A Europa feudal - alfaes3blog.files.wordpress.com file21 Eixe temporal Castelo de Almansa. 400 500...

21

Eixe temporalCa

stel

o de

Alm

ansa

.

400 500 600 700 800 900 1000 1100 1200

476

Fin do

impe

rio ro

man

o de

occid

ente

530

Fund

ació

n da o

rde b

ened

itina

622

Héxir

a mus

ulm

á

711

Entra

da do

s mus

ulm

áns n

a pe

níns

ula i

béric

a73

2Ba

talla

de Po

itier

s

768

Inici

o do i

mpe

rio de

Carlo

mag

no

800

Carlo

mag

no em

pera

dor

814

Fin do

impe

rio de

Carlo

mag

no

1096

Inici

o da I

Cruz

ada

1118

Fund

ació

n da o

rde d

os

tem

plar

ios

F I l I p E I I I(1598-1621)

ImpErIoromano dE oCCIdEntE

ImpErIodE

Carlo-magno

I n I C I o s d o F E u da l I s m o

r E I n o s x E r m á n I C o s

I n I C I o E C o n q u I s ta s

d o I s l a mI n va s I ó n s n o r m a n da s

C o n s o l I da C I ó n d o F E u da l I s m o

I m P e r I o r o m a n o d e o r I e n t e ( I m P e r I o B I z a n t I n o )

Tema

2 A Europa feudal1. Expansión do islam e invasións

normandas2. Un novo imperio. Carlomagno

3. O feudalismo4. A explotación do territorio e o

réxime señorial

5. A pirámide feudal6. A monarquía feudo-vasalática* Autoavaliación

22

2Tema

Xeografía e Historia 2.º ESO. Baía Edicións

1 Expansión do islam e invasións normandas

u A finais do século VI, na península de Arabia, xurdiu un profeta, Mahoma (c. 570-632), que predicou unha nova doutrina: o islam. Os seus seguidores son os musulmáns.

u Os cinco preceptos básicos contidos no Corán (libro sagrado dos musulmáns) son:

u Profesión de fe: Non hai máis deus que Alá e Mahoma é o seu profeta.

u A oración, que debe facerse cinco veces ao día.

u Dar esmola aos necesitados.

u Facer o xaxún durante o mes do Ramadán.

u Peregrinar á Meca polo menos unha vez na vida.

u Os seguidores da nova relixión conquistaron, con gran rapidez, Arabia, o norte de África e a península ibérica, onde permaneceron ata que foron expulsados en 1492.

u Entre os séculos VIII e X, as costas europeas foron atacadas por numerosas expedicións dirixidas por navegantes procedentes do norte de Europa. Estes pobos son coñecidos como normandos, viquingos e va-regos.

u Estes pobos dominaron am-plas zonas costeiras e pene-traron no interior do con-tinente navegando polos grandes ríos. A extensa rede de transportes marítimos e fluviais que construíron per-mitiulles controlar o comer-cio europeo da época.

968-971

844-859

O c é a n oA t l á n t i c o

IRLANDA

IMPERIOXERMÁNICO

ESLAVOS

ITALIA

NAVARRA

ASTURIAS

NORUEGA

SUECIA

DINAMARCA

REINODE

FRANCIA

Constantinopla

Barcelona859Sevilla

Córdoba

Lisboa

Roma

M a r Me d i t e r r á n e o

Mar Negro

Núcleos orixinarios

Territorios controlados polosnormandos s. XI

Musulmáns

Imperio bizantino

As expedicións normandas. Séculos VIII-X

O islam á morte de Mahoma (632)

Conquistas dos primeiros califas (632-661)

Conquistas dos Omeias (661-750)

Medina

REINODOS

VISIGODOS

REINODOS

LOMBARDOS

REINODOS FRANCOS

BÉRBERES

IMPERIO BIZANTINO

Xerusalén

Roma

A Meca


O c é a n oÍ n d i c o

M a r Me d i t e r r á n e o

Mar Negro

Mar C

asp io

Mar Verm

ello

A expansión do islam

23

actividades


1 En que zona e en que época xurdiu a nova relixión predicada por Mahoma?

o No norte de África no século VI

o EnArabiaafinaisdoséculoVI

o NoimperiobizantinonoséculoVII

o En Arabia no século X

2 Completa as frases que recollen os cinco preceptos básicos contidos no Corán (libro sagrado dos musulmáns):

• Profesión de fe: Non hai máis deus que ......................... e ................................ é o seu profeta.

• Aoración,quedebefacerse.........................vecesaodía.

• Dar.........................aosnecesitados.

• Facero.........................duranteomesdo.........................

• Peregrinará.........................polomenosunhaveznavida.

3 Observa o mapa da expansión do islam e responde:

• QuezonasdominabanosmusulmánsámortedeMahoma?

• Candoalcanzaronosmusulmánsasúamáximaexpansión?

• Aquentiveronquederrotarparaconquistarapenínsulaibérica?

4 Observa o mapa das expedicións normandas dos séculos VIII-X e responde:

• Deondeprocedíanosnormandos?

• EnqueséculoatacaronascostasdeGalicia?

• QuevíasseguironparachegarataConstantinopla?

Reconstrución dun drakkar, barco viquingo do s. VIII

24

2Tema


2 Un novo imperio. Carlomagno

u Carlomagno (que significa Carlos o Grande) foi un rei dos francos (habitantes da actual Francia) que formou un grande imperio no século IX.

u Carlomagno formou o seu imperio grazas a numerosas conquistas militares contra os po-bos veciños.

u Para administrar mellor o imperio, Carlomagno nomeou funcionarios aos que concedeu amplos poderes, destacando:

u Os condes, que estaban á fronte dun territorio denominado condado.

u Os marqueses, que se encargaban de controlar zonas das fronteiras do imperio de-nominadas marcas.

u A cidade de Aquisgrán, que foi a capital do imperio carolinxio, converteuse nun importan-te centro cultural e artístico.

u O imperio de Carlomagno durou pouco tempo, pois os seus sucesores repartiron os terri-torios en varios reinos independentes.

Núcleo inicial do reinodos francos

Conquistas de Carlomagno

Zonas de influencia e vasalos

Imperio bizantino

M a r M e d i t e r r á n e o

Mar

Adriático


BRETAÑA

REINODE ITALIA

BAVIERAMARCA

DECARINTIA

CROACIA

ESLOVENIA

MARCADE FRIUL

MARCADE

PANONIA

M. DOLESTE ESLOVAQUIA

CHEQUIA

DUCADODE

BENEVENTO

DUCADO DESPOLETO

M. DETURINXIA

SAXONIA

FRISIA

BURGUNDIA

ALAMAÑA

AUSTRASIA

SARDEÑA

CÓRSEGA

EMIRATODE

CÓRDOBA

MARCA HISPÁNICA

AQUITANIA

NEUSTRIAM. DEBRETAÑA

Poitiers

Xénova

Roma

Zaragoza

Pamplona

Londres

AQUISGRÁN

ESTADO

S PON

TIFICIO

S

O imperio de Carlomagno

25

actividades


5 Elixe a resposta correcta.

* Quen foi Carlomagno?

oUngranmonarcavisigodo o Un sabio romano

o Un emperador dos francos o Un rei dos musulmáns

oUnemperadormongol o Un emperador romano

* Por que é coñecido na historia Carlomagno?

oPorquefoiungranmestre

o Porque perfeccionou as artes de pesca

oPorqueconseguiudominaronortedeÁfrica

oPorqueorganizouascruzadas

oPorqueformouungrandeimperioenEuropa


* Como se chamaba a zona que conquistou Carlomagno na península ibérica e que hoxe forma parte de España?

o Bretaña oMarcaHispánica o Aquitania

* Que estado europeo ocupa hoxe o núcleo do que foi o imperio de Carlomagno?

oFrancia oBélxica o Aquitania

7 No mapa hai varias zonas que levan o nome de marcas. Onde están situadas, no interior ou nas fronteiras do imperio?

o No interior oIndistintamente o Nas fronteiras

8 Como se chamaba o funcionario que gobernaba as marcas?

oMarcador oMarqués oMarcasado

9 Completa as frases:

• Carlomagnofundouungrandeimperionoséculo.......................................

• AcapitaldoimperiodeCarlomagnofoiacidadede.......................................

• Oscondesestabanáfrontedunterritoriodenominado.......................................

26

2Tema


3 O feudalismo

u O feudalismo foi o sistema político, económico e social característico da Idade Media eu-ropea.

u A orixe deste sistema está na inseguridade que provocaron as invasións dos primeiros séculos da Idade Media. Para protexerse delas, os campesiños pediron protección aos se-ñores; deste modo, os homes libres pasaron a depender dos señores e convertéronse en servos.

u Durante a época feudal, a principal actividade económica foi a agricultura. A maioría da xente vivía en aldeas.

u A riqueza e a categoría social das persoas medíase segundo a cantidade de terra que se posuía.

u A sociedade estaba organizada en tres grupos ou estamentos: nobre-za, clero e campesiñado.

u Os reis estaban moi limitados no seu poder porque os grandes seño-res gobernaban os seus dominios de forma case independente.

Castelo de Montearagón (Huesca, s. XIII).Igrexa do mosteiro de Armenteira (Meis, s. XII).

27

actividades



* Que foi o feudalismo?

o UnsistemaartísticoerecreativodaIdadeMedia

o Unsistemapolítico,económicoesocialcaracterísticodaIdadeMedia

o Unmétododeconstruírfeudos

o Uncomplexoorganismoeclesiástico

o Un dicionario de termos históricos

* Cal foi a orixe do feudalismo?

o AinseguridadequeprovocaronasinvasiónsdosprimeirosséculosdaIdadeMedia

o Anecesidadedegañarguerras

o A ambicións dos emperadores

o Opoderdosfeudos

o Afidelidadedosvasalos

11 Indica se estas afirmacións son verdadeiras –V– ou falsas –F–. Escribe correctamente as falsas.

• Duranteofeudalismo,amaioríadapoboaciónvivíaencidades——

• No feudalismo, os que tiñan os que posuíanmoitas terras tiñanmáis poder e categoría

social ——

12 A sociedade feudal estaba organizada en grupos. Cales eran?

o Anobreza,ocleroeossoldados

o Anobreza,ocleroeocampesiñado

o Ocampesiñado,osmonxeseossoldados

o Osartesáns,ocleroeasmulleres

13 Completa os seguintes enunciados:

• Duranteaépocafeudal,aprincipalactividadeeconómicafoia.......................................

• Ariquezaeacategoría.......................................daspersoasmedíasesegundoacantidadede

....................................queposuían.

• Aorixedofeudalismoestánainseguridadequeprovocaronas.......................................dospri-

meiros séculos da Idade .......................................

28

2Tema


u Nas súas propiedades, os señores explotaban as terras desta forma:

u Directamente, no espazo chamado reserva señorial, cos servos que dependían dos señores e que podían vivir con eles nos castelos.

u Indirectamente, mediante campesiños, en parcelas chamadas mansos, cedidas polos señores a cambio do pago de rendas.

u Durante a época feudal, as persoas dependían unhas das outras; deste modo, os homes libres convertíanse en vasalos e servos doutros homes libres de máis poder e riqueza que eles.

u Os grandes señores prestaban xuramento de fidelidade aos reis e convertíanse nos seus vasalos. Os reis pagaban os servizos prestados polos señores dándolles terras que recibían o nome de feudos.

u Os señores máis poderosos podían ter a outros señores menos poderosos como vasalos.

u Moitos campesiños, a cambio de protección, convertíanse en servos dos señores. Neste caso, debían pagar rendas e prestar determinados servizos ao seu señor.

4 A explotación do territorio e o réxime señorial

1

2

2

2

4

3

Organización dun señorío. Presidido pola casa do señor, polo xeral en forma de castelo [1] construído nun lugar ben defendido, tiña ao seu arredor as terras de cultivo dos mansos [2]. Os bosques [3] proporcionaban leña e caza e os ríos pesca e auga, necesaria para a vida e para regar campos e mover muíños [4].

29

actividades


14 Como explotaban as súas terras os señores feudais?

o Explotábanasmalporquenonllesinteresabamelloralas

o Nonasexplotabanporquepreferíandeixalasamonteparacazar

o Enpartedirectamenteeenpartevendíanas

o Unha parte directamente e outra polos campesiños en parcelas cedidas polos señores a cambio dopagoderendas

o Preferíanarrendalasacomerciantesparaquellespagasenrendas

15 En que se convertían os señores que prestaban xuramento de fidelidade a un rei?

oEnescravos oEnvasalos oEnservos

o En homes libres oEnmonxes o En rendeiros

16 En que se converteron a maioría dos campesiños a cambio de ser protexidos polos se-ñores?

oEnservos oEnescravos o En artesáns

o En comerciantes oEnagricultores o En propietarios

17 Completa as seguintes frases:

• Candoosgrandesseñoresprestabanxuramentodefidelidadeaosreisconvertíansenosseus

................................

• Acambiodeproteccióndosseñores,oscampesiños

convertíanseen.....................................

• Osservosquedependíandirectamentedosseñores

podíanvivirconelesnos...........................

O bispo de Urxell encoméndase ao conde Wifredo II de Cerdaña (Mi-niatura, s. XI)

30

2Tema


5 A pirámide feudal

u A sociedade feudal estaba organizada de forma piramidal: no cumio estaba o rei, como o máis poderoso de todos os señores, e na base os campesiños, que eran a maioría da po-boación.

u Os grupos sociais eran tres: a nobreza, o clero e o resto da poboación, no que destacaba, polo seu número, o campesiñado.

u A nobreza e o clero eran grupos privilexiados. Non pagaban impostos, tiñan terras e co-braban rendas.

u A nobreza estaba formada por condes, duques, marqueses, baróns, cabaleiros.

u A nobreza era a encargada de defender o reino dos ataques inimigos. Por iso a súa princi-pal actividade era a guerra, a caza e os torneos que, dalgunha maneira, servíanlle de ades-tramento militar.

u A nobreza vivía preferentemente en castelos e dela dependían os campesiños que vivían nas súas terras.

• Rei

• Grandes señores• Alto clero

• Ricos propietarios• Cabaleiros• Baixo clero

• Campesiños• Artesáns

A Pirámide feudal

31

actividades


18 Que forma xeométrica servía para representar a sociedade medieval?

o Aesfera,porquetodostiñanamesmacondiciónsocial

o Ocadrado,porqueestabaorganizadaencatrogrupos

o Apirámide,porqueoreiocupabaocumioeoscampesiñosabase

o Orectángulo,porquehabíadousgruposmáispoderosos

o Opentágono,porquecincoeranasetapasdavidahumana

19 Cantos grupos sociais se diferenciaban na Idade Media?

o Cinco

o Dous

o Só un

o Tres

o Catro

20 Cales eran os grupos sociais privilexiados?

oOclero oOscampesiños oOscomerciantes

o A nobreza oOsartesáns oOsmestres

21 Cal era a principal función da nobreza?

o Aartesanía

o Aguerra

o A pesca

o Agandería

22 Onde vivían os nobres máis poderosos na Idade Media?

o En mosteiros

o En castelos

o En casas nas aforas das cidades

o En palacios

o Enmagníficastendasdecampaña

Escena de torneo entre cabaleiros medievais (Miniatura, s. XIV).

32

2Tema


u O clero estaba formado polos sacerdotes e os monxes e monxas. Era un dos grupos sociais privilexiado.

u O clero posuía moitas terras. Unhas foron cedidas polos reis e señores e outras eran entre-gadas polos campesiños a cambio de que rezase pola salvación das súas almas.

u As terras do clero eran explotadas como as dos señores laicos: unha parte co traballo direc-to e outra mediante parcelas arrendadas a campesiños a cambio do pago de rendas.

u Os monxes e as monxas vivían nos mosteiros. Alí combinaban o traballo manual cos re-zos, a lectura de libros e a copia de manuscritos.

u Os campesiños e os artesáns formaban parte do grupo dos que non tiñan privilexios.

u A maioría da poboación da época feudal era campesiña. Polo xeral, traballaban terras que non eran propias a cambio do pago de rendas e de realizar traballos nas casas e terras dos señores.

u Moitos campesiños tiñan a condición de servos e non podían abandonar as terras nas que vivían e traballaban sen permiso do señor.

u As casas dos campesiños eran moi pobres; a alimentación e o vestido escasos.

u A sociedade medieval era unha sociedade dominada polos homes. As mulleres estaban consideradas de inferior condición.

Un monxe no seu escritorio. Os labores de fiado e tecido eran traballos habituais das mulleres medievais.

33

actividades


23 Que tipo de persoas forman o grupo do clero?

o Ossacerdoteseoscabaleiros

o Ossacerdoteseoslaicos

o Ossacerdotes,asmonxaseosmonxes

o Osmonxeseoscabaleiros

24 De onde procedían a maioría das terras que tiña o clero?

o Dascomprasquefacían

o Dascesiónsfeitaspolosreis,señoresecampesiños

o Dasguerrasgañadaspolosbispos

o Dasquearrebataronaosmusulmáns

25 En que ocupaban o día os monxes medievais?

o En rezar e copiar libros

o Encultivaraterraecoidardogando

o Combinabanotraballomanualcosrezos,alecturadelibroseacopiademanuscritos

o No traballo intelectual

26 Relaciona os grupos sociais coas súas actividades e vivenda

3 Gruposprivilexiados Mosteiros

3 Nobreza Guerra,caza,torneos

3 Clero Castelos

3 Monxesemonxas Nonpagabanimpostos

3 Señores feudais Oración

34

2Tema


6 A monarquía feudo-vasalática

u Na Idade Media aceptábase a teoría de que o poder dos reis procedía de Deus e debían exercelo plenamente.

u Pero os reis medievais tiveron que compartir o seu poder cos grandes señores.

u Os reis, para compensar os servizos prestados polos señores, concedíanlles terras chama-das feudos.

u A concesión dun feudo realizábase nunha cerimonia na que o señor que recibía o feudo convertíase en vasalo do rei.

u Nos seus feudos, os señores exercían funcións similares ás dos reis nos seus reinos.

u Os habitantes dun feudo dependían do señor e non do rei, de modo que unha gran parte da poboación debía obedecer antes ao seu señor que ao seu rei.

u Estas relacións de vasalaxe e dependencia facían que o poder dos reis fose débil e estivese moi fragmentado. O poder dos señores era tanto que podían unirse e derrocar ao rei.

Cerimonia de vasalaxe pola que un nobre se converte en vasalo dun rei (Miniatura, s. XI)

35

actividades


27 De onde procedía o poder dos reis, segundo a teoría establecida na Idade Media?

o Dopoderdosseñores

o DeDeus

o Doscidadáns

o Dosvotosnaseleccións

28 Puideron exercer plenamente a súa autoridade os reis medievais?

o Si,porqueeranosmáispoderosos

o Non,porquedebíancompartilacossacerdotes

o Non,porquetiveronquecompartirpodereautoridadecosseñoresfeudais

o Si,porquemandabanexecutaraquennonobedecese

29 Que era un feudo?

•.........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

30 Quen concedía un feudo?

•.........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

31 En que se convertía a persoa á que se lle concedía un feudo?

•.........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

32 A quen debía obedecer en primeiro termo un habitan-te dun feudo?

o Aorei,queeraseñordetodooreino

o Aobispo,porquetiñaopoderdaIgrexa

o Aoseñordofeudonoquevivía

o Aoabadedomosteiro,paraquerezasepolasúaalma

O rei Afonso II recibindo unha homenaxe (Miniatura, s. XI).

36

Responde a estas cuestións. Para comprobar a túa aprendizaxe, consulta a información do tema e anota o número de: Acertos Erros

2Tema

Autoavaliación A Europa feudal


1. Por que é coñecido na historia Carlomagno?

oPorquefoiungranmestre oPorqueorganizouascruzadas

o Porque perfeccionou as artes de pesca oPorqueformouungrandeimperioenEuropa

oPorqueconseguiudominaronortedeÁfrica oPorquefoioguerreiromáisvalentedoseutempo

2. Que foi o feudalismo?





o Un dicionario de termos históricos

3. En que se convertían os señores que prestaban xuramento de fidelidade a un rei?

oEnescravos oEnvasalos oEnservos

o En homes libres oEnmonxes o En terratenentes

4. Cales eran os grupos sociais privilexiados?

oOclero o A nobreza oOscomerciantes

oOscampesiños oOsartesáns oOsmestres

5. A quen debía obedecer en primeiro termo un habitante dun feudo?

oAorei,queeraseñordetodooreino

oAobispo,porquetiñaopoderdaIgrexa

oAoseñordofeudonoquevivía

oAoabadedomosteiro,paraquerezasepolasúaalma

6. Durante o feudalismo, onde vivía a maioría da poboación?

oEnvilas o En cidades o En aldeas

7. De onde procedía o poder dos reis, segundo a teoría establecida na Idade Media?

•.........................................................................................................................................................

8. Cales son os principios básicos do islam?

•.........................................................................................................................................................

37

Responde a estas cuestións. Para comprobar a túa aprendizaxe, consulta a información do tema e anota o número de: Acertos Erros

2Tema

Autoavaliación A Europa feudal


1. Quen foi Carlomagno?

oUngranmonarcavisigodo o Un sabio romano

o Un emperador dos francos oUnemperadormongol

2. Que foi o feudalismo?





3. Na época feudal, que tiñan os que posuían grandes extensións de terra?

oMáistraballoparacultivarasterras oMáisobrigasdeconstruírescolas

oMáispoderecategoríasocial oMáismaquinariaagrícola

4. Que forma xeométrica servía para representar a sociedade medieval?

oAesfera,porquetodostiñanamesmacondiciónsocial

oApirámide,porqueoreiocupabaocumioeoscampesiñosabase

oOrectángulo,porquehabíadousgruposmáispoderosos

oOpentágono,porquecincoeranasetapasdavidahumana

5. De onde procedían a maioría das terras que tiña o clero?

oDascomprasquefacían oDasguerrasgañadaspolosbispos

oDascesiónsfeitaspolosreis,señoresecampesiños oDasquearrebataronaosmusulmáns

6. Puideron exercer plenamente a súa autoridade os reis medievais?

oSi,porqueeranosmáispoderosos

oNon,porquedebíancompartilacossacerdotes

oNon,porquetiveronquecompartirpodercosseñoresfeudais

oSi,porquemandabanfusilaraquennonobedecese

7. Que era un feudo?

•.........................................................................................................................................................

8. A sociedade feudal estaba organizada en grupos. Cales eran?

•.........................................................................................................................................................

A Europa feudal - alfaes3blog.files.wordpress.com file21 Eixe temporal Castelo de Almansa. 400 500...

Documents

Transcript of A Europa feudal - alfaes3blog.files.wordpress.com file21 Eixe temporal Castelo de Almansa. 400 500...