Alfabeto latino 1.4

20
O ALFABETO LATINO * Foto de Sebastià Giralt: Estela funeraria de Aurelius Hermia e a súa dona Aurelia Philematium. s. I a.C, Museo Británico. Álvaro P. Vilariño v.1.4 (sep-2014)

description

Alfabeto latino. Sons vocálicos e consonánticos. Pronunciación.

Transcript of Alfabeto latino 1.4

Page 1: Alfabeto latino 1.4

O ALFABETO LATINO

* Foto de Sebastià Giralt: Estela funeraria de Aurelius Hermia e a súa dona Aurelia Philematium. s. I a.C, Museo Británico.

☞Álvaro P. Vilariño v.1.4 (sep-2014)

Page 2: Alfabeto latino 1.4

Índice!

Sistemas de representación gráfica

Orixe

O alfabeto latino

Pronunciación I

Pronunciación II

Sons vocálicos e semivocálicos

Puntualizacións

Clasificacións dos sons

Fonemas consonánticos latinos

Fonemas vocálicos latinos: localización e apertura

Fonemas vocálicos latinos: cantidade

Ditongos latinos

Acentuación latina☞

Page 3: Alfabeto latino 1.4

Sistemas de representación gráficaO alfabeto: un dos maiores logros da Humanidade.

Cun número limitado de signos creamos infinidade de mensaxes

Sistemas non fonéticos:

Pictogramas: representación dunha realidade por medio do seu debuxo

Ideogramas: Representación de obxectos e ideas por medio dunha imaxe convencional ou símbolo.

Sistemas fonéticos:

Xeroglíficos: debuxos que representan sons.

Silabarios: Signos que representan sílabas

Alfabetos: signos que representan fonemas (maioritariamente)

☞☜

Page 4: Alfabeto latino 1.4

Ideogramas

Pictogramas

☞☜

Page 5: Alfabeto latino 1.4

http://www.flickr.com/photos/candelo/3181062872/

Xeroglífico de Gizá (Exipto)

Silabario: Iraklion (Isla de Creta): Museo. Tablilla de barro cocido con inscripciones en Lineal B

http://www.flickr.com/photos/gislenofl/3202532804/

☞☜

Page 6: Alfabeto latino 1.4

ORIXEALFABETO FENICIO

ALFABETO GREGO

ALFABETO ETRUSCO

ALFABETO LATINO

Foron os exipcios os primeiros en representar os pensamentos, por medio de figuras de animais (...) e consideran que foron eles os inventores das letras;

que logo os fenicios, polo seu dominio do mar, introduciron en Grecia (...)

En Italia os etruscos aprendéronas do corintio Demarato e os aboríxenes, do arcadio Evandro; a

forma das letras latinas é a das gregas máis antigas.

TACITO, Anales XI, 14.

☞☜

Page 7: Alfabeto latino 1.4

ALFABETO LATINO

A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X Y Z

a b c d e f g h i k l m n o p q r s t u x y z

23 signos en época clásica, tralo engadido no s.I a.C. das

grafías /y/ /z/, para transcribir os préstamos do grego Pronúnciase case igual que no galego Ver animación da súa evolución

☞☜

Page 8: Alfabeto latino 1.4

Evolución do alfabeto latino☝

☜ ☞

Page 9: Alfabeto latino 1.4

Pronunciación I

c > celer, circum queixo, quilog > Gelu, gigno Guerra, guiarqu > Queror, Quintus Cuestión, cuidadogu > Inguen, sanguis Lingüeta, pingüín

ll > asellus [l], pero con corte silábico: asel-lus, castel...o

ch > Chaos, chorus caos, coro

☞☜

Page 10: Alfabeto latino 1.4

Pronunciación II

th > Theatrum Teatro

ph > philosophia, triumphus filosofía, triunfo

x > exitus, saxum éxito, saxofónz > zona, zephyrus Son dobre: [ds]

y > papyrusson da u francesa (moi pechada) o ü alemana

☞☜

Page 11: Alfabeto latino 1.4

Sons vocálicos ou semivocálicos

i >vocálico iter, bilis ira, bicicleta

semivocálico iam maior iate, maior

u >vocálico ubi, ultimus un, último, música

semivocálico vivis, volo, vadis

(pronúnciese u) uiuis, uolo, uadis

☞☜ * Foto http://www.flickr.com/photos/galerieopweg/1498918115/in/photostream/

Page 12: Alfabeto latino 1.4

Puntualizacións Na época imperial obsérvase unha pronuciación semellante ao noso “v”:

“vivit” xa se pronunciaba como [bibit] O humanista francés Petrus Ramus (1515-1572) propuxo :

a grafía “i” para o son i vocálico pleno e “j” para o semiconsoántico ira

jam

a grafía “u” para o son u vocálico pleno e “v” para o semiconsoántico unus

civis

Na actualidade a grafía “j” tende a non empregarse, deixando o “i”tanto para vocal como para semivocal.

Sen embargo manténse a distinción gráfica de “u”vocal e “v” semivocal: iuvenis

Algúns editores escriben sempre u para vocal e semivocal: iuuenis.

☞☜

Page 13: Alfabeto latino 1.4

Aínda que a proposta de Petrus Ramus para a grafía do i como semivocal non é recollida pola maioría dos editores, si

podemos encontrala no diccionario Blánquez

Petrus Ramus. Francia:

1515-1571

Page 14: Alfabeto latino 1.4

Algúns editores, como Alma Mater, escriben sempre u para vocal e semivocal: leuem, iuuenali, uestigia,

iuuet, etc.☜

Page 15: Alfabeto latino 1.4

Clasificación dos sons

Sistema consonántico

Punto de articulación

Modo de articulación

Vibración das cordas vocais

Sistema vocálico

Localización

Apertura

Cantidade

☞☜

Page 16: Alfabeto latino 1.4

Fonemas consonánticos latinos Punto de

articulaciónbilabiais labio-dentais dentais alveolares velares

(guturais)Vibración

cordas vocaisModo de articulación

oclusivasp t c (k,q) xordas

b d g sonoras

fricativa f xordas

silbante s

líquidaslaterais l

sonorasvibrantes r

nasais m n

☞☜

Page 17: Alfabeto latino 1.4

Fonemas vocálicos latinos: localización e apertura

Localizaciónanterior (palatal) central posterior

(velar)Abertura

pechada i u media e oaberta a

☞☜

Page 18: Alfabeto latino 1.4

Fonemas vocálicos latinos: cantidadevocais breves ă ĕ ĭ ŏ ŭvocais longas ā ē ī ō ū

Diferencias de significado en latín

sŏlum, “solo, chan" / sōlum, “só”

vĕnit, “ven” / vēnit, “veu”

lĕgit, “le” / lēgit, “leu”

mălum, “mal” / mālum, “mazá”

En inglés:

bin, “cesta” / bean, “xudía”

shit, “merda” / sheet, “sabana, folla”

En galego a apertura é un rasgo distintivo, como no latín o é a cantidade. Fonemas [o] [e]

abertos/pechados

póla / pola

como / comes

vén / ven

pega / pega

☞☜

Page 19: Alfabeto latino 1.4

Ditongos latinosditongos exemplos

au pau-cum, mau-rum

oe foe-dum, moe-ni-a

ae cae-lum, sae-pe

*ui (en algunhas palabras)

hui-us, cui-us*eu

(orixe grega) eu-an-ge-li-um, Eu-boe-a

**En latín a secuencia vocal pechada + vocal aberta non forma ditongo:

fa-mi-li-a, a-ni-ma-li-a

qu-an-tus, qu-a-lis

☞☜

Page 20: Alfabeto latino 1.4

Acentuación latinaEn latín non existe acento gráfico. O acento vén marcado pola cantidade da penúltima sílaba:

en latín non hai palabras agudas

si a penúltima sílaba é longa a palabra é grave: vē-nit, au-rum, vic-tor

si a penúltima sílaba é breve a palabra é esdrúxula: e-xĭ-tus, ca-vĕ-a, fa-mi-lĭ-a

Sílabas longas e breves:

Sílabas longas: as que teñen unha vocal longa ou ditongo: clo-ā-ca, vīc-tor, in-cau-tus

Sílabas breves: as que teñen unha vocal breve: ma-xĭ-mus, fa-mi-lĭ-a

Regras xerais para determinar a cantidade das vocais:

os ditongos son sempre longos > in-cau-tus

vocal seguida de dous ou máis consonantes é longa > vic-tor, con-dū-xi (x=ks)

vocal seguida doutra vocal é breve > fa-mi-lĭ-a