AL- ANDALUS

AL-ANDALUS GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 6. GAIA

Al-Andalus

GAIA


Iberiar penintsula 711. urtean hasi ziren

konkistatzen, Tariq eta Musaren

armadak Guadaleteko

borrokan bisigodoak menderatu zituenean.

Iberiar penintsula musulmandarrek konkistatu zuten


Iberiar penintsula musulmandarrek konkistatu zuten


Taifen erresumak Granadako erresuma


Islamdarren okupazioaren eboluzioa


Denboraren marra


Hasieran, Al-Andalus Damaskoko kalifatuaren mende zegoen emir batek gidatu zuen. Kordoba izan zen lurraldeko

hiriburua.

Al-Andaluseko historia


929. urtean Abderraman III.a kalifa indepente izendatu zuten. Garai hari kalifatu independentea deitu zitzaion.Gobernua zuzentzeaz gain, kaliferriko erlijio-agintari gorena ere bazen.20080907141308!Coras_del_Em

irato_de_CÃ³rdoba20080907141308!Coras_del_Emirato_de_CÃ³rdoba

756. urtean Kordobako Abderraman I.ak emir izendatu zuen bere burua. Emir independentea zenez ez zegoen kalifaren agindupean, baina haren erlijio-aginpidea onartzen jarraitu zuen.



- 1031n, kalifatua erresuma edo taifa ezberdinetan banatu zen eta boterea ahuldu egin zen.

- Errege kristauek Al-Andalus lurraldeari errazago eraso egitea izan zuen ondorio.



Horregatik, musulmandarrek Ipar Afrikan eskatu zuten laguntza eta haiek Al-Andalus berriro elkartu zuten: almorabideek lehenengo eta almohadeek ondoren.



Kristauek Tolosako Nabas-eko borrokan (1212) almohadeak garaitu zituzten. Granadako erresuma baino ez zen geratu. Erresuma hori

gaztelakoen eskuetan gelditu zen.



Antso VII.a Nafarroakoak, Al-Nasir zegoen lekurantz jo zuen. Berarekin zeramatzan berrehun zaldun nafarrek, bere hegaleko beste lagunekin batera,

azken defentsa hartu zuten mendean.Nafarrek hauen kateak apurtzeko lehendabizikoak zirenez, Antsok kateak

eraman zituen Nafarroako armarriari jartzeko asmotan.


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Blason_Navarre.png


Granadako erreinua baino ez zen geratu islamdarren

esku.

Azkenik, 1492. urtean Errege Katolikoek Granada

konkistatu zuten.



Borda Azoka


- Herritar gehienak nekazaritzan aritzen ziren. - Ureztapena asko garatu zen eta gauza berriak ereiten hasi ziren ...

Kotoia

Indigoa

Ureztapena

Ekonomia – Teknika eta landare berriak


caÃ±a-de-azucarcaÃ±a-de-azucarcaÃ±a-de-azucar

ArrozaAzukre-kanabera

Alberjinia

Orburua

Ekonomia – Landare berriak

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fb/Aubergine.jpg


Hirietan kalitate handiko artisautza produktuak lantzen ziren ...

Ekonomia – Kalitate handiko eskulangintza

Keramika Larru ongintza Bitxigintza

Armak

Zeta


Al-Andalus merkataritza zentro aktiboa izan zen. Lantzen zituzten artisautza produktuak saltzen zituzten eta morroiak eta urrea erosten zuten. Txanpona erabiltzen zuten: dinarea eta dirhema.

Kalifaldiko urrezko dinar-a Kordobako

zilarrezko dirhema

Ekonomia – Merkataritza aktiboa


Kalitate handiko eskulangintza - Eslulanak ala artelanak ?

Metalezko pitxarraLiburu baten koadernaketa


Keramikazko platera Egurrezko kutxa

Kalitate handiko eskulangintza - Eslulanak ala artelanak ?


Emir baten pintura Alhambran

Gizartea eta eguneroko bizitza

Entzunaldia Alhambran

Eguneroko bizitzaren eszena


Erdi Aroko hiri islamdarraren berreraiketa ideala


Talde boteretsuena konkistatzaileek eta haren ondorengoek osatzen zuten:

Arabiarrek lur onenak eta gobernuko kargu onenak mantendu zituzten.

Berbereak gehiago ziren baina haien egoera okerragoa zen.

Gizarte heterogeneoa


Gainerako herritarrak erlijio irizpideen arabera antolatzen ziren.

Muladiak Lehen kristauak

izanik islama hartu zutenak

Mozarabeak kristau

erlijioarekin aurrera egin

zuten kristauak

Juduak

Gizarte heterogeneoa


Hiri andaluziarraren irautea egungo Kordoban: mapa orokorra


Hiri andaluziarraren irautea egungo Kordoban: airetiko argazkia

Herritar gehienak landan bizi ziren, baina hiriak oso garrantzitsuak ziren, bizitza ekonomikoaren, sozialaren eta kulturalaren zentro zirelako

Kristauenak baino hiri handiagoak ziren: Kordobak 100.000 biztanle inguru zituen.


Hiriaren alde garrantzitsuena medina zen, bertan zeuden alkazarra (jauregia) eta meskita nagusia.


Testua: Granada

Granada bidaiari musulman batek ikusia

Granada herrialde zoragarria eta handia iruditu zitzaidan, Al-Andalusen daudenen artean zabalenetakoa.

Bertan dago Al-Andaluseko errege musulmandarraren hiria eta bizitoki erreala: kokapen zoragarria dauka, eraikin ederrak, atsegina da, zoragarri kokatua.

Mota guztietako artisauak daude eta Damaskokoaren antzekoa da; iturriko ura dago, baratzeak, lorategiak eta mahastiak dauzka.

Ospe handiko pertsonak biltzen dira bertan, poetak, jakintsuak eta artistak; gure garaiko gizon-emakume onenak daude bertan; monumentu handiak eta leku atseginak daude.

ABD AL BASIT, 1465


Bainu arabiarraren berreraiketa


Familia aberatsaren etxebizitza


Hitz musulmanak

Andaluztar ondarea sakona da gure eguneroko bizitzan: gaztelanian hizkuntzan arabiar jatorria duten 4.000 hitz inguru daude.

Espainiako hegoaldean eta ekialdean etxebizitzetan, gastronomian eta beste zenbait ohituratan nabaria da ondarea.


Merkataritza • almacén, • almoneda, • quilate, • arroba, • quintal, • azumbre, • fanega

Teknikak eta ofizioak

• Alfarero• Albañil• Alarife

Nekazaritza • albaricoque, • alfalfa, • acelga, • algarroba, • naranja, • limón, • noria• aljibe, • alberca , • albañil, • acequia

Musulmanen huzkuntzak, arabierak utzi dizkigun hitzak

Beste batzuk Beste batzuk • algarroba,• aceite,aceite,• achaque,achaque,• adobe, adobe, • adoquín, adoquín, • albarán, albarán, • alcachofaalcachofa• alcaldealcalde• albornozalbornoz• aldabaaldaba• almohadaalmohada


Alpujarrak, Granada

Andaluziar etxebizitzen irautea egungo etxebizitzetan

Andaluziako etxe tradizionala, Kordoba


Igeltsua

Azulejoa

Marmola

Egurra

Arkitektura elementuak - Materialak

Material txiroekin eraikitzen zen


Arkitektura elementuak - Arkuak

Erdi puntukoa

Polilobulatua

Ferra-arkua

Ferra-arku zorrotza

Elementuak: ferra-arkuak eta poliobulatuak; egurrezko estalki lauak eta kupulekin itxitakoak.


Arkitektura elementuak - Estalkiak

Laua

Mozarabiar kupula

Nerbio-kupula

Apainketa handiarekin eta oso ederrarekin estaltzen zen.


Arkitektura elementuak - Apainketa

Geometrikoa

Kaligrafikoa

Begetala

Apainketa ederrarekin

apaintzen zen.


Arkitektura elementuak - Apainketa

Giro atseginak eta freskoak, urarekiko gustua


Meskita - Eskema orokorra Otoitz egiteko gela


Laranjaondoen patioa Mihrab


Aljaferiaren jauregia, Zaragoza

Taifen erresumak

Malagako alkazaba


Giralda, Sevilla

Nazarien erresuma - Almorabideak eta almohadeak

Urre-dorrea, Sevilla


Alhambra, GranadaAlhambrako lehoien patioa, Granada

Alhambra


Alhambrako eskema, Granada Lindarajako begiratokia Alhambran

Alhambra


Ubidearen jauregia Generalifen, Granada

Alhambra gauez

Alhambra


Ondoko koadro-laburpena osatu


Kultura ondarea

Al-Andalus Erdi Aroko kulturaren guneetako bat izan zen.

Jakintsuen artean Aberroes eta Maimonides aipatzekoak ziren.

Averroes,(Kordoba 1126 – Marraketx 1198)

filosofo eta jakintsu

andaluziarra, lege islamikoaz, matematikaz eta

medikuntzaz aditua.

Maimonides kristauentzat Rabí Moisés Egiptoarra (Cordoba 1135 –

Egipto 1204) medikua, rabinoa

eta Erdi Aroko judutar teologorik garrantzitsuena

izan zen.

AL- ANDALUS

Education

Transcript of AL- ANDALUS