XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 1

1º e

2º

de P

rim

aria

Día

das

letr

as g

aleg

as 2

015

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 2

GRUPO DE TRABALLO «LITERATURA E FILGUEIRAVALVERDE NO DÍA DAS LETRAS GALEGAS»Ares García, LorenaBarca Gómez, MartaCernadas García, Ana MªDomínguez Pérez, LuísaFacal Traba, Mª del CarmenGuitián Valeiro, FranciscoHerrero Mayor, Armando XoséPedrosa Moreno, JulioSantiso Andrade, PazSuárez Hermida, Mario Ramón

GRUPO DE TRABALLO «FILGUEIRA VALVERDE NA REDE.LETRAS GALEGAS, 2015»Aguilar Amigo, Mª LuísaBarca Gómez, MaríaGuimarey Cedeira, Eva RaquelHortas González, IsabelLópez Gabín, RaquelOjea Montes, María PilarPicado Rodríguez, José AntonioRodríguez Rodríguez, CarlosRomero Olveira, FátimaVázquez Lorenzo, Mª Belén

COLEXIOS PARTICIPANTESCEIP A.D.R .Castelao, de OrdesCEIP Anxo da Garda, da CoruñaCEIP Eduardo Pondal, de PontecesoCEIP Eusebio da Guarda, da CoruñaCEIP Galán, de Oseiro-ArteixoCEIP Luís Seoane, de Mera-OleirosCEIP María Pita, da CoruñaCEIP Milladoiro, de MalpicaCEIP Montel Touzet, da CoruñaCEIP Pardo Bazán, da CoruñaCEIP Sal Lence, da CoruñaCEIP W. F. Flórez, de CambreCPI Plurilingüe O Cruce, de Cerceda

ASESORÍA PEDAGÓXICAAlberto Huerga CarniceroJosé María Varela Martínez

MAQUETACIÓN E DESEÑO GRÁFICOManuel Paz Anido (www.edugaliza.org)

AGRADECEMENTOSÁ Real Academia Galega, á Fundación FilgueiraValverde, á familia de Xosé Filgueira Valverde,a Carlos Gallego Domínguez e a María BaoFente pola súa colaboración, paciencia exenerosidade.

EDITASeminario Permanente de Formación do Profesorado doCEIP Galán, Oseiro-Arteixo (A Coruña)www.seminariogalan.org

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 3

Caricatura de XoséFilgueira realizada poloseu amigo AlfonsoCastelao.

Capa da obra «Os nenos»,de Filgueira Valverde, edi-tada no ano 1923.

Xosé Fernando Filgueira Valverdenaceu na cidade de Pontevedra enoutubro de 1906.

Os seus pais foron Araceli e JoséMaría, médico en Pontevedra.

Os seus primeiros estudos, os deprimaria e bacharelato, realizounosna mesma cidade de Pontevedra.

Anos despois foi estudar á Univer-sidade de Santiago de Compostela.

Traballou de profesor en Lugo ePontevedra, chegando a ser direc-tor do instituto desta cidade durantetrinta anos.

Tamén foi alcalde da súa cidadenatal e aínda lle quedou tempo paraescribir moitos libros sobre a histo-ria, a lingua e os costumes de Gali-cia.

Este ano 2015 adícaselle o Día dasLetras Galegas polo seu labor a prolda cultura e o idioma galego.

XOSÉ F. FILGUEIRA VALVERDE 1º e 2º

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 4

ENCRUCILLADO

HORIZONTAIS1.- Profesión que tivo Filgueira Valverde no instituto.2.- Función que exerceu no instituto de Pontevedra.3.- Cargo político no que estivo nove anos.4.- Cidade na que traballou.5.- Mes no que naceu Filgueira Valverde.6.- Cidade na que naceu Xosé.7.- Universidade na que estudou.8.- Segundo nome de Xosé Filgueira.9.- Nome da nai de Xosé Filgueira.

1.- Resolve o encrucillado.

6

7

1

4

8

2

3

5

F

I

L

G

U

E

I

R

9 A

1.- PRO

FESOR

2.- DIR

ECTO

R 3.- A

LCA

LDE

4.- LUG

O 5.- O

UTU

BR

O 6.- PO

NTEVED

RA

7.- SAN

TIAG

O 8.- FER

NA

ND

O 9.- A

RA

CELI

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 5

2.- Escribe ao lado do nome da cidade un destes feitos da vida de XoséFilgueira.

Naceu Traballou Estudou

PONTEVEDRA

LUGO

SANTIAGO

QUE SABES DE FILGUEIRA VALVERDE?

3.- Completa as frases coa palabra axeitada.

Os pais de Filgueira Valverde chamábanse ___________ e José María.

Filgueira Valverde naceu no mes de ____________ de 1906.

Xosé Fernando ___________ Valverde nace na cidade de Pontevedra.

O seu pai era _________________ de profesión.

Traballou de _____________ de profesor durante moitos anos.

QUE PALABRA FALTA?

Filgueira outubro Araceli médico profesor

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 6

A VIDA DE FILGUEIRA VALVERDE

4.- Colorea a resposta axeitada.

a.- Como se chamaba a nai de Filgueira?

b.- Cal era o nome do pai?

c.- Cal era a profesión do pai?

d.- En que cidade naceu Xosé Filgueira?

e.- Cantos anos estivo de alcalde na cidade de Pontevedra?

f.- En que cidade galega pasou algúns anos traballando de profesor?

g.- En que mes naceu Filgueira Valverde?

BEGOÑAARACELI ANTÍA

ADRIÁNANTÓN JOSÉ MARÍA

MÉDICOFONTANEIRO PANADEIRO

PONTEVEDRABETANZOS MALPICA

VINTE E DOUSCORENTA NOVE

LUGOFERROL OURENSE

XANEIROOUTUBRO XULLO

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 7

5.- Recorta e completa este carné do Seminario de Estudos Galegos anome de Filgueira Valverde.

SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS

NOME:

APELIDOS:

DATA DE NACEMENTO:

LUGAR DE NACEMENTO:

XOSÉ FERNANDO

FILGUEIRA VALVERDE

28-OUTUBRO-1906

PONTEVEDRA

O CARNÉ DE XOSÉ F. FILGUEIRA VALVERDE

SINATURA:

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 8

Tiña nogueiras, e figueiras, e cerdeiras, eameixeiras, e pexegueiros, mais o que dabaxenio eran as pereiras e máis as maceiras.Había froita a correr, para nós, para o abade,para os señores, para os veciños, para os po-bres,... unha enchente, unha fartura. Endexa-mais do mundo, vin froita coma aquela, tantae tan clemente, tan doce, tan bonitiña.

LEMBRAS O TEXTO?

O POMAR Xosé Filgueira Valverde

6.- Que era o que daba xenio? Ordena e escribe.

pereiras

maceiras.

As emáis

as

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 9

CADA ÁRBORE NO SEU SITIO

8.- Completa este encrucillado co nome das árbores que aparecen notexto de Filgueira Valverde.

E G R

I

A

PISTA: Busca e coloca apalabra máis longa!

CORREN AS FROITAS?

7.- No texto de Filgueira Valverde dise que «había froita a correr». Quequere dicir o autor? Colorea a resposta correcta.

HAI MOITA FROITA AS FROITAS VAN CORRENDO

CERDEIRA

MACEIRA

FIGUEIRA

PEREIRA

NOGUEIRA

PEXEGUEIRO

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 10

ONDE ESTÁN?

9.- Conta os obxectos e colorea segundo o código.

amarelo2

vermello3

violeta5

azul4

Que froitas aparecen? Debúxaas.

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 11

Este mes de maioé o mes das floresen que os paxariñosnos mostran os seus amores.

NOS MAIOS Xosé Filgueira Valverde

AS PARTES DA FLOR

10.- No poema, Xosé Filgueira fala das flores. Poderías colocar o nomede cada parte dunha flor?

pétalos

pole

talo raíz

folla

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 12

LÉMBRASTE DO POEMA?

11.- Que é o que nos mostran os paxariños?

RIMANDO, RIMANDO...

Os seus

12.- Que palabra do poema rima con «flores»?

13.- Que outras palabras poderían rimar con «flores»?

14.- Colorea da mesma cor as parellas de palabras que riman.

rosa

margarida

tulipán

xirasol

florida

pan

col

fermosa

CORES CORES CORES CORES CORES SANGUIÑO SANGUIÑO SANGUIÑO SANGUIÑO SANGUIÑO IA IA IA IA IATETETETETE EQUÍO EQUÍO EQUÍO EQUÍO EQUÍO ACTORESACTORESACTORESACTORESACTORESAMORESAMORESAMORESAMORESAMORES PEMENTPEMENTPEMENTPEMENTPEMENTAAAAA TEMORESTEMORESTEMORESTEMORESTEMORES ELEFELEFELEFELEFELEFANTEANTEANTEANTEANTE MOUCHOSMOUCHOSMOUCHOSMOUCHOSMOUCHOS

XOSÉ FILGUEIRA VALVERDE. LETRAS GALEGAS, 2015 13

DO OVO AO PAXARO

15.- Como nacen os paxariños? Ordena e colorea.

QUE SE AGOCHA POR AÍ?

16.- Une os puntos seguindo a numeración e descubrirás que se agochana árbore. Colorea.