Ahozko ipuinak?Egile ezagunik ez

daukaten antzinako kontakizunak dira.

Gozamena eta heziketa dituzte helburu.

orduan ...

Nondik jaso ditugu ahozko ipuinak?

·Belaunaldiz belaunaldiko transmisioaren bidez.

· Biltzaileei esker: Grimm anaiak, Hans C. A. , Jean B. , Resurreccion M.A. eta Jose M. B.

Ahozko ipuinen jatorria

·Ipuin zaharrenak K.a 2000. urtekoak dira.

·Kontalari bakoitzak bere modura kontatzen du.

·Etengabe aldaketak egiten dizkiete.

·Ipuin asko enbor beretik datoz.

Ipuin famatu bat:Mila eta bat gau

Kontalariek gorputz osoa erabiltzen dute istorioa kontatzeko.

Doinu berezia eta ahots jakin bat jartzen diote.

Kontatzeko modua

.Esaldi laburrak eta argiak

·Deskribapen gutxi, ekintza asko

·Gertakari zehaztugabeak iraganean kontatzen dira.

· Protagonista probak igarotzen ditu.

· Formulak Hasteko: bazen behin...

Amaitzeko: gu hobeto

bizi gaitezela...

Ipuinen ezaugarriak

·Hasiera:Ipuinaren aurkezpena

·Ezaugarriak:Argia eta laburra

·Zer agertzen da?Pertsonai nagusien izenak eta

haien arazoak.

Ipuinen egitura

Korapiloa:Ipuinaren zati nagusia da.

Zer agertzen da?Hasieran agertzen

den arazoa korapilatzen da (nahasten da).

Amaiera: ipuinaren gakoa (klabea) da.

Zer agertzen da?Protagonistaren bukaera

da.Gehienetan irakaspenak

daude.

·Protagonista helburu bat lortu behar du.

·Protagonistari bidea oztopatzen dion izakia agertzen da.

· Gehienetan amaiera zoriontsua izaten da.

Ipuinen elementuak

·mitoak·elezaharrak·ipuin miragarriak

*Kristautasuna ipuin askotan ageri da.

Sailkapena

Kristautasunaren aurreko elementu erlijiosoak dauzkaten ahozko ipuinak dira.

Gizakiaren eta naturaren arteko harremanak azaltzen dira.

Mitoak

Mari: mitorik garrantzitsuena, kobetan bizi den sorgina da.

Lamia: erreka-zokoetan bizi da. Ahate hankak dituen emakumea da.

Jentilak: Kristo jaio aurretik bizi izan ziren pertsonaia hadiak eta indartsuak.

Euskal mitologiaren pertsonaiak

Olentzero:Jentila da, Jesus jaio zenean herrian berri eman zuena da.

Tartalo: Haitzetan bizi den begi bakarreko izakia da, gizakiak jaten dituena.

Munduaren sorrera bukatu ondorengo gertakariak kontatzen dituzte

Gai eta pertsonaia ugari daude: santuak,Mateo Txistu, mamuak...

Elezaharrak

·Pertsonaiak eta objektu magikoak agertzen dira, eta hauek, gizakien lurralde berean bizi dira.

·Jatorri sakratua dute

Ipuin miragarriak

Nekazarien eguneroko ohiturak agertzen dira. Umoretsuak dira.

Ohitura ipuinak

Gizakien ezaugarriak dituzten animaliei buruzko istorioa da.

Animalia bakoitzak ezaugarri berezia du.

Animalia-ipuina

Ipuin mota hauetan pertsonaiak, tokiak eta objektuak aldatzen dira, baina egiturek iraun egiten dute.

Txisteak

Erritmoa daukaten ipuinak dira, hitzak eta errepikapenak azaltzen dira, baita onomatopeiak ere.

Ipuin erritmikoak

Elezaharrak dionez, Anboto eta Arangio artean artaldearekin egoten zen artzain bati maiz agertzen omen zitzaizkion Lamiak, eta oso ongi pasatzen omen zuen hark, dantzan ibiltzen baitzuten airean. Artzaina gustura zebilen neska gazte eder haiekin, berak ez baitzekien Lamiak zirela. Batekin harreman sendoagoa egin zuen, eta etxeraino ere laguntzen omen zion.

Hasiera:

Behin batean, eraztun bat oparitu zion Lamiak artzainari, eta ezkontzeko hitza eman zioten elkarri. Mutilak kontatu zion amari, eta amak, kezkatuta, herriko apaizarengana joateko eskatu zion semeari. Elizgizonak, mesfidati, emaztegaiari oinak behatzeko agindu zion. Artzainak horrela egin zuen eta bere hankak ikustean ahatearenak bezalakoak zirela ohartu zen. Orduan, eraztuna atera nahi izan zuen lamiari itzultzeko; baina ahaleginak egin arren, ezin izan zuen atera, eta atzamarra moztu behar izan zuen. Eraztuna atzamar eta guzti itzuli zion lamiari, eta etxera joan zen.

Korapiloa:

Sendatu zuen atzamarra, eta ohean sartu zen.

Lamia haserre bizian gelditu zen, eta mutila ez omen zen gehiago esnatu.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Ipuin mota: Ahozko ipuina (elezaharra)

Pertsonaiak: Lamiak, artzaina, ama eta apaiza

Denbora: Antzinan

Tokia: Anboto eta Arangio artean

Amaiera:

Aguuur !!!!