ABORTUA, AHULA BAZTERTZEA - Obispo Munilla...7. «Hobe luke Elizak pobrezian bizi diren haurren...

ABORTUA, AHULA BAZTERTZEA

Jose Ignazio MunillaDonostiako Gotzaina

ABORTUA,AHULA BAZTERTZEA

Hitzaldi hau barne:

Gazteak ebanjelizatu«egoera afektibo» larrian

PUBLICACIONES ARGITALPENAKSAN SEBASTIÁN DONOSTIA

© J.I. Munilla AguirreAzaleko diseinua: Felix Ruiz

© Elizbarrutiko Argitaldaria.Editorial DiocesanaUrdaneta, 1020006 DONOSTIA - SAN SEBASTIÁNTel. 943 465 326. Fax 943 470 363E-mail: [email protected]

I.S.B.N.: 978-84-96903-83-8Depósito legal: SS 278-2014

Impresión: Antza S.A.L. Zirkuitu Ibilbidea, 2.20160 Lasarte-Oria

AURKIBIDEA

Aurkezpena ........................................................ 11

ABORTUA, AHULA BAZTERTZEA

1. Zer dio abortuaz Frantzisko Aita Santuak? ... 162. Abortua den bitartean ez da bakerik izango .. 193. Baztertzearen aurkako sendagaiak:

samurtasuna eta esperantza ........................... 22«Ez beldur izan samurtasunari!» ................... 22«Ez diezagutela itxaropena ostu!» ................. 26

4. Egia morala abortuaz. Irizpideak argituz ....... 281. «Ez dago behar adinbateko kontsentsurik

eraberritze hau egiteko» ........................... 302. «Atzerakada erreakzionarioa da lege-

egitasmo hau; jarrera politiko kontserba-tzaileei amore ematea da» ....................... 31

3. «Gai honetan boto-askatasuna eman beharliekete alderdi politikoek beren parlamen-tarioei .................................................... 33

4. «Abortu-lege murriztailea emateak Euro-pako beste nazio batzuetara alde egiteaekar lezake. Ez da komeni Europan gehie-nek duten markotik urrutiratzea» ............ 33

5. «Zenbait ekintza arautzeko eskubidea duteEstatuek, zeren, etika aldetik eztabaida-

garri izanik ere, legez bideratu beharra bai-tute, ahalik eta gaitzik txikiena izateko» . 34

8 JOSE IGNAZIO MUNILLA

6. «Abortuaren legea eraberritzeko egitasmohorren atzean Eliza Katolikoaren presioadago, ez baitu bereganatu laikotasun prin-tzipioa eta bere morala ezarri nahi diogizarte osoari» ......................................... 35

7. «Hobe luke Elizak pobrezian bizi direnhaurren duintasunaren alde borrokatzea,oraindik etorri ez direnengatik itsutzeabaino. Hobe da mundu honetara ez etor-tzea, bertan alferrik sufritzea baino» ....... 36

8. «“Gallardón” lege-egitasmoa bat dator“pro-vida” mugimendukoen eta katoli-koen proposamenarekin» ........................ 38

9. «Emakumearen askapenarekin zerikusiadu abortuak» ............................................ 40

10. «Ez da inor abortatzera behartzen, bai-na ezin da emakumea ama izatera be-hartu ere» ............................................. 43

11. «Norberaren kontzientzia da bere ekin-tzen azken epailea, baita abortatzearenaere. Kontzientziaz hartutako erabakiakerrespetatzea eskatzen du gizakiarenduintasunak» .......................................... 46

12. «Ezkurra ez da haritza. Arrautza ez daoiloa. Umekia ez da giza pertsona .......... 48

13. «Enbrioi izan aurreko epealdian, lehenda-biziko hamalau egunetan, ez da artean

9AURKIBIDEA

indibiduaziorik. Nola esan hori giza per-tsona dela, ez badakigu oraindik gizakibakarra izango den ala bikiak izangodiren ere» ............................................... 48

14. «Eliza Katolikoaren Irakaspenak ez du ar-gitu zein unetan isurtzen duen Jainkoakarima giza gorputzean. Aquinoko SanTomasek XIII. mendean zioenez, haur-dunaldiko 40. eta 90. egun bitartean isur-tzen da arima» ....................................... 50

5. Epilogoa. Amaierako zazpi gogoeta .............. 541. Fedeak biziaren duintasuna agertzen digu 542. Guztiona den lurzoru etikoa ..................... 553. Arrazoimenaren itzalaldia ........................ 564. Funtsezko arazo egiazkoa, krisi existen-

tziala ......................................................... 585. Biziaren alde ala abortuaren aurka? ......... 606. Adopzioa duin bihurtu ............................. 627. Eliza ama ................................................. 63

GAZTEAK EBANJELIZATU«EGOERA AFEKTIBO» LARRIAN

Lehenengo zauria: NARTZIZISMOA ................ 73a) Jainkoak digun maitasunaren aldarrika-

penean oinarritzen da autoestimua ........... 78b) Espiritu-bizitza orekatua

(mistika-aszetika) ..................................... 82


c) «Idealismoaren» eta «errealismoaren» ar-tean, «laguntasun espirituala» .................. 84

d) Pobreengan dagoen Kristok ebanjeliza-tzen gaitu .................................................. 86

Bigarren zauria: PANSEXUALISMOA ............. 881. Lehenengo, sexuaren eta haurrak sortze-

aren arteko «dibortzioa» gertatu zen ........ 912. Gerora, maitasunaren eta ezkontzaren ar-

teko «dibortzioa» gertatu zen ................... 923. Azkenik, hirugarren «dibortzioa» gertatu

zen: sexuaren eta maitasunaren artekoa ... 92a) Kastitatearen bertutea berreskuratu, gaiz-

ki ikusia izatetik ....................................... 95b) Heziera afektibo-sexualerako ikastaroak .. 98c) Edertasunean hezi .................................... 99

Hirugarren zauria: MESFIDANTZA ................ 102a) Elkartasun-esperientzia Elizaren baitan . 105b) Konfiantzaren eta norberaren erabateko

eskaintzaren Ebanjelioa .......................... 107

Aurkezpena

Eskuetan duzun liburu xume honetan, JoseIgnazio Munilla Donostiako Gotzainaren bihitzaldi dituzu, testuinguru desberdina etamagisteritza-maila ere desberdina dutenak:

1.- Lehenengoa, «idazki pastorala» da,«Abortua, ahula baztertzea» izenburu duena;2014ko martxoaren 5ean (Hausterre-egunean)argitara emana izan da. Idazki pastoral hau,2013ko abenduaren 20an, abortua dela eta,Ministroen Kontseiluak aurkeztutako «Sortu-tako Bizia eta Haurdunaldian den Emakume-aren Eskubideak Babesteko Lege-egitasmoOrganikoa»-ren inguruan gure gizartean kale-an irekia dagoen eztabaidan laguntzeko asmozidatzia izan da. Idazki honetan bilduak daudengogoetek beren edukia eta balioa izaten ja-rraituko dute, jakina, idatziak izan diren ingu-rumari historikoak igaro ondoren ere.

Idazki honetan, Frantzisko Aita Santuak,bere aitasantualdiko lehenengo urtean zehar,abortuaz adierazi izan dituen intuizioak bildunahi izan dira. Idazkiaren titulutik beretikhasita, Aita Santuak, sakontasun existentzial


bereziz, erabili izan dituen gaiak eta hizkeraere jaso nahi izan dira. Bide honi jarraituz,«samurtasuna» eta «itxaropena» aurkezten di-ra, zauritua dagoen gizadi honentzako egiazkosendagaitzat.

Aldi berean, arrazoi etikoak ere aurkitu ahalizango dira idazkian, jendarteko eztabaidetan,prentsako artikuluetan nahiz era askotako adie-razpenetan, abortuaren alde erabili ohi direnargudioei erantzuteko. Eta azkenik, zenbait ar-gibide ematen da, abortuaren gertaera lazgarriaulertu eta berari aurre egiteko.

2.- Argitalpen honetan eskaintzen den bi-garren idazkia, Jose Ignazio Munilla Gotzai-nak, Valentzian egindako Gazte PastoraltzakoLehenengo Kongresuan, 2012ko azaroaren 3anemandako hitzaldia da. Jose Ignazio MunillaGotzaina da Espainiako Gotzainen BatzarrekoGazteria Saileko arduraduna, eta berak emanzuen, Valentziako Katedralean, «Gazteakebanjelizatu, ?egoera afektibo” larrian» titulu-dun hitzaldia.

Bi jardunaldi hauek argitalpen berean bate-ra sartu nahi izan dira, bietan darabilen gaiakbaduelako elkarrekiko harreman estua eta

13AURKEZPENA

zerikusia. Hain zuzen ere, abortuaren dramaklehenagokoa den beste izaera gogor bat ezku-tatzen du: pertsonen arteko maitasuna era hel-duan bizi ahal izateko ezintasuna, alegia.

Argitalpen honek hau du helburu: pertsonenarteko maitasunari eta pertsonaren bizitzariberari dagokien duintasuna lortzeko zereginhandian laguntza eskaintzea. Gure gizarteare-kin eztabaidan sartzekoan, ez dugu geure kris-tau-ikuspegia ezkutatzen; izan ere, sinesturikgaude, Jesu Kristok agertzen diela gure eguno-tako gizonari eta emakumeari beren duintasunegiazkoa; baita guri guztioi eman zaigun mai-tasunerako bokazioa ere.

ABORTUA,AHULA BAZTERTZEA

Duela gutxi sartu da Elizaren hizkera arrun-tean, gure Aita Santu maite Frantziskok erabiliohi duen «descarte» (baztertze esan genezake-en) hitza. «Bergoglioren hiztegian» azaltzendiren hitz berri horietako bat da. Jendaurrekozenbait hitzalditan eta bizitza moraleko zen-bait alor aipatzean erabili izan du Frantziskokhitz hori.

Evangelii gaudium (EG) aholku-hitz apos-tolikoan, ekonomia baztertzaileaz mintzatzean«descarte» hitza darabil Frantziskok, halakoa«ekonomia hiltzailea» dela esanez. Eta zehaz-tu egiten du bere salaketa profetikoa: «Erabilieta gero bota daitekeen kontsumo-gaitzat har-tzen dute gizakia. “Descarte” edo baztertze-aren kulturari ekin diogu eta, gainera,bultzatu egiten dugu. Ez da, besterik gabe,esplotazioa eta zapalketa, baizik beste zerbait(...) Bazter-tuak ez dira “esplotatuak”, baiziketa honda-kinak, “soberan” daudenak» (EG53. zk.).


Balio nagusitzat etekina jartzen duen kapi-talismo basatiak dakartzan injustiziak aipatze-ko erabili ohi duen baztertze hitz bera darabilabortuaz mintzatzean ere. Adibidez, 2013koirailean izan zen Elkarte Mediku KatolikoenNazioarteko Federazioaren Elkarketan honakohau eskatu zien Frantziskok ginekologoei etaosasun-langileei: egin zezatela baztertzearenkulturaren aurka eta defenda zezatela bizia.Hala berean, Egoitza Santuaren aurrean akre-ditaturiko Nazioarteko Diplomatikoei 2014kourtarrilean zuzendu zien hitzaldian, abortuabaztertzearen kulturakoa dela esan zuen berrizere, eta izugarrikeria iruditzen zitzaiola, abor-tuaren biktima zirelako, argia inoiz ere ikusikoez zuten haurrengan pentsatze hutsa.

1. Zer dio abortuaz Frantzisko AitaSantuak?

Evangelii gaudium aholku-hitz apostoli-koan, «Ahultasuna zaindu» titulatzen den ata-lean, abortuaren arazo dramatikoa aipatzen duFrantzisko Aita Santuak. Atal hori idazkiarenlaugarren kapituluan dago kokatua, «Ebanje-lizatzearen Alderdi Sozialaz» ari den kapitulu-

17ABORTUA, AHULA BAZTERTZEA

an. Atal horretan arreta berezia izatera deitzendigu Frantziskok, pobrezia eta ahultasun eraberriei antzemateko, horietan ikusi behar bai-tugu Jesus oinazetua.

Esanahitsua da, noski, abortua «pobreziaberrien» sailean sartu izana Frantzisko AitaSantuak, halakoei aurre egin behar diegulaadieraziz: «aterpe gabeak», drogen mendekodirenak, errefuxiatuak, herri indigenak, baka-rrik bizi diren adinekoak, eskale erabiltzendituzten haurrak, emakume gaizki tratatuak etabaztertuak, etab. Honela dio Frantzisko AitaSantuak berak:

«Elizak maitasun bereziz zaindu behar dituenahul horien artean ditugu jaiotzeko daudenhaurrak ere; halakoak dira denetan babesgabeeta errugabeenak, beren giza duintasuna ukatunahi baitiete, halakoei nahi dutena eginez, biziakenduz eta hori ezin eragotziko duten legeakbultzatuz. Halakoen bizia defendatzen duelakoEliza nolanahi barregarri utzi nahirik, Elizarenjarrera ideologikoa dela, ilunzale eta kontser-batzailea dela esan ohi dute maiz. Jaiotzekodagoen bizia defendatzea, ordea, mamiki lotuadago edozein giza eskubide defendatzearekin.Gizakia, edozein egoeratan eta bere garapene-


ko edozein unetan, sakratua eta bortxaezinadela konbentziturik egotea esan nahi du. Xededa gizakia bere izatean, eta inoiz ere ez bestearazo batzuk konpontzeko medio. Konbentzi-mendu hori gabe, ez legoke oinarri sendo etairaunkorrik giza eskubideak defendatzeko; es-kubide horiek aldian aldiko ahaltsuen noiznolako komenientzien esanetara makurturikgeldituko lirateke. Adimena bera aski da edo-zein giza biziaren balio bortxaezina aitortzeko;baina, horretaz gainera, fedearen ikuspegitikbegiratzen badiogu, “gizaki bakoitzaren duin-tasuna bortxatzen duen ekintza orok mendekuaeskatzen du Jainkoaren aurrean, eta gizakiarenSortzailearen aurkako ofentsa da”» (EG 213.zk).«Ezin da pentsatu gai honetaz Elizak berejarrera aldatuko duenik, zeren eta gizakiarenbalioaz dugun mezuaren barne koherentziabaitago, hain zuzen, jokoan. Zeharo prestuaizan nahi nuke gai honetaz. Hau ez da ustezkogure eraberritze edota “modernizatzearen”arabera erabaki daitekeen arazoa. Ez da aurre-rakoia giza bizia suntsituz arazoak konpondunahia. Hala ere, egia da ezer gutxi egin dugulaegoera oso larrian diren emakumeei egokilagun egiteko, halakoei aurkezten baitzaieabortua beren larritasun sakonei irtenbide


bizkortzat, batik bat emakume horien baitanhazten ari den bizia bortxaketaren ondorioadenean edota pobrezia-egoera oso larri bizidutenean. Nork ez ulertu hain saminak direnegoera horiek?» (EG 214. zk).

2. Abortua den bitartean ez da bakerikizango

Ez da nirea, Kalkutako Ama Teresarengogoeta baizik. 1979an Bakearen Nobel Sariajasotzera joan zenean, honako hitz hauek esanzituen, han ziren guztiak txunditurik utziz:

«Bakeaz ari gara... Bakearen hondatzailerikhandiena gaur egun abortua da, zuzen-zuzene-ko gerra baita, amak berak egindako erailketa(...) Gure gurasoek guri hori egin baligute, ezginatekeen hemen izango. (...) Pertsona askooso-oso kezkaturik dago Indian nahiz Afrikanelikadura urriagatik, goseagatik edota bestearrazoi batzuengatik hiltzen diren haurrez...,baina milioika haur hiltzen ari da, hala nahita,amaren borondatez! Horixe da gaur egunbakearen hondatzailerik handiena. Izan ere,amak bere umea hil ahal badeza, zer falta danik zu hil zaitzadan edota zuk ni hil nazazun?


Ez dago deus ere tartean! (...) Saia gaitezenhaur bakoitza, jaioa nahiz jaio gabea, maitadezaten. Adopzioaren bidez ari gara gu abor-tuaren aurka. Milaka bizi salbatua dugu dagoe-neko, eta mezuak bidali ditugu klinika eta os-pitale guztietara eta polizi bulego guztietara,hau esanez: arren, ez suntsitu umeak, emaz-kiguzue guri, eta guk zainduko ditugu eta nonbizi emango diegu».

Ama Teresaren argudio kartsu honen oroi-pena egiteak gaurkotasun berezia du euskalgizartearen testuinguruan. Ez gara ohartzennola «biziaren kulturak» hala «heriotzaren kul-turak» beren balioen bat egite harmonikoa du-tela, eta koherentzia behar eta eskatzen dutela.

Euskal Herrian bake-prozesua bultzatzenari diren erakunde publiko eta pribatuen ahale-ginak ezin du erabateko koherentzia moralikizan, baldin aldi berean gure gizarteko ahule-nekiko sorgor azaltzen badira (ahulenen arteandaude sortutako eta jaio gabeko umeak). Zeinaginpide moral izan dezakete, adibidez, «Ba-kerako eta Bizikidetzarako Idazkaritza Oroko-rra», «Arartekoa», «Bake Konferentziak» etahorrelako erakundeek, babesgabeenek bizitze-ko duten eskubidea defendatzeko ezer esango


ez balute, babesgabe horiek direlarik, gainera,gure herriaren etorkizuna? Eraiki ote daitekebizikidetza baketsua, urtero –Euskadin bertan–lau mila gizaki jaio baino lehen bortxaz hiltzendutela kontuan hartu gabe?

Badakit bati baino gehiagori ez zaizkiolaonargarri irudituko nire hitzak, kontzeptu ez-berdinak nahasten ari omen naizelako. Kalku-tako Ama Teresak Oslon esandako hitzak eredesegokiak irudituko zaizkie, noski. Ez al zitu-en hark ere bazterrak nahasi? Nolaz aipatu zu-en abortua, behartsuenen aldeko lanagatik sa-ria ematen ari zitzaizkionean? Horrexegatik,ba! Arrazoi horixe bera da!

Frantzisko gure Aita Santuaren hitzetan,«descarte edo baztertzearen kultura» da ara-zoa. Kultura horren eraginez multinazionalekbehartsuak esplotatzen dituzten bezala, erasa-ten diete abortuaren biktimei ere. Joko honetandenak sartu behar ditugula eta soberan inor ezdagoela konbentzitzen ez garen bitartean, hon-dar gainean eraikitzen ariko gara. Denen onadenentzat da, bestela ez da denena. Denen onaden horretatik gure gizarteko ahulenak baz-tertzen baditugu, bakeaz nahiz bizikidetzaz,elkarrizketaz nahiz ongizateaz egin ditzake-


gun planteamenduak oro sendotasunik gabeakizango dira, eta itxurakeria izateko arriskuhandia izango dugu.

3. Baztertzearen aurkako sendagaiak:samurtasuna eta itxaropena

Baztertzearen kultura ezin da boluntarismohutsez gainditu. Ezin zaio berekoia izateari«legez» utzi, legea nork berak emana izanikere. Kontraste deigarria dago guregan: maita-sunez eta maitatzeko sortuak gara, baina mai-tatzeko zailtasun erro-errotikoa dugu. Nolaatera kontraesan dramatiko horretatik? Kris-tauok badugu galdera horrentzako erantzunik,eta erantzun horrek bere izena du: Jesu Kristo.

«Ez beldur izan samurtasunari!»

La Stampa italiar egunkariak FrantziskoAita Santuari egin zion elkarrizketan honakodei profetikoa egin zuen Aita Santuak:«Jainkoak dio: Ez beldur izan samurtasunari».Norbaitek galdegin dezake zer esan nahi izanote zuen Frantziskok «samurtasunari beldurrik


ez izate» horrekin? Beldurra eman ote dieza-guke samurtasunak? Zakarkeriak, makurke-riak, ezinikusiak bai eman behar ligukeela bel-durra. Oso geurea dugun zerbait kenduko di-guten susmoa dugunean ere, beldurra sentituohi dugu. Oinarritzat hartzen ditugun gezu-rrezko segurtasunak galtzeko beldurra da sa-murtasunari beldur izatea: ideologiak, aurrei-ritziak, ohitura berekoiak, dena dakiguneko us-tea, nagusikeria eta horrelakoak galtzeko bel-durra, alegia. Hitz batean, samurtasunari bel-durra izateak beste hau jartzen du agerian:zaurigarritasunari beldur izatea, amultsutasunedo afektibitateari beldur izatea, maitatzeakdakarren konpromisoari eta sakrifizioari bel-dur izatea, mozorro edo korazaren azpian da-goen egiazko gizasemea nahiz emakumeaezagutzeari beldur izatea...

Lagun hurkoa besarkatzeko eta halakoaritxera izateko ahalmena galtzean –eta ahulenazeta zaurgarrienaz ari naiz–, gauza oso larriagertatzen ari da gure artean. Zirrara eragindigu Frantzisko Aita Santuak haurrekiko etagaixoekiko nolako samurtasun-keinuak izandituen ikusteak. Begien aurrean gelditu zaiguAita Santua aurpegi desitxuratu batzuk laztan-


tzen eta muin egiten; gehienoi nazka emangozigukeen, Frantziskok aldiz ezkutuko edertasu-na ikusi zuela dirudi.

Ezin ditut aipatu gabe utzi, Evangelii gau-dium aholku-hitzean datozen honako paragrafolabur hauek. Samurtasunak mintzo da Fran-tzisko Aita Santua; hobeki esan, «samurtasu-naren iraultzaz»:

«Gaur egungo munduak inposatzen dizkigunjarrera defentsiboak, susmo txarra, etengabekomesfidantza, inbadituko gaituzten beldurragainditzera gonbidatzen gaitu beti ideal kris-tauak. Lagun hurkoagandik ihes egiten saiatzenda asko, pribatutasun erosoan edota bere kuttu-nen multzo murritzean babesteko, eta uko egi-ten dio Ebanjelioak duen alderdi sozialari. (...)Ebanjelioak, aldiz, lagun hurkoaren aurpegiaaurrez aurre ikustera gonbidatzen gaitu beti,interpelatzen gaituen haren presentzia fisikoaikustera, haren saminak eta oihuak entzutera,haren alaitasun kutsakorra buruz buru erama-tera. (...) Jainkoaren Semeak, giza izatea har-tzean, samurtasunaren iraultza egitera gonbi-datu gintuen» (EG 88. zk).Jaunaren zaurietatik tarte burutsu bat utzizkristau izateko tentazioa izan ohi dugu batzu-


etan. Jesusek, ordea, giza miseria uki dezagunnahi du, lagun hurkoaren haragi minberatuauki dezagun. Giza zurrunbiloaren begitik urrutiegon ahal izatea ematen diguten babesleku per-tsonal nahiz komunitarioei uko egingo diegulaespero du Jesusek, eta harremanetan jarrikogarela benetan lagun hurkoaren egoera zeha-tzarekin eta ikusiko dugula samurtasunarenindarra. Hori egitean, bizitza nahasi egingozaigu era zoragarrian, eta herri izateko esperi-entzia sutsua biziko dugu, herri bateko kideizatearen esperientzia» (EG 270. zk.).«Elizaren ebanjelizatze-lanak badu Andre Ma-riaren estilokoa den zerbait. Izan ere, Mariaribegiratzen diogun bakoitzean, samurtasunaketa txerak indar iraultzailea duela sinesten du-gu. Mariari begiratzean ikus dezakegu apalta-suna eta samurtasuna ez direla ahulen bertu-teak, indartsuenak baizik. Halakoek ez duteinor gaizki tratatu beharrik beren buruak handiikusteko» (EG 288. zk.).

Aita Santuak samurtasunari ematen diongarrantzia kontuan badugu, garbi ulertukodugu zergatik sartu duen Frantziskok abortuariburuzko mezua «Ahultasuna zaindu» atalean.Samurtasunak ez du zerikusi handirik erro-mantizismoarekin. Ahulak maiteen izatea esan


nahi du. Gure sentiberatasunak, super-heroiari,garaileari edota perfektu denari begiratu etaahula, frustratua, gaixo dagoena edota adimenurrikoa baztertzen duenean, erne egoteko argigorria piztu behar litzaiguke, gauza larri etakaltegarria gertatzen ari litzaigukeelako.

«Ez diezagutela itxaropena ostu!»

Frantzisko Aita Santuak Evangelii gaudiumidazkian duen beste esaera nabarmen bat hona-ko hau da: «Ez diezagutela itxaropena ostu!»(EG 86. zk.). Gure itxaropenaren iturri sakonaKristo piztua eta aintzatsua dela ikustera bul-tzatzen gaitu Frantziskok hitz horiekin, eta bi-zitza honetan betetzeko utzi digun misioa au-rrera eramateko indarra izango dugula dio.

Esan dezagun argi: gure gizarteak nozitzenduen gaitza, sentiberatasunaren gogortzea ezezik (horrek samurtasunaren antidotoa eska-tzen du), horren atzean ezkutatzen den bestegaitz handiago bat da: itxaropenik eza. Eta ezda komeni itxurakeriak engaina gaitzan uztea,itxaropenik eza era askotara azaltzen baita:estoizismo dotorea (itxaropenik eza harropuz-keria eta bere buruaz harro egotea bihurtuz),


etsipen mingotsa, norbere buruaz beste egiteradaraman etsipen gaizto eta itsua, etab.

Mendebaldeko gure kulturaren ezaugarrie-tako bat itxaropenik ezaren «matxarda» delaesan du norbaitek. Hala da. Joan Paulo II.akzioen heriotzaren kulturak edota FrantziskoAita Santuak dioen «baztertzearen kulturak»matxardarena egiten du, ertz batean eutanasiaduelarik eta bestean abortua. Bi ertzen artean,gero eta suizidio gehiago gertatzen ari da.Gogoratu besterik ez dago nolako datuak emanzituen INEk 2012an: aurreko urtearekin alde-raturik, % 11,2 suizidio gehiago izan zen.

Hau zioen Castellanik, pentsalari argentinarospetsu batek: «Bizitza honek ezertarako balioez dueneko sentimendu sakona da etsipengaiztoa, bizitzeak ez duela merezi eta denairuzur hutsa dela. Sentimendu honek berekindu beste bizitza bat ez dagoeneko konbentzi-mendua». Mendebaldeko ateak gogor jotzendituen galdera da, bizitzearen zentzuari buruz-ko galdera; horren aurrean, santuen jakinduriadugu oinarri: «Nork bere burua ez ezagutzeakharrokeria dakar; baina Jainkoa ez ezagu-tzeak etsipen gaiztoa dakar» (San Bernardo).


Gure itxaropena oinarritzen duen iragarpenhandia Jainkoaren maitasuna da. Bizi beteradeitzen gaitu Jainkoak, betieran bizitzera. Eli-zak oihukatzen duen albiste handia hau da:Jainkoa badela, bai; baina gu ere izan, Jainko-arentzat garela, bere seme-alaba ordezkaezinakgaituela.

Mendebaldeko kulturaren arazorik larrienabizitzaren zentzuari buruzkoa da; beste erabatera esanda, honako dilema hau: itxaropenaeta itxaropenik eza. Ezin dugu bizia eman,bizia zer den ez badakigu. Norbaitek zioen:«Zerumugarik ez dagoenean, gauzak ez diraezta gertutik ere ikusten». Izan ere, maitasu-netik gatozela eta, sufrimendua eta heriotzagainditurik, maitasunera goazela ikustean, or-duan eman dezakegu guk dugun hoberena, es-kuzabalki eta alaiki.

4. Egia morala abortuaz. Irizpideak argituz

Baztertzearen kulturaren aurkako sendagai-tzat samurtasuna eta itxaropena hartzeaz gai-nera, abortuari buruzko egia moralaz dagoeneztabaidari lotu behar gatzaizkio. Erlatibis-moak eta generoari buruzko ideologiak bultza-


turik, asko zabaldu da abortuaren aldeko argu-dio-multzoa, eta honek jende asko nahasdezake bere sotilkeriarekin eta, orobat, biziadefendatzeko apologetika ongi formulatua fal-ta duelako.

Gaur egungo gizon-emakumeen zauri mo-ral handiak gehienbat afektiboak dira; baina,horrekin batera, esan beharra dago adimena etazentzu komuna ilundu zaizkiola. Badirudi uti-litarismoak eta praktikotasunak baztertu eginduela idealismo oro, baita egia ezagutzeak, ba-tez ere egia morala ezagutzeak, dakarren kon-fiantza bera ere.

Hori dela eta, gogoeta kritiko batzuk eginnahi ditugu, 2013ko abenduaren 20an aurkeztuzuten «Sortutako Bizia eta Haurdunaldian denEmakumearen Eskubideak Babesteko Lege--egitasmo Organikoa» («Anteproyecto de LeyOrgánica para la Protección de la Vida delConcebido y de los Derechos de la MujerEmbarazada») delakoaren aurrean alderdipolitikoek eta beste eragile sozial batzuek izanzituzten erreakzioei erantzunez. Abortua zuri-tzeko eta galdatzeko gehien erabiltzen direnargudio abortu zaleei ere erantzun nahi diegu.


Horrela, eztabaida horretan kontzeptuak argi-tzeko geure ahalegina egin nahi genuke.

1. «Ez dago behar adinbateko kontsentsu-rik eraberritze hau egiteko»

Aurreko legeak onartzeko ere ez zen kon-tsentsurik izan ez parlamentuan (ezta gizarte-an ere). Baina beste gauza bat esan nahi dugu:gure iritziz, bizitzeko eskubidea ez dator kon-tsentsu politikotik. Politikaren eta zuzenbi-dearen aurrekoa da bizitzeko eskubidea. Gizabizi orok berea duen eskubidea zaintzeko bide-ak jarri behar ditu gizarteak; baina inola ere ezdagokio eskubide hori oinarritzea eta are gu-txiago zalantzan jartzea.

Heldu datekeen gizartean ez dago dena po-litikaren esku (sentiberatasun politiko ezberdi-nen arteko orekatzat harturik politika). Guregizartearen akatsetako bat hau da: politika–oso beharrezkoa izanik ere– bilakatu delagiza bizitzaren printzipio gidari bakar. Ona etatxarra zer den erabaki dezakeela uste du; gizaizatea eta familiaren izatea zer den erabakidezakeela uste du; giza biziaren hasiera etabukaera erabaki dezakeela uste du; irakas-


kuntza-sistema-ren erantzule bakarra izan dai-tekeela uste du, etab.

2. «Atzerakada erreakzionarioa da lege--egitasmo hau; jarrera politiko kontser-batzaileei amore ematea da»

Abortuari buruzko eztabaidak alde baterautzi behar ditu klixe ideologikoak, behar beza-lako objektibotasunez eta askatasunez bereiz-teko oztopo baitira. Berrikusi beharra dago«abortua = ezkerra eta biziaren aldekoa =eskuina» bikote estereotipikoa, gizadiak aurre-ra egin dezan sentiberatasun etikoan.

Ikusi dugu nazioartean zenbait pertsonaiajarrera horretatik aldendu dela. Rafael VicenteCorreak, Ekuadorko presidenteak, buruzagiezkerra izanik ere, biziaren aldeko jarrerahartu du sutsuki, eta dimitituko lukeela esandu, baldin Parlamentuak abortua libre egitekolegea ontzat emango balu. (Ikus daitekehonako bideo honetan, estereotipo faltsuhoriek Correak nola arbuiatzen dituen:https://www.youtube.com/watch?v=KtA6VUQD4Js). Marine Le Pen-ek ere, gaur eguneskuin muturreko alderdia den Fronte Nazio-


naleko presidenteak, esana du berak ez lukeelaonartuko Espainian proposatu duten abortu-legearen murrizketa.

Nahiago genuke, espainiar Estatuko pano-rama politikoan, bikote estereotipiko itxuraga-be horren aurrean (« abortua = ezkerra etabiziaren aldekoa = eskuina») pentsamendukritikoa politikari gehiagok agertuko balu.Hala ere, nabarmendu beharra dago, pertsonaiapubliko batzuek beren jarrera adierazi dutela.Hala egin du Francisco Vázquez-ek, A Coru-ñako alkate ohi sozialistak. Gauza bera egin duMercedes Aroz-ek ere, PSOE-PSCko senatariohiak eta orain, ekintzaile politiko izateari utziondoren, «Foro Cultura21 - Nuevo Feminismoy Derechos Humanos» delako elkartearen pre-sidente denak.

Kontua ez da estereotipo hori atzekoz au-rrera jartzea ere (abortua = eskuina eta bizia-ren aldekoa = ezkerra). Giza bizia politikabaino lehenagoko balioa dela ulertzea da kon-tua eta, ondorioz, sentiberatasun politiko orojaio gabearen bizia onartzera eta zaintzera dei-tua dagoela ulertzea.


3. «Gai honetan boto-askatasuna emanbehar liekete alderdi politikoek berenparlamentarioei»

Asmo onez eta beren kontzientziarekikoleial izanez jokatu nahi omen duten politikaribatzuek horixe eskatu dute. Baina, gure ustez,ez da onargarria. Izan ere, ezin zaigu ahaztugure sistema parlamentarioan ez dagoela ze-rrenda irekiak dituen hauteskunde sistema.Horregatik, alderdi politiko jakin baten hautes-kunde-zerrendari botoa eman dioten hiritarrekeskubidea dute jakiteko, nola administratukoduten halako gai garrantzitsuan beren botoa.

Adibide bat: Pentsa ote daiteke ezkerrekoalderdi batek boto-askatasuna emango liekeelabere parlamentarioei, langilea libreki kalera-tzeko lege-egitasmoa baten aurrean? Jaio ga-bearen bizia babestea jokoan jartzen duen ara-zo larriaren aurrean alderdi politiko batek par-te ez hartzeak agerian jarriko luke sorgorta-sunik eta axolagabekeriarik handiena.

4. «Abortu-lege murriztailea emateak Eu-ropako beste nazio batzuetara alde egi-


tea ekar lezake. Ez da komeni Europangehienek duten markotik urrutiratzea»

Argudio hau, hala ere, ez da gai guztietarahedatzen. Ikusgarria da. Adibidez, norbaitekbere dirua Europako paradisu fiskaletako bate-an ezarri nahi izango balu, pertsegitu egingolukete eta kondenatu, denen ongiaren aurkakojarrera ez-solidarioa izango lukeelako. Ez diru-di, horren aurrean, inork honako hau pentsa-tzen duenik: Europan paradisu fiskalak izateakdirua ateratzea ekarriko lukeenez, ken dezagunnorberaren lurraldean presio fiskala... Hau baiikusgarria: Giza biziak berak baino diruak ba-lio handiagoa duela dirudi!

Arrazoibide horrek, guraso gehienek berenseme-alabei bezala, nahi duena egiten uzten ezdion aitari semeak edota alabak egindako ke-xuak duen balio moral bera izango luke: De-nek egiten dute! Ni naiz koadrilan porroakerretzen uzten ez dioten bakarra!

5. «Zenbait ekintza arautzeko eskubideadute Estatuek, zeren, etika aldetik ezta-baidagarri izanik ere, legez bideratu be-


harra baitute, ahalik eta gaitzik txiki-ena izateko»

Argudio moral hau beste gai batzuetanulergarri izanik ere (adibidez, alkoholaren sal-menta eta kontsumoa arautzea, zorizko jokoak,ekintza kaltegarri batzuen arautzea, etab.), ezda inola ere onargarria arautu daitezkeen gaitztxikien zerrendan abortua sartzea. Gaitz txi-kia? Gizaki errugabe bati bizia kentzea gaitztxikia baldin bada, zeri esango genioke gaitzhandia? Lehergai atomikoaren eztandaz aparte,beste ezer askori ez!

Hiritar guztien eta, bereziki, ahulenen biziabermatzea da Estatuaren lehendabiziko betebe-harra. Gainerakoa, basoko legea izango litzate-ke edota indartsuenaren legea.

6. «Abortuaren legea eraberritzeko egitas-mo horren atzean Eliza Katolikoarenpresioa dago, ez baitu bereganatu lai-kotasun printzipioa eta bere moralaezarri nahi dio gizarte osoari»

Moral katolikoak abortua ez du errefusa-tzen Elizak ustezko bekatu-zerrenda batean


sartu duelako. Bestela baizik, gizakiarentzatgaitz objektiboa delako du bekatutzat hartzenElizak abortua. Hau zioen Aquinoko San To-masek: «Gizakia hondatzen duena iraingarrida Jainkoarentzat». Beraz, moral erlijiosoaketa etika zibilak (objektiboki ondo oinarrituak)bat etorri behar dute, nahitaez, «nasciturus»,hau da, jaio gabekoaren bizia babestu beharhorretan.

Ikustekoa da, bestalde, une honetan nolakoargia egiten dion Errebelazio kristauak gizaadimenari, «lege naturala» zein den jakitekoeta betetzeko. Historiak aitortuko du, nolakozerbitzu eskerga egindion eta egingo dion ereErrebelazio kristauak gizadiaren gogoeta eti-koari.

7. «Hobe luke Elizak pobrezian bizi direnhaurren duintasunaren alde borroka-tzea, oraindik etorri ez direnengatikitsutzea baino. Hobe da mundu hone-tara ez etortzea, bertan alferrik sufri-tzea baino»

Munduan dagoen miseria ez da kentzenmundu honetara etor daitezkeen behartsuei


oztopoak jarriz, baizik eta pobreziaren aurkaborroka eginez. Gauza makurra eta gaitzes-garria da, horregatik, «gupida» aipatzea, ahu-lenen suntsiketa zuritzeko. Egia esateko, herri-alde pobreetako behartsu horiek bizi-poz han-diagoa eta alaiagoa erakusten dute, Mende-balde oparo honetan ikus daitekeena baino.

Bestalde, ezin izango dugu inoiz esan, eginbeharreko guztia egin dugula arriskuan daudenemakume haurdunei lagun egiteko eta halako-ak babesteko. Denek dakite nolako lansozialaegiten ari den Eliza Caritasen bidez eta bestehainbat karisma erlijiosoren bidez. Baina as-koz gehiago saiatu beharra dago, kasu zailetanama izatea babesteko baliabide bila.

Honenbestez, zantzu edo aieru aski badasalatzeko nolako itxurakeria den abortua zuri-tzeko gezurrezko gupida aipatzea. Adibidez,parlamentu autonomo gehienetan aurkeztudute «Red Madre» deritzan LagegintzarakoHerri Ekimena (https://www.ucv.es/redmadre),bere haurdunaldia aurrera eraman nahi duenemakume haurdunarentzat babes-neurriak es-katuz. Abortua onartzen duten alderdi politi-koek kontra bozkatu dute.


8. «“Gallardón” lege-egitasmoa bat dator“pro-vida” mugimendukoen eta katoli-koen proposamenarekin»

«Pro-vida», hau da, biziaren aldekomugimendukoen jarrera (moral kristauarenabezala) ezin da izan abortuaren aurrean gizabizia erabat eta baldintza gabe defendatzeabaizik. Ezin du beste legerik onartu. Biziasakratua da eta ezin da salbuespenik egin.Esate baterako, onar al daiteke moralki, sortudenaren bizia suntsitzea bortxaketaren ondo-rioz gertatu den haurdunaldian? Bortxatzai-leari heriotza-zigorra ezartzea onartzen ez du-gularik, onartu egin behar ote dugu errugabe-enari heriotza-zigorra ematea? Kristau-jarrera-rekin bat letorkeen lege zuzen bakarra «zeroabortu» defendatzen duena da. Gallardón-ekprestatu duen lege-egitasmoak duen gauzarikhoberena titulua da: «Sortutako Bizia etaHaurdunaldian den Emakumearen EskubideakBabesteko Lege-egitasmo Organikoa» («Ante-proyecto de Ley Orgánica para la Protecciónde la Vida del Concebido y de los Derechos dela Mujer Embarazada»). Edukia, ordea, ez da


zuzena, lege bidegabea baita, giza bizia bal-dintza gabe babesten ez duelako.

Lege-egitasmo horretan arriskutsuenetakoaden alderdietako bat honako hau da: abortuaonartzeko baldintza, «amaren kalte psikolo-gikoa» kontuan izaten jarraitzen duela. Denokdakigu baldintza horrek ahalbideratu dituelalegez Espainian egin diren abortu gehien-gehienak, aurreko legea, «hiru baldintzen le-gea», indarrean egon zen bitartean. Oraingolege-egitasmo honek, ustezko arrisku psikolo-gikoa balioztatzeko erresalbuak –bi sendagileindependenteren azterketa, adibidez– hartubehar direla eransteak ez du eragozten prakti-kan erresalbu horiek aise saihestu edo itzuriahal izatea. Tamalez, esperientziak erakustendigu profesional ez gutxiren kontzientzia usteldezakeela diruak.

Horregatik, doktrina moral katolikoarenarabera, parlamentarioak ezin dio baiezko bo-toa eman lege-egitasmo honi, non eta ez direngertatzen Evangelium vitae entziklikak 73.zenbakian adierazten dituen baldintzak:

«Kontzientziako arazo zehatza gerta daiteke,parlamentarioaren botoa erabakigarria izango


balitz lege murriztaile bat bideratzeko, hau da,abortu baimenduen kopurua murrizteko, auke-ran beste lege permisiboago bat indarrean ba-lego edota botazio-fasean balego. Ez dira hainbakanak halako kasuak. Izan ere, badira mun-duan lurralde batzuk abortuaren aldeko legeaksartzearen aldeko kanpainak egiten jarraitzendutenak, askotan nazioarteko erakunde indar-tsu zenaitek bultzatuak diren kanpainak; bestenazio batzuetan, ordea, lege permisiboen espe-rientzia garratza izan duten nazioetan gehien-bat arazoa berrikusteko zantzuak azaltzen hasi-ak dira. Aipatu dugun kasuan, abortuaren alde-ko lege bat ekiditea edota erabat indargabetzeaezinezkoa gertatzen denean, parlamentarioak–abortuaren aurka duen jarrera pertsonala de-nek argi ikus dezaketelarik– zilegi du baietzaematea halako lege horren kalteak murriztekodiren proposamenei eta, horrela, kulturaren etamoral publikoaren alorrean izan ditzakeen on-dorio ezkorrak txikiago eginez. Beraz, horrelajokatuz, ez du kolaboratzen zilegi ez den eranzuzengabeko legearekin; bestela baizik, halakolegearen alderdi bidegabeak mugatzeko zilegiden ahalegin beharrezkoa egiten du».

Hots, abortuaren arazo honetan murriztaileden lege-egitasmo honi parlamentario katoliko


batek baietza ematea justifikatua egon daiteke,baldin botazio unean ezin bada giza biziaerabat defendatuko duen gehiengo parlamen-tariorik izan. Gainera, abortua baldintza gabeerrefusatzen duela adierazi behar izan du pu-blikoki parlamentario horrek eta, orobat, prestdagoela abortua baimentzen duen legedia era-bat indargabetu dezaten lan egiten jarraitzeko.

9. «Emakumearen askapenarekin zeriku-sia du abortuak»

Inkesta soziologikoak aspaldidanik ari diraerakusten, amaren sabelean dagoen biziarenbalioarekiko, gizasemea ez dela emakumea be-zain sentibera. Ikerketa soziologiko horiek be-rek adierazten dute abortu askoren atzean giza-semearen eragina «baita xantaia ere». Mutu-rreko feminismoak, praktikan, sexu-eredu ma-txista ezartzen dio emakumeari.

Bestalde, ezin zaigu ahaztu munduko biz-tanleriak nozitzen duen desoreka dramatikoa.Lancet mediku-aldizkari britainiarrak 2007anegindako kalkuluaren arabera, Asian bakarrik,ehun milioi emakume «desagertu» da, abortuaerabili delako mutiko jaiotzen zena aukeratze-


ko. Ba al du zentzurik feminismoak abortu li-brea bultzatzeak?

Hainbestetan oihukatzen duten «Nosotrasparimos, nosotras decidimos» goiburuak(Twitter sarean honako hashtag hau duelarik:#MiBomboEsMio), ez du aintzat haRtzenjaiotzeko dagoenak bere izatea duela, eta, gai-nera, emakumearentzat berarentzat suntsitzailedela.

Bereziki aipatzekoa da, nolako kalte psi-kologikoa nozitzen duen abortatu zuen ema-kume askok. Horren testigu da Eliza, halaikusten baitu adiskidetze sakramentuan eta la-gun egite pertsonalean, eta esperientzia erejaso du «Proyecto Raquel»(http://www.proyecto-raquel.com/) deritzan el-kartean eta horrelako elkarteetan. Halakoekharrera egiten diete, abortatu ondoren berenburuari barkatu ezinean dauden emakumeei etanozitzen duten trauma ezin gainditu dutenemakumeei. Izan ere, ama izateko sena osoberea du emakumeak eta inozoa izango litza-teke sen hori, ondoriorik gabe, alde batera utzdaitekeela uste izatea.


10. «Ez da inor abortatzera behartzen,baina ezin da emakumea ama izaterabehartu ere»

Aukeratzeko askatasunera era horretan jo-tzeak abortua bere egiazko objektibotasuneanikusteko zailtasuna baizik ez du adierazten.Jakina da, noski, ez dela abortua proposatzenegin beharrekoa dela esanez (ezin da ahaztu,hala ere, emakume askok eta askok berenbikotearen edota familiaren eta nagusienpresioz eta eraginez abortatzen duela). Ahaztuegiten zaigu, ordea, abortu orok giza biziasuntsitzen duela, eta halako bizidunari ezzaiola eman aukerarik bizitzeko ala hiltzeko.

Ama izatea ez da erditze-unean hasten,umekia sortzean baizik. Ama izatera behartuezin dela esatean, ahaztu egiten zaie badelaama, haurdunaldia hasi duen unetik. Unehorretatik aitzina, aukera bakarra du: bizirikdagoen haur baten ama izatea ala hila dagoenhaur baten ama izatea.

Arazo nagusia, beraz, honako hau da:abortua «eskubidetzat» hartu ote daitekeen.Izan ote daiteke eskubiderik, sortua den etajaiotzeko dagoen gizakiaren bizia suntsitzeko?


Izan ote daiteke eskubide inor hil ahal izatea?Bizitzeko eskubidea bai, baina hilotzeko esku-biderik ez dagoela dio argi eta garbi arrazoi-men zuzenak.

«Abortatzeko eskubidea» aipatzean, bestehau dago ezkutuan: «gogo edo desioaren ideo-logia», naturaren logika baztertuz. Horren ara-bera, ez litzateke haurra izango gurasoak izate-ko eskubidea duena, baizik eta pertsona heldu-ak izango luke semea/alaba izateko eskubideosoa (edota semea/alaba suntsitzeko eskubi-dea, desiratua ez balitz). Beste era batera esan-da, «kartara ama izatea» eskatzen da.

Ahaztu egin zaigu, noski, Dignitatis per-sonae Irakaspenak, 16. zk.an, oroitarazten di-gun printzipioa:

«Elizak aitortzen du, zilegi dela semea nahizalaba desiratzea, eta ulertzen du nolako sufri-mendua izan dezaketen gurasoek ugalkorta-sunik ez dutenean. Hala ere, desio hori ezin dajarri giza biziak duen duintasunaren gainetik,bizi hori erabat menderatu nahi izateraino.Semea nahiz alaba desiratzeak ez du zuritzenhalakoa “ekoiztea”, eta sortua den semea nahizalaba ez desiratzeak ere ezin du zuritu halakoabaztertzea nahiz suntsitzea».


Esan gabe doa «desioaren ideologia» ez de-la abortura mugatzen, baizik eta genero ideolo-giaren ardatz nagusia dela. Horren adibide izandaiteke bikote homosexualek seme-alabakadoptatzea edota norberaren sexua aukeratuahal izatea (nork berak izango luke gizasemeala emakume izateko eskubidea!). Errealitateanorberaren olde edo desioaren arabera birdi-seinatzea izango litzateke hori... «Nahimena»«desio» hutsera murrizten duen ideologia oke-rrarekin hasitako zurubiaren azken mailetangaudelakoan nago.

Azkenik, garrantzia duen xehetasun bat ai-patu behar dugu: aukera egiteko askatasunaaipatzen den lekuan, zailtasunak eta oztopoakipintzen dizkio gaur egun Espainian indarreandagoen legeak osasun-langileek kontzientzieragozpenak izateko eta egikaritzeko eskubi-deari. Abortuaren aldeko jarrera zinez askata-sun-printzipioaren defendatzaile bada, ezin daulertu zergatik ez duen errespetatzen osasun--langileek abortuaren aurrean objekzioa izate-ko eskubidea.


11. «Norberaren kontzientzia da bereekintzen azken epailea, baita aborta-tzearena ere. Kontzientziaz hartutakoerabakiak errespetatzea eskatzen dugizakiaren duintasunak»

Kontzientziara jotzea egon daiteke onmoral objektiboaren aurka; orduan, kontzien-tziaren kontzeptuaren beraren okertze larriagertatzen da. 1993an Joan Paulo II.ak argitara-tu zuen Veritatis splendor entziklikak argihandia egin zuen gai honetan. Adimenarenegintza da kontzientzia, on unibertsala kasuzehatz batera aplikatuz. Norberaren kontzien-tzia, ordea, ezin da inola ere norberaren bali-abidetzat hartu, ona eta txarra zer denerabakitzeko irizpide era autonomoan erabaki-tzeko, gero nork bere iritzira jardun ahal iza-teko. Hona zer dioen entziklikak:

«Norberaren kontzientziari eman nahi dioteepai morala emateko instantzia goren izatekoahalmena, ona eta txarra zer den era katego-riko eta hutsezinean erabaki ahal bailezan.Nork bere kontzientziari jarraitu behar diolaesateaz gainera, bidegabeki esaten da epaimorala zuzena dela kontzientziatik datorrelako,


besterik gabe. Horrela pentsatuz, ordea, zinez-kotasuna, benetakotasuna, “norbere buruare-kin bat etortzea” arrazoitzat harturik, ezere-zean uzten da egia bilatu beharra. Era horre-tan, epai moralaren kontzepzio zeharo subjekti-bistara iristen da» (VS 32. zk.).

Ezin zaigu ahaztu «egia dela kontzientzianeurtzeko irizpidea, egia ezagutzeko gizakiakduen gaitasuna baizik ez baita kontzientzia»(Benedikto XVI.a). Arazo hau sakon aztertuzuen Newman dohatsuak, kontzientziaren etaagintearen (hots, egia moral objektiboaren)arteko aurkakotasun dialektikoa faltsua delaazpimarratuz. Honela zioen: «Legezko aginte-ari zor zaion obedientzia saihesteko kontzien-tziaren eskubideak aipatzea tranpa besterik ezda».

Gure kontzientzia ongi formatzeko betebe-har morala dugu, beraz, ez dezagun kontzien-tziaren esana norberaren gogo nahiz kome-nientziarekin nahasi. Ahaztu ezinekoak diraJoan Paulo II.ak izandako elkarketa gogoan-garri batean esanak: «Gazteok, ez itoarazizeuen kontzientzia».


12. «Ezkurra ez da haritza. Arrautza ezda oiloa. Umekia ez da giza per-tsona»

Internet sarean oso hedatua dagoen argudiohonek agerian jarri besterik ez du egiten,abortuaren aldeko planteamenduen oinarrizkoeta abiaputunko akatsa honako hau dela: gizabiziaren duintasuna behar bezainbat ez balioz-tatzea (izatez askoz goragokoa baita landareenedota animalien bizia baino). Izan ere, oiloakgizakiaren duintasun bera balu, moralgabeaizango litzateke arrautzopila egitea, zeren mo-ralgabea baita giza enbrioiak beraren onerakoez den beste zerbaitetarako erabiltzea. Ikusga-rria da noraino nahasten eta korapilatzen ditu-en kontzeptuak abortuaren aldeko argudioak!

Agian aitortu beharrean gara, ez dela kon-tzeptuen manipulazio dialektiko hutsa, baizikerrealitatea ikusteko krisialdi sakona. Adibi-dez, harrigarria da, noski, Europako toki gehi-enetan arrano-arrautzak lege-babes askoz han-diagoa izatea, giza enbrioiak baino.

13. «Enbrioi izan aurreko epealdian,lehendabiziko hamalau egunetan, ez


da artean indibiduaziorik. Nola esanhori giza pertsona dela, ez badakiguoraindik gizaki bakarra izango denala bikiak izango diren ere»

Aurren aurrenik esan beharra dago «enbrioiaurrekoa» hitza ez dela enbriologiari buruzkoikerketan sortua, baizik Britainia HandikoWarnok Batzordeak asmatua, hamalau egunbaino gutxiago zuten enbrioiak erabili ahalizateko asmoz.

Bestalde, enbrioia noiz bikoiztuko den en-brioi bikia eratuz ala bakarra garatuko den ja-kiteko ahalmen zientifikorik gaur egun ez iza-teak ez du esan nahi giza bizirik ez dagoelaenbrioian. Hau da, zientziaz ezin da baztertu,biki izateko ahalbidea sortze-une berean eraba-kia egon daitekeela.

Dena dela, enbrioian giza pertsona bat alabi daudeneko zalantzak ez du esan nahi bat ereez dagoenik, baizik ez dakigula zenbat dagoen.Arrazoitze funsgabea da, beraz, hori, eta asmohonekin egina, inondik ere: zalantzan jartzekogiza bizia sortze-une berean gertatzen ote den,zientziak egiaztatzen duen bezala.


14. «Eliza Katolikoaren Irakaspenak ezdu argitu zein unetan isurtzen duenJainkoak arima giza gorputzean.Aquinoko San Tomasek XIII. mende-an zioenez, haurdunaldiko 40. eta 90.egun bitartean isurtzen da arima»

Kontuan izan behar da San Tomasen testu-ingurua. XIII. mendean ez zegoen, noski, en-briologiarik. San Tomasek ez zekien giza ge-noma zenik ere, ezta gizakiaren kode geneti-koa sortze-une beretik zeharo erabakia dagoelaere. Jauzi kualitatiboa enbrioia sortze-uneangertatzen da. Handik aurrera, kuantitatiboa dagehienbat enbrioiaren eta umekiaren garapena.San Tomasen kontzeptu biologikoak urrutizeuden ezagutza biogenetiko horietatik, Hipo-kratesen eta Aristotelesen irakaspenetan oina-rritzen baitzen.

Garbi ikusten da, beraz, San Tomasen iri-tzian (arimaren isurtzea sortze-unean ez, bai-zik haurdunaldian zehar gertatzen zela ustebaitzuen), zerikusi handia zuela enbrioiarenkonplexutasun biologikoaren berri ez jakiteak.Zerikusia izan zuen, orobat, hilemorfismoaz(materia-formaz) zuen kontzepzio metafisiko-


ak. Honen arabera, «materiari», gorputzari ale-gia, elkartzen zaion «forma» da arima. Pentsa-mendu hilemorfikoak zioenez, materiak nahi-koa garatua egon behar zuen forma onartzeko(horregatik zioen Aristotelesek haurdunaldiko40. eta 90. egun bitartean elkartzen zaiola gor-putzari arima).

Azalpen horien ondoren, esan beharra dago,Elizak ez duela era dogmatikoan adierazi zeinunetan isurtzen den arima gorputzean, ez;baina garbi asko oroitarazi digu giza enbrioioro giza pertsonari dagokion duintasunez trata-tu beharrekoa dela. Hona zer dioen Evange-lium vitae entziklikak, 60. zk.an:

«Datu esperimentalak behatzetik ezin da ateraarima espirituala badela gorputzean; hala ere,giza enbrioiaz zientziak ateratako konklusioekadierazpen ederra ematen dute, giza bizia sor-tze-une beretik pertsonaren presentzia badelaikusteko. Nolaz gizabanako bat daiteke gizapertsona ez izan?Bestalde, betebehar moralaren ikuspegitik, hainda hau garrantzitsua, ezen pertsona gertatzekoprobabilitate hutsa aski izango bailitzateke,giza enbrioia suntsitzeko edozein ekintza erabatdebekatzeko. Horrexegatik, eztabaida zienti-


fikoaz haratago eta Elizaren Irakaspena espre-suki lotu ez den baieztapen filosofikoez hara-tago, Elizak beti irakatsi izan du eta irakastendu, giza sorkuntzaren fruituak, izatearen lehenunetik, bermatua izan behar duela baldintzarikgabeko begirunea, giza izateari bere osoan etagorputzaren batasunean zor zaion begirunea:“Sortze-une beretik behar da gizakia errespe-tatu eta pertsonatzat tratatu eta, horregatik,pertsonari dagozkion eskubideak aitortu beharzaizkio une horretatik bertatik, batez ere gizakierrugabe orok duen bizitzeko eskubide bortxa-ezina”».

Adibide bat jarri nahi nuke, giza enbrioiaripertsonaren duintasuna aitortzeko dagoen be-tebehar moralaz esan duguna argitzeko: Egindezagun ehiztari batek, eskopeta eskuetan, za-lantza duela sastraka atzean sumatzen direnmugimenduak basurdearenak ala ehiztari lagu-narenak diren. Eta arrazoizko zalantza izanikere, sastrakara tiro egitea erabaki eta lagunahiltzen duela. Arrazoi osoz bizkarreratuko dio-te hilketa arduragabekeria kriminalarengatik.

Kontuan izan behar da Elizaren Irakaspe-nak ez duela gai filosofikoetan definizio dog-matikorik egiten (arima isurtzeko unea gai


filosofikoa da). Hala ere, Elizak garbi dio«gizaki ororen alderdi ontologikoaren eta ba-lio berariazkoaren artean barne lotura dagoe-la» (Dignitatis humanae Irakaspena, 2008).Elizaren Irakaspenak hau dio:

«Obulua ernaltze-une berean bizi berria hastenda, ez aitarena ez amarena, gizaki berriarenabaizik, bere ahalmenez garatuko den bizia. Ezda inoiz gizaki izango, une horretatik ez bada.(...) Gaur egungo genetikak hala baiesten du.Izaki bizi hori izango denaren programa lehenunetik finkatua dagoela: gizakia, bere berezita-sunak ongi erabakiak dituen norbanakoa. Er-naltzean ekiten dio bere ibilbideari giza biziak,nahiz eta giza bizi horrek denbora behar izatenduen bere ahalmenak garatu eta jardun ahalizateko» («Eragindako Abortuaz Adierazpena»,1974).

Beste adibide bat ere jarri nahi nuke:Katean fabrikatutako autoak auto izatera zeinunetan iristen diren erabakitzea ezinezkoa da,motorra txasisean sartzen dutenean ala laugurpilak jartzen dizkiotenean. Biziaren hasie-raz, ordea, ez da horrela gertatzen. Hastape-netik gizakia gizaki da eta berez garatu baizik


ez du egiten, gizaki izatera iristeko kanpotikbeste osagairik gehitu beharrik izan gabe.

Auto baten fabrikazioa burutzeko kanpo-tiko osagai asko gehitu behar izaten zaio. Gizabiziak, aldiz, ez du deus ere erantsi beharrik,bizitzen eta berez garatzen uztea besterik ez dubehar. Gizakia ez da fabrikatzen –horregatikez da bere izatera iristen garapenak unerenbatean, autoa bezala–; gizakia garatu egiten dasortze-une beretik.

5. Epilogoa. Amaierako zazpi gogoeta

1. Fedeak biziaren duintasuna agertzendigu

Fedeak apaltasunaren jakinduria eskaintzendigu, sorkariak garela ulertzeko, eta jainkogarela uste izatearen tentazioari ihes egiteko.Sortuak izan gara, eta kristauok biziaren baliosakratua aitortzen dugu. Jainkoa bakarrik dabiziaren sortzaile, eta, beraz, bera bakarrik dabiziaren jabe absolutua. Horregatik, ElizaKatolikoaren Kristau Ikasbideak 2270. zk.andioen bezala:


«Pertsonaren biziari errespetua zor zaio etababestu egin behar da erabat, sortzearen unetikberetik. Existitzen deneko lehen unetik, gizaki-ari aitortu egin behar zaizkio bere pertsona-eskubideak, eta horien artean dago izaki erru-gabe orok duen biziaren eskubide bortxaezina».

Baina bada oraindik gehiago. Fedea ez dakreazioa baieztatze hutsera mugatzen. Horrezgainera, Jainkoak mundua sortzeko zein arra-zoi izan zuen ere agertzen digu, eta bere«antzirudira» egindako gizakia jarri zuela kre-azioaren gailurtzat.

Hain zuzen, Jainkoaren guganako maitasu-na izan da gu sortzearen arrazoi bakarra. Beti-danik maite izan gaitu Jainkoak. Hori da gureexistentziaren arrazoia! Beste era batera esan-da, biziaren balioa ulertzeko azken arrazoia ezda Jainko kreatzailearen existentzia aitortzea;baizik eta gu Jainkoarentzat existitzen garela,hau da, Jainkoak maite gaituela, sinestea.

2. Guztiona den lurzoru etikoa

Hala ere, bizia bortxaezina delako printzi-pio morala ez da fededunei bakarrik dagokie-


na; Izan ere, biziaren sortzailea den Jainkoa-gan sinesten ez dutenek ere aitortu beharradaukate, gutako inork ez duela bere bizia au-keratu; bizia «emana» izan zaigu besterik ga-be. Gezurra badirudi ere, gaur egun abortuareneskubidea aldarrikatzen dutenak jaio egin zi-ren! Horien amek abortua egin izan balute,horiek orain ezin izango zuketen beren ahotsezoihukatu...

Horregatik, biziaren eskubidea ez da balioerlijioso hutsa, bizikidetzarako oinarrizko ba-lioa duen eskubidea baizik; guztiona den etadenek aitortzen duten lurzoru etikoa da, zuzen-bidezko gizartea eraikitzeko beharrezko dena.Horregatik, Eliza Katolikoaren Kristau Ikasbi-deak 2273. zk.an dioen bezala: «Gizaki erru-gabe orok duen biziaren eskubide bortxaezinaoinarrizko osagaia da gizarte zibila eraikitze-ko eta beronen legedia eratzeko».

3. Arrazoimenaren itzalaldia

Giza arrazoimena gai da lege naturaletikeratorriak diren eskakizun moralak ezagutze-ko. Baina ikusten dugu, pentsaera filosofiko,etiko eta antropologikoaren krisi larri batean


murgildurik gaudela –gehien bat genero-ideo-logiaren eraginez, horregatik bakarrik ez badaere–, eta esan genezake gure Mendebaldea«arrazoimenaren itzalaldia» nozitzen ari dela.

Abortua eta eutanasia bere giza eskubidebezala aldarrikatzen dituen gizartea, suizidio-prozesu baterako bidean aurkitzen da, gorpu-tzeko suizidioaz gainera suizidio espiritualekobidean. Badirudi, gure garaiotan, Chestertonekegindako iragarpena bere egia osoa nabaritzenari garela: «Ken ezazue naturaz gaindikoa, etaaurkituko duzuena ez da naturala izango, anti-naturala baizik».

Hain zuzen, giza arrazoimenari egia ezagu-tzeko eta guztien ona eraikitzeko gaitasuna ai-tortzen badiogu ere, behin eta berriro ikustendugu «arrazoimenaren itzaladia» gertatzen de-la, askotan zentzu komuna bera ere ezeztatzenduten zentzugabeko ideologia batzuen era-ginez.

Badira «garaiko bekatu» esaten zaienak, etaitsu izan ohi da orokorrean gizartea horrelakobekatuak ikusteko; hori gertatzen da gaur egunabortuaren kasuan. Harritzekoa bada ere, kul-turak oso sentibera izan ohi dira balio jakin


batzuekiko, eta sentiberatasun gabeak bestebatzuekiko. Adibidez, XVIII. mendean, Erro-mantizismoa bete-betean zegoenean, guztizonartua zegoen Europan sozialki duintasuna-ren eta ohorearen ikusmolde zuzentzugabe bat;ondo iruditzen zitzaien gizakiek duelua egineta batak bestea hiltzea beren «ohorea»defendatzeko. Gure egunotan, zorionez, joka-bide hori zentzurik gabea eta onartezina irudi-tzen zaio gizarteari. Espero dugu, XXII. men-dea iristean, hurrengo belaunaldiak eskanda-lizatuko direla, ikustean, XX. eta XXI. men-dean, iraultza teknologikoan buru-belarri mur-gildurik geundenean, haurrak sortu ondoreneta jaio aurretik hilarazi egiten zituztela...

4. Funtsezko arazo egiazkoa, krisi exis-tentziala

Erabat oker egongo litzateke, abortuarensustrairik behinena ideologikoa dela uste izan-go lukeena... Ideologiek badute noski bereneragina, eta handia gainera; baina kontuan har-tu behar da, genero-ideologiaren atzean, fe-minismo erradikalaren, pansexualismoaren,


etab.en atzean, zauri afektibo oso larriak ezku-tatzen direla, eta horiek dira gure egunotakogertaera lazgarrien arrazoi erabakigarriak.

Arazorik behinena, funtsezko arazoa, mate-rialismoak utzi digun hutsune existentziala da.Ezin konta ahala zauri afektibo daramagu, hur-koaren berekoikeriaren esperientzia gordinakeragindako ondorio dena: giza maitasunarenhauskortasunak, famili hausturak, etsipeneketa estutasunek, bere buruaren kontrolik ezak,etab.ek eragindako ondorio. Hauek dira fun-tsezko arazo egiazkoak; ideologiak, ordea, ge-hienetan «aurre aldera ihes egitea» besterik ezdira izan ohi, norberaren desesperazioa estal-tzeko ahalegin zoroa.

Ikuspegi honetatik, oso ondo ulertzen daFrantzisko Aita Santuak behin eta berriz esa-ten duena: Elizak, gaitz moralen salaketa eginaurretik, kerigma edo Berri Ona aldarrikatubehar duela, alegia; hau da, Jainkoak eskain-tzen digun zoriontasunaren promesa aldarri-katu behar duela, eta horrekin batera, hezierasakona eman.


5. Biziaren alde ala abortuaren aurka?

Bistan denez, ez dago «biziaren aldeko»izaterik, aldi berean «abortuaren kontra» egongabe; izan ere, biziaren dohaina aitortzearenondorio logikoa «ez hil inor» onartzea da.Alderantziz, agian, posible litzateke «abortu-aren kontrako» jarrera izanik, «biziaren alde-ko» benetako jarrerarik ez izatea; baina egiazez da hori kristau-aukera.

Beste era batera esanda, kristauok ez gara«biziaren aldeko» bakarrik, baizik eta erantsibeharko genuke, «bizitza duinaren aldeko» ga-rela. Hau da, gure borroka ez da abortuarengaitz moralaren kontra bakarrik egina, baiziketa gizakiak zoriontsu izateko duen bokazioarieraso egiten dioten gaitz moral guztien kontra.

Hemen, berriro ere, Frantzisko Aita Santua-ren intuizioa azpimarratu nahi dut, pobretasunmoralen arteko zerrendan sartzen baitu abor-tua: «aterperik gabeen», gai toxikoen mendekodirenen, errefuxiatuen, herri indigenen bereiz-keriaren, zaharren bakardadearen, emakumegaizki tratatuen eta bereizien, etab.en artekozerrendan. Izan ere, gaitz moralei denei batera


aurre egiten ez bazaie, biziaren aldeko ekin-tzaren balio morala oso murriztua gelditzen da.

Ikuspegi honetatik, Elizak aurrera darama-tzan ekintza sozial ugari guztiak eta bakoitza,«biziaren aldeko» ekintzaren parte dira, halanola, Caritas, umezurtz-etxe, zahar-etxe, Gi-zakia Helburu erakundea, Esku Batuak, erre-fuxiatu-eremu, emakumeentzako harrera-etxe,prostituziotik ateratzen laguntzeko proiektu,etab. guztiak.

Baina aitortu behar dugu, Frantzisko AitaSantuak Evangelii gaudium aholku-hitz apos-tolikoan egiten duen bezala, haurdun dagoenemakumearekiko gure jarduera gutxiegia izandela, lehen bezala orain ere. Izan ere, aborta-tzeko tentaldian aurkitzen den emakume batenatzean, gehienetan, bere amatasunarekiko ba-kardade izugarria ezkutatzen da. Haurra hezi,mantendu eta zaintzeko erronkaren aurreanezintasun handia nabaritzea, batez ere agianmalformazioren batekin etor daitekeela esatenzaionean. Guztiz beharrezko da emakumehaurdunarekiko gizarte osoaren solidaritatea.Bada Afrikako esaldi bat «haur baten heziera-rako, tribu bat behar dela» dioena.


Haurdunaldi bakoitzaren inguruan, gurekulturan hain hedatua dagoen indibidualis-motik ateratzeko dei larria dago, kontuanizanik, jarrera indibidualistak ezinezkoa egitenduela beste bati harrera egitea eta berarekikoharremana, batez ere beste hori ahula etabehartsua denean. Eta haurdunaldia arazotsuadenean erronka baten aurrean jartzen gaituegiaz, geure barruan dugun onena atera ahalizateko.

6. Adopzioa duin bihurtu

Harritzekoa bada ere, mendebaldeko gurekulturan, oso ondo ikusia dago adoptatze--kontua familia adoptatzailearen aldetik, bainaoso gaizki ikusia haurra adoptzioan ematenduen amari dagokionez. Aski da familia adop-tatzaileek urrutiko lurraldeetara bidaia egin be-har dutela aipatzea, berehala bere haurra adop-zioan emateko prest dagoen ama bat aurkitze-ko. Baina, hezteko beharrezko diren baliabi-deak ez izateagatik, bere haurra uzteko prestdagoen amaren eskuzabaltasunik gabe, ezinez-ko izango litzateke adopzioan hartuko duen fa-miliaren eskuzabaltasuna.


Egia esan, ez dugu aintzakotzat hartu ohi,bere haurra adopzioan emateak esan nahi dueneskuzabaltasuna. Haurraren on objektiboariematen baitzaio lehentasuna, eta ez haurraberetzat izateko grinari. Halabeharrez, bi arra-zoibideren aurrean aurkitzen gara: «Neureaezin bada izan, ez da inorena izango» dioena,edota alderantziz, «Nik ezin badut zoriontsuegin, zoriontsu egin dezakeen beste norbaitiemango diot» dioena.

Bada Liburu Santuan pasarte hunkigarribat, amaren egiazko senaren eskuzabaltasunaazpimarratzen duena (1 Erregeak 3, 16-28).Arretaz irakurtzea merezi du. Salomon errege-aren aurrean eztabaidan ari dira bi ama; haur-txoa bietako norena den dute eztabaida-gai.Salomonen jakinduriak erraz erabakitzen dunor den egiazko ama: haurra bizi zedila nahia-go izan zuena, nahiz eta besteak hazi beharkozuen!

7. Eliza ama

Elizak ez du bere amatasuna «biziaren alde-ko» eta «abortuaren kontrako» borrokan era-kusten; abortatu duen emakumeari harrera


errukitsua egiten erakusten du era berezi-berezian amatasun hori. Elizak badaki ondoasko –esan dezadan berriro ere–, abortuarenbigarren biktima emakumea bera dela.

Batzuetan pentsatu ohi da –oker, jakina–,Elizak ez duela bere ama-aurpegia erakusten,abortua kondenatu eta hori «erailtzea» delaesaten duelako. Baina hori ez da horrela.Egiazko amatasunak batean lotzen ditu kari-tatea eta egia. Ez dago egiarik karitaterik gabe,ezta karitaterik ere egiarik gabe. Arazo honengiltza itxaropena da. Itxaropenak elkartzenbaititu egia eta karitatea, elkarren aurka jarrigabe. Elkarren artean lotzen dituen uztarriabezala da itxaropena: maitasunezko egia etaegiazko karitatea. Abortatu duten emakumeeihitz hunkigarri hauek zuzentzen dizkie ElizIrakaspenak, Joan Paulo II.aren Evangeliumvitae entziklikan:

«Gogoeta berezi bat egin nahi dut, zuei, abor-tua egitera jo duzuen emakumeei, zuzendua.Elizak badaki hainbat baldintzapen izan izangoduzuela, zeuen erabaki hori hartu izateko, etaez du zalantzan jartzen, mingarria izango zela,eta baita larria ere. Seguru asko, zuen baitakozauri hori ez da sendatu izango. Egia da,


gertatu den hori benetan zuzengabea izan zela,eta gaur ere hala dela. Hala ere, ez erorietsipenean, eta galdu itxaropena. Alderantziz,uler ezazue gertatu dena eta aztertu bereegiatasunean. Zabal ezazue zeuen barruaapaltasunez eta konfiantzaz damura, oraindikez baduzue hori egin; guztiz errukitsua denzeruetako Aita zain daukazue Adiskidetzearensakramentuan bere barkamena eta bakeaemateko. Zuen haurra ere Aita horren ontasu-naren eta errukiaren besoetan utz dezakezuekonfiantzaz eta itxaropenez. Lagun dituzuenpertsona adituen aholkuaren eta hurbiltasuna-ren laguntzaz, guztien eskubide den biziarenaldeko sutsu direnen artean egon zaitezketezeuen testigantza mingarria egiten. Biziarenaldeko zuen konpromisoaren bidez –agian umeberriak jaio direlako pozarekin eta hurbiltasun-behar handiagoa duen norbaiti eskainitako ba-bes eta arretarekin zuen konpromiso hori adie-raziz–, lankide eta eragile izango zarete giza-kiaren bizitzari era berri batean begiratzeko»(EV 99. zk.).

Gizatasun-alorrean aditua den Elizak espe-rientzia handia du, abortatu duten emakumeeilaguntasuna eskaintzen, eta zuzenetik ezagu-tzen du horietako askok berregin duela bere


bizitza, eta bat baino gehiago «biziaren alde-ko» ekintzatan sartu eta biziaren babesle sutsuere egin dela.

Sinesturik nago, latinezko «Ecclesia» (Eli-za) hitza generoz femeninoa izateak baduelaarazo honetan bere zerikusia. Izan ere, Elizaketa emakumeak bizia ematea dute beren boka-zio berezi berdina, eta, era berean, «ama erru-kitsu» izatea ere badagokie bokazio guztiz be-rezian eta berdinean.

Gogoeta hauei bukaera emateko, zerukogure Amarengana, Andre Maria Birjinaren-gana, itzultzen ditut begiak; «biziaren ama»dugu eta, aldi berean, «errukiaren ama». Bera-ren eskuetan uzten ditugu ama guztiak, batezere haurdunaldi zaila edota ustegabekoa izandutenak; era berean, gure Amaren eskuetan uz-ten dugu horien sabaleko fruitua, hori ere «be-deinkatua» dena. Amen!

Donostian, 2014ko martxoaren 5eanHausterre-egunean


Valentziako KatedraleanGazteen Pastoraltzako Lehenengo Kongresuan

emandako hitzaldia2012ko azaroaren 3an


Karlos Osoro jaunak eman zion atzo hasi-era Gazte Pastoraltzaren Nazioko Lehen Kon-gresu honetako gogoetari. Gure begirada Kris-togan kokatzera eragin zigun: «Zuretzat biziaKristo da». Gazte Pastoraltzan sartuak gaude-nontzat hau da benetako giltza; hortik abiatu-rik, beste hizlariok esan dezakegun guztia gu-retzat albiste nagusia den Kristo horren oihar-tzun izango da, bera baita gazteen askatzaileaeta sendagilea.

Askotan esan ohi dugu, gaur egungo gazte-ari hitz egin ahal izateko, ezagutu egin behardugula lehenengo. Baina, nola irits gintezkebera ezagutzera? Tentazioa izango litzateke,horretarako azterketa soziologiko edo inkeste-tara bakarrik jotzea: «Ikus dezagun nola dau-den gaur egungo gazteak...!» Hori beharrezkoda; aski da Joan Manuel Cotelok kongresuarenprestaerarako ekoiztu duen eta sareetan zabal-kunde handia eta izugarrizko arrakasta izanduen: «Zuek ere egingo duzue aitormen» bide-


oa ikustea. Bideo horretan, abiapuntu gisa, er-lijio-gaia gaurko gazteengan nola ikusten denaztertzen da, errealismoz eta egiari beldurrikizan gabe aztertu ere.

Baina gaur egungo gaztea egiaz ezagutunahi badugu, datu soziologikoek esaten digute-na gainditu beharra daukagu. Jesu Kristo sa-kontasunez ezagutu behar dugu, izan ere Kris-togan bakarrik ezagutuko dugu sakonki gaztea.Giltza teologiko hau garrantzi handikoa da in-kestek esaten digutena ondo ulertzeko. Badakitfededun ez direnei kosta egingo zaiela hauulertzea, baina ez dugu ahaztu behar sinestehonek bat egiten duela gure tradizio espiritualonenarekin. Esate baterako, Espainiako Urrez-ko Mendean honela zioen Santa Teresak be-rak: «Nire ustez, ez dugu inoiz geure buruaezagutuko, Jainkoa ezagutzen ahalegintzen ezbagara».

Duela berrogeita hamar urte, Vatikanoko II.Kontzilioan bildutako eliz Artzainek aldarri-katu zuten: «Jainko ikusezinaren irudi, eta iza-ki guztietan lehen-sortua den Kristoren argi-tan, Kontzilioak guztiei hitz egin nahi die, gi-zakiaren misterioa argitzeko» (Gaudium etspes, 10). Horrela bada, mende erdi bat gero-

71GAZTEAK EBANJELIZATU

ago, Valentzian bildua dagoen Gazte Pastoral-tzako Kongresu honek ere hori aitortzen du etaaldarrikatzen: Kristogan –Kristogan bakarrik–agertzen da eta aurki daiteke gaztearen bihotzaegiaz!

Arazo handiak ditugu Ebanjelioa gazteenbihotzean entzunarazteko, eta horren arrazoinagusienetako bat geuregan dago: zailtasunhandiak ditugula eta ez dugula lortzen Kristo-ren Bihotzera iristea; ez dugula ezagutzen harkgu guztiontzat –gazte ebanjeliztzaile eta gazteebanjelizatu beharrekoentzat– duen asmo erru-kitsua. Hain zuzen, Kristogandik eta Kristoganezagutu behar dugu egiaz gazteen egoera;honela zioen San Bernardok: «Geure burua ezezagutzeak harrokeria sortzen du, eta Jainkoaez ezagutzeak etsipena».

Horrela bada, gaztearen bihotza Kristorenbihotzaren argira ezagutzeko gai garela ikusi-rik, bigarren hitzaldi honetan bihotz hori noladagoen galderari erantzuten saiatuko gara, etanolako zauriak dituen bere afektibitatean Es-painiako gazteriaren zati handi batek; etaegoera afektibo aski larria den honen aurrean,zer-nolako erantzuna eskaintzen duen ElizakEbanjelizatze Berria dela eta... Ez dugu zalan-


tzarik izan behar, gazteen oraingo belaunal-diak nozitzen duen egoera afektibo larria auke-ra berdingabea dela gazte guztiei «Jainkoamaitasuna dela» gogorarazteko, maitasun-el-kartasunean bizitzeko bokazioarekin sortu gai-tuela Jainko horrek, eta beharrezko dugulaKristoren Ebanjelioaren betiko berritasunaaurkitzea geure betetasuna lortzeko.

Bihar, Jainkoa lagun, Stanislaw RylkoMons.ak, Laikoen Erromako Kontseiluko Pre-sidenteak, hitz egingo digu gazteen ebanjeliza-tzeari buruz; hezierari dagokion egoera larriakjotzen digun erronkaren ikuspegia azalduko di-gu berak. Jainkoaren hitzak adierazten digune-tik dakigu «Jainkoa Egia dela»; horregatik, he-ziera-alorreko krisialdi hau –gaur egungo erla-tibismoaren, aldi berean, alaba eta ama denkrisialdi hau – sendatu eta gainditu ahal izate-ko fedea da beharrezko. Baina ez diot RylkoKard.ari gaia kendu nahi; bi hitzaldi hauenartean dagoen lotura eta osagarritasuna azaldunahi dut, besterik gabe. Gaur egungo gazte etaheldu askok zauri sakonak ditu bere boronda-tean eta adimenean, Kristoren egiazko aurpe-gia ezagutzea galarazten dieten zauriak. Eta,gezurra badirudi ere, Jesu Kristoren beraren


beharra dute zauri horiek sendatu ahal izateko.Nork askatuko digu askaezina dirudien kontra-esan honen korapiloa? Gazteen Erregina etaAma den Andre Mariari egingo diogu dei la-guntza eskatuz.

Zein dira gaurko kultura modernoak etaposmodernoak gazteen afektibitatean eraginizan dituen eta eragiten dituen kalterik handie-nak? Nola aurkeztu Ebanjelio askatzailea,Ebanjelizatze Berriaren testuinguruan, zaurihoriek sendatu eta berriro Kristogandik jaio-tzeko?

Lehenengo zauria: NARTZIZISMOA

Psikologi arloko xehetasunetan sartu gabe,baizik eta antropologiaren, moralaren eta teo-logia espiritualaren arteko erdibideko hizkeraerabiliz, nartzizismoa nor bere baitan bildutakontenplazioan gelditzea dela esango dugu.

Ezaguna den greziar mito batek dio, ninfabat Nartzisoz maitemindu zela, baina honek ezziola era berean erantzun. Ninfagandik iheskaziohala, bere irudia ispilatua ikusi zuen ibaianeta txundituta gelditu zen; bere buruaz erabat


maitemindua gelditu zen, uretan murgildu etaitota hil zen.

Azken batean, nartzizismoa, norbera ez denbeste «zu» bat maitatzeko ezintasuntzat, edobehintzat zailtasuntzat, hartu ohi da. Nartzi-zismoa hipersentiberatasunarekin lotua dago;sentimenduak eta beldurrak absolutu bihurtze-arekin eta, bizitzan gauza guztiak norberareninguruan balebiltza bezala, okerreko ikuspegiaizatearekin lotua.

Alderantziz, judu-kristau Agerpen edoErrebelazioak erakusten digu praxiaren bidez,maitatzea irteera bat dela beti. Salbamenarenhistoria Jahvek bere herriari betetasunean bizi-tzera egiten dion deiaren historia da; horretara-ko beharrezko da nor bere ingurunetik irtetea,lurralde berria, desberdina eta ezezaguna denbaten bila joatea, ibilbide hori gure zorionta-suna nahi duen Jainkoagan itxaropen sendoaduenaren konfiantzaz eginez.

Zail izango da nartzizismoaren zauria sen-datzea, maitasunean elkarturik bizitzeko bereirudira –gizon eta emakume– sortu gaituenJainkoaz ahazten bagara. Gizonak eta emaku-meak desberdinak dira eta elkarren osagarri.


Horrela ulertu ahal dugu, maitatzea bestea-rengan dagoen ona sustatzea dela; baina nar-tzizista izateko joera duenarentzat ezinezkoada hori, lagun hurkoaren jabe izateko joerabaitu, hura bere antzeko egitekoa, desage-rrarazteraino.

Interesagarria da, aipatu greziar mito horrenbertsio desberdinetako batek dioena ikustea,Nartziso delakoaren sorkuntza bortxakeria ba-ten ondorio izan omen zela eta, beraz, sorkun-tzan berean izan zuela hasiera haren tragediak.Nartzisok berekin zeraman zauri hori –gauregun esango genuke, gogoz kontra etorritakohaurra dela dakienaren zauria zuela–; horre-gatik, bizitza guztian zehar noraezean ibilikoda, bere sufrimendua gainditu nahi eta ezin-ean, eta aurre aldera ihes egiten eginahal guz-tian. Gizonak eta emakumeak, mundu honeta-koak eta jainkoak zirikatzen ibiltzen da; irri-kak eta grinak sorrarazten, nahiz eta gero hori-ei erantzuteko bera gai ez izan, ez baita gauzamaitatzeko eta besteen nortasuna aitortzeko.

Harrigarria da, bi mila urte eta gehiago di-tuen mito batean, Jesu Kristo baino lehena-gokoa den mitoan, gaur egungo gaztearen zau-riak hain zehatz irudikatuak ikustea! Edota


hobeto esanda, gaur egungo gizon-emakumeenzauriak!

Teknologiak izugarrizko abiadan aurrera-tzen ari dira, baina kontrakoa gertatzen daafektibitateak bizi duen egoera larriaren dra-marekin; zoriontasuna bilatzeari dagokioneanez du ematen asko aurreratzen dugunik; batzu-etan –gure aurrekoek dioten bezala– atzerakagoazela dirudi. Gazteak darabilen sakelako te-lefonoa azkeneko belaunaldikoa da, bainaberaren bihotza dortokaren antzekoa, Zenonidazleak «Akiles eta dortoka» izeneko bereaporian aipatzen duen dortokaren antzekoa, ezbaita inoiz helburura iristen..., maitasunarenhelburura, alegia.

Nartzizismoak elkarren kontrakoak dirudi-ten –hala ez izanik ere– bi ezaugarri ditu. Eu-foria-uneetan, gaur egungo Nartzisoak, dabilentokian, lehenengo lekuan egoteko nahikeriabarregarria izaten du, “ezkontzako andrega-iaren” lekuan egon nahi luke, edota “Bataiokohaurraren” lekuan. Eta, alderantziz, beheral-dian dagoenean –eta gero eta gehiagotan gerta-tzen da hori–, gure Nartziso honek “hiletakohildakoa” izan nahiko luke, horrek kontsolatueta poztuko luke.


Sarri askotan gertatzen da hori: besteen-gandik hartzen dena beti gutxiegi iruditzea;beti eskale aseezina izatea. Eta gezurra badiru-di ere, harreman pertsonalaren bila ibiliko dabiktimarena eginez... (“Inork ez dit kasurikegiten!”, “Niri gertatzen zaizkit oker guztiak!”,“Ez didate ulertzen!”, etab.).

Adierazpenak desberdinak izan arren pozal-dia edota beheraldia denaren arabera, “ezkon-tzako jaia” edota “hiletako tristura” denarenarabera, beti zauri beretik hartzen du arnasa,estimazio bila ibiliko da etengabe eta irrikazaitormen, goraipamen, mirespen... bila.

Hitz batean, nartzizismoa sendatu ezean,ezinezkoa da inor ezagutzea, maitatzea eta–batez ere– Jesu Kristori sakontasunez etakoherentziaz jarraitzea ; eta azken batean, ezi-nezkoa da zoriontsu izatea. Nartzizismoa sen-datu ezean, ezinezkoa da norberaren benetakoeskaintza; eta hori guztiz funtsezkoa da Eban-jelioan. Kristoren mezuak, bere osotasuneanjasotzen dugunean eta ez beraren zati batzukbereiziz, hezi egiten gaitu: kexati ez izatenerakusten digu; baikorrak eta esker onekoakizaten; geure irudiaz neurrigabe kezkaturik ezegoten, gaixotzeko eran geure buruari begira


ez egoten; besteen aurrean beti bereziak iza-teko gogoa gainditzen; kritiken aurrean hiper-sentiberak ez izaten...

Horrela bada, ikus dezagun orain zertanahalegindu beharko genukeen gazteeiEbanjelizatze Berria eskaintzen diegun une ho-netan, eraginkorrak izan gaitezen nartzizis-moaren zauria sendatzen eta posible egin de-zagun Kristori eskuzabaltasunez jarraitzea.Pausoz pauso abia gaitezen:

a) Jainkoak digun maitasunaren aldarri-kapenean oinarritzen da autoestimua

Ikuspegi herrikoian uste izaten da, nartzi-zismoa gehiegizko autoestimua dela, bainahori ez horrela. Lehenago esan dugunez, bereburua mespretxatzea danartzizismoaren adie-razpenetako bat. Izan ere, nartzizismoarenkontrakoa ez da bere burua mespretxatzea,autoestimu orekatua izatea baizik. Horrek esannahi du, nartzizismoa bere buruarenganakomaitasun osasuntsuaren eta orekatuaren hezi-eraz sendatzen dela. Gehiago oraindik, «norbe-rarenganako maitasun» hori (gaur egun «auto-estimua» esango genukeena) da, lagun hurkoa


maitatzeko Kristok erreferentzia mo-duan jarridigun neurria: «Maita ezazu lagun hurkoa zeu-re burua bezala».

Ebanjelioak ukapenaz eta norberaz ahazte-az hitz egiten digu, Kristori jarraitzeko baldin-tza bezala. Baina hori egin ahal izateko, beha-rrezko da Jainkoaren begirada aurrean dugunbalioaren esperientzia bizian eta eguneratuanoinarriturik egotea. Ez dugu ahaztu behar,autoestimua ez datorrela gauza asko egitetik,edota arrakasta handiak izatetik, ezta itxurafisiko ederretik ere...; besteek maite nautelajakitetik baizik. Zalantzarik gabe, gure kulturahonetan, autoestimurik ezaren arrazoi nagusi-enetako bat familiaren krisia da, eta horrekinbatera, Jainkoak digun maitasun pertsonalareneta neurrigabearen kontzientziarik eza. Horre-gatik, Jainkoak pertsona bakoitzari dion maita-sun amaigabea aldarrikatzeak izan behar dugazteen ebanjelizatzearen bizkarrezurra.

Gazteak, hobeto esanda, hemen gaudenguztiok –ispilu honetan begira diezaiogungeure buruari!– asko sufritu ohi dugu geuresentimenduen gorabeherekin. Besteek gutazduten iritziaren arabera geure burua balioz-


tatzeko arriskua dugu; norbaitek gutaz zerbaitesan duela-eta edota gauzaren bat gaizki aterazaigula-eta... lur jota gelditzeko arriskua. Izu-garria da, gure gogo-egoera haize aldakorradenean haize-orratza ibili ohi den moduandabilela ikustea. Nola lortu emozio-gune egon-korra, finkoa eta sendoa?

Horren erantzuna Jesu Kristok egindakosalbamen-ekintza dugu berriro ere. Gizakiarenbalioa handia da, handia den bezala Kristorenodolaren beraren balioa. Geure burua gutxies-teko edota menspretxatzeko tentaldia dugune-an, gogoratu behar dugu «Jainkoak ez duelazaborra egiten»; batzuetan, ispilura begiratze-an, geure buruaz hori pentsatzeko tentazioabadugu ere. Gutako bakoitzagatik eman duJainkoak bizia; zugatik, nigatik... batzuetanunibertsoaren erdigunea naizela, beste batzue-tan berriz hondakin hutsa naizela uste badutere.

Gure autoestimua ezin daiteke gutaz beste-ek ondo edota gaizki hitz egiten dutenarenmende egon. Ezta gauzak hobeto edota okerra-go ateratzen zaizkigunaren mende ere... Duda-rik gabe, ondo hartuko ditugu beti besteen guri


buruzko jardun baikorrak, eta poz emangodigute geure lorpen eta arrakasta txikiek; bainagure bizitzaren egiazko azken balioa ez dai-teke horretan oinarritu. Osterantzean –gurekultura nartzizista honetan askotan gertatzenden moduan–, «afektibitate-eskale» izango gi-nateke, eta ez «maitasunerako bokaziodun».

Kristo gurutziltzatua da gutako bakoitzakJainkoarentzat dugun balioaren neurri justua.Kontua ez da hori teoria hutsean ulertzea, horibarneratzea eta pertsonalizatzea baizik, etageure nortasun-agiri bihurtzea. Horretan fedeaizan gabe, guztiz ezinezkoa izango litzatekenorberaren ukapena; eta nartzizismoaren es-klabo izatera zigortuak egongo ginateke. Uka-penak eta norberaz ahazteak, Kristok Eban-jelioan predikatzen digun zentzuan, norbera-renganako maitasuna eskatzen du.

Jainkoak baldintzarik gabe maite duen es-perientzia duenak bere burua aurkitzen du, etaorduan egiten da gai bere buruaz ahazteko bes-teekiko harremanetan. Baina, kontuz!, hori ezda mespretxuaren bila dabilelako, Jainkoa-gandik hartu duen maitasun neurrigabeaz ase-rik dagoelako baizik, eta maitasun horren kon-tzientzia bizia duelako.


b) Espiritu-bizitza orekatua(mistika-aszetika)

Jesu Kristoren Ebanjelioak maitasunarenmistika aurkezten eta proposatzen digu, etahorrek berekin darama geureaz ahaztea etageure eskaintza eskuzabala egitea. Agian, az-keneko hamarkadetan, ez dugu puntu hau be-har adinbat azpimarratu; lehenago alderdi mis-tikoa behar adinbat azpimarratzen ez zen beza-la, moralismoan eroriz. Asko dira eta garrantzihandikoak alderdi aszetikoa nabarmentzenduten Ebanjelioko pasarteak: «Nire ondorenetorri nahi duenak har beza bere gurutzea etajarrai biezat»; «Nire alde ez dagoena nirekontra dago»; «Ezin da inor bi nagusiren mo-rroi izan»; «Bere bizia gorde nahi duenakgaldu egingo du; bere bizia Nigatik galtzenduenak, ordea, eskuratu egingo du»... Beraz,Ebanjelioak norberaren ukapena aurkezten di-gu, bere heldutasuna lortzeko bertute ezinbes-teko bezala, eta Jainkoarekin harremanak iza-tera zabalik egoteko.

Ausardiaz esango nuke, Gazte Pastoral-tzaren Kongresu honetara etorri garenetako ge-hienok izan dugun hezieran Seme Hondatzai-learen parabola izan dela Ebanjelioaren irakur-ketako erdigune nagusia gure haurtzaroaz ge-


roztik. Dudarik gabe, Seme Hondatzailearenparabolak lagundu digu Jainkoaren maitasu-naren ekimena azpimarratzen; horretan oina-rritzen da eta horrek egiten du posible gurekonbertsioa. Izan ere, Jainkoaren baldintzarikgabeko maitasunak ematen dio gizakiari gaita-suna, bere bizitza maitasun horren erantzun es-kuzabala bihurtzeko.

Hala ere, guk nozitzen dugun afektibitate-krisiaren inguru honetan, ez dut uste aski de-nik maitasunaren ideal hori aldarrikatzea; be-harrezko da Ebanjelioaren beste pasarte batzukere sakontzea, Kristoren Bihotza baita maita-sunaren eskola. Este baterako, nola maitatu,hori norberaren estimuarekin nahastu gabe?Nola utzi kexati izateari eta berekoi izateari?Nola bideratu gure bizitza geure buruaz ahaz-tearen mirarira? Izan ere, zailagoa iruditzenzaigu mirari hori, itsu jaio zena sendatzearen,ogien ugalketaren edota Tiberiadesko aintziranur gainean ibiltzearen mirariak baino.

Hain zuzen, ez dago mistikarik aszetikarikgabe, ezta aszetikarik ere mistikarik gabe. Nireustez, mistikak eta aszetikak Ebanjelioan bategiten duten lekua Kristoren Gurutzea da.Kristoren Nekaldia egiazko mistika eta egiaz-ko aszetika da, aldi berean. Uste dut, gure be-


launaldiko gazteei egin diezaiekegun ekarpe-nik handiena, berorien zauri afektiboak sen-datzeko eta maitasunerako gaitu ahal izateko,Kristoren Nekaldia aurkeztea dela; eta ezjainkozko maitasuna agertzen den leku bezalabakarrik, baita «giza maitasunaren eskola» be-zala ere.

Agian, azkeneko hamarkadetan, gutxitxoerabili dugu prediku-gai Kristoren Gurutzea.Ez naiz kerigmaren predikuaz bakarrik ari,horrek pedagogian, laguntasun espiritualean,etab., izan behar duen erabilera praktikoaz bai-zik. Kristoren Gurutzeko eskola gabe, Piztue-raren aldarrikapena mezu kontsolagarri hutsbi-hurtzen da; baina hori ez da gai gurezauriak sendatzeko eta guri maitasunera eragi-teko. Ezin dugu ahaztu, «piztuera» aipatzendugunean, «Gurutziltzatuaren Piztueraz» arigarela beti hizketan.

c) «Idealismoaren» eta «errealismoaren»artean, «laguntasun espirituala»

Bada guztiok nozitzen dugun eta garran-tzizkoa den beste alderdi bat azpimarratzea be-harrezko iruditzen zaidana, nartzizismo-joerahori sendatzeko: «errealitatea apaltasunez


onartzea». Hain zuzen, batzuetan gertatzen danartzizistak «utopian» bilatzen duela babesa,edota zehatzago, hori erabiltzen duela aitzakia-tzat. Askotan ikusten da, amets utopikoetarajotzen dela, norberaren pozik eza eta etenga-beko kexa zuritu nahirik!

Ebanjelioko bideak goragoko ametsak izat-ea irakatsi digu, baina oinak lurrean direlabetiere. Kristaua ezin daiteke bere denbora etaahalmenak galtzen ibili kexa eta lantu antzue-kin. Errealitatea kristau-zentzuz onartzeak ezdu esan nahi errealitate hori aldatzen saiatu be-har ez dugunik. Alderantziz, errealitatea onar-tzea ezinbesteko baldintza da berori aldatzeariekiteko. Fedearen inguruko bere borroka arte-an, honela zioen Unamunok: «Gertatzen denguztia nahi duenak nahi duen guztia gertatzealortzen du. Onartzearen bidez lortutako gizaki-aren guztiahaltasuna!» Azken batean, nartzi-zistak dena aldatu nahiko luke, bere burua izanezik. Kristaua, ordea, dena aldatzen saiatzenda, baina bere buruagandik hasita.

Horrela bada, Penitentziako sakramentuaeta laguntasun espirituala garrantzi bereziaduten eta beharrezkoak diren bideak dira, gure«idealak» eta gure «errealitatea» elkarrekinlotzeko. Izan ere, gaztearen bihotzeko idealis-moa, bizitzako erantzukizunei aurpegi eman


behar zaienean, amets utopiko bihurtu eta bat-batean hutsean geldi ez dadin, garrantzizkoada ulertzea, ez dagoela egiazko idealismoriknorberaren konbertsiotik hasten ez bada. Horida, hain zuzen, «68ko Maiatzeko» belaunaldiutopikoari gertatu zitzaiona. Idealismo huragehiago izan zen sistema politikoaren kontrakokexa, norbera eraberritzeko ahalegina baino.

Kristauaren idealean, utopiaren maximoabatera doa errealismoaren maximoarekin.Kontua ez da eguneroko bizitza ohikotik ihesegitea, baizik eta ohikoa aparteko eran bizi-tzea. Norberaren errealitatea onartu behar du-gu –geure ikasketak, familiarekiko harrema-nak, lana...–; materialegia eta gertuegia irudi-tzen zaigun errealitatea onartu behar dugu, horirteten baita, hain zuzen, Jauna gure bila. «Iku-si nire esku-oinak, Ni naiz», esan zuen Jesusberpiztuak. «Uki nazazue eta begira: mamuakez du hezur-haragirik, eta Nik bai, ikustenduzuenez» (Lk 24, 39).

d) Pobreengan dagoen Kristokebanjelizatzen gaitu

Nartzizismoa sendatzeko eta norberaren es-kaintza eskuzabalerako Ebanjelioko pedagogiahonetan garrantzi handia duen zerbait azpimar-


ratu nahi nuke. Lagun hurkoaren sufrimendurahurbiltze-esperientziek gazteen bihotzean izandezaketen indar sendatzailea, alegia.

Egia da; biktimarena egiteko eta kexatiizateko joera gaixotia izatera eramaten gaituennartzizismoa gainditzeko erarik onenetakoaegiazko biktimak ezagutzera hurbiltzea da; hauda, bakardadean bizi diren zaharrengana, gi-zarteak ihes eta ezikusiarena egiten dien gaixopsikikoengana, larrialdiko jangeletara joatendrenengana, Hirugarren munduko pobreen-gana... hurbiltzea. Egiazko talka-terapia dahori, gure nartzizismoa sendatzeko eta bihotzzabaleko maitasunean hezteko oso eraginkorraizan daitekeena. Azken hamarkadetan ikusiahal izan dugu, zenbat on egin duen gazteenbihotzean hainbat esperientziatan parte hartuizanak: lan-eremuetan, misiolari-egitasmoeta-ko laguntza-taldeetan, Afrikan edota beste le-kuetan borondatezko taldeetan, etab. Gauzajakina da, gazteriaren kopuru osoarekin aldera-tuz gutxiengo bat direla horrelakoak; baina es-perientzia hori garrantzi handiko erreferentziagertatzen da Gazte Pastoraltzarako.

Bestalde, esperientzia horrek berak erakus-ten digu, beharrezko dela, oinazearen eta baz-terketaren mundura hurbiltze honetan era ego-


kian laguntasuna eskaintzea. Gaztearen biho-tza hezten duena ez da, besterik gabe, pobre-zia, baizik eta edozein sufrimendu-egoeratanKristo aurkitu ahal izateak hezten du. Bera dasufritzen daudenei laguntzera doazenenganahurbiltzen dena. Hau da, egia izanik «pobreekebanjelizatzen gaituztela» esaldia, ez duguahaztu behar pobre eta baztertuengan Kristoaurkitzeak duen garrantzia; horrela igaro behardugu teoriatik egiaztatutako bizikizunera.

Bigarren zauria: PANSEXUALISMOA

Gure garai honen eta gure kulturaren biga-rren ezaugarria pansexualismoaren edo ingu-rumeneko hipererotismoaren fenomenoa da,praktikan eremu eta leku guztietan sartua da-goena. Etengabe «sexu-alorreko erne-egote»batean bizi garela dirudi, eta horrek baldintza-tu egiten du bizitzaren egunerokotasun ohikoe-na. Izugarria da erotismoaren erasoa: zaletasu-nak eta bat-bateko jarduera itxuak esnatzen di-tu, desoreka kontaezinak eta norberaren boron-datearen kontrolik eza sorrarazten, eta, ondo-rioz, geure eskaintza egiteko gaitasuna kentzendigu. Garbi dago, horrela, arrisku larrian jarri-ak gertatzen direla fedea eta erlijiotasuna, bal-


din eta gazteak eta helduak gai ez badira jarre-ra kritikoa izateko afektibitatearen, sexuareneta maitasunaren ikuspegi zatikatu eta desinte-gratu honen aurrean. Materialismoak eta hipe-rrerotismoak mendean hartua duten kulturahonetan, ez da batere erraza Ebanjeliko balio-ak koherentziaz bizitzea. Eta okerrago dena,gazte asko ingurumen pansexualista honetanjaioak eta haziak izanik, ohiko gauzatzat har-tzen dute hori. Hori gertatzen zaio hiru milametroko altuera duen lekuan jaio eta bizi de-nari, ohitua dagoela atmosferaren presio harta-ra. Bera konturatzen ez bada ere, bera bizi denlekuko presio hark bere eragina du objektibokibere gorputzean eta osasunean.

Horregatik, gure belaunaldiak duen zauriafektiboaz ohartzeko beharrezko da, denokhartu dugun eta bihotzaren hondoenean gra-batua daramagun maitasunerako bokazioarenezagutze antropologiko eta teologiko sakonaizatea. Horretarako, Elizaren Irakaspenak argi-taratuak dituen idazkiak irakurtzeko deia eginnahi dizuet. Hau duzue Gotzainen Batzarrakazkenaldi honetan argitaratu duena: «La ver-dad del amor humano. Orientaciones sobre elamor conyugal, la ideología de género y lalegislación familiar» (2012).


Eliza aspertu gabe ari da irakasten, mai-tasunaren jatorria ez dagoela gizakiagan bera-gan; baizik eta maitasun horren iturburua Jain-koaren beraren misterioa dela, gizakiari ager-tzen eta bidera ateratzen zaion Jainkoarenmisterioa. Maitasun horren jatorria onarturik,ulertzen dugu gutako bakoitza maitatzeko sor-tua izan dela, eta gizakion maitasuna jainkoz-ko maitasunari ematen diogun erantzuna dela.Maitatzen ikastea, lehenengo eta behin, beste-en maitasuna jaso, onartu, bizi eta norberega-natzea da. Jainkozko maitasunean sinestea,maitasuna garaile izango den itxaropenean bi-zitzea da. Aldi berean, Elizak irakasten du,maitasunaren egia gure gorputzaren hizkeranedo izaeran ezarria dagoela. Izan ere, gizakiaespiritua eta materia da, arima eta gorputza;baina funtsezko batasuna dutela; horrela, se-xua ez da pertsonari erantsi zaion protesi mo-duko bat, pertsonaren muinik barnekoena bai-zik. Pertsona bera da sexuaren bidez bere izae-ra adierazten duena; horregatik, sexuarekin jo-lastea, bere nortasunarekin jolas egitea da.

Ondorioz, Elizak ez du maitasunerako bo-kazioak duen edertasun teologikoa bakarrikirakatsi bere predikuan; salaketa profetikoa ereegin du, «68ko Maiatzak» aldarrikatutako «se-xu-iraultza» deritzanaren inguruan sortu diren


desitxuratze larriak salatuz. Interesgarria da,gai honi buruz, Gotzainen Batzarraren Irakas-pen Pastorala, «La familia, santuario de lavida, esperanza de la sociedad» deritzana(2001). Gure kultura honetan galdu egin da,neurri handi batean, sexualitatearen zentzuaeta balioa. Nolatan gertatu da hori? Aipatudokumentuak honela argitzen du:

1. Lehenengo, sexuaren eta haurrak sortze-aren arteko «dibortzioa» gertatu zen

Kontrazepzioaren zabalkundea erabakiga-rria izan zen, sexuaren eta haurrak sortzearenarteko «dibortzioa» esan genezakeena eragite-ko. Oso denbora gutxian, antisorgailuak neu-rrigabe erabili izanak aldatu egin zuen gizarte-aren pentsaera sexualitatearen inguruan. Sexu--harremanak ez du esan nahi bizirako ateazabaltzea. Arinkeriaz erabiltzen da sexu-jardu-era; garrantzirik gabeko eta joan-etorri gutxikojarduera bihurtu da; jolas eta jostaketa hutsizatera ere iritsi da. Gehiago oraindik, denbo-rarekin, sexu-harremana ez da lotzen biziare-kin, eta bizia ere ez da lotzen nahitaez sexu-harremanarekin. «In vitro ernalketa» da sexua-ren eta haurrak sortzearen arteko etena buru-tzen eta osatzen duena.


2. Gerora, maitasunaren eta ezkontzarenarteko «dibortzioa» gertatu zen

Sexuaren eta haurrak sortzearen arteko le-henengo «dibortzioaren» eskutik, maitasuna-ren eta ezkontzaren arteko bigarren «dibor-tzioa» etorri zen. Horretarako argudio hau era-biltzen zen: gauza ederregia eta handiegiaomen dela maitasuna, paper juridiko batzuenesparru estuan itxita gordetzeko. Lege-esparruhorri «paper gris hotzak» deitzen zion «68koMaiatzak», eta horrek ahulak babestea besterikez omen duela egiten: ama, alegia, batez ere,eta haurra. Maitasunaren hilobitzat hartzenzuen, gainera, «68ko Maiatzaren» pentsamol-de anarkikoak ezkontza. Bi lagunek elkar mai-te badute, zergatik izan behar du beharrezkokontratu juridikoak sexu-harremana izateko?

3. Azkenik, hirugarren «dibortzioa» gerta-tu zen: sexuaren eta maitasunaren arte-koa

Merezi du tarte bat hartzea, Espainiako gi-zarteak denbora gutxian izan duen aldaketaizugarriaz konturatzeko. Une honetan, bikotegehienak elkarrekin bizitzen jartzen diraezkondu aurretik; gero eta gehiago dira behin


ere ezkontzeko asmorik gabe elkarrekin bizidirenak. Elkarrekin bizitze hutsa praktikan era-biltzen ari diren era da, gero dibortziatzeko pa-perak egin beharrik ez izateko. Eta, jakina,maitasunaren eta ezkontzaren arteko dibortziohori azkenean sexuaren eta maitasunaren arte-ko dibortzio bihurtu da. Zinemako izenburubaten arira esan genezake: «Zergatik deitumaitasun, sexu esan nahi denean?»

Ni gazte nintzela –ez pentsa hainbeste den-bora igaro denik!– gure gizartearen eskabideaskatzaileak moral katolikoaren kontra ekitenzuen, sexu-harremana ezkondu ondoren arteatzeratu nahi zuelako. Orduko oihua zen: «El-kar maite badute, beren maitasuna zintzoabada, zergatik egon behar dute ezkondu arte?»Baina, begira ondo, orain «elkar maite badute»hartatik berehalako batean kolpetik harremansexualak izatera joan gara, eta hori nahikozabaldua dagoen kontua da, bai gazteen arteanbaita hain gazteak ez direnen artean ere... Gauregun sexualitatea ez da gertatzen elkar maiteduten bi lagunen arteko erabateko eskaintzarenadierazgarria, jolaserako bide baizik eta, zen-bait alditan, batak besteari kalte egiteko bide.Azken hau, sexua elkarren mendekurako edobatak besteari kalte-egiteko erabiltzea, alegia,sarri askotan gertatzen den gauza da: «Berak


ni jolaserako erabili banau, nik ere gauzabera egingo dut besteekin. Ez dut berrirohorrela sufrituko; ez didate berriro kalterikegingo. Jolas egingo dut besteekin, eta kito».

Labur esanda, elkarri lotuta etorri diren «di-bortzio» edo maitasunaren «haustura» antro-pologiko hauek, sexualitatearen barruko maita-sun-egitura desegitea ekarri dute. Horrela, se-xua bera aski da eta badu zentzua, eta, beraz,utzi egin dio bihotzeko maitasunerako bideizateari. Maitasunaren eta gorputzeko sexu-hizkuntzaren arteko haustura honek ezgaiegiten du garbi-garbi leialtasunerako. Desbide-ratze honek dakarren ondorioa, zailtasun psi-kologikoa eta morala da, maitasuna leialtasu-nean bizitzeko bokazioa egintzara eraman ahalizateko zailtasuna. Baina, zalantzarik gabe,maitasuna leialtasunean bizitzea da gu zorion-tsu egin gaitzakeen gauza bakarra.

Beste zailtasuna bat ere aipatu beharra dau-kagu. Osasun Publikoaren Ministerioak dioe-nez, alkohola edaten hasteko legezko adina 13urte da. Gauza jakina da, alkohola edateakzuzeneko lotura duela «rollo» edo «parranda»esan ohi zaionarekin. Alkoholak berekin ekarriohi du lotsa galtzea eta printzipio moralentzataxolarik eza.


Baina horrez gainera, leialtasun ezak mai-tasun-harreman iraunkorrak galaraztea bainokalte handiagoa egiten du; norberaren nortasu-na eraikitzea galarazten du! Parrandaren kultu-rak oso larria den krisia sortzen du, askatasunakonpromisorik ez izatearen pare ulertzera era-maten baitu; horren arabera, leialtasunak es-klabotza esan nahiko luke, leialtasun ezak, be-rriz, askatasuna.

Horrela bada, nartzizismoaren zauriarekinegin dugun bezala, «bigarren zauri» honekinere galdera egiten diogu geure buruari, zertanahalegindu beharko genukeen gazteei Ebanje-lizatze Berria eskaintzen diegun une honetan,eraginkorrak izan gaitezen pansexualismoareneta lizunkeriaren zauria sendatzen eta posibleegiten lagun dezagun Kristoren jarraipeneankastitatea era pozgarrian bizitzen. Pausoz pau-so abia gaitezen:

a) Kastitatearen bertutea berreskuratu,gaizki ikusia izatetik

Bataioak Apaiz, Profeta eta Errege den JesuKristorekin bat egiten gaitu, eta apaiz-, profe-ta- eta errege-herri egiten. Gazte Pastoraltza-ren Kongresu honetako bizkarrezurra («Zoazte


eta hots egin») alderdi profetikoa da. Apaiz-alderdia denok liturgi ospakizunetan partehartuz adierazten dugu, elkartasuna erakusteneta Jainko errukitsua goraipatzen dugula(«Goratu Jainkoa herriz herri»). Eta Bataioa-ren errege-alderdiari dagokionaz..., zer da horieta nola adierazten dugu?

Hemen aditzera eman nahi dugun egia da,erabateko garrantzia duela kastitateak, Bataio-ak ematen digun errege-izatea bizi ahal izate-ko. Izan ere, kristaua ez da bere grinek arrasta-ka darabilten norbait, baizik eta Kristoren na-gusitasunean parte duena. Horrek bere burua-ren jabe izatea ematen dio, eta bere grinak etajoerak mendean edukitzea, besteen zerbitzurajarriz Jainkoaren aintzarako. Nork bere burua-ren «eskaintza egin» ahal izateko, bere burua-ren «jabe izan» behar du. Ezin dio inorkJainkoari egiaz esan: «Jauna, hemen nauzu,gutiz zurea naiz», baldin eta kristau-erregetza-ren borroka –kastitatearen borroka ere berekinduena– serioski ez badarama. Garrantzitsua dagazteei adieraztea, munduaren konkistak nobe-raren konkista egitea eskatzen duela. Etabarne-konkista honetan, kastitateak lagunduegiten du, gorputzeko sexu- hizkuntzak biho-tzeko maitasunaren egiaz adierazten duena be-re ordena egokian eta sintonian jartzen. Zer-


baitegatik esan zuen norbaitek, kastitatea osolotua zegoela zintzotsunarekin. Garrantzitsuada Gazte Pastoraltzak, gazteen hezieran, mai-tasun-harremanetan izan behar den gardenta-suna adieraztea; baita gaur egun hain zabalduadagoen liluratze-jokoan harrapatua ez gelditze-ko kontu izatea ere. Persona bere betera iristeaez da kromo-albuma osatzea, edota ehizakoharrapakinak gehitzea.

Kastitate-bertutea askatzailea da, eta guztizbeharrezkoa maitasunezko harreman egonko-rrak, helduak eta egiazkoak izateko gai egingaitezen. Sarri askotan, lizunkerian bizi direngazteak ez dute hori, erabaki aske eta boron-datezkoaren ondorio bezala egiten, lizunke-riaren dinamikak sortzen duen esklabotzarenondorioz baizik. Kristori jarraitzeko erabakiabere ondorio guztiekin hartzen duen gazteariberari ez zaio gauza erraza gertatzen, lehena-goko lizunkeri ohitura guztiak erabat uztea.Eta erraza da horren arrazoia ulertzea: gorpu-tzak «memoria» du; hau da, sentipenen memo-ria gordetzen duen makina da, eta bere «zer-ga» eskatzen du. Kastitatearen aldeko borrokabatzuetan oso luzea izan daiteke. Horrelakoe-tan, esaldiak dioena egin behar da: «Tentazio-arekin ez egin bake-itunik, baina ez bakea gal-du ere tentazioa sentitzeagatik». Borroka luza


daiteke, baina merezi du borroka egitea etaKristok aipatzen digun zoriontasuna lortu arteborrokalari izatea: «Zoriontsuak bihotz-garbi-ak, haiek baitute ikusiko Jainkoa».

b) Heziera afektibo-sexualerakoikastaroak

Elizaren ekintza soziala gizartearen beha-rretara egokitzen joan da mendeen joanean.Goi Erdi Aroan, erromesak bidelapur eta era-sotzaileengandik babesteko, ordena erlijiosoaksortu ziren. Ospitaleak eraiki ziren horien be-harra zen lekuetan, besteak beste erregeak etajauntxoak beren gerratan buru-belarri sartuakbizi zirelako, beste beharrez arduratu gabe.Errekonkista aldian, gatibuak askatzea helburuzuten beste karismak sortu ziren Elizan (gati-buak askatzeko egiaz eta benetan!). Behe ErdiAroan, unibertsitateak sortu zituen Elizak (ezdugu ahaztu behar Elizakoak izan zirela Euro-pako lehenengo unibertsitateak). Eta zer esanSan Joan Jainkoarenari buruz eta eritegie-tarako haren karismari buruz? Eta duela gutxi-ago, Eliza arduratu izan da hiri industrialetakokanpoaldean baztertuen hezieraz ere (hor dugu


San Joan Bosco, Gazte Pastoraltzako hezitzai-leen egiazko eredua!)

Eta gaur egungo aldian, zein izan daitezkeElizak egin ditzakeen sozial ekarpen handiak?Historian zehar gertatu izan den bezala, be-harra non, han egin izan du Elizak, une his-toriko bakoitzean, bere ekintza soziala. GaurkoEspainia honetan sumatzen den behar handie-netako bat giza maitasunean heztea da, dudarikgabe. Horren baitan dago, neurri handi batean,gure gazteen zoriontasuna; giza maitasunarenegiazko zentzua aurkitzearen eta heldutasunafektibo-sexualari buruzko hezieraren baitan.Ez dut hemen aipatuko bideratua dagoen hain-bat ekimen, baina asko dira eta ondo eratuak.Agian ez dago oraindik ondo lortua FamiliPastoraltzaren, Hezkuntza Pastoraltzaren etaGazte Paastoraltzaren arteko koordinaketa,heziera afektibo-sexualari buruzko eskaintzaon bat egin ahal izateko; landu eta aurrera era-man behar dugun eginkizuna dugu hau.

c) Edertasunean hezi

Gauza jakina da, Eliza ez dela gaur egun,garai batean izandako arte alorreko babesleaeta laguntzailea. Errenazimendu aldian artistak


gotzaindegi inguruetara hurbildu ohi ziren,beren artea erakusteko enkargu eta agindueske; orain Ministerioetara joaten dira, etakultura eta arte alorreko Sailburu- eta Zine-gotzi-bulegoetara. Baina alor honetan ereElizak badu, horien ordezko gisa, bere eginki-zun oso garrantzitsua: edertasunaren ingurukoheziera ematea.

Gure egunotako gauza penagarrietako bat–lizunkeriaren zauriarekin lotua dagoena–,edertasunaren arauak gorputzaren ereduerotiko jakin batera murriztea da; pertsonarenbarne izaeratik eta beronen ondasun espiritua-letik oso urruti dagoen eredura murriztea. (Za-hartxoagoak garenok gogoratzen dugu RikardoCoccianteren abesti hura «Bella sin alma»).Horrela gorputza ez da arimaren ikonoa, guregrinen kilikatzailea baizik.

Egia da, Eliza ezin daiteke orain arte-lanenbabesle izan, ez behintzat zentzu ekonomi-koan. Baina bada babesteko beste era bat era-bakigarriagoa dena eta hiru traszendentaldeituak biltzen dituena: edertasuna, ontasunaeta egiatasuna. Hain zuzen, bene-benetan si-nesturik gaude, «edertasuna egiatasunaren dis-tira dela»; eta era berean, «santutasuna ederta-sun erabatekoa dela».


Jainkoa ezagutzeko erabili izan diren arra-zoizko bideekin batean, Elizak beste bide exis-tentzialak erabili izan ditu beti, esate baterako«Via Pulchritudinis» (edertasunaren bidea)deitua. Edertasuna Jainkoa aurkitzeko bidetzaterabiltzea, alegia. Egia da, guk sinesten duguedertasuna «agerpena» dela, ez «itxura hutsa».Izan ere, «Jainkoaren misterioari buruz suma-tzen dugun lehenengo gauza ez da egiatasuna,edertasuna baizik» (Von Balthasar). Ederta-suna da existitzearen misterioa ulertzeko oina-rrizko giltza. Bizitza gozatzeko eta betikota-sunaren betera zabalik egoteko deia egiten di-gu. Edertasuna, gure adimena betikotasunarenzentzura zabaldu eta materia antzaldatzen duenJainkoaren Espirituaren dirdaia da.

Gure Aita Santu izandako Benedikto XVI.amaitea «edertasunaren alderdi» hau azpima-rratzen ari da, Ebanjelizatze Berria gauzatzekoElizak egin beharreko bideetako bat bezala.Badirudi bat datorrela bera ere Dostoievskirenesaldiarekin: «Edertasunak salbatuko du mun-dua». Baina guretzat edertasuna ez da «itxuraederra», «erakargarria», «gustagarria»... izatea.Edertasuna guretzat ez da gauza estetikoa.Edertasuna, bere esanahi bete eta bikainean,«santutasunaren» berdintzat jotzen da.


Hirugarren zauria: MESFIDANTZA

Zein zentzutan har daiteke mesfidantza«zauri afektibotzat»? Mesfidantzak, berez, ezdu zauri afektibo izan beharrik, Jainkoaren Le-geko Lehenengo Aginduaren kontrako bekatuabaizik; hala baitio: «Maita ezazu Jauna, zeureJainkoa, bihotz-bihotzez, gogo osoz eta adi-men guztiz».

Baina gauza bat da mesfidantzazko beka-tua, eta beste gauza oso desberdina «mesfidan-tza- sindromea» deritzana. Honek «norbera-renganako segurtasunik eza» esan nahi du, etabesteengan eta Jainkoagan konfiantza izanezin handia sortzen du. Mesfidantzaren zauriafektiboak oinak sendo ez izatea esan nahi du,etorkizunari beldurrez begiratzea.

Alor honetan ere, lehen pansexualismoariburuz esan dugun gauza bera gerta dakiekebelaunaldi berriei: arazo honek duen garran-tziaz ez jabetzea, giro horretan sortuak izandirelako, airearen presiora ohitu egin gara etaez dugu presio hori nabaritzen! Baina horrekez du esan nahi hori nozitzen ez dugunik!Gure adinekoekin hitz egiten dugunean etahaien kontuak entzuten ditugunean, harrituegiten gara ikustean, zenbateraino galdu diren


auzo, senitarte, lagunarte, etab.ekiko, gizaharremanak. Bati baino gehiagori entzutendiogu esaten, beraiek jaio eta bizi izan zirenetxean ez zela etxeko atea giltzaz ixten... Gurekulturan, aldiz, asko eta asko dira berenTwiterrean edota Facebookean isolaturik bizidiren pertsonak eta gazteak. Bakardadea dagure garai honetako gaitz handietako bat; etazail izango da hori sare sozialen bidezkokomunikazioaz konpondu ahal izatea; izan ere,anonimatoan egin ohi dira askotan harremanhoriek, «nick» gezurrezkoa edota ezin identifi-katua erabiliz.

Gertaera honetan bere eragin berezia izanizango du, nekazal giroko bizitza-eratik guneurbanoetan bildu izan den jendetzaren bizitza-erara aldatu izanak; baina, dudarik gabe, espe-rientzia txarrak izan dira mesfidantza-sindro-mea sortzeko eragin erabakigarriena izan dute-nak. Geure inguruan norberekoikeria nabari-tzeak geure baitan gordetzeko joera sor deza-ke, eta horrek lagun hurkoarenganako mesfi-dantza hedatua ekartzen du, eta baita Jainkoa-ganako mesfidantza ere.

Mesfidantzaren zauri afektiboa hedatze-kontuan eragin erabakigarrienetakoa izan due-na familietako dibortzioa izan da, eta familia-


ren egonkortasunik eza. Haur edota gaztetxobatek bere gelatik eztabaidan haserre sumatzendituenean bere gurasoak, elkarri errespetuagalduz, zalantza handiak eta mingarriak sor-tzen zaizkio bere familia horri buruz, ez baita-ki hurrengo egunean familiak bizirik jarraitukoote duen edota elkarrengandik bereizteko era-bakia hartuko ote duten... Ez dezagun zalan-tzarik izan, horrela mesfidantza-sindromerakooinarriak jartzen ari direla. Pertsonaren egon-kortasunari eutsi beharko lioketen familiakooinarriak desegiten direnean, zauri afektiboakbista-bistan gelditzen dira... Bestalde, horrierantsi behar zaio, aginte-printzipioa eta erre-ferentzia moralak krisian sartzen direnean,horrek zaildu egiten duela Jainkoaganako kon-fiantza sendotzea. Gazte askok ez du berebizitzaldian, harrotasunez begiratu ahal izandion erreferentzia-eredurik izan. Zauri afektiboasko nabaritzen dugu geure baitan, eta egoerahorrek alor moralean umezurtz sentitzera era-maten gaitu.

Horrelako zerbait esan genezake adiskide-tasunari eta ezkongaietako harremanei bu-ruzko krisiaz ere. Adiskidetasun-alorreko sal-dukeriak eta bikote-harremanetako leialtasunezak etsipena eta mesfidantza hedatua sordezake denenganako eta gauza guztietarako.


Bizitzari berari buruz ere fidagaitz izateraino.Eta horrek biziaren sortzailea den Jainkoaz ereez fidatzera eraman gaitzake.

Bestalde, asko dira eta oso larriak mesfi-dantza-sindromearen ondorioak: harreman so-zialak hondatzea, bakardade pertsonala, susmotxarrak eta hipersentiberatasuna... Esan dugu-nez, esperientzia erlijiosoa bera ere kaltetuagerta daiteke mesfidantza-sindrome honen on-dorioz. Denekiko fidagaitz izateko joeraduenari, kosta egiten zaio Jainkoaz fidatzea.Ez da egia, etsipenera eramaten gaituztenbizitza honetako esperientziek gure babesaJainkoagan aurkitzera eramaten gaituztenik; ezdirudi behintzat hori horrela denik oraingobelaunaldiei dagokienez.

Horrela bada, ikus dezagun orain zertanahalegindu beharko genukeen gazteei Eban-jelizatze Berria eskaintzen diegun une hone-tan, eraginkorrak izan gaitezen mesfidantzarenzauria sendatzen. Pausoz pauso abia gaitezen:

a) Elkartasun-esperientzia Elizaren baitan

San Joan Boscoren jarduera pastorala ereduona da, gazteen mesfidantza-sindromea nolasenda daitekeen ikusteko; ebanjelizatzaileak


gazteenganako konfiantza-jarrera izan behardu, hortik sor daitezkeen arriskuez beldurtugabe. Gazte batek sumatzen duenean fidatzengarela berataz, pixkana-pixkana ardura txikibatzuk beraren eskuetan uzten ditugula,Elizako kide bizitzat hartzen dugula eta ezbezero huts bezala, orduan hasten da beremesfidantza-joera gainditzen. Aipatu jarduerapastorala honela laburbil genezake: NorbaitekJainkoagan konfiantza izatea nahi baduzu, hasizeu berorrengan konfiantza izaten.

Elizaren baitako elkartasun-esperientziapertsonaren berarenganako interesa izaterairitsi behar du, eta ez pastoraltzaren interesaizatera bakarrik. Hau da, gazteari ezin diogugeure interesagatik arduratzen garen irudiaeman: sakramentu bat eman nahi diogulakobakarrik, alegia. Ez! Gaztea bera maite dugueta bera da interesatzen zaiguna, berarenbizitza, beraren kezkak, beraren arazoak... Etahortik sortuko da, jakina, bera Kristoganaeramateko gure gogoa. San Joan Boscok zioenbezala: «Maita ezazue gazteek maite dutena,eta gazteek ikasiko dute zuek zer nahi duzuenhaiek maita dezaten».


b) Konfiantzaren eta norberaren erabate-ko eskaintzaren Ebanjelioa

Jesu Kristoren Ebanjelioa konfiantzarenEbanjelioa da. Pasarte asko aipa dezakegu ho-rri buruz: Pedro ur gainean oinez ibili zenekoa,Jesusek egiten duen deia kontura gaitezen no-lako maitasunez zaintzen dituen Jainkoak zela-ietako loreak, itsasoko ekaitza baretu zuene-koa, etab. Konfiantza izaten ikasteko bide batgeure beldurrei aurpegi ematea da, horiei begi-etara begiratzea; eta, Kristorekin bat eginakgaudenean beldurrak barreiatu eta urtu egitendirela nabaritzea, elurra eguzkitan bezala.

Bada konfiantzaz guri heziera ematekoindar berezia duen San Pauloren pasarte bat,Erm 8, 31-39koa, alegia: «Horiek horrela, zeresango dugu? Jainkoa gure alde badugu, norgure aurka? Bere Semea bera heriotzatik li-bratu ez, baizik eta gu guztion alde heriotzaraeman zuenak, nola ez digu harekin bateradena dohainik emango?

Nork salatuko ditu Jainkoak aukeratuta-koak, Jainkoak berak zuzentzat onartu baditu?Nork kondenatuko ditu? Jesu Kristok?, hil ze-nak?, piztu ere egin zenak?, Jainkoaren eskui-


naldean dagoen eta gure alde otoitzean aridenak?

Nork aldenduko gaitu Kristok digun maita-sunetik? Atsekabeak, larriak, erasoaldiak, go-seak, jantzirik ezak, arriskuak, ezpatak? Libu-ru Santuak dioen bezala: «Zuregatik egunerohilzorian gauzkate, hiltzeko ardiak bezala ga-rabiltzate».

Horietan guztietan erraz ateratzen garagaraile, maite izan gaituen hari esker. Ziurdakit: ez heriok eta ez bizik, ez aingeruk eta ezgoiko beste indarrek, ez oraingok eta ezgerokok, ez inolako boterek, ez ortziko eta ezlur azpiko indarrek, ez beste inolako izakik, ezgaituela aldenduko Jainkoak Jesu Kristo gureJaunagan agertu digun maitasunetik»... Honahemen San Paulok irakasten digun bidea mes-fidantza-sindromea sendatzeko: gure beldurreiaurrez aurre begiratzea, eta aldi berean Kristo-rekin sendo bat eginik egotea:

Zeri izango diogu beldur? Ilunari?–Kristo da gure argia.Bakardadeari?–Kristo dugu bidelagun.Pobretasunari?


–Kristo da gure altxorra.Irainei?–Kristo da gure ohorea.Geure ezintasunari?–Espiritu Santua dugu era guztietako grazi-en emailea.Gaixotasunari edota heriotzari?–Kristo da Piztuera eta Bizia.

Aitagan konfiantza izateko eskolarik hobe-rena Jesu Kristogan daukagu egiaz: Kristore-kin gertatzen den bezala, gu ere Aitagandikizatea «hartzen» dugun neurrian «gara» izan!Egia da, batzuetan bizitza iluna gertatzenzaigula, argia baino gehiago; baina gurutzetik«Ene Jainko, zergatik utzi nauzu?» esan zigunKristogandik ikasia dugu berarekin bateraesaten: «Aita, zure eskuetan uzten dut neureespiritua!»

* * *

Espainian egiten den Gazte PastoraltzakoLehenengo Kongresu honetan parte hartzenduzuen gazte adiskideok, badakit gauzak la-burturik ematen direnean arazoak sinpleegiazaltzeko arriskua dagoela. Hitzaldi honetan


belaunaldi berrien zauri afektiboak aipatzeanhiru zauri zehatzetan laburbiltzeko ausardiaizan dugu; baina horrek ez du esan nahi bestezauri asko izango ez denik. Hala ere, aipatuditugun hiru zauriak –nartzizismoa, pansexua-lismoa eta mesfidantza– izan daitezke unehonetan, gazteengan eraginik handiena dute-nak; baita hainbat heldurengan ere.

On izango da hemen esaldi teologiko huragogoratzea: «graziak ez duela natura ordezka-tzen, baina jaso egiten duela». Hau da, badai-teke askotan gure zauri afektiboak oso larriakizatea eta ikuspegi psikologikotik guztiz sen-dagarriak ez izatea. Jainkoaren graziak ez dunatura ordezkatzen, miraribaten bidez izanezik –gerta daitekeena, sarritan ez bada ere–.Zoriontasunerako gure bidean, zenbait alditan,berehalako batean eta erabat sendagarriak ezdiren zauriak onartu beharra izango dugu,baina Kristoren grazia eta Ebanjelioaren argia«bidelagun», «kontrasterako» gai eta «aringa-rri» izan ditzakegu.

Hitzaldiaren hasieran esan bezala, ez duguzalantzarik izan behar, gazteen oraingo belau-naldiak nozitzen duen egoera afektibo larriaaukera berdingabea dela gazte guztiei «Jainkoamaitasuna dela» gogorarazteko, maitasun-el-


kartasunean bizitzeko bokazioarekin sortugaituela Jainko horrek, eta beharrezko dugulaKristoren Ebanjelioaren betiko berritasunaaurkitzea geure betetasuna lortzeko. Eta ba aldakizue gauza bat?... Bihotza ez da haustenduenarena, konpontzen duenarena baizik! Hauda, gaztearen bihotza Kristoren Bihotzarenada.

ABORTUA, AHULA BAZTERTZEA - Obispo Munilla...7. «Hobe luke Elizak pobrezian bizi diren haurren...

Documents

Transcript of ABORTUA, AHULA BAZTERTZEA - Obispo Munilla...7. «Hobe luke Elizak pobrezian bizi diren haurren...