2013IRURTZUN, ARAKIL,

eta IMOZko gertaeranagusien Urtekaria

Ahotsen MintzoaUrtekaria

BULTZATZAILEAK:

IRURTZUNGO UDALAARAKILGO UDALA

AIZPEAORRITZ

Eskerrak:

IRURTZUNGO UDALA

ARAKILGO UDALA

AIZPEA

ORRITZ

TXARTEL

PIKUXAR

Proiektua aurrera

ateratzeko babesa,

diruz sostengua eta

laguntza eman digu:

SAKANAKO MANK.

AIZPEA EUSKERA TALDEA

IRURTZUNGO UDALA

ARAKILGO UDALA

ORRITZ

Egitasmoan parte hartu dugunon artean:

• Albisteak biltzen: Urko Mauduit,

Mikel Goldarazena eta beste pertsona asko.

• Editore eta kazetari lanetan: Maialen Huarte.

• Maketazioa eta argazkiak: Urko Mauduit.

• Euskarazko Zuzenketak: Manolo Moreno.

• Argazkiak ateratzen eta es-kuratzen lagundu dutenak: Doris Vicente, Sara Otxoa, It-ziar Matxain, Sokorro Alzueta, Patxi Alegre,... eta Irurtzun Eus-karaz blogera bidaltzen dituzten guz-tieiereeskerrak.

2013

Urtekaria osatzeko lagun askoren babe-sajasodugu.Jendeaskokbidalidizkiguargazkiak eta bere herriko berriak ere helarazidizkigu.Mila esker guztiei! Bigarren urtez, hemen duzue Aho-tsen Mintzoa. Lehengo urtean diru-laguntza baten bidez finantziatu zenarren, proiektua herrigintzan duen in-teresagatik aurten ere aurrera atera-tzeko modua aurkitu dugu, Irurtzungo AIZPEA Euskera taldea, Irurtzun eta Arakilgo Udaletxeen bultzada, Orritzen laguntza eta jende askoren inplikazioa-rekin (argazkiak bidaltzen, elkarriz-ketak egiten,...) proiektu hau luze ja-rraitzekobeharzenbermealortudugu. Zorionak!

2

Agurra

Bigarren urtez AhotsenMintzoa urtekaria duzu eskuartean. 2013. urteari begiratuaemateko helburua du oraingoan ere, euskaraz, urte osoan gertatutako zenbait pasarte gogoratzekoxedea.

Arakil eta Irurtzun, Sakanako herri erdaldunenak izan dira urte askoan. Asko garaordea, egoera aldatu etaherriak euskaldundunahi ditugunak. Pausohorietan, bat,

urtekarihauxeizandaikete.Herrigintzanlagundukoduenerrekurtsoabihurtzeaizanenlitzatekega-koa.Urteosoanberriakbiltzenetapilatzenaritugara,herrietakotaldekulturalekin,erakundeekinetaudalekinsolaseanerebai.Urteanegindakozenbaitekimen,ekintzaetaekitaldirenbildumaosa-tzensaiatugara.Hauxeduzueemaitza.

3

IRURTZUNgo UDALA

ARAKILgo UDALA

http://www.blogak.com/irurtzuneuskaraz

2013Negua

4

NeguaUrtarrila Otsaila Martxoa

Argazkia: Sokorro Alzueta

5

Duelaurtebetejoanzaraargentinara,zergatik?

Argentinaraetorriginenkrisiarenondorioz.Laneanegonkor-tasunikez, etaaldeegiteaerabakigenuen.Krisiabultzadaizanzen.

Putzu handi batek bereizten ditu Euskal Herria eta Argentina. Batzuetan baina,

gurutzatu beharrekoa da putzua eta eskaintzen dituzten aukerak hartu behar

izaten dira, urruti izanagatik ere.

elkarrizketa ihabartik-argentinara

OIHANA OLABERRIAAgroekologian goi teknikatritza ikaslea

Urtebetean,zernolakoesperientziaizatenaridelaesanenzenuke?

Esperientzia osoaberatsa izatenarida.Hasierankostaegitenda:bestekulturabat,besteklimabat...Mararikostatuzaiogehien,alabahelduenari,adinagatik,baina,gerorabegira,berarenzakoereosobaliagarriaizandaitekeenesperientziabatda.Ikuspegiazabalduegitendizuhorrelakoaldaketabatek.

Egunerokoan,ezberdinaaldahemengobizimoduaetahangoa?Zertan?

Egunerokotasuneanezdahaindesberdina.Hugokegunalaneanpasatzendu(bikotekideak),nigoizezetxean eta arratsaldez fakultatean izaten naiz eta pixkat aldatzen dena, haurrak arratsaldez joaten direlaeskolara.Etabeno,herribateanbizitzetik,hirianbizitzerapasagarela.

Nonbizizaretezehazki?

Posadasenbizigara.PosadasMisionesekohiriburuada,400.000biztanledituenhiria.MisionesAr-gentinakoiparraldeandago,BrasiletaParaguayekinmugaturik.

Ikasketakegitenzabiltza,agroekologiaz,zerdahori?

Agroekologiangoiteknikatritzaegitenarinaiz.Nekazaritzaetaabeltzantzabestemodubatezjorra-tzendituenikasketada:Naturaerrespetatuz,...Antropologiaetaetnoekologiadituiturri,etaardatzakbioaniztasuna,agroekosistemansinergiaklantzeaetahorrelaelikagaisubirotasunalortuahalizatea...

Ikasketa horiek ez dira ohikoak, esan nahi baita, irakasle eta ikasleen artean elkareragitea da helbu-ruaetaelkarrekinezagutzaknolabaitkonpartitzea?

Egia da oso erlazio estua daukagula bai ikasleen artean eta baita irakasleekin, baina helburua

6

7

agroekologianteknikari izateada.Nekazaritza“industrialak”bere teknikariak dituen bezala, nekazaritza eta abeltzantza ekologikoakedoorganikoakbereteknikariakbeharditu.

Itxipurukbigarreneskukoazokarekinlortutakoabidalidizue.Ihabarren bazkaria ere antolatu zen dirua ateratzeko helbura-rekin.Zertarakobaliatukoduzue?

Itxipuruneta Ihabarren lortutakodiruaCemep-eradoa.Ce-mepGobernuzKanpokoErakundebatda.NieznaizCemepenpartaide,CemepekduenMultidiver-sidadPopularagroekologiafakultatekoikasleanaizsoilik.FakultatearenbitartezetabertakoirakasledenRaulAramendyrenbitartezetaaurrerajarraitzekolaguntzabeharzutelaikusinuen.RaulekinhitzeginetaItxipururilaguntzaeskatzeaerabakigenuen.OrainlortutakodiruaekarriduteetaCemepenproiektuakikustendabiltzabaiOskarGartziaIrurtzundarraetabai,MirenUharteIhabartarra.

OinarrizkoHezkuntzangabeziahandiaduteArgentinan?

Hezkuntzangabeziahandiakdituztelairuditzenzaitneri.Hezkuntzasistemaosokonduktistadaoro-korrean eta gero badira oso atzerakoiak diren jarrera kultural batzuk eskolan asko goresten dituz-tenak.Bainatira,ezdutsakoneanezagutzen...

Etaosasunarloan?

Osasunalorreannikezdutezberdintasunhaundiriknabari.Egiada,lanadministratiboaedoburokra-zia, desesperantea izatera iristen dela bai hospitaletan eta bai orokorrean, baina medikuntza aurrera-kuntzenaldetik,nikusteberdintsugabiltzalahanedohemen.

Zeinasmorekinjoanzarete,itzultzekoarekin?

Asmoaitzultzeada,bai.Nikkarrerabukatzerakoanbueltatukogaraseguroaski,hauda,biurtebarru.

Denadela,hemengosenitartekoekinegunerokokomunikazioamantentzenduzue,ezta?

Bai,Marakbere lagunekinkontaktuamantentzendu. Ihabarkoekingehixeagobainaklasekideekinereeskutitzetaemailenbidez.Orainsorpresatxobatprestatudugelakoentzako.Facebookadelawhatsapadela,konektaturikgaude,jaja.Etazorionezfamiliakbisitatuegitengaitu,ezingarakexatu.

Atzera bueltatuta, erabaki berbera hartuko zenukete?

Ezdaukaguatzerabueltatubeharrik...hauau-keratu genuenetahaudisfrutatzenari gara.Egiadabatzuetanherriminizugarriasentitzendela, baina herriminak norbera lurrari, familia-ri, zein gogor loturik dagoen erakusten du eta horretaz jabetzeapolittada.Horrelakoespe-rientziabatekaskoaberastenzaitu.

Martinaren ametsakMartina film-laburra aurkeztu du Urko Mauduit irurtzundarrak. Sariak jasoak ditu eta herritarren harrera ona ere bai.

erreportajea

Lau urteko neskato pinpiriña naiz, Martina dut izena. Lau urteko neska irudimentsua naiz. Amets egitea gustatzen zait eta horietako amets batzuetan murgilduta nagoela, hegan ere egin dezaket. Lo zein esna nagoela irudikatzen ditut ametsak. Hodeietan pasatzen dut eguna, hala esaten dit amak. Nire pentsamenduetan murgilduta nagoela esaten diot nik. Gauetan, lotan amets egin aurretik lagun batekin elkartu eta jolasean igarotzen dut

denbora. Ilargia da nire lagunik bereziena. Handia bezain polita da. Ez du nirekin hitz egiten, baina, asko maite dut Ilargia eta berak ere bai neu. Oso ongi moldatzen gara. Gauero elkartu eta ongi pa-satzen dugu elkarrekin. Ilargia batzuetan handi-handia egoten da, borobil-borobila. Eta nik orduan, nire etxeko jostailuekin alderatzen dut; baditut borobilak diren jostailuak! Baloiak Ilargiaren itxura du! Beste batzuetan ordea, borobil erdia baino ez dit erakusten Ilargiak. Baina nik, baditut itxura berbereko objektuak ere eta pozik begiratzen diot Ilargiari. Besteetan Ilargiak platanoaren itxura ere hartzen du eta zatitxo bat baino ez diot ikusten Ilargiari. Zeruaren hondoan, batzuetan ez dut nire laguna aurkitzen. Eta jakin badakit, Ilargia dagoela. Horregatik, gauero-gauero jolasean arit-

8

zen naiz nire lagun bereziarekin, majikoarekin: Ilargiarekin.

Ametsenmunduanmurgilaraziduhemengoetaatzerrikojendea.Saritu

ereeginduteirurtzundarrarenlana.

MARTINA

Zenbaturtekoneskatoazara,Martina?4urteditut.

Ametsaskoegitenalduzu? Bai, ametsetan egan egin dezaket!

Esnazaudeneanerebai?Beno,Amatxokaldioroesatendithodeietatik

jeisteko.

Lagunberezibatduzugauetan... Bai, lagun berri bat egin

dut, ilargia, oso polita da eta asko maite nau. Gauero

elkartzengaraetaaskogustatzenzaitberarekinegotea.

Berarekinhitzegitenalduzu?Ez, nere lagunak ez du hitze-

giten,bainaosoondokonpontzengaraelkarrekin.

Zergatik zara bere lagun? Nere laguna oso berezia da,

majikoada.Bereformaduenedozeinobjetutanbihurtu

daiteke.Osodibertigarriadaberarekinjolastea!Egunero

irrikitanegotennaizberarekinegoteko.

Bainalagunhoribatzuetanezdazurekinizaten...Ez,beti

hor dago, esan dizudan bezala nere laguna majikoa da eta

batzuetan, ikustezina bihurtzen da! Ezin dugu ikusi, baina

hor dago

URKO

Zenbatdenborabeharizanduzulaburmetraiaegiteko?

Finantziazioaaurkitzea4urtekostazaigubainabehinhorilortuta,bosthilabeteingurua.3dimen-tsioekin lan egin duen lan taldearekin hilabete bat eta gero musika sartzeak edo soinu banda aukera-tzeabeste3aste,...

Ordenagailuzsortzendaguztia?

Bai,hirudimentsioetakoanimazioaiadenaordenagailuarenbitartezegitenda.InglesezbatzuetanCGIdeituohizaio,ComputerGeneratedImages,ordengailuzsortutakoirudiak,osodefinizioegokia.

NorainoiritsidaMartina,nonaurkeztuduzue?

Martina,niksortutakolaburmetraietatikdistribuzioserioenaizanduenada.Bisualkilanikzainduenaizanda.`BanatuFilmak´banatzaileaarduratzendaMartinalaburrajaialdietarabidaltzen.

Sariakerejasoditu,zeintzuk?

IruñekoZinemaldianNafarroakolabumetraionenaren“Alternatif”sariajasozuen.Osopozikgaudehorrekin!

Nazioarteraereiritsida...

Bai,egiaesanhorrekpiskabatharritugaitu.Ar-gentinakojaialdibateanaukeratuaizanzenduelahilabetebatzuketa2014kootsaileanChildren’sFilm Festival of Seattle-en proiektatuko da. Ezgenuen espero gure mugetatik kanpo aterakozenik,osomailaaltuadagoetamunduan...hala-nolaesanda“etxean”egindakoMartina,nazioar-teanikusteaizugarriada.

9

albiste laburrakEZKABABerriozar aldera abiatu ginen ibilaldia egiteko as-moz. Bertan, gida batekin hasi genuen paseoa.Baratza ekologikoak, errekuperatutako bi iturri, antzinako bideak... ezagutu genituen eta, ondo-ren, Ezkabara igo ginen. Tontorrera iritsitakoan,AlfonsoXII.aren garaiko gotorlekuaezagutu genu-en.Ondoren, “botillenhilerria” delakoa ikusige-nuen herrira jaitsi aurretik. Oso eguraldi ona izangenuenoinez ibiltzeko,elurra izanarren.Herri za-harrean iturri/garbitegi zaharrean bukatu genuen bisita. Dozena bat lagun elkartu ginen txangoan.

Mari Gorri, eskolako inauteri panpinaNireizenaMariGorrida,panpinaitxuraduenInauteri-pertsonaianaiz.Eafestahonetarakopolitaizatennaizen,paperugarizegina.Patxiksuematean,ahozabalikutzinahizaituztet,nirekealtueketasugardisti-ratsuakikusiz.Milaeskernirenahiakbetetzeagatik.HeldudenInauteriakarte.Ongiizan.MARI GORRI

10

18.KorrikaOstiralean oso goiz pasa zenkorrika Irurtzundik baina, hor-rek ez zituen animoak zapuztu eta jende asko animatu zen Euskarari bultzadatxo bat ema-tera. Pertsonaia mitologikoakeremenditikjaitsizirenhitzor-du berezi horretara eta Burgi-ren koheteak ere ez ziren faltan izan.

Mozorroaknon-nahi(Irurtzun)Urtetikurtera gero eta koadrilla gehiagoanimatzen dira bai mozorro ta bai karro-zakegitera.Bazkariherrikoiarenondorenarratsaldean frontoian giro ederra egon zendesfilean!

motzean

Abenduaren31-eanErgaMendirajendeaskoigozenurtebukaeraospatzera.

Urterolegez,SantaAgedakoplakkaleraateraziren.

Emakumeen jardunaldiak, martxoko bi aste ekitaldiz beteak!

Irañetakoiturburuagainezka.Urjariohandiazeramanetapasaiaikusgarriakutzizituen.

BarruraBegiratzekoleihoakproiektatuzenKultuEtxean.Urtarrilak11-eanBilbokomanifa.

Lehenengoaldiz,MendiJardunaldiakantolatuziren.

SakananGrebaegunaegonzen.

11

argazklick

12

13

2013Udaberria

14

UdaberriaApirila Maiatza Ekaina

15

Noizetanorajoanzara?

Abuztuaren13anetorrinintzenMexikokohiribatera.Uharte-Arakilgo mutil batekin, Aritz Razkinekin, eta Hondarribiakoneskabatekin,LeireOtxandorenarekinjoannaiz.

Zeinherritanzaudete?

Ikasketak amaitzera Mexikora joan da Aitziber Pagola (1992, Anotz). Dena

dela, abenduan eskolak hartzeari utzi eta bidaiatzeari ekin dio zenbait lagunekin

batera. Ia bost hilabete izanen da La Puebla de Zaragoza hirian, Mexikon.

elkarrizketa anotzetik-mexikora

AITZIBER PAGOLA (1992, Anotz)Agronomo Ingeniaritza ikaslea

16

Pueblan,milioietaerdibiztanledituenhiriada.BerezHeroicaPuebladeZaragozaduizena,baina,denekPueblaesatendiote.2.147metrotaradagoetaMexikoDF-tik2ordutara,HegoEkialderantz.

Ikastenzabiltza?

Ikasketakamaitzeraetorrinaiz,nahizetabueltanhainbatikasgai,praktikaetagradubukaerakolanafaltatukozaidanegiteko,nireazkenekolauhilabetekoadahau.

Zerikasiduzu?

IngenieriaAgronomikoaikastenarinaiz.Denadela,hemenberriaizandaitekeenezergutxiikastenarinaiz.Horrekegiaesandesengainatunau.

Hangohezkuntzaezberdinaalda?

Bai,zeharoezberdinada.Egiaesangaihorretandesmotibatutanago,interesagalarazidit.Hemeneskaintzen duten maila oso txikia da Nafarroako Unibertsitate Publikoan eskaintzen dutenarekin al-deratuta.Ezdutgauzaaskorikeginetainoizbainoemaitzahobeaklortuditut.

Zeindirulaguntzarekinjoanzara?

MomentuzbakarrikSantanderrekobekajasodutetaitzultzennaizeneanesperodutbesteakjasotzea.

17

Halako bekek murrizketakpairatuko dituzte heldu den ur-tetik aurrera. Horrek zer eraginizandezakeikasleengan?

Jende askok ez du atzerrirajoateko aukera aurreikusi ere eginen, dirurik gabe ezin da hala-kobidairikegin.Mexikoadibidez,oso merkea da. Bi eurorengatikbazkaltzenahalda.Bainabadiragarestiagoak diren herrialdeaketa kontuan hartu behar da, diru-laguntzak jasota ere, norberak aurreratu behar izaten duela dirua.

Mexikon,bisitakegitekoaukeraizanenduzue.Zerikusiduzue?

Gauza asko ezagutu dugu: herri txiki asko, osobereziak,Mexikon “Los pueblosmágicos” deitzendituztenak;Quetzalan,Zacatlan,Xilitla,Tepoztlan,Cholula,Atlixco...Koltaldeanereizanakgara:Ve-racruzen,Tampiconen,Mazuntenen...Bestehiri askotan:MexikoDF,Cuernavaca, San LuisPotosi,Oaxaca,Guanajuato...Mexikokokulturaezberdinekopiramideaskotanere izangara,baina,harri-garrienakTehotihuacanendaudenakdira(argazkianikustendirenak).Oraindikgeratzenzaigunaereezdagutxi:abenduaren3anLeirerekinCancuneranoa,QuintanaRooestatuaereezagutukodugu(PlayadelCarmen,Tulum...)etabueltakoan,abenduaren12ananaiarekinChiapasalderajoangonaiz.GabonetannirefamiliaosoahemenelkartukogarenezGuadalajaraezagutukoduguetabukatzeko12egunditutnonbaitenbakarrikgaltzeko...

Zerkharrituzaituztegehien?

Matxismoak.Gizarte-mailenarteandesberdintasunhandiakdaude:hezkuntzajasotzekoohituraezakkaltehandiaegitenduelaesanennuke.Denadela,jendeakahalmenekonomikotxikiaizandaerebetidagoeskaintzekoprest.Dagoendelinkuentziaetaarriskuaereezdanolanahikoa.

Bertako kulturan zer nabarmenduko ze-nuke?

Osobihotzonekoakdiraetabetilaguntze-ko prest daude. Egunerokoan dena dela,kaleko giroa arriskutsua da eta are gehiago emakumezkoaizanda.Tristeadabainaaldiberean errealitatea. Ni ezin naiz kexatusustoren bat bai hartu dudala baina ez di-date lapurretarik egin. Beldurra bai pasadudala, inoiz baino gehiago eta penagarri-adaegoerahau.Bainabidaietanezagutudugun jendea oso atsegina izan da gurekin, lagunaskoutzikodituguhemen.

Xota, harrobitik tiraka6 jokalari irurtzundar ariko dira Magna Nafarroa Xotan

erreportajea

Aurtengoamaila gorenean dabilen 16. denboraldia izanen da Xotarendako. Ohorezkomailari eustea izanen da helburu garrantzitsuena Imanol Arregi entrenatzaileak dioenez, inoiz baino irurtzundar jokalari gehiagorekin arituta ere.Harrobiari erreparatubeharizandioinoizbainogehiago,ekonomikokiezinizanbaitukanpotarrakerakarri.Horrega-tikXotakgerrikoaestutudu:plantillanjokalarigutxiagoetajokalarimerkeagoakariko

dira, eta harrobiaren aldeko apustua egin da,Alvaro atezainarekin eta Javier Saldiserekin. Araça,Ximbinha,Ivan,JonathanetaIraitzateradirataldetik,etaMarcTolrá,BarçaAlusportutzitakoaetaJonidirajokalariberriak.TaldeosogazteaduXotak,14futbolarizosatutakoa.Horietatik6jokalariirurtzundarrakdira:AsierLlamasetaAlvaroFuertesatezainak,RobertoMartil,IñigoAmezketaetaDanieletaJavierSaldisejokalariak.Gainontzekoakestatukojokalariakdira.Hortaz,agurbrasildarrei.

Xota,nondiksortua?

18

Kondairakdio1978ankoadrilaberekohainbatlagunelkartuzirelaIrurtzunen(Nafarroa),futbol txikiko edoaretofutbolekotaldeaosatuetaSakanakoetainguruetakotxapelketetanlehiatzeko.Urteakpa-satuahala,aisialdirakosortuzenakontuserioagoabihurtuzen.Halaere, inorkgutxik imajinatukolukeorduankoadrilaharkparatutakohaziakoraineginduenbalentria,etalordezakeena.

Espainiakoligetanmailazmaila igozenXota,1997-1998kodenboraldianOhorezkoMailara igotzealortuzuenarte.Irurtzungopistatxikigeldituzitzaionorduan,etaetxekopartidakjokatzekoIruñerajoan ziren. Klubaprofesionalduegin zen, etaMRANafarroabihurtu zen,«bereerroaketa izaeragaldugabe»,Arregirenarabera.

Mailari eusteko helburua izan du normalean MRA Nafarroak, baina denboraldi onak ere egin ditu: 2005eanfinalerdietaraailegatuzenligatitulurakokanporaketetanetaEspainiakoKopan,etaazkenhorretanlangaberberaerrepikatuzuen2007an.

• Jokalariak:AsierLlamas (atezaina),VictorArevalo (hego-atzelaria),MarcTolrá (atzelaria), IñigoAmezketa (hegoa), Jesus Solano “Jesulito” (hegoa), J. CarlosDelgado “Carlitos” (hego-pibota),RobertoMartil(hego-atzelaria),DanielSaldise“Dani”(hegoa),RafaelUsin(hegoa),JonathanDel-gado“Joni”(hegoa),JavierEseverri(hego-atzelaria),AlejandroPerez“Alex”(atezaina),JavierSal-dise(hegoa)etaAlvaroFuertes(atezaina).

• Entrenatzailea:ImanolArregi.

• 2.entrenatzailea:MigelHernandez.

• Medikua:JoseMariaLamo.

• Delegatua:TxumaSangüesa.

• Fisioterapeutak:LuisPelluzetaDiegoMurillo.

• Materialarenarduradunak:AntonioVilchesetaMikelDiestro.

• Xotakopresidentea:TatonoArregi.

www.xota.es

XotaklubarietaXotafundazioari lotutako informazioguztia.Ohorezkomailakoegutegia,partidenkronikaketabeste.Twitterra:@cdxota.Facebooka:ClubDeportivoXota.

Entrenatzaile onenari saria

Imanol Arregik, Magna Nafarroa Xorta areto futboleko entrenatzaile irurtzundarrak, jaso du Ramon CobosariaLasRozasekoFutbolHirian,OhorezkoMailakoaretofutbolekoaurrekodenboraldikoen-trenatzaileonenaizendatzenduena.BereibilbideagatiketabereportaerabikainarengatiksarituduteArregi.Irurtzundarrak13urteotanegindakolanaeskertunahiizandio,horrela,EspainiakoEntrena-tzaileenKomiteak.Izanere,RamonCobosariakaurrekodenboraldikoentrenatzaileonenaksaritzenditu eta Imanol Arregirekin batera aurten Renneseko entrenatzaile baina aurreko urtean Errealeko entrenatzailePhilippeMontanier,ElchekoentrenatzaileFranciscoEscribáetaJumillakoentrenatzaileJuanFranciscoGeasarituzituztenetabeste5teknikarisarituzituzten.

“Ilusiohandiarekin jasodutsaria, jakindaegindakolanagatikdela.Poziknago”,adieraziduImanol

19

Arregik. Irurtzundarrak gaineratuduenez, bere lana taldearen laguntza-rekin gauzatu du urteotan guztiotanetasariaguztioizabaldunahiizandu,taldekako kiroletan bakarrari ematea ezdelakobidezkoa,bereustez.“Sarianire bidearen parte bat besterik ez da, jaso ondoren denak berdin jarraituko duelako eta lanean segituko dugu, gogor”adierazidu.

MagnaNafarroaXota2013-2014

albiste laburrakAutopista elektrikoaren aurkaMaiatzaren 10ean, ostiralarekin, Autopista Elek-trikoaren kontrako martxa iritsi zen Irurtzunera.IrurtzunenbatuzirenbaiAltsasutikabiatuzirenakbaiLeitzatik atera zirenak ere (30 txirrindulari inguru). Arratsaldeko8akalderairtsizirenherriraetaharreraberoaizanzuten:txistorrada,trikitixak...Ondoren100pertsona inguru bildu ziren elkarretaratzean. Egunabukatzekoafariaetarockkontzertuaizanziren.

20

Etxarrendarra txapeldun JoseJabierZabaletaapirilaren27an,bi-nakako norgehiagokan txapelduni zan zenJuanMartinezdeIrujorekinbatera.JendeandanajoanzenMiribillarapar-tidaikustera.Pablo Berasaluzek min hartu eta par-tida bertan behera gelditu zen. Txa-pela jantzi ondoren, pilotariak eta lagu-nak afari batean bildu ziren garaipena ospatzera.

IrurtzunTelebistaJaioda.ITB.Aizpearen bultzadarekin, Irurtzunen proiektu gazte, umoretsu eta euskal-dun berri bat jarri zuen lehen harria.IrurtzunTelebista.Lorena Zabaleta eta Itziar Iragi kamara aurrean, Itziar Matxain kamara atzean, Urko Mauduit laguntzaile bezala, aben-turahonihasierapuntuaemanzioten.Herrian gertatzen diren gauzakmoduberri honetan ikusteko aukera dugu orain.

GoxuaTxapelketaaurrera.Atsegin handiz hartzen da negu-udaberri inguruan egitendentxapelketaberezihau.Urteakdiraospatzendela,hasieranITXONDOreneskutikantolatuaetagauregunIrurtzungokoadrillabatekantolatzenduena.Urte askotarako!

III.SlalomerakustaldiaApirilaren 13an Irurtzungo Akaborro po-ligonoaneginzenerakustaldia.Lauorduzarituzirenmotoekingozatzen.Motoezetaabiaduraren munduaz disfrutatzeko para-daizanzen.LarrazpietaMotorclubTrini-dad-ekantolatzendutenegunadahau.

21

de gonbidatuak. Herrianbarna kalejira egin ondo-ren, eskoletako frontoian ordu eta erdiko saioa eskaini zuten Irurtzungo Orritz dantza taldearekin batera. Arratsaldeko la-naren ondoren, talde guz-tiek batera, 130en batlagunek, eskoletako jan-tokian afaldu zuten eta kantuetadantzangozatu.

SakanakoIbilaldiHandiaApirilaren bukaeran ospatu zen Sakanako IbilaldiHandia.Aurtengoa24.edizioaizanzen.Ibilaldiaepikoa,historikoa,gogoratze-ko modukoa izan zela diote parte hartzaile askok. Denetarik izan zen bidean: izotza,elurra, haize bortitza, lokatza… Hala ere,547lagunekemanzutenizenaeta480in-guruaterazirenibilaldiaosatzera.Ikusgarriak izan dira Beriain mendian ate-ratako argazkiak. Zero gradu azpitik ibiliziren mendizaleak. Aurten nobedade batizanzenGaztelu-Larrazpil ibilbidea.Askozmotzagoaetaerrazagoa.Ematendumodanjarridelamendianibiltzearena.

Udaberriko folklore jaialdiaOrritzekurtero IrurtzunenUdaberri aldera antolatzenduendantza jaialdia, apirilaren20eaneginzen aurten.Hueskatik (Esplús herritik) etaGipuzkoatik (Lasarte-Oriatik) hurbildu zirendantza tal-

motzean

“PuraVida”,IñakiOtxoadeOlzareningurukopelikulaproiektatuzen.

HerriharresiaantolatuzenInasan,enpresatikmaterialaateratzeaeragozteko.

PublikoariGorrotoAntzerkiaetorrizenIrurtzunera,AnderLipus-ena.

SanJoanGauaospatuzen,ihoaldunetapertsonaimitologikoekinbatera.

albiste laburrakItxondo EgunaKirola oso modu alai eta partehartzailean ulertzen duenIrurtzungokolektiboadaItxondo.Aretofutbo-lekotaldeada,baina,horibainogehiagoerebai.Urtebatzuk joandiraEmakumezkoenFrontenis txapelke-tarihasieraemanziotenetiketabaitaGoxuatxapelke-tariere.Kirolamodukonpetitiboanulertzeazgainera,gozamen bide ere izan daitekeela uste dute eta hala erakutsi Joandenurtean, Itxondoegunaospatuzenlehenengoz.. Bigarrenamaiatzaren4an izan zen.Ar-ratsaldetikhasitapartidakjokatuziren,herrianbarnatabernaz taberna ibili ziren, afaria izan zuten ondoren etaItxondogauaizanzenegitarauarenamaiera.

22

Zabor bilketa Sakanako Mankomunitateak zabor bilketaren sistema berria jarri du udaberrian. Bilerak egindira herri guztietan eta zenbait zalantza argitudira.Konpostatzearen aldeko apostua izan da eta batez ere, materia organikoa bereizteko beharra nabarmenadelaageriangeratuda.Horrexegatiketxe bakoitzak konposta egin behar du etxean, soilik materia organikoa bereizita. Konpostaongi egin ahal izateko ikastaroak eskaini dituzte Irurtzunen.Denadela,zaborbilketaberrihauezdaguztiongustoko izan. Herrian sinadura dexente bildudirasistemahorrenkontra.

argazklick

23

2013Uda

24

UdaUztaila Abuztua Iraila

25

Hango unibertsitateak eta hemengoak antzekoak al dira sistemaz?

Ezberdintasun asko dago. Hasteko, Alemaniako unibertsitateetan bi klase mota eskaintzen dira: “Vorlesung” delakoa, guk ezagutzen dugun ikasketa, irakasleak ikasleen aurrean ematen duen eskola, alegia, eta bestetik, “Seminar” delakoa, horretan elkarrekintza oso garrantzitsua da. Filosofiaren kasuan, testuak irakurri behar dira eta ondoren horien inguruko kritika edota iruzkinak egin behar dira. Eztabaida da garrantzitsuena. Gai- nerakoan, klase ordu gutxiago daude eta ikasleek independenteago izan behar dute beraien ikasketa proze-suaren arduradun osoak direlarik. Horrek esan nahi du ordu asko sartzen ditugula liburutegian. Liburutegia haien santutegia da.

Filosofia ikasi du Jule Goñik EHUn. Orain

Alemanian ari da ikasketak sakontzen. Bide batez kultura eta ohitura berriak ezagutzen ari da.

elkarrizketa erasotik-alemaniara

JULE GOÑI(1985, Eraso)Filosofian lizentziatua

26

Zertara joan zara Alemaniara?

Filosofiako Master bat ikastera etorri naiz hona. Izan ere, Euskal Herriko Uniber-tsitatean Filosofiako lizentziatura ikasi nuen, 2008an bukatu nuen eta orduz geroz-tik lanean ibili naiz gauza ezberdinetan. Baina ikasketekin jarraitzeko gogoa nuen, eta ikusita Nafarroan edo inguruan Masterrak oso garestiak direla, hona etortzea erabaki nuen. Hemen unibertsitatean ikasten ari naiz eta lan txikiak egiten, mini-job direlakoak.

Zein hizkuntzatan aritzen zarete?

Klasean, alemanez. Kalean batez ere alemanez, zenbaitetan gazteleraz, ingelesez gutxitan eta eus-karaz inoiz ez!

Non bizi zara?

Pisu batean bizi naiz unibertsitatetik ez oso urruti, ikasle pisu batean, neska aleman batekin. Auzo la-saia eta “Neustadt” edo martxa dagoen auzotik na-hiko urruti… baina tira, txirrindulaz edota tranbiaz edonora irits zaitezke!

Zenbat denbora izanen zara bertan?

Ikasturte amaiera arte izanen naiz hemen (dena ongi badoa, gutxienez!). Hemen klaseak uztaila amaieran bukatzen dira eta azterketak eta lanak emateko epea iraila izaten da.

Zer bisitatu duzu?

Oraindik gauza gutxi. Berlinen izan naiz pare bat aldiz, baina bertan izana nintzen jada. “Sächsische Schweiz” delakora egin genuen ateraldia, “Sajoniako Suitza” izenez ezagutzen den toki polit batera. “Suitza” esaten di-ote “mendiak” daudelako, baina ez dira Euskal Herrikoak bezain garaiak, bertako harkaitz garaienak 500 bat metro ditu! Baina oso toki polita da eta sajoniarrak oso harro daude haien “Suitzaz”.

Zer iruditu zaizu bereziena?

Alemanian izan nintzen aurrenekoan gauza asko iruditu zitzaizkidan ezberdin eta arraro. Esaterako, ale-manak, agurtzerakoan, “besarkada” bat ematen diote elkarri, baina ez dira guk ematen ditugun besarkaden antzekoak, baizik eta hurbilpen motz bat, sorbaldan zaplada pare bat emanez. Hasieran hori izugarri arraroa egiten zitzaidan. Izan ere, euskaldunok agurtzerakoan nahiko hotzak garela esango nuke, buruarekin keinu bat egin eta alde. Edo bestela, norbait atxutxatu nahi baduzu, zukua atera arte egiten duzu. Eta hemengoa tarteko gauza bat da, mundu guztiarekin egin behar duzun zerbait da, formalitatez, baina ez dira benetako besarkadak.

Bertako kulturan, zer aipatuko zenuke?

Gauza asko aipa daitezke, baina azken egunotan, batez ere, alemanen zehaztasuna eta kritika egiteko joera ditut buruan. Galdera bat egiten dizutenean, ez dira bakarrik usteen mailan geratzen, iritziak ongi argumen-tatzea eskatzen dizute. Bestetik ere, oso kritika zaleak direla esango nuke, beti ere kritika positiboa, eta inoiz

Zein laguntzekin joan zara?

Etorri baino lehen beka bat eskatu nuen DAAD e-rakundean (Alemaniako eta atzerriko ikasleen inter-kanbioak antolatzen dituena), baina ez nuen esku-ratu. Beraz, laguntzarik ez! Ditudan sos apurrekin biziraun behar dut!

27

28

ez pertsonala. Badakite emozioak eta egindako lana ezberdintzen kritikatzerako orduan. Eta kritikak onartzen ere badakite. Beraiek kritika aurrerapausoak egiteko gida edo tresna bezala hartzen dute, pistak balira bezala, ez dute gaizki hartzen halabeharrez. Nire ustez, hori da guri falta zaiguna, oro har.

Erasmus bekak, eta antzeko beste zenbait murriztu nahian dabiltza, zer iruditzen?

Estatu espainiarrean hezkuntza, osasuna eta gainontzeko zerbitzu publiko guztiekin egiten ari direna sarraski hutsa iruditzen zait. Erasmus bekak, aldez aurretik ere, ez ziren inolako dirutza, eta ziur beste nonbaitetik ere murrizten ahal zutela (guztioi bururatzen zaizkigu pare bat gauza) hori mantendu ahal izateko. Eta gauza bera iruditzen zait ongizate-estatuko murrizketa guztiei dagokionez.

Aukerak murriztuko dituztela esanen zenuke?

Hezkuntzan murrizten den xentimo oro aukera murrizketa bat da.

Errepikatzeko esperientzia iruditu al zaizu?

Oraindik nahiko hasiberri naizenez, ez dakit balantzea egiten dezakedan, baina Alemaniara ziur bueltatuko naizela beste noizbait.

Bueltakoan zein asmo?

Bueltatzerakoan bertako bizitzarekin jarraitzea espero dut, ahal den moduan. Iruditzen zait kanpora joaten garenok asko eskatzen diogula bueltatzerakoan etxeko giroari. Kanpoan izan garen garaia bezalakoa izatea espero dugu. Eta erlatibizatzea beharrezkoa dela uste dut.

Elikagaien bankua Eguneroko otorduak bermatzeko otzarak

erreportajea

HilabeterobanatzendituzteIrurtzunenelikagaiezbeterikosaskiakedootzarak.Gehienbehar dutenentzat ezinbetsekoa da halako bat jasotzea, bestela ezin izaten baitute egunerohiruotorduegin.

ElikagaienBankuabeharrakdituztenfamilieilaguntzekohelburuaduenegitasmoada.DuelahamabiurtehasizirenIrurtzunenelikagaiakbehartsueneibanatzen.Hasierahaietanseifamiliazirenjanarieskeaneurenganajoatenzirenak;aurtengoudan,ordea,70familiarieskainibeharizandietelaguntza.Unehonetan59dirahilabeteanbehinIrurtzungoElikagaienBankutikjanariajasotzendutenak;gehienakbertanbizidirenakizanarren,badiraingurukoherrietatikdatozenbatzukere.

BizilagunenbeharrakikusitajarrizutenabianElikagaienBankua.Hasieranlantxikiazenegitenzutena,xumea.Seifamiliarentzatelikagaiakbiltzeaezindaoraingo60familiarentzatbiltzearekinalderatu.Errazmoldazitezkeenlaulagunenartean,(BasiDorronsoro,AntonioOrtiz,MariCarmenCruzetaLuisMartil),bainaorain,langarrantzitsuaegitendute,eureneskubaitago,heinbatean,familiaaskorenotorduakbermatzea.

ElikagaienBankuakbeharrezkoaduenjanariaNafarroakoElikagaienBankuaFundaziotikjasotzendu.Erkidego osora banatzen du janaria, eskualdeka osatu diren taldeen bitartez ahalik eta jende ge-hienartatzeko.HilabeteanbehinIrurtzunahurbiltzendakamioia1.200kiloingurujanarirekin.Horrez gainera,EuroparBatasunetikereiristendalaguntza,lauhilabeteanbehin.Irurtzungoboluntarioek

29

egiten dutena da, elikagai multzo hori sailkatu eta familia bakoitzari hilean-hilean ematen dietena kutxetan banatzea, familiari berea, pertsona kopu-ruarenarabera.

Aipatu moduan, lau lagunek egiten dute hori.Hasieran,ezzitzaienlanzamahandiaegiten,seifa-miliariprestatzenbaitzizkietenjanari-kutxak.Orain,ordea, lanapilatzenzaiehilabetetikhilabeteraetaordu asko behar izaten dituzte horretarako. Lanikastunenakamioiairistendeneanizatenda.Kamioia

hustutzeaksortzendiezailtasuna.Lanboluntarioada.Denadela,geroetafamiliagehiagorenlaguntza eskaera jasotzenhasi zirenean IrurtzungoGizarteZerbitzuarekinharremanetan jarri ziren.Biurtedira elkarlanean ari direla; beraiek familien datuak aztertu eta erabakitzen dute Elikagaien Bankuaren laguntza dagokien ala ez, kudeaketa lana egiten dute batez ere; eta aipatutako lau bizilagunek iristen denjanariaantolatzenetabanatzensegitzendute.Laguntzabeharizatendutelanhorretarakoetaherritarreideialuzatzendietepartehardezaten.

Otzara bete otordu

Denetarik izaten da banatzen dituzten kutxetan, hilabetearen arabera betiere. Faltan ez direnenartean:arroza,dilistak,babarrunaketa lekak.Gainera,olioaetaesneaerebanatzendituztebaitagailetak,kontserbakolatak,tomatea,jogurtak...Produktufreskoakereiristendira,batezerefrutaeta barazkiak, eta horiek ahalik eta azkarren banatzen saiatzen dira zaborretara bota behar ez iza-teko.EuroparBatasunetikdatorrenarekinoinarrizkoproduktuakeskuratzendira,etaNafarroatikda-tozenekinosatuegitendutesaskia.

Hilabeteanbehinbanatzendituzteotzarahoriek.Gehienetanhilabeteerdialdekoostegunarekiniris-tenda IruñetikNafarroakoElikagaienBankuko janaria.Kamioiahustuetagauzaktxukunduegitendituztearratsaldean.Ostiralgoizeanegitendutebanaketa.Horrela,familiakjanariadutenegoitzarajoatendirabila,gizartezerbitzuazegoenegoitzara.

Krisiaren eragina Elikagaien Bankuan ere antzeman dela diote. Eskarian esaterako. Hamabi urte joan dira elika-gaienbanaketaegitenhasi zirenetik,eta,ordutikhona,haziegindabertakoenegoerarenzailtasuna.Esannahida hasiera batean gehiago zirela atzerritarrak laguntza eske joaten zirenak, baina duela zenbait urte parekatu egin da hori, eta, orain, etorkinak zein bertan jaiotakoak hurbiltzendiraeurengana.Familienarteanbeharhandiadagoelaustedute.Saskiakjasotzeraetortzendirenenar-teanbehintzatbai.Oinarrizkoerrentajasotzendutezen-baitfamiliaketa400euroingururekineginbeharizatendioteaurreegunerokoari.Ezinezkoazaiesaskihauetakobat jaso gabe aurrera egitea, askok seme-alabak ere badi-

tuztelako.Besteaskokoinarrizkoerrentaezdutejasotzen,bainaegoeraantzekoadute.Irurtzungoakizateaetadiru-sarreratxikiakjasotzeadaotzarajasotzendutenenperfila.

Elikagaien Bankua, laguntza eske

HilabetebatzukdiraboluntarioenzerrendaosatzenaridirelaGizarteZerbitzuan.Arazoada,jendeakizena eman duela bai, baina, oraindik inork ez duela Elikagaien Bankua proiekturako bere burua es-kaini.Laguntzabehardute,hilabeteanbehinkamioiairistendeneanjanariguztiadeskargatzekoetaudalakuztendienpisuanantolatutauzteko.Familiabakoitzariberekutxaprestatzekoerelaguntzaongietorrikolitzaiekelanhandiabaitalaurenarteanegiteko.

Azaroaren17anelikagaienbilketahandiaantolatuetaarrakastahandiaizanzuten.

Irurtzungojendeaoharzedinnahizuten,eurenlanazertanzetzanetaeurekereparteharzezaten.Pilotapartidakantolatutajendeaskohurbilduzenpilotalekura.Helburuabetezuten:hurbildutakoguztiekelikagaizbeterikopoltsabateramanzutenetahorrentrukegozatuahalizanzutenpartidaeta,orohar,arratsaldeaz.Ahaldutenheineanherritarrekerelaguntzeadaxedea.Eguneanbertan,gainera, zozketa baterako txartelak saldu zituzten eta atera den diruarekin sortzen diren gastu txikiak betetzeadazeratarakoa.Gaineraaipatubehardaazaroaren29aneta30eanIruñeanegindelaelik-agaienbilketaerraldoiaNafarroamailanetahorierearrakastatsuaizandelaoso.

31

Irurtzungoaz gain, zoritxarrez, Saka-nanbadabesteElikagaienBankurik.Uharte-Arakilen duela sei hilabete hasi da jubilatu talde bat elikagai bilketaegiten.7 familiari eskaintzendietehalakosaskiahilean,20pertso-nari. Etxarri-Aranatzen ere 30 fami-liari ematen dizkiete otzarak eta Al-tsasunerehasiakdiralanberean.

albiste laburrakEskubideen aldeko mobilizazioak Azkenurteotanjasandakooinarrizkoeskubideengalerageroetahandiagoada.Eskubideakkendu,murriztu edota ordaintzera behartzen gaituzte. Horren ondorioz herritar asko egoera oso larriandaude.Gurebailararibegira,argiikustendugunolagureehunindustrialadesegitenaridiren.Gauregun,Irurtzunen220langabedaudeetaArakilen87.Hauda,populazioaren%25laneginezinikdago.Inasaren kasua, esaterako, onartezina da.Martxan jarraitzeko aukerak egon arren, 115 lan-postubermatzeaekarrikolukeenaitxietadesengindute.Bestesektorebatzukeremurrizketetanoinarritutakopolitikakjasatendituzte.Herrikosaltokiakkasu.

32

Euskaraz bizi nahi dut Asteburua hautatu dute Irurtzun eta Arakilen Eus-karazBiziNahidutekimenarekinbategiteko.Ibilal-dian oinez egin zituzten zenbait kilometro, euskaraz bizitzekonahiaaldarrikatubitartean.Dozenakala-gunelkartuziren.Biibilbideereprestatuzituzten:bata luzexeago, helduentzat eta bestea laburragoa etaanimazioarekin,haurrentzako. IonBarbarinenlaguntzarekin haurrek ibilaldia antzerkiarekin go-zatuzeginahalizanzuten.

Orritz Egiarretan Egiarretako plazan jendetza bildu zen dantzariek es-kaintzeko zituzten dantzak ikustera. Zieko eta arku- dantzak izan zuten arrakastarik handiena. Kolorez,musikaz eta ikuskizun politaz bete zuten Egiarretako arratsaldea.

Arakildarren eguna Uztailaren25eanospatzenduteArakildarrekeureneguna,San-tiagoEgunarekinbatera.Goizean,ItxasperrikoElizanmezaiza-tendute.Ondorenhamaiketakoaetaerraldoiakikustekoaukeraerebai.AurreskuadantzatzendieteetadantzaemanaldiaereizanohiduteElizarenalboan.Bazkarianbiltzendira,ondoren,etaarratsaldeanmusikaetadantzaizatendutegozagarri.

motzean

IrurtzungoFestakbetikomoduanosojendetsuakizanzirenetagiroonaizangenuen.

“UdanEuskaraz”egitasmoarekin,txikientzakoetaeuskeraz,abuztukobiastebetezituzten.

Autopistaelektrikoa;baialaez?Hogeitahamabostherritaneginzirenherrigaldeketaktentsiohandikolineariburuz.NafarroanetaGizpuzkoaneginzirenherrikontsultak.Herriguztietanirabazizuenezezkoak.Partehartzeaosohandiaizanzen%62-aetapartehartutako100%linearenkontraazalduzen.

33

Orritz Goldaratzen Herrikofestetanezindiramusika eta dantza faltan izan. Orritzek jarri zituenpausoak. Frontoian es-kaini zuten ikuskizuna eta bazkarian bildu ziren ber-taratutakoak.

GanaduFeriaIrurtzun eta Arakileko udaletxeak bultzatuta aurten Bertoko arrazen Ganadu Feria antolatuzen.

argazklick

34

35

2013Udazkena

36

UdazkenaUrria Azaroa Abendua

37

NoizjoanzaraBratislavara?

Irailaren19anhartunuenHondarribitikBratislavarakobidea.Momentuanbertan ez nuen oso argi zertan nenbilen, ez nora ez zenbaterako nento-rren.Hegazkinahartuetadenboraluzebatezetxeraeznintzelabueltatukozen nekien gauza bakarra!

Irailan egina du Goretti Iriartek Bratislavarako

bidaia. Ikasketak atzerrian egiteko

aukera aprobetxatu eta hiruhilekoa eginen du

bertan.

elkarrizketa irurtzundik-slovakiara

Goretti Iriarte(1992, Egiarreta)Geomatika eta Topografia ikaslea

38

Zertarajoanzara?

Erasmusbekaaprobetxatuzkarrerakolauhilabetebatatzerrianegiteraetorrinaiz.Gainerabidebateznireinglesalantzekoetorrinaiz,benoinglesaikastekoegiaesan…jaja!Esperientziaberribatbizitzera,gauzaberriakprobatzera…

Norekinjoanzara?

Babakarriketorrinintzen…A lo loko!! Unibertsitateko gelako dezentek bota genuen Erasmus bidez joatekoeskaeraetadenoklekudesberdinakaukeratugenituen.Bakarriketortzeakbeldurpixkabatematenzidan,egiaesan,hastekohizkuntzagatik,etahegazkinagatik,bainaarazorikezazkenerako!

Zeinikasketakegindituzuetahanzertanarizara?

GasteizenGeomatikaetaTopografiaGradua ikastennabil.Haunire laugarrenurtea izango litzakeetamailahonetanhautazkoikasgaiakdirenezorokorreanhorietakobatzukBratislavanegitennabil.Bratislavanhalaereingeniaritzazibilaegitennabil.Hemendenadadesberdina!

Hango unibertsitatea eta hemengo antzekoak al dira sistemaz?

Buff…ez! Berez biek Bologna aplikatua dute, baina oso desberdinak dira biak. Hala ere, batzuetan kulturalki

39

desberdinak garelako dela iruditzen zait. Bratislavakoa askoz handiagoa den arren harreman estuagoa dute ikasle-irakasleen artean. Azterketak ikasleak nahi duenean egiten dira, hasteko, bakoitzari hobekien datorkionean: gauza bera gertatzen da la-nak aurkezteko datekin eta praktikak egiteko egunekin. Gasteizen hori ez da posible!! Datak zuzendaritzak edo irakasleak jartzen ditu eta, orokorrean, ez dira aldatzeko prest egoten.

Zein hizkuntzatan aritzen zarete?

Ai hizkuntza… Ni hona nire ingelesa praktikatzeko asmoz etorri nintzen, bai; Europa erdialdea zenez ba pent-satu nuen beno ingelesarekin ongi moldatuko zirela... Ba bai zera! Slovakian jendeak ingelesa Euskal Herrian bezalaxe edo gutxiago daki! Baina beno, ni bezalaxe, leku desberdinetako Erasmus pila gaude, Polonia, Litu-ania, Alemania, Frantzia, Turkia, Kroazia, Belgika, Espainiakoak… Eta gure artean elkarrekin komunikatzeko ingelesez moldatu behar! Hala ere espainiarren artean (gehiengo absolutua dira) katalan mordoa dago; beraz ingelesaz gain katalana ikasten nabil baita ere, jaja. Eta beno, klaseak ere ingelesez ditut. Hori bai, keinu eta eskuen hizkuntza ez da sekula ahaztu behar ee! Slovakieraz hitz gutxi batzuk ikasi ditut dagoeneko baina ez gehiegi… Ahoj (Kaixo), dovidenia (egun on), dobre (ongi), ano (bai), ryza (arroza), kuraci (oilaskoa)…

Non bizi zara?

Ikasle egoitza batean bizi naiz, ohikoena da hemen. Prezioz sekulako aldea dago pisu baten eta ikasle egoitza baten artean. Bizia hemen Euskal Herrikoa baino askoz merkeagoa da eta ikasle egoitza horrekin bat dator; pisuak, berriz, Euskal Herrian bezain garesti daude. Ikasle egoitzak oso handiak dira. Ni nagoenean ezingo nuke zenbat bizi garen esan, asko! Bostehun bat erraz… Hori bai, bakarkako gelak aurkitzea ia ezinezkoa da, bi edo hiruko gelak izaten dira normalean.

Zein laguntzarekin joan zara?

Beno, hau kontu zaila da. Oraingoz Europar Batasunak ematen duena dirulaguntza eta Espainiako Gobernu-

ak ematen duenarekin etorri naiz. Susto ederra izan dugu Wertekin, egia esan… Eta ia Nafarroako Gobernutik zerbait jasotzerik ere badudan. Bankuek ere eman ohi dituzte baina Euskal Herriko Unibertsitatean ikasten dudanez ezin Nafarroko bankuen laguntzarik jaso eta nafarra naizenez ezin Euskal Autonomi Erkidegoko bankuen laguntza jaso.

etatik geroz eta diru gutxiago ematen dute. Ez dakit noiz arte izanen den aukera hau, baina diru laguntzarik gabeko unibertsitateen arteko trukean geratuko delakoaren itxura osoa du.

Zenbat denbora izanen zara Slovakian?

Sei hilabetetarako etorri naiz hona, otsaila erdialdera arte. Baina eguberritan Irurtzunera itzuliko naiz Olentze-rorekin batera, jiji. Egia esan, denbora konturatu gabe igarotzen da…

Zer bisitatu duzu?

Ba egia esan lekuak bisitatzeko toki aproposean nago. Lehenago esan bezala bizitza hemen askoz merkeagoa da. Bratislavak hiri bezala egia esan ez du ezer, alde zaharra eta Slavinen monumentua. Slovakiako zenbait hiri bisitatu ditut dagoeneko, Nitra, Travna, Kosice, Trencin, Zilina… Slovakiatik hala ere politena gazteluak dira. Herri eta hiri gehienetan gaztelu bat dago. Horien artean Oravako gaztelua eta Spissko gaztelua izan dira oraingoz ikusi ditudan politenak. Izugarri handiak biak eta zoragarriak. Cicmany-ko herria ere oso polita da, hau slovakiako herri tipiko bat da, etxe guztiak egurrezkoak eta margoz beteak dira. Vienan behin baino gehiagotan egon naiz (ordubetera dago), Brnon, Txekiar Errepublikan, Slovakian, Serbian, Krakowian... A ze nolako hotza!!!! Auscheitzera joan ginen bertatik eta benetan joan beharreko lekua da, ez da bisitatzeko leku batere xamurra baina hori ikusita gauzen benetako dimentsioaz errazago konturatzen zara. Bai-na beno Praha eta Budapest bisitatzea geratzen zait orain-dik…ea badudan astirik!

Zer iruditu zaizu berezien?

Beno egia esanda bereziena Slovakiako herri txikiak iruditu zaizkit. Xarma berezia dute. Bestalde bisitatu ditudan leku guztietatik, hemengo gaztelu desberdinak izugarri gustatu zaizkit. Auschwitzek asko in-

40

Zenbatekoa da diru laguntza?

Europar Batasunak 115€/hilabeteko emateko konpromisoa du 2013/2014 ikasturterako. Datorren urtean ikusi be-harko; konpromisoa aurten bukatzen da eta berritu ala ez eztabaidatzen omen dabiltza. Espainiak zenbat emango, ikusi behar, Wertek erabakiko du, baino 100€ ingurukoa izan beharko luke.

Aukerak murriztuko dituztela esanen zenuke?

Beno hori jakina da baietz. Alde guzti-

gauza desberdin asko ikasten dira. Pertsona benetan jator eta onak ezagutu ditut hemen. Baliteke horietako asko sekula gehiago ez ikustea, batek daki, baina beti-rako oroituko dituzun horietako batzuk izanen dira. Kul-tura eta pentsamolde desberdina edukiz elkarrrekin nola konpartitu dezakegun ikustea bikaina da. Leku berri eta desberdin ugari ikusteko primerako bidea da gainera. Erasmusen distantziak motz geratzen dira!!

Bueltakoan zein asmo?

Bueltakoan Gasteizen marroi ederra daukat! Oraindik beste urtebete igaroko dut bertan; ikasgai batzuk bu-katzea geratzen zait, beraz, hemengo ikasle bizitza ona ahaztu (ez baitut ia- ia ezertxo ere egiten) eta karrera bu-katu beharko dut. Eta horren ondoren, batek daki! Gero gerokoak!

presionatu nau ere egia esanda. Bestalde, bereziena hemengo or-dutegia iruditu zait, hori iada bitxikeri moduan. Goizeko 7tan denak beren lanpostuan daude eta arratsaldeko 5etan denek bukatua dute zeregina. Bazkal ordua hamaika terdietan has-ten da… uff hori ezinezkoa da niretzat!

Bertako ohituraz zer aipatuko zenuke?

Edateko ohitura handia dutela. Eta kontrolik gabe gainera! Bueno bai, asko edaten dute eta sekulako moz-korraldiak harrapatzen dituzte! Ez dira atzerritarrekin oso irekiak orokorrean, hirian bertan ez behintzat. Baina hizkuntzagatik izan daiteke. Jendeak slovakiera baino ez daki gehiengoan, eta hau arazo txiki bat da guretzat.

Errepikatzeko esperientzia iruditzen zaizu?

Bai! Gauza eta kultura desberdinak ezagutzeko bide bikaina da. Leku guztietako jendearekin elkarbizitzan

Taupada guztiak bat egindako agurraIrurtzungo kiroldegian, Fran Idareta, Haize Berriak banda eta Irurtzun, Etxarri Aranatz eta Altsasuko abesbatzak elkarrekin entzun eta ikusi ahal izan zituzten herritarrek emanaldi berezi batean.

erreportajea

Etxean eta etxerako, ibarrerako, sortutako ikuskizunarekin oholtzetatik despedituko daFran Idaretamusikaria. Irurtzundarrak sortu,moldatu eta ekoizturiko Taupadak ikuski-zunarenazkenekoemanaldia izanda.Akordeoilariakberealdamenean140abeslarietamusikariizanditu“euskararenjatorrimitologikoetansakontzenduenikuskizunmusikala”eskaintzeko. Gainera, Gorka Hermosa (bandoneoia), GarikoitzMendizabal (txistua) eta

JoaquinTaboada(pianoa) izanditu lagun.Ekitaldia Irurtzungoerraldoietaburuhandienkonpartsaomentzekoereizanda.Haienpertsonaietakobatzukikuskizunekoprotagonistadira,gainera.

«EuskararenjatorriaSakanandago»esaldiaetxeanadituizanduIdaretak.Hitzhorienoinarrianeus-kararenjatorrimitologikoadago.Soinujotzaileakesanduenez,XVI.etaXVII.mendekoeleberrigile ospetsubatzuenadierazpenakdituoinarri.Haienesanetan,euskaldunakAitorrenetaNoerenon-dorengoakziren;haienbilobaTubalenak,hainzuzen.Genesiarenarabera,NoerenontziaAraratmen-diangeldituzen,baina,eleberrigilehorienustez,Aralarmendiarekinnahastuziren.«Horregatik,giza-teriaren lehenengo biztanleak Sakanan kokatu zirela uste izan zuten, eta Aitorrek eta Tubalek euskara irakatsizietela»,azaldudu.

Horduabiapuntuaikuskizunak,eta,horregatik,hemengobertakotaldeekpartehartudute:«Euskarahemensortuzelaabestuduguelkarrekin»,dioIdaretak.Mezuhorizabaltzeko,berriz,musikaerabilidute,hitzekinazalduezinlitekeenabestehizkuntzabatekinezagutaraztekoasmoz:«Euskaraeuskal-dunonbihotzada,gurebizitzarentaupada,guretaupadarenbizitza».

42

Era berean, Aralar mendia pertsonaia mitologikoen gune nagusia izan dela uste du soinu jotzaileak, nagusikiMarirena.Horregatik,harimintzozaionkantuarekinhasiduikuskizuna.Bestalde,euskaraktaupadariksendoenakegindituenherrieisojarridaIdareta:Lantz,JaurrietaetaOrreaga.Haieierekantubanaeskaini die, berakondutakoakdenak. Kantu gehiago izanendira, harik eta ikuskizunaLingua Navarrorumabestiarekinbukatuarte.Aitorren hizkuntza zaharra kantuarenbertsio«bitxia»delaazaldudusoinujotzaileak.

Emaitzarekin kontent

Idaretapozikdaikuskizunakizanduenharrerarekin.“Altsasun,aurrenekosaiorakosarrerakbezperanagortuzirenetabigarrensaioanhirulaurdenaksalduziren.EtxarriAranatzen,250sarrerainguru.Jen-deahunkitzealortugenuen:ezinbestekoazenTaupadaklelopeanprestaturikoikuskizunbatentzat”.Idaretakesanduenez,eurakerehunkitudiraoholtzagainean.Ikusleenaurreanemaitzakharrigarriakizanzirelakoetaentseguetanjendeaaskoahalegindudelako.Bainazuzenekosaioetan,emaitzeisoeginez,ahaleginabiderkatuegindelaargigeratuda”.

Orain dela gutxi Suediako unibertsitate bateko zientzialari batzuek abesbatza batean abesten duten pertsonenbihotzekaldibereantaupadaegitendutelaargitaratudute.Horrenarabera,abestenhasietasegundogutxitara,bihotzguztiekerritmoberdinadaramate.Hauda,bihotzaskotaupaka,bainahalaere,guztiakbatizanenbalirabezalajokatzendute.Haudaegunhauetaneureigertatuzaiena:bihotz askoren taupaden bitartez gauzak adierazi arren, bihotz bakar baten taupadak izanen balira bezalasentitudituzte.Hauda,musikarienaetaentzuleenabateginda.

Idaretak, bihotzez, bere esker ona azaldu die ikuskizuna posible egin duten musikari eta abeslari guztiei.Abesbatzetakozuzendariei:FerminIdareta,AliciaArmendarizetaInmaArroyo.Eskeronekohitzak izanditu baitaere“erantzunkizungarran-tzitsua”hartuduenLuisOrduñarendako.“Horienaguztiena izandaTaupadak ikuskizunarenmeriturikaipagarriena”. Betisa Anda, Amaia Ijurra eta PatxiMikeo kultur teknikariei eta lan egiten duten udalei ereluzatudizkieeskerrakmusikariak.

Alberto Gonzalez moldatzailea, Mikel Mendibil di-seinatzaile grafikoa, Amaia Erdozia etaOscar Cor-rozakamerak,AmaiaAmilibiaargazkilariaetaJorgeCordon soinu eta argi teknikariaren lanak ere esker-tudituproiektuarensortzaileak.

43

albiste laburrakTxep taldearen emanaldiakIhabarren, Irurtzunen eta Egiarretan aritu dira Txep taldeko musikariak oholtza gainean. Beti euren ja-rraitzaileakalboandituztela.Jendeaskoanimatzendaabestiakkantatzeraedojotzera.

44

Etxaleku dantzan jarri zuten HerrikofestetangonbidatuzituztenOrritzdantzataldekokideak.Ordubetekoikuskizunaeskainizuten,zinta dan-tzarekin edo Tuterako jota dantzarekin. Bikoteka dan-tzatutako jota eta porrusaldak ere txalo zaparrada han-diaeramanzuen.

Iskidi taldearen emanaldiakAurtenISKIDI,TxantreakoIhoaldunekinbateraGernikakoEuskalFestanarituziren

Elkartasunaren txondorra LatasanElkartasunerako txondorra altxatu duteLatasan.Hamaregunenburuanikatza eskuratzen hasiak ziren eta as-moa, ateratako ikatz hori saltzearena da.LortutakodiruaIruñekoParis365jantokisolidarioariemateada.MikelOkiñenaetaMarioGoyenekantzina-ko ogibidea berreskuratu dute. Hel-burua elkartasunerako dirua lortzea izan bada ere, jendeari erakutsi nahi izan diete zer nolako ogibidea zen ikazkinarena. Bide batez, Imozko Bi-dexken Ibilaldia erakargarriago egi-teko beste ekimen bat ere izan da txondorrarena.

45

Kaxeraz.comIhabartarbatenproiektuaabiandadagoeneko.Azaroa-ren azken egunetan aurkeztu zuten kaxeraz.com web-gunea. Lur,Amaia,AneetaMaritxudiraprotagonistak.Panpinak dira, kaxera jantziak soinean daramatzatela.Bakoitzak berea: kolore desberdinak, marradunak, koa-drodunaknahizpuntudunak.Denakdiradesberdinaketadenak dira bakarrak. Kaxeraz.com-en daude neskatxaguztiakikusgai.

Kalakan, IrurtzunenMadonnarekinfamalortuondoren,aurtengoFolk-Ametsetan zikloaren barruan, Irurtzungo Kultur etxeanarituziren.Jendeaskohurbilduzenbertarataldeberezihauezagutzeko.

motzean

NafarroaOinezTuteranizanzenaurtengoan.Irurtzundikautobusbatbetezen.

EuskerazBiziNahidutekimenaantolatuzenIrurtzunetaArakilenartean.

Pirritx,PorrotxetaMariMototspolikiroldegiatxikiutzizuten1500sarreraingurusalduta.

P!KUROCKX!!berriroereposibleizanzen!Eskerrikaskolagunduzenutenguztioi!

IratxonBertsoAfarianUxueAlberdietaErikaLagomaizandiraaurten.

Olentzeroaurterobezalagurekinizanda.

Mariñelarena Txapeldun!Azken lasterketa oso txukuna egin zuen pilotu irurtzundarrak eta aukera handiekin heldu den urterako. AlexMariñelarena Espainiako txapelduna izendatu da kategoria pribatuan eta 6.sailkapenorokorrean.

LarrazpiUdazken honetan hainbat gauza antolatudiraLarrazpitik:Partxis eta Mus txapelketak, Monologoak(KulturEtxean)etaasteburu batean, Puenting etaEspeleologia praktikatzeko au-kera.

EvaristoNoveletaetaIsmaelMakedaEtiopianEtiopiakoJinbarur-jauzialehenengozjaisterajoanzirenNafarroako5espeleologo.HorienarteanIrurtzungobikoteazegoen.OndorenMonteRasDashenmendia(4.533m)eskalatzeadaerronka,Etio-piakomendirikhandiena.

GuanTaldea.Futbito24ordu.

argazklick

47

2013

http://www.blogak.com/irurtzuneuskaraz