Alaitz Musika 4 - Erein argitaletxea · • Musika-ikasketaren abiapuntua ikaslearen hurbileko...

MartaAgirre

AlaitzAmezua

Lehen Hezkuntza Bigarren zikloa4MusikaIIrraakkaasslleeaarreenn ggiiddaalliibbuurruuaa

GIDALIBURUA 4(25/3).QXP:Maquetación 1 14/4/14 15:21 Página 1

1. argitalpena: 2014ko maiatzean

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia (2013-VI-4)

Diseinua eta maketazioa:EreinBarruko ilustrazioak:Ivan Landa

© Marta Agirre, Alaitz Amezua© EREIN. Donostia 2014

ISBN: 978-84-9746-823-7L. G.: SS-368/2014Erein argitaletxeaTolosa Etorbidea 10720018 DonostiaT 943 218 300 F 943 218 311e-mail: [email protected]: Gertu inprimategiaZubillaga industrialdea 920560 OñatiT 943 78 33 09 F 943 78 31 33e-mail: [email protected]

Obra honen edozein erreprodukzio modu, banaketa, komunikaziopubliko edo aldaketa egiteko, nahitaezkoa da jabeen baimena,legeak aurrez ikusitako salbuespenezko kasuetan salbu. Obra honenzatiren bat fotokopiatu edo eskaneatu nahi baduzu, jo CEDROra(Centro Español de Derechos Reprográficos, www.conlicencia.com; 91 702 19 70 / 93 272 04 47).


Aurkibidea

KKAANNTTUU--KKOONNTTAARRII MMUUSSIIKKAA--HHEEZZKKUUNNTTZZAAKKOO PPRROOIIEEKKTTUUAAKantu-kontari proiektua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Proiektuaren ikasmaterialak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

LLEEHHEENN HHEEZZKKUUNNTTZZAAOinarrizko gaitasunak eta musika-hezkuntza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Lehen hezkuntzako helburu orokorrak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Metodologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

LLEEHHEENN HHEEZZKKUUNNTTZZAAKKOO BBIIGGAARRRREENN ZZIIKKLLOOAABigarren ziklorako helburu orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Bigarren ziklorako edukiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Bigarren ziklorako ebaluazio-irizpideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

LLAAUUGGAARRRREENN MMAAIILLAA� Laugarren mailarako helburu didaktikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

� Laugarren mailarako edukien taula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� Unitateetako atalen azalpen orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

� Laugarren maila unitatez unitate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

1. Unitatea: Der Kuckuck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Gaitasunak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Edukiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Jarduerak eta iradokizun didaktikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Ebaluazio fitxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

2. Unitatea: Hungariar dantza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Gaitasunak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Edukiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54


Ebaluazio fitxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

3. Unitatea: Sto lat! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Gaitasunak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Edukiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77


Ebaluazio fitxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96


4. Unitatea: Zerua koloretan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Gaitasunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Edukiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Jarduerak eta iradokizun didaktikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

Ebaluazio fitxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

5. Unitatea: Kanpai-hotsak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

Gaitasunak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Edukiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Jarduerak eta iradokizun didaktikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

Ebaluazio fitxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

6. Unitatea: Danubio urdina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

Gaitasunak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Edukiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Jarduerak eta iradokizun didaktikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

Ebaluazio fitxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

� Laugarren mailarako ebaluazio-irizpideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158


KKAANNTTUU--KKOONNTTAARRIIMMUUSSIIKKAA--HHEEZZKKUUNNTTZZAAKKOO

PPRROOIIEEKKTTUUAA


Kantu-kontari proiektua

KANTU-KONTARI musika-hezkuntza proiektua Lehen Hezkuntzara zuzendua dagoen mu-sika-hezkuntzako egitasmoa da. Proiektu hau bat dator Euskal Autonomia Erkidegoan inda-rrean den Oinarrizko Hezkuntzaren Curriculumarekin, eta han proposatzen diren gaitasunenikuspegitik abiatzen da.

KANTU-KONTARI proiektuaren xedea musika irakasteko eta ikasteko prozesuaren barruaneginiko irakurketa berezian oinarritzen da:

• Musika-hezkuntza ez da musika-ezagutzaren alderdiak biltzen dituen irakaskuntzara soilikmugatu behar.

• Musika arte-adierazpentzat hartzen da, eta beste arte-adierazpenekin harremanetan jarrikoda.

• Musika ez da irakasgai arin eta osagarritzat hartuko; aitzitik, hainbat ezagutza eta gaitasunlantzeko aukera ematen duen ikasgaitzat baizik.

• Metodologiak, ikasketa esanahidunaren mesedetan eta haurraren garapen orokorra bilatuz,arreta handiz hautatu eta landuko ditu bitartekoak.

• Musika-ikasketaren abiapuntua ikaslearen hurbileko errealitatean sustraituko da.

• Euskal ondarea ez da ikuspuntu folkloristatik landuko, maila pedagogikoa emango zaio etahorretan oinarrituko da.

• Euskaraz sorturiko materiala da.

• Musika historikoak leku nabarmena izango du, haurrek duten musika-estiloen balantza ore-katzeko asmoz.

• Egungo beharrei erantzungo die, bizi ditugun errealitateak eta horien eraginak kontuan iza-nik.

• Informazioa eta teknologia digitalaren erabilera bultzatuko da.

Era horretara, KANTU-KONTARI proiektuak, Oinarrizko Hezkuntzan proposatzen diren hel-buruak betetzeko asmoz eta landu behar diren gaitasunak bultzatzeko xedez, musikaren alorre-rako material argia eta zehatza sortu du.

Ziklorako eta maila bakoitzerako helburuak zehatz-mehatz azaldu dira, antolaketa eraginko-rragoa izan dadin.

Edukien aukeraketa zaindua, indarrean den Curriculumean oinarritua da, eta, haurraren intere-sen eremutik abiatuta, interes esparrua zabaltzea izan du helburua. Bestalde, eduki horiek uni-tatez unitate aurkezten dira, lantzen diren gaitasun eta proposatzen diren iradokizundidaktikoekin batera.

“Dinamiko” hitzak laburbiltzen du metodologia. Jardueren eta iradokizun didaktikoen eskain-tza zabalak KANTU-KONTARI proiektuko ikasmaterialak taldearen dinamikara egokitzeko

6


aukera ematen du, gaitasunak argi azalduta eta ebaluazio prozedurak ardatz hartuta betiere.Horri guztiari esker, irakaslearen partaidetza eta aukeraketa pertsonalizatua da, eta aldi berean,irakasle bakoitzaren ekarpenetara irekia aurkezten da. Horrenbestez, KANTU-KONTARIproiektuaren ametsa egi bihurtzea, hein batean, irakasle eta ikasketa-taldearen balio eta gogoa-ren esku gelditzen da.

Ebaluazioari dagokionez, ebaluazio-prozesu etengabearen ideia, ikasleen ikaskuntzari eta ira-kasleen esku-hartzeari lotua, unitate bakoitzeko fitxetan jasota dago. Ebaluazio fitxa horiek eba-luazio argi eta zehatza egiteko diseinatuta daude, eta ikasturte amaierako ebaluazio-irizpideekinosatzen da.

Proiektuaren ikasmaterialak

KANTU-KONTARI bigarren ziklorako proiektua ikasmaterial hauek osatzen dute:

– Paperezko euskarrian:

Ikaslearen liburua, ikasturte bakoitzeko bat. Ikasleek ardatz izango dute liburu hori ikasturteosoan zehar. Sei unitatek osatzen dute, eta unitate bakoitza bost ataletan banatuta dago: aur-kezpen-orria eta aurkezpen-kanta; hainbat ingurunetako soinu parametroen azterketa; mu-sika-hizkuntza atala, artearen atala eta musika-adierazpenaren atala.

Ikaslearen lan-koadernoa, ikasturte bakoitzerako bat. Ikasleek jasotako ezagutzetan treba-tzeko eta horiek finkatzeko izango du lan-koadernoa. Ikaslearen liburuko eskemari jarrai-tuz, bakarka egiteko ariketa osagarriak eskaintzen dira.

Txirula koadernoa, ziklorako bat. Liburua eta lan-koadernoarekin jasotako musika ezagu-tzak txirularekin trebatzeko, finkatzeko, barneratzeko eta musika eginez gozatzeko izango duikasleak koadernoa hau.

Irakaslearen gidaliburua, ikasturte bakoitzeko bat. Ikaslearen liburuko eta lan-koadernokoariketen azalpenak modu sekuentzialean eskaintzeaz gain, hainbat iradokizun didaktikoeransten dira. Bestalde, helburuek, edukiek, horien sekuentzializazioak, lantzen diren gaita-sunek eta ebaluazio fitxek osatzen dute gidaliburua.

– Euskarri digitalean:

Irakaslearen gidaliburua, ikasturte bakoitzeko bat. Gidaliburu hori sarean zintzilikatutaegongo da, pdf formatuan.

Audio diskoa, ikasturte bakoitzerako bat. Ikaslearen liburuko eta lan-koadernoko ariketenpistek osatzen dute.

7


LLEEHHEENN HHEEZZKKUUNNTTZZAA


Oinarrizko gaitasunak eta musika-hezkuntza

Eskakizun konplexuei erantzuteko eta askotariko lanak behar bezala egiteko ahalmenean oina-rritzen da oinarrizko gaitasuna. Horrenbestez, gaitasunek trebetasun praktikoak, ezagutzak, mo-tibazioa, balio etikoak, jarrerak, emozioak eta gizarte-arloko nahiz portaeraren alorreko osagaiakhartzen dituzte, eta gizakiek batera erabiltzen dituzte horiek guztiak lanak modu eraginkorreanegiteko. Eskolako eguneroko dinamikan zaila da gaitasun bat besteetatik bereiztea, denak lan-tzen baitira, neurri batean.

Hona hemen zortzi gaitasun, horietako bakoitza musika-ezagutzaren jabetze-prozesuan duteneraginak zehaztuz eta argituz.

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna

Arte-hezkuntzaren bidez haurrak hobeto ezagutzen du bere ingurua; gizakiak, musika-baliabi-deen edo baliabide plastikoen bitartez, mundua islatzeko sortu dituen arte-adierazpenen hain-bat arlo landuko dira musikako gelan.

Bestalde, teknologia artearen ikaskuntzaren ekintza-esparrua zabaltzen duen tresnatzat hartubehar da, informazio- eta adierazpen-eremuak hobeto ezagutzeko eta horiekin lan egiteko au-kera ematen digun tresnatzat.

Osasun-kulturarako gaitasuna honako jardueren bidez lantzen da musikako gelan: kantua, psi-komotrizitatea eta instrumentuen bidez egiten den soinua. Jarduera horietarako behaketa, espe-rimentazioa, gogoeta eta gorputzaren kontrol handia behar da. Gelan egiten diren ekintzenbitartez, soinua, isiltasuna eta musikaren erabilerak osasunean, ingurugiroan eta gizakien bizi-kalitatean duen eraginari buruz gogoeta egin eta ondorioak ateratzen dira.

Ikasten ikasteko gaitasuna

Musika-hizkuntzak hamaika aukera eskaintzen dizkigu gaitasun hau lantzeko: dantza-interpre-tazioan, musika-tresnen bidez edo ahozko interpretazioetan, ikasleek memoria-estrategiak landubehar dituzte, beren ahalmen intelektualei etekina atera, egin beharreko lana aurreikusi eta an-tolatu, eta muga emozionalak gainditu. Bizitza osoan zehar musika ikasten jarraitzeko motiba-zioa eduki beharko dute, eta musikari dagozkion erabakiak hartzeko behar adina entrenamendueta ezagutza nahikoak izan behar dituzte oinarrizko eskolaldia amaitzean

Matematikarako gaitasuna

Arte-proiektu askotan problema teknikoak konpondu behar izaten dira, eta horretarako, mate-matikaren pentsamendu-tresnak eta –baliabideak erabili behar izaten dira. Bestalde, musikareneta matematikaren arloen arteko loturak nabarmentzen diren gaiak lantzean ere garatuko da gai-tasun hau musika-gelan. Adibidez: musikaren metrika, proportzionaltasuna, eskalak eta bitar-teak, serie harmonikoak, matematiken erabilera konposizio musikalen hainbat arlo kalkulatueta eratzeko, eta akustikari dagozkion matematikako eta fisikako hainbat kontzeptu ulertzeko.

10


Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna

Musikak komunikaziorako gaitasuna lantzen lagunduko du, gaiari lotutako testu eta dokumentubereziak irakurri eta ulertuz, hainbat kultura-testuingurutan diskurtso mota jakin batzuk erabi-liz (azalpenak eta arrazoitzeak gehienbat) eta musika-hiztegi berezia barneratuz eta erabiliz.

Informazioa lantzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna

Eskolaldi osoan zehar modu arautuan txertatu behar dira baliabide teknologikoak, behar be-zalako eragina izan dezaten bai musikaren arloan bai beste arloetan ere. Adin honetako ikas-leak oso ohituta daude irudi eta soinuak baliabide teknologikoen bitartez manipulatzen. Gelansortutako soinuak eta irudiak grabatu egingo dira, ondoren aztertzeko edo beste ekoizpen han-diagoetan erabiltzeko. Informazio-iturri digitalen erabilera ere landuko da hainbat musika-jar-dueretan.

Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna

Taldeko kide guztien lankidetasuna eta koordinazioa behar da musika-gelan egiten diren jardueraguztietan (taldean abestu, dantza edo musika-tresnekin musika egin). Beraz, derrigorrez norbe-raren ideiak adierazi eta gainerako pertsonenak entzun beharko dituzte ikasleek, besteen lekuanjartzeko gai izan beharko dute, eta solaskidearen ikuspuntua ulertzen saiatuko dira. Era horre-tako trebetasun asko eta asko landuko dira musika egitean.

Musika-gelan egiten diren jarduerek gaitasun honetan sakontzeko aukera emango dute, norbe-raren eta gainerakoen ahalmenak errespetuz onartuz eta beste kultura eta errealitate soziokul-turaletako musika eta adierazpen kulturalak ezagutuz eta horiez gozatuz.

Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna

Musikako ikasgaian, inguruko musikarekiko interesa sentitzeko, musika entzuteaz gozatzeko etamusika modu aktiboan egiteko beharrezkoak diren ezagutzak eta trebetasunak menderatzen di-renez, laguntza handikoa da kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna barneratzeko.

Inguru soziokulturalekiko harremanetarako beharrezkoa den jakinduria eskuratzen du ikasleakmusikako ikasgaiaren bidez, eta bere errealitate kulturalean parte hartzen laguntzen dio ikas-gaiak, artearen aurrean kritiko izateko jarrera indartuz.

Norberaren autonomia eta ekimenerako gaitasuna

Honako hauek dira gaitasun honek eskatzen dituen trebetasun eta jarrerak: irmotasunez, eran-tzukizunez, akatsetatik ikasteko eta arriskuak hartzeko prest egonez, norberaren irizpideei ja-rraituz, erabakiak hartuz eta ebaluatuz, banakako edo taldeko proiektuak prestatzeko eta aurreraateratzeko autonomia eta ekimena izatea.

Egoera horiek musika-gelako dinamikan sortzen dira, betiere ikasleari erabakiak hartzeko au-kera ematen zaionean, arriskuak hartzera bultzatzen denean, akatsak egitearen beldurra uxatzendenean, eta bere aukera eta ahalmenak nabarmendu eta baloratzeko espazioak sortzen direnean.

11


Lehen hezkuntzarako helburu orokorrak

175/2007 Dekretutik hartuta:1. Oro har, ikusizko kulturako eta musika-kulturako arteek eta produktuek ideiak, sentimen-duak eta bizipenak jakinarazteko eta adierazteko eskaintzen dituzten aukerak ulertzea. Arteeta produktu horiek Euskal Herriko eta orohar herri guztietako ondarea eratzen duten ele-mentutzat hartzea, eta, horrela, artea eta kultura ezagutzen eta gozatzen laguntzea.

2. Arte-hizkuntzen tekniken, baliabideen eta arauen oinarrizko ezagutza eta jakintza izatea.Teknologiek eskaintzen dituzten aukerak irakastea, sorkuntzetan eta haien erantzunak egi-ten erabiltzeko, eta, horrela, maila bateko autonomia lortzea arte-hizkuntzaren bidezko ko-munikazioan.

3. Arte-adierazpenen teknikak, baliabideak eta arauak ikertzea eta aztertzea, ikusizko kulturakoeta musika-kulturako lanetan, lan horiek hobeto ulertzeko eta lan horiez gehiago gozatzeko,eta erreferente estetiko berriak garatzeko aukera izateko. Horrez gainera, arte-hizkuntzareneremua zabaltzea.

4. Pentsaera dibergentearen eta konbergentearen trebetasunak eta norberaren eta besteren ideiaketa sentimenduak berregiteko ekimena, irudimena eta sormena erabiltzea, beharrezko pro-zesuak antolatuz, arte-ekoizpeneko lanetan erabili ahal izateko.

5. Gai izatea sorkuntza-proiektuak eta –lanak garatzean emaitza jakin batzuk lortzeko egin be-harreko prozesuen plangintza egiteko, ebaluatzeko eta doitzeko, eta horrek guztiak eska-tzen dituen erronken jakinaren gainean egotea. Horrez gainera, arazoak sortuz gero, jarreraeraikitzailez konpontzea.

6. Arteen eta ikusizko kulturako eta musika-kulturako produktuen funtzio sozialak eta erabi-lerak ezagutzea, eta norberaren eta besteen esperimentuetan ezagutzea, produktu horiekhainbat garai eta kulturatan izan dezaketen eta izan duten zeregina ulertzeko eta norberarenkultura-ondarea eta inguruko beste kulturen ondarea ezagutzeko.

7. Ikusizko arte-ekoizpenak eta musika-ekoizpenak eta ekoizpen horiek sortu diren garaiareneta tokiaren ezaugarriak lotzea, ekoizpenen arte-balioa ulertzeko, bai eta garai edo gizarte-talde baten adierazpen gisa ekoizpenek izandako balioa ere. Horrela, arte-ekoizpenaren etaekoizpenak ingurune fisikoan eta gizarte-ingurunean duen oihartzunaren eta esanahiaren ba-lioa ezagutzeko eta kritika-prozesuen arteko bideak irekiko dira.

8. Taldeko arte-jardueretan parte hartzea, besteren ekimenei eta ekarpenei laguntzea eta ekimeneta ekarpen horiek aintzat hartzea, errespetatzea eta elkartasunez jokatzea, arte-emaitza onalortzen lagunduko duten lankidetzako eta talde-laneko trebetasunak gartzeko eta, gizartea-ren alderditik begiratuta, garapen pertsonala izateko.

9. Norberaren artelanetan konfiantza izatea, lanak egiten gozatzea eta norberaren eta taldearenhazkunderako egiten duen ekarpen aintzat hartzea, autoestimua sendotzeko eta ideiak etasentimenduak adierazteko gaitasuna hobetzeko.

10. Euskal kultura-ondarea eta beste herri batzuetako ondarearen arte-adierazpenak ezagutzeaeta balioestea eta adierazpen-moduak gordetzeko eta berritzeko egindako lana aintzat har-tzea. Kontuan hartzea zer nolako aberastasuna ematen duten hainbat kulturatako pertsone-kin trukea izateak.

12


Metodologia

Asko eta asko dira irakasleak aukeratu ditzakeen hezibide edo metodoak. KANTU-KONTARIproiektuaren kasuan hauek dira erreferente bezala hartu diren hezibide nagusiak: musika ira-kaskuntzan hainbeste erabiltzen diren metodo aktibo-historikoak, adierazpen hezibide aktiboa,eta gidatutako ikasketa-prozesuaren hezibidea.

Musika irakaskuntzarako metodo aktibo-historikoen artean hauexek erabiliko dira gehien: Orff-en heziketa eredua (musika instrumentuen bidezko adierazpenean oinarrituta), Wuytacken he-ziketa eredua (irudien bidez sormena eta irakurketa bultzatzen ditu landu beharreko arlomusikalak ikusi eta ulertzeko), Willemsen heziketa eredua (kantu laburren irakurketa eta era-bilera eskalako bitarteak lantzeko), Dalcroze irakasteredua (mugimenduan oinarritutako arike-tak) eta Kodalyren heziketa eredua (folklorearen erabileran oinarrituta).

Adierazpen hezibide aktiboek adierazpenen bidez azaltzen diren edukiak eskuratzea ahalbide-ratzen dute, eta ikasketa emankorra eta esanguratsua izan dadin baldintzak betetzen direnean ka-litatezko ikasketa prozesu bat bermatzen du. Hauexek dira aipatutako baldintzak: esanahilogikoa, psikologikoa eta ikasketarako gogoa izatea.

Gidatutako ikasketa-prozesuaren hezibideak irakatsi eta deskubritzeko ekintzak bat egiten ditulaguntza pedagogikoen bidez ikaslea bera izan dadin ikasketen edukiei forma ematen diena.

Hezibide hauen elkartzeak oso irakaskuntza aktiboa ahalbideratzen du, sormen handikoa etapertsona bakoitzaren beharrei egokitua, diziplinartekotasuna betetzen duena eta globalizatzai-lea dena.

Hezibide hauek honako jardueretan gauzatzen dira: ahozko interpretazioa, instrumentuen bi-dezko interpretazioa, gorputz adierazpena, dantza, entzunaldiak, partitura edota idazkera kon-bentzionala zein ez-konbentzionala abiapuntutzat hartutako interpretazioak, adierazpengrafikoak, apreziaziorako jolas musikalak, soinuak bereiztea, ezberdintzea, imitatzea, sormenmusikalerako pentsatutako jarduerak eta abar; unitate didaktiko bakoitzean zehaztuta egongo di-renak.

Banakakotasuna da hezkuntza-ekimenen oinarrizko printzipio bat. Taldearen aniztasunaren arra-zoiak berriz asko izan daitezke: ezagutzak, trebetasunak, gaitasunak, arrazoi soziokulturalak, etaabar. Hau dela eta aniztasunaren trataerarako lehen urratsa zaindu da musika-ikasketaren abia-puntua ikaslearen hurbileko errealitatean sustraituz eta bakoitzaren pentsamendutik abiatuz.

Eskaintzen den material sortak hainbat erritmotara egokitzea ahalbideratzen du. Jarduerak di-seinatzeko orduan kontuan hartu da maila askotariko lanaren eskakizuna. Jarduera hauek zail-tasun maila bat baino gehiago eskatzen dituzten ekarpenekin osatzen dira hainbat mailetanoinarritutako lanak elkartuz osatuko dira beraz.

KANTU-KONTARI proiektuak modu askotariko ekarpenez osatutako musika-lan eta dantza-lan esanguratsu eta motibatzaileak sortzeko aukera eskaintzen du hainbat lan-erritmo eta dina-mikatara egokituz. Honenbestez, musikako edukiak ikasle bakoitzaren ezagupen mailatikabiatuta antolatuko dira, eta beharrezkoak diren ekintza metodologikoen bidez ikasleen beha-rretara egokituko dira, ikasleriaren interes eta gaitasunen arabera, beti ere, taldeak duen elkar-kidetzarako joera indartuz.

13


LLEEHHEENN HHEEZZKKUUNNTTZZAAKKOOBBIIGGAARRRREENN ZZIIKKLLOOAA


Bigarren ziklorako helburu orokorrak

1. Musika-kulturako arteak eta produktuek ideiak, sentimenduak eta bizipenak jakinaraztekoeta adierazteko eskaintzen dituzten aukerak ulertzea. Arte eta produktu horiek gertuko etabeste testuinguruetako hainbat kulturatako pertsona eta artisten esperientziekin lotzea, ar-teaz eta kulturaz gozatuz.

2. Arte-hizkuntzen tekniken, baliabideen eta arauen ezagutza eta jakintza izatea. Teknologiekeskaintzen dituzten aukerak erabiliz arte-ekoizpenetan norbere ideiak, behaketak, bizipenak,musika esperientziak, e.a. erakutsiz.

3. Musika ekoizpenen teknika errazak, baliabideak eta arauak ikertzea eta aztertzea, eta ekoiz-pen horietako hizkuntzen elementuak ezagutzea, arte-hizkuntzaren eremuak zabalduz.

4. Musika adierazpenetarako material ezberdinak, naturako elementuak, tresnak, euskarriak,ahotsa, gorputza… probatzea eta erabiltzea norbere eta besteren ideiak eta sentimenduak iru-dikatzeko.

5. Gai izatea sorkuntza-proiektuak eta lanak garatzean emaitza jakin batzuk lortzeko egin be-harreko prozesuen plangintza egiteko, eta horrek guztiak eskatzen dituen erronken jakina-ren gainean egotea. Horrez gainera, arazoak sortuz gero, jarrera eraikitzailez konpontzea.Prosezu honi buruz gogoeta egin eta iritziak ematea.

6. Musika-kulturako produktuen funtzio sozialak eta erabilerak ezagutzea, produktu horiekhainbat garai eta kulturatan izan dezaketen eta izan duten zeregina ulertzeko eta norbera-ren kultura-ondarea eta inguruko beste kulturen ondarea ezagutzeko.

7. Musika-ekoizpenak eta ekoizpen horiek sortu diren garaiaren eta tokiaren ezaugarriak lo-tzea, ekoizpenen arte-balioa ulertzeko, bai eta garai edo gizarte-talde baten adierazpen gisaekoizpenek izandako balioa ere.

8. Taldeko arte-jardueretan parte hartzea, besteren ekimenei eta ekarpenei laguntzea eta eki-men eta ekarpen horiek aintzat hartzea, errespetatzea eta elkartasunez jokatzea, arte-emai-tza ona lortzen lagunduko duten lankidetzako eta talde-laneko trebetasunak garatzeko.

9. Norberaren artelanetan konfiantza izatea, lanak egiten gozatzea eta norberaren eta taldea-ren hazkunderako egiten duen ekarpen aintzat hartzea, auto-estimua sendotzeko eta ideiaketa sentimenduak adierazteko gaitasuna hobetzeko.

10. Euskal kultura-ondarea eta beste herri batzuetako ondarearen musika adierazpenak ezagu-tzea eta balioestea. Kontuan hartzea zer nolako aberastasuna ematen duten hainbat kultu-ratako pertsonekin trukea izateak.

16


Bigarren ziklorako edukiak

175/2007 Dekretutik hartuta:1. Eduki multzoa. Musika entzumenaren bidez hautematea eta ulertzea• Soinuen altuera eta iraupena entzunez bereiztea, izendatzea eta grafikoki irudikatzea.• Musika-adierazpeneko kode konbentzionalaren erabilerak eta oinarrizko funtzioak uler-

tzea.• Hainbat estilo eta kulturatako musika-konposizioak aktiboki entzutea, eta zenbait ezauga-

rri bereizgarri ezagutzea: melodikoak, erritmikoak, dinamika eta agogika.• Melodiak, erritmoak, harmoniak, formak eta tinbreak musika-konposizioetan duten fun-

tzioa ezagutzea.• Barne-entzumena eta entzutezko barne-oroimena sendotzea. • Tresnen tinbrea entzunez bereiztea, eta hainbat taldetan sailkatzea, soinuaren ekoizpen-itu-

rriaren eta soinu-ezaugarrien arabera.• Tresna- eta/edo ahots-taldeen soinu-ezaugarriak identifikatzea eta elkarren artean lotzea.• Musika osatzen duten elementuen oinarrizko kontzeptuak: melodia, erritmoa, harmonia,

forma.• Errepikatzen diren, elkarren artean desberdintzen diren eta azkenean abesti edo musika-

adibide bihurtzen diren musika- esaldien eta –zatien identifikazioa.• Kontzertuei eta musika-emanaldiei buruzko balorazioa eta iritzia.• Ohiko soinuek dituzten ezaugarrien antza handirik ez duten soinu-ezaugarri berriak aurki-

tzeko interesa.• Musika entzuteko arretaz eta isilik egotea.• Zarata-egoerako eta kutsadura akustikoko egoerak identifikatzea.

2. Eduki multzoa. Musika-adierazpena, -interpretazioa eta -sorkuntza.• Soinu gozatuen bilaketa, bereizketa eta emanaldia, eta jarrera egokia ahozko adierazpe-

neko eta tresna bidezko adierazpeneko jardueretan.• Ahotsa, gorputza eta tresnak zaintzeko ohiturak.• Abestiak, kanonak eta pieza instrumental errazak aho batez interpretatzea eta buruz ikastea.• Gure ingurune soziokulturaleko abesti-bilduma bat lortzea.• Ahozko interpretazioaren, tresna bidezko interpretazioaren, dantzen eta mugimendu-segida

ezagunen eta asmatuen banakako eta taldeko koordinazioa eta sinkronizazioa.• Hainbat motatako grafiak dituzten abesti eta pieza instrumental errazak irakurtzea eta in-

terpretatzea.• Musika zeinu konbentzionalen bidez irudikatzea: pentagrama, notak, nota-irudiak eta isi-

luneak, sol giltza, konpasa…• Interesa eta ardura interpretazio- eta sorkuntza jardueretan.• Emandako musika-oinarrien gainean, erritmo- eta melodia-eskemen inprobisazioa.• Erritmo- eta harmonia-laguntza errazen sorkuntza, abestietarako eta pieza instrumentale-

tarako.• Emandako elementuak konbinatuz, musika-piezak sortzea. • Koreografiak asmatzea, abesti eta musika-pieza laburretarako.

17


Bigarren ziklorako ebaluazioa175/2007 Dekretutik hartua:1. Arte-gertaerak hainbat gizarte eta garai historikotako kulturaren oinarrizko elementutzat etakomunikazio-eta adierazpen-modu unibertsaltzat hartzea.

1.1. Ea interesik duen jardueretan musika edo ikusizko arteak erabiltzeko.1.2. Ea erabiltzen duen artearen eta kultura-produktuen komunikazio-alderdia.1.3. Ea behar bezala aukeratzen dituen beharrei erantzuteko behar dituen musika-materialak

edo ikusizko materialak.1.4. Ea adierazten duen artelan jakin batek egiten dion ekarpena.

2. Adierazpen- eta komunikazio-asmoak garatzea, teknikak eta oinarrizko prozedurak jakina-ren gainean erabiliz.

2.1. Ea ezagutzen eta erabiltzen dituen musika-hizkuntzaren edo ikusizko hizkuntzaren ko-deak.

2.2. Ea erabiltzen dituen komunikazioan arte-hizkuntzen oinarrizko elementuak.2.3. Ea bereizten dituen desberdintasunak soinu parametroetan edo ikusizko parametroetan.2.4. Ea kalitatezko lana eskaini nahi izaten duen.

3. Arte-ekoizpenen motak ikustea eta ulertzea, eta prozesuak ondorioztatzen eta zergatik ger-tatzen diren jakiten saiatzea.

3.1. Ea arreta jartzen duen aztertzen ari diren artelana entzuteko edo ikusteko.3.2. Ea hautematen dituen artelanaren zenbait elementu garrantzitsu, aurretik artelana aur-

keztuta.3.3. Ea ateratzen dituen lan baten aurkezpenean azaldutako oinarrizko ideiak.3.4. Ea ematen duen iritzirik, lanaren musika-xehetasunak edo ikusizko xehetasunak azaltzen

dituzten argudioak erabiliz.4. Ideiak, sentimenduak, bizipenak… sormenez eta modu originalean irudikatzea.

4.1. Ea irudimenik erabiltzen duen musika-produktua edo ikusizko produktua egiteko.4.2. Ea erabiltzen duen baliabiderik lan bat interpretatzeko edo berregiteko.4.3. Ea erabiltzen duen baliabiderik inprobisatzeko edo sortzeko.4.4. Ea ematen duen ideiarik, musika-lanari edo ikusizko lanari originaltasuna emateko.

5. Garatuko den proiektuari buruz gogoeta egitea, eta proposamenaren eta norberaren interesenarabera antolatzea.

5.1. Ea baliabiderik erabiltzen duen arte-ekoizpenean egin beharreko egokitzapenak egiteko.5.2. Ea antolatzen dituen artelana egiteko egin beharreko urratsak.5.3. Ea hobetzeko irtenbideak bilatuz konpontzen dituen arazoak.5.4. Ea jarrera kritiko eta eraikitzailea duen ikaskuntza- prozesuan.

18


6. Ikusizko irudien eta irudi soinudunen esanahiak eta erabilerak identifikatzea eta bereiztea, al-derdi kulturalak, sozialak eta pertsonalak kontuan hartuta.

6.1. Ea hautematen dituen artearen gizarte-funtzioak.

6.2. Ea ezagutzen duen hautematen dituen musika mezuen eta ikusizko mezuen esanahia.

6.3. Ea musika-produktu edo ikusizko produktu berriak eginkizun jakinera egokituta egitendituen.

6.4. Ea interesik ageri duen bere kultura-ondarea eta beste kulturen ondarea ezagutzeko.

7. Ikusizko hainbat ekoizpenetako eta musika-ekoizpenetako alderdi nabariak arrazoi tekniko-ekin, materialekin… lotzea, eta garai historiko eta kultura-garai jakin bateko adierazpentzathartzea.

7.1. Ea lanak dagokien garai historiko edo kultura garai jakinarekin erlazionatzen dituen.

7.2. Ea ezagutzen dituen musika-gertaeraren edo ikusizko gertaeraren oinarrizko ezauga-rriak.

7.3. Ea errespetatzen dituen lan ezezagunak, eta ikusmina sortzen dioten.

7.4. Ea hitzez adierazten dituen artelanari buruzko ideiak eta sentimenduak, eta egokiro azal-tzen dituen.

8. Taldean artelanak egiten parte hartzea, arauak errespetatuz, proposamenak eginez eta kon-ponbideak bilatuz.

8.1. Ea ardurak onartzen dituen taldean.

8.2. Ea arreta jartzen dien lana garatzeko bete beharreko jarraibideei.

8.3. Ea laguntzen duen lana harmonikoki egiten.

8.4. Ea atsegin duen jarduerak taldean egitea.

9. Arteen bidez adierazteko eta komunikatzeko aukerak balioestea, eta ongizatearen eta gara-pen pertsonalaren iturritzat hartzea.

9.1. Ea berrikusten duen bere lana, lanaren amaierako urrats gisa.

9.2. Ea lana hark duen helburuekin bat eginda azaltzen duen.

9.3. Ea komunikatzeko bitarteko gisa erabiltzen dituen musika-adierazpeneko edo ikusizkoadierazpen moduak.

9.4. Ea uztartzen dituen bere adierazpen-baliabideak eta ezagutza teknikoa.

10. Hainbat kulturatako arte-adierazpenak elkarrekin lotzea, eta bakoitzaren berezitasunak ba-lioestea.

10.1. Ea bereizten dituen hainbat motatako kultura adierazpenak.

10.2. Ea parte hartzen duen kultura arteko jardueretan.

10.3. Ea galdetzen duen zergatik dauden hainbat arte-adierazpen.

10.4. Ea errespetatzen duen eta atsegin zaion zeinnahi kulturaren arte-jarduera.

19


LLAAUUGGAARRRREENN MMAAIILLAA


22

LAUGARREN MAILARAKO HELBURU DIDAKTIKOAK

� Euskal Herriko eta Europako kultura-ondarearen musika-adierazpenak eta beste arte-ondarebatzuk ezagutzea, baloratzea eta horiez gozatzea.

� Kantatuz, dantzatuz, musika eginez, musika entzunez, gertuko testuinguruko eta beste kul-tura batzuetako arte-adierazpenak ezagutzea eta barneratzea.

� Arte-ekoizpenen bidez norberaren ideiak, sentimenduak eta bizipenak konfiantzaz agertzea.

� Musika-hizkuntzaren kode eta parametroak ezagutzea. Jolasen bidez musikan trebatzea.

� Dantza, entzumen aktibo eta interpretazio jardueren bitartez, musika-ekoizpenen egitura etaezaugarriak ulertzea eta barneratzea.

� Teknika errazak eta musika-hizkuntzako elementuak erabiliz musika- eta dantza-ekoizpe-nak sortzea.

� Haurraren inguruan sor daitezkeen soinuak eta isiltasun-egoerak bereiztea, aztertzea, sail-katzea eta adieraztea, eta soinu-iturriak ezagutzea, aztertzea eta identifikatzea. Soinuak gurebizitzan duen lekuaz eta garrantziaz jabetzea norberaren eta inguruko giroa hobetzeko pro-posamenak eginez.

� Musika-adierazpenerako tresnak ezagutzea, bereiztea eta erabiltzea: eguneroko tresnak, aho-tsa, musika-tresnak, norberaren gorputza... Baliabide horiek erabiliz arte-ekoizpenetan partehartzea, banaka edo taldean.

� Arte-adierazpenetarako beharrezkoak diren baliabideen erabilera zuzena.

� Musika- edo dantza-ekoizpen bat gauzatzeko behar den lana egitea, bai taldean bai banaka.Prozesuaren fase guztietan parte hartzea, ideiak sortzen, hobetzeko proposamenak plantea-tzen eta trebatze ariketak egiten, jendaurrean lana aurkeztu ahal izateko.

� Lan egiteko erritmo egokiari eustea eta besteei laguntzea.

� Musika-ekoizpenen garaiaren eta tokiaren ezaugarriak ezagutzea eta ulertzea, eta gure kul-tura-ondareko hainbat ezaugarrirekin alderatzea.


EDUKIEN TAULA

23

Si 3- Mi 5

Aldakariak:

- no

taren au

rrea

n - armad

uran

Mod

eratoa

Un

itat

eak

1.D

ER

KU

CK

UC

K(K

uku

a)

2.H

UN

GA

RIA

RD

AN

TZ

A

3.S

TO

LA

T!

(Zo

rio

nak

!)

4.Z

ER

UA

KO

LO

RE

TAN

5.K

AN

PA

I-H

OT

SA

K

6.D

AN

UB

IOU

RD

INA

NON

GAUDE?

Bra

ndeb

urgo

ko

atea

ENTZUN

INGURUA

MUSIKA HIZKUNTZA

IRAKURRI E

TA ENTZUN

Erritm

oaMelodia

Berlingo

kale-antzerkia

(3 param

etroak)

ZEU

ARTISTA

Bauhaus

eskola

J. Rippl-Rónai

V. V

asarely

L. Moholy-Nagy

N. K

operniko

E. M

unch

F. Kafka

G. K

limt

DANTZATU

J. Brahm

s (Perkusiozko

musika-tresnak)

B. B

ártok

(Perkusiozko

musika-tresnak)

F. Chopin

(Bakarlaria)

J. Sibelius

(Bakarlaria eta

orkestra)

A. D

vořák

(Ganbera-

orkestra)

F. Schub

ert

(Gan

bera-

musikako

taldea

k)

Fa 5

Allegrettoa

Sol

5Largo

Lerro gehigarriak

Accel.

Enarm

onia

Sostenituen arm

adura

Con grazia, giocoso,

grazioso

Espressivo

Maestoso

Bem

olen arm

adura

pp ff

Pultsua eta azentua

Budapesteko

merkatua

(3 param

etroak)

Varsoviako

Izotzezko pista

(3 param

etroak)

Helsinkiko

portua

(3 param

etroak)

Pragako

Karlosen

Zubia

(3 param

etroak)

Vienako

opera

(3 param

etroak)

Hun

garia

Pol

ones

a

Zer

uako

lore

tan

Pra

gako

zubi

tik

Mus

ikar

ien

seha

ska


BBIIGGAARRRREENN ZZIIKKLLOORRAAKKOO MMEETTOODDOOLLOOGGIIAA::

BBIIGGAARRRREENN ZZIIKKLLOORRAAKKOO JJAARRDDUUEERREENN AANNTTOOLLAAKKEETTAA OORROOKKOORRRRAA

1.1. Atala

Europako hainbat lurraldetako arte-ondarearen aberastasuna ikasgelara eraman nahi izan da jar-duera honekin. Lurralde askotako kultura artistikoaren elementu esanguratsuenez baliatzeazgain, euskal herri-musikaren ondareko abestiak eta doinuak erabili dira hitzak aukeratutako lu-rralde eta gaiaren beharretara egokituz.Abestia nola ikasi erakutsiko du irakasleak. Abestia ikasteaz gain, dantza, antzerkia, gorputz-perkusioa, musika-tresnen erabilera, gorputzaren bidezko adierazpena eta ahotsaren erabilerabultzatzen du jarduera honek. Atal honetako jolasaren bitartez haurraren autonomia eta ekimena indartu nahi da.

GAITASUNAK

� Ikasten ikasteko gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna.

1.2. Atala

Europako hainbat tokitan ikusiko ditugu Iaio eta Kliku: Euskal Herrian, Andaluzian, Bartzelo-nan, Londresen, Parisen eta Erroman hirugarren mailan, eta Brandenburgon, Budapesten, Var-sovian, zirkulu polar artikoan, Pragan eta Vienan laugarren mailan. Eraikin famatuak bisitatukodituzte, hainbat hizkuntzatan hitz egingo dute, arteaz, arkitekturaz… beste kultura batzuetanmurgilduko dira.Ahozko adierazpena bultzatu nahi du jarduera honek. Musikarekin lotuta dauden hainbat gairiburuzko kontzeptuak eta terminologia ezagutu eta erabiltzeaz gain, haurraren ahozko adieraz-pena ohiko jarduera bihurtzea da atal honen helburua. Aldi berean, haurraren arlo artistikoa bultzatu nahi da jarduera plastikoen bitartez. Teknologia berrien erabilera ere indartu nahi da, informazioa, musika eta irudizko artxiboenerabilera bultzatuz. Atal honetako jolasen helburua haurraren irudimena bultzatzea eta konfiantzan oinarritutakobanakako partaidetza eta talde-dinamika indartzea da.

GAITASUNAK

� Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna.� Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna.� Informazioa lantzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.

24


2. Atala

Hona hemen atal honen helburu nagusia: soinu-iturriak, soinu-parametroak, zaratak, musikaketa isiltasunak hainbat testuingurutan duten lekuaz jabetzea. Soinuak entzun, ezagutu, bereizi,deskribatu eta sailkatu egingo dira jardueretan, gogoetaren eta partaidetzaren bidez. Ikasleak, bere iritziak denen aurrean azaltzeaz gainera, besteen iritziak eta gogoetak ere entzuneta kontuan hartuko ditu; era horretara, haurraren autonomia eta autoestimua indartuko dira.

GAITASUNAK

� Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna.� Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna.

3.1. Atala

Musika-hizkuntza islatzen duten elementu abstraktuak, matematikaren pentsamendu-tresnaketa -baliabideak erabiltzea oinarrizkoak dira musikaren irakaskuntzan: besteak beste, soinuareniraupena eta idazkera, hainbat kontzeptu erritmikoren arteko proportzionaltasuna, forma geo-metrikoen trazatuak, gauzen diseinuak, neurri eta kokapenen erabilera…

Atal honetan modu isolatuan lantzen dira erritmoari lotutako kontzeptu horiek: irakurketan, en-tzumen aktiboan eta sormenean oinarritutako jardueretan.

Musika-elementuen irakaskuntzak eragin handia du haurraren ikasteko eta lan egiteko ohiture-tan, eta, atal honetako jardueren bitartez, arteak eta bereziki musikak gure bizitzan duen eragi-naz jabetzeko aukera izango du.

GAITASUNAK

� Ikasten ikasteko gaitasuna.� Matematikarako gaitasuna.� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norbere autonomia eta ekimenerako gaitasuna.

3.2. Atala

Aurreko atalean bezala, musika-hizkuntzaren bitartez islatzen duten elementu abstraktuak, ma-tematikaren pentsamendu-tresnak eta baliabideak erabiltzea oinarrizkoak dira musikaren ira-kaskuntzan: besteak beste soinuaren altuera eta idazkera, hainbat kontzeptu melodikoren artekoproportzionaltasuna, forma geometrikoen trazatuak, gauzen diseinuak, neurri eta kokapenenerabilera, tarteen eta distantziaren erabilera… Atal honetan modu isolatuan lantzen dira melodiari lotutako kontzeptu horiek: irakurketan, en-tzumen aktiboan eta sormenean oinarritutako jardueretan.Musika-elementuen irakaskuntzak eragin handia du haurraren ikasteko eta lan egiteko ohiture-tan, eta atal honetako jardueren bitartez, arteak eta bereziki musikak gure bizitzan duen eragi-naz jabetzeko aukera izango du.

25


GAITASUNAK

� Ikasten ikasteko gaitasuna.� Matematikarako gaitasuna.� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomia eta ekimenerako gaitasuna.

3.3. Atala

Musika-hizkuntzako ataletan jasotako ezagutzetan trebatzeko eta horiek finkatu eta barneratzekoariketak izango ditu ikasleak atal honetan. Ariketa osagarri horiek bakarka egiteko eskaintzen dira.Ikasitakoa sendotzeaz gain, atal honek aniztasuna lantzeko tarte bat eskaini nahi dio irakasle-ari. Ariketak banaka egitekoak direnez, irakasleak aukera izango du beharra duten ikasleei arloedo gairen bat indartzen laguntzeko, besteak lanean dauden bitartean.

GAITASUNAK

� Ikasten ikasteko gaitasuna.� Matematikarako gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomia eta ekimenerako gaitasuna.

4. Atala

Haurraren jakin-minaren eta interesen esparrua indartzeko eta zabaltzeko beharrari erantzun nahidio atal honek, beste era batzuetako arte-adierazpenak aurkeztuz. Haurraren egunerokotasune-tik gertu egon litezkeen informazio-atal txikiekin motibatu eta ikasteko modu berriak indartu nahidira jarduera honen bitartez.Jarduera horien bitartez, haurra jabetuko da eguneroko gauzak arte-adierazpen askotan agertzendirela eta, hainbat kasutan, arte-adierazpenak gauzatzeko erabiltzen direla. Aurkezten diren ele-mentuak haurraren interes-esparrutik hartuz eta gizakiaren bilakaeraz gogoeta egiteko eta nor-beraren iritziak indartzeko eta besteen aurrean adierazteko gonbita egingo die.

GAITASUNAK

� Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna.� Informazioa lantzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna.

5. Atala

Komunikazioak, berdintasunak, bizikidetzak, globalizazioak, kontsumoak… gure bizitzan duenlekuaz eta garrantziaz jabetzeko atala da hau: hainbat egoeratan arlo horiek eta bertako osagaiakaztertu eta ulertzeko helburua du, horiek gugan duten eragina aintzat hartuz eta horiekiko jarrereiburuz gogoeta eginez. Erabilera egokiak ezagutu, aukerak aztertu eta hainbat jarrera zaintzarengarrantziaz hausnarketa eginez norberaren eta ingurunearen kalitatea hobetzea bilatzen du jar-duera honek.Haurrak garatu behar dituen gaitasunen alderdi soziala landu nahi da atal honetan, gehienetanere komunikazioarekin, soinuarekin eta musikaren munduarekin lotura duten gaiak erabiliz.

26


GAITASUNAK

� Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna.� Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna.� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.

6.1. Atala

Europako musika historikoaren ondarean murgiltzea da atal honen helburua. Musika historiko-aren protagonista nagusien bizitza ezagutu, garai artistiko nagusiak ezagutu, eta, aldi berean, hau-rraren autonomia bultzatu, sorkuntza-proiektu batean parte hartzeko teknologia digitala erabil-tzeko eskatuz.

GAITASUNAK

� Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna.� Informazioa lantzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna.� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna.

6.2. Atala

Atal honetan aurkeztutako egileen obra nagusiak modu ludikoan lantzen dira, jolas, irudi, dan-tza, antzerki eta abarren bitartez. Dantza eta gorputz-adierazpena erabiltzen dira nagusiki mu-sika-ezagutza barneratzeko; haurrek doinuen altuerak, erritmoak, musika-formak, tinbreak… be-renganatuko dituzte, gorputz-mugimenduaren eta gorputz-adierazpenaren bitartez.

GAITASUNAK

� Ikasten ikasteko gaitasuna.� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomia eta ekimenerako gaitasuna.

7. Atala

Aurreko atalean landutako musika-tresnei eskainiko zaie tarte hau, eta musika klasikoan, herri-musikan edota pop/rockean erabiltzen diren musika-tresna erabilienak ezagutuko dira. Haurrakmusika-tresnak ezagutzeaz gain, aztertu, alderatu, izenak ikasi eta musika-tresna familietan sail-katuko ditu, horien izenak ere ikasiz. Bestalde, musika interpretatzeko lekuak aztertuko dira(opera-antzokia), eta baita musika-tresnak taldekatzeko moduak ere (bakarlaria, bakarlaria etaorkestra, ganbera-orkestra eta ganbera-musikako taldeak).

GAITASUNAK

� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomia eta ekimenerako gaitasuna.

27


LLAAUUGGAARRRREENN MMAAIILLAA UUNNIITTAATTEEZZ UUNNIITTAATTEE

11.. UUNNIITTAATTEEAA

Der Kuckuck(Kukua)


GAITASUNAK

� Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna: 1.2, 2 eta 5 ataletan.

� Ikasten ikasteko gaitasuna: 1.1, 3.1, 3.2, 3.3 eta 6.2 ataletan.

� Matematikarako gaitasuna: 3.1, 3.2 eta 3.3 ataletan.

� Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna: 1.2, 2, 4, 5 eta 6.1 ataletan.

� Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna: 1.2, 4 eta 6.1ataletan.

� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna: 3.1, 3.2, 5, 6.1 eta 6.2 ataletan.

� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna: 1.1, 1.2, 3.1, 3.2, 3.3, 4, 6.1, 6.2eta 7 ataletan.

� Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna: 1.1, 3.1, 3.2, 3.3, 4, 6., 6.2eta 7 ataletan.

EDUKIAK

1. Eduki multzoa: musika entzumenaren bidez hautematea eta ulertzea.

� Inguruko soinuak identifikatu eta aztertzeko jakin-mina bultzatzea.

� Kale-antzerki saio batean sortzen diren soinuak, zaratak, isiltasun- eta musika-egoerakikertzea eta ezaugarriak bereiztea.

� Kale-antzerki saio bateko soinuak eta soinu-iturrien aukerak aztertzea, eta intentsitatea-rekin lotutako ezaugarriak entzunez bereiztea, izendatzea eta grafikoki irudikatzea.

� Ahotsa baliabide gisa erabiliz hizkuntza musikalean trebatzea.

� Gorputz-perkusioaren eta dantzaren bitartez hizkuntza musikalean trebatzea.

� Barne-entzumena eta entzutezko barne-oroimena sendotzea.

� Musika-tresnak ikusiz eta entzunez ezagutzea eta bereiztea, eta dagokien musika-tresnenfamilian sailkatzea.

• Perkusiozko musika-tresnak: altuera zehaztua eta zehaztugabea.

� Hainbat estilo eta kulturatako musika-konposizioen entzumen aktiboa egitea, zenbait ezau-garri bereiziz: melodikoak, erritmikoak, dinamika eta agogika.

• Brahms, J.: Hungariar dantza.

� Musika osatzen duten oinarrizko kontzeptuen (melodia, erritmoa, forma, tinbrea, agogika,dinamika) funtzioak ezagutu, ulertu eta identifikatzea.

� Musika-lanetan errepikapena eta kontrastea abiapuntu hartuta egindako musika-sekuentziaerrazak ezagutzea: soinu-serieak entzun, identifikatu eta barneratzea.

29


30

� Entzundako musikak eta musika-emanaldiak deskribatzea eta horiei buruzko balorazioa etairitzia ematea. • Alemaniako doinu eta dantzak.

� Proposaturiko gaien aurrean nork bere irizpidea osatzea, gogoetarako joera eta jarrera kir-tikoa sustatuz.

� Zarata-egoerako eta kutsadura akustikoko egoerak identifikatzea, eta egoera horiek eki-diteko proposamenak egitea.

2. Eduki multzoa: musika-adierazpena, -interpretazioa eta -sorkuntza.� Dantzaren bidez musikaren interpretazio-jardueretan parte hartzea.� Gorputz-perkusioaren eta perkusio txikiko musika-tresnen soinu-aukerak aztertzea.� Abesti errazak aho batez interpretatzea eta buruz ikastea:

• Brandenburgoko Atea, Beethovenen VIII. Sinfoniako I. mugimenduko gaia, Tonu etatonuerdi abesti txikia, Der Kuckuck und der Esel.

� Euskal kultura-ondarearen eta beste kultura batzuetako abestien eta dantzen bilduma batlortzea:• Brandenburgoko Atea, Aldakariak, Beethovenen VIII. Sinfoniako I. mugimenduko

gaia.� Gorputz-perkusioa eta perkusio txikiko musika-tresnak erabiltzea, abestiei eta dantzei la-

guntzeko, soinu-serieak interpretatzeko eta sortzeko.� Grafia konbentzionalak eta ez-konbentzionalak dituzten partiturak idaztea, irakurtzea eta

interpretatzea.

� Emandako erritmo-oinarriaren gainean eskema erritmikoak inprobisatzea.

� Emandako melodia-konpasak konbinatuz, musika-piezak sortzea.

� Musika-hizkuntza: Aurreko kurtsoetako edukiak berrikustea.Eduki berriak: alterazioak: sostenitua.Tempoa: Moderatoa.

� Mugimenduen, soinu-serieak dituzten mugimendu-jokoen eta dantza errazen oinarrizkoteknikak praktikatzea:• Brahms, J.: Hungariar dantza.

� Mugimenduak inprobisatzea, hainbat soinu-estimuluri erantzuteko.

� Irudiak eta musika lotzen dituzten interpretazio-jarduerak:• Brahms, J.: Hungariar dantza.

� Ahozko adierazpenez, musika-tresnen adierazpenez eta gorputz-adierazpenez gozatzea.� Musika egiteko norberaren aukeretan konfiantza izatea eta interpretazio-jardueretan parte

hartzea.


GAITASUNAK

� Ikasten ikasteko gaitasuna.

� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.

� Norberaren autonomia eta ekimenerako gaitasuna.

IRADOKIZUN DIDAKTIKOAK

� Entzun eta ikasi Brandenburgoko Atea abestia.

� Jolastu Brandenburgoko Atea abestiaren atalekin puzzle jolas bat izango balitz bezala. Ikasle bakoitzak abestiko bost atal hauetako bat aukeratu eta ondo ikasiko du.Bost ikasle beste ikasleen aurrera irtengo dira.

JARDUERAK

1.1. Brandenburgoko Atea abestia (�1)

31

Allegreto


Jolasa: bost ikasle horietako bakoitza dagokion atala abesten hasiko da, aldez aurretik beraienartean adostutako ordenaren arabera.Gainontzeko ikasleek abestiko ordenan antolatu beharko dituzte abeslariak.

1.2. Iaio eta Kliku Brandenburgoko Atean.

GAITASUNAK

� Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna.

� Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna.

� Informazioa lantzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna.



� Non daude Iaio eta Kliku? Begiratu mundu-bolan bihotz gorria non dagoen, eta asmatukoduzu. Orrialdeko leku-irudiak eta izenak (Brandenburgoko Atea, unitatearen izenburua, DerKuckuck) lan horretan lagunduko dizue. Brandenburgon daude.

� Proposatu gogoeta:

Iaio eta Kliku Brandenburgoko Atea abestian alemanierazko hitzekin ari dira jolasean. Ba aldakizu zerbait gehiago esaten alemanieraz?

� Margotu Brandenburgoko Atea eta errepasatu eraikinaren izena.1Interesgarria litzateke sarean lurralde horretako musika eta/edo dantza adibideak bilatzeajarduera girotzeko.Ondoren, hitz egin entzundako musikari buruz; musika-tresnak, tempoa… eta dantzarieiburuz; nola mugitzen diren, parte-hartzaileak, janzkera…

1. Ikasleen liburua, 6. or: Koloreztatu!

32


33

2. Berlingo kale-antzerki emanaldiko soinuak.

GAITASUNAK

� Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturako gaitasuna.



� Aztertu Berlingo kale-antzerki bat irudikatzen duen eszena eta identifikatu entzuten dirensoinuak irudian. Zenbatu entzundako ordenan eta ondoren sailkatu soinu horiek honako pa-rametroaren arabera: intentsitatea. (�2) 2– Intentsitate fortea: aktorearen oihua, txindataren soinua.– Erdiko intentsitatea: katuaren miaukak, kutxa bat arrastraka eramaten ateratzen den soi-

nua.– Intentsitate pianoa: izozkiaren kukurutxoari hozka egitean ateratzen den hotsa, gizonak

ahopeka abestean egiten duen musika.� Idatzi irudi bakoitzari dagokion grafia ez-konbentzionaleko zeinua eta dagokion intentsitate-

hitza. Azken koadroan, marraztu nahi den irudia eta idatzi dagokion intentsitate-zeinua eta -hitza. (�3)3– Intentsitate fortea: jendea txaloka.

– Erdiko intentsitatea: egunon alemanez.

– Intentsitate pianoa: batek besteari bizkarrekoa emanez agurtzea.

� Idatzi nota-irudiak erabiliz marrazki bidez adierazi den erritmo-sekuentzia.4

2 Ikasleen liburua, 7. or.: Zenbatu entzundako ordenan eta itsatsi zeinua. (�2)3 Lan-koadernoa, 4. or.: 1. Marraztu zeinua eta idatzi dagokion intentsitatea. (�3)4 Lan-koadernoa, 4. or.: 2. Idatzi marrazki bakoitzaren azpian dagokion nota-irudia.


34

GAITASUNAK


� Matematikarako gaitasuna.

� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.




Irakasleak, beharra ikusiz gero, erritmo-serieak egiteko zailtasun maila ikasleen beharretaraegokitu dezake, besteak beste abiadura, jarraian egiten dituen konpas kopurua… moldatuz. Be-tiere, ikasleek ikasturte amaierarako liburuko ariketak jarraian eta audio diskoko abiaduran egi-teko gai izatea izango da jomuga.

Erritmoa irakurri eta egin:� Azalpen teorikoa.

– Berrikusi hirugarren mailan ikasitakoa:Nota-irudiak: zuria, zuriko isilunea, beltza, beltzeko isilunea, kortxea-bikotea, kortxea, kor-txeako isilunea, kortxeaerdia, kortxeaerdiko isilunea.Bi-lauko eta hiru-lauko konpasak.

Orrialde honetako erritmo-serieak ahotsarekin, gorputz perkusioarekin, gauzakiekin edota per-kusio txikiko musika-tresnekin interpretatzeko pentsatu dira. Ahotsa erabiltzean Kodalyren me-todologiako erritmo-hitzak erabili daitezke edota Orffek proposatzen dituen erritmora egokitzendiren asmatutako hitzak.Liburuan edozein bokal erabiliz egiteko proposatzen dira aurreko ikasturtean ikasitako errit-moak.

3.1. Musika-hizkuntzaren elementuak: erritmoa.


1. Ibili erritmoekin jolaseanJolasarekin hasi aurretik, trebatu hiru erritmo-serieak egiten, bakoitzak nahi duen soinu-itu-rria aukeratuz.Irakasleak, behar izanez gero, pultsuari eusten lagundu beharko du.Ikasleak talde txikietan banatuta biribilean eser daitezke.Txandaka, ikasle talde bakoitzak erritmo bana egingo du eta besteek zein erritmo-serie eginduten asmatu beharko dute. Asmatu duen taldeak hartuko du txanda.

2. Ikusi kate erritmikoaLau konpaseko erritmo-sekuentzia hau lantzeko irakasleak tarte bat utziko du ikasleak binakanahi duten soinu-iturria aukeratuz ikas dezaten.Ondoren, irakasleak serie osoa interpretatuko du, baina konpas bat aldatuz, eta ikasleek zeraldatu duen asmatu beharko dute. Azalpenak ahalik eta zehatzen ematea eskatuko zaie: zerkonpas zenbakitan, zer pultsutan, zer iruditan…Bukatzeko, ikasleek kate erritmikoa egingo dute bakoitzak konpas bana eginez, txandaka ja-rraian irakasleak emandako pultsuari jarraituz.

3. Egin erritmoak aldi berean!Ikasleak bi taldetan banatu eta talde bakoitzari erritmo bana egokituko zaio. Adostu zer soinu-iturri erabiliko den ariketa hau egiteko.Bi erritmoak aldi berean egin baino lehen, talde bakoitzak bere sekuentzia bakarka landukodu. Irakasleak talde bakoitzak bere sekuentzia ondo egiten duela ziurtatu ondoren, bi taldeekaldi berean interpretatuko dute.Ariketa amaitzean, talde bakoitzak egin ez duen erritmo-sekuentzia landuko du lan-prozesuberari jarraituz.

4. Asmatu bat-bateanErritmo-serie hau osatu gabe dago. Aztertu denen artean zer aukera dauden seriea osatzeko.Ikasleak binaka elkartuko dira, eta haien artean adostuko dute nola osatu erritmo-seriea.Denen aurrean egingo dute aukeratutako bertsioa. Gainerakoek, begiak itxita, zer nota-irudierabiliz osatu duten asmatu beharko dute, eta baita zer soinu-iturri erabili duten ere.Memoria lantzeko, idatzita dagoen sekuentzia buruz ikasten ahaleginduko dira eta denen au-rrean interpretatuko dute.Sormena susta daiteke bat-batean erritmo-seriea osatuz.

35


36

Erritmoa entzun eta egin: Entzumeneko ariketak egiten hasi aurretik, komenigarria litzateke erritmo-serieak banan-bananaztertu eta egitea. Horrek identifikazio-lanak errazteaz gainera, erritmoa eta nota-irudi berriakbarneratzen lagunduko die.1. Entzun adi eta erantzun argi. (�4)

Erritmo-serieak arretaz entzun ondoren, galdera hauei erantzun beharko diete:

Zein entzun duzu? Zein ez duzu entzun?

Idatzi entzundako ordenan.

2. Asmatu kode sekretua. (�5)Ikasleek arretaz entzun eta eskaintzen zaizkien konpasak entzundako ordenaren arabera ida-tzi beharko dituzte:

Zein da kode sekretua?

1 3

2 3 1

3 1 4 2

3. Jarri bakoitza dagokion tokian. (�6)Erritmo-seriea osatu gabe dago. Aztertu denen artean irakasleak egiten dituen galderei eran-tzunez:Zein konpas daude osatu gabe? Konpas horiek zer pultsu falta dute? Zer aukera daude pul-tsua osatzeko? Zer aukera eskaintzen dira?...Ikasleek arretaz entzun eta erritmo-seriean falta diren pultsuak osatuko dituzte.

Orrialde honetako errito-serieak hainbat soinu-baliabiderekin interpretatuz grabatu dira. Arike-tak amaitzean zer tinbre entzun duten galdetu daiteke.


37

GAITASUNAK







Irakasleak, beharra ikusiz gero, melodia-ariketak egiteko zailtasun maila ikasleen beharretaraegokitu dezake, besteak beste abiadura, jarraian egiten dituen konpas kopurua… Betiere, ikas-leek ikasturte amaierarako liburuko ariketak jarraian eta audio diskoko abiaduran egiteko gai iza-tea izango da jomuga.

Irakurri eta egin: � Azalpen teorikoa.

Berrikusi hirugarren mailan ikasitakoa.

– Eduki berriak:Aldakariak notaren aurrean eta armaduran.Tempoa: (Moderatoa).Sostenitua.

3.2. Musika-hizkuntzaren elementuak: melodia.


38

� Aztertu Beethovenen 8. sinfoniaren lehen mugimenduko doinu hau. (�7)

Aztertu pieza hau interpretatu aurretik irakasleak egiten dituen galderei erantzunez:– Tempoa (Moderatoa)– Ikurra (Sol ikurra)– Konpasa (hiru-laukoa) eta konpas kopurua (8 konpas)– Nota-irudiak (beltzak, kortxeak, zuriak, zuriak puntuarekin)– Notak: nondik-nora (Si3-Sol4)– Esaldi edo esaldi-erdiak (2) – Intentsitatea (mf., cresc., f., eta dim.)

� Ikasi Beethovenen 8. sinfoniaren lehen mugimenduko doinu hau.Abestiak adina esalditan banatuko dira ikasleak.Piezako esaldi bana egotziko zaie talde bakoitzari eta ikasi egingo dute.Behar badute irakasleari eskatuko diote laguntza.Ondoren, irakaslearen gidaritzapean, pieza osoa abestuko dute; talde bakoitzak dagokionesaldia abestuko du, dagokion unean, eta, horrela, kate bat osatuko dute.

� Lagundu Beethovenen 8. sinfoniaren lehen mugimenduko doinua.Asmatu doinu hori laguntzeko ostinato erritmiko bat eta interpretatu nahi diren soinu-balia-bideak erabiliz.

Melodia entzun eta egin:

� Ikasi eta abestu Aldakariak abesti txikia. (�8)

Moderato

Vivace

< >

Nahi izanez gero, abestia transportatuz beste eskalak ere landu daitezke.


Entzumen-ariketak egiten hasi aurretik, komenigarria litzateke melodia-serieak banan-bana az-tertu eta egitea. Horrek, identifikazio-lanak errazteaz gainera, melodia eta erritmoa barneratzenlagunduko die.

1. Entzun adi eta erantzun argi. (�9) Ikasleek arretaz entzun eta ondorengo galdera hauei erantzun beharko diete:

Zein entzun duzu? Zein ez duzu entzun?

Idatzi entzundako ordenan.

2. Asmatu kode sekretua. (�10)Ikasleek arretaz entzun eta eskaintzen zaizkien konpasak entzundako ordenaren arabera ida-tzi beharko dituzte.Zein da kode sekretua?

3. Jarri bakoitza dagokion tokian. (�11)Melodia-seriea osatu gabe dago. Aztertu denen artean irakasleak egiten dituen galderei eran-tzunez:Zein konpas daude osatu gabe? Konpas horiek zer pultsu falta dute? Zer aukera daude pul-tsua osatzeko? Zer aukera eskaintzen dira?...Ikasleek arretaz entzun eta melodian falta diren pultsuak osatuko dituzte.

Orrialde honetako melodia-serieak hainbat soinu-baliabiderekin interpretatuz grabatu dira. Ari-ketak amaitzean zer tinbre entzun duten galdetu daiteke.

39

1 3

2 1 3

2 1 4 3


40

3.3. Musika-hizkuntzaren elementuen errepasoa.

GAITASUNAK






� Landu musika-hizkuntzako erritmo eta melodia ataletan ikasitako elementuak lan-koader-noan.

3. Osatu irudi eta isiluneen balio-taula hau.4. Zenbatu bitarteak eta zehaztu tonuak eta tonuerdiak.5. Marraztu falta diren nota-irudiak, eta idatzi falta diren noten izenak Der Kuckuck und derEssel abestian.

6. Ordenatu konpasak egokien deritzozun moduan.7. Trebatu sostenitua lerroan eta lerro artean egiten.8. Osatu tonuerdika doazen segida hauek.


41

GAITASUNAK






� Bauhaus arte-, diseinu- eta arkitektura-eskola bat izan zen, Walter Gropiusek 1919an sortua,Weimarren (Alemania). Garai haietako artista askok bertan ikasi zuten Bauhaus estiloa.Bauhaus estiloaren ezaugarriak hauexek dira: apaindurarik ez, ez objektu eta ezta eraikine-tan ere. Harmonia bilatzen zuten eraikitzeko teknika, gauzen funtzioa eta aukera-artistikoa-ren artean.

� Begiratu orri honetan agertzen diren objetuei, eta erabaki zein diren Bauhaus estilokoak etazein ez. Arrazoitu.5Konparaketa egin ondoren, irakasleak bi garaitako adibide musikalak jarriko ditu: Mozartenmelodia bat eta Mahlerren beste doinu bat. Objektuak konparatu diren modu berean konpa-ratu doinuak.

4. Bauhaus mugimendua. Eguneroko gauzak arte bihurtzen.

5 Ikasleen liburua, 12. or.: Zein dira Bauhaus elementuak? Biribildu.


42

GAITASUNAK

� Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturako gaitasuna.




� Aztertu irudian ageri diren musika-interpreteak. Zer musika-tresna ari dira jotzen? 6

� Azaldu zure iritzia. Zergatik uste duzu askotan neskek musika-tresna mota bat aukeratzen du-tela eta mutilek beste bat? Zer iritzi duzu horri buruz?

� Proposatu gogoeta:Joera hau pixkanaka aldatzen ari da. Nola ikusten duzu gai hau zure ikastolan, eskolan, mu-sika-eskolan?

5. Berdintasuna

6 Lan-koadernoa, 8. or.: 9. Astindu ohitura zaharrak


43

GAITASUNAK







� Ikastalde osoari hurrengo saioan Brahmsi buruzko horma-irudi bat egiten parte hartuko du-tela jakinaraziko zaie. Lan horretarako, Brahmsi buruzko daturen bat lortzea eskatuko zaie.Ekartzen duten informazioa ez bikoiztearren, aldez aurretik horma-irudian zer jarri nahi denerabaki behar dela azalduko zaie, eta horren diseinuan pentsatu behar dela. Horri buruz hitzegin ondoren, bakoitzak zer ekarpen egingo duen zehaztu beharko du.

Hurrengo saioan, ikasle bakoitzak lortu duen informazioaren berri emango du eta, ondoren,horma-irudian idatzi edo itsatsiko du.Amaitzean horma-irudia gelan ipiniko da eta ikasleek Brahmsen eranskailua dagokion mar-koan itsatsiko dute.7

� Sakontzeko jarduera:Irakasleak informazio osagarria eskaini diezaieke edota faltan sumatutako datuak erantsi.

6.1. Johannes Brahms.

7 Ikasleen liburua, 13. or.


44

6.2. Hungariar dantza. (�12)

GAITASUNAK

� Ikasten ikasteko gaitasuna.� Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna.� Kultura humanistiko eta artistikorako gaitasuna.� Norberaren autonomia eta ekimenerako gaitasuna.


� Sarrera gisa:Brahmsek konposaturiko Hungariar dantzak Hungariako herri-abesti eta -doinuetan oina-rrituta daude.

� Jarraitu Hungariar dantzaren musikograma.8

Lortuko al du zaldiak zubia zeharkatzea?Zaldi txiki bakoitza piezako konpas bat da, zaldi handia berriz, bi konpas.

8 Ikasleen liburua, 13. or.: Zeharkatuko al du zaldiak zubia? (�12)


45


46


47


48


49


50


51




� Perkusiozko musika-tresnak kolpatuz edo astinduz soinua sortzen dutenei hotsegiten zaie.

Hainbat materialekin egindako baketekin, makilekin edo eskuekin hainbat soinu sortu dai-tezke.Modu bat baino gehiago dago musika-tresna horiek sailkatzeko. Altueraren arabera: altuerazehaztuko eta altuera zehaztugabeko musika-tresnak. Erabilitako materialaren arabera: larruaedo partxea, metala eta egurra. Soinua sortzeko moduaren arabera: menbranofonoak, idio-fonoak…

� Ordenatu perkusiozko musika-tresna hauen hizkiak eta idatzi dagokien familiaren izena.9Musika-tresna horietatik BrahmsenHungariar dantzan bi entzun daitezke. Zein dira? Entzunberriro Brahmsen musika eta biribildu entzun dituzun perkusiozko bi musika-tresnak..

GAITASUNAK

9 Lan-koadernoa, 9. or.: 10. Ordenatu perkusio-tresnon izenak eta idatzi familia-izena.

7. Perkusiozko musika-tresnak.


52

1.1. Brandenburgoko atea abestia.

a) Melodia barneratu du eta afinatuz abesten du. ��b) Osagai erritmikoak barneratu ditu eta erritmoari eusten dio. ��d) Hitzen esanahia ulertzen du eta erraz gogoratzen du testua. ��e) Abestia ikasi du. ��

3.1. Musika-hizkuntzaren elementuak: erritmoa

a) Errepasatutako elementu erritmikoak gogoratzen ditu. ��b) Bi-lauko eta hiru-lauko konpasa ezagutzen du, ulertzen du eta ondo egiten daki. ��d) Kortxea soltea eta kortxeako isilunea ulertu, idatzi eta egiten badakizki. ��e) Kortxeaerdia eta kortxeaerdiaren isilunea ulertu eta idazten badakizki. ��

3.2. Musika-hizkuntzaren elementuak: melodia.

a) Errepasatutako elementu melodikoak gogoratzen ditu. ��b) Aldakariak ezagutzen ditu ��d) Sostenitua ulertu, idatzi eta identifikatzen du. ��e) Tempoa adierazten duten hitzak ezagutzen ditu: Moderatoa. ��

6.2. Brahms, J.: 1. Hungariar dantza.

a) Trebetasuna du musika islatzen duten irudiak ulertzeko. ��b) Musika eta dantzaren arteko loturaz jabetzen da eta barneratzen du. ��d) Ekarpenak egiten ditu musika/dantza lana hobetzeko. ��e) Ikusmina agertzen du lanak zer testuingurutan osatu diren ezagutzeko. ��

Orokorrean

1. Jardueretan sormena duela erakusten du. ��2. Ondo moldatzen da gelako dinamika eta antolaketan. ��3. Gustukoa du musikaren eta dantzaren bidez interpretazio-jardueretan

parte hartzea. ��4. Arte-adierazpenekiko interesa du. ��

11.. UUNNIITTAATTEEAAEEBBAALLUUAAZZIIOO FFIITTXXAA

Bai

Batzuetan

Ez


Alaitz Musika 4 - Erein argitaletxea · • Musika-ikasketaren abiapuntua ikaslearen hurbileko...

Documents

Transcript of Alaitz Musika 4 - Erein argitaletxea · • Musika-ikasketaren abiapuntua ikaslearen hurbileko...