiak 3. taulan eta D. grafikoan aurkeztu ditugu.

Ikus daitekeen bezala, serie horren hasiera eta azkenaurreko puntua hartuta, euskararen

erabilerak gora egin zuen nabarmen Andoainen 1979. urtetik 2006. urtera: %14,8koa zen

lehenbiziko hartan, eta %26,4koa azken neurketa horretan. Neurketa gehienen emaitzak bi

puntu horiek batuko lituzkeen lerro zuzenaren inguruan azaltzen zaizkigu, eta azken hiru

hamarkadotan goranzko joera izan delako ideia indartzen dute.

25

3. TAULA: EUSKARAREN KALE-ERABILERAREN BILAKAERA. ANDOAIN, 1979-2013

Andoain

Oinarria

(behatutako

solaskideak)

(%) Kop.

1979 14,8 (3.030)

1988 19,1 (4.913)

1996 21,4 (7.468)

1997 21,6 (9.276)

1998 20,8 (9.228)

1999 24,1 (9.788)

2001 18,8 (3.550)

2002 23,1 (4.842)

2006 26,4 (8.959)

2013 18,8 (6.805)

Iturriak: 2001. urte arteko datuak Andoaingo Udaleko Euskara Zerbitzuak

egindako hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik hartu ditugu. 2001., 2002.,

2006. eta 2013. urteetako datuak Udalaren eskariz egindako Andoaingo

hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik hartu ditugu. SEIk egin zituen 2001koa

eta 2002koa eta Soziolinguistika Klusterrak 2006koa eta 2013koa.

Badira, ordea, seriearen logika hori hausten duten bi neurketa: 2001ekoa eta 2013koa, hain

zuzen ere. Bi neurketek erabilera-maila antzekoa dute (%17-19 ingurukoa), nahiz eta tartean

egindako bi neurketek (2002an eta 2006an) erabilera-maila altuagoa jaso zuten (%23,1 eta

%26,4, hurrenez hurren).

26

E. grafikoan urte guzti horietako tendentzia edo joera zein izan den jaso dugu, marra

lodiarekin adierazita.

E. GRAFIKOA: EUSKARAREN KALE-ERABILERAREN BILAKAERA. ANDOAIN, 1979-2013 (%)

14,8

19,1

21,421,6

20,8

24,1

16,6

23,1

26,4

18,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014


neurketetatik hartu ditugu. 2001., 2002., 2006. eta 2013. urteetako datuak Udalaren eskariz egindako Andoaingo



27

44..22 EErraabbiilleerraarreenn eettaa eezzaagguuttzzaarreenn bbiillaakkaaeerraakk

Hizkuntza-gaitasunaren bilakaera

Euskara erabiltzeko ezinbesteko baldintza euskaraz jakitea izanik, ikus dezagun zer-nolako

bilakaera izan den herritarren hizkuntza-gaitasunean. Taula eta grafiko honetan aurkezten

ditugu herritarren hizkuntza-gaitasunari buruzko datuak, hasi 1986. urtetik eta 2011. urtea

bitartekoak.

4. TAULA: EUSKARAZKO HIZKUNTZA-GAITASUNAREN BILAKAERA. ANDOAIN, 1986-2011 (%)

1986 1991 1996 2001 2006 2011

(kop.) (kop.) (kop.) (kop.) (kop.) (kop.)

Euskaldunak 6.395 6.798 7.131 6.779 6.879 7.520

Ia euskaldunak 3.094 2.870 2.568 2.556 2.878 3.304

Erdaldunak 6.097 5.360 4.622 4.157 3.936 3.534

GUZTIAK 15.586 15.028 14.321 13.492 13.693 14.358

(%) (%) (%) (%) (%) (%)

Euskaldunak 41,0 45,2 49,8 50,2 50,2 52,4

Ia euskaldunak 19,9 19,1 17,9 18,9 21,0 23,0

Erdaldunak 39,1 35,7 32,3 30,8 28,7 24,6

GUZTIAK 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Iturria: EUSTAT, Biztanleriaren eta Etxebizitzen Zentsuak eta Estatistikak.

Datuon irakurketa argia da: Andoainen erabilerak gora egin du hogeita bost urtetan. Lehen

hamarraldian, 1986tik 1996ra, gertatu zen igoerarik nabarmenena: %41,0etik %49,8ra, hain

zuzen. Harrezkero, maila horretan dago elebidunen kopurua Andoainen, herritarren erdiaren

inguruan. Erdaldun elebakarrak, berriz, %39,1etik %24,6ra jaitsi dira hogeita bost urtetan.

Azkenik, ia euskaldunak direnen pisuak ere zertxobait gora egin du 1986tik 2011ra bitartean.

Hortaz, aldaketak izan dira herritarren hizkuntza-gaitasunean. Laburtuz: geroz eta gutxiago

dira erdaldun elebakarrak, eta elebidunen kopuruak, berriz, gora egin du 1986tik hona.

28

F. GRAFIKOA: EUSKARAZKO HIZKUNTZA-GAITASUNAREN BILAKAERA. ANDOAIN, 1986-2011 (%)

41,0 45,2

49,8 50,2 50,2

52,4

19,9 19,1

17,9

18,9 21,0

23,0

39,1 35,7

32,3

30,8 28,7

24,6

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

1986 1991 1996 2001 2006 2011

Euskaldunak

Ia euskaldunak

Erdaldunak

Iturria: EUSTAT, Biztanleriaren eta Etxebizitzen Zentsuak eta Estatistikak.

Hizkuntza-gaitasunaren eta euskararen erabileraren

bilakaera alderatua

Aurkeztu ditugu jada Andoainen euskararen erabilera eta ezagutza nola aldatu diren

adierazten duten datuak. Orain aurkezten dugun grafikoan, bi datu-serie horiek hartu, eta

elkarren ondoan jarri ditugu.

29

G. GRAFIKOA: EUSKARAZ DAKITENEN ETA EUSKARAREN KALE-ERABILERAREN BILAKAERA.

ANDOAIN, 1976-2013 (%)

41,0

45,2

49,8 50,2 50,2

52,4

14,8

19,1 21,4

21,6

20,8

24,1

16,6

23,1

26,4

18,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014

Ezagutza: euskaldunak (%)

Erabilera: euskaraz (%)

Iturriak: ezagutzarako, EUSTAT, Biztanleriaren eta Etxebizitzen Zentsuak eta Estatistikak. Erabilerarako, 2001. urte arteko

datuak Andoaingo Udaleko Euskara Zerbitzuak egindako hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik hartu ditugu. 2001., 2002.,

2006. eta 2013. urteetako datuak Udalaren eskariz egindako Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik hartu ditugu.

SEIk egin zituen 2001ekoa eta 2002koa, eta Soziolinguistika Klusterrak 2006koa eta 2013koa.

Grafiko honetako datuek erakusten dutenez, euskararen ezagutzak eta erabilerak, biek ala

biek, dezenteko hazkundea izan dute Andoainen azken mende laurden honetan. Zehazki,

euskararen ezagutza %41,0etik %52,4ra igo da 1986tik 2011ra bitartean.

Bi serie horiek batera irakurrita, hiru aldi bereiz daitek dira 1986-1996 aldirako: tarte horretan

ezagutzak eta erabilerak gora egin zuten biek ala biek. 1996-2006 tartean, berriz, ezagutza

ugaritu ez arren, erabilerak gora egiten jarraitu zuen. Aldiz, 2006-2011tartean ezagutzak gora

egin du, baina erabilerak, kontrakoa, beherazko joera izan du.

30

55 EEUUSSKKAALL HHEERRRRIIKKOO,, HHEERRRRIIAALLDDEEKKOO EETTAA

EESSKKUUAALLDDEEKKOO DDAATTUUEEKKIIKKOO AALLDDEERRAAKKEETTAA

55..11 EEuusskkaall HHeerrrriikkoo,, EEAAEEkkoo,, GGiippuuzzkkooaakkoo eettaa

DDoonnoossttiiaallddeekkoo ddaattuueekkiikkoo aallddeerraakkeettaa

Atal honetan, Euskal Herriko 2011. urteko Kale Neurketak hainbat lurralde-eremutan eman

dituen emaitzak aurkeztu ditugu. Ikus daitekeen bezala, Andoaingo euskararen kale-erabilera

(%18,8) Gipuzkoakoa (%32,7) eta Donostialdekoa (%20,6) baino apalagoa eta Euskal Herrikoa

(%13,3) baino handiagoa da, eta Euskal Autonomia Erkidegoko erabileraren maila bertsuan

(%16,1) dabil.

H. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA. EUSKAL HERRIA, EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA,

GIPUZKOA, DONOSTIALDEA ETA ANDOAIN, 2011/2013 (EUSKARAZ %)

13,316,1

32,7

20,6 18,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Euskal Herria EAE Gipuzkoa Donostialdea Andoain

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2013 eta Euskal Herriko hizkuntza-

erabileraren kale-neurketa, 2011.

31

Datu horiek apur bat testu-inguratzeko, kontuan har ditzagun eremu bakoitzeko herritarren

hizkuntza-gaitasuna eta hizkuntza-gaitasun horren arabera “espero daitekeen erabilera”. Datu

horiek honako grafiko honetan aurkeztu dira.

I. GRAFIKOA: HIZKUNTZA-GAITASUNA, ERABILERA ETA ESPERO DAITEKEEN ERABILERA. EUSKAL

HERRIA, EAE, GIPUZKOA, DONOSTIALDEA ETA ANDOAIN, 2011/2013 (%)

27,6

37,2

53,3

44,1

52,4

13,316,1

32,7

20,6 18,8

5,19,8

21,8

14,3

21,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Euskal Herria EAE Gipuzkoa Donostialdea ANDOAIN

Hizkuntza-gaitasuna 2011 (euskaldunen %a)

Erabilera erreala 2011/2013

Espero daitekeen erabilera 2011 (kalkulua)

Iturriak: erabilerarako, Soziolinguistika Klusterra, Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2013 eta Euskal Herriko

hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2011. Hizkuntza-gaitasunerako, Soziolinguistika Klusterra, Euskararen Datu Basea

eta EUSTAT, Biztanleriaren eta Etxebizitzen Estatistika, 2011.

Oharra: Euskal Herriko hizkuntza-gaitasunaren datua (eta espero daitekeen erabilerarena) 2001. urtekoak dira.

Ikus daitekeenez, Andoainen euskaldun gehiago daude, oro har, Gipuzkoan ez beste

gainerako eremu guztietan baino, eta, hortaz, handiagoa da “espero daitekeen erabilera”,

Donostialdean, EAEn eta Euskal Herrian baino. Erabilera erreala, ordea, Donostialdeko

eskualdean baino bi puntu txikiagoa izan da Andoainen (%20,6koa eta %18,8koa, hurrenez

hurren), berez, ezagutza Andoainen dezente handiagoa izan arren Donostialdean baino

(%52,4 dira euskaldunak Andoainen eta %44,1 Donostialdean). EAErekiko alderaketak ere

badu mamirik: erabilera bertsua behatu dugu bi eremuetan (%16,1ekoa EAEn eta %18,8koa

Andoainen), EAEko ezagutza (%37,2 dira euskaldunak EAEn) Andoaingoa (%52,4) baino

nabarmen apalagoa den arren. Gipuzkoarekiko alderaketa ere adierazgarria da: bi eremuen

artean ez dago alde handirik hizkuntza-gaitasunean (%53,3 dira euskaldunak Gipuzkoan eta

%52,4 Andoainen); behatutako erabilerari erreparatuz gero, aldiz, oso alde handia dago bi

32

eremuen artean, eta Gipuzkoako euskararen erabilerak (%32,7) ia bikoiztu egiten du

Andoaingoa (%18,8).

Horrela, bada, ezagutzaren zorua kontuan hartuta, eta inguruko eremuekin alderaketa

eginda, Andoaingo kaleetan 2013ko neurketan euskararen presentzia urria izan dela

ondoriozta dezakegu.

55..22 IInngguurruukkoo hhaaiinnbbaatt hheerrrriirreekkiikkoo aallddeerraakkeettaa

Ikusi dugu, oro har, 2011ko gure behaketetan Andoainen euskara gutxiago entzun dugula,

Donostialdean eta Gipuzkoan baino. Aldera dezagun orain, zehatzago, Andoaingo egoera

inguruko bi herritakoarekin.

J. GRAFIKOA: EZAGUTZA, ERABILERA ETA ESPERO DAITEKEEN ERABILERA. ANDOAIN, URNIETA

ETA VILLABONA-AMASA, 2011/2013 (%)

58,0

66,5

52,4

23,0

43,8

18,8

26,6

36,6

21,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Urnieta Villabona-Amasa ANDOAIN

Hizkuntza-gaitasuna 2011 (euskaldunen %a)

Erabilera erreala 2011/2013

Espero daitekeen erabilera 2011 (kalkulua)

Iturriak: erabilerarako, Soziolinguistika Klusterra, Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2013 eta Euskal Herriko

hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2011. Hizkuntza-gaitasunerako, EUSTAT, Biztanleriaren eta Etxebizitzen Estatistika,

2011.

Andoaingo datuak Villabona-Amasakoekin alderatuz gero, Villabona-Amasa “euskaldunagoa”

azaltzen zaigu Andoain baino: dezente gehiago dira euskaraz hitz egiteko gai direnak

Villabona-Amasan, handiagoa da, horregatik, “espero daitekeen erabilera” eta handiagoa da,

azkenik, eta batez ere, erabilera erreala ere. Ezagutzan dagoen aldea baino askoz ere

handiagoa da erabileran dagoena.

33

Ezagutzari dagokionez, Andoainen antz handiagoa du Urnietak, Villabona-Amasak baino.

Euskaraz hitz egiteko gai diren herritarren kopuruak gertukoagoak dira bi herriotan (5,6

puntuko aldea dago), maila bertsuan dago, jakina, “espero daitekeen erabilera”, eta erabilera

errealari dagokionez ere aldea txikia da, 4,2 puntukoa besterik ez. Aipagarria da, bi

udalerrietan erabilera erreala espero daitekeenaren azpitik dagoela. Euskal Herrian aztertu

ditugun herri gehien-gehienetan alderantzizko joera nabarmendu da, alegia, erabilera erreala

“espero daitekeen erabilera” baino gorago ibili da.

55..33 BBiillaakkaaeerreenn aallddeerraakkeettaa

F. grafikoan, Andoaingo bilakaera gainerako eremuetan izandakoarekin alderatzen da. Nahiko

paraleloak dira eremuon bilakaerak: 1989-2006 tartean goranzko bilakaera izan du

euskararen erabilerak aztertutako eremu guztietan. Bilakaera hori biziagoa izan da Gipuzkoan,

Donostialdean eta Andoainen bertan, EAEn eta Euskal Herrian baino. Azken urtetan, aldiz,

beherakada nabarmena gertatu da Donostialdean eta Andoainen. Beherakada apalagoa (edo

mantentzea) izan dugu EAEn eta Euskal Herrian. Eta, Gipuzkoan erabilerak gora egin du

2006tik 2011era.

K. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERAREN BILAKAERA. EUSKAL HERRIA, EAE, GIPUZKOA,

DONOSTIALDEA ETA ANDOAIN, 1979-2011/2013 (EUSKARAZ%)

10,811,8

13 13,3 13,7 13,311,5

13,515,2

15,916,8

16,1

23,323,9

27,6

29,532,1

32,7

14,5

18,119,5

23,1

20,6

14,8

19,1

21,4

21,6

20,8

24,1

23,1

26,4

18,8

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010

Euskal Herria

EAE

Gipuzkoa

Donostialdea

ANDOAIN

Iturriak: 2001. urte arteko datuak Andoaingo Udaleko Euskara Zerbitzuak egindako hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik

hartu ditugu. 2001., 2006. eta 2013. urteetako datuak Udalaren eskariz egindako Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-

neurketetatik hartu ditugu. SEIk egin zituen 2001ekoa eta 2002koa, eta Soziolinguistika Klusterrak 2006koa eta 2013koa.

Gainerako datu guztietarako iturria: Euskal Herriko Hizkuntza-erabileraren kale-neurketa 1989 (EKB), 1993 (EKB), 1997 (EKB),

2001 (SEI), 2006 (Soziolinguistika Klusterra) eta 2011 (Soziolinguistika Klusterra).

34

5. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERAREN BILAKAERA. EUSKAL HERRIA, EAE, GIPUZKOA, DONOSTIALDEA

ETA ANDOAIN, 1989-2011/2013 (EUSKARAZ%)

Euskal

Herria EAE Gipuzkoa Donostialdea Andoain

1979 14,8

1989 10,8 11,5 23,3 19,1

1993 11,8 13,5 23,9 14,5

1996 21,4

1997 13 15,2 27,6 18,1 21,6

1998 20,8

1999 24,1

2001 13,3 15,9 29,5 19,5 16,6

2002 23,1

2006 13,7 16,8 32,1 23,1 26,4

2011 13,3 16,1 32,7 20,6 18,8




Gainerako datu guztietarako iturria: Euskal Herriko Hizkuntza-erabileraren kale-neurketa 1989 (EKB), 1993 (EKB), 1997 (EKB),

2001 (SEI), 2006 (Soziolinguistika Klusterra) eta 2011 (Soziolinguistika Klusterra).

Oharra: 1989. urteko datua, Andoainen kasurako, 1988koa da.

35

66 ZZOONNAALLDDEEKKAAKKOO EEMMAAIITTZZAAKK

Herritarrek leku publikoetan zer hizkuntza erabiltzen duten neurtzea xede izanik, herriko

bizitza soziala gertatzen den zonaldeetan egin dugu behaketa. Zonalde horiek zehazteko,

udalerriko herritarren harreman-gune nagusiak non kokatzen diren zehaztu ohi da, eta behin

zonalde horiek definitu ostean, bakoitzaren barruan zer ibilbideri jarraitu behar zaion erabaki,

Udaleko teknikariekin elkarlanean. Andoainen kasuan, zortzi eremutan banatu dugu udalerria.

Emaitzak taula eta grafiko honetan aurkezten ditugu, eta bertan ikus dezakegun bezala, batez

bestekoa baino euskara gehiago entzun genuen Kale Berri-Allurralde eta Zumea plaza-

Etxeberrietan zonaldeetan, eta euskara gutxiago, berriz, Goiko Plaza eta Plazaola inguruetan

eta Ama Kandidatik Osasun Etxerainoko zonaldean.

6. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, ZONALDEAREN ARABERA. ANDOAIN, 2013

GUZTIAK

Ama Kandidatik

Osasun

Etxeraino

Dr. Huizi,

Bastero,

Ondarreta

Goikoplaza

ingurua

Kale Berri-

Allurralde Karrika ingurua

La Salletik

behera

Plazaola

ingurua

Zumea plaza-

Etxeberrieta

Euskaraz 18,8 10,3 18,7 12,6 27,8 16,9 16,1 13,6 25,7

Gaztelaniaz 80,3 88,3 80,1 86,7 70,9 82,8 83,4 86,1 73,4

Beste hizkuntzetan 0,9 1,4 1,2 0,6 1,3 0,3 0,5 0,3 0,9

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Oinarria (kasu kolpurua) (6.805) (436) (920) (1244) (1153) (611) (741) (624) (1076)


36

L. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, ZONALDEAREN ARABERA. ANDOAIN, 2013

(EUSKARAZ, %)

10,3

18,7

12,6

27,8

16,9

16,1

13,6

0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0

Ama Kandidatik Osasun Etxeraino

Dr. Huizi, Bastero, Ondarreta

Goikoplaza ingurua

Kale Berri-Allurralde

Karrika ingurua

La Salletik behera

Plazaola ingurua


37

77 HHIIZZTTUUNNEENN EEZZAAUUGGAARRRRIIEENN AARRAABBEERRAAKKOO

DDAATTUUAAKK

77..11 SSeexxuuaarreenn aarraabbeerraakkoo eemmaaiittzzaakk

Ez dago alde handirik gizonezkoen eta emakumezkoen hizkuntza-portaeren artean. 2013ko

datuetan, bi puntukoa da aldea, eta ezin esan daiteke, hortaz, esanguratsua denik.

M. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. ANDOAIN, 2013 (EUSKARAZ,

%)

19,7 17,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Emakumezkoak Gizonezkoak


7. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. ANDOAIN, 2013

GUZTIAK Emakumezkoak Gizonezkoak

Euskaraz 18,8 19,7 17,7

Gaztelaniaz 80,3 79,4 81,4

Beste hizkuntzetan 0,9 0,9 0,8

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0

Oinarria (behatutako

solaskideak)

(6805) (3588) (3217)


38

77..22 SSeexxuuaarreenn aarraabbeerraakkoo bbiillaakkaaeerraa

Aztertutako epealdi osoan, ez da sexuaren araberako alde esanguratsurik antzematen

Andoainen. Joera orokorrarekin bat dator urtez urte, gizonezkoen zein emakumezkoen

euskararen kale-erabilera.

N. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. ANDOAIN, 2001-2013

(EUSKARAZ, %)

16,6

23,126,4

18,817,3

22,825,9

19,7

15,7

21,3

26,9

17,7

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

GUZTIAK

Emakumezkoak

Gizonezkoak

Iturriak: Udalaren eskariz egindako Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketak. SEIk egin zituen 2001ekoa eta

2002koa, eta Soziolinguistika Klusterrak 2006koa eta 2013koa.

8. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. ANDOAIN, 2001-2013 (EUSKARAZ, %)

GUZTIAK Emakumezkoak Gizonezkoak

2001 16,6 17,3 15,7

2002 23,1 22,8 21,3

2006 26,4 25,9 26,9

2011 18,8 19,7 17,7

Iturriak: Udalaren eskariz egindako Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketak. SEIk egin zituen

2001ekoa eta 2002koa, eta Soziolinguistika Klusterrak 2006koa eta 2013koa.

39

77..33 AAddiinnaarreenn aarraabbeerraakkoo eemmaaiittzzaakk

Alde esanguratsuak antzematen dira hizkuntza-portaera adinaren arabera aztertuz gero.

Datuak ikusita, joera argia antzematen da Andoainen: zenbat eta belaunaldi gazteagokoak

izan, orduan eta gehiago erabiltzen dute euskara. Horrela, haurrak (2-14 urte) dira euskara

gehien erabiltzen dutenak: 2013ko neurketan, Andoainen behatutako haurren %34,7 ari ziren

euskaraz. Ondoren, gazteak ditugu (%21,5 euskaraz). Atzetik datoz helduak (%15,5eko

erabilera) eta, azkenik, adinekoak (%9,8). Aldeak, hortaz, handiak dira, eta haurren erabilera-

tasak ia hirukoiztu egiten du adinekoena.

O. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, ADINAREN ARABERA. ANDOAIN, 2011 (EUSKARAZ,

%)

34,7

21,5

15,5 9,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak


9. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, ADINAREN ARABERA. ANDOAIN, 2013

GUZTIAK Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak

Euskaraz 18,8 34,7 21,5 15,5

9,8

Gaztelaniaz 80,3 64,3 78,5 83,3 90,0

Beste hizkuntzetan 0,9 0,9 0,0

1,2 0,2

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Oinarria (behatutako solaskideak) (6805) (1.497) (312) (3.512) (1.484)


40

Adinaren araberako hizkuntza-portaera hori bat dator Euskal Herria osotasunean harturik

gaur egun antzematen denarekin: haurrek erabiltzen dute gehien euskara, ondoren gazteek,

gero helduek eta, azkenik, adinekoek. Esan beharrik ez dago, belaunaldi berriak etorkizunaren

aitzindari eta aurrerapen diren heinean, banaketa hori dela egokiena euskara

berreskuratzeko.

Horrek guztiak, jakina, zerikusi zuzena du batzuen eta besteen hizkuntza-gaitasunarekin,

belaunaldi berriak baitira euskaldunenak Euskal Herriko zonalde askotan, baita Andoainen

bertan ere. Taula eta grafiko honetan ikus daitekeenez, alde handiak daude herritarren

hizkuntza-gaitasunean, adinari erreparatuta. 2006ko Biztanleriaren zentsuaren arabera8,

euskaldunak %47,2 dira Andoaingo adinekoen artean eta %52,1 helduen artean. Gazteen

artean, berriz, hiru laurdenak dira euskaldunak (%76,8), eta berdintsu gertatzen da haurren

artean ere (%72,2). Horiek horrela, ez da harritzekoa belaunaldi berriek euskara gehiago

erabiltzea, oro har, zaharragoek baino.

8 Hizkuntza-gaitasunari buruzko adin-taldekako datuak 2006ko zentsukoak dira. Aurreko atalean, datu orokorrak aztertu

ditugunean 2011ko zentsuko datu argitaratu berriak aurkeztu ditugu. Orokorrak eguneratuak ditugu, baina, adin-taldekakoak

oraindik ezin izan ditugu eskuratu.

41

P. GRAFIKOA: EUSKARAZKO HIZKUNTZA-GAITASUNA, ADINAREN ARABERA. ANDOAIN, 2006 (%)

70,1 70,8

44,3 50,0

22,8 19,2

24,3 9,4

10,1

31,5

40,6

7,0

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

100,0%

Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak

Erdaldunak

Ia euskaldunak

Euskaldunak


10. TAULA: EUSKARAZKO HIZKUNTZA-GAITASUNA, ADINAREN ARABERA. ANDOAIN, 2006


(kop.) (kop.) (kop.) (kop.) (kop.)

Euskaldunak 6.879 888 941 3.843 1.207

Ia euskaldunak 2.878 289 255 2.106 228

Erdaldunak 3.936 89 134 2.732 981

GUZTIAK 13.693 1.266 1.330 8.681 2.416

(%) (%) (%) (%) (%)

Euskaldunak 50,2 70,1 70,8 44,3 50,0

Ia euskaldunak 21,0 22,8 19,2 24,3

9,4

Erdaldunak 28,7

7,0 10,1 31,5 40,6

GUZTIAK 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0


42

77..44 AAddiinnaarreenn aarraabbeerraakkoo eerraabbiilleerraarreenn bbiillaakkaaeerraa

Oraingo taula eta grafikoan, adinaren araberako euskararen kale-erabilerak izan duen

bilakaeraren datuak aurkeztuko ditugu. Azpimarragarria da epe luzeko hainbat joera nahiko

argi antzematen direla, hala nola haurren eta gazteen euskararen erabilerak gora egin duela,

eta adinekoenak, aldiz, behera.

Q. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, ADINAREN ARABERA. ANDOAIN, 1979-2013

(EUSKARAZ, %)

14,8

19,1

21,4 24,1

16,6

26,4

18,8

11,8

20,2

27,7

30,5

21,4

41,6

34,7

14,7 14,2

19,6 21,9

13,7

26,0

21,5

15,2 18,0 16,6

22,1

15,9

21,7

15,5

37,9

33,9 32,9

25,2

15,1

19,6

9,8

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010

GUZTIAK

Haurrak

Gazteak

Helduak

Adinekoak

Iturriak: 2001. urte arteko datuak Andoaingo Udaleko Euskara Zerbitzuak egindako hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik hartu

ditugu. 2001., 2006. eta 2013. urteetako datuak Udalaren eskariz egindako Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketetatik hartu

ditugu. SEIk egin zituen 2001ekoa eta 2002koa, eta Soziolinguistika Klusterrak 2006koa eta 2013koa.

11. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, ADINAREN ARABERA. ANDOAIN, 1979-2011 (EUSKARAZ, %)


1979 14,8 11,8 14,7 15,2 37,9

1988 19,1 20,2 14,2 18,0 33,9

1996 21,4 27,7 19,6 16,6 32,9

1997 21,6 26,1 18,0 18,2 27,8

1998 20,8 27,6 19,3 16,0 26,3

1999 24,1 30,5 21,9 22,1 25,2

2001 16,6 21,4 13,7 15,9 15,1

2002 23,1 34,4 16,1 19,9 19,6

2006 26,4 41,6 26,0 21,7 19,6

2011 18,8 34,7 21,5 15,5 9,8


neurketetatik hartu ditugu. 2001., 2006. eta 2013. urteetako datuak Udalaren eskariz egindako Andoaingo



43

77..55 EEuusskkaarraarreenn eerraabbiilleerraa eettaa hhaauurrrreenn pprreesseennttzziiaa

Nola aldatzen da hizkuntzen erabilera solas-taldea era batekoa edo bestekoa izan? Zehazki,

haurrak eta nagusiak (gazte, heldu zein adindu) elkarrekin nahasian aritu edo ez, horrek ba al

du eraginik hizkuntza baten edo bestearen aldeko hautuan? Galdera horiei erantzuten

laguntzeko informazioa aurkezten dugu honako grafiko eta taula hauetan.

R. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SOLAS-TALDEAREN OSAERAREN ARABERA.

ANDOAIN, 2013 (EUSKARAZ, %)

32,2

10,2

33,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Haurrak bakarrik

(nagusirik gabe)

Nagusiak bakarrik

(haurrik gabe)

Haurrak eta nagusiak

nahasian


Datuak ikuspegi horretatik aztertuta, argi geratzen da zein den joera nagusia: hizkuntza-

portaerak aldatu egiten dira solas-taldearen osaeraren arabera. Zehazki, nagusiek, euren

artean ari direnean (haurrik gabe), askoz ere gutxiago erabiltzen dute euskara, haurrekin ari

direnean baino. Horrela, nagusien arteko kale-elkarrizketen artean hamarretik bat besterik ez

da euskarazkoa (%10,2). Haurrekin ari direnean, berriz, 33,9ra igotzen da kopuru hori (mintzo

dena nagusia bera denean, antzekoa da erabilera, %31,4koa).

44

Haurren kasuan, berriz, ez da alderik antzematen, eta maila berean egiten duten euskaraz

euren artean soilik ari direnean (%30,0) edo nagusiekin ari direnean (%29,2), gehienbat

nagusiekin ari direnean mintzo dena haur bat den kasuetan (%34,8).

12. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SOLAS-TALDEAREN OSAERAREN ARABERA. ANDOAIN, 2013

GUZTIAK

Haurrak

bakarrik

(nagusirik

gabe)

Nagusiak

bakarrik

(haurrik

gabe)

Haurrak

eta

nagusiak

nahasian

Nagusia

hitz

egiten

Haurra

hitz

egiten

Euskaraz 18,8

32,2

10,2

33,9

31,4

34,8

Gaztelaniaz 80,3

67,9

89,1

64,8

66,9

64,0

Beste hizkuntzetan 0,9

-

0,8

1,3

1,7

1,2

GUZTIRA 100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Oinarria (behatutako

solaskideak)

(6.805) (591) (4.295) (1.919) (541) (1.378)


Laburtuz, beraz, haurrek maila bertsuan erabiltzen dute euskara nagusiekin edo haurrekin

daudenean; nagusiek, berriz, askoz gehiago erabiltzen dute euskara haurrekin daudenean,

nagusi artean soilik daudenean baino. Nagusien portaera horretan zerikusia izango du,

batetik, haurren artean euskaldun gehiago izateak. Hots, nagusi euskaldunak errazagoa izango

du haurrekin euskaraz aritzea, beste nagusiekin baino (horien artean gehiago baitira euskaraz

ez dakitenak).

Jokabide edo portaera hori ulertzeko, ohituren pisua ere aintzat hartu behar da, erdaraz hitz

egiteko ohituraren pisua, alegia. Horretaz gain, azkenik, nagusi euskaldun askoren hizkuntza-

gaitasun nola-halakoak ere izango du honetan zerikusirik. Andoaingo nagusi euskaldun asko

gaztelaniaz hobeto moldatuko dira euskaraz baino, hobeto adieraziko dute esan nahi dutena

hizkuntza horretan, eta askotan horixe izango da euren hautu praktikoa. Zeharka bada ere,

beraz, hizkuntza-gaitasunean ahulgune bat dagoela adieraziko ligukete datu horiek.

Andoaingo hainbat nagusi euskaldunek, euskaraz hitz egiteko gai izanda ere, badirudi

zailtasunak dituztela esan nahi dutena euskaraz ondo, azkar eta adierazkortasunez

adierazteko orduan.

45

Nagusien artean erdarara jotzeko ohitura duten andoaindar euskaldun horietako askok,

ordea, badirudi hurrengo belaunaldiei euskara transmititzearen aldeko kontzientzia badutela.

Eta horregatik, nagusien artean daudenean ez bezala, haurrei euskaraz hitz egingo dietela.

77..66 EErraabbiilleerraa eettaa hhaauurrrreenn pprreesseennttzziiaa:: bbiillaakkaaeerraa

Bilakaera aztertuz, esan dezakegu 2013ko datuekin azaldu dugun errealitatea ez dela berri-

berria Andoainen. Azken 14 urteotako neurketetan jasotako datu guztiek oinarrizko joera

bera erakusten dute: nagusiek, haurrik gabe ari direnean, nabarmen gutxiago egiten dute

euskaraz. Haurrek, berriz, berdintsu egiten dute euren artean bakarrik edo nagusiekin

egonda.

S. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SOLAS-TALDEAREN OSAERAREN ARABERA.

ANDOAIN, 1999-2013 (EUSKARAZ, %)

25,4

14,7

31,7

41,2

32,2

20,0

9,3

13,3

16,5

10,2

26,7

32,7 36,3

33,9

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014

Haurrak

bakarrik

(nagusirik

gabe)

Nagusiak

bakarrik

(haurrik

gabe)

Haurrak eta

nagusiak

nahasian




46

77..77 NNeeuurrkkeettaa--eegguunneenn aarraabbeerraakkoo eemmaaiittzzaakk

Metodologia atalean azaldu bezala, hainbat neurralditan egin dugu 2013ko Andoaingo

hizkuntza-erabileraren kale-neurketa. Taula eta grafiko honetan, neurraldiz neurraldi jasotako

datuak aurkeztu ditugu. Ikus daitekeen bezala, aldeak daude neurraldien emaitzetan.

13. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, NEURRALDIEN ARABERA. ANDOAIN, 2013

47


T. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, NEURRALDIEN ARABERA. ANDOAIN, 2013

(EUSKARAZ, %)


48

88 DDAATTUU NNAAGGUUSSIIEENN IIRRAAKKUURRKKEETTAA

((LLAABBUURRPPEENNAA))

Hona hemen 2013. urteko udaberrian, Andoaingo Udalaren eskariz, Soziolinguistika Klusterrak

egindako Andoaingo hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2013 ikerketaren ondorio

nagusiak, labur-labur:

o Behatutako elkarrizketen artean euskarazkoak %18,8 izan dira.

o 2013ko neurketako datuek bilakaera negatiboa adierazten dute 2006.

urtearekiko (ia 8 puntuko jaitsiera bost urtean: %26,4tik %18,8ra).

o Eskualdeko erabilera datuei erreparatuz gero, Donostialdean

erabilerak behera egin du 2006tik hona, baina beherakada Andoaingoa

baino apalagoa izan da, 2,5 puntukoa hain zuzen.

• Datuak adinaren arabera aztertuta, joera argia antzematen da Andoainen,

2013ko neurketako datuen arabera: zenbat eta belaunaldi gazteagokoa izan,

orduan eta gehiago erabiltzen dute euskara. Horrela, haurrak (2-14 urte) dira

euskara gehien erabiltzen dutenak: 2013ko neurketan, Andoainen behatutako

haurren %34,7 aritu dira euskaraz. Ondoren, tarte handiarekin, gazteak ditugu

(%21,5 euskaraz). Atzetik datoz helduak (%15,5) eta, azkenik, adinekoak

(%9,8). Aldeak, hortaz, handiak dira, eta haurren erabilera-tasak ia hirukoiztu

egiten du adinekoena.

49

• 2013ko neurketaren arabera, haurrek maila bertsuan erabiltzen dute euskara

nagusiekin edo haurrekin bakarrik daudenean; nagusiek, berriz, gehiago

erabiltzen dute euskara haurrekin daudenean, nagusi artean soilik daudenean

baino. Zeharka bada ere, Andoaingo hainbat euskaldunen hizkuntza-gaitasun

nola-halakoaren berri eta hurrengo belaunaldiei euskara transmititzeko

borondatearen berri ematen digu datu horrek.

ANDOAINGO HIZKUNTZA-ERABILERAREN KALE-NEURKETA, 2013 · 2015-07-14 · EMAITZA OROKORRA 3.1 Sei...

Documents

Transcript of ANDOAINGO HIZKUNTZA-ERABILERAREN KALE-NEURKETA, 2013 · 2015-07-14 · EMAITZA OROKORRA 3.1 Sei...