A Comparación de Linguas

33

description

Pequena historia da Lingüística. Descrición e inventario das linguas indoeuropeas

Transcript of A Comparación de Linguas

Page 1: A Comparación de Linguas
Page 2: A Comparación de Linguas

Os primeiros lingüistas que comezaron a comparar idiomas, no s. XIX, caeron na

conta de que un campo léxico como o dos nomes da familia ofrecía grandes

posibilidades para apoiar a tese do parentesco lingüístico.

Fíxate no seguinte cadro, no que cada columna representa unha lingua, e intenta

por ti mesmo establecer semellanzas (e tamén diferencias) entre as columnas.

Se o fas ben, verás que poderás, baseándote nos parecidos, agrupar varias linguas.

Page 3: A Comparación de Linguas

pai / padre

padre padre pare pére padre pater father Vater pati ατηρ(patér)

pitá aita

nai / madre

madre madre mare mére madre mater mother Mutter mati ατηρ(matér)

matá ama

fillo filho hijo fil fils figlio filius son Sohn syn ιος(huiós)

sunus semea

filla filha hija filla fille figlia filia daughter Tochter doceri υγατηρ

(thygatér)

duhitá alaba 

irmán irmâo hermano germá frére fratello

frater brother Bruder brat ρατηρ(phratér

)

bhratá anaia / neba

irmá irmâ hermana germana soeur sorella soror sister Schwester

sestra ορ(eor)

svása   arreba / ahizpa

Page 4: A Comparación de Linguas

Se o fixeches ben, os teus resultados deberán asemellarse ó que atoparás nas

seguintes diapositivas.

Nelas verás epígrafes que agrupan a varias columnas e que corresponden ó que denominamos “familias lingüísticas”.

Unha vez identificadas as familias, observa que existen parecidos entre os diversos

grupos, se ben menos marcados.

Page 5: A Comparación de Linguas

pai / padre

padre padre pare pére padre pater father Vater pati ατηρ(patér)

pitá aita

nai / madre

madre madre mare mére madre mater mother Mutter mati ατηρ(matér)

matá ama

fillo filho hijo fil fils figlio filius son Sohn syn ιος(huiós)

sunus semea

filla filha hija filla fille figlia filia daughter Tochter doceri υγατηρ

(thygatér)

duhitá   alaba

irmán irmâo hermano germá frére fratello

frater brother Bruder brat ρατηρ(phratér

)

bhratá anaia / neba

irmá irmâ hermana germana soeur sorella soror sister Schwester

sestra ορ(eor)

svása arreba / ahizpa

Page 6: A Comparación de Linguas

pai / padre

padre padre pare pére padre pater father Vater pati ατηρ(patér)

pitá aita

nai / madre

madre madre mare mére madre mater mother Mutter mati ατηρ(matér)

matá ama

fillo filho hijo fil fils figlio filius son Sohn syn ιος(huiós)

sunus semea 

filla filha hija filla fille figlia filia daughter Tochter doceri υγατηρ

(thygatér)

duhitá   alaba 

irmán irmâo hermano germá frére fratello

frater brother Bruder brat ρατηρ(phratér

)

bhratá anaia / neba

irmá irmâ hermana germana soeur sorella soror sister Schwester

sestra ορ(eor)

svása   arreba / ahizpa

Page 7: A Comparación de Linguas

pai / padre

padre padre pare pére padre pater father Vater pati ατηρ(patér)

pitá aita

nai / madre

madre madre mare mére madre mater mother Mutter mati ατηρ(matér)

matá ama

fillo filho hijo fil fils figlio filius son Sohn syn ιος(huiós)

sunus semea  

filla filha hija filla fille figlia filia daughter Tochter doceri υγατηρ

(thygatér)

duhitá  alaba 

irmán irmâo hermano germá frére fratello

frater brother Bruder brat ρατηρ(phratér

)

bhratá anaia / neba

irmá irmâ hermana germana soeur sorella soror sister Schwester

sestra ορ(eor)

svása   arreba / ahizpa

Page 8: A Comparación de Linguas

pai / padre

padre padre pare pére padre pater father Vater pati ατηρ(patér)

pitá aita

nai / madre

madre madre mare mére madre mater mother Mutter mati ατηρ(matér)

matá ama

fillo filho hijo fil fils figlio filius son Sohn syn ιος(huiós)

sunus   semea

filla filha hija filla fille figlia filia daughter Tochter doceri υγατηρ

(thygatér)

duhitá  alaba 

irmán irmâo hermano germá frére fratello

frater brother Bruder brat ρατηρ(phratér

)

bhratá   anaia / neba

irmá irmâ hermana germana soeur sorella soror sister Schwester

sestra ορ(eor)

svása   arreba / ahizpa

Page 9: A Comparación de Linguas

pai / padre

padre padre pare pére padre pater father Vater pati ατηρ(patér)

pitá aita

nai / madre

madre madre mare mére madre mater mother Mutter mati ατηρ(matér)

matá ama

fillo filho hijo fil fils figlio filius son Sohn syn ιος(huiós)

sunus   semea

filla filha hija filla fille figlia filia daughter Tochter doceri υγατηρ

(thygatér)

duhitá  alaba 

irmán irmâo hermano germá frére fratello

frater brother Bruder brat ρατηρ(phratér

)

bhratá   anaia / neba

irmá irmâ hermana germana soeur sorella soror sister Schwester

sestra ορ(eor)

svása arreba / ahizpa

Page 10: A Comparación de Linguas

pai / padre

padre padre pare pére padre pater father Vater pati ατηρ(patér)

pitá aita

nai / madre

madre madre mare mére madre mater mother Mutter mati ατηρ(matér)

matá ama

fillo filho hijo fil fils figlio filius son Sohn syn ιος(huiós)

sunus   semea

filla filha hija filla fille figlia filia daughter Tochter doceri υγατηρ

(thygatér)

duhitá  alaba 

irmán irmâo hermano germá frére fratello

frater brother Bruder brat ρατηρ(phratér

)

bhratá   anaia / neba

irmá irmâ hermana germana soeur sorella soror sister Schwester

sestra ορ(eor)

svása arreba / ahizpa

Page 11: A Comparación de Linguas

Todas as linguas das táboas anteriores (excepto o eusquera) forman parte do grupo

ou familia INDOEUROPEA.

Polo tanto, somos falantes dunhas linguas emparentadas con outras moitas, espalladas

por un territorio que se extende desde Europa ata a India.

Pero, se as linguas romances, p. ex., proceden do latín e este forma parte da familia indoeuropea, ¿de onde procede o latín? Observa as seguintes diapositivas e

razoa.

Page 12: A Comparación de Linguas

cinco cinc cinque cinq

quinque

πένδε (pénde)

πέντε (pénte)

πйат (pyat)

(p’at)

पाँ��च (paa.nch

)

(pañça)

five fünf

fimf

Page 13: A Comparación de Linguas

-1500

-1000

-500

0

500

1000

Antigüidade

Antiguo Indioou Sánscrito

Grego

Latín

Gótico

Eslavoeclesiásticoantigo

Da diapositiva

anterior debiches

deducir que nos

podemos remontar atrás no

tempo ata as linguas que

están na orixe

evolutiva das nosas. Pero, ¿cal

será a lingua nai?

¿Qué criterio

aplicarías?

Page 14: A Comparación de Linguas

-2000

-1500

-1000

-500

0

500

1000

Antigüidade

Antiguo Indioou Sánscrito

Grego

Latín

Gótico

EslavoeclesiásticoantigoHetita

O criterio da antigüidade non é malo. Mais, ¿qué

pasa se aparecen

testemuños dunha

lingua máis antiga? Se

somos coherentes, deberiamos considerala

a lingua orixinaria

Page 15: A Comparación de Linguas

Para eliminar este problema, os lingüistas preferiron deixar de buscar a lingua orixinaria, aínda que debeu

existir: canto máis atrás imos no tempo, menos restos escritos imos topar. Conformámonos con

utilizar unha especie de fórmulas matemáticas. Así, o numeral do que tratabamos puido ter a forma

*penkwe.

A seguir verás un mapa coa extensión das linguas indoeuropeas na Antigüidade

Page 16: A Comparación de Linguas
Page 17: A Comparación de Linguas

Mais non só existe a familia indoeuropea no mundo.

Existen moitas familias máis, que poderás ver no seguinte mapa.

Observa a extensión da familia indoeuropea. ¿Cómo é, por comparación

ás demais?

Por certo, ¿Por qué cres que se chama “indoeuropea”?

Page 18: A Comparación de Linguas
Page 19: A Comparación de Linguas
Page 20: A Comparación de Linguas
Page 21: A Comparación de Linguas

Falado en:

Amplos territorios da Península de Anatolia

Actualmente extinto, conservado en inscricións

Imperio Hitita (s. XVII-XII), con extensión variable dentro do territorio

marcado

Page 22: A Comparación de Linguas

O GAÉLICO IRLANDÉS é falado en:

Rep. de Irlanda e Irlanda do Norte [R.U.] (1,8 millóns de falantes, o 20% nativos)

O GAÉLICO ESCOCÉS é falado en:

Escocia [R.U.] (58.000 falantes aprox.)

O GALÉS é falado en:

País de Gales [R.U.] (700.000 falantes)

O BRETÓN é falado en:

Rexión da Bretaña [Francia] (300.000 falantes, aprox.)

Page 23: A Comparación de Linguas

Falado nas súas dúas variantes (guego e tosco) en:

Albania, Serbia (a maioría en Kosovo), Montenegro, República de Macedonia, Grecia, Turquía e Italia.

Total de falantes:

6 millóns aproximadamente

Page 24: A Comparación de Linguas

O BÚLGARO é falado en:

Bulgaria e estados limítrofes (9 millóns de falantes)

O SERBOCROATA é falado en:

Serbia, Croacia, Bosnia-Herzegovina e Montenegro (6,5 millóns de falantes,

aprox.)

O ESLOVENO é falado en:

Eslovenia (2,2 millóns de falantes)

O POLACO é falado en:

Polonia e estados limítrofes (50 millóns de falantes, 38 en Polonia)

O CHECO é falado en:

Rep. Checa e estados limítrofes (12 millóns de falantes)

Page 25: A Comparación de Linguas

O ESLOVACO é falado en:

Eslovaquia e estados limítrofes (5,6 millóns de falantes)

O RUSO é falado en:

Rusia e estados da antiga URSS (260 millóns de falantes, 145 como

primeira lingua)

O UCRANIANO é falado en:

Ucrania (40 millóns de falantes)

O BIELORRUSO ou RUSO BLANCO é falado en:

Bielorrusia e rexións de Polonia (8 millóns de falantes)

Page 26: A Comparación de Linguas

O SÁNSCRITO é unha lingua extinguida, conservada nos Vedas ou

libros sagrados da relixión hindú. Evolucionou cara o HINDI/URDU

(segundo falemos da India ou Pakistán), que é falado por máis de

450 millóns de persoas

O NEPALÍ é falado en Nepal e a India por 35 millóns de persoas

O BENGALÍ é o idioma de 230 millóns de falantes en Bangladesh e a India

O AVÉSTICO é unha lingua extinguida conservada nos textos relixiosos do

zoroastrismo

O PERSA fálase en Irán, Afganistán e Taxikistán por 62 millóns de persoas

O PASHTOé a lingua de 50 millóns de falantes en Afganistán, Pakistán e a

India

India

Irán Pakistán

Afganistán

Taxikistán

Bangladesh

Nepal

Page 27: A Comparación de Linguas

Falado en:

Armenia, rexión de Nagorno-Karabakh (Azerbaixán) e zonas de Irán

Total de falantes:

7 millóns aproximadamente

Page 28: A Comparación de Linguas

O GREGO CLÁSICO é unha lingua amplamente conservada en textos, e expresión dunha das dúas civilizacións clásicas. A súa evolución deu lugar ó GREGO MODERNO, falado en Grecia e

a maior parte da illa de Chipre

Total de falantes:

12 millóns aproximadamente

Page 29: A Comparación de Linguas

O LETÓN é falado en:

Letonia (1,7 millóns de falantes)

O LITUANO é falado en:

Lituania (4 millóns de falantes)

Page 30: A Comparación de Linguas

Lingua extinguida no s. VII d. C. nas súas dúas variantes (A e B), que serviu de lingua de comunicación para o pobo de igual

nome, asentado no coñecido como Turquestán chino, ó noroeste do Himalaia

Page 31: A Comparación de Linguas

O ALEMÁN fálase principalmente en Alemania, Austria e Suiza por 90 millóns

de persoas (82 en Alemania)

O LUXEMBURGUÉS fálano 300.000 persoas en Luxemburgo, Alemania,

Francia e Bélxica

O HOLANDÉS ou NEERLANDÉS é falado en Holanda, Bélxica, Francia,

Indonesia e algúns estados das Antillas e norte de Sudamérica por 23 millóns de

persoas

O FLAMENCO é unha lixeira variante do HOLANDÉS, denominada así pola

comunidade de Flandes (6 millóns de habitantes), en Bélxica. O número de

falantes inclúese no holandés

O AFRIKAANS é unha lingua derivada do holandés falada por 14 millóns de

individuos en Sudáfrica e Namibia. É un exemplo de fala crioula

Page 32: A Comparación de Linguas

O INGLÉS fálano como lingua materna 309 millóns de persoas e 200 máis como segunda lingua, a maioría habitantes de países da Commonwealth. É a principal

lingua de relación internacional

O ISLANDÉS é empregado na illa de Islandia por 300.000 falantes

O DANÉS fálano 6 millóns de individuos en Dinamarca, Groenlandia e as Illas

Feroe

O NORUEGO, nas súas dúas variantes (nynorsk e bokmål) posúe 5 millóns de

falantes en Noruega

O SUECO úsano 11 millóns de persoas (9 deles nativos) en Suecia, Finlandia e algunhas comarcas de estados veciños

Page 33: A Comparación de Linguas

Debes considerar a relación de linguas precedente só como ilustración

O catálogo completo de todas as linguas indoeuropeas é inestable, en

primeiro lugar porque, como xa debes saber, a consideración dunha fala

como “lingua” ou “idioma” depende de factores non exclusivamente

lingüísticos: inflúe de maneira decisiva a ideoloxía de cadaquén, así como a

tradición dos propios estudios lingüísticos. Só así se pode explicar

que os idiomas nórdicos, entre os que existe unha boa intercomprensión, se

consideren como linguas diferenciadas, mentres que se fale do albanés como unha unidade, cando entre algunhas formas de guego e

outras de tosco se perde a comunicación