Adimen Anitzak Haur Hezkuntzako gelan

2

Lanaren izenburua: Adimen anitzak Haur Hezkuntzako gelan. Diziplinarteko lana Aniztasuna eskolan.

Lanaren egileak: Miren Askasibar, Aitzpea Iribar, Ainara Jimenez, Irati Lebrn, Ixiar Odriozola, Zurie

Ynchausti.

Donostia, 2013ko apirila

Dokumentu honen egileak espresuki eta osotasunean aipatuko dira dokumentuaren zati bat, dokumentu

osoa edo dokumentuaren aldaketak eta lan eratorriak kopiatu, banatu, jendaurrean hedatu, edo modu

interaktiboan (Internet edo bestelako bitartekoak erabiliz) jendearen eskura jartzen diren bakoitzean.

Lan hau Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin 3.0 baimenaren menpe dago. Baimen

horren kopia hemen ikus dezakezu: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/es/deed.eu.

Aske zara:

Lan hau kopiatu, banatu eta jendaurrean hedatzeko

Bernahasteko lana egokitzeko

Baldintza hauetan:

Aitortu Lanaren kredituak aitortu behar dituzu, egileak edo baimendunak zehaztutako eran

(baina ez aditzera emanez haien babesa duzunik edo haiek obraren erabilera hori babesten

dutenik).

Ez merkataritzarako Ezin duzu lan hau merkataritza xedetarako erabili.

Partekatu baimen beraren arabera Lan hau aldatzen baldin baduzu, edo lan eratorri bat

sortzen baduzu, sortutako lana banatu dezakezu soil-soilik baimen honen berdi-berdineko

baten mende.

Oharra Lana berrerabili edo banatzerakoan, argi eta garbi utzi behar dituzu lan honen baimenaren baldintzak. Horretarako, modurik egokiena ondoko webgunera esteka egitea da: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/es/deed.eu

3

0. AURKIBIDEA

1. SARRERA ................................................................................................................ 4

2. LANAREN OINARRI TEORIKOAK ........................................................................... 5

2.1. Adimenaren definizioa ........................................................................................ 5

2.2. Gardner eta bere teoria ...................................................................................... 5

2.2.1. Biografia ...................................................................................................... 5

2.2.2 Adimen anitzen teoria ................................................................................... 7

2.3. Adimen anitzaren teoriak Haur Hezkuntzako gelan lantzeko egiten dituen proposamenak .......................................................................................................... 9

2.3.1. Spectrum Proiektua ................................................................................... 10

3. ADIMEN ANITZEN TEORIAREN APLIKAZIO PRAKTIKOAK GELAN .................... 12

3.1 Montserrat eskolaren eredua ............................................................................ 12

3.2. Taldearen azterketa praktikoa .......................................................................... 13

3.2.1. Hezkuntzako profesionalei zuzendutako zundaketaren analisia ................ 13

3.2.2. Teoriaren aplikazioa EAEko ikastetxeetan: Tolosako Hirukide ikastetxeko adibidea .............................................................................................................. 17

3.2.3. Jabier Bahon-en prestakuntza mintegiaren edukiak .................................. 18

4. ONDORIOAK ETA LAN PROZESUAREN DESKRIBAPENA .................................. 20

4.1. Ondorioak ........................................................................................................ 20

4.2. Lan prozesuaren deskribapena eta taldearen balorazio orokorra ..................... 22

5. ERREFERENTZIA BIBLIOGRAFIKOAK ................................................................. 24

6. ERANSKINAK ......................................................................................................... 26

6.1. Montserrat eskolako proiektu baten azalpena .................................................. 26

6.2. Berritzeguneekin harremana ............................................................................ 27

6.3. EAEko eskoletako irakasle, tutore eta espezialistei, eta EHUko hezkuntza graduetako irakasleei zuzendutako zundaketaren emaitzak ................................... 28

4

1. SARRERA

Diziplinarteko lanaren ardatza aniztasuna eskolan izanik, taldeak aukeratutako gaia

Gardnerren adimen anitzen teoria da. Hainbat ikasgaitan Gardnerren teoria azaletik

aipatu zaigu, baina teorian sakon murgildu gabe. Diziplinarteko lan honek aukera eman

du teoria hau ezagutzeko, eta gure inguru hurbilean praktikan nola jartzen ari den

ezagutzeko.

Gela guztietan eta ikasle guztiei aplikagarria den teoria honek pertsona bakoitzaren

izaera bakar eta berezia kontuan hartzen du adimenari dagokionean. Modu horretan,

gero eta inklusiboagoa izango den eskola eraikitzeko oinarrizko teoria bilakatu da

hezkuntzaren arloan.

Lan akademiko hau bi atal nagusitan banatzen da: atal teorikoa eta alderdi praktikoa.

Alderdi teorikoari dagokionez, lehenik adimenaren definizioa azalduko da, eta ondoren

Gardnerren teoriaren oinarriak deskribatuko dira, zortzi adimenen ezaugarriak aipatuz.

Azkenik, Gardnerrek Haur Hezkuntzan adimen anitzen teoria aplikatzeko

proposatutako Spectrum proiektuaren oinarrizko ezaugarrien nondik norakoak

azalduko dira.

Alderdi praktikoari dagokionez, lehenik EAEko ikastetxeentzat adimen anitzen

aplikaziorako eredu bihurtu den Kataluniako Montserrat eskolaren eredua aztertuko da.

Ondoren, taldeak burututako azterketa praktikoak azalduko dira: adimen anitzen

inguruko zundaketa, adimen anitzak aplikatzen duen Tolosako Hirukide eskolan

elkarrizketa, eta teoria honen aplikazioan aditua den Javier Bahonek (Fundacin

Nuevas Claves Educativas) emandako prestakuntza mintegian bertaratzea. Jarduera

praktiko hauetako edukiak eta emaitzak azalduko dira.

Amaitzeko, taldearen ondorioak eta lanaren ebaluazioa bilduko dira, ikasitakoa

laburbiltzeko balioko dutenak. Lanaren eranskinetan jaso dira Montserrat eskolaren

eredua hobeto ulertzen lagunduko duen proiektu zehatz baten deskribapena, eta

egindako zundaketaren datu orokorrak, galderak, baita erantzunen datuak eta

grafikoak ere.

5

2. LANAREN OINARRI TEORIKOAK

2.1. Adimenaren definizioa

Adimena kontzeptu konplexua da, eta era askotara definitua izan da. Kontzeptua

ulertzeko adimenean eragiten duten faktore ezberdinak azaltzen saiatuko gara.

Lehenik, esan beharra dago adimenaren kontzeptua garai bakoitzaren testuinguru

sozio-ekonomikoaren arabera era desberdinetara ulertu izan dela. Horrela,

industrializazio garaian gaitasun psikologiko batzuk, batez ere logiko matematikoak,

neurtzen hasi ziren adimen testen bidez, pertsonek etorkizunean nolako jokabidea izan

zezaketen iragartzeko. Gaur egun, ordea, gizaki postindustrialen arrakastarako bideak

ugaritu egin dira (kirola, artea, eta abar) eta produkzio moduetan ez dira lehengo

dohain berdinak estimatzen (arrazoiketa logikoa eta adierazpen modu zehatzak).

Egun, norberaren ongizatea helburu duen gizartean derrigorrez baloratu behar dira

ezberdintasun indibidualak eta alderdi afektiboa. Testuinguru honetatik dator

Gardnerren adimen mota ezberdinen kontzeptua, neurozientzian eta zientzia

modernoetan oinarrituz.

Adimenaren izenpean hainbat gaitasun eta prozesu psikologiko biltzen dira. Hauek

espeziearen eboluzioaren ondorioz aukeratu, indartu eta genetikoki transmititzen dira.

Faktore genetikoak transmititutako gaitasun hauek bakoitzaren esperientziaren arabera

moldatuko dira, gizakiaren garunaren heltze prozesuaren moteltasuna dela eta,

ingurunearen eragina beste ezer baino garrantzitsuagoa bihurtzen delarik.

Bestetik kontuan hartu behar da adimen prozesuen atzean organo bat dagoela,

garuna, eta honek duen garapen prozesuak aldaketa kognitiboak ahalbidetzen dituela

(gogoratu Piageten etapak). Sexu hormonek ere garunean eragina dute eta, ondorioz,

sexuen arteko desberdintasunak antzeman daitezke. Garunaren lesioek eta ergel

jakintsuek argi utzi dute garunaren eragiketa mentalen arteko bereizketa eta

autonomia, hau da, adimen orokor baten kontzeptuaren desegokitasuna.

Honen ondoren, adimena definitzerakoan zera esan daiteke: adimena gure barnetik

eta ingurunetik informazioa bildu, landu eta egunerokotasunaren eskaerei erantzunik

egokiena emateko gaitasuna da.

2.2. Gardner eta bere teoria

2.2.1. Biografia

Howard Gardner psikologiaren eremuko zientzialari garaikiderik

interesgarrienetarikoa da, bereziki adimenarekin zerikusia duten gaietan.

6

1943. urtean jaio zen gizon honek Harvard Unibertsitatean Filosofia, Soziologia,

Psikologia eta Medikuntza ikasi zituen. Gaur egun Hezkuntza Zientzietako

irakaslea da Harvard unibertsitatean, Neurologiakoa Bostonen eta Harvard

Unibertsitateko hezkuntza proiektu esanguratsuenetariko bateko zuzendari

atxikia da, Project Zero izeneko proiektukoa, hain zuzen ere.

Haren ikerketa zientifikoak honako eremuetan zentratzen dira nagusiki: giza

adimenaren jatorriari buruzko azalpen berriak egitea; Adimen Aniztasunaren

teoria hezkuntza sisteman ezartzeko estrategiak bilatzea; gaitasun kognitibo

desberdinen garapenera zuzendutako programak sortzea; kasu bereziak

ikertzea, hots, indibiduo sortzaileak, liderrak eta abar; burmuineko kalteak eta

hizkuntz aldaerak ikertzea; eta lan munduan adimen ezberdinek duten

garrantzia aztertzea.

Psikologo honen argitalpenek bultzada handia eman diote ezagutza

zientifikoaren aurrerapenari.

500 artikulu baino gehiago idatzi ditu kalitate handiko aldizkarietan eta izen

handiko argitaletxeetan.

Momentuz 19 libururen egilea da, besteak beste:

a) Frames of Mind (1983), adimenari buruz pentsatzeko era aldatu zuen bere

Adimen Aniztasunaren teoria lehenengo aldiz komunitate zientifikoari azalduz;

b) Creating minds (1993a), zazpi pertsona berezi aztertzen ditu Freud,

Einstein, Picasso, Stravinsky, T. S. Eliot, Grahan eta Gandhi horietako

bakoitza adimen baten eredu delarik, eta sormenari buruzko ikuspuntu berria

aurkezten du;

c) Multiples intelligences: Theory in practice (1993b), haren lan osoaren sintesia

da, argitaratutako materialak zein lan originalak biltzen ditu, eta hezkuntzan

egindako bere teoriaren aplikazio garrantzitsuenak laburtzen ditu, hasi lehen

mailetatik eta unibertsitateraino;

d) Leading minds (1995), lider politiko handien, enpresarien eta militarren

burmuinaz hitz egiten du, eta denei eraginkortasunez jokarazten dieten

ezaugarri psikologiko komunak identifikatzen ditu;

e) Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century (1999),

adimenen kopurua gehitzen du. (Sanz de Acedo, 2003, or. 8)

7

2.2.2 Adimen anitzen teoria

a) Teoriaren bilakaera

Gardnerrek 80ko hamarkadaren hasieran argitaratu zuen Frames of Mind liburuan

(1983) adimen anitzen existentziaz egin zuen baieztapenak eragin handia izan du

gizartean, eta bereziki hezkuntzaren psikologian. Garai hartara arte nagusi zen adimen

bakarraren teoria tradizionalarekin hautsi nahian, adimen anitzen existentzia azaldu

zuen, adimena interpretatu eta garatzeko modu berriak bilatzeko asmoarekin (Prez

Snchez & Beltrn Llera, 2006).

Ez dakigu zehazki ideia nola bururatu zitzaion, baina badirudi Geshwind neurologoaren

deskripzioak, gizaki normalei tumore edo garun-isuri bat sufritu ondoren gertatzen

zaienaren ingurukoa, Gardnerrengan eragin handia izan zuela. Agian horregatik

erabaki zuen hogei urte baino gehiagoz neurologia-unitate batean gizakien gaitasunak

garunean nola antolatzen diren ikertzea (Prez Snchez & Beltrn Llera, 2006).

Giza potentzialari buruzko proiektu baten baitan historian zehar giza kognizioan

egindako aurkikuntzak biltzen ari zela, adimen anitzen teoriara eraman zuen ideia sortu

zitzaion, gaitasunei adimen anitz deitzea bururatuz. Honez gain, Gardnerrek 1983an

egin zuen adimenaren definizioa bere lanaren beste inflexio-puntua kontsideratzen du;

definizio hau 1999an gehiago zehaztu zuelarik (Prez Snchez & Beltrn Llera, 2006).

Jatorrizko proposamenean zazpi adimen aipatu zituen Gardnerrek (Prez Snchez &

Beltrn Llera, 2006): linguistikoa, logiko-matematikoa, espaziala, gorputzezkoa-

zinestesikoa, musikala, pertsonartekoa eta pertsona barnekoa, eta 1995ean adimen

naturalistikoa gehitu zion zerrendari. Azken urteetan beste adimen baten existentzia

onartu du, adimen existentziala (Gardner, 2006, or. 2021), eta beste hautagai batzuk

aztertu ditu, hala nola, umore-adimena eta moral-adimena (Gardner, 2006, or. 2729).

Azken urteetan, adimen anitzen konbinazioz sortutako adimen-profilak edo buru

motak proposatu ditu: buru diziplinatua, sintetizatzailea, sortzailea, adeitsua eta etikoa

(Gardner, 2006, or. 3538, 2008).

Psikologo askok gogor kritikatu dute teoria hau, baina beste psikologo askoren eta

hezitzaile gehienen onespena lortu du. Bere teoria plazaratu zenetik 30 urte pasa dira,

eta gaia oraindik ere pil-pilean egoteak adierazten du denboraren iraganarekin

gaurkotasunari eutsi diola eta hori, gaur egun ideiek duten aldakortasuna ikusita, ez da

gauza erraza. Teoriak badauzka bere itzal eta ahuleziak, baina onartu behar da

hezkuntzan eragin gehien izan duten teoria psikologikoen artean dagoela. Bere mezua

sakontasunez sartu da hezkuntzaren munduan eta bertan aplikatzen ziren printzipio

psikologiko asko aldatu ditu (Prez Snchez & Beltrn Llera, 2006).

8

b) Zortzi adimenen definizioak

Musika-adimena: doinuak eta erritmoak hautemateko, aztertzeko, sortzeko,

entzumenerako eta instrumentuak jotzeko gaitasuna izatean datza. Gaitasun

unibertsala dugu, kultura guztietan aurki dezakeguna. Garunean, eskuin

hemisferioaren kontrolpean, musikaren pertzepzioaz eta ekoizpenaz arduratzen

diren guneak ditugu (Gardner, 2005; Serrano, 2005).

Adimen zinestesikoa edo gorputza kontrolatzeko adimena: norberaren

gorputzaz baliatuz ideia eta sentimenduak adierazteko (dantzariak),

lehiaketarako (kirolariak), edota eskuz egindako lanak egiteko (eskultoreak edo

zirujauak) gaitasun berezia. Garuneko kortex motorrean kokatuta dago.

Garunaren hemisferio bakoitzak gorputzaren beste aldeko mugimenduak

kontrolatzen ditu (Gardner, 2005; Serrano, 2005).

Adimen logiko-matematikoa: askotan, pentsamendu zientifikoa deitura hartzen

du ere, eta hizkuntz adimenarekin batera adimen-kozientearen testen oinarri

da. Arazoak argitzeko, ereduak identifikatzeko, kalkulatzeko, hipotesiak

formulatu eta frogatzeko metodo zientifikoa eta indukziozko eta dedukziozko

arrazoibidea erabiltzeko gaitasuna da. Garuneko ezker hemisferioan kokatuta

dago. Ingeniariak, ekonomistak, zientzialariak eta abar dira adimen honen

adibide (Gardner, 2005; Serrano, 2005).

Hizkuntz adimena: hizkuntz gaitasuna unibertsala da, eta honen garapena

kultura guztietako haurretan oso antzekoa da. Zeinu hizkuntza irakatsi ez zaien

gorren kasuan ere, hizkuntza natural bat asmatzeko saiakerak behatu izan dira

(Sacks, 2003). Garunean Brocca deritzon gunea da esaldi gramatikalak

osatzeko arduraduna. Adimen honek irakurketa/idazketa eta

mintzamen/ulermen prozesuetan hitzen esanahia ulertzea ahalbidetzen du,

baita prozesu horiek era eraginkor batean erabiltzea ere. Adimen honen eredu

garbi dira poetak, idazleak, baita zenbait lider erlijioso eta politiko ere (Gardner,

2005; Serrano, 2005).

Adimen espaziala: nabigazioan eta mapen erabileran erabili ohi da arazo

espazialak gainditzeko, baita objektu baten ikuspegi diferenteak irudikatzeko

edo xakean aritzeko ere. Ikusmen-arteetan ere erabiltzen da adimen mota hau.

Eragiketa espazial hauek burutzeko gaitasuna garuneko eskuin hemisferioan

kokatzen da. Margolariak, argazkilariak, arkitektoak, diseinatzaileak eta abar

adimen honen eredu dira (Gardner, 2005; Serrano, 2005).

9

Pertsonarteko adimena: enpatia handiko pertsonek, besteekiko

harremanetarako erraztasun handia duten pertsonek oso garatua dute adimen

mota hau. Besteen sentimenduak, izaera, motibazioak eta asmoak

antzemateko gaitasuna dute. Garuneko aurrealdeko lobuluetan kokatzen da

adimen hau. Saltzaileek, psikologoek, irakasleek, terapeutek, politikariek,

gurasoek eta abarrek oso garatua izaten dute (Gardner, 2005; Serrano, 2005).

Pertsona barneko adimena: norberaren burua ezagutzean, sentimenduak

identifikatzean eta sentimendu horiek bideratzen jakitean datza. Adimen

pribatua izanik, bestelako adierazpideen beharra dago (linguistikoa, musikala,

etab.) adimen honen garapen mailaz jabetzeko. Garuneko aurrealdeko

lobuluetan kokatzen da (Gardner, 2005; Serrano, 2005).

Adimen naturalistikoa: Gardnerrek 1995an zerrendatu zuen. Naturan dauden

espezieak (flora eta fauna) edo elementuak behatu, identifikatu eta sailkatzeko

gaitasuna dute adimen mota hau duten pertsonek (Gardner, 2005).

Laburbilduz, Gardnerren aburuz adimenak potentzial psikobiologikoak dira, genetikari

eta inguruneari lotutako arrazoiak direla medio gaitasun jakin batzuetan gauzatuko

direnak, eta gaitasun horietako bakoitzak maila diferentea izango du pertsonatik

pertsonara. Zortzi adimenen ibilbide ebolutiboak, informazioa prozesatzeko ahalmenak

eta arazoen konponketaren ezaugarriak diferenteak izateaz gain, haien artean

independenteak dira neurri handi batean. Hala ere, ezin dugu pentsatu adimenek

elkarrengandik isolaturik lan egiten dutenik, konplexua den edozein jarduera burutzeko

hainbat trebezia eta adimen konbinatzea beharrezkoa izaten baita (Gomis Selva, 2007,

or. 210).

2.3. Adimen anitzaren teoriak Haur Hezkuntzako gelan lantzeko egiten dituen proposamenak

Adimen anitzaren teoriaren oinarriak azaldu ondoren, atal honetan Gardnerrek Haur

Hezkuntzako geletan bere teoria praktikan jartzeko egindako proposamenak aztertuko

ditugu.

Gardnerren esanetan, Reggio Emilia eskolak haurtzaroan adimen anitzak lantzeko

ikastetxe ezin hobeak dira (Gomis Selva, 2007, or. 193203). Loris Malaguzziren

gidaritzapean Italiako Reggio Emilia aberatsean sortu ziren Haur Hezkuntzako

etaparako eskola hauek, mundu osoan ospea dutenak (A school must rest on the

10

idea that all children are different, 1991). Gardnerren ustez, eredu honen indarra

malgua eta aldakorra den ikastetxearen antolakuntzan oinarritzen da, ikasleen

gaitasun, potentzialtasun, interes eta beharren arabera aldatzen dena (Gomis Selva,

2007, or. 203).

Bestetik, Gardnerrek adimen anitzen teoria hezkuntza-sisteman garatzeko hainbat

ekimen eredugarri abian jarri ditu, hala nola, Haur Hezkuntza eta Lehen Hezkuntzako

etapei zuzendutako Spectrum Proiektua, Lehen eta Bigarren Hezkuntzari zuzendutako

Arts Propel programa, edo Practical Intelligences for School (PIFS) (Sanz de Acedo,

2003, or. 1214). Atal honetan lehenengora mugatuko gara, eta horren barruan, Haur

Hezkuntzako etapari dagokionari soilik.

2.3.1. Spectrum Proiektua

Spectrum Proiektua bederatzi urtez (1984-1992) landutako ikerketa eta garapen

programa da, eta adimen anitzen teoriarekin bat egingo duen curriculuma eta

ebaluazioarekiko ikuspuntu berritzailea bilatzen du Haur Hezkuntza eta Lehen

Hezkuntzako etapen testuinguruan. Feldman eta Gardnerren teoriak dira proiektuaren

abiapuntua. EEBBetako hainbat ikerkuntza erakunderen eta eskola publiko jakin baten

elkarlanaren ondorioz sortu zen proiektua, eta hiru fase izan ditu (Gomis Selva, 2007,

or. 204205). Proiektua modu egokian aplikatzeko gakoa irakasle eta gurasoen

prestakuntzan dago (Valero Rodrguez, 2007, or. 266).

Hasieran, Gardnerrek eta bere lankideek ez zituzten proiektu honen jarduerak

argitaratu nahi, beldur zirelako errezeta liburu bat bezala aplikatuko zirela (Chen,

1998, or. 4). Horregatik, proiektuari buruzko hiru liburuetan indarrez azpimarratzen da

proiektuaren filosofia barneratzearen garrantzia. Programaren oinarrizko osagaiak

ondokoak dira (Chen, 1998; Gomis Selva, 2007, or. 206; Krechevsky, 1998):

Zortzi adimenen ebaluaziorako 15 jarduera, zazpi eremutan banatuak

(mugimendua, hizkuntza, matematika, zientziak, gizartea, ikusmen-arteak eta

musika), adimen diferenteetako gaitasunak, ezagutzak, interesak, jarrerak eta

ikaskuntza-estiloak ebaluatzea helburu dutenak.

Zortzi ikaskuntza-eremuri (hizkuntza, matematika, mugimendua, musika, natur

zientziak, eraikuntza-mekanismoak, gizarte munduaren ulerkuntza eta ikusmen-

arteak) lotutako 150 bat jarduera.

Eremu bakoitzari buruz gurasoekin etxean egiteko hainbat jarduera.

11

Ebaluaziorako jarduerek ikasleen gaitasun nabarmenenak eta jarduteko estiloak

identifikatzeko balio dute, eta gelako ohiko jardueretan erabat integratuta daude.

Ebaluazioa egiteko haurrak eta beren ekoizpenak ikaskuntza gertatzen deneko

testuinguruan behatuko dira modu zorrotzean, eta informazio hori irakaslearen eta

gurasoen oharrekin osatuko da. Horrela, behaketaren bidez identifikatutako

indarguneak heziketa-esperientziak diseinatzeko erabiliko dira (Gomis Selva, 2007, or.

214215).

Adimenak garatzeko jarduerak zortzi ikaskuntza-eremutan antolatu dira, eta horietako

bakoitzerako 15-20 jarduera daude, egituratuak nahiz libreak direnak. Jarduerek ez

dute bilatzen adimenetako bakoitza zuzenean garatzea, zeharka baizik (Valero

Rodrguez, 2007, or. 266). Hainbat taldekatze-mota erabiltzen dira jardueretan: haurrek

zuzendutako talde txikia, irakasleak zuzendutako talde txikia, haurrek gidatutako talde

handia, eta irakasleak gidatutakoa (Gomis Selva, 2007, or. 220222).

Azkenik, gurasoei zuzendutako jarduerak daude, bai adimenen ebaluazioa egiteko,

baita horien garapena sustatzeko ere. Ebaluazioa galdetegien bidez gidatutako

behaketan oinarritzen da, eta zortzi adimenak lantzeko jarduerak eta jolasak sinpleak

eta anitzak dira, erraz egiteko modukoak (Gomis Selva, 2007, or. 222223).

12

3. ADIMEN ANITZEN TEORIAREN APLIKAZIO PRAKTIKOAK GELAN

3.1 Montserrat eskolaren eredua

Montserrat eskola Bartzelonan kokatua dago eta bertan adimen anitzen teoria lantzen

da. Eskola honetako zuzendariak duela urte batzuk hezkuntza aldatzeko asmoz

hainbat bidai egin zituen, teoria edo hezkuntza eredu ezberdinak ezagutzeko (Rey,

2011). Bidai hauen ondoren, eskola honek estimulazio goiztiarraren alde egin zuen, eta

eskolako zuzendaria eta zuzendaritzako talde osoa Harvard-era joan ziren adimen

anitzen teoria lehen eskutik ikasteko asmoz.

Teoria hau ezagutu eta berau Montserrat ikastetxeko hezkuntza proiektuan

integratzeko erabakia berehalakoa izan zen (M. del Pozo Rosell, 2008, or. 4851).

Erabaki honek eskolan kultura berria ezartzera eraman zuen (M. M. del Pozo Rosell,

2006). Beraz, hainbat aldaketa egin ziren curriculumean, metodologian, ebaluazioan,

irakasleen eta ikasleen roletan, familien parte-hartzea txertatu zen, eskolaren

antolaketa aldatu zen eta espazio arkitektonikoak ere aldatu ziren (Col.legi Montserrat,

d. g.-a). Honela, 2004an Howard Gardner Montserrat eskolara joan eta bertan egun

bat pasa ondoren, bere teoria oso ondo ezarri zela adierazi zuen poztasun handiz (M.

del Pozo Rosell, 2008, or. 4851).

Montserrat eskolan zortzi programa lantzen dira, programa bakoitzak irakasgai bati

erreferentzia egiten diolarik. Programa hauetako proiektu aipagarrienak

ENTUSIASMAT (matematiketako programaren barruan) eta METODO CIENTIFICO

(ezagutza programaren barruan) dira, biak Montserrat eskolak diseinatutakoak (M. del

Pozo Rosell, Cortacns, & Meroo, 2011).

Eskola honen helburua ikasleen zortzi adimenak kontuan hartzea eta ikasteko bide

ugari ematea da. Eskola honetan aztertzen diren gaiak asko sakontzen dira, ikasleek

ulertu dituztela bermatzeko, eta bizitza errealean oinarritutako esperientzien bidez

ikasten da (Col.legi Montserrat, d. g.-a).

Montserrat eskolan proiektuetan oinarritutako metodologia erabiltzen da. Proiektu

adimentsuak (gaitasunetatik programatutako diziplinarteko proiektua), ulermen

proiektuak (adimen anitzen garapena eta ulermena hobetzeko asmoarekin), banakako

eta taldeko ikerketa proiektuak (metodo zientifikoaren gaitasuna garatzeko,

informazioa eta argudioa egoki erabiltzen ikasiz), eta kasuen metodoa erabiltzen dira

(jasotako ikasketa benetako testuinguruetan erabiltzeko). Proiektu hauek guztiak

ikaskuntza kooperatiboan, arazoen ebazpenean oinarritutako ikaskuntzan, gogoetan

oinarritutako ikaskuntzan, zerbitzu-ikaskuntzan eta IKTen erabileran oinarritzen dira

(Col.legi Montserrat, d. g.-b).

13

Montserrat eskolan haurra da bere ikaskuntzaren protagonista; bertan autonomia

lantzen da, ikasleek beraien aukerak, interesak eta baliabideak ezagutu eta landu

ditzaten (Marina, 2012).

3.2. Taldearen azterketa praktikoa

3.2.1. Hezkuntzako profesionalei zuzendutako zundaketaren analisia

Eranskinetan daude bilduta egindako zundaketaren oinarrizko datuak, egindako

galderak eta jasotako erantzunen datu eta grafikoak. Hortaz, hemen ariketa horren

emaitzen analisia jasoko dugu soilik, eta gomendagarria da atal hau eranskina eskuan

hartuta irakurtzea.

Lehenik eta behin, jasotako erantzunen kopuruak gure aurreikuspenak gainditu dituela

esan beharra dago, ez baikenuen uste ikasle batzuk proposatutako galdetegiak

seiehun erantzunetik gora jasoko zuenik. Erantzunen kopuruari dagokionez,

esperotakotik aldendu den beste datu bat euskaraz eta gaztelaniaz betetako

galdetegien kopuruak izan dira. Izan ere, 2009ko datuen arabera (Manterola, 2011, or.

84), unibertsitateko irakasleak alde batera utzita, sare publikoko irakasleriaren %80a

euskalduna da, eta %63a sare pribatuan. Eskoletatik galdetegien %38a gaztelaniaz

bete da, eta horrek aditzera ematen du agian irakasleriaren artean erdal elebidunak

portzentaje horretara hurbilduko direla. Zoritxarrez, galdetegian ez da galdetu eskolak

zein hizkuntzatan ematen diren eta, ondorioz, ezin dugu azterketa zehatzagorik egin

datu honen inguruan.

EHUko hezkuntzako graduetako irakasleen artean egindako zundaketan erantzunen

%37a gaztelaniaz jaso da, eta kasu honetan ere ez da galdetu zein hizkuntzatan egiten

den lan. Gipuzkoako campusean irakasgaien %10a baino ez da gaztelaniaz burutzen,

baina beste bi campusetan ez da irizpide bera aplikatzen, eta hortik datoz erantzun

gehienak (%73a). Horregatik, ezin da ondorio zehatzagorik azaldu. Edozein modutan,

gogoan izan behar da adinari dagokionez bi taldeetan 45 urtetik gorakoek laginen erdia

hartzen dutela (%49a eskoletan eta %52a EHUn), eta EAEko datu orokorren arabera

(Eusko Jaurlaritza, 2012), EAEn 35 urtetik beherakoen %45a baino gehiago

elebidunak diren artean, datu hori dezente jaisten dela adin horretatik gorakoen artean

(%22,9koa 50-64 adin-tartean, adibidez).

Zundaketetan adimen anitzen teoriari buruz bildutako datuek ahalbidetuko lukete

galdera bakoitzaren erantzunak hainbat faktoreren arabera analizatzea (irakasle

lanetan esperientziaren araberako erantzunen azterketa, generoaren araberakoa,

adinaren araberakoa, lan egiten den hezkuntzaren etaparen araberakoa, eta abar).

14

Zoritxarrez, ezin dugu horrenbeste luzatu, eta gehienetan datu globalen analisia baino

ez dugu egingo.

Teoria hau nahiko ezaguna da irakasleen artean. Izan ere, batere ezagutzen ez

dutenak, edo izenez soilik ezagutzen dutenak gutxiengoa dira bi taldeetan (%38a

eskoletan eta %24a EHUn). Gainontzekoek sakontasun handiagoz ezagutzen dute.

Teoria lantzen ote den galdetuta, badirudi eskolan gehiago aplikatzen dela

unibertsitatean baino (baiezkoa jaso da erantzunen %48an eta %28an, hurrenez

hurren). Beraz, badirudi ikaslearen adinean gora joan ahala, adimen anitzak gutxiago

kontuan hartzen direla hezkuntzan. Eskoletatik jasotako erantzunak irakasleak lan

egiten duen etaparen arabera aztertuta, hipotesi hau partzialki baieztatuko duten

datuak aurkituko ditugu:

Haur Hezkuntzan dihardutenak Lehen Hezkuntzan dihardutenak Bigarren Hezkuntzan dihardutenak

1 irudia. Adimen anitzen teoria eskoletan aplikatzen ote denari buruzko erantzunak, etapaka.

Adimen anitzetako bakoitzari zer nolako garrantzia ematen zaion galdetu da ere.

EHUko irakasleei egindako galdera zabalagoa izan da (orokorrean hezkuntzan duten

pisuari buruz galdetu zaie), eta hor egon daiteke bi taldeen erantzunen arteko aldearen

arrazoietako bat (laginen tamainaren desberdintasun nabarmena litzateke beste bat).

Orokorrean, adimen bakoitzari buruzko erantzunen grafikoetan ikus daiteke eskoletako

laginaren artean iritziek harmonia edo bateratasun handiagoa erakusten dutela, EHUko

erantzunen artean batez bestekoarekiko desbideratzeak nabarmenagoak direlarik

(ikus, adibidez, gorputzezkoa-zinestesikoa edo pertsonartekoaren erantzunak), baina

hori laginaren tamaina txikiagoak eraginda izan liteke.

Batez besteko ponderatuei begiratuta, eskoletan jasotako erantzunek diote adimenak

honela ordenatzen direla pisuaren arabera: linguistikoa, logiko-matematikoa,

naturalista, pertsonartekoa, gorputzezkoa-zinestesikoa, espaziala, pertsona-barnekoa

eta musikala. EHUko irakasleen arabera, aldiz, ordena hau litzateke: linguistikoa,

logiko-matematikoa, naturalista, espaziala, gorputzezkoa-zinestesikoa, pertsonartekoa,

musikala, pertsona-barnekoa. Ikus daitekeenez, iritziak oso berdintsuak dira bi

taldeetan. Hala ere, esan beharra dago batez besteko ponderatuen balioak dezente

baxuagoak direla EHUko laginean. Argi geratu da hizkuntzak, matematikak eta

87 57%

65 43%

Bai

Ez

82 42%

115 58%

Bai

Ez

57 50%

58 50%

Bai

Ez

15

zientziek nolabait pisu gehien hartzen dutela, eta harremanek, norberaren ezagutzak

eta musikak, aldiz, garrantzi askoz ere txikiagoa dutela hezkuntzan.

Teoria hau gelan aplikatzen dutela erantzun dute gehienek (%54-55ak). Teoriaren

ezagutzaren datuekin alderatuz, ondorioztatuko dugu eskoletan teoria zehazki

ezagutzen duten gehienek aplikatzen dutela, baina EHUn teoria hau ondo ezagutu

arren aplikatzen ez duen irakasle asko dagoela dirudi, erantzunen arabera.

Hezkuntzaren lehen etapetan curriculumak garapen globalizatuari ematen dion

garrantziak dudarik gabe eragina du alderdi honetan, eta hezkuntza-sistemak adinean

aurrera egin ahala bultzatzen duen espezializazioak ez du bereziki errazten goi

mailako ikasketetan adimen anitzak lantzea.

Teoria gelan aplikatzen ez dutenei horren zergatia galdetuta, eskoletan prestakuntza

falta adierazi du gehiengo zabalak (%70a), baina EHUn argudioak banatu egin dira

(%41arentzat prestakuntza falta, %28arentzat baliabide falta, %19arentzat zentroaren

edo sailaren ildoarekin bat ez egitea). Eskolako taldeak, beraz, eskaera argia plazaratu

du zundaketan; prestakuntzaren beharra, alegia.

Adimen anitzen teoria gelan aplikatzen dutenei eta ez dutenei galdetu zaie teoria

arrakastaz aplikatzeko faktoreen inguruan, eta teoria aplikatu ahal izateko baldintzen

inguruan, hurrenez hurren. Batez besteko ponderatuak eskuan hartuta, eskoletako

irakasleen artean, teoria aplikatzen ez dutenek honela ordenatzen dituzte faktoreak

lehentasunaren arabera: irakasleen prestakuntza, irakasleen eta gainontzeko

profesionalen arteko lankidetza, ebaluazio sistemaren aldaketa, ikastetxearen

konpromisoa, metodologien eta materialen egokitzea, eragile eta baliabideen

antolaketa eta koordinazioa, sentiberatzea, gurasoen parte-hartze eta prestakuntza,

eskolaz gaindiko erakundeen babesa eta laguntza, eta baliabide ekonomikoak.

Eskoletako erantzunekin jarraituz, teoria aplikatzen dutenen arabera, ordena ondokoa

litzateke: irakasleen prestakuntza, ikastetxearen konpromisoa, irakasleen eta

gainontzeko profesionalen arteko lankidetza, eragile eta baliabideen antolaketa eta

koordinazioa, sentiberatzea, ebaluazio sistemaren aldaketa, metodologien eta

materialen egokitzea, gurasoen parte-hartze eta prestakuntza, eskolaz gaindiko

erakundeen babesa eta laguntza, eta baliabide ekonomikoak.

Ikus daitekeenez, guztiak ados daude irakasleen prestakuntza lehen tokian eta

baliabide ekonomikoak azken tokian jartzen, baina beste faktoreei begiratuta, adimen

anitzak aplikatzen esperientzia dutenek garrantzi handiagoa ematen diote

ikastetxearen konpromisoari, eta haien ustez lehentasunetan askoz ere beranduago

16

datoz materialak egokitzea, ebaluazio sistema aldatzea, edo eskolaz gaindiko

laguntzak. Esperientzia dutenek garrantzi gehiago ematen diote sentiberatzeari ere.

EHUko irakasleei aukeran emandako faktoreak pixka bat desberdinak dira eskoletako

zundaketarekin konparatuta. Hauen artean, teoria aplikatzen ez dutenek baldintzak

honela ordenatu dituzte: irakasleen prestakuntza, ebaluazio sistemaren aldaketa,

eragile eta baliabideen antolaketa eta koordinazioa, ikasleen parte-hartze eta

prestakuntza, metodologia eta materialen egokitzea, EHUren babesa eta laguntza,

irakasleen eta adimen anitzen inguruko adituen arteko lankidetza, sentiberatzea,

zentroaren edo sailaren konpromisoa, eta baliabide ekonomikoak. Teoria aplikatzen

dutenek, aldiz, faktoreak honela ordenatu dituzte: irakasleen prestakuntza, ebaluazio

sistemaren aldaketa, ikasleen parte-hartze eta prestakuntza, sentiberatzea,

metodologia eta materialen egokitzea, eragile eta baliabideen antolaketa eta

koordinazioa, irakasleen eta adimen anitzen inguruko adituen arteko lankidetza,

zentroaren edo sailaren konpromisoa, EHUren babesa eta laguntza, eta baliabide

ekonomikoak.

Talde honetako bi azpitaldeek irakasleen prestakuntza lehen tokian, ebaluazio

sistemaren aldaketa bigarren tokian, eta baliabide ekonomikoak azken tokian jarri

dituzte. Teoria aplikatzen dutenek ikasleen parte-hartze eta prestakuntzari eta

komunitate osoaren sentiberatzeari garrantzi gehiago eman diete teoria aplikatzen ez

dutenek baino.

Galdetegiaren atal honi buruzko ondorio orokor bezala, esan daiteke zundaketaren

parte-hartzaile guztien arabera irakasleriaren prestakuntza dela erronkarik

garrantzitsuena, eta aukeran eman zaizkien faktore guztiak direla nahiko

garrantzitsuak (batez besteko ponderatuaren baliorik txikiena 5,77koa izan da, eta

altuena 8,61koa). Eskoletan jarduten diren hezkuntzaren profesionalen aburuz,

ikastetxearen konpromisoa eta baliabide eta eragileen antolaketa eta koordinazioa

garrantzitsuak dira ere. EHUko irakasleen artean ebaluazio sistema aldatzeko premia

askoz ere nabarmenagoa da, seguruenik hezkuntza-sistemaren lehen etapetako

ebaluazio sistemak hobeto egokitzen zaizkielako adimen anitzak erabiltzeari. Azkenik,

guztiek ikusten dute adimen anitzen inguruko sentiberatzea beharrezkoa dela.

Deigarria iruditu zaigu teoriaren sortzailearen iritziz hain garrantzitsua den gurasoen

parte-hartzea eta prestakuntza EAEko hezkuntzaren profesionalek baldintzen arteko

lehen tokietan ez jartzea, baina gogoan izan behar da orokorrean aukeran emandako

faktoreek batez besteko ponderatu altuak izan dituztela (eskoletako erantzunetan 6,81

eta EHUko erantzunetan 5,77 izan dira baliorik txikienak).

17

Bukatzeko, zundaketaren azken galderari dagokionez, esan beharra dago oso emaitza

parekoak lortu direla eskoletan eta EHUn egindako zundaketetan batez besteko

ponderatuari begiratuz gero: 8,43 eta 8,13, hurrenez hurren. Hortaz, adimen anitzek

hezkuntzan baliagarritasun handia dutela uste da.

Zundaketaren diseinuaren inguruan jaso dugun feedbackari dagokionez, EHUko

irakasle batek adierazi du galderak itxiegiak iruditu zaizkiola, eta adimen anitzetako

bakoitzari hezkuntzan ematen zaion pisuari buruzko galdera zabalegia (hezkuntzaren

etapa bakoitzean adimen bakoitzari pisu diferentea ematen zaiola iruditu zaio, eta

horregatik ez zekien zein etapa buruan izanda erantzun behar zuen), eta beste irakasle

batek esan digu galdetegia agian luzeegi iruditu zaiola. Eskolen aldetik ez da

zundaketaren inguruko iritzirik jaso.

3.2.2. Teoriaren aplikazioa EAEko ikastetxeetan: Tolosako Hirukide ikastetxeko adibidea

Alderdi teorikoak eta beste herrialde batzuetan teoria hau nola aplikatzen den ikusi

ondoren, lanaren alderdi praktikoan adimen anitzak EAEko ikastetxetan aplikatzen ote

diren aztertu da. Horretarako, 17 eskualdeetako Berritzeguneetan adimen anitzak

aplikatzen dituzten ikastetxeen inguruan galdetu da. Iturri hauen eskutik jakin ahal izan

dugu lau ikastetxetan aplikatzen dela teoria, eta hainbat eskualdetan prestakuntzazko

ekintzak burutzen ari direla. Ikastaro gehienak Nuevas claves educativas fundazioko

zuzendaria den Javier Bahon-ek ematen ditu (ikusi eranskineko 1. taula).

Tolosako Hirukide ikastetxea adimen anitzak lantzen dituen ikastetxeetako bat da.

Ikastetxeko Txaro Etxeberria zuzendariarekin eta Pello Arrizabal Lehen Hezkuntzako

koordinatzailearekin solasaldia izateko aukera izan dugu, eta bertan beraien lanari

buruzko informazio ugari eman digute. Hirukide ikastetxea sortu zenean, beraientzat

esanguratsuak ziren arloak kontuan izanik proiektu bat garatzen hasi ziren, adimen

emozionala ardatz bezala hartuta, gurasoak informatuz, irakasleak prestatuz eta gaia

ikasleekin landuz. Ikasleen elkarbizitza positiboa eraikitzeko, emozioak lantzen dituzte

hainbat jokabide zainduz. Ikasleen arteko gatazkak bitartekaritzaren bidez beraien

artean konpontzen dituzte. Bitartekaritza horretan, gatazkaren ondoren etenda

geratzen den komunikazioa bultzatzen dute, eta ikasleen artean arazoa konpontzeko

behar dituzten baldintzak adostu eta sinatzen dituzte.

Ikaskuntza kooperatiboak esparru garrantzitsua du ere, eta laugarren ikasturtea da

berau aplikatzen dutela.

Adimen emozionala eta ikaskuntza kooperatiboaren bi zutabeak sakon finkatuta izanik,

beste aurrerapauso bat eman dute, eta Gardnerren adimen anitzen teoria lantzen hasi

18

dira. Pausoak poliki-poliki eman dituzte; lehenik talde txikietan egin dituzte saiakerak,

eta emaitza onak lortu ondoren, ikasgela guztietara, baita ikasle eta familia guztietara

ere, zabaldu dituzte jarduteko modu berriak.

Hirukide ikastetxean helburu nagusia ikasle autonomo, konprometitu eta sortzaileak

heztea da, eta horretarako adimen anitzak kontuan hartzea oso garrantzitsu ikusten

dute.

Egun, ikastetxearen proiektu nagusiaren ardatza adimen anitzak dira, pertsona bere

osotasunean kontuan hartzea, eta beste azpi proiektu guztiak ardatz horren inguruan

kokatzen dira (ikusi 2 irudia).

2 irudia: adimen anitzei buruzko proiektuaren eskema. Iturria: ikastetxeko web orria (Adimen

Anitzen formazioa jaso dugu Montserrat ikastetxean, d. g.).

Irakasleen prestakuntza funtsezkoa izanik, horiek ikastaro sakonak egiten ari dira.

Lehendabizi bi koordinatzailek prestakuntza jaso dute eta, ondoren, horiek ikasitakoa

ikastetxeko beste langile guztiekin konpartitzen dute. Irakasle guztientzako

prestakuntza mintegi bat egingo dute aurtengo apirilaren bukaeran, Javier Bahon-en

eskutik.

3.2.3. Jabier Bahon-en prestakuntza mintegiaren edukiak

Hirukide Ikastetxean izandako elkarrizketan zehar apirilaren 23ko adimen anitzei

buruzko prestakuntza mintegira gonbidatu gaituzte. Hezkuntzako profesionalei

egindako zundaketetan prestakuntzaren beharra agerian geratu denez, interesgarri jo

dugu prestakuntza saiora joateaz gain, beronen edukiak hemen laburbiltzea.

19

Hirukide Ikastetxean izandako elkarrizketan zehar apirilaren 23ko adimen anitzei

buruzko prestakuntza mintegira gonbidatu gaituzte. Hezkuntzako profesionalei

egindako zundaketetan prestakuntzaren beharra agerian geratu denez, interesgarri jo

dugu prestakuntza saiora joateaz gain, beronen edukiak hemen laburbiltzea.

Hitzaldia hiru zatitan banatu zuen, alde batetik burmuinean fisikoki ematen diren

aldaketak, gero historian zehar eman diren berrikuntzak eta azkenik, Gadnerren teoria

eta aplikatzeko metodologia.

Hitzaldiaren hasieran ikasteko prestatzea ren lelopean, ikaskuntza eman dadin

burmuinean (Kortesean) fisikoki zer gertzatzen den azaldu zuen. Lehenik (RAS)

retikular piztutze sistema esnatu behar da arreta lortzeko, gero amigdala kinatu (alde

emozionala) eta azkenik dopamina handiagotu sormena eta motibazioa sortzeko.

IKASTEA = ONDO PASATZEA

Ondoren, historiarren aldaketari ekin zion. Urteetan zehar gizartean gehiengoa aldatuz

joan da, baina ikaskuntzan pauso txikiak eman diren arren oraindik mantentzen den

metodologia nahiko berdintsua da, hau da, klase magistralak. Guzti hori aldatu egin

behar da eta haurrak ikasiz ondo pasatzea lortu behar dugu. Eta hori nola egin

daiteke? Javier Bahonek oso era praktikoan erakutsi zigun bertan geunden guztioi nola

egin daitezkeen ekuazioak, fisikako hainbat buruketa, e.a. adimen anitzak kontutan

hartuz eta bizipenen bidez.

Gaurko hezkuntza sisteman adimen logiko- matematiko eta linguistikoari ematen zaie

garrantzi gehiena (PISA) eta Gadnerren adimen anitzen teoriak zortziak kontutan izan

beharko zirela adierazten du, honek pertsona bakoitzeko ikasteko era desberdina

izanik aprendizaia errazagoa emango zela dio. Gadnerren teoria hezkuntzaren

filosofia eta aprendizaia emateko jarrera dela dio Javierrek.

La inteligencia es aquello que crean servicios tiles para su comunidad

Adimen anitzen teoria kontutan izanda, metodologia honek eman diezagukena

honakoa da:

- Bide desberdinetatik aprendizaira iristea.

- Ikasle bakoitzak garatuago duen adimena erabiltzea.

- Sakonago ulertu eta barneratzea.

- Bakoitzak bere aprendizaia sortzea.

Beraz, Javier Bahonen hitz nagusiak hauek dira:

Menos contenidos y rellenar ese tiempo enseando otras competencias

20

4. ONDORIOAK ETA LAN PROZESUAREN DESKRIBAPENA

4.1. Ondorioak

Lehenik eta behin, ondorioztatu dugu adimenaren garapena neurri handi batean

kanpoko eragileen menpe dagoenez, irakasleak jabetu beharra duela haurraren

garapena bultzatuko duen ingurune aberatsa eskaintzearen gainean duen arduraz.

Hortaz, irakaslearen jarduna oso garrantzitsua da haurraren adimen anitzak garatzen

lagunduko duten baldintzak sortzeko.

Bestetik, hezkuntzaren etapa ezberdinetan teoria honen aplikazioaren inguruko datuak

bildu ahal izan ditugu. Datu horiek honako ondoriora eraman gaituzte: nolabait

esatearren, haurtzaroko garapen globalizatua adimen anitzak erabiliz ikastearekin

erlazionatzen den bitartean, nerabezaroan eta helduaroan eduki zehatzagoak lantzea

adimen mota jakin batzuk erabiltzen dituzten ikasteko modu zehatzekin parekatzen da.

Hortaz, ez gaitu harritu behar adinean aurrera joan ahala eskola porrota areagotzea,

norberak dituen adimen anitz horietatik bakar batzuk soilik erabiliz ikastea eskatzen

baitzaio ikasleari. Ondorioz, adimen linguistikoa eta logiko-matematikoa gutxien

garatuta dituztenek ezin dituzte haien beste adimenak edukiak ulertzeko erabili.

Gauzak horrela, adimen anitzen aplikazioa eskolaren inklusibotasun mailarekin

konpara daiteke. Beste era batera esanda, adimen anitzen aplikazioa continuum bat

da, prozesu bat, prestakuntzarekin hasten dena. Bide horretan gutxika aurrera egiteko

ezinbestekoa da ikastetxearen konpromisoa, eta ikastetxearen antolakuntzari

dagozkion elementuak modu egokian kudeatzea. Ikusi ahal izan dugunaren arabera,

EAEn hitzartutako ikastetxeak dira bide horretan abiatu diren lehenengoak, eta guztiek

dute Kataluniako Montserrat eskola eredu bezala.

Zundaketan agerian geratu denez, gai honi buruzko prestakuntzaren beharra dago.

Bereziki garrantzitsua da adimen anitzen teoriaren oinarrizko kontzeptuak ondo

barneratzea, ariketak testuingurutik kanpo ez aplikatzeko.

Era berean, zundaketaren emaitzek agerian utzi dute Berritzeguneek esandakoarekin

ez datozela bat; izan ere, zundaketaren arabera, eskolen %48an aplikatzen da adimen

anitzen teoria, eta Berritzeguneek esan digutenaren arabera prestakuntza nahikoa

hedatzen ari da, baina aplikazioa oraingoz EAEko lau ikastetxetan ematen ari da

bakarrik. Kontuan izan behar da eskoletako 125 irakaslek esan digutela adimen anitzak

ikastetxearen ekimen formal eta bateratu baten baitan aplikatzen dituztela.

Halaber, lana hasi aurretik uste genuen adimen anitzen teoriak eskolako gaitasun eta

edukiak lantzeko norberak gehien garatuen duen adimena erabili ahal izatea bilatzen

zuela. Lana egitean konturatu gara, antzaz, teoria honen aplikazioan helburu nagusia

21

norberak adimen anitz guztiak lantzea dela. Horregatik, adimen anitzak lantzeko

ariketak adimen moten arabera sailkatzen dira, eta ez ditugu aurkitu aldi berean

adimen mota guztiak erabiliz garatuak izateko ariketa edo proiektuak.

Lanaren diziplinartekotasunari dagokionez, ikasitakoa moduluko laneko bost

irakasgaietako bakoitzarekin honela lotuko genuke:

Hizkuntzaren didaktikaren aldetik, adimen linguistikoa da hezkuntzan pisu

handien duena, zundaketan parte hartu dutenen aburuz. Moduluko lan oso bat

egin liteke pisu horrek ikasleen hizkuntz gaitasunean duen islaren inguruan,

adibidez. Bestetik, zundaketaren emaitzek irakasleriaren hizkuntz gaitasunaren

inguruan zer pentsatua eman digute, jasotako gaztelaniazko erantzunen

kopuruaren harira.

Adimen anitzen teoriak bat egiten du eskola inklusiboaren printzipioekin, haur

bakoitzaren adimenak kontuan hartzen dituen eta haur bakoitzaren ikasketa

prozesuaren erritmoak errespetatzen dituen eskola inklusiboa izango baita.

Gizarte zientzien ikuspegitik, lan honek ahalbidetu digu zientziak nola

eboluzionatzen duen ikusi ahal izatea. Adimenaren definizioak azken 20

urteetan teoria honi esker izan duen eboluzioa oso sakona izan da; adimena

bakarra eta orokorra izatetik anitza izatera pasa da, eta psikologiaren baitan

eman den aldaketa kontzeptual hori gradualki islatzen ari da hezkuntzan.

Bestetik, gizarte zientzietako ikerketarako hainbat tresna erabiltzeko aukera

izan dugu (elkarrizketak, zundaketak).

IKTen bidez lan hau aurrera eramateko prozedura diferenteak erabili ahal izan

ditugu: Internet bidez zabaldutako galdetegiak, IKTetan oinarritutako

informazioaren bilaketa, dokumentuaren edizio kooperatiboa Google Docsen

bitartez, gure artean eta hainbat eragilerekin komunikazio arina, eta ipuinaren

bideo edizioa. Bestetik, azpimarratu beharra dago adimen anitzak aplikatzen

dituen Montserrat eskolak garrantzi handia ematen diela IKTei.

Garapenean eta ikaskuntzan sor daitezkeen zailtasunei dagokienez, lan honen

bidez ikasi dugu haurraren garapenerako zortzi adimenek askoz ere aukera

gehiago emango dituztela bakar batek baino. Hortaz, norberak adimen jakin

batean mugak izan arren, beti izango ditu indar-guneak garatuagoak dituen

beste adimenenetan, eta guztiak erabilita hobeto egin ahal izango du

garapenean aurrera. Adimen anitzen kontzeptuak asko laguntzen du adimen

bati dagokionean zailtasunak dituen pertsona batengan beste adimen

batzuetan dituen trebetasunak bilatzen, pertsona osotasunean ikusiz.

22

4.2. Lan prozesuaren deskribapena eta taldearen balorazio orokorra

Lanaren gaia aukeratzea, lanaren atalak zeintzuk izango ziren definitzea, eta alderdi

teorikoa lantzeko erreferentzien bilaketa talde guztiaren presentziarekin hainbat

bileretan landu genuen. Bilera horietan erabaki zen alderdi teorikoaren atal bakoitzaz

nor arduratuko zen, eta zein erreferentzia erabiliko zituen horretarako. Honela, Ainara

Gardnerren biografiaren atalaz arduratu da; Iratik adimenaren definizioa, teoriaren

bilakaera eta zortzi adimenen definizioak landu ditu; adimen anitzen teoriak Haur

Hezkuntzako gelarako egiten dituen proposamenak Mirenek landu ditu, eta Ixiarrek

Montserrat eskolaren eredua aztertu eta azaldu du. Ondoren, bakoitzak

dokumentuaren beste ataletan ekarpen osagarriak egin ditu.

Lanaren alderdi praktikoari dagokionez, talde guztiaren artean erabaki ziren jarduerak

(elkarrizketak, zundaketak eta prestakuntza mintegira joatea). Aitzpea adimen anitzen

teoria EAEko zein ikastetxetan aplikatzen den ikertzeaz arduratu da, Berritzeguneekin

kontaktatuz (ikus eranskinak), Ainararekin batera Hirukide ikastetxeko elkarrizketa egin

du, eta horren emaitzak islatzeaz arduratu da; Ainara Jabier Bahonen prestakuntza

mintegira joan da Aitzpearekin batera, eta berak jaso ditu mintegiaren edukiak

dokumentuan. Ixiar bigarren ikastetxe batekin elkarrizketa egiteko harremanez

arduratu da, baina zoritxarrez ez da lortu hori gauzatzea. Taldeko kide guztien artean

diseinatu dira zundaketa egiteko galdetegien edukiak, eta Miren arduratu da horiek

Googledocs-en jasotzeaz. Ainara eta Iratik bidalketak egiteko posta elektronikoen

zerrendak sortu dituzte, eta Mirenek bidalketak kudeatu ditu. Mirenek egin du

zundaketen datuen prozesaketa eta horien analisia idatzi du. Dokumentua editatzea

bere lana izan da ere.

Ipuinari dagokionez, oinarrizko ideia talde guztiaren artean landu ondoren, Zurie izan

da ideia hori islatuko zuen istorioa eta storyboarda sortzeko ardura hartu duena, ipuina

josiko duten pertsonai eta marrazki guztiak eskuz sortu ditu, eta horiekin batera

erakutsi diren testuak prestatu ditu ere, teorian oinarrituta (Prez Snchez & Beltrn

Llera, 2006). Horrekin batera, txostenaren karpeta eta DVDaren zorroa diseinatu eta

prestatu ditu. Ipuinaren musika aproposa talde guztiaren artean aukeratu da, eta

Aitzpea arduratu da ipuinaren bideo-edizioaz. Aitzpea, Ainara eta Ixiarrek osatu dute

blogeko ipuinaren fitxa teknikoa, eta Zurie, Irati eta Mirenek blogeko ipuinaren

idatzizko bertsioa.

Azkenik, lanaren ondorioak eta aurkezpenaren prestaketa talde guztiaren artean landu

dira, hainbat bileratan.

23

Lanaren inguruan egiten dugun balorazio orokorrari dagokionez, adimen anitzen

teoriaren inguruan asko ikasi dugula agerian dago eta, alde horretatik, balorazioa oso

positiboa da. Lanaren alderdi teorikoari emango zitzaion denbora eta espazioa ondo

mugatzea lortu dugu, eta lana bereziki praktikoa izatea lortu dugu, hasieran

erabakitako moduan. Etorkizunerako hobetzeko gaien artean egindako lanaren

bolumena dago, eskatutakoarekin konparatuz gehiegizkoa dela iruditzen zaiguna.

Orain arteko diziplinarteko lanetan taldea bitan banatu denean soilik lortu dugu

dedikazioaren eta edukien aldetik apalagoak diren lanak egitea, eta agian horrek izan

beharko du bidea. Azkenik, dokumentuan eta ipuinean isla zuzenik ez duten, baina

ordu asko eraman dituzten lanak egon dira, hala nola, ipuinaren bideo edizioa, edo

zundaketaren kudeaketa, hainbat saiakera eskatu dituztenak eta oztopoak sortu

dizkigutenak. Zorionez, oztopoak gainditu ditugu, baina gure buruak horrenbeste

konplikatu gabe lan sinpleagoetara jotzeak agian mesede egingo lieke gure bihotzei!

24

5. ERREFERENTZIA BIBLIOGRAFIKOAK

A school must rest on the idea that all children are different. (1991, abenduak 1).

Newsweek Magazine. Berreskuratua -(e)tik

http://www.thedailybeast.com/newsweek/1991/12/01/a-school-must-rest-on-the-

idea-that-all-children-are-different.html

Adimen Anitzen formazioa jaso dugu Montserrat ikastetxean. (d. g.). Hirukide.

Berreskuratua 2013(e)ko apirilakaren 7a, -(e)tik

http://www.hirukide.org/index.php?option=com_taxonomy&tag=Adimen+Anitzak

&view=blogtags&lang=eu

Chen, J.-Q. (1998). Project Spectrum: Early Learning Activities (Libk. 1-3, Libk. 2). New

York: Teachers College Press.

Col.legi Montserrat. (d. g.-a). Inteligencias mltiples. Berreskuratua -(e)tik

http://www.cmontserrat.org/joomla/images/InteleigenciasMultiples.pdf

Col.legi Montserrat. (d. g.-b). Metodologa. Berreskuratua 2013(e)ko martxoakaren

17a, -(e)tik http://www.cmontserrat.org/joomla/index.php/es/metodologia

Del Pozo Rosell, M. (2008). Inteligencias mltiples. Howard Gardner en el Colegio

Montserrat. Cuadernos de Pedagoga, 376, 4851.

Del Pozo Rosell, M. M. (2006). Las inteligencias mltiples. Un aprendizaje diferente. -

(e)n aurkeztua Primeres jornades sobre Webquest, Bartzelona.

Eusko Jaurlaritza. (2012). V. Inkesta soziolinguistikoa 2011. Euskadi.net. Euskara.

Berreskuratua 2013(e)ko apirilakaren 21a, -(e)tik

http://www.euskara.euskadi.net/r59-

738/eu/contenidos/informacion/argitalpenak/eu_6092/encuestas_sociolinguistic

as.html

Gardner, H. (1983). Frames of mind: the theory of multiple intelligences. New York:

Basic Books.

Gardner, H. (2005). Inteligencias mltiples: la teora en la prctica. Barcelona: Paids.

Gardner, H. (2006). Multiple intelligences: new horizons (Completely rev. and

updated.). New York: BasicBooks.

Gardner, H. (2008). Five minds for the future. Boston, Massachusetts: Harvard

Business Press.

Gomis Selva, N. (2007). Evaluacin de las inteligencias mltiples en el contexto

educativo a travs de expertos, maestros y padres. Universitat dAlacant,

Alacant.

Krechevsky, M. (1998). Project Spectrum: Preschool Assessment Handbook (Libk. 1-3,

Libk. 3). New York: Teachers College Press.

Manterola, I. (2011). Hizkuntza gutxituen erronkak. Bilbo: Udako Euskal Unibertsitatea.

25

Marina, J. A. (2012). Entrevista a Montserrat del Pozo, Directora del Colegio

Montserrat. Energa Creadora. Ciencia y Tecnologa. Berreskuratua 2013(e)ko

martxoakaren 17a, -(e)tik http://www.energiacreadora.es/ec-1/entrevista-

montserrat-del-pozo/

Prez Snchez, L., & Beltrn Llera, J. (2006). Dos dcadas de inteligencias

mltiples: implicaciones para la psicologa de la educacin. Papeles del

Psiclogo, 27(3), 147164.

Pozo Rosell, M. del, Cortacns, C., & Meroo, A. (2011). Inteligencias mltiples en

accin. (C. Collegi Montserrat (Barcelona, Arg.). Barcelona: Collegi

Montserrat.

Rey, A. (2011). Inteligencias Mltiples y el Colegio Montserrat (post-246). Blog de

Amalio Rey. Berreskuratua -(e)tik

http://www.amaliorey.com/2011/06/29/inteligencias-multiples-y-el-colegio-

montserrat-post-216/

Sacks, O. W. (2003). Veo una voz: viaje al mundo de los sordos. (J. M. lvarez Flrez,

Itzul.). Barcelona: Anagrama.

Sanz de Acedo, M. L. (2003). Adimen aniztasunaren teoria. Hik Hasi, Howard Gardner.

11. monografikoa, 716.

Serrano, A. (2005). Inteligencias mltiples y estimulacin temprana: gua para

educadores, padres y maestros. Mxico, D.F; Alcal de Guadara (Sevilla:

Trillas; MAD.

Valero Rodrguez, J. (2007). Las inteligencias mltiples. Evaluacin y anlisis

comparativo entre Educacin Infantil y Educacin Primaria. Universitat

dAlacant, Alacant.

26

6. ERANSKINAK

6.1. Montserrat eskolako proiektu baten azalpena

Montserrat eskolan proiektuak nola aplikatzen diren ulertzeko, 2 urteko gelan egiten

den metodo zientifikoa izeneko jarduera bat azalduko da. Jarduera honetan, naturan

gertatzen diren fenomenoak aztertzen dira, eta fenomeno horiei dagozkien legeak

aipatzen dira ere.

Ariketa honetan lau arlo lantzen dira: galdera, hipotesia, ikerketa eta interpretazioa.

Jarduera honen helburua ikaslea landareak hazteko prozesuan eguzkiaren argiak duen

garrantziaz jabetzea da. Horregatik, ariketaren hasieran haurrek landareak nola

agertzen eta hazten diren ikertzen dute behaketaren bidez. Hau egin eta gero, haurrek

galderak sortzen dituzte eta erantzunak aurkitzen saiatzen dira denen artean.

Jarduera hau gelan edo jolaslekuan egingo da, iraupena hiru edo lau astekoa izango

da, eta haurren galderak eta hauek ateratzen dituzten ondorioak koaderno batean

jasoko dira. Proiektua hasten denean, haurrei galdera bat zuzentzen zaie:

Landare bat bizi al daiteke eguzkiaren argirik gabe?

1. Hipotesia: landarea jasotzen duen eguzkiaren argiari esker hazten da.

2. Ikerketa lantaldeetan egiten da.

3. Haurrek atera zuten azkeneko ondorioa: landare guztiek behar dute eta bilatzen

dute eguzkiaren argia bizitzeko.

Haurrak ondorio horretara iristeko esperimentu bat egiten da. Mahai multzo bakoitzean

landare bat kokatzen da kutxa baten barruan sartuta. Mahai talde bakoitzeko kutxak

leku diferente batean du zuloa, eta kutxa guztiek dute zuloa, batek ezik. Astean bitan

kutxak ikusi, landareen argazkiak atera, eta haurren galderak eta hausnarketak

jasotzen dira. Azken egunean haurrak ohartzen dira landareak kutxako zuloak kokatuta

dauden alderantz hazten direla, eta eguzkiaren argia sartu ez den kutxako landarea hil

egin dela.

Jarduera honekin haurrak behaketa lantzen du, prozesu bat jarraitzen du, eta ondorio

nagusi batzuk ateratzea lortzen du (Marina, 2012).

27

6.2. Berritzeguneekin harremana

BERRITZEGUNEEKIN IZANDAKO KONTAKTUAK

G1 Donostia

G2 Irun

G3Eibar

G4Ordizia 22 otsaila Aholkulari bezala ezin du informaziorik eman

G5 Zarautz 23otsaila Maite Garmendia (Taldekide baten laguna). Azpeitiko Iraurgi

eskolakoak formazioa egina dute eta Zarautzen formazioa egingo da

martxoan Javier Bahonen eskutik.

G6 Lasarte 22 otsaila Marta Sarasak: Bere lagunak Tolosako Hirukide eskola aipatu du

B1 Bilbo 21 otsaila Ez dute ezagutzen;formazioa nuevas claves educativas

B2 Txurdinaga

B3Sestao 21 otsaila Nirekin kontaktuan jarri nahi du, berak ez du ezagutzen lankide

batekin harremanetan jartzen nau.Honekin eskola kontzertatu bat

ezagutzen du eta zentroko zuzendariarekin kontaktuan jarriko omen

da martxoak 1

Ikastetxe honetan lantzen ditu eta zuzendariak dioenez guri

laguntzeko prest daude, Nuestra Seora del Carmen ikastetxea,

Cantn iglesia, 2. Portugalete.

B4 Barakaldo

B5 Ortuella 22 otsaila Zehazki zer nahi dugun galdera / gehiago ez du erantzun

B6Zaratamo

B7 Getxo 22 otsaila Bere zonaldean ez du ikastetxerik ezagutzen

B8 Leioa

B9 Durango 22 otsaila

27 otsaila

San Pelaia Ermuako eskolan ikasketa Kooperatiboan eta Adimen

Anitzetan oinarritutako metodologiarekin lan egiten dute

Elkar trukaketa batzuen ondoren laguntzeko prest dago (Arantza)

B10 Gernika 22 otsaila Bere zonaldean ez dute ezagutzen eskolarik

A1 Gasteiz 25 otsaila

27 otsaila

Berak ez du ezagutzen, zuzendariari galdetu dio, lankide artean

mezua banatu du

(Belen) Trokonizeko Waldorf eskolaren berri eman digu

28

6.3. EAEko eskoletako irakasle, tutore eta espezialistei, eta EHUko hezkuntza graduetako irakasleei zuzendutako zundaketaren emaitzak

1

ADIMEN ANITZAK. EAE-KO ESKOLETAKO IRAKASLE, TUTORE ETA

ESPEZIALISTEI, ETA EHU-KO HEZKUNTZA GRADUETAKO IRAKASLEEI

ZUZENDUTAKO ZUNDAKETAREN EMAITZAK.

INTELIGENCIAS MLTIPLES. RESULTADOS DEL SONDEO DIGIDO A

PROFESORES/AS, TUTORES/AS Y ESPECIALISTAS DE LAS ESCUELAS DE LA

CAPV, Y A PROFESORES/AS DE LOS GRADOS EN EDUCACIN DE LA UPV.

Egileak:

Askasibar, M.

Iribar, A.

Jimenez, A.

Lebrn, I.

Odriozola, I.

Ynchausti, Z.

Donostiako Irakasleen Unibertsitate Eskola

2013ko apirilaren 20a

2

1. Zundaketaren datu orokorrak / Datos generales del sondeo

a) Zundaketen kopurua /Nmero de sondeos

Eskoletako irakasleei zuzendutako zundaketa bat (banatutako euskarazko eta gaztelaniazko

bertsioetan), eta EHUko irakasleei zuzendutako beste zundaketa bat (banatutako euskarazko

eta gaztelaniazko bertsioetan). Galdera batzuk berdinak dira bi zundaketetan.

Un sondeo dirigido al profesorado de las escuelas (con versiones separadas de euskera y

castellano), y otro sondedo dirigido al profesorado de la UPV (con versiones separadas de

euskera y castellano). Algunas preguntas son iguales en ambos sondeos.

b) Nori zuzendu zaion eta zabaltzeko bidea / Personas a las que se ha dirigido y mtodo de

difusin

Zundaketaren esteka jaso duen edonork erantzun ahal izan du. Hala ere, jarraian azalduko

diren gonbidapenak luzatu dira zundaketa betetzeko. EAEko eskoletako irakasle, tutore eta

espezialistei dagokienez, ondoko estekatik lortutako ikastetxeen posta elektronikoetara bidali

da zundaketaren berri ikastetxean zabaltzeko eskaera (Haur Hezkuntza eta Lehen Hezkuntza

duten ikastetxeak aukeratu dira):

En lo que respecta al profesorado, tutores/as y especialistas de las escuelas de la CAPV, se ha

enviado una solicitud para que se difunda el sondeo en el centro a las direcciones de correo

electrnico obtenidas en el siguiente enlace (se han seleccionado los centros que imparten

Educacin Infantil y Educacin Primaria):

http://www.hezkuntza.net/e23/e23ListadosDifusionJSP/e23ListadosDifusion.jsp?idioma=c&list

ado=&pageId=250654780&ID_NAVEGACION=1

EHUko hezkuntzako graduetako irakasleen kasuan, zundaketaren esteka haien posta

elektronikoetara bidali zaie. Posta elektronikoen zuzenbideak EHUko hiru campusetako

Irakasleen Unibertsitate Eskoletako webguneetatik atera dira.

Cualquier persona que haya recibido el enlace del sondeo ha podido responderlo. De todas

formas, se han enviado las invitaciones que se indican a continuacin para responder al

sondeo. En el caso del profesorado de los grados en educacin de la UPV, se ha enviado el

enlace al sondeo a sus direcciones de correo electrnico. Las direcciones de correo electrnico

se han obtenido en las pginas web de las Escuelas Universitarias de Magisterio de los tres

campus.

d) Datak / Fechas

Zundaketa erantzunei irekia egon da 2013ko martxoaren 21etik apirilaren 12ra arte eskolen

kasuan, eta martxoaren 25etik apirilaren 12ra arte EHUren kasuan.

El sondeo ha estado abierto para las respuestas desde el 21 de marzo hasta el 12 de abril de

2013 en el caso de las escuelas, y desde el 25 de marzo hasta el 12 de abril para la UPV.

e) Zundaketaren euskarri teknologikoa / Soporte tecnolgico para el sondeo

3

Google Docs-eko formularioa, esteka baten bidez on-line bete dena. Formulario de Google

Docs, que ha sido respondido on-line mediante un enlace.

f) Jasotako erantzun kopurua / Nmero de respuestas recibidas

Eskoletatik / Desde las escuelas: 542 erantzun (336 euskaraz eta 206 gaztelaniaz) / 542

respuestas (336 en euskera y 206 en castellano)

EHUtik / Desde la UPV: 73 erantzun (46 euskaraz eta 27 gaztelaniaz) / 73 respuestas (46 en

euskera y 27 en castellano)

g) Egileak / Autores

Askasibar, M., Iribar, A., Jimenez, A., Lebrn, I., Odriozola, I., Ynchausti, Z.

4

2. Adimen anitzak. EAEko eskoletako irakasle, tutore eta espezialistei zuzendutako

zundaketaren emaitzak (euskaraz eta gaztelaniaz egindakoak bat eginda) / Inteligencias

mltiples. Resultados del sondeo dirigido a profesores/as, tutores/as y especialistas de las

escuelas de la CAPV (sumadas las respuestas en euskera y castellano)

EHUko Haur Hezkuntzako graduko ikasle talde batek prestatutako galdetegia duzu hau.

Adimen anitzen teoriaren inguruko lan batean erabiltzeko asmoa dugu. Galdera hauen bidez

EHUko Haur Hezkuntzako graduko irakasleek eta EAEko eskoletako hezkuntzaren profesionalek

teoria honi buruz duten iritzia ezagutu nahi dugu, eta talde hauetako bakoitzari zuzendutako

galdetegi bana prestatu dugu horretarako. Aurrean duzuna eskoletako tutore, irakasle eta

espezialistei zuzendutakoa da.

Galdetegia motza da; lauzpabost galdera baino ez ditu. Aurretik hainbat datu eskatuko

dizkizugu, emaitzen interpretazioa egin ahal izateko balioko digutenak.

Aldez aurretik eskertzen dizugu zure laguntza.

Este es un cuestionario elaborado por un grupo de alumnos del grado de Educacin Infantil de

la UPV, que pretendemos utilizar en un trabajo sobre la teora de las inteligencias mltiples.

Mediante estas preguntas queremos conocer la opinin que tienen sobre esta teora tanto el

profesorado del grado de Educacin Infantil de la UPV, como las personas profesionales de la

educacin que trabajan en las escuelas de la CAPV. Para ello, hemos preparado un cuestionario

para cada uno de esos dos colectivos. Este es el cuestionario dirigido a los y las tutores/as,

profesores/as y especialistas que trabajan en las escuelas.

El cuestionario es corto; no contiene ms de media docena de preguntas. Al comienzo te

solicitamos ciertos datos, que nos servirn para poder interpretar los resultados.

Te agradecemos tu ayuda de antemano.

Emaitzen interpretaziorako datuak / Datos para la interpretacin de los resultados

1. Adina / Edad

2. Generoa / Gnero

3 0%

48 9%

208 40%

146 28%

113 22%

4 1%

7 1%

> 60 55-60 45-55 35-45 25-35

409 78%

117 22%

Emakumezkoa

Gizonezkoa

5

3. Irakasle lanetan esperientzia / Experiencia docente

4. Hezkuntzako zein etapatan egiten duzu lan orain? / En qu etapa educativa trabajas

actualmente?

5. Zein Lurralde Historikotan egiten duzu lan orain? / En qu Territorio Histrico trabajas

actualmente?

Galdera orokorrak, parte hartzen duten guztiei zuzenduak / Preguntas generales, digiridas a

todas las personas participantes

245 46%

148 28%

98 19%

38 7%

> 20 urte

10-20 urte

5-10 urte

< 5 urte

187

152

112

57

8

7

5

3

1

1

1

0 50 100 150 200

Lehen Hezkuntza

Haur Hezkuntza

Bigarren Hezkuntza

Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza

Lehen Hezkuntza, Bigarren Hezkuntza

Bigarren Hezkuntza, Goi Mailako Hezkuntza

Goi Mailako Hezkuntza

Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza, Bigarren Hezkuntza

Haur Hezkuntza, Bigarren Hezkuntza

Lehen Hezkuntza, Goi Mailako Hezkuntza

Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza, Bigarren Hezkuntza,

238 44%

231 43% 66

12% 2 1%

1 0%

3 1%

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba

Araba, Gipuzkoa

Bizkaia, Gipuzkoa

6

6. Adimen anitzen teoria ezagutzen al duzu? / Conoces la teora de las inteligencias mltiples?

7. Eskolan adimen anitzak lantzen direla iruditzen al zaizu? / Consideras que se trabajan las

inteligencias mltiples en la escuela?

8. Zer nolako garrantzia edo pisua ematen zaie eskolan ondoko alderdiei, zure ustez? Ahal

baduzu, eman iezaiozu bakoitzari balio (zenbaki) desberdina (1 garrantzi urria, 8 garrantzi

handia). / Qu importancia o peso se da a los siguientes aspectos en la escuela, en tu opinin?

Si puedes, da un valor (nmero) distinto a cada aspecto (1 poca impotancia, 8 mucha

importancia).

a) Espaziala / Espacial

Ondokoa lantzen duen alderdia: mundu espaziala norberaren buruan errepresentatzea, irudiez

baliatuz pentsatzea, mundu bisuala modu zehatzean hautematea. / Aspecto en el que se

trabaja lo siguiente: representar el mundo espacial en la mente de cada persona, pensar

mediante imgenes, percibir el mundo visual de modo preciso.

142 26%

129 24%

112 21%

90 17%

65 12%

Bai, izena ezaguna egiten zait

Bai, izena ezaguna egiten zait eta, gainera, adimenak zeintzuk diren badakit

Bai, izena ezaguna egiten zait, adimenak zeintzuk diren badakit eta, gainera, teoriaren oinarriak ezagutzen ditut

Bai, izena ezaguna egiten zait, adimenak zeintzuk diren badakit, teoriaren oinarriak ezagutzen ditut eta, gainera, prestakuntza espezifikoa jaso dut gaiaren gainean Ez, ez dut ezagutzen

251 48%

275 52%

Bai

Ez

9

27

62 78

106

133

90

31

0

20

40

60

80

100

120

140

1 2 3 4 5 6 7 8 Batezbesteko ponderatua / Media ponderada: 5,16

7

b) Gorputzezkoa-kinestesikoa / Corporal-cinestsico

Ondokoa lantzen duen alderdia: gorputzaren mugimendua kontrolatzea, gorputzaz baliatuz

ideia eta emozioak adieraztea edo lehiatzea, tresna eta objektuak gorputzarekin erabiltzea. /

Aspecto en el que se trabaja lo siguiente: control del movimiento corporal, expresar ideas o

emociones o competir con el cuerpo, utilizar herramientas u objetos con el cuerpo.

d) Linguistikoa / Lingstico

Ondokoa lantzen duen alderdia: mintzamena, entzumenaren bidezko ulermena, irakurmena

eta idazmena erabiltzea norberaren ideiak komunikatzeko eta besteenak ulertzeko. / Aspecto

en el que se trabaja lo siguiente: utilizar la expresin oral, la escucha, la lectura y la escritura

para comunicar las ideas propias y comprender las de los dems.

e) Logiko-matematikoa / Lgico-matemtico

Ondokoa lantzen duen alderdia: arazoak argitzeko, ereduak identifikatzeko, kalkulatzeko,

hipotesiak formulatu eta frogatzeko metodo zientifikoa erabiltzea, baita indukzio eta

dedukziozko arrazoibidea ere. / Aspecto en el que se trabaja lo siguiente: utilizar el mtodo

cientfico, as como el razonamiento inductivo y deductivo para resolver problemas, identificar

patrones, calcular, y formular y probar hiptesis.

6

45 61

73 87

122 103

40

0

20

40

60

80

100

120

140

1 2 3 4 5 6 7 8

Batezbesteko ponderatua / Media ponderada: 5,18

4 5 17 38

68

166

232

0

50

100

150

200

250

2 3 4 5 6 7 8 Batezbesteko ponderatua / Media ponderada: 6,99

1 5 10 26

51

85

184 168

0

50

100

150

200

1 2 3 4 5 6 7 8


8

f) Musikala / Musical

Ondokoa lantzen duen alderdia: musikaren doinuak eta erritmoak hauteman, aztertu, sortu

eta entzutea; instrumentuak jotzea. / Aspecto en el que se trabaja lo siguiente: percibir,

analizar, crear y escuchar ritmos y melodas musicales; tocar instrumentos.

g) Naturalista / Naturalista

Ondokoa lantzen duen alderdia: izaki bizidunak eta ingurune naturaleko bestelako osagaiak

ezagutzea eta kategorizatzea, eta haiekiko sentiberatasuna garatzea. / Aspecto en el que se

trabaja lo siguiente: conocer y categorizar a los seres vivos y otros componentes del medio

natural, y desarrollar sensibilidad respecto a los mismos.

h) Pertsonartekoa / Interpersonal

Ondokoa lantzen duen alderdia: besteen umore, motibazio eta nahiak hautematea eta

horiekiko modu egokian erantzutea. / Aspecto en el que se trabaja lo siguiente: percibir el

estado de nimo, las motivaciones y deseos de los dems, y responder de forma adecuada a los

mismos.

9

46

65 83 76

128

86

28

0

20

40

60

80

100

120

140

1 2 3 4 5 6 7 8


4 18 28

42

79

159

129

66

0

50

100

150

200


14

41 42 55

78 93

122

83

0

20

40

60

80

100

120

140

1 2 3 4 5 6 7 8


9

i) Pertsona-barnekoa / Intrapersonal

Ondokoa lantzen duen alderdia: norberaren sentimenduak, balioak, sinesmenak eta

pentsamenduaren prozesuak hautematea eta horiekin bat etortzea. / Aspecto en el que se

trabaja lo siguiente: percibir los sentimientos, valores, creencias y procesos del pensamiento

propios y estar en sintona con los mismos.

9. Adimen anitzen teoria zure gelan aplikatzen al duzu? / Aplicas la teora de las inteligencias

mltiples en tu aula?

Bederatzigarren galderari ezetz erantzun diotenei zuzendutako galderak / Preguntas

dirigidas a las personas que hayan respondido negativamente a la novena pregunta.

10. Zer dela eta ez duzu aplikatzen? / Por qu no la aplicas?

11. Zer baldintza eman beharko lirateke teoria hau zuk praktikan jarri ahal izateko? Balora

itzazu ondoko faktoreak lehentasunaren arabera, posible baduzu bakoitzari balio desberdina

emanez (1 lehentasun urria, 10 lehentasun handia). / Qu condiciones deberan darse para

que pudieras aplicar esta teora? Valora los siguientes factores en funcin de su prioridad,

dando a cada uno un valor diferente, si te resulta posible (1 baja prioridad, 10 alta prioridad).

24

57 54 64 70

88

108

72

0

20

40

60

80

100

120


290 54%

252 46%

Bai

Ez

7 3%

173 70%

25 10%

41 17%

Ikastetxearen ildoarekin bat egiten ez duelako

Ez dudalako nahikoa ezagutza edo prestakuntzarik gaiaren gainean

Ez dudalako nahikoa baliabide horretarako

Beste batzuk

10

a) Irakasleen prestakuntza / La formacin del profesorado

b) Ikastetxearen konpromisoa / El compromiso del centro

d) Ikastetxean teoria ezarri ahal izateko parte hartu behar duten eragile eta baliabide guztien

antolaketa eta koordinazioa / La organizacin y coordinacin de todos los agentes y recursos

cuya participacin resulte necesaria para hacer posible la implantacin de esta teora en el

centro

e) Irakasleen eta gainontzeko profesionalen arteko lankidetza / La cooperacin entre el

profesorado y el resto de profesionales

2 2 4 3 10 14

61 68 85

0

50

100

2 3 4 5 6 7 8 9 10


2 3 5 10 11

31

67

54 64

0

20

40

60

80

2 3 4 5 6 7 8 9 10


1 1 5

11 14

33

65 60 54

0

10

20

30

40

50

60

70

1 3 4 5 6 7 8 9 10


2 2 2 3

18 25

72 68

54

0

20

40

60

80

2 3 4 5 6 7 8 9 10 Batezbesteko ponderatua / Media ponderada: 8,31

11

f) Metodologien eta materialen egokitzea / La adaptacin de metodologas y materiales

g) Gurasoen parte-hartzea eta prestakuntza / La participacin y formacin de padres y madres

h) Eskolaz gaindiko erakundeen babesa eta laguntza / El apoyo y ayuda de las entidades

supraescolares

i) Baliabide ekonomikoak / Los recursos econmicos

1 2 5 5

20

37

58 53

62

0

20

40

60

80

2 3 4 5 6 7 8 9 10


2 2 3 9

33 28

42 47 44

33

0

10

20

30

40

50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


3 2 10

15 23

31

41 49

35 35

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


1 3

14 11

25

43 36

44

28 34

0

10

20

30

40

50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


12

j) Ikastetxean teoria ezarri ahal izateko parte hartu behar duten eragile guztien sentiberatzea

teoriaren inguruan / Sensibilizar acerca de la teora a todos los agentes cuya participacin

resulte necesaria para hacer posible la implantacin de esta teora en el centro

k) Ebaluazio sistemaren aldaketa / Cambiar el sistema de evaluacin

Bederatzigarren galderari baietz erantzun diotenei zuzendutako galderak / Preguntas

dirigidas a las personas que hayan respondido afirmativamente a la novena pregunta.

12. Zer testuingurutan aplikatzen duzu zure gelan? / En qu marco la aplicas en el aula?

13. Zure esperientziaren arabera, eskolan teoria hau arrakastaz aplikatzeko, zeintzuk dira

faktore garrantzitsuenak? Balora itzazu ondoko baldintzak lehentasunaren arabera, posible

baduzu bakoitzari balio desberdina emanez (1 lehentasun urria, 10 lehentasun handia). / De

acuerdo con tu experiencia, para poder aplicar esta teora con xito cules son los factores

ms importantes? Valora las siguientes condiciones en funcin de su prioridad, dando a cada

una un valor distinto, si te resulta posible (1 baja prioridad, 10 alta prioridad).

3 1 4 14

21 24

62 54

60

0

20

40

60

80

2 3 4 5 6 7 8 9 10


1 2 4 5 11 9

29

58 53

74

0

20

40

60

80

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


125 44% 158

56%

Ikastetxearen ekimen formal eta bateratu baten baitan

Nire kabuz, era informalean

13

a) Irakasleen prestakuntza / La formacin del profesorado

b) Ikastetxearen konpromisoa / El compromiso del centro

d) Ikastetxean teoria ezarri ahal izateko parte hartu behar duten eragile eta baliabide guztien

antolaketa eta koordinazioa / La organizacin y coordinacin de todos los agentes y recursos

cuya participacin resulte necesaria para hacer posible la implantacin de esta teora en el

centro

e) Irakasleen eta gainontzeko profesionalen arteko lankidetza / La cooperacin entre el

profesorado y el resto de profesionales

2 5 3 6 7

40 55

68

100

0

20

40

60

80

100

120

2 3 4 5 6 7 8 9 10


3 4 10 9

29

64

78 86

0

20

40

60

80

100

3 4 5 6 7 8 9 10


1 2 5 10

17

38

73 62

76

0

20

40

60

80

1 3 4 5 6 7 8 9 10


1 2 5 11

25 31

62 71

78

0

20

40

60

80

100

1 3 4 5 6 7 8 9 10


14

f) Metodologien eta materialen egokitzea / La adaptacin de metodologas y materiales

g) Gurasoen parte-hartze eta prestakuntza / La participacin y formacin de padres y madres

h) Eskolaz gaindiko erakundeen babesa eta laguntza / El apoyo y ayuda de las entidades

supraescolares

i) Baliabide ekonomikoak / Los recursos econmicos

1 2 5 14 17

46

64 65 68

0

20

40

60

80

2 3 4 5 6 7 8 9 10


3 3 8 9

22

35

57

75

44

24

0

20

40

60

80

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Batezbesteko ponderatua / Media ponderada: 7,23

5 8 7 12

20

36

54

75

40

21

0

20

40

60

80

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


5 11 14 10

31

42

50 48 47

26

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


15

j) Ikastetxean teoria ezarri ahal izateko parte hartu behar duten eragile guztien sentiberatzea

teoriaren inguruan / Sensibilizar acerca de la teora a todos los agentes cuya participacin

resulte necesaria para hacer posible la implantacin de esta teora en el centro

k) Ebaluazio sistemaren aldaketa / Cambiar el sistema de evaluacin

Azken galdera, parte hartu duten pertsona guztiei zuzendua / ltima pregunta, dirigida a

todas las personas que hayan tomado parte

14. Adieraz ezazu teoria honek hezkuntzan zure ustez izan dezakeen erabilgarritasuna eta

garrantzia (1 erabilgarritasun urria, 10 erabilgarritasun handia). / Indica la utilidad e

importancia que a tu juicio puede tener esta teora en la educacin (1 escasa utilidad, 10 gran

utilidad).

1 2 3 6 10

19

34

63 75

67

0

20

40

60

80

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10


2 5 6 16 21

35 49

63

86

0

20

40

60

80

100

2 3 4 5 6 7 8 9 10


1 2 14

27

61

147 146 126

0

50

100

150

200

1 4 5 6 7 8 9 10


16

3. Adimen anitzak. EHUko hezkuntzako graduetako irakasleei zuzendutako zundaketaren

emaitzak (euskaraz eta gaztelaniaz erantzundakoak bat eginda) / Inteligencias mltiples.

Resultados del sondeo dirigido a profesores/as de los grados en educacin de la UPV

(sumadas las respuestas en euskera y castellano)

EHUko Haur Hezkuntzako graduko ikasle talde batek prestatutako galdetegia duzu hau.

Adimen anitzen teoriaren inguruko lan batean erabiltzeko asmoa dugu. Galdera hauen bidez

EHUko Haur Hezkuntzako graduko irakasleek eta EAEko eskoletako hezkuntzaren profesionalek

teoria honi buruz duten iritzia ezagutu nahi dugu, eta talde hauetako bakoitzari zuzendutako

galdetegi bana prestatu dugu horretarako. Aurrean duzuna EHUko irakasleei zuzendutakoa da.

Galdetegia motza da; lauzpabost galdera baino ez ditu. Aurretik hainbat datu eskatuko

dizkizugu, emaitzen interpretazioa egin ahal izateko balioko digutenak.

Aldez aurretik eskertzen dizugu zure laguntza.

Este es un cuestionario elaborado por un grupo de alumnos del grado de Educacin Infantil de

la UPV, que pretendemos utilizar en un trabajo sobre la teora de las inteligencias mltiples.

Mediante estas preguntas queremos conocer la opinin que tienen sobre esta teora tanto el

profesorado de los grados de educacin de la UPV, como las personas profesionales de la

educacin que trabajan en las escuelas de la CAPV. Para ello, hemos preparado un cuestionario

para cada uno de esos dos colectivos. Este es el cuestionario dirigido a los y las profesores/as

de la UPV.

El cuestionario es corto; no contiene ms de media docena de preguntas. Al comienzo te

solicitamos ciertos datos, que nos servirn para poder interpretar los resultados.

Te agradecemos tu ayuda de antemano.

Emaitzen interpretaziorako datuak / Datos para la interpretacin de los resultados

1. Adina / Edad

2. Generoa / Gnero

4 6% 10

15%

21 31%

18 27%

14 21% > 60

55-60

45-55

35-45

25-35

46 66%

24 34% Emakumezkoa

Gizonezkoa

17

3. Goi Mailako Hezkuntzako irakasle lanetan esperientzia / Experiencia docente en Educacin

Superior

4. EHUko zein campusean egiten duzu lan orain? / En qu campus de la UPV trabajas

actualmente?

5. Hezkuntzako zein gradutan zara irakasle? / En qu grado de educacin eres docente?

6. EHUko zein saileko kide zara? / A qu departamento perteneces?

27 40%

12 18%

13 19%

16 23%

> 20 urte

10-20 urte

5-10 urte

< 5 urte

31 44%

21 29%

17 24%

2 3%

Bizkaia

Araba

Gipuzkoa

Bizkaia, Gipuzkoa

25 40%

21 33%

17 27%

Lehen Hezkuntzako gradua

Lehen Hezkuntzako gradua, Haur Hezkuntzako gradua

Haur Hezkuntzako gradua

17

12

12

11

8

3

2

2

1

1

1

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

Didaktika eta Eskola Antolakuntza

Bilakaeraren eta Hezkuntzaren Psikologia

Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika

Musika, Plastika eta Gorputz Adierazpenaren Didaktika

Matematikaren eta Zientzia Esperimentalen Didaktika

Gizarte Zientzien Didaktika

Soziologia eta Gizarte Langintza

Hezkuntzarako Ikerkuntza eta Diagnosi Metodoak

Gizarte Psikologia

Hizkuntzalaritza eta Euskal Ikasketak

Hezkuntzaren Teoria eta Historia

18

Galdera orokorrak, parte hartzen duten guztiei zuzenduak / Preguntas generales, digiridas a

todas las personas participantes

7. Adimen anitzen teoria ezagutzen al duzu? / Conoces la teora de las inteligencias mltiples?

8. Unibertsitatean adimen anitzak lantzen direla iruditzen al zaizu? / Consideras que se

trabajan las inteligencias mltiples en la universidad?

9. Zer nolako garrantzia edo pisua ematen zaie hezkuntzan ondoko alderdiei, zure ustez?Ahal

baduzu, eman iezaio

Adimen Anitzak Haur Hezkuntzako gelan

Documents

Transcript of Adimen Anitzak Haur Hezkuntzako gelan

Adimen anizkunaren teoria

Hezkuntza eraldatu mundua TESTUINGURU eraldatzeko. BERRI … · 2019-09-10 · Adimen anitzak lantzen ditu eta baita norbanakoaren autonomia ere. Proiektuen bidez gauzatzen da eta

P.p. egun bat gelan

José Luis Vera Batista - ikasten.ikasbil.eus · 6 Hainbat jardueraren bidez adimen/gaitasun desberdinak lantzen saiatu behar dugu (adimen anitzak). Alderdi guztietatik begiratuta,

AHOZKOA EZ DEN KOMUNIKAZIOA GELAN

17 gurasoak gelan logopediako jolasak

Gurasoentzako Adimen Emozionala Hitzaldia

Nuestra razón de ser: todos y cada uno€¦ · ADIMEN ANITZAK ETA PROIEKTUAK Buscando que los alumnos y alumnas adquieran los conocimientos y competencias clave para su desarrollo,

IKASTOLA · ADIMEN ANITZAK INTELIGENCIAS MÚLTIPLES Actuaciones educativas de éxito · Estimulazio goiztiarra 0 eta 6 urte bitartean izaten da garuneko plastikotasunik handiena eta

SORMENA BOST URTEKO GELAN

6 psikomotrizitate gelan

Adimen emozionala 12 13

LEKEITIOKOlekeitiokoeskola.eu › images › 2019-2020 › Liburuxka_Talentuz_HH.pdf · √ Ikasleen adimen eta trebetasun anitzak balora-tzea: ideiak, adierazpenak, sormena, kidetasuna,

ADIMEN-GAITASUN HANDIKO IKASLEEI HEZKUNTZA-ARRETA … · aurkezpena 3 1. justifikazioa 7 2. eaeko adimen-gaitasun handiko ikasleen arretaren azterketa 11 3. adimen-gaitasun handiak

Egun bat gelan 1b

ADIMEN URRITASUNA DUTEN PERTSONEN BIZI-KALITATEA ... digestio-aparatua, etab. Adimen urritasuna duten pertsonek, daukaten adimen urritasun motaren arabera, zen-bait patologia pairatzeko

La Anunciata Ikastetxea Donostia-San Sebastian 0-18 urte ... · Ikaskuntza kooperatiboa, Adimen anitzak, Gamifikazioa... auropako dimentsioko proiektuetan murgilduta gaude: Erasmus

ADIMEN GAITASUN HANDIKO IKASLEAK

15 gurasoak gelan garaiak

Adimen emozionala 2