Ampliacion RN2000 Galicia

Proposta de Ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia 2011

GI-1934 Terreo & Biodiversidade Instituto de Biodiversidade Agraria e Desenvolvemento Rural IBADER Universidade de Santiago Campus de Lugo

Proposta de Ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia - 2011

Equipo redactor:Dr. Pablo Ramil Rego (Dir) Dr. Manuel A. Rodrguez Guitin Dr. Ramn Daz Varela D. Marco Rubinos Romn D. Boris Hinojo Snchez D. Javier Ferreiro da Costa D. Beln de Nvoa Fernndez GI-1934 Terreo & Biodiversidade Instituto de Biodiversidade Agraria e Desenvolvemento Rural (IBADER) Universidade de Santiago Campus de Lugo

Decembro v2


Proposta de Ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia - 2011

1 2 3 4 5 6 7

Introducin A Rede Natura 2000 Obxectivos e Criterios Adoptados

1

2

7

Proposta de Ampliacin4.1 4.2 4.3 4.4 LIC que permanecen sen cambios Propostas de novos LIC LIC nos que se ampla a superficie Contextualizacin da proposta de ampliacin

10 15 17 19 22 24

Anlise da Biodiversidade Distribucin Administrativa6.1 6.2 6.3 A Rede Natura 2000 nas provincias galegas A Rede Natura 2000 nos concellos galegos A Rede Natura 2000 (LIC + ZEPA)

35 35 37 51 53

Bibliografa Anexos1 2 Cartografa dos LIC ampliados Cartografa dos novos LIC

56 83


1

1

Introducin

A creacin e consolidacin da Rede Natura 2000, en base Directiva Comunitaria 92/43/CEE, unha das polticas medioambientais de maior xito e calado na Unin Europea. Mediante esta Directiva estableceuse a rede coordinada de reas protexidas mis grande do mundo, que constite un elemento fundamental hora de garantir o mantemento da biodiversidade e os servizos ecosistmicos do conxunto dos estados membros da Comunidade Europea. Esta rede constite ademais unha demostracin prctica dos esforzos para conservar o legado natural de hbitats e especies no territorio europeo. No ano 2012, cumpriranse 20 anos dende a creacin da Rede Natura 2000. Durante este tempo de aplicacin das Directivas europeas orientadas a garantir e manter a biodiversidade no mbito da Unin Europea, a Rede Natura 2000 foi incrementndose en nmero de lugares e en superficie protexida, acadando actualmente 26.000 espazos, o que representa case que o 18% da superficie terrestre da Unin Europea. Os diferentes lugares includos hoxe na Rede Natura foron propostos polos Estados membros da Unin Europea en base aos criterios do Anexo III da DC 92/43/CEE, empregando a informacin cientficotcnica pertinente, relativa aos hbitats do Anexo I da citada Directiva, s especies do seu Anexo II para o caso dos Lugares de Importancia Comunitaria (LIC), e s da Directiva Aves para o caso das Zonas de Especial Proteccin para as Aves (ZEPA). No tocante a Galicia, foi no ano 2004 cando se aprobou a proposta de lugares a ser includos na Rede Natura 2000, proposta establecida mediante o Decreto 72/2004 de 2 de abril (DOG n 69, 12/04/2004). Os lmites destes espazos fixronse pblicos mediante a Resolucin do 30 de abril de 2004 da Direccin Xeral de Conservacin d Natureza (DOG n 95, 19/05/2004). De acordo cos criterios emanados da Directiva Hbitat, a Unin Europea recoece en qu estados membros a Rede Natura 2000 anda incompleta, ao non contar cunha adecuada representacin dos tipos de hbitats e especies de interese comunitario no seu territorio. Deste modo, a Unin Europea define os criterios a seguir para cada estado membro co fin de acadar unha Rede Natura 2000 completa. Espaa atpase entre os pases con insuficiencias na configuracin dos espazos da Rede Natura 2000, sendo Galicia un dos territorios onde necesario ampliar os Lugares de Importancia Comunitaria.

IBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

2

2

A Rede Natura 2000

Actualmente a Rede Natura 2000 componse de mis de 26.000 lugares, dos que a maiora corresponden coa figura Lugar de Importancia Comunitaria (LIC), xa que consta de 22.594 espazos, mentres que o nmero de Zonas de Especial Proteccin para as Aves (ZEPA) de 5.437. En conxunto esta rede abrangue unha superficie de 949.910 Km2, cuxo territorio continental supn o 79% (751.150 Km2) e o mario o 21% (198.760 Km2). Tendo en conta estas cifras, a Rede Natura 2000 representa o 17.5% da superficie terrestre da Unin Europea. (Comisin Europea, 2011) Atendendo aos datos do ltimo Barmetro da Comisin Europea sobre a Rede Natura 2000 e aos informes nacionais en relacin ao artigo 17 da Directiva Hbitat, pdese comprobar unha ampla diferenza entre pases no nmero de lugares designados para conformar a Rede Natura 2000, as como na sa superficie (Van Appeldoorn et al., 2009). Deste modo obsrvase como Espaa, Italia, Finlandia, Francia, Suecia ou Alemaa presentan un grande nmero de lugares designados, superando os 1.500. Tamn destaca Espaa en canto a superficie includa na Rede Natura 2000, ao ser xunto con Francia os nicos pases que superan os 100.000 Km2. de superficie da rede. No caso do estado espaol, esta superficie supn o 27,20% do seu territorio nacional, s superada por Bulgaria (33,9%), Eslovenia (35,5%) e Eslovaquia (29%) e Chipre (28,4%). De acordo cos ltimos datos sobre a Rede Natura 2000 da Comisin Europea (2011), Espaa alberga 1.458 LIC e 593 ZEPA, contribundo as rede nun total de 1.787 lugares, cuxa superficie total representa 14.759.100 ha, o que supn o 15,5% do total da Rede Natura en Europa. Respecto superficie continental de Espaa, a rede representa o 27,2% do territorio (13.7311.700 ha), mentres que a superficie maria incle un total 1.027.500 ha. A nivel galego, a listaxe actual de LIC e ZEPA incle 75 lugares. En concreto, atpanse en Galicia 59 LIC, 55 pertencentes Rexin Bioxeogrfica Atlntica e 10 Mediterrnea, dos cales, 6 posen territorios emprazados tanto na Rexin Atlntica como na Mediterrnea (Os Ancares O Courel, Cann do Sil, Ro Cabe, Veiga de Ponteliares, Baixa Limia, Macizo Central e Ro Tmega), sempre de acordo coa clasificacin en ecorrexins do territorio por parte da Direccin Xeral - XI da Comisin Europea. O nmero de ZEPA declaradas en Galicia de 16. Dende o punto de vista superficial, a Rede Natura 2000 en Galicia supn o 12% do territorio continental, sumando 354.576,6 ha; mentres que a superficie maria incle 34.990,3 ha. Destas superficie os LIC son os lugares que mis contriben en Galicia superficie da Rede Natura 2000, con 374.434,8 ha, o 96,1%. A distribucin da superficie dos LIC por provincias desigual, destacando con mis de 100.000 ha as provincias de Lugo (156.406,3 ha) e Ourense (118.285.7 ha). Pontevedra conta con 38.552 ha e A Corua con 61.190,8 ha. De entre todas as provincias galegas, a da Corua a que mis contribe superficie maria da Rede Natura 2000 con practicamente 16.000 ha.IBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

Porcentaxe de Superficie terrestre da Rede Natura 2000 nos Estados membros da Unin Europea e GaliciaEslovenia* Bulgaria* Eslovaquia* Chipre* Espaa* Grecia Hungra* Portugal Polonia* Italia Luxemburgo* Rumana* Estonia* Alemaa Austria* Finlandia* Repblica Checa* Suecia* Pases Baixos Malta Irlanda* Blxica Francia* Lituania* Galicia (actual) Letonia* Dinamarca Reino unido* 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

3

Figura 1.- Porcentaxe de superficie continental da Rede Natura 2000 por Estado membro (Comisin Europea, 2011). [*] Designacin dos LIC incompleta no Estado membro (Maio de 2010)

Comparando os valores porcentuais da superficie actual Rede Natura 2000 de Galicia coa do resto dos Estados membros obsrvase como Galicia unicamente superara a 3 pases, Reino Unido, Dinamarca e Letonia. De entre estes tres Estados, o Reino Unido e Dinamarca pertencen tamn Rexin Bioxeogrfica Atlntica como Galicia. No entanto, hai que destacar que no caso de Dinamarca, aIBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

designacin de Lugares de Importancia Comunitaria xa est rematada, de acordo coa informacin do Eurobarmetro da Comisin Europea. Espazos Naturais ProtexidosSuperficie Total Espazos Protexidos Rede Natura 2000 LIC Galicia LIC A Corua LIC Lugo LIC Ourense LIC Pontevedra ZEPA Galicia Total Rede Natura 2000 374.434,8 ha 61.190,8 ha 156.406,3 ha 118.285,7 ha 38.552,0 ha 101.134,9 ha 389.565,9 ha 347.324,8 ha 45.194,9 ha 156.002,8 ha 118.285,7 ha 27.841,4 ha 88.362,8 ha 354.575,6 ha 11,7 % 1,5 % 5,3 % 4,0 % 0,9 % 3,0 % 12,0 % 27.110,0 ha 15.995,9 ha 403,5 ha ---10.710,6 ha 12.772,1 ha 34.990,3 ha 6,8 % 4,0 % 0,1 % ---2,7 % 3,2 % 8,8 % Medio terrestre-transicional Superficie Porcentaxe Medio Mario (0-100 m) Superficie Porcentaxe 4

As superficies calculadas corresponden s delimitacins dos distintos tipos de categoras de espazos naturais protexidos adaptadas nos lmites autonmicos ao contorno E 1:25.000 do CNIG, cartografa que se acordou sexa empregada por todas as CCAA na 8 reunin do Comit de Espazos Naturais Protexidos, e que ser a que enve o Banco de Datos da Biodiversidade s CCAA ata que exista no Rexistro Central de Cartografa unha inscricin das Delimitacins Territoriais autonmica, en virtude do establecido no RD 1545/2007, de 23 de novembro, polo que se regula o Sistema Cartogrfico Nacional.

Tboa 1.- Espazos Naturais Protexidos de Galicia. Datos relativos superficie diferenciados entre a rea ocupada por medios terrestres e medios de augas transicionais (tramos fluvio-marios de esteiros, marismas, lagoas costeiras, etc), fronte s reas ocupada polo medio mario prximo costa, establecendo o seu lmite externo na cota batimtrica de 100 m.

Dbese ter en consideracin que os datos superficiais relativos Rede Natura 2000 nos diferentes territorios da Unin Europea variable. Ten unha maior importancia contar coa representatividade adecuada das especies e tipos de hbitats de interese comunitario, que ter designada unha ampla superficie do territorio. Esta situacin pdese observar en Dinamarca, que non presenta unha porcentaxe elevada de superficie de Rede Natura 2000 (8,9%), pero xa conta cunha rede completa para os Lugares de Importancia Comunitaria de acordo Comisin Europea. Superficie Terrestre (%) na Rede Natura 2000Galicia Eslovenia Bulgaria1 Eslovaquia1 Chipre1 Espaa1 Grecia Hungra11

12,0%35,5% 33,9% 29,0% 28,4% 27,2% 27,1% 21,4%

Portugal Polonia1 Italia Luxemburgo1 Rumana1 Estonia1 Alemaa

20,9% 19,4% 19,2% 18,1% 17,9% 17,8% 15,4%

Austria1 Finlandia1 R. Checa1 P. Baixos Suecia1 Malta Irlanda1

14,7% 14,4% 14,0% 13,8% 13,8% 13,0% 13,0%

Blxica Francia1 Lituania1 Letonia1 Dinamarca R. Unido1 UE

12,7% 12,5% 12,1% 11,3% 8,9% 7,2% 17,5%

[1] Designacin dos LIC incompleta no Estado membro (Maio de 2010)

Tboa 2.- Comparativa da porcentaxe de superficie terrestre entre Galicia e os Estados membros da Unin Europea. Fonte: Eurobarmetro da Comisin Europea (2011)

A designacin dos lugares da Rede Natura 2000 en Galicia levou aparellada a elaboracin de diferentes propostas por parte da Xunta de Galicia, dende o ano 1999, renovando os datos dispoibles nos anos 2001, 2002 e 2003, e acadando a proposta final no ano 2004, publicada mediante o Decreto 72/2004, de 2 de abril (DOG 69, 12/04/2004), posteriormente na Resolucin de 30 de abril de 2004 da Direccin Xeral de Conservacin da Natureza (DOG 95, 19/05/2004) incluanse os lmites da Rede Natura 2000.


A Rede Natura 2000 en Galicia aprobada no ano 2004, estaba composta por 59 Lugares de Importancia Comunitaria (LIC) e 14 Zonas de Especial proteccin para as Aves (ZEPA), s cales incorporronse das mis mediante o Decreto 131/2008 e o Decreto 411/2009, de modo que a actual Rede Natura 2000 quedara configurada por un total de 75 espazos (59 LIC e 16 ZEPA). Galicia foi unha das primeiras comunidades autnomas de Espaa en declarar a Rede Natura 2000 como Espazos Naturais Protexidos, mediante o citado Decreto 72/2004, no que os, tanto os LIC como as ZEPA pasaron a formar parte da Rede Galega de Espazos Protexidos creada en base Lei 9/2001, de Conservacin da Natureza, baixo a figura de Zona de Especial Proteccin dos Valores Naturais (ZEPVN). As mesmo, a Lei 42/2007, de Patrimonio Natural e da Biodiversidade, vn de considerar aos lugares includos na Rede Natura 2000 (LIC e ZEPA) dentro da categora Espazos Protexidos Rede Natura 2000, co alcance e as limitacins que establezan as Comunidades Autnomas na sa lexislacin. Proceso de aprobacin da RN2000Norma Orde do 28 de outubro de 1999 Orde do 7 de xuo de 2001 Orde do 13 de xuo de 2002 Orde do 9 de xuo de 2003 Decreto 72/2004, de 2 de abril Decreto 131/2008 de 19 de xuo Decreto 411/2009 de 12 de novembro Data DOG 09-11-1999 19-06-2001 18-06-2002 16-06-2003 12-04-2004 27-06-2008 24-11-2009 TOTAL Superficie aprobada (ha) LIC ZEPA 373.434,80 373.434,80 71.685,42 22.510,28 6.939,20 101.134,90 Superficie Total RN2000 324.930,61 359.559,00 359.559,00 359.559,00 382.786,70 382.786,70 389.565,90 389.565,90

5

Tboa 3.- Disposicins normativas de aprobacin das propostas provisionais da Rede Natura 2000 en Galicia, data da sa publicacin e superficies da Rede Natura 2000 por data.

Evolucin da superficie da Rede Natura 2000 en Galicia400.000 390.000 380.000 370.000 360.000 350.000 340.000 330.000 320.000 310.000 300.000 1999 2001 2002 2003 2004 2008 2009

Figura 2.- Evolucin da superficie da Rede Natura 2000 (ha) de acordo ao proceso da sa aprobacin. En Laranxa mstrase o aumento da superficie da rede segundo as disposicins normativas aprobadas.

De todos modos, non ata decembro de 2004 cando a Comisin Europea aproba a primeira listaxe de Lugares de Importancia Comunitaria que inclen lugares do territorio galego. Trtase da DecisinIBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

2004/813/CE que recolla os LIC da Rexin Bioxeogrfica Atlntica da Unin Europea, en total 55 lugares en Galicia. No ano 2006, a Comisin Europea aprobara o resto de LIC de Galicia, ao facer pblica a listaxe de lugares da Rexin Bioxeogrfica Mediterrnea, mediante a Decisin 2006/613/CE, recollendo 10 lugares dentro do territorio galego.6

Turbeiras Altas Activas

Figura 3. Detalle das grandes bochas de esfagnos que caracterizan moitas das representacins de turbeiras altas activas (Nat-2000 7110*) en Galicia (Serra de Forgoselo, A Capela).


3

Obxectivos e Criterios Adoptados

7

Transcorridos 19 anos dende que fora promulgada a Directiva Hbitat (DC 92/43/CEE), a maiora dos Estados membros da Unin Europea anda non completaron a designacin das reas protexidas (Lugares de Importancia Comunitaria - LIC e Zonas de Especial Proteccin das Aves - ZEPA), co cal anda non acadaron o obxectivo de cubrir os niveis necesarios de representatividade dos distintos tipos de hbitats, e das poboacins de especies, de interese comunitario establecidos na Rede Natura 2000 (Comisin Europea, 2010). A Directiva Hbitat establece os criterios para a configuracin da Rede Natura 2000 na Unin Europea en base principalmente representatividade dun conxunto elementos, os tipos de hbitats e especies de interese comunitario, tipificados as nos correspondentes anexos da mencionada Directiva. Isto as co fin que os estados membros da UE poidan garantir o mantemento nun estado de conservacin favorable dos elementos indicados, designando os diferentes lugares da Rede Natura 2000 no seu territorio. Ademais dbese prestar especial atencin sobre aquelas especies e tipos de hbitats tipificados como prioritarios na Directiva Hbitat, xa que a conservacin destes supn unha especial responsabilidade para a Comunidade, habida conta da importancia da sa proporcin na sa rea de distribucin natural dentro do mbito da Unin Europea. Con posterioridade promulgacin da Directiva Hbitat, a Comisin Europea auspiciou distintas reunins tcnicas institucionais onde se avaliou a representacin dos tipos de hbitats e especies de interese comunitario nas diferentes rexins bioxeogrficas do territorio europeo. Deste modo, obtivronse conclusins de cara a completar a Rede Natura 2000 con respecto aos tipos de hbitats e especies de interese comunitario insuficientemente representados. Entre as diferentes reunins tcnicas cabe sinalar as que tiveron lugar para a rexin bioxeogrfica Atlntica en Irlanda (1999, Kilkee), Francia (1999, Pars), Pases Baixos (2002, Den Haag), Espaa (2003, Madrid); para a rexin bioxegrfica Mediterrnea en Grecia (1998, Tesalnica), Portugal (1999, Sesimbra), Blxica (2003, Bruselas), Espaa (2004, Madrid); e para a rexin Atlntica Maria (2009, Galway). Como conclusins s que chegaron os expertos designados pola Direccin Xeral de Medio Ambiente da Unin Europea (DX XI) nas reunins tcnicas mencionadas xurdiron distintas publicacins tcnicas e comunicacins oficiais da Comisin Europea que establecen os criterios a aplicar co fin de acadar unha Rede Natura 2000 cunha adecuada representacin dos tipos de hbitats e especies de interese comunitario (Hopkins & Buck, 1995; Communication from the Commission to the Council and to the European Parliament 2002, 2005; Comisin Europea, 2005, 2007, 2009, 2011; ETC Biological Diversity, 2007; Papp & Tth, 2007;EEA, 2010) Por outra parte, a propia Comisin Europea, no momento de publicar as primeiras listaxes de Lugares de Importancia Comunitaria, establece unha serie de insuficiencias na delimitacin da Rede Natura 2000 en cada unha das rexins bioxeogrficas e para cada estado membro, en base a unha representacin insuficiente de determinados tipos de hbitats e especies de interese comunitario. Esta situacin vn reflectida en Galicia nas Decisins da Comisin Europea relativas aprobacin das listaxes de LIC nasIBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

rexins bioxeogrficas europeas Atlntica e Mediterrnea, xa que en Galicia conflen estas das rexins bioxeogrficas. Na Decisin da Comisin Europea, 2004/813/CEE, do 7 de decembro de 2004, pola que se adopta a listaxe de Lugares de Importancia Comunitaria da Rexin Bioxeogrfica Atlntica (DOUE L 387, 29/12/2004), formlase para o mbito do estado espaol a necesidade de mellorar a representatividade de determinados tipos de hbitats, contando en Galicia cos tipos prioritarios Queirogais hmidos atlnticos de zonas temperadas de Erica ciliaris e E. tetralix (Nat-2000 4020*) e as Turbeiras altas activas (Nat-2000 7110*), as como o hbitat de interese comunitario asociado a estes, os Mires de Transicin (Nat-2000 7140). Das especies que a Decisin 2004/813/CEE menciona e estara presente no territorio galego incluirase unicamente o peixe andromo Alosa fallax, a sabela ou zamborca. Nesta mesma Decisin (2004/813/CEE) establcese que os tipos de hbitats marios Bancos de area cubertos permanentemente por auga maria (Nat-2000 1110) e Arrecifes (Nat-2000 1170), as como as especies marias Tursiops truncatus (arroaz), Phocoena phocoena (tonia), Halichoerus grypus (foca cincenta) e Phoca vitulina (lobo mario) requiren dunha maior precisin a nivel do conxunto da Unin Europea. A Decisin 2006/613/CE da Comisin, do 19 de xullo de 2006, pola que se adoptaba, a listaxe de Lugares de Importancia Comunitaria da Rexin Biogeogrfica Mediterrnea (DOUE L 259, 21/9/2006), especifica a necesidade de mellorar a representatividade no mbito do territorio espaol de distintos tipos de hbitats, estre os cales atpanse dous con presenza en Galicia: os Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Nat-2000 91E0*) e os Prados de sega de baixa altitude (Nat-2000 6510).8

Especies e tipos de hbitats cubertos insuficientemente pola rede4020 7110 7140 6510 91E0 Queirogais hmidos atlnticos Turbeiras altas activas Mires de transicin Prados de sega de baixa altitude Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior Alosa fallax Rex. Atlntica Rex. Atlntica Rex. Atlntica Rex. Mediterrnea Rex. Mediterrnea Rex. Atlntica

Especies e tipos de hbitats marios que requiren maior precisin1110 1170 Bancos de area cubertos permanentemente por auga maria Arrecifes Tursiops truncatus Phocoena phocoena Halichoerus grypus Phoca vitulina Rex. Atlntica Rex. Atlntica Rex. Atlntica Rex. Atlntica Rex. Atlntica Rex. Atlntica

Especies e tipos de hbitats suxeitos a exame cientfico7130 7110 7140 Turbeiras de cobertor (* para as turbeiras activas) Turbeiras altas activas Mires de transicin Petromyzon marinus Rex. Atlntica Rex. Mediterrnea Rex. Mediterrnea Rex. Atlntica

Tboa 4.- Insuficiencias da Rede Natura 2000 definidas pola Comisin Europea para o estado espaol (Decisins 2004/813/CE e 2006/613/CE). S se inclen especies e tipos de hbitats presentes no territorio galego


Ademais, ambas as das Decisins (2004/813/CEE e 2006/613/CE) inclen diferentes tipos de hbitats de interese comunitario e especies suxeitas a exame cientfico de cara a avaliar a sa correcta representatividade na Rede Natura 2000, recollidas tamn no Anexo 3 das citadas Decisins da Comisin. No caso da rexin bioxeogrfica Atlntica atoparamos en Galicia: Turbeiras de cobertor (* para as turbeiras activas) (Nat-2000 7130*) e a lamprea (Petromyzon marinus); mentres que para a rexin bioxeogrfica Mediterrnea se atoparan: Turbeiras altas activas (Nat-2000 7110*) e Mires de transicin (Nat-2000 7140). Tendo en consideracin os criterios anteriores, a presente proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 en Galicia materialzase en base a dous conxunto de criterios emanados das decisins e directrices formuladas pola Direccin Xeral de Medio Ambiente (DX XI) da Unin Europea: C1: Insuficiencias identificadas pola Comisin Europea (Decisins 2004/813/CE e 2006/613/CE) segundo Rexins Bioxoegrficas. C2: Mellora da representatividade en base Directiva Hbitat e os traballos tcnicos derivados da sa aplicacin.

9

O primeiro grupo de criterios fai referencia expresa s insuficiencias detectadas e establecidas pola Comisin Europea na Decisin da Comisin Europea, 2004/813/CEE da Comisin, do 7 de decembro de 2004, pola que se adopta a listaxe de Lugares de Importancia Comunitaria da Rexin Bioxeogrfica Atlntica (DOUE L 387, 29/12/2004) e na Decisin 2006/613/CE da Comisin, do 19 de xullo de 2006, pola que se adopta a listaxe de Lugares de Importancia Comunitaria da Rexin Bioxeogrfica Mediterrnea (DOUE L 259, 21/9/2006). Complementariamente ao anterior adptase un segundo grupo de criterios derivados das reunins tcnicas institucionais, auspiciadas pola Comisin Europea, onde se reuniron aqueles expertos designados pola Direccin Xeral de Medio Ambiente da Unin Europea (DX XI), onde se avaliou adecuada representatividade dos tipos de hbitats e especies de interese comunitario nas propostas inicias de Lugares de Importancia Comunitaria nas rexins bioxeogrficas Atlntica e Mediterrnea, co fin de dotar Rede Natura 2000 dunha maior coherencia. No caso dos criterios de mellora da representatividade en base Directiva Hbitat e os traballos tcnicos derivados da sa aplicacin, os diferentes tipos de hbitats de interese comunitario e especies foron agrupados seguindo a clasificacin da propia Directiva Hbitat, separando por tanto aos tipos de hbitats nos nove grupos de hbitats de interese comunitario establecidos no Anexo I da citada Directiva, e nas especies separando naquelas prioritarias das que non o son pero tamn se atopan no Anexo II da Directiva Hbitat. Os grupos de elementos de interese comunitario resultantes son: Hbitats costeiros e vexetacin haloftica (H1), Dunas martimas e continentais (H2), Hbitats de auga doce (H3), Queirogais e matogueiras de zona temperada (H4). Matogueiras esclerfilas (H5), Formacins herbosas naturais e seminaturais (H6), Turbeiras e reas lamacentas (H7), Hbitats rochosos e covas (H8), Bosques (H9). Especies prioritarias (PR), Especies de interese comunitario (Anexo II DC 92/43/CEE) (INT).


4

Proposta de Ampliacin

10

Actualmente a Rede Natura 2000 de Galicia atpase composta por 59 Lugares de Interese Comunitario (LIC) e 16 Zonas de Especial Proteccin para as Aves (ZEPA) abranguendo en conxunto unha superficie de 389.566 ha, da cal o 91% territorio continental (354.575,6 ha) e o 9 % mario (34.990,3 ha). Tendo en conta estas cifras, a Rede Natura 2000 continental representa o 12% da superficie de Galicia. A presente proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia supn a creacin de 21 novos LIC e a ampliacin da superficie de 28 LIC, mentres que 31 dos actuais LIC permanecen sen cambios na sa delimitacin. Mediante esta proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 incremntase a superficie de LIC en 154.174,3 ha, o que supn que a superficie total destes espazos en Galicia pasara a ser de 528.609,1 ha, incrementndose en 102.857 ha a superficie terrestre e en 51.318 ha a superficie de medios marios.

Proposta de ampliacin dos LIC da Rede Natura 2000 en GaliciaSuperficie total LIC da Rede Natura actual LIC da Rede Natura proposta Incremento proposto 374.434,8 ha 528.609,1 ha 154.174,3 ha Superficie continental ha % 347.324,8 ha 92,8% 450.181,4 ha 85,2% 102.856,6 ha 66,7% Superficie maria ha % 27.110,0 ha 7,2% 78.427,7 ha 14,8% 51.317,7 ha 33,3%

As superficies calculadas corresponden s delimitacins dos espazos naturais protexidos adaptadas nos lmites autonmicos ao contorno E 1:25.000 do CNIG, cartografa que se acordou sexa empregada por todas as CCAA na 8 reunin do Comit de Espazos Naturais Protexidos. Como lia de divisin entre mar e terra emprgase a lia de cota 0 da cartografa a escala 1:25.000 do Centro Nacional de Informacin Xeogrfica (CNIG).

Tboa 5.- Superficies totais, marias e terrestres da ampliacin dos LIC da Rede Natura 2000 de Galicia e porcentaxes que supoen as superficies marias e continentais con respecto superficie total.

A provincia de Pontevedra a que incle un maior nmero de espazos nos que non se modifican os seus lmites, con 13. Os 28 LIC que ven incrementada a sa superficie con respecto rede actual suman un total de 92.909 ha. ampliadas, destacando a provincia da Corua, na que se modifican 11 LIC. Os 21 LIC de nova creacin reprtense en mis de 61.000 ha do seguinte modo, 8 LIC na Corua, 6 en Ourense, 4 en Pontevedra e 3 en Lugo. Como anteriormente se ten comentado, os criterios sobre os que se basea a ampliacin da maior parte dos LIC, e os que se propoen de nova creacin, veen fixados pola Directiva Hbitat. Para o presente traballo estes estrutranse en dous grupos: as insuficiencias identificadas pola Comisin Europea nas Decisins 2004/813/CE e 2006/613/CE (C1), e a mellora da representatividade en base Directiva Hbitat e os traballos tcnicos derivados da sa aplicacin (C2).


LIC Ampliados e de Nova Creacin

11

102 103 105 106 107 108 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122

Costa rtabra Fragas do Eume Costa da Morte Complexo Hmido de Corrubedo Betanzos-Mandeo Carnota-Monte Pindo Monte e Lagoa de Louro Xubia-Castro Serra do Caren Rio Anllns Ro Tambre Braas do Xallas Esteiro do Ro Baxoi Ro Baleo Serra da Cova da Serpe Braas do Deo Ro do Castro

123 124 203 205 206 209 210 213 215 216 217 218 219 220 301 302 308

Ro Grande Ro Belelle Parga-Ladra-Tmoga As Catedrais Carballido Monte Maior Negueira Ro Ouro Serra do Xistral Ro Cabe Costa da Maria Occidental Ro Sor Mio-Neira Serra de Foncuberta Baixa Limia Macizo Central Pena Maseira

309 310 311 312 313 314 315 401 403 408 414 417 418 419 420

Serra da Encia da Lastra Penas Libres Videferre Ro Arnoia Braas do Ro Calvos Veigas do Ro Salas Braas de Golpells Sistema fluvial Ulla-Deza A Ramallosa Braas de Xestoso Serra do Cando Serra do Sudo Serra da Groba e Monte da Valga Costa de Oia Illa de Cortegada

Figura 4.- Distribucin dos Lugares de Importancia Comunitaria ampliados e de nova creacin propostos en Galicia.


Nas tboas seguintes recllense os Lugares de importancia Comunitaria, tanto de nova creacin, como os que se amplan, onde se indica a adopcin dos criterios que foron considerados na proposta de ampliacin da Rede Natura de Galicia, criterios en todo caso establecidos pola Directiva Hbitat.12

C1: Insuficiencias identificadas pola Comisin Europea (Decisins 2004/813/CE e 2006/613/CE)COD 102 103 105 106 107 108 112 113 114 115 117 118 119 120 121 124 125 203 205 206 209 210 213 215 216 217 218 219 220 301 308 309 310 311 312 313 314 315 403 408 417 418 419 420 ESPAZO Costa rtabra Fragas do Eume Costa da Morte Complexo Hmido de Corrubedo Betanzos-Mandeo Carnota-Monte Pindo Monte e Lagoa de Louro Xubia-Castro Serra do Caren Rio Anllns Braas do Xallas Esteiro do Ro Baxoi Ro Baleo Serra da Cova da Serpe Braas do Deo Ro Grande Ro Belelle Parga-Ladra-Tmoga As Catedrais Carballido Monte Maior Negueira Ro Ouro Serra do Xistral Ro Cabe Costa da Maria Occidental Ro Sor Mio-Neira Serra de Foncuberta Baixa Limia Pena Maseira Serra da Encia da Lastra Penas Libres Videferre Ro Arnoia Braas do Ro Calvos Veigas do Ro Salas Braas de Golpells A Ramallosa Braas de Xestoso Serra do Sudo Serra da Groba e Monte da Valga Costa de Oia Illa de Cortegada Rex. Atlntica 4020* 7110* 7130* 7140 Rex. Medit. 6510 91E0* 1110 rea Maria 1170 SPS

Rexin Atlntica: Queirogais hmidos atlnticos de Erica ciliaris e Erica tetralix [4020*]. Turbeiras altas activas [7110*]. Turbeiras de cobertor [7130*]. 'Mires' de transicin [7140]. Rexin Mediterrnea: Prados de sega de baixa altitude [6510]. Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior [91E0*]. rea Maria: Bancos de area cubertos permanentemente por auga maria [1110]. Arrecifes [1170]. Especies marias [SPS]

Tboa 6.- Ampliacin da Rede Natura 2000 en base as Decisins 2004/813/CE e 2006/613/CE


C2: Mellora da representatividade en base Directiva Hbitat e traballos posterioresCOD 102 103 105 106 107 108 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 123 124 125 203 205 206 209 210 213 215 216 217 218 219 221 301 302 308 309 310 311 312 313 314 315 401 403 408 414 417 418 419 420 ESPAZO Costa rtabra Fragas do Eume Costa da Morte Complexo Hmido de Corrubedo Betanzos-Mandeo Carnota-Monte Pindo Monte e Lagoa de Louro Xubia-Castro Serra do Caren Rio Anllns Ro Tambre Braas do Xallas Esteiro do Ro Baxoi Ro Baleo Serra da Cova da Serpe Braas do Deo Ro do Castro Ro Grande Ro Belelle Parga-Ladra-Tmoga As Catedrais Carballido Monte Maior Negueira Ro Ouro Serra do Xistral Ro Cabe Costa da Maria Occidental Ro Sor Mio-Neira Serra de Foncuberta Baixa Limia Macizo Central Pena Maseira Serra da Encia da Lastra Penas Libres Videferre Ro Arnoia Braas do Ro Calvos Veigas do Ro Salas Braas de Golpells Sistema fluvial Ulla-Deza A Ramallosa Braas de Xestoso Serra do Cando Serra do Sudo Serra da Groba e Monte da Valga Costa de Oia Illa de Cortegada H1 H2 H3 H4 H5 H6 H7 H8 H9 PR INT 13

Hbitats costeiros e vexetacin haloftica [H1]. Dunas martimas e continentais [H2]. Hbitats de auga doce [H3]. Queirogais e matogueiras de zona temperada [H4]. Matogueiras esclerfilas [H5]. Formacins herbosas naturais e seminaturais [H6]. Turbeiras e reas lamacentas [H7]. Hbitats rochosos e covas [H8]. Bosques [H9]. Especies prioritarias [PR]. Especies de interese comunitario (Anexo II DC 92/43/CEE) [INT] Tboa 7.- Ampliacin da Rede Natura 2000 en base a criterios establecidos pola DC 92/43/CEE e traballos tcnicos posteriores


Considerando os 49 espazos contemplados na presente proposta de ampliacin, 21 de nova creacin e 28 cunha ampliacin da sa superficie, 44 adecanse aos criterios do grupo C1, dicir inclen dentro do seu mbito xeogrfico representacins significativas de tipos de hbitats e especies listados nas decisins comunitarias 2004/813/CE ou 2006/613/CE. Entre os hbitats prioritarios mis representados neste conxunto de LIC estaran as Matogueiras hmidas atlnticas (4020*), as turbeiras altas activas (7110*) e os Bosques aluviais (91E0*). Do conxunto de 44 LIC que se adecan aos criterios do grupo C1, mis da metade recollen exclusivamente tipos de hbitats de interese comunitario dos mencionados pola Decisin 2004/813/CEE para a rexin bioxeogrfica Atlntica, en total 23 LIC, 10 dos cales de nova creacin. Mentres que s 7 LIC inclen exclusivamente tipos de hbitats de interese comunitario recollidos na Decisin 2006/613/CE para a rexin bioxeogrfica Mediterrnea. Compartindo criterios de ambas as das rexins bioxeogrficas atoparanse 3 LIC. Por outra banda, xustifcase a ampliacin da Rede Natura 2000 en ata 12 espazos, 4 de nova creacin, ao incluren tipos de hbitats e especies de interese comunitario marias mencionadas para Espaa na Decisin 2004/813/CEE. Os espazos recollidos no grupo de criterios C1 cumpren ademais un importante nmero de criterios sinalados no grupo C2, o que manifesta a adecuacin da proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 en base aos criterios establecidos pola Directiva Hbitat e a Direccin Xeral de Medio Ambiente da Unin Europea (DX XI). Cinco espazos propense en base exclusivamente a criterios do grupo C2, por inclur reas de grande interese para a conservacin da biodiversidade do territorio galego, albergando poboacins de especies do Anexo II da Directiva Hbitat de relevancia, a maiora delas ligadas a cursos fluviais como o mexilln de ro (Margaritifera margaritifera) en Macizo Central, Ro Tambre e Sistema Fluvial Ulla-Deza; Narcissus cyclamineus en Ro do Castro; as como especies de quirpteros en Serra do Cando. Ademais, coa excepcin deste ltimo espazo, todos estes lugares inclen representacins de tipos de hbitats de interese comunitario do grupo Hbitats de Auga doce e dos bosques asociados aos mesmos. Dentro do grupo de Hbitats costeiros e vexetacin haloftica (H1) propense 16 LIC, mentres que no de Dunas martimas e continentais (H2) unicamente se encadraran 4 espazos litorais. No terceiro grupo de hbitats, Hbitats de auga doce (H3), inclense un maior nmero de lugares: 26, anda que no cuarto grupo, Queirogais e matogueiras de zona temperada (H4), onde se xustifica un maior nmero de espazos, ata 33. Pola sa contra, no grupo de hbitats Matogueiras esclerfilas (H5) soamente se recolle un LIC, a Illa de Cortegada, polas sas representacins de louredais. Un total de 26 espazos propense en base ao grupo de hbitats Formacins herbosas naturais e seminaturais (H6), 20 no de Turbeiras e reas lamacentas (H7), 15 no de Hbitats rochosos e covas (H8) e 28 no dos Bosques (H9). Ademais contabilzanse 19 espazos que cumpren o criterio de especies de interese comunitario, tendo especial atencin en 2 destes lugares, xa que incluiran poboacins de especies tipificadas como prioritarias pola Directiva Hbitat, Centaurea borjae e Eryngium viviparum: o LIC Costa rtabra na provincia da Corua e o LIC Parga-Ladra-Tmoga na de Lugo respectivamente. Como resultado de aplicar os criterios para a ampliacin da Rede Natura 2000 en Galicia, esta quedara configurada con 80 Lugares de Importancia Comunitaria, dos cales 31 espazos permaneceran sen cambios, 21 LIC seran de nova creacin e 28 lugares veran ampliada a sa superficie, sumando as un total de 528.609,14 ha. para o conxunto da Rede Natura 2000 en Galicia.

14


4.1

LIC que permanecen sen cambios15

Ata un total de 31 Lugares de Interese Comunitario non rexistran cambios na sa delimitacin como consecuencia da presente proposta de ampliacin da Rede Natura 2000, de modo que os seus lmites seran os publicados na Resolucin do 30 de abril de 2004 da Direccin Xeral de Conservacin da Natureza (DOG n 95, 19/05/2004). A provincia de Pontevedra na que se atopa un maior nmero de LIC que permanecen sen cambios, cun total de 13 espazos que manteen os seus lmites. Na provincia de Lugo son 8 os espazos que non se ven modificados pola presente proposta de ampliacin, mentres que nas provincias de A Corua e Ourense o nmero de LIC nesta situacin de 5.Lugares de Interese Comunitario que permanecen sen cambiosSuperficie total Area terrestre Area maria

A Corua ES1110001 ES1110004 ES1110009 ES1110010 ES1110011 Lugo ES1120001 ES1120002 ES1120004 ES1120007 ES1120008 ES1120011 ES1120012 ES1120014 Ourense ES1130003 ES1130004 ES1130005 ES1130006 ES1130007 Pontevedra ES0000001 ES1140002 ES1140004 ES1140005 ES1140006 ES1140007 ES1140009 ES1140010 ES1140011 ES1140012 ES1140013 ES1140015 ES1140016

Ortigueira-Mera Encoro de Abegondo-Cecebre Costa de Dexo Estaca de Bares Esteiro do Tambre Os Ancares-O Courel Ro Eo A Marronda Cruzul-Ageira Monte Faro Ra de Foz-Masma Ro Landro Cann do Sil Bidueiral de Montederramo Pena Veidosa Ro Tmega Veiga de Ponteliares Pena Trevinca Illas Ces Ro Lrez Complexo Ons-O Grove Monte Aloia Ro Tea Baixo Mio Cabo Udra Costa da Vela Gndaras de Budio Illas Estelas Serra do Candn Sobreirais do Arnego Enseada de San Simn

3.867,8 ha 528,6 ha 346,5 ha 851,6 ha 1.581,5 ha 102.632,5 ha 1.003,0 ha 1.239,1 ha 651,6 ha 2.988,1 ha 643,2 ha 127,2 ha 5.914,1 ha 1.983,8 ha 2.321,1 ha 630,5 ha 159,7 ha 24.895,9 ha 990,3 ha 149,5 ha 7.606,7 ha 782,9 ha 356,4 ha 2.870,9 ha 623,0 ha 1.418,9 ha 727,06 ha 725,3 ha 10.699,1 ha 1.123,6 ha 2.218,3 ha

2.329,1 ha 528,6 ha 345,3 ha 842,2 ha 490,2 ha 102.632,5 ha 696,3 ha 1.239,1 ha 651,6 ha 2.988,1 ha 331,9 ha 112,1 ha 5.914,1 ha 1.983,8 ha 2.321,1 ha 630,5 ha 159,7 ha 24.895,9 ha 447,0 ha 149,5 ha 1.946,4 ha 782,9 ha 356,4 ha 2.068,8 ha 176,1 ha 397,2 ha 727,06 ha 32,4 ha 10.699,1 ha 1.123,6 ha 78,7 ha

1.538,8 ha 1,2 ha 9,3 ha 1.091,3 ha 306,7 ha 311,3 ha 15,1 ha -

543,4 ha 5.660,2 ha 802,1 ha 446,9 ha 1.021,7 ha 692,8 ha 2.139,6 ha

As superficies calculadas corresponden s delimitacins dos espazos naturais protexidos adaptadas nos lmites autonmicos ao contorno E 1:25.000 do CNIG, cartografa que se acordou sexa empregada por todas as CCAA na 8 reunin do Comit de Espazos Naturais Protexidos. Nota: como lia de divisin entre mar e terra emprgase a lia de cota 0 da cartografa a escala 1:25.000 do Centro Nacional de Informacin Xeogrfica (CNIG).

Tboa 8.- LIC nos que non se propoen cambios na proposta de ampliacin.


LIC que permanecen sen cambios

16

Figura 5.- Localizacin dos LIC para os que non se propoen cambios na presente proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia.


4.2

Proposta de novos LIC17

Mediante a presente proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia propense a creacin de 21 novos LIC, 11 destes correspndense con espazos do tipo de Humidais e Corredores Fluviais mentres que 6 LIC adscribiranse a reas de Montaa e 4 rea Litoral. Os 21 novos LIC propostos comprenden unha superficie total de 61.265 ha localizadas de forma maioritaria nos LIC adscritos provincia de Lugo con 24.298 ha, seguido de Pontevedra e Ourense con 14.160 ha e 13.328 ha respectivamente, repartidas en 3, 4 e 6 novos espazos. Pola contra na provincia de A Corua localzanse ata 8 novos espazos que ocupan 9.202 ha. Os novos espazos que teen unha representacin superficial maior correspndense co LIC Serra de Foncuberta con 15.523 ha na provincia de Lugo, LIC Serra do Sudo con 10.751 ha na provincia de Pontevedra, o LIC Ro Sor con 7.933 ha tamn na provincia de Lugo e o LIC Penas Libres con 6.044 ha na provincia de Ourense. Pola contra os novos espazos cunha menor representacin superficial seran na provincia de A Corua o LIC Ro do Castro con 77 ha e o LIC Esteiro do Ro Baxoi con 93 ha, e na provincia de Pontevedra o LIC Illa de Cortegada con 194 ha.Proposta de Novos Lugares de Interese ComunitarioSuperficie total Area terrestre Area maria

A Corua

ES1110017 ES1110018 ES1110019 ES1110020 ES1110021 ES1110022 ES1110023 ES1110024Lugo

Braas do Xallas Esteiro do Ro Baxoi Ro Baleo Serra da Cova da Serpe Braas do Deo Ro do Castro Ro Grande Ro Belelle Ro Sor (Corua e Lugo) Mio-Neira Serra de Foncuberta Penas Libres Videferre Ro Arnoia Braas do Ro Calvos Veigas do Ro Salas Braas de Golpells Serra do Sudo Serra da Groba e Monte da Valga Costa de Oia Illa de Cortegada

333,6 ha 93,0 ha 849,8 ha 4.063,4 ha 3.385,2 ha 76,9 ha 385,8 ha 291,2 ha 7.932,8 ha 842,2 ha 15.523,2 ha 6.043,8 ha 1.955,8 ha 3.552,3 ha 229,2 ha 723,1 ha 824,2 ha 10.751,4ha 1.158,2 ha 2.056,6 ha 193,5 ha

333,6 ha 64,8 ha 841,8 ha 4.063,4 ha 3.385,2 ha 76,9 ha 148,5 ha 288,0 ha 7.932,8 ha 842,2 ha 15.523,2 ha 6.043,8 ha 1.955,8 ha 3.552,3 ha 229,2 ha 723,1 ha 824,2 ha 10.751,4 ha 1.158,2 ha 475,4 ha 52,2 ha

28,2 ha 8,0 ha 237,3 ha 3,2 ha -

ES1120018 ES1120019 ES1120020Ourense

ES1130010 ES1130011 ES1130012 ES1130013 ES1130014 ES1130015Pontevedra

-

ES1140017 ES1140018 ES1140019 ES1140020

1.581,2 ha 141,2 ha

As superficies calculadas corresponden s delimitacins dos espazos naturais protexidos adaptadas nos lmites autonmicos ao contorno E 1:25.000 do CNIG, cartografa que se acordou sexa empregada por todas as CCAA na 8 reunin do Comit de Espazos Naturais Protexidos. Nota: como lia de divisin entre mar e terra emprgase a lia de cota 0 da cartografa a escala 1:25.000 do Centro Nacional de Informacin Xeogrfica (CNIG).

Tboa 9.- Listaxe dos novos LIC includos na presente proposta de ampliacin e superficies totais, marias e terrestres dos mesmos.


Novos LIC propostos18

Figura 6.- Localizacin dos novos LIC includos na proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia.


4.3

LIC nos que se ampla a superficie19

O nmero de LIC que ve incrementada a sa superficie con respecto da actual Rede Natura 2000 de 28; 11 destes LIC atoparanse na provincia de A Corua, 9 en Lugo, 4 en Ourense e 4 en Pontevedra. A distribucin superficial destas ampliacins desigual xa que os LIC presentes na provincia de A Corua incrementaron a sa superficie en 59.752 ha e os de Lugo en 28.863 ha. Non obstante, compre salientar que a maior parte da superficie ampliada nos LIC preexistentes na provincia de A Corua, correspndese con superficie maria (46.747 ha marias ampliadas). Pola sa parte, os LIC das provincias de Ourense e Pontevedra viron incrementada a sa superficie en 3.462 e 830 ha respectivamente.Espazos que amplan superficieSuperficie actual Superficie ampliada % ampliada Superficie proposta

2,0% 1.633,2 ha 32,6 ha 1.665,8 ha 42,2% 92,0 ha 38,8 ha 130,8 ha 61,6% 1.077,1 ha 663,5 ha 1.740,6 ha 1,7% 5.458,2 ha 94,8 ha 5.553,0 ha As superficies calculadas corresponden s delimitacins dos espazos naturais protexidos adaptadas nos lmites autonmicos ao contorno E 1:25.000 do CNIG, cartografa que se acordou sexa empregada por todas as CCAA na 8 reunin do Comit de Espazos Naturais Protexidos.

A Corua ES1110002 ES1110003 ES1110005 ES1110006 ES1110007 ES1110008 ES1110012 ES1110013 ES1110014 ES1110015 ES1110016 Lugo ES1120003 ES1120005 ES1120006 ES1120009 ES1120010 ES1120013 ES1120015 ES1120016 ES1120017 Ourense ES1130001 ES1130002 ES1130008 ES1130009 Pontevedra ES1140001 ES1140003 ES1140008 ES1140014

Costa rtabra Fragas do Eume Costa da Morte Complexo Hmido de Corrubedo Betanzos-Mandeo Carnota-Monte Pindo Monte e Lagoa de Louro Xubia-Castro Serra do Caren Ro Anllns Ro Tambre Parga-Ladra-Tmoga As Catedrais Carballido Monte Maior Negueira Ro Ouro Serra do Xistral Ro Cabe Costa da Maria Occidental Baixa Limia Macizo Central Pena Maseira Serra da Encia da Lastra Sistema Fluvial Ulla-Deza A Ramallosa Braas de Xestoso Serra do Cando

7.545,6 ha 9.126,8 ha 11.809,3 ha 9.262,8 ha 1.020,1 ha 4.673,8 ha 1.095,7 ha 2.074,2 ha 6.661,5 ha 161,9 ha 583,2 ha 4.938,3 ha 297,5 ha4.828,8 ha

9.913,3 ha 836,5 ha 17.779,1 ha 3.863,0 ha 772,0 ha 15.806,5 ha 6.694,1 ha 752,2 ha 2.915,3 ha 287,8 ha 132,3 ha 6.350,8 ha 695,4 ha 43,7 ha 507,4 ha 1.992,5 ha 103,0 ha 18.177,0 ha 840,9 ha 152,7 ha 932,7 ha 409,8 ha 407,7 ha 1.711,6 ha

131,4% 9,2% 150,6% 41,7% 75,7% 338,2% 610,9% 36,3% 43,8% 177,8% 22,7% 128,6% 233,8% 0,9% 40,7% 43,7% 94,6% 79,2% 47,1% 31,1% 2,8% 0,9% 7,1% 95,8%

17.458,9 ha 9.963,0 ha 29.588,2 ha 13.125,7 ha 1.792,1 ha 20.471,7 ha 7.789,8 ha 2.826,4 ha 9.576,6 ha 449,6 ha 715,5 ha 11.289,1 ha 992,9 ha 4.872,5 ha 1.754,5 ha 6.550,5 ha

1.247,1 ha4.558,0 ha

108,9 ha 22.963,5 ha1.786,9 ha

211,9 ha41.140,5 ha 2.627,8 ha

491,3 ha 33.817,1 ha 46.982,9 ha 5.707,7 ha 1.787,1 ha

644,0 ha34.749,7 ha 47.392,0 ha 6.115,4 ha 3.498,6 ha

Tboa 10.- Listaxe de espazos nos que se propn a ampliacin da sa superficie, mostrndose a superficie actual, a ampliada, a que resultara da ampliacin, e a porcentaxe ampliada con respecto superficie actual


En termos de superficie absoluta ampliada o LIC Serra do Xistral na provincia de Lugo o que presenta unha maior superficie ampliada, cun total de 18.177 ha, toda esta superficie continental. Pola contra, as ampliacins superficiais en sistemas fluviais son de menor conta, moito mis dirixidas cara hbitats especficos dos ecosistemas riparios. Este o caso de LIC como o Ro Anllns (ES1110015), o Ro Tambre (ES1110016), o Parga-Ladra-Tmoga (ES1120003), Ro Ouro (ES1120013), e o Sistema Fluvial Ulla-Deza (ES1140001).Superficies ampliadas nos Lugares de Interese ComunitarioSuperficie total Area terrestre Area maria

20

1.464,8 ha 201,0 ha 1.665,8 ha 86,8 ha 44,0 ha 130,8 ha 1.740,7 ha 1.740,6 ha 5.553,0 ha 5.553,0 ha As superficies calculadas corresponden s delimitacins dos espazos naturais protexidos adaptadas nos lmites autonmicos ao contorno E 1:25.000 do CNIG, cartografa que se acordou sexa empregada por todas as CCAA na 8 reunin do Comit de Espazos Naturais Protexidos. Nota: como lia de divisin entre mar e terra emprgase a lia de cota 0 da cartografa a escala 1:25.000 do Centro Nacional de Informacin Xeogrfica (CNIG).

A Corua ES1110002 ES1110003 ES1110005 ES1110006 ES1110007 ES1110008 ES1110012 ES1110013 ES1110014 ES1110015 ES1110016 Lugo ES1120003 ES1120005 ES1120006 ES1120009 ES1120010 ES1120013 ES1120015 ES1120016 ES1120017 Ourense ES1130001 ES1130002 ES1130008 ES1130009 Pontevedra ES1140001 ES1140003 ES1140008 ES1140014

Costa rtabra Fragas do Eume Costa da Morte Complexo Hmido de Corrubedo Betanzos-Mandeo Carnota-Monte Pindo Monte e Lagoa de Louro Xubia-Castro Serra do Caren Rio Anllns Ro Tambre Parga-Ladra-Tmoga As Catedrais Carballido Monte Maior Negueira Ro Ouro Serra do Xistral Ro Cabe Costa da Maria Occidental Baixa Limia Macizo Central Pena Maseira Serra da Encia da Lastra Sistema Fluvial Ulla-Deza A Ramallosa Braas de Xestoso Serra do Cando

17.458,9 ha 9.963,0 ha 29.588,2 ha 13.125,7 ha 1.792,1 ha 20.471,7 ha 7.789,8 ha 2.826,4 ha 9.576,6 ha 449,6 ha 715,5 ha 11.289,1 ha 992,9 ha 4.872,5 ha 1.754,5 ha 6.550,5 ha

8.603,9 ha 9.963,3 ha 11.003,3 ha 2.461,7 ha 1.464,0 ha 5.236,1 ha 659,4 ha 2.826,2 ha 9.576,8 ha 449,6 ha 715,5 ha11.289,1 ha 992,9 ha 4.872,5 ha 1.754,5 ha 6.550,5 ha

8.855,0 ha 18.584,9 ha 10.664,0 ha 328,1 ha 15.235,6 ha 7.130,4 ha 0,3 ha 83,2 ha 35,7 ha -

211,9 ha41.140,5 ha 2.627,8 ha

128,7 ha41.140,5 ha 2.627,8 ha

644,0 ha34.749,7 ha 47.392,0 ha 6.115,4 ha 3.498,6 ha

608,3 ha34.749,7 ha 47.392,0 ha 6.115,4 ha 3.498,6 ha

Tboa 11.- Listaxe dos LIC nos que se propoen ampliacins de superficies mediante a presente proposta de ampliacin e superficies totais, marias e terrestres dos mesmos. Nota: como lia de divisin entre mar e terra emprgase a lia de cota 0 da cartografa a escala 1:25.000 do Centro Nacional de Informacin Xeogrfica (CNIG).


Outros LIC que rexistran un forte incremento son o LIC Costa da Morte e o LIC Carnota-Monte Pindo e o LIC Costa rtabra na provincia de A Corua, que incrementan a sa superficie en 17.779, 15.806 e 9.913 ha respectivamente. Tamn pdese sinalar o LIC Parga-Ladra-Tmoga na provincia de Lugo que ve aumentada a sa superficie en 6.351 ha. Os LIC que ven incrementada con maior intensidade a sa superficie maria correspndense co LIC Carnota-Monte Pindo (14.799 ha marias ampliadas), o LIC Costa da Morte (13.721 ha marias ampliadas ), o LIC Costa rtabra (8.301ha) e LIC Monte e Lagoa de Louro (6.690 ha), todos eles na provincia de A Corua.

21

LIC nos que se propoen ampliacins de superficies

Figura 7.- Localizacin dos LIC nos que se propoen ampliacins de superficies na presente proposta.


4.4 4.4

Contextualizacin da proposta de ampliacin22

Dentro do apartado de antecedentes e criterios de ampliacin da presente memoria, faise referencia porcentaxe de superficie da Rede Natura 2000 coa que conta actualmente Galicia, establecendo unha comparativa entre ese territorio e o do resto dos Estados membros da Unin Europea. Dese modo, obsrvase como Galicia, co 12% da superficie terrestre includa en Rede Natura 2000, unicamente presenta unha maior superficie relativa que os pases Reino Unido, Dinamarca e Letonia. De ter en conta a configuracin final da Rede Natura 2000 na proposta de ampliacin en Galicia, a porcentaxe de superficie terrestre aumenta un 3,3%, situndose nun 15,2% total. Con esta cifra Galicia superara a 12 pases da Unin Europea, deste modo situarase por riba de varios estados cuxa rede de Lugares de Importancia Comunitaria estara completa, como o caso de Dinamarca, Blxica, Malta ou Pases Baixos.

Superficie Terrestre (%) na Rede Natura 2000Galicia Eslovenia Bulgaria1 Eslovaquia1 Chipre1 Espaa1 Grecia Hungra1 Portugal Polonia1 Italia Luxemburgo1 Rumana1 Estonia1 Alemaa1

15,2%35,5% 33,9% 29,0% 28,4% 27,2% 27,1% 21,4% 20,9% 19,4% 19,2% 18,1% 17,9% 17,8% 15,4%

Austria1 Finlandia1 Repblica Checa1 Pases Baixos Suecia1 Irlanda1 Malta Blxica Francia1 Lituania1 Letonia1 Dinamarca Reino Unido1 Total UE

14,7% 14,4% 14,0% 13,8% 13,8% 13,0% 13,0% 12,7% 12,5% 12,1% 11,3% 8,9% 7,2% 17,50%

[1] Designacin dos LIC incompleta no Estado membro (Maio de 2010)

Tboa 12.- Comparativa da porcentaxe de superficie terrestre entre Galicia e os Estados membros da Unin Europea. Fonte: Eurobarmetro da Comisin Europea (2011)

De todos modos, hai que resaltar no contexto da configuracin da Rede Natura 2000, e en especial dos Lugares de Importancia Comunitaria, que o aspecto de maior importancia contar coa representatividade adecuada dos tipos de hbitats e especies de interese comunitario, tal e como o establece a Directiva Hbitat, xa que a constitucin da rede non se basea en datos de superficie do territorio. Non por contar cunha grande superficie designada de Rede Natura 2000, dita rede vaia estar completa. Basta contemplar diferentes exemplos na Unin Europea como os pases de Eslovenia ou Bulgaria, con mis do 30% da sa superficie terrestre includa dentro da Rede Natura 2000, cuxa designacin de Lugares de Importancia Comunitaria anda non est completada.


Porcentaxe de Superficie terrestre da Rede Natura 2000 nos Estados membros da Unin Europea e na proposta de ampliacin en GaliciaEslovenia* Bulgaria* Eslovaquia* Chipre* Espaa* Grecia Hungra* Portugal Polonia* Italia Luxemburgo* Rumana* Estonia* Alemaa Galicia (ampliacin) Austria* Finlandia* Repblica Checa* Suecia* Pases Baixos Malta Irlanda* Blxica Francia* Lituania* Galicia (actual) Letonia* Dinamarca Reino unido* 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

23

Figura 8.- Porcentaxe de superficie continental da Rede Natura 2000 por Estado membro (Comisin Europea, 2011). [*] Designacin dos LIC incompleta no Estado membro (Maio de 2010)


5

Anlise da biodiversidade

24

En base Directiva Hbitat defnense os criterios para o establecemento da Rede Natura 2000, e no seu caso para a sa ampliacin, dada que esta rede de espazos protexidos est hoxe en da incompleta. Estes criterios, desenvolvidos en captulos anteriores, pretenden conseguir unha adecuada representatividade na Rede Natura 2000 dos tipos de hbitats e especies de interese comunitario. Hai que salientar que non se trata dunha demanda de ampliacin da Rede Natura 2000 fundamentada na anlise cuantitativa da superficie de lugares includa na actual rede, senn no de mellorar a representatividade daqueles hbitats e especies de interese comunitario que asegure o mantemento nun estado de conservacin favorable no territorio europeo. Para o caso de Galicia, a proposta de ampliar a maior parte dos LIC (22 espazos), e a creacin doutros 21 novos, est baseada nas insuficiencias detectadas pola Comisin Europea na representacin de determinados tipos de hbitats de interese comunitario. No entanto, ata 6 LIC xustifcanse unicamente mediante criterios mellora da representatividade en base Directiva Hbitat e os traballos tcnicos derivados da sa aplicacin, por inclur reas de grande interese para a conservacin da biodiversidade do territorio galego, albergando poboacins de especies do Anexo II da Directiva Hbitat de relevancia, a maiora delas ligadas a cursos fluviais como o mexilln de ro (Margaritifera margaritifera). Da aplicacin destes criterios, o maior incremento superficial vinclase co aumento de representacin dos humidais continentais que albergan diferentes tipos de hbitats prioritarios da Directiva 92/43/CEE, como son os Queirogais hmidos atlnticos de Erica ciliaris e Erica tetralix (Nat-2000 4020*), as Turbeiras altas activas (Nat-2000 7110*), xunto cos Mires de transicin (Nat-2000 7140).Tipos de hbitats cubertos insuficientemente pola rede4020 7110 7140 6510 91E0 Queirogais hmidos atlnticos Turbeiras altas activas Mires de transicin Prados de sega de baixa altitude Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior Rexin Atlntica Rexin Atlntica Rexin Atlntica Rexin Mediterrnea Rexin Mediterrnea

Tboa 13.- Insuficiencias da Rede Natura 2000 definidas pola Comisin Europea para o estado espaol (Decisins 2004/813/CE e 2006/613/CE). S se inclen tipos de hbitats presentes no territorio galego

No territorio galego, estes hbitats soen presentarse formando mosaicos nos que os diferentes tipos de humidais vanse sucedendo catenalmente, sucedndose ao longo dun gradiente de hidromorfa as Turbeiras altas activas (Nat2000 7140*) os Queirogais hmidos atlnticos (4020*) e mesmo formacins de herbceas de Nardus (6230*). A maior parte das representacins deste tipo de hbitats sitanse nas Serras setentrionais de Galicia, onde as condicins do relevo, clima, xeoloxa e usos do territorio, permiten a configuracin e persistencia de amplas superficies caracterizadas por este tipo de hbitats.


Turbeiras e queirogais hmidos ocupan posicins topogrficas variadas, podendo atoparse en zonas de lixeira pendente, chairas, depresins, etc., sen que mostren unha clara preferencia polo tipo de substrato sempre que tean unha dispoibilidade hdrica elevada. En todo caso son mis habituais nas posicins que contan con afloramentos e ou acumulacin de auga como nas bocarribeiras e chairas de montaa, con pendentes pouco pronunciadas e escaso drenaxe onde adoitan formar parte do mosaico da paisaxe sendo especialmente senlleiras, pola sa extensin, as representacins de este tipo de hbitat nas serras septentrionais de Galicia (Serra do Xistral, Serra da Capelada, Serra da Carba, Montemaior, Forgoselo).

25

Queirogais hmidos atlnticos de zonas temperadas de Erica ciliaris y E tetralix

Figura 9. Area de presenza no Norte da Pennsula Ibrica do hbitat Nat-2000 4020* Queirogais hmidos atlnticos de zonas temperadas de Erica ciliaris y E tetralix. Fonte Ramil Rego et al. (2008)


Figura 10.- Area de presenza no Norte da Pennsula Ibrica do hbitat Nat-2000 7110* Turbeiras altas activas. Fonte Ramil Rego et al. (2008).


Queirogais hmidos atlnticos de zonas temperadas de Erica ciliaris y E tetralix

26

Figura 11.- Matogueiras hmidas de Erica tetralix e Erica ciliaris (Braa) no humidal da Lagoa de Fabas (Vilalba)


Figura 12.- Turbeira Alta Activa. Detalle dun tapiz flotante de Sphagnum e Deschampsia Serra do Xistral (Abadin).


Neste contexto de interdependencia dos hbitats de turbeira no conxunto das serras no extremo norte galego, de destacar que a proposta final da Rede Natura 2000 presentada incle a totalidade das Turbeiras de cobertor activas (7130*) do territorio galego (Rodrguez-Guitin et al, 2009). Habida conta de que o cambio climtico acontecido dende o holoceno supuxo o freo nos procesos de formacin de turba na meirande parte dos complexos de turbeira de cobertor da cornixa cantbrica, esta declaracin supn a inclusin da toda a superficie coecida na pennsula ibrica de turbeiras de este tipo (7130*) dentro da Rede Natura 2000.

27

Turbeiras de Cobertor

Figura 13.- Turbeiras de Cobertor na Serra do Xistral.

O Lugar de importancia comunitaria que mis vera incrementada a sa superficie a Serra do Xistral (ES1120015), en mis de 18.000 ha, constitundo o Lugar galego con maior representacin de hbitats de turbeira e queirogais hmidos. A importancia da ampliacin do LIC Serra do Xistral non s reside na importancia do espazo na conservacin dos hbitats, senn que contribe de forma significativa conservacin de elementos especficos de este tipo de ambientes. Entre estes elementos se atopan brifitos como Splachnum ampullaceum, brin cuxo nome fai referencia a forma de ampola que pose a sa cpsula (Reinoso & Rodrguez, 1984). Splachnum ampullaceum unha especie propia de turbeiras de media e baixa montaa, cuxo grado de ameaza xustifica que sexa recollido no Catlogo galego de especies ameazadas (Decreto 88/2007) como especie en perigo de extincin. Caso semellante o de Sphagnum magellanicum, especie catalogada como vulnerable (Decreto 88/2007) cuxa presenza foi testemuada por primeira vez en Galicia nas turberias da Serra do Xistral (Reinoso, 1993). Atendendo a especies includas no Anexo II da Directiva hbitats, na ampliacin proposta, tanto no LIC Serra do Xistral como no LIC Serra da Cova da Serpe (ES1110020) e no LIC Fragas do Eume (ES1110003), inclense novas localidades de Sphagnum pylaesii. A presenza deste esfagno deIBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

distribucin disxunta foi testemuada nestes territorios por Rodrguez-Oubia et al. (2001) e colaboradores dende que no ano 2001 realizaran as tarefas de caracterizacin das comunidades nas que est presente no Noroeste peninsular. Un caso particularmente destacable a ampliacin proposta no LIC ro Anllns (ES1110015), lugar de evidente carcter fluvial que mantn unha boa representacin de hbitats riparios, para o que se propn unha ampliacin a travs dun dos seus ramais, ate inclur unha das braas mis emblemticas de Galicia: a chamada Lagoa de Alcain, espazo que mantn a da de hoxe unha boa representacin de distintos hbitats de turbeira e humidais continentais de carcter higr-turbfilo. Xunto a estas grandes ampliacins, tamn se propoen novos Lugares que no seu conxunto supoen a inclusin dentro da rede da maior parte das turbeiras e queirogais de Galicia, destacando no norte da comunidade autnoma o LIC Ro Sor (ES1120018), cuxas case que 8.000 ha veen a reforzar a importancia das serras do norte da provincia de Lugo na conservacin dos hbitats de turbeira e queirogal hmido. De menor entidade, pero de grande relevancia dende o punto de vista ambiental e cientfico, tamn deben ser destacadas as braas e queirogais includas na Serra do Sudo (ES1140017), as Braas do Xallas (ES1110017) ou as Braas do Deo (ES1110020) as cales son obxecto de estudo dende a dcada dos sesenta (Menndez Amor, 1969; Dalda, 1972)28

Ro Sor

Figura 14.- Tramo medio do ro Sor


As ampliacins propostas nos Lugares da Rexin Mediterrnea xustifcanse principalmente pola necesidade de ampliar a superficie da Rede natura 2000 para inclur unha maior superficie de hbitats propios de Prados de sega de baixa altitude (Nat-2000 6510) e Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Nat-2000 91E0*). Espazos como Macizo Central (ES1130002), Pena Maseira (ES1130008) e Serra da Encia da Lastra (ES1130009) veran ampliada a sa superficie ate englobar novos territorios nos que se incluiran ambos tipos de hbitats, ademais de adaptar os seus lmites aos novos coecementos sobre a presenza e requirimentos de especies do Anexo II da Directiva hbitats. A maior de estas ampliacins correspndelle ao LIC Serra da Encia da Lastra que se ampla ante inclur boa parte da baca alta do ro Galir, no concello de Rubi, facendo as coincidir os seus lmites co Parque Natural do mesmo nome.

29

Manzaneda

Figura 15. Corredor fluvial de Fraxinus angustifolia e Alnus glutinosa nas estribacins de Manzaneda

Unha das consecuencias directas da ampliacin do LIC Serra da Encia da Lastra a de inclur dentro da Rede Natura 2000 tdalas poboacins coecidas en Galicia de Petrocoptis grandiflora. Esta especie, incluidano Anexo II e IV da Directiva hbitats, un dos endemismos mis singulares do noroeste ibrico. Trtase dun casmfito de 10-30cm, con flores de cor prpura e froito en cpsula, vencellado aos afloramentos dolomticos dos Montes Aquilianos e reas prximas, administrativamente as sas poboacins reprtense unicamente entre as provincias de Ourense e Len (Guitin et al., 1993; Izco & P. Guitin 1987). Xunto ampliacin destes tres Espazos da Rexin mediterrnea, proponse a creacin de dous novos que contriben a incrementar a superficie de Prados de sega de baixa altitude (Nat-2000 6510) e BosquesIBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

aluviais (Nat-2000 91E0*) tal e como demanda a Decisin comunitaria 2006/613/CE: Penas Libre (ES1130010) e Videferre (ES1130011). Deste xeito, foron includos novos tramos fluviais xunto s sas ribeiras, ocupadas en moitos casos por prados aproveitados mediante sega, ademais de seguir criterios de reducin de fragmentacin dos corredores e de inclusin de poboacins de especies de interese comunitario.30

Habida conta da importancia que os prados de sega e os bosque aluviais teen en Galicia, en funcin dos seus valores naturais e culturais, e que esta comunidade autnoma constite parte do lmite setentrional da rexin Mediterrnea e polo tanto ten un papel significativo como rea de transicin entre das Rexins Bioxeogrficas, tamn se propn a ampliacin de Lugares de Importancia Comunitaria dentro da Rexin Bioxeogrfica Atlntica. Deste xeito incluiranse dentro da Rede Natura 2000 boa parte dos prados de sega do concellos de a Fonsagrada, nas serras orientas de Galicia, ou os establecidos na chaira aluvial da cunca alta do ro Mio dentro do LIC Parga-Ladra-Tmoga. Do mesmo xeito tamn formlase a ampliacin e creacin de novos LIC de marcado carcter fluvial ampliando as tanto a superficie de Bosque aluviais (Nat-2000 91E0*) como a dos hbitats de augas correntes que delimitan: Ros dos pisos basal a montano con vexetacin de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-Batrachion (Nat-2000 3260) e Ros de ribeiras lamacentas con vexetacin de Chenopodion rubri p.p. e de Bidention p.p. (Nat-2000 3270). Este sera o caso das ampliacins dos LIC Ro Ouro (ES1120013), Ro Tambre (ES111016) e Ro Anllns (ES1150015) ou dos Lugares de nova creacin entre os que destacan por lonxitude e entidade superficial o Ro Arnoia (ES1130012), o Ro Baleo (ES1110019) ou o tramo fluvial denominado como Mio-Neira (ES1120019). Este ltimo xa tia dende o ano 2008 a consideracin de Zona de Especial Proteccin dos Valores Naturais (orde do 21 de Decembro do 2007). Mio - Neira

Figura 16.- Carballeiras de Quercus robur na chaira aluvial do ro Mio


Como consecuencia de ampliar o LIC Parga-Ladra-Tmoga, tdalas localidades galegas coecidas de Luronium natans incluiranse dentro da Rede Natura 2000. Luronium natans, especie includa no Anexo II e IV da Directiva hbitats, unha especie de flora cuxa ecoloxa abrangue tanto hbitats de augas estacadas como correntes, coecndose diversas localidades ao longo dos tramos fluviais que drenan o sector oriental da cunca alta do ro Mio (Baares et al, 2004).Igualmente, outras especies da fauna galega includa nos Anexos da Directiva 92/43/CEE aumentaran os seu efectivos poboacionais dentro da Rede natura, tales como Emys orbicularis, Galemys pyrenaicus, Oxygastra curtisii, Macromia splendens e Lutra lutra, todas elas presentes no LIC de nova creacin Ro Arnoia (ES1130012).

31

Emys orbicularis

Figura 17.- Especimen de Emys orbicularis

Neste sentido son de destacar as ampliacins propostas nos LIC Ro Tambre, Parga-Ladra-Tmoga, Sistema fluvial Ulla-Deza, Macizo Central cuxa integracin na Rede supn unha mellora significativa na representatividade das poboacins do bivalvo de auga doce Margaritifera margaritifera especie do Anexo II e V da Directiva hbitats tal e como se desprende do plan de recuperacin da especie. As modificacins da Rede Natura 2000 baseadas no criterio representatividade de medios marios e transicionais supoen a inclusin de ecosistemas costeiras dun elevado valor dende o punto de vista da conservacin, , aumentando a superficie de determinados tipos de hbitats como son os Bancos de area cubertos permanentemente por auga maria (Nat-2000 1110) e os Arrecifes (Nat-2000 1170), ademais de incrementar as reas con hbitats dunares, matogueiras costeiras ou humidais costeiros e sublitorais. Deste modo englobaranse un importante proporcin de hbitats litorais o que redundar na coherencia da Rede Natura 2000.


Especies e tipos de hbitats marios que requiren maior precisin1110 1170 Bancos de area cubertos permanentemente por auga maria Arrecifes Rexin Atlntica Rexin Atlntica

Tboa 14.- Insuficiencias da Rede Natura 2000 definidas pola Comisin Europea para o estado espaol (Decisins 2004/813/CE e 2006/613/CE).32

Os hbitats marios aos que se fai referencia abranguen tanto os substratos areosos como rochos. Os fondos areosos somerxidos permanentemente (Nat-2000 1110), cuxa profundidade pode chegar a superar os 20m, poden presentarse completamente desprovistos de vexetacin ou con vexetacin fanerogmica de zosteras, mis ou menos densa. Polo xeral este hbitat entra en contacto con Arrecifes (Nat-2000 1170), hbitat constitudo fundamentalmente polos afloramentos rochosos comprendidos dentro da franxa litoral. A historia xeomorfolxica recente da costa galega favoreceu a formacin de plataformas de abrasin mis ou menos extensas e de morfoloxa estable, mentres que noutros casos, a existencia de desprendementos propicia que os arrecifes sexan descontinuos e de morfoloxa cambiante. A maior das ampliacins propostas en base aos hbitats marios corresponde ao LIC Costa da Morte (ES1110005), para o que se propoen mis de 17.300 ha novas de medio mario. A rea de ampliacin maria do LIC Costa da Morte ten continuidade cara o sur, ao longo da fachada atlntica, de tal maneira que se une co espazo mario do LIC Carnota-Monte Pindo (ES1110008) e Monte e Lagoa de Louro (ES1110012). Entre os tres espazos sumara mis de 40.200 ha novas de hbitats marios dentro da Rede Natura 2000. Outra importante achega de hbitats marios correspndelle ao LIC Complexo hmido de Corrubedo (ES1110006), cuxa ampliacin supn unha nova configuracin do espazo que pasa de estar constitudo por das teselas independientes, a ser unha nica unidade cartogrfica unindo os medios terrestres, costeiros e transicionais a travs das augas marias. Por medio da inclusin de nova superficie de medios marios-transicionais diversas especies marias de interese comunitario resultarn favorecidas, este o caso do arroaz (Tursiops truncatus), a tonia (Phocoena phocoena) ou o golfio comn (Delphinus delphis), especies todas de interese comunitario cuxa presenza no litoral galego frecuente. Ademais, a conectividade entre poboacins de especies de interese para a conservacin da rea litoral vese mellorada, ao evitar a sa fragmentacin e illamento, ao inclur localidades de especies como as prioritarias Omphalodes littoralis subsp. gallaecica, Centaurea borjae; ou os taxons do Anexo II e IV da DC 92/43/CEE Festuca brigantina subsp. actiophyta e Rumex rupestris.Outros ncleos de poboacin de interese recollidos pola ampliacin son os das algas rodfitas Griffithsia opuntioides, tipificada En Perigo de Extincin no Catlogo Galego de Especies Ameazadas, Ahnfeltiopsis pusilla Vulnerable nese mesmo catlogo, as como a escrofularicea Linaria polygalifolia subsp. aguillonensis tamn En Perigo de Extincin no Catlogo Galego de Especies Ameazadas. O segundo grupo de criterios adoptados na presente proposta de ampliacin da Rede Natura 2000, os derivados das reunins tcnicas institucionais, coordinadas pola Comisin Europea, onde se avaliou adecuada representatividade dos tipos de hbitats e especies de interese comunitario nas propostas inicias de Lugares de Importancia Comunitaria nas rexins bioxeogrficas Atlntica e Mediterrnea, ten especial relevancia en 6 LIC, xa que estes albergan poboacins de especies do Anexo II da Directiva Hbitat de relevancia, a maiora delas ligadas a cursos fluviais como o mexilln de ro (Margaritifera margaritifera) en Macizo Central, Ro Tambre e Sistema Fluvial Ulla-Deza; Narcissus cyclamineus en Ro do Castro; as como diferentes especies de quirpteros en Serra do Cando e Ro Cabe. Cumpren tamnIBADER GI-1934 TB. Lab. Botnica & Bioxeografa Universidade de Santiago. LUGO

cos criterios relacionados cos grupos de hbitats de interese comunitario do grupo Hbitats de Auga doce e dos bosques asociados aos mesmos. Entre os outros criterios que teen relevancia na proposta de ampliacin da Rede Natura 2000, includos dentro do grupo C2 (Mellora da representatividade en base Directiva Hbitat e os traballos tcnicos derivados da sa aplicacin), cabe sinalar a mellora na representacin dos tipos de hbitats prioritarios, Matogueiras arborescentes de Laurus nobilis (Nat-2000 5230*) e os bosques de encostas, desprendementos e barrancos do Tilio-Acerion (Nat-2000 9180*). Anda que a existencia de Lauredais nas reas costeiras cantbricas orientais coecida (Bueno & Fernndez Prieto, 1991; Daz Gonzlez & Fernndez Prieto, 1994), a sa presenza ao longo do litoral galego consttase recentemente (Rodrguez Guitin 2004). Co obxectivo de paliar estas insuficiencias proponse un novo LIC para a Illa de Cortegada (ES1140020) que, pese ao reducido da sa extensin terrestre alberga uns valores naturais de grande interese dende o punto de vista ambiental, atopndose no seu territorio ate 14 tipos diferentes de hbitats de interese comunitario, dos cales 3 son considerados prioritarios. Un deles son as Matogueiras arborescentes de Laurus nobilis (Nat-2000 5230*), cuxa destacada singularidade basease en ser o nico de estas caractersticas de insularidade do litoral atlntico espaol.

33

Louredais costeiros

Figura 18.- Matogueiras arborescentes costeiras de Laurus nobilis


Por outra banda os bosques de encostas, desprendementos e barrancos do Tilio-Acerion (Nat-2000 9180*) caracterzanse por ser bosques pluriespecficos asentados sobre solos escasamente desenvolvidos a partir de rochedos ou coluvins groseiros de natureza litolxica variada, situados nas partes baixas de ladeiras ou barrancos. A pesar de que tradicionalmente non se recoeceu a presenza de este hbitat en Galicia a sa presenza dentro da Rede Natura 2000 est constatada dentro da maior parte dos espazos das serras orientas e setentrionais. Porn dos novos LIC, o que presenta unha superficie mis significativas o LIC Serra de Foncuberta (ES1120020) cun total de 15.523 ha. O espazo as configurado, incluira unha complexa tipoloxa de bosques da rexin bioxeogrfica Atlntica.

34

Bosques de encostas, desprendementos e barrancos do Tilio-Acerion

Figura 19.- Bosques de encostas do Tilio-Acerion en Negueira

Especies caractersticas do bosque caducifolio como Culcita macrocarpa (Anexo II e IV da Directiva 92/43/CEE) tamn son obxecto de ampliacins especficas encamiadas a sa proteccin dento da Rede Natura 2000. Este o caso dos LIC Xubia-Castro (ES1110013), Costa rtabra (ES110002) ou Fragas do Eume (ES1110003) en cuxas ampliacins se inclen poboacins de este pteridofito umbrfilo, que require das temperaturas suaves, elevada humidade atmosfrica e edfica, que atopa nos fondos do val con forte pendente, preferiblemente nas avesedas e prximas costa, que pode atopar nestes espazos (Garca et al, 2010).


6

Distribucin administrativa

35

A superficie ocupada polos Lugares de interese Comunitario que forman parte da Rede Natura 2000 de Galicia, reprtese ao longo do territorio galego atopndose as maiores concentracins superficiais nas provincia de Lugo e Ourense. A presente proposta de ampliacin da Rede Natura, que incle reas en todas as provincias galegas, configura unha distribucin espacial na que os concellos cunha maior representacin superficial sitanse en torno s reas montaosas galegas. Dita proposta de ampliacin, segundo os datos desprendidos da base de datos do Nomencltor Xeogrfico de Municipios e Entidades de Poboacin do Centro Nacional de Informacin Xeogrfica (CNIG), non incle ningn ncleo de poboacin de gran tamao. A maior parte dos ncleos habitados que forman parte da proposta de ampliacin teen unha poboacin de menos de 10 habitantes e s 13 destas entidades teen mis de 100 habitantes a data de xuo de 2011, non atopndose includas completamente na proposta de ampliacin. A continuacin presntanse a anlise da proposta de ampliacin en relacin s provincias e concellos de Galicia. Compre salientar que os clculos superficiais presentados estn elaborados en base cartografa territorial a escala 1:25.000 do Centro Nacional de Informacin Xeogrfica (CNIG), exclundo polo tanto as superficies marias non adscritas a ningunha entidade administrativa.

6.1

A Rede Natura 2000 nas provincias galegas

Os LIC que forman parte da Rede Natura actual reparten a sa superficie de forma maioritaria nas provincias de Lugo e Ourense, co 44% e co 35% respectivamente, distribundose o resto de superficie declarada LIC entre a provincia de A Corua (13%) e de Pontevedra (8%). Coa presente proposta de ampliacin esta distribucin superficial dos LIC vara lixeiramente, as do 44% que representa a provincia de Lugo no conxunto de Galicia pasara a ser o 45% en detrimento do porcentaxe que supn a Rede Natura en Ourense que pasara do 35% ao 31%, o porcentaxe da provincia de A Corua incrementarase ata o 16%, mentres que Pontevedra segue representado o 8%.


En termos absolutos o maior incremento a nivel provincial prodcese na provincia de Lugo que aumenta a sa superficie includa nalgn LIC da Rede Natura 2000 en mis de 53.000ha, incrementando as nun 33% a Rede Natura actual da provincia. A segunda provincia en incrementar a superficie de LIC na Rede Natura Galega en termos absolutos sera A Corua con mis 25.000 ha ampliadas, que supoen o 56% da superficie de LIC actuais nesta provincia. Atopndose Ourense en terceiro lugar con 18.600 ha ampliadas o que supn o 15% da superficie provincial de LIC na actualidade. Finalmente a provincia de Pontevedra incrementa a superficie de LIC en preto de 11.600 ha, que representan o 45% da superficie actual. Superficie provincial includa nos LIC da Rede Natura 2000 e na sa proposta

36

Rede Natura actual

Proposta de Rede Natura

Rede Natura actual

Rede Natura proposta

Figura 20.- Superficie provincial (en ha) includa nos LIC que forman parte da Rede Natura 2000 actual de Galicia e na sa proposta de ampliacin; e reparto desta superficie por provincias.


6.2

A Rede Natura 2000 nos concellos galegos37

Dos 315 concellos que compoen na actualidade a Comunidade Autnoma de Galicia, 209 teen unha parte da sa superficie includa nalgn dos Lugares de Importancia Comunitaria (LIC) que forman parte da Rede Natura 2000 de Galicia segundo o Decreto 72/2004, de 2 de abril (DOG 69, 12/04/2004), non dispoendo os 106 concellos restantes superficie includa nestes espazos. A presente proposta de ampliacin dos LIC que forman a Rede Natura 2000 de Galicia incle representacins superficiais en 235 concellos galegos, polo que s restaran 77 termos municipais sen superficie includa na proposta de Rede Natura. Dos concellos que se atopan parcial ou totalmente includos nos LIC de Galicia a maior parte o teen menos do 10% da sa superficie, pasando de 125 concellos nesta situacin na actualidade a 132 coa proposta de ampliacin. No extremo oposto, 4 concellos galegos presentan mis do 80% da sa superficie includa na actual Rede engadndose un concello nesta categora coa proposta de ampliacin. Por outra parte, existen ata 19 concellos que coa proposta de ampliacin a superficie includa en LIC se sita entre o 40% e o 80% da superficie municipal, sendo 14 os concellos que se atopan nesa situacin coa actual Rede Natura. Nmero de concellos segundo porcentaxe municipal nos LIC da Rede NaturaRN proposta; 80%; 5

RN actual

RN proposta

Figura 21.- Porcentaxe de superficie municipal includa nos LIC que forman parte da Rede Natura 2000 na actualidade


Superficie municipal includa na proposta de ampliacin dos LIC de Galicia

38

Figura 22.- Porcentaxe de superficie municipal includa nos LIC que forman parte da proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia.


Mediante a presente proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia 77 concellos quedaran sen inclur nos territorios LIC. Destes a maior parte (41) localzanse na provincia de Ourense, 14 na provincia de Pontevedra, 13 na de A Corua e 9 na de Lugo.39

Concellos sen superficie includa nos LIC da Rede Natura propostaA CoruaA Baa Corcubin Val do Dubra A Corua Culleredo Vilarmaior Burela Portomarn A Peroxa Beade Cenlle Maside Os Blancos Punxn Sandis Vilamarn A Pobra do Caramial Lousame Vilasantar Lncara Sarria A Ra Bobors Coles Meln Ourense Ribadavia Sarreaus Vilamartn Valdeorras Boiro Sada Cerceda Santa Comba

LugoBaralla Paradela Monterroso Taboada A Teixeira Carballeda de Avia Cualedro O Barco Paderne de Allariz San Amaro Taboadela Vilar de Santos O Saviao

OurenseA Bola Barbads Castro Caldelas Leiro O Pereiro de Aguiar Pontedeva San Xon de Ro Trasmiras Xunqueira Espad. Amoeiro Castrelo de Mio Esgos O Carballio Pior San Cibrao d Vias Ton Xinzo de Limia

PontevedraBarro Meis Ponte Caldelas Caldas de Reis Moaa Portas Cuntis Moraa Soutomaior Dozn Mos Vilanova de Arousa Marn Poio

Tboa 15.- Listaxe de concellos galegos que non teen superficie includa nos LIC pertencentes proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia.

Dos 238 concellos galegos que dispoen de representacin superficial na Rede Natura 2000 proposta, 105 non viron alterada a porcentaxe de superficie municipal includa nos LIC con respecto a superficie includa na actualidade. Outros 33 concellos galegos non teen na actualidade representacin superficial nos LIC que forman parte da Rede Natura galega e pasarn a tela mediante a presente proposta de ampliacin. A maiora destes concellos (23) quedaran includos con menos do 10% da sa superficie municipal. Pola contra, o concello ourensn de Vilardevs o concello non includo na actual Rede Natura no que a travs da proposta de ampliacin da Rede Natura 2000 de Galicia esta acada unha maior representacin superficial, co 36% da superficie municipal includa no LIC Penas Libres (ES1130010). Dito LIC o espazo de nova creacin de maior superficie da provincia de Ourense e reparte a sa superficie entre os concellos de Vilardevs e Ris, contribundo as a incrementar a superficie de Prados de sega de baixa altitude (Nat-2000 6510) e Bosques aluviais (Nat-2000 91E0*) tal e como demanda a Decisin comunitaria 2006/613/CE para a Rexin Mediterrnea. Deste xeito, foron includos novos tramos fluviais xunto s sas ribeiras, ocupadas en moitos casos por prados aproveitados mediante sega, ademais de seguir criterios de reducin de fragmentacin dos corredores e de inclusin de poboacins de especies de interese comunitario.


Os seguintes concellos en termos de porcentaxe municipal includa nalgn LIC da Rede Natura proposta e que non se atopan includos na delimitacin actual da Rede Natura se corresponden cos concellos corueses de Ares, Curtis e Sobrado (18-19% do termo municipal includo nalgn LIC da Rede Natura proposta), o pontevedrs de Oia (17% en LIC da Rede Natura proposta) e os ourensns A Arnoia e Avin (15-16% da superficie municipal en LIC da Rede Natura proposta).40

Concellos que se incorporan a Rede Natura 2000A CoruaAres Arza Boimorto 19,1% 0,1% 0,3% Cesuras Curtis Fene 0,1% 18,9% 1,8% Mugardos Sobrado Zas 0,8% 17,7% 2,2%

LugoA Pastoriza Antas de Ulla Castroverde 0,2%

Ampliacion RN2000 Galicia

Documents

Transcript of Ampliacion RN2000 Galicia