999Índice - Galiciacentros.edu.xunta.es/cuntiscpi/webantiga/PCC EP.doc · Web viewPara facer unha...

ÍndiceIntrodución p. 3

1. Obxectivos xerais de etapa. p. 4

2. Obxectivos xerais de áreas en toda a etapa. p. 5 2.1.- Coñecemento do Medio Natural,

Social e Cultural. p. 52.2- Matemáticas p. 62.3.- Lingua Castelá p. 62.4- Lingua Galega . p. 82.5- Educación Artística. p. 8 2.6.- Educación Física. p. 10 2.7.- Linguas estranxeiras. p. 10

3. Criterios metodolóxicos. p. 123.1.- Criterios Metodolóxicos específicos para o

terceiro ciclo de primaria. p. 14 3.2.- Criterios sobre materiais curriculares. p. 14

4. Criterios de avaliación. p. 15

5. Criterios de promoción p. 19

6. Secuenciación de obxectivos, contidos e criterios de avaliación p. 20

6.1.- Primeiro ciclo p. 206.1.1.- Coñecemento do Medio p. 206.1.2.- Matemáticas. p . 276.1.3.- Lingua Castelá. p. 326.1.4.- Lingua Galega. p. 376.1.5.- Educación Artística p. 446.1.6.- Educación Física. p. 52

6.2.- Segundo ciclo. p. 546.2.1.- Coñecemento do Medio p. 546.2.2.- Matemáticas. p . 636.2.3.- Lingua Castelá. p. 686.2.4.- Lingua Galega. p. 766.2.5.- Educación Artística p. 846.2.6.- Educación Física. p. 916.2.7.- Linguas Estranxeiras. p. 94

1

6.3.-Terceiro Ciclo. p. 986.3.1.- Coñecemento do Medio p. 986.3.2.- Matemáticas. p .1136.3.3.- Lingua Castelá. p. 1196.3.4.- Lingua Galega. p. 1256.3.5.- Educación Artística p. 1336.3.6.- Educación Física. p. 1496.3.7.- Linguas Estranxeiras. p. 153

2

Introdución

Este PCC inspírase nos regulamentos legais que organizan o Sistema Educativo no Estado español e por ende; na Xunta de Galicia, da que directamente depende este Centro.

O sistema educativo por etapas e ciclos está determinado pola Lei 1/1990, de 3 de outubro, de Ordenación xeral do Sistema Educativo (LOXSE); BOE (4-10-1990) e disposicións posteriores que a desenvolven.

O Decreto 245/1992 do 30 de xuño (DOG, 14 de agosto) do Currículo de Educación Primaria de Galicia, establece os obxectivos , contidos, métodos e criterios de avaliación de cada un dos niveis, etapas, ciclos, graos e modalidades no que se organiza a práctica educativa, unha vez fixados os elementos básicos do currículo ou ensinanzas mínimas para todo o Estado español polo Real Decreto 1006/1991 de 14 de xuño, tal como recolle a LOXSE no título preliminar.

Así mesmo, a LOCE; Lei Orgánica 10/2002, de 23 de decembro, de Calidade da Educación, establece novos cambios curriculares que son desenvolvidos por Ordes posteriores como o Real Decreto 830/2003 de 27 de xuño, polo que se establecen as ensinanzas comúns da Educación Primaria (B.O.E. do 2 de xullo) e pola Orde ECD1923/2003, de 8 de xullo, pola que se establecen os elementos básicos dos documentos de avaliación das ensinanzas escolares de réxime xeral reguladas pola LOCE.

Partindo da elaboración inicial do PCC deste centro, realizado no curso 1994-95 coas conseguintes modificacións que se foron introducindo posteriormente, reclamadas polos cambios introducidos no currículo, procede a elaboración dun novo PCC.

Este PCC estrutúrase da seguinte maneira: En primeiro lugar explicítanse os obxectivos xerais da etapa así como os principais criterios metodolóxicos e os criterios xerais de avaliación para a continuación ir desglosando por ciclos os obxectivos, contidos e criterios de avaliación específicos de cada un.

Por último estableceranse as principais medidas de atención á diversidade que se pretenden impulsar no Centro e diversos modelos para a elaboración de adaptacións curriculares, etc.

3

1.- OBXECTIVOS XERAIS DE ETAPA. EDUCACIÓN PRIMARIA

Os obxectivo xerais traducen as finalidades do sistema educativo a determinadas capacidades que se trata de garantir no desenvolvemento dos alumnos e alumnas desta

etapa. Contémplanse capacidades de tipo motriz, equilibrio persoal, cognitivo, expresivas,de relación interpersoal e de inserción social, pero non dun xeito illado, senóncoherentemente interrelacionadas de acordo co comportamento global das persoas. Ascapacidades interrelacionánse nos obxectivos non dun xeito arbitrario, senón que, igual queacontece no comportamento das persoas, unha capacidade se apoia noutra (ou neutras) ese utiliza para potenciar ou adquirir unha terceira.

A interrelación significativa de capacidades dota de pleno sentido os obxectivos óexplicitar cal queremos salientar, en que contexto e con que grao se debe dar e que outrascapacidades esixe para o seu axeitado desenvolvemento.

Por outra parte, a ordenación de obxectivos non responde a unha relación de prioridade entre eles, xa que todos colaboran por igual á consecución das finalidades do ensino obrigatorio na etapa de Educación Primaria.

A Educación Primaria terá como obxectivo contribuír a desenvolver nos alumnos e alumnas, a través dos procesos de ensinanza-aprendizaxe, as seguintes capacidades:

1. Coñecer os valores e as normas de convivencia, aprender a obrar de acordo a elas e respectar o pluralismo propio dunha sociedade democrática

2. Desenvolver unha actitude responsable e de respecto polos demais, que favoreza un clima propicio para a liberdade persoal, o aprendizaxe e a convivencia

3. Desenvolver hábitos de esforzo e responsabilidade no estudio, e actitudes de curiosidade e interese pola aprendizaxe, coas que descubrir a satisfacción das tarefas ben feitas

4. Desenvolver a iniciativa individual e o hábito de traballo en equipo5. Desenvolver o espírito emprendedor, fomentando actitudes de confianza nun

mesmo, sentido crítico, creatividade e iniciativa persoal6. Coñecer e usar axeitadamente a lingua castelá e galega, na oral e na escrita, así

como adquirir hábitos de lectura7. Iniciarse na resolución de problemas que requiran a realización de operacións

elementais de cálculo, coñecementos xeométricos e estimacións8. Coñecer os aspectos fundamentais das Ciencias da Natureza, Xeografía, Historia e

Cultura9. Adquirir, nunha lingua estranxeira a competencia comunicativa necesaria para

desenvolverse en situacións cotidianas10. Iniciarse na utilización, para a aprendizaxe, das tecnoloxías da información e das

comunicacións11. Iniciarse na valoración e na produción estética das diferentes manifestacións

artísticas, así como na expresión plástica, rítmica e vocal12. Coñecer o valor do propio corpo, o da hixiene e a saúde e a práctica do deporte

como medios axeitados para o desenvolvemento persoal e social13. Coñecer e valorar a natureza e o entorno, observar modos de comportamento que

favorezan o seu coidado14. Coñecer e disfruta-lo patrimonio cultural, participando na súa conservación e

mellora e respectando a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e

4

dos individuos á súa identidade, desenvolvendo unha actitude de interese e respecto cara ó exercicio deste dereito.

2 - OBXECTIVOS XERAIS DE ÁREAS EN TODA A ETAPA.

2.1.- COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL .SOCIAL E CULTURAL

1. Comportarse de acordo con hábitos de saúde e coidado corporal que se derivan do coñecemento do corpo humano e das súas posibilidades e limitacións, mostrando unha actitude de aceptación e respecto polas diferenzas individuais(idade, sexo, características físicas, personalidade. etc.)

2. Participar en actividades grupais adoptando un comportamento construtivo, responsable e solidario, valorando as aportacíóns propias e alleas en función de obxectivos comúns e respectando os principios básicos de comportamento democrático.

3. Recoñecer e aprecia-la súa pertenza a grupos sociais con características e rasgos propios (pautas de convivencia, relacións entre os membros, costumes e valores compartidos, lingua común, intereses, etc. respectando e valorando as diferenzas con outros grupos e rexeitando calquera tipo de discriminación por este feito.

4. Promover un sentimento positivo de pertenza a unha comunidade nacional (Galicia), a un Estado Histórico (España) e a unha cultura universal, desde posicións solidarias e respectuosas con outras comunidades, estados e culturas.

5. Analizar algunhas intervencións humanas no medio, valorar criticamente a necesidade e o alcance das mesmas e adoptando na vida cotiá un comportamento acorde coa postura de defensa e recuperación do medio ecolóxico e de conservación do patrimonio cultural.

6. Comprender que o patrimonio cultural, natural, histórico e artístico galego é diferente ó das outras nacionalidades e autonomías que compoñen o estado español, participando activamente na súa defensa e conservación.

7. Recoñecer nos elementos do medio socio-natural os cambios e transformacións relacionados co paso do tempo.

8. Aplica-!os coñecementos adquiridos a partir do contacto coa realidade social galega para comprende-la súa situación actual, tendo en conta os factores externos que a condicionan.

9. Fomenta-la comprensión do presente descubrindo a importancia do pasado, interpretando feitos e establecendo relacións para entende-los cambios.

10. Identifica-los principais elementos do medio socio-natural, analizando as súas características máis relevantes, a súa organización e interaccións.

11. Interpretar e representar feitos, conceptos e procesos do medio socio-natural mediante diferentes códigos(cartográficos, numéricos, técnicos...)

12. Identificar, formular e resolver interrogantes e problemas relacionados con elementos significativos do seu contorno.formulando estratexias, almacenando e tratando información, facendo conxecturas e buscando solucións alternativas.-

13. Analizar e reflexionar sobre feitos da vida diaria, mantendo unha actitude crítica diante da información.

5

14. Deseñar e construír dispositivos e aparatos cunha finalidade previamente establecida, utilizando o seu coñecemento das propiedades elementais dalgúns materiais, substancias e obxectos.

15. Identificar algúns obxectos e recursos tecnolóxicos no medio e valora-la súa contribución para satisfacer necesidades humanas, adoptando posicións favorables a que o desenvolvemento tecnolóxico se oriente cara unha mellor calidade de vida.

16. Colaborar na planificación e realización de actividades de grupo, aceptando as súas regras de organización, fomentando a espontaneidade e a imaxinación, e maniendo actitudes tolerantes e solidarias.

2.2.- MATEMÁTICAS.1.- Comprender e producir mensaxes orais e escritos sobre os elementos dunha figura

e dun corpo xeométrico, así como a forma dos obxectos usuais.2.- Recoñecer e distinguir aspectos xeométricos da realidade. Clasifícalos dando

razóns do criterio utilizado.3.- Utilíza-lo sistema de coordenadas cartesianas para recoñecer e situa-la posición de

calquera obxecto. Traslada-.la situación a un papel realizando o plano correspondente.4.- Empregar habitualmente o Sistema Decimal de Numeración e utilizar

adecuadamente as operacións elementais para resolver problemas da vida cotiá.5.- Conseguir estratexias de cálculo mental para a resolución de problemas

elementais, utiliza-lo cálculo aproximado para predici-lo resultado de problemas e a estimación de medidas.

6.- Valora-lo Sistema Métrico Decimal, recoñecendo a súa importancia como sistema de medida utilizado internacionalmente, e aplícalo correctamente nas situacións e problemas do seu contorno.

7.- Utilizar técnicas elementais de recollida de datos para obter informacións sobre fenómenos e situacións do seu contorno, facer unha representación gráfica e numérica e formarse un xuízo sobre a mesma.

8.- Comprende,valorar e producir mensaxes orais e escritos con certa propiedade e autonomía empregando expresións de uso habitual para describir situacións incertas: é posible, é seguro, é imposible, non so, son incompatibles,...

9.- Recoñecer e distinguir aspectos e relacións cuantitativos da realidade. Describilos verbalmente e mediante gráficos de correspondencias.

10.- Conseguir unha actitude aberta e crítica, adquirir confianza nas propias capacidades para afronta-los problemas, tenacidade e perseveranza na busca de solucións, apreciando a parte positiva dos erros cometidos

11 .-Aprecia-lo papel das matemáticas na vida cotiá, disfrutar co seu uso e recoñecelo valor de actitudes como a exploración de distintas alternativas, a conveniencia da precisión ou a perseveranza na busca de solucións.

2.3.- LINGUA GÁSTELA E LITERATURA. Introdución

Entendida a linguaxe como unha capacidade humana e complexa para a comunicación e representación, temos as dúas funcións básicas de toda lingua. Ben é certo que o acto de aprender e aprehender unha lingua é un acto complexo, pero tamén é certo que ese mesmo acto ven determinado por unha serie de factores non so lingüísticos, senón sociais tamén. Esta adquisición da lingua dentro da comunidade social dáse sempre de acordo con tres requisitos

6

básicos: prodúcese nun contexto fortemente comunicativo, o neno ou nena ten necesidade de se expresar. A aprendizaxe prodúcese mediante unha "inmersión" na lingua, sen un método determinado.

Desde unha perspectiva docente, o enfoque dos estudios lingüísticos debe responder ás necesidades sociais dos alumnos e alumnas e ter en conta o estadio evolutivo ou das operacións concretas en que se atopan.

Nesta etapa, onde, ademais da progresiva consolidación e perfeccionamento da lingua oral, prodúcese a aprendizaxe da lingua escrita. Lectura e escritura son pois , dúas ferramentas que se deben ir desenvolvendo e consolidando o longo desta etapa.

Este proceso de aprendizaxe será progresivo e vertebrado. O proceso lector precede, desde o punto de vista mental, á escritura. Pero parece ser que émbolos dous procesos deben ser aprendidos de forma simultánea. A iniciación dos alumnos e alumnas na literatura empeza cando atopan pracer na lectura. Busca-la estética dun texto literario debe se-lo camiño de iniciación do complexo mundo da lectura, da literatura, en definitiva. Polo tanto propoñémo-los seguintes obxectivos:

1.- Valorar e estima-la lingua castelá, adoptando unha actitude respectuosa fronte ás demais linguas do Estado.

2.- Comprender diferentes tipos de mensaxes orais e escritos, de acordo coas necesidades propias da súa idade.

3.- Expresarse oralmente e por escrito con coherencia, corrección e creatividade.4.-Recoñecer e comprender a peculiaridade lingüística da nosa Comunidade, así como

neutras comunidades do Estado.5.- Utiliza-la linguaxe oral e escrita como instrumento para a comprensión, análise e

organización de feitos e saberes de cada tipo.6.- Utilizar adecuadamente tódolos recursos expresivos, tanto lingüístico coma non

lingüísticos na comunicación directa con outras persoas.7.-Ler con fluidez e comprensión.8.- Construír, a través do emprego da lingua a propia personalidade, desenvolvendo a

sensibilidade estética e exercitando a creatividade.9.- Coñecer e utiliza-lo léxico adecuado ás necesidades comunicativas e de

aprendizaxe desta idade, rexeitando as expresións que comparten calquera tipo de discriminación ou que resulte de calquera xeito atentatorias contra a dignidade e os dereitos da persoa.

10.- Coñecer e diferencia-las linguaxes e os soportes dos diferentes medios de comunicación

11.- Utiliza-la lectura como fonte de pracer, de información e de aprendizaxe e como medio de perfeccionamento e enriquecemento lingüístico e persoal.

12.- Utiliza-la lingua oralmente e por escrito como instrumento de aprendizaxe e planificación da actividade mediante o recurso e procedementos(discusión, esquema, guión, resume, notas) que faciliten a elaboración e anticipación de alternativas de acción, a memorización de informacións e recapitulación e revisión do proceso seguido.

13.- Adquirir autonomía na selección de lecturas e mostrar interese na formación dunha biblioteca persoal..

14.-Coñecer e analiza-los elementos específicos dos medios de comunicación.

7

2.4.-LINGUA GALEGA.1.- Valora e estima-la lingua de Galicia, facendo uso dela con normalidade en tódalas situacións comunicativas, adoptando unha actitude respectuosa perante as intervencións doutros interlocutores.2.- Comprender oralmente e por escrito diferentes tipos de mensaxes, de acordo coas necesidades da súa idade, relacionándoas coas experiencias e aplicándoas os novos procesos de aprendizaxe.3.- Expresarse oralmente e por escrito na nosa lingua, con coherencia, corrección e creatividade.4.- Recoñecer e aprecia-la diversidade lingüísticas de España, respectando as peculiaridades dos diferentes rexistros e variedades lingüísticas presentes na nosa comunidade, e valorando a súa existencia como aportación enriquecedora.5.- Utilizar harmonicamente tódolos recursos expresivos, tanto lingüísticos coma non lingüísticos, na comunicación directa con outras persoas.6.- Ler con fluidez e comprensión, valorando a lectura como fonte de pracer, diversión e aventura, atopando nela unha canle de formación, información, ampliación de experiencias e un medio de recuperación, perfeccionamento e enriquecemento da lingua.7.- Construír a través do emprego da lingua a propia personalidade, desenvolvemento á sensibilidade estética e exercitando a creatividade.8.- Utiliza-la linguaxe oral e escrita como instrumento para a comprensión, análise e organización de feitos e saberes de calquera tipo.9.-Coñecer e utiliza-lo léxico adecuado ás necesidades comunicativas e de aprendizaxe desta idade, rexeitando as expresións que comporten calquera tipo de discriminación ou resulten atentatorias contra a dignidade e dereitos da persoa.10.- Coñecer e diferencia-las linguaxes e os soportes dos diferentes medios de comunicación, razoando a súa importancia na configuración das preferencias e das opinións persoais.11.- Adquirir autonomía na selección de lecturas e mostrar interese para ir formando a súa biblioteca.12.- Valora-la lingua oral e escrita como instrumento para conservar de modo estable e permanente a información; así como medio para a revisión e mellora das súas propias producións.-13.-. Mostrar unha actitude crítica cara os usos da lingua que comporten calquera tipo de discriminación.

2.5- EDUCACIÓN ARTÍSTICA. 1.- Comprende-las posibilidades dos elementos que perciben do entorno e utilizalos de forma autónoma para a expresión dos seus sentimentos e como medio de comunicación.2.- Empregar na creación artística, sen axuda externa, rasgos, elementos e características do observado.3.- Utilizar elementos musicais básicos de forma persoal que lle permitan o análises dos mesmos e a súa adecuada realización.

8

4.- Producir mensaxes variadas, empregando diversos códigos de forma persoal e expresiva.5.- Funcionar como un grupo autónomo que traballa o unísono plantexando un obxectivo e planificado o traballo sendo capaz de analizar criticamente as súas producións.6.- Seleccionar materiais e instrumentos, dentro da gama que coñece, e aplicados adecuadamente segundo a actividade artística que se propón.7.- Ofrecer relacións nas que o xesto, o movemento, a entoación conteñan unha carga expresiva intencionada sen que se perda a espontaneidade inicial.8.- Analizar practicamente medios de comunicación e determinar algunhas das súas posibilidades expresivas.9.- Memorizar, recoñecer e interpretar a notación convencional.10.- Deseñar e planificar actividades que impliquen o grupo.11.- Coñecer e respectar as principais manifestacións artísticas presentes no entorno, así como os elementos máis destacados do Patrimonio Cultural, desenrolando criterios propios de valoración.

PLÁSTICA.1.- Comprensión de mensaxes visuais.2.- Lectura de imaxes.3.- Actitude activa diante da información visual.4.- Organización dos elementos de composición.5.- Estruturación da composición plástica.6.-Estruturación de relacións proxectivas.

MÚSICA.1.-Clasificación de sons.2.-Apreciación de variacións de altura, intensidade duración e timbre.3.- Ó silencio como escoita activa. , 4.-Actitude crítica diante dos elementos sonoros.5.- Audición activa, buscando relacións entre os elementos dunha peza musical.6.- Recoñecemento e codificación de sons e timbres.7.- Notación convencional e non convencional.

DRAMATIZACIÓN.1. Observación orientada de elementos xestuais e dramáticos do entorno.2. Utilización de elementos presentes no entorno, na improvisación do xogo

dramático3. Consolidación do esquema corporal.4. Percepción segmentada do movemento.5. Afianzamento da lateralidade.

9

6. Coordinación motriz.7. Paso do movemento espontáneo á actividade controlada.8. Desprazamento en relación a outros obxectos.9. Experimentación sensorial.

2.6- ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA. 1.- Coñecer e valora-lo corpo e a actividade física como medio de exploración das súas posibilidades motrices de relación cos outros e como recurso para organiza-lo tempo libre:

Localizar e controlar distintas partes do corpo en posturas pouco habituais; tamén en desprazamentos da

totalidade do corpo.Emprega-las súas posibilidades de movemento mediante xogos colectivos e en equipo.

1.- Organizar e realizar xogos no seu tempo libre.2.- Adoptar hábitos de hixiene, de alimentación de posturas e de exercicio físico, manifestando unha actitude responsable cara o seu propio corpo, e de respecto os demais, relacionando estes hábitos cos seus beneficiosos efectos sobre a saúde.3.- Regular e dosificar o propio esforzo, chegando a un nivel de autoesixencia acorde coas súas posibilidades e a natureza do labor que se realiza, empregando como criterio xeral de valoración dito esforzo e non o resultado obtido.4.- Resolve-los problemas que esixan o dominio de posturas básicas axeitándoos ós estímulos perceptivos, previa a valoración das posibilidades de cada quen.5.- Utiliza-las súas capacidades físicas básicas e as destrezas motrices, e o coñecemento e a estrutura e funcionamento do corpo para a actividade física, e para adapta-lo movemento as circunstancias e condicións de cada situación.6.- Participar en xogos e actividades establecendo relacións equilibradas e construtivas, evitando discriminacións por características persoais, sexuais e sociais e tamén comportamentos agresivos e actitude de rivalidade nas actividades competitivas.7.- Coñecer e va!ora-la diversidade das actividades físicas e deportivas e o entorno no que se desenvolven, participando na súa conservación e mellora.8.- Progresa-la relaxación mediante a diferenciación de contracción e descontracción nos segmentos corporais.9.- Reproducir estruturas rítmicas coñecidas, co corpo ou con instrumentos.

2.7.-LINGUAS EXTRANXEIRAS.1.- Recoñecer elementos gramaticais básicos que contribúan a unha mellor adquisición das funcións da linguaxe.2.- Captar, e interpretar e utilizar expresións mímicas e corporais, tendentes a compensa-las carencias lingüísticas na comunicación.3.- Adquirir e reproducir fórmulas que permitan a comunicación natural dentro da aula.4.-Comprender globalmente pequenos textos orais e escritos, en contextos familiares ó alumna ou alumna.

10

5.- Adquirir e utiliza-lo léxico básico que permita ó alumno ou alumna comunicarse dentro da aula para satisface-las necesidades persoais.6.- Valorar positivamente a utilización da lingua estranxeira na aula de maneira progresiva para calquera intercambio comunicativo7.- Desenrola-lo sentido de autoestima e confianza en si mesmo.8.- Adoptar unha actitude respectuosa ante as aportacións dos demais.9.- Comprender, valorar e desenrolar actitudes favorables ante o traballo en colaboración10.- Valorar e apreciar aspectos socioculturais transmitidos pola lingua estranxeira e relacionados cos da súa lingua materna.

11

3.-CRITERIOS METODOLÓXICOS. Os principios pedagóxicos que inspiran a nosa tarefa pretenden insertarse na

concepción constructivista da aprendizaxe e do ensino. Algúns aspectos sobre os que dialogamos e debatemos de forma especial e que pensamos que nos afectan directamente son:

1.- A significativídade dos contidos. O noso esforzo de preparación e desenrolo da actividade educativa diríxese a ofrecer contidos de aprendizaxe que teñan sentido para os alumnos e alumnas e que se relacionen cos esquemas de coñecemento xa incorporados polos nosos alumnos. Isto esíxenos constatar que os nenos e as nenas estean preparados para aprende-lo contido que lles propoñamos, que os obxectos de aprendizaxe sexan coherentes e lóxicos e que os alumnos estean suficientemente motivados para realiza-la actividade de aprendizaxe.

A busca de ideas previas, a detección de carencias, a conexión con outros conceptos da materia e doutras disciplinas, o carácter experiencial do proceso de ensino-aprendizaxe considerámolos como punto de partida para novas aprendizaxes, etc.

2.- A funcionalidade das aprendizaxes.Neste sentido consideramos importante facer ver ó alumno a "aplicabilidade" e utilidade do aprendido nas situacións concretas da vida cotiá de cada un deles e como elemento imprescindible para a consecución de novas aprendizaxes e de novas metas intelectuais.

3.- A superabilidade dos obxectivos.Cremos que un elemento motivador e de reforzo constante é a programación de obxectivos superables, non sen certo grao de dificultade, tanto pola dificultade intrínseca do concepto e do procedemento obxecto da aprendizaxe como polo tempo dispoñible par a súa asimilación. A presa non é boa compañeira da actividade discente.

4.- Preparación da clase.Consideramos importante a preparación rigorosa e sistemática das actividades para que o que propoñamos os alumnos e alumnas lles estimule na súa tarefa de aprender e non lles desmoralice ou aburra. A preparación evita a improvisación e a carencia de rigor, e facilita a adaptación do traballo á capacidade dos alumnos.

5.- Atención constante.Esta atención exercitarémola mediante a presenza e a cercanía os alumnos e alumnas, establecendo con eles unha relación que lles anime, dea confianza, seguridade, e promova neles unha creación dunha autoimaxe positiva. Nesta presenza coidarémo-la observación e a colaboración con cada persoa de acordo coas súas necesidades e dificultades. A atención fará fincapé no apoio e o estímulo dos aspectos positivos da súa conduta.

6.- A busca do equilibrio.Na elaboración e cumprimento PCC vamos en busca dodesenrolo harmónico da personalidade do alumno e a orde lóxica na estrutura dos seuscoñecementos; do equilibrio e ponderaración nos obxectos formativos e cognitivos e nodesenrolo compensado das materias. O equipo de mestres esforzarémonos en utilizarestratexias didácticas nas que os contidos, os seus niveis de dificultade, os procesosintuitivos e os conceptualizadores, así como o conxunto de ilustracións, exercicios eactividades complementaranse e reforzaranse. Buscarémo-lo equilibrio entre a capacidadedo alumno, a cantidade de contidos de que ha de aprender e o tempo dispoñible, aponderación de cada unha das partes das áreas, que varían en extensión e profundidade,reflexa a importancia do seu contido e as dificultades de asimilación que a experienciadocente comprobou.

12

O noso PPC queremos que sexa equilibrado entre dous conceptos do ensino: o que , se centra no proceso e o que se centra no produto. No primeiro caso interesan os procedementos, os métodos de aprendizaxe, as técnicas de traballo e as habilidades desexables no alumno; no segundo, os coñecementos adquiridos de forma significativa e a súa aplicabilidade á vida e adquisición doutros novos.

Estes principios lévanos a unhas liñas metodolóxicas que se poden resumir nos seguintes puntos.

1. a) Individualización. Isto esixiranos adapta-los métodos á características individuais dos alumnos. Este principio supón que a capacidade cognoscitiva dos alumnos está en relación inversa a cantidade e calidade de axuda pedagóxica necesaria para realizar novas aprendizaxes. Permite a cada un segui-lo seu ritmo propio de traballo., a graduación das esixencias respecto ó tipo e nivel de aprendizaxe esixible, tendo en conta as características dos alumnos (procedencia, capacidade, estilo cognitivo, ritmo de aprendizaxe, etc.), será a nosa principal preocupación.

2. b) Globalización e carácter cíclico.O tratamento cíclico e globalizado dos contidos na etapa, a conexión dos contidos de tódalas áreas, a integración dos eixes transversais e o traballo simultáneo dos contidos conceptuais, procedimentais e actitudinais queremos que sexan a base das actividades propias do proceso de ensino-aprendizaxe.

3.c) Actividade.Entendemos por actividade a acción, o comportamento ou experiencias persoais como manifestación do pensamento e dos afectos ademais de como exercicio das capacidades ( atención, memoria, imaxinación...) e os procesos seguidos para acadar certas metas ou obxectivos e construí-lo coñecemento (operar, razoar, ordenar, compoñer, avaliar...)

Consideramos un requisito indispensable a eficacia do proceso de aprendizaxe. Nosoutros procuraremos que as experiencias educativas impliquen os nenos e nenas nelas da forma máis ampla posible. O alumno ha construí-los seus propios coñecementos poñendo en xogo tódalas súas capacidades intelectuais, afectivas e motoras.

4.d) Autonomía.Moi ligada á anterior, é unha das liñas pedagóxicas da nosa perspectiva educativa e indica que as antepropostas de aprendizaxe son condicións da significatividade do mesmo. Neste sentido, as actividades deben contempla-la diversidade de intereses dos nenos e nenas.

5.e) Creatividade. Con ela queremos poñer de relevo que na nosa tarefa educativa debe terse moi en conta a dimensión creativa, tanto a nosa, como a dos alumnos e alumnas. Buscando, por tanto o desenrolo da orixinalidade e o respecto á inventiva en toda actividade.

6. f) Socialización.Queremos que a nosa proposta educativa potencia a asimilación de valores e a integración reflexiva dos nosos alumnos e alumnas no seo da comunidade colexial e social, na medida que poidan facelo. Para iso procuraremos desenrolar no alumnado sentimentos de integración, respecto, intereses e valoración de tódolos elementos que integran o entorno social.

7.-g) Estímulo da iniciativa persoal. Os mestres intentaremos que as nosas actividades, de información escrita, as preguntas e as nosas relacións co alumnado activen a súa curiosidade, a iniciativa e a creatividade persoais, liberen as súas enerxías e eviten canto poida supor un freo ó pensamento individual. Poñeremos máis empeño nos procesos, os métodos e as técnicas de traballo e na persoalización de valores que na memorización non construída persoalmente.

A construción do coñecemento, o aproveitamento escolar e o axuste social do alumno dependen da súa constitución biolóxica e das súas capacidades, pero tamén do medio natural en

13

que se desenrola, que lle pode estimular ou inhibir, acelerar ou retardar o seu desenrolo, harmonizar ou desequilibra-la súa evolución . Na construción dun ambiente positivo, a escola e o material didáctico deben desempeñar un papel importante; por iso esforzarémonos por selecciona-lo material curricular máis axeitado os nosos obxectivos.

3.1.- CRITERIOS METODOLÓXICOS ESPECÍFICOS PARA O TERCEIRO CICLO DE PRIMARIA

1.- Atención os alumnos con dificultades na aprendizaxe.

a ) Detección das dificultades e dos alumnos que as presentan.)

b) Fixar unha serie de prioridades para estos nenos: materiais e forma de elabóralos durante o curso.

2.- Enfoque lingüístico do ensino.En xeral, procurarase a utilización da lingua materna maioritaria, atendendo a cada persoa individualmente na lingua que máis utiliza. A selección dos materiais farase de acordo coa lingua maioritaria.

3.-Procurarase que os alumnos dominen as técnicas básicas de traballo e investigación, traballando en equipo, consultando materiais diversos, elaborando trabados, investigando no medio, etc.

4.- En canto os contidos transversais, darase especial importancia os relativos á paz, ecoloxía, saúde e introduciranse no desenvolvemento didáctico das diversas materias.

3.2.- CRITERIOS SOBRE MATERIAIS CURRICULARES.

Nestes primeiros anos da implantación da Reforma, a oferta sobre materiais curriculares foi ampla e con características diversas. Vemos que ha¡ uns plantexamentos pedagóxicos e metodolóxicos e unha promoción de valores e actitudes que recollen os principios que inspiran a nosa tarefa educativa

A opción dos materias básicos curriculares, que inclúen os libros do alumnado e os seus cadernos de traballo xunto as guías metodolóxicas, libros de recursos e outros medios, lévanos a tomar unha pauta de obxectivos e contidos do primeiro e segundo ciclo de primaria nas diferentes áreas.

O noso PCC incorpora tamén a elaboración de unidades didácticas utilizando unha metodoloxía globalizada, promotora de autonomía, individualización, actividade e creatividade, na liña dos nosos acordes pedagóxicos.

O longo destes primeiros anos e conforme vaimos desenrolando as unidades didácticas que aparecen nestes materiais curriculares, iremos incorporando, tanto en contidos como en obxectivos, tódalas adaptacións que vexamos necesarias para que a nosa tarefa educativa estea en consonancia cos nosos valores, o noso entorno e as peculiaridades máis significativas dos nosos alumnos.

A experiencia obtida na aplicación da Reforma, a reflexión constante sobre unha proposta de secuenciación e de elaboración de unidades didácticas, o debate, en equipo que iremos levando a cabo ó longo do ano, e a recollida de tódalas suxerencias que nos ofrece a práctica diaria, posibilitaranos, en cursos próximos, unha mellor contextualización do currículo.

14

4.- CRITERIOS DE AVALÍAC1ÓN.

4.1. PRIMEIRO CICLO DE PRIMARÍA.

Os criterios de avaliación establecen o tipo e grao de aprendizaxe que se espera que os alumnos alcancen ó final do primeiro ciclo de Primaria con respecto as capacidades indicadas nos obxectivos.en conta a situación do alumno obxectivos. O nivel de cumprimento destes obxectivos non ha de ser medido de forma mecánica, senón co flexibilidade, tendo en conta a situación do alumno, o ciclo educativo onde se atopa e tamén as súas características e posibilidades, ademais a avaliación cumpre, fundamentalmente, unha función formativa ó ofrecer ó profesorado uns indicadores da evolución dos sucesivos niveis de aprendizaxe dos seu alumnos e alumnas, coa conséguente posibilidade de introducir mecanismos correctores das insuficiencias advertidas. Por outra banda, eses indicadores constitúen unha fonte de información sobre o mesmo proceso do ensino. Desta forma, os criterios de avaliación veñen a ser un referente fundamental de todo o proceso interactivo do ensino-aprendizaxe.

4.2.- SEGUNDO CICLO DE PRIMARIA

CRITERIOS DE AVALIACIÓN.

Considerámo-la avaliación como unha actividade sistemática, integrada no proceso educativo, que ten por finalidade proporcionar información sobre o grao de consecución dos obxectivos por parte do alumno, a orientación deste para mellorar no proceso de aprendizaxe e facer posible a revisión crítica do curriculum

Debe abranguer todo o proceso ensino /aprendizaxe e ter coma referente, non tanto a promoción ou repetición dos alumnos/as, canto, a orientación, o reforzo dos coñecementos ou habilidades insuficientemente adquiridos e a necesaria adaptación curricular individual.

As fases da avaliación son: a inicial, a formativa e a sumativa ó final.

Instrumentos de avaliación.

- Partimos da observación libre que se utiliza durante o proceso sen ningún plan establecido.

-A observación sistemática. O observador orienta a súa atención a determinadas categorías de comportamento, xa precisadas antes da observación.

-A observación provocada, que se produce como un punto intermedio dun plan experimental ou dunha modificación da situación.

-Análise dos traballos realizados polo propio alumno: a nivel individual, de grupo-pequeno, de grupo-clase e de Centros.

-Entrevistas e cuestións (diario de clase, chamadas, intervencións voluntarias...)

-Probas orais e escritas. O seu propósito ó axudar ó avaliador para intervir respecto a como reorienta-los desaxustes no entorno (incluíndo o cambio de metodoloxía nos profesores

15

se é preciso) para logra-los obxectivos e fixalos e, as veces, demostrar onde compre fixar novos obxectivos.

Criterios sobre as características dos medios para transmiti-la información que se desprende da avaliación os destinatarios

a) Os país e as nais:

-Información directa nas visitas persoais.

- Chamadas puntuais en casos necesarios.

-Reunións globais pais/titor. Nestas reunións trataranse aspectos xerais sen descender a casos individuais, actitudes ante o ensino, orientacións, plans de curso, horario, criterios de avaliación, metodoloxía...

-Boletíns trimestrais, segundo un modelo previamente establecido e aceptado no Centro.

os compañeiros.

-Nos departamentos.

-Nas reunións de nivel.

-Nas reunións específicas de avaliación. os alumnos.

-Na clase.

-Na titoría.

4.3.-TERCEIRO CICLO DE PRIMARÍA.

1.- Avaliación inicial.

¿Qué avaliamos?

a) Aspectos socioculturais do alumno.

b) Coñecementos previos e destrezas.

Permitindo a realización a realización dun diagnóstico previo acerca da situación de partida do alumnado, para así poder adecua-la metodoloxía, os recursos, etc... ó nivel madurativo e os coñecementos previos dos alumnos e alumnas.

¿Cómo avaliamos?

a) Mediante tests, probas obxectivas, entrevistas co alumno/a e os pais.

b) Distintas probas de coñecementos por niveis.

16

¿.Para qué avaliamos?

Para facer unha valoración de cal é o esquema cognitivo de cada alumno, para ver de adapta-las estratexias didácticas ou ben reconsidera-la conveniencia de emprender ou non os contidos programados.

/.Cando?

O comezo de cada ciclo, curso, trimestre ou unidade didáctica.

2.-Avaliación continua.

¿Qué avaliar?

Se están claros os obxectivos, se a selección de contidos é a axeitada, se o enfoque metodolóxico é apropiado, se as actividades son atractivas, se son eficaces, se están ben secuenciadas se están coordenadas entre sí, se son suficientes, etc....

¿Cómo avaliar?

Levando unha observación sistemática do proceso de aprendizaxe, e a través de probas puntuais para comproba-los resultados do proceso educativo.

Para qué?

Para coñece-lo progreso dos alumnos en relación co proceso educativo.

¿Cando?

O longo de todo o curso.

3.- Avaliación sumativa.

¿Qué avaliar?

Capacidades, contidos, procedementos e actitudes.

¿Cómo avaliar?

a) contidos.

A través da realización de actividades concretas e probas específicas

b) Procedementos.

Observación da aplicación correcta de técnicas de traballo empregadas polos

alumnos/as.

c) Actitudes.

Observación directa ó longo decurso.

17

¿Para qué avaliamos?

Para observa-lo rendemento do alumno/a en cada momento do seu progreso.

Para decidi-la promoción dos alumnos dun ciclo a outro.

Sistema de cualificación. Notas.- porcentaxes.

Actitudes: 25%

Conceptos: 50%

Procedementos (que inclúen capacidades): 25%.

18

5.- CRITERIOS DE PROMOCIÓN

Tendo en conta que en Educación primaria só se pode repetir un curso, ó longo dos tres ciclos; esta repetición terá lugar, sempre que se produza, ó final de ciclo, e permanecerán un ano máis no ciclo só aqueles alumnos que non acadasen os obxectivos mínimos, pero tendo en conta as circunstancias persoais de cada alumno.

Como criterio xeral establécese o seguinte:

1. Permanecerá un ano máis no ciclo aquel alumno que non acade avaliación positiva en dúas das áreas instrumentais básicas (Lingua Española, Lingua Galega, Matemáticas).

En todo caso, permanecerá un ano máis no ciclo, aquel alumno que non acade avaliación positiva en tres ou máis áreas.

2. Non obstante o anterior, o equipo de avaliación decidirá sobre a conveniencia, ou non, da permanencia dun ano máis no ciclo, en función doutros criterios; como son:

- O dominio das técnicas instrumentais básicas do nivel que lle corresponde.

- A madurez do alumno, que lle impida supera-las materias non aprobadas cun reforzo educativo axeitado, no curso ó que lle correspondería promocionar.

- A madurez afectiva e social.

- Que a permanencia no curso sexa proveitosa para o propio alumno.

Ó final de ciclo, o equipo de avaliación do nivel, levantará acta da sesión de avaliación na que se decide sobre a promoción dos alumnos. Nun anexo á acta expoñeranse os motivos polos que se decide a non promoción, reflexando as circunstancias polas que se aconsella a repetición de curso.

19

6.- SECUENCIACIÓN DE OBXECTIVOS, CONTIDOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN POR ÁREAS E CICLOS

6.1.- PRIMEIRO CICLO DE PRIMARIA

6.1.1.- COÑECEMENTO DO MEDIO.

OBXECTIVOS

1. Adquirir o hábito de observar tódolos que nos rodea e expresalo.2. Participar en actividades de grupo,adoptando un comportamento responsable e

solidario, comunicando as propias experiencias e valorando as dos outros.3. Iniciarse no coñecemento dos elementos do contorno natural e identificar

os factores que inflúen sobre eles; como as estacións, os cambios climáticos, etc,.

4. Decatarse de que algunhas actividades humanas deterioran o medio ambiente e adoptar unha actitude positiva cara á conservación e recuperación do equilibrio da Natureza.

5. Recoñecer a súa pertenza a un grupo social con rasgos propios, respectando as diferenzas con outros grupos e desenvolvendo actitudes e hábitos de axuda, colaboración e cooperación.

6. Coñecer os elementos que determinan cada unha das estacións e distinguir estas.

7. Iniciarse no coñecemento das características propias de cada clase de animais: vertebrados (mamíferos, réptiles, aves, peixes e anfibios), e invertebrados (vermes e insectos), a partir dos animais máis coñecidos no seu entorno.

8. Diferenciar e recoñecer as características dos animais domésticos e salvaxes ou silvestres.

9. Coñecer as características principais das plantas, as súas partes e o aproveitamento que o home fai delas, a partir de árbores e outras plantas mais comúns no seu medio.

10. Distinguir as prendas de vestir utilizadas en cada estación.11. Coñecer a sucesión dos meses do ano e dos días da semana.12. Valora-las festas mais significativas do ano e as actividades que conlevan: O

Magosto, O Nadal, O Entroido.13. Valorar os regalos como demostración de afecto.14. Ordenar temporalmente os membros da súa familia e coñecer o vocabulario das

relacións de parentesco na familia.15. Presentar actitudes e condutas non sexistas en relación coas tarefas

domésticas encomendadas.16. Enunciar as partes externas e internas dunha casa, diferenciando a variedade de

vivendas en función da súa forma e dos materiais empregados na súa construción.

20

17. Identificar as actividades laborais mais características do seu entorno próximo: as profesións e valora-la actividade escolar como unha mais do traballo.

18. Familiarizarse co uso dos medios de comunicación como fonte de información útil para o coñecemento do entorno próximo e como fonte de comunicación interpersoal.

19. Coñecer dunha maneira somera a evolución da maneira de vivir do home ó longo da historia e as súas principais aportacións e inventos.

20. Identificar a súa pertenza a unha Localidade, Comunidade Autónoma e Estado, valorando e respectando as características culturais e tradicionais propias de cada Comunidade Autónoma.

21. Explorar e observar as características físicas da auga e os seus cambios do, uso e utilidade.

22. Iniciar a Educación Vial.

CONTIDOS1.- COÑECEMENTO PERSOAL E AUTONOMÍA NO MEDIO Conceptos:- Aparato locomotor e localización dos sentidos.- Os procesos de crecemento e transformación do corpo (peso, talla,

dentición).- Factores e prácticas sociais que favorecen ou perturban a saúde (deporte,

descanso, tabaquismo, contaminación, ocio e diversións).- Usos e costumes na alimentación e as súas repercusións sobre a saúde.- Actividades destinadas o propio coidado persoal en relación coa

alimentación, a hixiene, o vestido, e os obxectos de uso individual.- Obxectivos xerais: 1 e 2.

Procedementos:- Exploración e observación do obxectos e situacións utilizando tódolos

sentidos.- Recollida e elaboración de informacións sobre usos e costumes do coidado

persoal.- Análise das repercusións de determinadas prácticas e actividades sociais

sobre o desenvolvemento e a saúde (hixiene bucal, dieta).- Utilización de técnicas de consulta e interpretación de

guías e modelos anatómicos para a identificación dos sentidos e do aparato locomotor.

- Dominio das habilidades e recursos para realizar algunhas tarefas domésticas.

- Obxectivos xerais: l e 2.

Actitudes:- Sensibilidade cara a limpeza e o coidado persoal.- Adopción de hábitos de limpeza, de saúde, de alimentación san e de

prevención de enfermidades.- Aceptación das posibilidades e limitados do propio corpo nos aspectos

sensorial, motor e de crecemento.- Respecto polas diferenzas derivadas dos distintos aspectos de crecemento, e

desenvolvemento corporal (estatura, peso, diferenzas sexuais, cor da pel e das derivadas de enfermidades físicas e psíquicas).

21

- Obxectivos xerais: 1 e 2.

2.- ORGANIZACIÓN DA SOCIEDADE.

Conceptos:- Convivencia e organización social.- A familia (membros, relación de parentesco, tipos de organización familiar,

tarefas e responsabilidades para cada membro).- O grupo da clase, xogos, os compañeiros e os amigos.- Obxectivos xerais: 5,6 e 8.Procedementos:- Realización de entrevistas e cuestionarios para obter información sobre o

funcionamento de diferentes organizacións e grupos sociais e sobre as opinións e intereses dos seus membros.

- Dramatización e simulación da cooperación e dos conflitos entre grupos sociais e culturais.

- Iniciación as regras de funcionamento do grupo e clase (turnos de palabra, exposición de opinións) como instrumento de participación nas decisións colectivas e resolución de conflitos.

- Obxectivos: 3 e 5.

Actitudes:- Participación responsable na realización das tarefas de grupo (familia, clase,

grupo de iguais).- Participación responsable na toma de decisións de grupo, aportando as

opinións propias e respectando as dos demais.- Respecto dos acordos e decisións tomados en asemblea e alcanzados por

medio do diálogo entre tódolos implicados.- Responsabilidade no exercicio dos dereitos e dos deberes que corresponden

como membro do grupo (na familia,na clase e na escola).- Valoración do diálogo para soluciona-los problemas de convivencia e os

conflitos de intereses na relación cos demais.- Obxectivos xerais : 2 e 3.

3.- A ACTIVIDADE HUMANA Conceptos:- Profesións máis habituais do entorno. - Profesión e grupos de poboación (segundo o sexo, idade...).- Proceso de extracción, transformación e elaboración do pan.- A publicidade e o consumo dos produtos.- Materiais: orixe e propiedades.- Propiedades dos materiais e usos que

posibilitan (madeira, papel, tecido, plásticos).- Ferramentas utilizadas no traballo cos materiais.- Obxectivos xerais 7 e 10.

Procedementos:- Realización de enquisas e cuestionarios para a recollida de datos sobre

profesións.- Análise da elaboración do pan, desde a extracción das materias que o

compoñen ata o seu consumo.- Discusión de algunhas mensaxes publicitarias ofrecidas polos distintos

medios de comunicación (carteis, radio, televisión).

22

- Identificación e clasificación de materias de uso común, pola súa orixe, propiedades e aplicacións (la, algodón, alimentación, vestido).

- Realización de ferramentas sinxelas de uso común, e de técnicas elementais para a manipulación (recortar, pegar,modelar, coser lixar pintar).


Actitudes:- Sensibilidade e respecto polos costumes e modos de vida de poboacións

distintas da propia.- Valoración dos distintos traballos e profesións e da súa función

complementaria no conxunto da sociedade.- Recoñecemento da existencia de situacións de inxustiza social e

rexeitamento das mesmas.- Actitude crítica ante a promoción de consumo masivo de produtos mediante

a publicidade.- Coidado no uso dos materiais.- Curiosidade por descubri-las posibilidades de uso nos materiais presentes no

entorno.- Sensibilidade ante a necesidade de que os nenos participen de forma

igualitaria na realización de diversas experiencias, rexeitando a división do traballo en función do sexo.

- Obxectivo xeral: 6.

4.- O MEDIO E OS SERES VIVOS

Conceptos:- Características básicas dos seres vivos.- Os animais e as plantas como seres vivos.- Utilidade dos animais e as plantas para as persoas(alimentación e vestido).- As principais plantas e animais do entorno próximo; forma, alimentación- Relaciones alimentarias entre animais e plantas.- As plantas: árbores .arbustos e herbas.- Algúns animais do entorno: forma e alimentación.- Importancia dos animais e das plantas para as persoas.- Obxectivos xerais: 4 e 11.

Procedementos:- Observación e rexistro do crecemento de plantas , do desenvolvemento e

formas de vida de animais domésticos.- Mantemento de terrarios, acuarios e gaiolas.- Iniciación as técnicas de coleccionismo (foliar, herbario).- Obxectivos xerais: 3 e 11.

Actitudes:- Interese pola observación e o estudio dos seres vivos.- Respecto polos animais e plantas.- Responsabilidade no uso e mantemento dos instrumentos de observación e

dos materiais de traballo.- Obxectivo xeral: 11.

5.- OS ELEMENTOS FÍSICOS.

23

Conceptos:

- O tempo atmosférico, (nubes, chuvia, sol, vento).- Instrumentos de medida (muíño, cataventos ou veleta, papaventos ou

cometa).- As rochas e o sol.- Características físicas da auga (cor, olor, sabor).- Os usos da auga (consumo, regadío, hixiene).- Actividades humanas e contaminación da auga.- O eco de día : traxectoria do sol, a sobra dos obxectos, as nubes.- O ceo de noite: algunha fase do ciclo lunar, estrelas.- A sucesión do día e da noite.- As Estacións.- Obxectivos xerais: 4 e 11.

Procedementos:- Realización de experiencias sinxelas para estuda-las propiedades físicas do

aire, a auga, algunhas rocas e minerais.- Realización e interpretación de cuestionarios sinxelos e entrevistas sobre os

usos humanos do aire da auga.- Obxectivos xerais: 4 e 11.

Actitudes:- Sensibilidade e respecto pola conservación do medio físico.- Valoración da auga como un ben precioso e escaso e o uso responsable da

mesma.- Obxectivos xerais: 9 e 10.

6.- O EQUILIBRIO NA NATURALEZA.

Conceptos:- Elementos que configuran a paisaxe natural do entorno próximo: o clima, a

vexetación e a fauna.- Elementos que caracterizan a vexetación e a fauna no entorno próximo.- Adaptación ó medio e modificación do mesmo polas persoas (a vivenda).- Algunhas diferenzas entre a paisaxe rural e a urbana.- Obxectivos xerais: 4 e 11.

Procedementos:- Observación da paisaxe e dos elementos que a configuran.- Confección de maquetas, croques e debuxos a partir da observación.- Elaboración e interpretación de planos sinxelos utilizando os signos

convencionais.- Obxectivos xerais. 4 e 11.

Actitudes:- Sensibilidade e respeto pola conservación da paisaxe.- Obxectivo xeral:9

24

7.- A VIDA COTIA Conceptos:- Aspectos básicos do tempo histórico (antes, despois, agora, maná, tarde,

hoxe).- As unidades de medida temporais (día, semana, mes, ano).- Fontes orais, escritas, visuais, audiovisuais e materiais para a reconstrución

da historia persoal.- Obxectivos xerais 3 e 7.

Procedementos:- Elaboración de cuestionarios e realización de entrevistas para recoller

testemuños directos dos nosos antepasados.- Recollida, arquivo e clasificación de diversos documentos históricos

relativos á historia persoal e familiar (fotografías, documentos familiares).- Obxectivos xerais: 3 e 8.

Actitudes- Sensibilidade e interese polos costumes, tradicións e folclore do entorno

próximo.- Valoración e respecto polos costumes e formas de vida dos antepasados.- Obxectivo xeral :9.

8.-O MUNDO ACTUAL. Conceptos:- O ocio e o tempo libre.- As manifestacións culturais: xogos, festas e costumes populares.- Os medios de comunicación de masas: prensa, radio, televisión, cine, vídeo.- O ordenador.- Os medios de comunicación interpersoais: correo, teléfono .- Redes e infraestruturas de transporte: estradas, ferrocarrís, portos,

aeroportos.- Medios de transporte.- Obxectivos xerais.3 e 8.

Procedementos:- Elección de actividades de ocio de forma autónoma e creativa.- Manexo de aparatos sinxelos de comunicación (teléfono, cámara

fotográfica, magnetófono, proxector, vídeo) coa fin de recoller ou transmitir informacións.

- Obxectivo xeral: 8

Actitudes:- Participación en actividades lúdicas de ocio que se organicen no seu propio

entorno.

25

- Comportamento respectuoso coas persoas sendo tolerantes coa súa maneira de proceder.

- Sensibilidade ante as manifestacións culturais do noso pobo.-Valoración dos medios de transporte colectivos, respecto das normas establecidas para o seu uso.


9.-A HUMANIDADE E A ENERXIA.

Conceptos:- Máquinas e aparatos presentes na casa, na escola, nas tendas....- Máquinas de un ou dous operadores en función do movemento e da forza

(eixe, roda, rampa, polea).- Idea intuitiva de que a enerxía é necesaria para que funcionen as máquinas.- Obxectivo xeral: 10

Procedementos:- Observación, manipulación (desmontar e montar) e análise do

funcionamento de máquinas sinxelas do entorno habitual.- Identificación de operadores parciais (eixe, rampa, roda no entorno habitual.- Obxectivo xeral 10.

Actitudes:- Curiosidade e interese por descubrir como están feitas as máquinas do

entorno habitual.- Valoración das máquinas do entorno habitual como construcións humanas

destinadas a satisface-las necesidades das persoas e mellora-la súa calidade de vida.

- Respecto das normas de uso, seguridade e mantemento do manexo de ferramentas, aparatos e máquinas.

- Valoración das habilidades manuais implicadas no manexo de ferramentas, aparatos e máquinas.


CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1.- Realizar observacións, seguindo un guión previamente elaborado e utilizando tódolos sentidos, para describi-las características observables que se manifesten de forma regular nos elementos do seu entorno social.

2.- Usara axeitadamente as nocións temporais que expresan duración, sucesión e simultaneidade (onte, hoxe, maña, antes de, despois de, mentres, ó mesmo tempo que) para situar na liña do tempo os feitos e cambios relacionados coa súa experiencia persoal.

3.- Usar axeitadamente as nocións espaciais (arriba, abaixo, diante-detrás, dentro-fóra, preto-lonxe) para describir, localizar e relaciona-la súa situación no espazo e dos obxectos que hai nel.

4.- Aplica-los criterios que lle permitan, ante a presenza de varios obxectos, decidir se son vivos ou non vivos.

26

5.- Describi-los traballos e profesións máis habituais das persoas do seu entorno no ámbito familiar, escolar e profesional.

6.- Realizar con soltura as operacións de cortar, coser, perforar, enroscar, desenroscar, pegar e pregar para explorar, manipular e construír obxectos, empregando os materiais e as ferramentas axeitadas.

7.- Practicar hábitos elementais de saúde, hixiene e descanso, e recoñecer que determinadas prácticas sociais favorecen ou prexudican a saúde.

6.1.2.- MATEMÁTICAS.

OBXECTIVOS

1. Dominar o sistema de numeración decimal.2. Ler, escribir, manexar e contar números ata o 999.3. Realizar equivalencias entre unidades, decenas e centenas.4. Coñecer e manexar operacións elementais de cálculo (algoritmos, suma e resta

"levando"), con números de días e tres cifras.5. Chegar á comprensión da multiplicación a partir de suma de sumandos iguais.

Aprende-la táboa de multiplicar ata o 5.6. Resolver sinxelos problemas da vida cotia aplicando os algoritmos estudados con

números que non sobrepasen a centena.7. Presentar a resolución dos problemas de xeito que se demostre a comprensión a

realizar e explicando o resultado final sen limitarse a poñelo con cifras.8. Exercitar o cálculo mental con números pequenos.9. Realizar series crecentes e decrecentes, con números seguidos ou alternos con

unidades, decenas e centenas.10. Resolver mentalmente problemas sinxelos con cantidades pequenas.11. Coñecer e utilizar, de forma experimental, as medidas de tempo: día, mes e ano.12. Calcular o dobre e a metade de cantidades pequenas.13. Experimentara propiedade conmutativa da suma e da multiplicación.14. Coñecer e utilizar, de forma experimental, as medidas d® lonxitude, peso e

tempo.15. Coñecer unidades monetarias ata a moeda de 500 ptas, contando cantidades de

diñeiro que impliquen o uso de moedas diferentes.16. Acadar un progresivo dominio dos conceptos espaciais.17. Recoñecer no entorno obxectos e espazos con diferentes formas xeométricas:

rectangulares, triangulares, circulares, cúbicas e esféricas, e debuxar esas figuras e corpos xeométricos.

CONTIDOS

1.- NÚMEROS E OPERACIÓNS

Conceptos:- Números naturais ata as centenas.

27

- Necesidade e funcións dos números:contar, medir, ordenar, expresar cantidades e particións.

- Relacións entre os números(maior que,, menor que, igual a) e símbolos para exprésalas.

- Grafía dos números naturais ata as centenas.- Valor de posición das cifras e regras de formación dos números.- Relación entre cardinais e ordinais ata a decena.- As operacións de suma, resta, multiplicación e división.-Situacións nas que

interveñen estas operacións: a suma como unión e incremento; a resta como diminución, comparación e complemento; a multiplicación como suma abreviada; a división como reparto.

- Proporcionalidade (dobre, triplo, metade).- A identificación das operacións inversas(suma e resta).- Símbolos e operacións.- Correspondencia entre linguaxe verbal, representación gráfica e notación

numérica.- Algoritmos para efectua-las catro operacións con números naturais.- Obxectivos xerais: 1,2,4 e 8.

Procedementos:

- Utilización de diferentes estratexias para contar de maneira exacta e de maneira aproximada.

- Lectura de números naturais ata as centenas en diferentes contextos.- Composición e descomposición de números.- Utilización sinxela do sistema monetario e algunhas equivalencias.- Formulación e comprobación de conxecturas sobre a regra que sigue unha

serie ou clasificación de números e construción de series e clasificacións de acordo cunha regra establecida.

- Utilización de diferentes estratexias para resolver problemas numéricos e operatorios moi simples.

- Explicación do proceso seguido na realización de cálculos e na resolución de problemas numéricos ou operativos.

- Representación matemática dunha situación utilizando sucesivamente diferentes linguaxes(verbal, gráfico e numérico) e establecendo correspondencias entre os mesmos.

- Estimación do resultado dun cálculo e valoración de si unha determinada resposta numérica é ou non razoable.

- Automatización dos algoritmos para efectua-las operacións de suma e resta; utilización do algoritmo da multiplicación e iniciación da división.

- Elaboración de estratexias persoais de cálculo mental; suma e resta con números de dúas cifras, multiplicación por unha cifra e división como reparto sinxelo.

- Utilización da composición e descomposición de números; asociatividade e conmutatividade.

- Identificación de problemas da vida cotiá nos que intervén unha das catro operacións, distinguindo a posible pertinencia e aplicabilidade de cada unha delas.

- Utilización de instrumentos elementais de cálculo (ábaco, regretas).- Obxectivos xerais: 1,2, 3, 4 e 8.

Actitudes:- Curiosidade para indagar e explorara-lo significado de códigos numéricos.- Curiosidade e interese polas informacións e mensaxes de natureza numérica,

apreciando a utilización dos números na vida cotiá.

28

- Rigor na utilización precisa de símbolos numéricos e das regras dos sistemas de numeración.

- Gusto pola presentación ordenada dos cálculos e dos resultados.Perseveranza na busca de solucións dun problema.

- Obxectivos xerais: 3,7 e 8.

2.-A MEDIDA. Conceptos:

- Necesidades e funcións da medición.- Recoñecemento e identificación dalgunhas magnitudes.- Comparación elemental e unidades corporais.- Unidades elementais de

medida do sistema métrico decimal: lonxitude(metro), capacidade:(litro) e masa:(quilogramo).

- Fraccións destas unidades: cm. 1/21 e 1/41; 1/2 kg e 1/4 kg.- Unidades de medición do tempo:(mes, semana, día, hora).- Unidade monetaria, a peseta (moedas de 1,5, 10, 25, 100, 200, e 500

pesetas; billete de 1000 pesetas).- Obxectivos xerais: 1,3 e 4.

Procedementos:

- Utilización dalgúns instrumentos de medida convencionais sinxelos (regra sinxela, reloxo, balanza de lectura directa).

- Utilización de estratexias e instrumentos de medida naturais (palmo,man, pe, brazo, dedos).

- Construción de aparatos de medida sinxelos para efectuar medicións directas de lonxitudes e capacidades.

- Elaboración e utilización de estratexias persoais para levar a cabo estimacións de medidas en situacións naturais.

- Toma de decisións sobre as unidades de medida máis adecuadas, en cada caso, atendendo ó obxectivo de medición.

- Explicación oral do proceso seguido e da estratexia utilizada na medición.- Obxectivos xerais: 1,3 e 4.

Actitudes:- Valoración da importada das medicións e estimacións na vida cotiá.Interese

en utilizar con coidado diferentes instrumentos de medida e empregar unidades adecuadas.

- Gusto pola precisión adecuada na realización de medicións.- Curiosidade e interese en describi-la medida dalgúns obxectos e tempos

próximos.- Obxectivos xerais: 1 e

3.- ORGANIZACIÓN E REPRESENTACIÓN DO ESPACIO Conceptos:- Situación dun obxecto no espazo.- Distancias.desprazamento e xiros á dereita e a esquerda.- Representación elemental do espazo: planos e maquetas.- A regra como instrumento de debuxo.- Obxectivos xerais: 4 e

29

Procedementos:- Descrición da posición e situación dun obxecto no espazo con relación a un

mesmo.- Elaboración e lectura de sinxelos croques de itinerarios (xogos de pistas) e

maquetas.- Utilización da regra como instrumento de debuxo.- Obxectivos xerais 4 e 8

Actitudes:.- Interese e gusto pola descrición precisa de situacións, orientacións e

relacións espaciais, utilizando a linguaxe xeométrica básica.- Valoración da utilidade dos sistemas de referencia e da representación

espacial nas actividades cotiás.- Sensibilidade e gusto pola elaboración e pola representación coidadosa de

planos, maquetas e construcións.- Obxectivos xerais: 4 e 8.

4.- AS FORMAS NO ESPACIO. Conceptos:- Formas planas: triángulos, cuadriláteros, pentágono e círculo.- Formas no espazo: cubo, prisma, esfera e pirámide.- Obxectivos xerais: 5 e 7.

Procedementos:

- Descrición da forma de obxectos familiares utilizando axeitadamente o vocabulario xeométrico básico.

- Construción , sen datos, de figuras xeométricas planas (polígonos e círculo).- Comparación e clasificación de figuras planas e corpos xeométricos

empregando distintos criterios.- Formación de figuras planas a partir doutras, por composición e

descomposición (tangram, xeoplano).- Obxectivo xeral: 5.

Actitudes:

- Curiosidade e interese en identificar formas e relacións xeométricas nos obxectos do entorno.

- Interese e perseveranza na busca de solucións a situacións problemáticas relacionadas coa organización e utilización do espazo.


B.- ORGANIZACIÓN DA INFORMACIÓN. Conceptos:- Características e funcións da representación gráfica global de información,

aspectos máis importantes, etc.).- Tablas, frecuencias.- Obxectivos xerais: 6 e 8.

30

Procedementos:

- Exploración sistemática, descrición verbal e interpretación dos elementos significativos de gráficos sinxelos relativos a fenómenos familiares.

- Recollida e rexistro de datos sobre obxectos, fenómenos e situacións familiares utilizando técnicas elementais de enquisas, observación e medición.

- Formación de figuras planas a partir doutras por composición e descomposición (tangram, xeoplano).

- Obxectivo xeral. 5

Actitudes:

- Disposicións favorables para a interpretación e produción de informacións e mensaxes que utilizan unha forma gráfica de representación.

- Valoración da expresión da linguaxe gráfica de representación.- Valoración da expresividade da linguaxe gráfica como forma de representar

moitos datos.- Apreciación da limpeza, o orde e a precisión na elaboración e representación

de gráficos e tablas.- Obxectivos xerais: 6 e 8.


1.- Utiliza-los algoritmos da suma, a resta e a multiplicación con números de unha, dúas e tres cifras, para resolver problemas sinxelos relacionados con obxectos e feitos en situacións da vida cotiá.

2.- Contar, ler e escribir números hasta 1.000, utilizando os seus coñecementos sobre o valor que indica a posición da cifra.

3.- Comparar cantidades pequenas tanto estimando como contando, así como interpretar e expresa-los resultados da comparación.

4.- Medir obxectos, espazos e tempos familiares con unidades de medida naturais e convencionais (quilo, metro, centímetro; litro, mes, semana, día e hora), empregando os instrumentos o seu alcance pertinentes en cada caso.

5.- Recoñecer no espazo en que se move, liñas abertas e cerradas, formas rectangulares, triangulares, circulares, cúbicas e esféricas.

6.- Defini-la situación dun obxecto no espazo e en relación a si mesmo, utilizando os conceptos de esquerda-direita, diante-atrás, arriba-abaixo e proximidade e lonxanía.

31

6.1.3.- ÁREA DE LINGUA CASTELÁ.

OBXECTIVOS

1. Valorar e estima-la Lingua Castelá facendo uso dela con normalidade en tódalas situacións de comunicación.

2. Respectar aqueles interlocutores que utilicen unha lingua diferente.3. Distinguir e pronunciar tódolos sons (fonemas correctamente).4. Comprender e utilizar adecuadamente o vocabulario apropiado á idade (traído

e aprendido), en diferentes situacións.5. Saber expresar con claridade, ordenada e coherentemente, as vivencias, ideas,

observacións, sentimentos, tanto os propios como os adquiridos.6. Escoitar e comprender a expresión oral dos demais.7. Manter diálogos con coherencia e respecta-las normas elementais que fan

posible o diálogo e o intercambio comunicativo.8. Ler frases e textos e saber expresa-lo contido das lecturas (lectura comprensiva

e expresiva).9. Adquirir unha caligrafía clara, limpa, ordenada, respectando marxes,

ringleiras, e coidando as presentacións dos trabados.10. Consegui-lo dominio das normas ortográficas naturais. Uso das maiúsculas,

mp, mb, r, rr, puntuación, za, zo, zu, ce, ci, ca, co, cu, que, qui, mediante copias, ditados, composición de frases, contos, etc.

11. Iniciarse na adquisición do hábito e o gusto pola lectura.12. Manifestar unha actitude coidadosa cara os libros e outros materiais escritos.13. Concentrarse na lectura individual e silenciosa.14. Compoñer por escrito, de forma ordenada e coherente, ideas, vivencias, feitos

reais e fantásticos.15. Ilustrar adecuadamente as expresións escritas realizadas.16. Pasar á linguaxe escrita as creacións orais.17. Iniciarse na adquisición dun ritmo poético que permita ó alumno/a compoñer e

expresa-los sentimentos.18. Adquirir idea de rima, ritmo para compoñer poemas sinxelos.19. Afacerse a recitar poemas curtos e memorizalos.20. Compoñer frases a partir dunha ou dúas palabras dadas.21. Compoñer textos curtos.22. Compoñer diálogos breves e adiviñas.23. Realizar un xornal de aula.24. Iniciarse na redacción de cartas.25. Expresar palabras que conteñan as sílabas: za, zo.zu.ce, ci, ca, co, cu, que, qui.26. Escribir palabras con II, ou y.27. Discriminar palabras con r ou rr.28. Resumir textos lidos.29. Iniciarse na descrición de persoas, animais, ou obxectos coñecidos.

32

CONTIDOS

1.- USOS E FORMAS DA COMUNICACIÓN ORAL Conceptos:

- Situacións de comunicación oral diversas: entaboar unha relación amistosa, narrar, describir, imaxinar ,xogar con palabras.

- Formas básicas adecuadas as distintas situacións: vocabulario e entoación.- Elementos lingüísticos e non lingüísticos da comunicación oral:

pronunciación, ritmo, entoación; xesto, postura e movemento corporal.- Obxectivos xerais: 2,3,e,4.

Procedementos:

- Utilización da habilidades lingüísticas e das regras propias de intercambio comunicativo cos amigos, compañeiros de clase, profesores e outras persoas do colexio.

- Utilización adecuada das normas , recursos e estratexias para o intercambio comunicativo fluído: espontaneidade, orden, adecuación da resposta á pregunta.

- Participación en situacións comunicativas con atención, concentración e respecto á quenda de palabra.

- Evocación de sentimentos, experiencias e coñecementos relevantes como base da comprensión oral.

- Comprensión das ideas relevantes (directas e explícitas) de textos orais. - Producións de textos referidos a distintas intencións e situacións

comunicativas: expresar vivencias, informar, describir, imaxinar.etc.- Organización das ideas principais e das súas relacións. Secuencia narrativa.- Adecuación da entoación e o vocabulario a unha situación concreta.- Obxectivos xerais: 2,3, 4 e 8.

Actitudes:

- Valoración da linguaxe oral como instrumento para satisface-las propias necesidades de comunicación oral.

- Interese e gusto por participar en situacións de intercomunicación oral.- Sensibilidade e respecto diante das aportacións dos demais.- Sensibilidade diante de situacións que reflictan discriminación sexual, racial

ou social.- Aprecio e gusto por utilizar recursos de comunicación non lingüísticos.- Sensibilidade cara o aspecto lúdico e creativo da linguaxe oral.- Obxectivo xeral.3.

2.- O TEXTO ORAL. Conceptos:- O texto oral como transmisor de temas e vehículo de emocións nun contexto

cultural concreto.- Textos de tradición oral: cancións, contos, refráns, trabalinguas,

adiviñas.etc.- Textos non literarios: diálogos, publicidade en televisión, exposicións

breves.etc.- Aspectos formais do texto oral: vocabulario adecuado, recursos

expresivos(xesto, movemento), pronunciación, entoación, ritmo.

33

- Compoñentes básicos do texto oral:sons, sílabas e grupos fónicos expresivos.

- Obxectivos xerais: 2,3 e 6. Procedementos:

- Comprensión do contido de textos oráis atendendo á entoación e o ritmo.- Resume das ideas esenciais do texto oral. Situación e secuencia no espazo e

no tempo.- Memorización e recitación de poemas sinxelos.- Dramatización de textos literarios sinxelos e de situacións cotiás.- Produción de textos orais: poemas, contos, anuncios.etc.- Iniciación ó análise de textos modelo.- Exploración das posibilidades expresivas da linguaxe oral.- Obxectivos xerais:2,3,e 6.

Actitudes:

- Valoración e interese polos textos literarios da tradición oral.- Sensibilidade estética para capta-los elementos imaxinativos da linguaxe

oral.- Interese e gusto pola utilización dos diferentes recursos expresivos.- Obxectivos xerais:5 e 6.

3.- LECTURA E ESCRITURA

Conceptos:- Necesidade da comunicación escrita en diferentes situacións.- A linguaxe escrita como medio de disfrute, información e ocio.- A linguaxe escrita como instrumento de comunicación con interlocutores

alonxados no espazo e no tempo (cartas, contos, noticias, mensaxes, etc.).- Os medios de comunicación nos que se representa a linguaxe escrita: libros,

carta, carteis.- Correspondencias fonemas grafías e as súas agrupacións. Ortografía natural.- Liñalidade, dirección e sentido da escritura.- Obxectivos xerais. 2, 4 e 7-

Procedementos:

- Interrelación entre os códigos oral e escrito.- Correspondencia fonemas-grafías e as súas agrupacións. Discriminación

fonética, auditiva e articulatoria. Discriminación visual das letras do código escrito. Son-grafía, grafía-son.

- Interpretación das ideas principais dun texto a partires das súas experiencias, sentimentos e ideas relevantes (carteis, notas, etiquetas, instrucións). Compresión do sentido global e dos detalles concretos. Anticipación e comprobación das expectativas formuladas ó longo do proceso lector a través dos debuxos, títulos, índices, etc.

- Pronunciación e interpretación de tildes e signos de puntuación para dar sentido e expresividade á lectura dun texto.

- Articulación correcta dos sons da lingua e das súas agrupacións.- Pausas e ritmo da lectura dos textos.- Pronunciación de unidades con significado en situacións de comunicación

concretas.- Expresión de ideas e intereses con claridade e orde.- Obxectivos xerais: 2,4,7 e 10.

34

Actitudes:

- Valoración da linguaxe escrita como instrumento necesario para desenvolverse na vida cotiá.

- Valoración dos textos escritos como fonte de pracer e diversión.- Valoración das producións escritas propias e alleas.- Esforzo nas realizacións das producións propias.- Valoración da claridade, orde e limpeza das producións propias e alleas.- Coidado e respecto polos libros como patrimonio de todos.- Actitudes de comunicación: atención a mensaxe, abstracción do fondo e a

forma, reflexión e relación entre mensaxe e vida.- Obxectivos xerais: 2 e 5.

4.- O TEXTO ESCRITO. Conceptos:- O texto escrito como fonte de diversión , pracer entretemento e información.- Diversas intencións comunicativas: narrar, describir, expresar sentimentos,

informar.- Vocabulario adecuado á situación comunicativa. Estrutura da oración con

sentido completo.- Ortografía natural e normas arbitrarias, pero fixas (bl).- Textos literarios, poemas, contos, refráns, adiviñas.- Textos non literarios: rótulos, receitas, carteis, anuncios.- A linguaxe escrita e outros elementos non lingüísticos do texto escrito:

fotografías, ilustracións.- A biblioteca: uso, organización.- Obxectivos xerais: 5 e 6.

Procedementos:

- Compresión de textos escritos a partires das propias experiencias, sentimentos, ideas relevantes. Relación texto-realidade (imaxinación sensorial, relacións léxicas,relacións emotivas, creatividade).

- Produción de textos escritos para recoller información (cuestionarios previamente elaborados, organización da clase, acordes, regras, xogos sinxelos, etc.)

- Organización do texto de cordo cunha secuencia lóxica (relacións espacio-temporais).

- Utilización das formas adecuadas (estrutura da oración, vocabulario ortografía natural).

- Utilización da biblioteca, iniciación de regras sinxelas de organización (cores, coleccións) e préstamos (listas).


Actitudes.

- Valoración do texto escrito como medio de diversión e entretemento e información.

- Iniciativa e voluntariedade da lectura.- Gozo na lectura e relectura dos textos favoritos.- Valoración do texto literario escrito.Interese pola lectura de contos e poemas

como fonte de pracer.- Sensibilidade cara os sentimentos e experiencias reflectidas polos autores.- Actitude crítica diante de carteis, anuncios e contos que denoten

discriminación sexual, racial ou social.

35

- Interese polo uso das bibliotecas. Iniciación o coñecemento das normas de utilización e respecto das mesmas.

- Interese por participar nos comentarios colectivos das lecturas.- Obxectivos xerais: 1 e 5.

5.- ANÁLISE E REFLEXIÓN SOBRE A PROPIA LINGUA.

Conceptos:

- A linguaxe verbal como instrumento de comunicación.- Diferenzas entre texto oral e texto escrito.- A oración simple como unidade de significado. As concordancias de xénero

e número.- A palabra. Clases de palabras: nomes, adxectivos, verbos, determinantes,

nexos.- Sentido propio das palabras. Familias léxicas, sinonimia e antonimia.- Ortografía da oración: separación de palabras, maiúsculas, orde nas palabras

e na oración, puntuación.- Ortografía natural. Normas de ortografía arbitrarias, perofixas (bl,

br.mp.mb) - Obxectivos xerais: 1,4,7.

Procedementos:

- Manipulación das estruturas da lingua: oración simple, palabra.- Identificación das normas sintácticas, morfolóxicas e ortográficas para

producións verbais: correspondencias directas morfema-grafía, signos de puntuación (punto, interrogación, exclamación), orde de palabras na frase, concordancias de xénero e número, ortografía natural e de regras arbitrarias pero fixas(bl, br, mb, mp)


Actitudes:

- Valoración da linguaxe como instrumento primordial da comunicación humana.

- Aceptación e respecto na aplicación das normas da lingua.- Obxectivo xeral: 3.

6.-SISTEMAS DE COMUNICACIÓN VERBAL E NON VERBAL. Conceptos:- Tipos de mensaxes: publicidade en televisión, dramatizacións.- Formas nas que se manifestan estas mensaxes: carteis, ilustracións, cómics,

historietas, televisión, radio.- Sistemas e elementos de comunicación non verbal: a imaxe, o son, o xesto,

o movemento corporal; linguaxes específicos para deficientes sensoriais.- Obxectivos xeras: 2, 3 e 4.

Procedementos:

- Comprensión de mensaxes que utilizan a linguaxe verbal e non verbal, carteis, anuncios publicitarios, televisión, sinais de tráfico, outros códigos.

- Comprensión do contido fundamental destas mensaxes.

36

- Produción deste tipo de mensaxes con finalidades comunicativas: carteis para festas, normas de clase, códigos secretos, publicidade, gravacións, dramatizacións.

- Obxectivos xerais: 2,3 e 4.

Actitudes.

- Interese pola produción e comprensión deste tipo de mensaxes.- Iniciación da actitude crítica diante deste tipo de mensaxes e de interese

polas funcións que cumpren.- Obxectivos xerais: 1 e 3.


1.- Participar en situacións de comunicación da actividade cotiá (propoñer temas, dar opinións, formular preguntas...) e respecta-las normas elementais que fan posible tal intercambio (quendas de palabra, escoltar e respecta-las opinións dos demais, etc.)

2.- Capta-lo sentido das ideas esenciais de textos orais sinxelos (relatos, gravacións de radio.e televisión, instrucións, cancións, contos, outros textos literarios de tradición oral...) e as principais relacións que se establecen entre elas.

3.- Memorizar e reproducir textos orais sinxelos (poemas, cancións, adiviñas, trabalinguas, outros textos literarios de tradición oral...) empregando a pronunciación, o ritmo e a entoación adecuada en relación co contido do texto.

4.- Relatar vivencias reais ou imaxinadas, en textos orais sinxelos (narracións) empregando as formas básicas da lingua oral (pronunciación, ritmo, vocabulario e estrutura do texto de acordo coa secuencia temporal dos feitos).

6.1.4.- L1NGUA GALEGA.

OBXECTIVOS

1. Valorar e estima-la lingua galega facendo uso dela con normalidade en tódalas situacións de comunicacións.

2. Respectar aqueles interlocutores que utilicen unha lingua diferente.3. Distinguir e pronunciar tódolos sons (fonemas) correctamente.4. Comprender e utilizar adecuadamente o vocabulario apropiado á idades.5. Saber expresar con claridade ordenada e coherentemente, as vivencias,

ideas, observacións, sentimentos.6. Escoitar e comprender a expresión oral dos demais.7. Manter diálogos con coherencia e respecta-las normas elementais que fan

posible o diálogo e o intercambio comunicativo.

37

8. Ler frases e textos e saber expresar o contido das lecturas, (lectura comprensiva e expresiva).

9. Adquirir unha caligrafía clara, limpa, ordenada, respectando marxes, ringleiras, e coidando a presentación do traballo.

10. Conseguir o dominio das normas ortográficas naturais: Uso das minúsculas, mp, mb, r, rr, za, zo, zu, ce, ci, ca, co, cu, que, qui, puntuación, mediante copias, ditadas, composición de frases, contos, etc,.

11. Iniciarse na adquisición do hábito e gusto pola lectura.12. Manifestar unha actitude coidadora cara os libros e outros materiais escritos.13. Concentrarse na lectura individual e silenciosa.14. Compoñer por escrito de forma ordenada e coherente ideas, vivencias, feitos

reais e fantásticos.15. Ilustrar adecuadamente as expresións escritas realizadas.16. Pasará linguaxe escrita as creacións orais.17. Adquiri-la idea de rima, ritmo e compoñer poemas sinxelos.18. Afacerse a recitar poemas curtos e memorizalos.19. Compoñer frases a partir dunha ou dúas palabras dadas.20. Compoñer textos curtos.21. Compoñer diálogos breves e adiviñas.22. Realizar un xornal de aula.23. Iniciarse na redacción de cartas.24. Expresar palabras que conteñan sílabas za, zo, zu, ce, ci, ca, co, cu, que, qui,

cha, xa.25. Discriminar palabras con r ou rr.26. Resumir textos lidos.27. Iniciarse na descrición de persoas, animais, ou obxectivos coñecidos.28. Intentar que a lingua escrita non reflicte a gheada da lingua oral.

CONTIDOS

1.- LINGUA E SOCIEDADE. Conceptos:

- Situacións de comunicación oral diversas: narrar, describir, imaxinar, xogar coas palabras, entaboar relacións amistosas.

- Formas básicas as distintas situacións: entoación e vocabulario.- Elementos lingüísticos e non lingüísticos da comunicación oral:

pronunciación, ritmo e entoación. xesto, postura e movemento corporal.- A convivencia do galego nas súas formas dialectais, entre elas e co castelá.- A valoración do propio e o ríspeto do alleo. - Normalización lingüística da fala a nivel escolar e familiar.- A comunicación oral, características: lugar e momento da comunicación,

tema, intencionalidade,etc.- A comunicación oral, intencións comunicativas: exposición sobre sentido,

ironía, retranca, etc.

38

Procedementos:

- Emprego da lingua de acordo coas particulares necesidades comunicativas que se suscitan no contexto dos alumnos.

- Manipulación de mapas co obxecto de visualizar e familiarizarse con diferentes fenómenos lingüísticos.

- Observación dos diversos comportamentos lingüísticos presentes na vida social do entorno.

- Utilización das habilidades lingüísticas e das regras propias do intercambio comunicativo cos amigos, profesores, familia, etc.

- Utilización adecuada das normas, recursos e estratexias para o intercambio comunicativo fluído: espontaneidade, orde, adecuación da resposta á pregunta.

- Participación en situacións comunicativas, con atención, concentración e respecto á quenda de palabra.

- Compresión das ideas relevantes dos textos orais e escritos.Produción de textos referidos a distintas intencións comunicativas: expresar vivencias,informar, describir, imaxinar...

- Organización das ideas principais e as súas relacións. Secuencia narrativa.- Adecuación da entoación a unha situación concreta.- Utilización do xesto e do movemento corporal.

Actitudes:

- Valoración dos esforzos individuais, colectivos e institucionais en favor da normalización lingüística.

- Valoración da lingua galega como instrumento cognitivo e medio de comunicación privilexiado, así como elemento configurador da identidade persoal e colectiva.

- Tolerancia coas opcións lingüísticas non coincidentes coa propia.

2.-LINGUA ORAL

Conceptos:

- A lingua oral como instrumento transmisor de temas e vehículo de emocións nun contexto socio-cultural concreto.

- A importancia da tradición oral en Galicia: contos populares, regueifas, paremias, refráns, adiviñas, trabalinguas, cantigas, etc.

- Aspectos formais do texto oral: vocabulario adecuado, recursos expresivos (xesto, movemento), pronunciación, entoación, ritmo.

- Compoñentes básicos do texto oral: son, sílabas e grupos fónicos expresivos.

Procedementos:

- Comprensión de mensaxes orais,interpretando as intencións explícitas (observacións, narracións de feitos, mandatos peticións, etc.) e non explícitas: ironía, retranca, dobre sentido, etc.

- Emprego de discurso coherente eos argumentos dos interlocutores precedentes.

- Emprego de mensaxes orais relacionando a propia experiencia co entorno social e cultural.

39

- Produción de mensaxes orais a partir de modelos preexistentes na literatura oral popular: refráns, ditos enxebres.conxuros, lendas, contos, etc.

- Lectura de textos en prosa -en prosa e en verso- atendendo á dicción, entoación, intensidade de voz, pausas, ritmo, etc.

- Dramatización de textos literarios e non literarios, tendo en conta as posibilidades de improvisación dos alumnos.

- Emisión de xuízos sobre mensaxes orais nos que se detecte a comprensión ou non comprensión dos argumentos do interlocutor

- Síntese das ideas fundamentais dun texto, comprendendo as relacións existentes entre as partes.

- Utilización das producións orais alleas como fonte de información e como modelo posible de organización das propias mensaxes.

- Utilización adecuada de recursos non verbais (acenos, miradas,movementos corporais.etc., como medio eficaz de potencia-la expresividade das mensaxes orais.

- Pronunciación e interpretación de acentos gráficos e signos de puntuación para dar sentido e expresividade á lectura dun texto.

- Articulación correcta dos sons da lingua.- Pausas e ritmo na lectura de textos.

Actitudes:

- Valoración da linguaxe oral como instrumento para satisface-las propias necesidades de comunicación.

- Interese e gusto por participar en situacións de comunicación oral.- Sensibilidade e respecto ante as achegas dos demais e das normas de

interacción verbal.- Sensibilidade diante de temas que denotan discriminación racial, ideolóxica,

relixiosa, lingüística, sexual ou social.- Aprecio e gusto por utilizar recursos non lingüísticos.- Sensibilidade cara o aspecto lúdico e creativo da linguaxe oral.- Valoración e interese polos textos de tradición oral.- Sensibilidade estética por captar os elementos imaxinativos da linguaxe oral.- Interese e gusto pola utilización de diferentes recursos expresivos populares.- Ríspeto razoado polas diferentes variantes(fonéticas, léxicas, morfolóxicas ,

etc.) existentes na lingua oral galega.- Valoración de textos de tradición oral como manifestación dunha cultura

popular propia, na que se poden identifíca-las claves da expresión popular.- Sensibilidade estética perante os elementos imaxinativos, emotivos e

creativos da lingua oral patrimonial.

3.- LECTURA E ESCRITURA

Conceptos:

- Correspondencia entre os fonemas e os grafemas. Ortografía natural.- Entoación, pausas o punto final da frase. Oración simple con sentido

completo.- Peculiaridades da expresión escrita, convencionalismos, dirección,

linearidade, separación de sílabas e palabras, posibilidades de comunicación con interlocutores non presentes, a súa temporalidade, permanencia do texto escrito, fixamento do pensamento, posibilidade de revisión e corrección.

- Diferentes soportes da lingua escrita: libros, cartas, xornais, revistas, etc.

40

- Necesidade da comunicación escrita como medio de diversión, formación e información.

- A linguaxe escrita. A comunicación con interlocutores non presentes. A súa intemporalidade.

- Diferentes tipos de textos escritos: textos literarios( poemas, contos, artigos de xornal...) e non literarios (cartas, folletos, rótulos prospectos, publicidade...).

- As formas locativas na comunicación escrita (narración, exposición, argumentación, diálogo...).

- A linguaxe escrita literaria e non literaria. Elementos non lingüísticos que acompañan os textos escritos: rótulos, receitas, carteis, anuncios, debuxos, gráficos, fotografías, distribución no espazo, tipos de letra, etc.

- A biblioteca escolar, de aula e persoal.- Organización e funcionamento.

Procedementos:

- Asociación da representación gráfica das palabras coas imaxes das realidades representadas.

- Relación entre os códigos oral e escrito.- Correspondencia entre fonemas e grafías. Agrupamento de fonemas, tipos

de letra que os representan na escrita, etc.- Identificación de grafemas e uso recursivos dos mesmos en diferentes

significantes.- Lectura en voz alta de textos de diferentes tipos, atendendo á

correspondencia co que está escrito: articulación precisa cos fonemas, entoación adecuada, acentuación correcta...

- Práctica correcta doutros aspectos da lecto-escritura función das ilustracións, distribución do papel, encadeamento gráfico das letras, tamaño, segmentación das palabras ete.

- Ortofonía: articulación correcta dos fonemas, acentuación, entoación pausas, etc.

- Comprensión de textos escritos a partir de experiencias, coñecementos e sentimentos relevantes, atendendo os signos de puntuación e os diferentes matices semánticos das palabras e das frases.

- Análise de textos escritos de diverso tipo, diferenciando as ideas principais das secundarias, recoñecendo as diversas partes do texto.

- Resume de textos escritos, a nivel elemental.- Formulación de xuízos coherentes sobre os textos lidos.- Manexo adecuado dos instrumentos empregados habitualmente na escritura:

lapis, bolígrafo, tiza... .- Destreza caligráfica e afianzamento progresivo no uso dunha escritura

persoal.- Destreza na escritura sobre diferentes soportes: papel, cuadrícula, dobre

pauta, liso, encerado, cartolina, etc..- Produción de textos escritos diversos atendendo os seguintes aspectos:

organización, claridade e a coherencia; corrección gramatical; propiedade léxica; adecuación do nivel de lingua a situación comunicativa e a propia natureza do texto; presentación clara e ordenada e corrección ortográfica adaptada O nivel.

- Utilización da biblioteca( de aula, do centro, municipal,persoal...) como fonte privilexiada de información e diversión.

Actitudes:

- Disposición favorable para a aprendizaxe da lectura e da escritura.

41

- Perseveranza e esforzo na aprendizaxe das destrezas básicas que fan posible ler e escribir.

- Afección pola lectura de textos de calquera tipo.- Valoración da lingua escrita como cante apropiada para satisface-las

necesidades de formación.- Curiosidade interese polos códigos escritos doutras linguas.- Interese pola lectura como fonte de pracer e como medio de información e

formación e recepción do legado cultural.- Iniciativa e autonomía na selección de lecturas con criterios persoais.- Receptividade para capta-los diferentes elementos (emotivos,

imaxinativos...) que aparecen nos textos literarios.- Valoración e respecto polas normas que regulan o uso dos lugares públicos

dedicados á lectura e o traballo escrito: aula, biblioteca...- Interese pola expresión escrita das propias ideas, experiencias, sentimentos,

valorando a autocorrección.- Coidado e pulcritude na presentación dos escritos.- Interese por participar nos comentarios colectivos das lecturas.- Valoración da tradición literaria como referencia para a creación doutros

textos.

4.- A LINGUA COMO OBXECTO DE REFLEXIÓN. Conceptos:

- A lingua instrumento de comunicación privilexiada.- A lingua como produto socio-cultural sometido a cambios.- O texto e a súa estrutura.Clasificación das palabras.- Significado das palabras: polisemia, homonimia, sinonimia e antonimia.- Norma ortográfica.- Diferenza entre texto oral e texto escrito. - A oración simple como unidade de significado. - As concordancias de xénero enumero.- A sílaba. Formación de sílabas: directas, inversas, trabadas e mixtas.- A palabra. Clases de palabras. Diferenciación implícita de substantivos,

verbos, adxectivos...- Ortografía de oración, separación de palabras, maiúsculas, orde de palabras

na oración, puntuación.- A ortografía natural. Normas arbitrarias pero fixas,

(br,bl,mp,mb).Interferencias galego-castélán.

Procedementos:

- Manipulación de textos, oracións, secuencias, observando as variacións que se derivan dos cambios efectuados.

- Produción de textos, oracións, e secuencias a partir de esquemas dados.- Manipulación de estruturas, oración e palabra.- Emprego de distintos procedementos na formación de palabras:

composición e derivación.- A palabra como xogo.- Recoñecemento e elaboración de familias léxicas e relacións semánticas.- Utilización do dicionario gráfico para a interpretación e asociación de

significado e significante.- Os signos de puntuación(punto, interrogación, exclamación).- Orde de palabras na frase. Concordancia de xénero e número.- Ortografía natural e de regras arbitrarias (bl, br, mp.mb)

42

Actitudes:

- Actitude reflexiva no uso da lingua.- Aceptación das diversas variantes na lingua falada.- Aceptación razoada das regras de funcionamento da lingua.- Valoración da orixinalidade no uso da lingua.- Interese e autoesixencia na elección dun léxico apropiado as necesidades

comunicativas dos alumnos.

5.- LINGUA E MEDIOS DE COMUNICACIÓN.

Conceptos:

- Diferentes tipos de mensaxes segundo as características dos códigos utilizados.

- Soportes empregados para a súa transmisión(Xornais, radio, televisión, cómics, carteis,etc.).

- Clases de mensaxes informativas, de opción, propagandística e publicidade. O proceso de elaboración e transmisión das mesmas.

- A cultura da imaxe: importancia dos elementos icónicos na sociedade actual.- Os elementos de comunicación non verbal: sons, acenos,miradas, cores, etc..

linguaxes específicas para persoas con deficiencias, xordos, cegos....- A lingua en interacción coa música: e coa mímica: recitado, canto,

dramatización, conto....- Os medios de comunicación escritos: xornais, revistas.- A radio. Semellanzas e diferenzas con outros medios.- Os medios de comunicación baseados na interacción entre códigos verbais,

icónicos e outros. cine, televisión, cómic.etc. as diferentes linguaxes específicas

Procedementos:

- Utilización dos diferentes medios de comunicación como fonte de información, formación e entretemento.

- Uso práctico dos diferentes medios de comunicación, reparando nas súas linguaxes específicas.

- Comprensión de mensaxes que utilizan a linguaxe verbal e non verbal: carteis, anuncios publicitarios, televisión, sinais de tráfico, outros códigos.

- Produción deste tipo de mensaxes con finalidades comunicativas: carteis para festas. códigos secretos, publicidade, gravacións, dramatizacións, xogos.

Actitudes .

- Recoñecemento da importancia dos medios de comunicación social, tendo en conta a súa incidencia e os efectos que producen.

- Interese pola produción individual e colectiva, de mensaxes expresadas a través de códigos non verbais e de técnicas e linguaxes dos diferentes medios de comunicación.

- Introdución á análise crítica das mensaxes publicitarias.- Sensibilización sobre a necesidade de medios de comunicación en lingua

galega.

43


A avaliación da lingua galega debe ter en conta os criterios xerais de avaliación sobre todo no seu aspecto formativo e tamén as actitudes manifestadas polos nenos-as con respecto ó uso diario do galego, xa que iso pode contribuír a acada-los obxectivos da lexislación vixente sobre as capacidades que deben te-los nenos-as para que se manifesten en lingua galega ó remate da Primaria.

A avaliación do Galego non debe ser so cuantitativa, senón tamén cualitativa, sendo un elemento equilibrador entro os nenos-as do medio rural e urbano, que esixen tratamentos diferenciados na valoración dos puntos de partida. Isto non xustificaría, non obstante, unha modificación substancial nos obxectivos de final de ciclo.

Para facer unha programación axeitada as características dos alumnos-as cos-coas que traballamos, é recomendable facer unha avaliación inicial como punto de partida.

Na aprendizaxe da lingua galega, non debe esquecer ningún docente as diversas peculiaridades e dialectos do galego existentes en Galicia e que debe ser respectados en todo momento. Estas formas dialectais deban ser respectadas no momento da avaliación da linguaxe oral.

6.1.5.- EDUCACIÓN ARTÍSTICA

OBXECTIVOS

BLOQUE 1: EXPRESIÓN RÍTMICA E MOVEMENTOS.

1. Exercita-la capacidade de relaxación mental e corporal.2. Desenvolve-la capacidade de expresión a través do propio corpo.3. Desenvolve-lo sentido de orientación a través da proxección do movemento

musical polo espazo. Desenvolve-la percepción e a reacción rítmica.4. Utiliza-los recursos corporais para leva-lo pulso de cancións, rimas e adiviñas.5. Reproducir motivos rítmicos sinxelos, en eco, con percusión corporal.

BLOQUE 2: EXPRESIÓN INSTRUMENTAL

a. Coñece-lo corpo como primeira manifestación instrumental.b. Desenvolve-lo sentido da lateralidade e a capacide motriz, a través da correcta

práctica instrumental.c. Desenvolve-lo sentido auditivo sensorial.

44

d. Facilita-la comprensión dos parámetros do son.e. Coñece-los instrumentos musicais escolares.f. Coñece-las posibilidades musicais dalgúns obxectos sonoros e outros

materiais.g. Desenvolve-lo sentido da responsabilidade a través do coidado dos

instrumentos.

BLOQUE 3.- EXPRESIÓN VOCAL E CANTO.a. Exercita-la dicción: xogos vocais, trabalinguas, onomatopeas e

sons pancromáticos.b. Desenvolve-la capacidade de emiti-la voz sen esforzo.c. Desenvolve-la voz como instrumento de expresión musical.d. Reproducir sons.e. Reproducir con boa entoación motivos da escala pentatónica: do-

re - mi- sol- la.

BLOQUE 4. LECTURA E ESCRITURA MUSICAIS.a. Manipular, distinguir e percutir e improvisar sobre unha f figura, o seu dobre e

a súa metade: branca, negra, dobre corchea e silencio de negra.b. Distinguir visual, vocal e auditivamente: do-, re-, mi-, sol,-la.c. Coñece-las notas musicais: do-, re-, mi-, sol,- la-, e a súa colocación no

pentagrama.d. Improvisar ritmos.e. Marcar e recoñecer ritmos binarios.f. Diferencia-lo acento (compás).

BLOQUE 5.- EDUCACIÓN AUDIOPERCEPTIVA.a. Desenvolve-la percepción auditiva a través dos sons (corporais , cotiáns, do

entorno, natureza e outros), e das súas calidades (altura, intensidade, duración direccionalidade...)

b. Permitir e facilita-lo coñecemento da existencia dun mundo sonoro.c. Exercita-las emisións sonoras do neno/a.d. Enriquece-la cultura musical da alumnado a partires da audición.

45

CONTIDOS

EDUCACIÓN ARTÍSTICA

Plástica.

Conceptos.

- Calidades dos obxectos plásticos como forma, color, textura, dureza, flexibilidade, etc.

- Imaxes do entorno natural e social.- Técnicas plásticas básicas: debuxo, pintura, modelado, "collage",

estampación, contracción de obxectos - Materiais plásticos ., específicos, materias de uso xeral con utilización

plástica.

Procedementos.

- Exploración de calidades sensoriais dos materias plásticos.- Observación de imaxes no entorno e identificación das súas características

sensoriais.- Coñecemento e aplicación de técnicas plásticas básicas.- Elaboración de

materiais para o xogo dramático e musical.

Dramatización.

Conceptos ._

- O xogo de representación.- As posibilidades expresivas do corpo, movemento e xesto.- Os recursos expresivos externos: (máscaras, disfraces, maquillaxe,

decorados...).- Conceptos e nocións espaciais e temporais adecuados ó nivel, e

seleccionando os movementos oportunos.- Utilización das súas capacidades físicas básicas e destrezas motrices para

adapta-lo movemento ás circunstancias e condicións de cada situación.- Participar en xogos e actividades, establecendo relacións equilibradas cos

demais, evitando a discriminación por características persoais, sexuais e sociais, así como os comportamentos agresivos.

- Coñecer e practicar algúns xogos e actividades físicas e deportivas, acostumándose a respecta-las normas de utilización do entorno no que se desenvolven (parque, ximnasio, polideportivo).

- Utiliza-los recursos expresivos do corpo e do movemento para comunicar sensacións, ideas e estados de ánimo. Comprender mensaxes expresadas deste xeito.

46

Procedementos .

- Observación guiada de xogos, festas populares, bailes e escenas cotiás, para recoñecer xestos, posturas e situacións.

- Creación de situación s para o xogo simbólico.- Sincronización e coordinación do movemento en situacións de xogo para

representar escenas diversas ou para adaptarse a un ritmo determinado.

Actitudes :

- Goce das producións propias do seu nivel.- Curiosidade e desexo de explora-los recursos expresivos do seu contorno.

ÁREA DE MÚSICA


CONCEPTOS:a. O corpo como elemento de expresión e comunicación.b. Ritmos interiores e exteriores.c. Ritmos corporais, naturais e da linguaxe.d. A danza como forma organizada do movemento.e. "O bolero" (danza popular galega).f. O carollón de Dunkerque (Gran Bretaña)g. "O zapateiro" (Alemania)h. "Tantaina" (Danza de pastores- Nadal)i. "O Yanki" (USA)j. Xogos rítmicos e de movemento.

PROCEDEMENTOS:1. Relaxación e equilibrio corporal.2. Deshinbición e achegamento os compañeiros.3. Reacción espontánea con xestos ante estímulos musicais.4. Adaptación do movemento á velocidade.5. Pulsación a través do espazo. (Ritmo de marcha)6. Realización de xogos de cara a identificación do ritmo binario (pasa-lo

ritmo).

47

7. Execución de sinxelas danzas de Galicia e outros países.

ACTITUDES:a. Valoración do propio corpo como vehículo de expresión e comunicación.b. Adaptación da propia imaxe a actitude de deshibición.c. Actitude colaboradora e participativa co grupo.d. Valoración da danza como manifestación cultural dos pobos.


CONCEPTOS:1. O corpo como instrumento rítmico.

Esquema corporalCoordinaciónLateralidadeAlternancia.

2. Instrumentos musicais escolares: traballo individual e en grupo.3. Os obxectos sonoros e as súas posibilidades musicais como

instrumentos de son indeterminado.4. Aproveitamento de materiais de desfeito: (papel, plástico, botes

latas...) como instrumentos sonoros.5. Calidades do son a través da expresión instrumental.6. Contos musicais: "A tormenta na praia".

PROCEDEMENTOS:1. Exploración das posibilidades sonoras dos obxectos e instrumentos e

manipulación dos mesmos: pulsar, axitar, sacudir, frotar, rascar, golpear, soprar...2. Utilización de obxectos e instrumentos para percibir, explorar,

diferenciar e recoñecer as calidades do son: intensidade, duración, altura e timbre.3. Recoñecemento visual e auditivo de instrumentos.4. Utilización das posibilidades sonoras do corpo: imitación pregunta e

resposta.5. Coidado que precisan os instrumentos.

ACTITUDES:

48

a. Apreciación dos instrumentos.b. Apreciación das creacións propias e dos demais.c. Curiosidade polas posibilidades sonoras dos corpos.

BLOQUE 3.- EXPRESIÓN VOCAL E CANTO.

CONCEPTOS:1. Emisión da voz: "relaxación" e quecemento.2. A canción: popular, de saúdo, de berce, de xogos e didáctica,3. Onomatopeas: Poemas fonéticos (segundo Fernando Palacios) Contos

onomatopeicos.4. O canto coral: cantos dunha soa voz con elementos de

percusión corporal, de movementos asociados e de interiorización de palabras: cancións e dúas entradas.

PROCEDEMENTOS:a. Relaxación e preparación articular.b. Reacción facial a través da masaxe.c. Preparación ó canto coa emisións de sons que impliquen labios e lingua.d. Imitación de diferentes sons: voces, instrumentos e outros.e. Entoación de motivos melódicos da escala pentatónica: do- re. mi-, sol- la.f. Interpretación de cancións: memorización por partes e na súa totalidade.

Interiorización por partes. Canto individual e en grupo ó unísono.

ACTITUDES:1. Valoración da voz como instrumento de expresión e de comunicación.2. Cantar por placer.3. Respecta-las normas de actuación en grupo.

BLOQUE 4. LECTURA E ESCRITURA MUSICAIS.

CONCEPTOS:1. A representación gráfica como medio de comunicación.

49

2. Sistema de escritura musical tradicional: o pentagrama (liñas, espazos e 1a liña adicional)

3. A clave de Sol.4. A figuración rítmica: movemento e duración dunha figura e o seu

dobre e metade. Silencio de negra.5. A formación melódica; pentafonía (do, re, mi, sol, la)6. As notas do, re, mi, sol, la e a súa colocación no

pentarama.7. Fononimia según Zoltan Kodaly.8. O acento no compás binario.

PROCEDEMENTOS:a. Asociación de movementos coas figuras e a pausa co silencio.b. Percusión sobre cartóns gráficos de branca, negra, dobre corchea e silencio de

negra para relaciona-la duración das diferentes figuras.c. Dramatización de contos para camiñar imitando figuras.d. Memorización dos signos convencionais.e. Percusión corporal e instrumental de esquemas escritos no encerado.f. Formación melódica partindo das notas sol-mi para seguir col la, incluír do e

rematar con re.g. Percusión sobre instrumentos de placa en pentafonía.h. Fononimia das notas según Zoltan Kodaly.

ACTITUDES.1. Claridade, limpez e orde nos traballos.2. Disfrutar interpretando e representando.3. Disposición sberta e improvisación.

4. -Disposición favorable para a aprendizaxe da lectura e

escritura musicais.

BLOQUE 5.- EDUCACIÓN AUDIOPERCEPTIVA.

CONCEPTOS.1. O son. Fontes sonoras: corporais, cotiás, musicais...2. Percepción sonora: son ruído, silencio.

50

3. Movemento sonoro pancromático.4. Elementos do son:

a. Ubicación.b. Altura: grave, medio, agudo.c. Timbre: vocais, madeira, metal, membrana e outros.

5. Elementos da linguaxe musical:a. Compás binariob. Ritmo: figuras de blanca, negra corchea e silencio de

negra.c. Melodía: Escala pentatónica

6. Audicións: "Barras y estrellas" de S. P. Sousa, "El Otoño" de Vivaldi, "La Sinfonía de los juguetes " de Mozart, "La marcha del león" del Carnaval de los animales de C. Saint-Saéns

PROCEDEMENTOS:a. Exploración das posibilidades sonoras do mundo circundante como primeiro

paso para o coñecemento das calidades do son.b. Localización de fontes sonoras quietas e en movemento.c. Produción dos sons:

O corpo como caixa sonora. Instrumentos útiles e de fácil manexo.

d. Diferenciación auditiva entre son, ruído e silencio.e. Imitación dos sons, ruídos e movementos sonoros (pancromáticos e diatónicos)

a través da voz e de calquera outra fonte sonora.f. Exercicios de cara a diferéncia-las calidades sonoras.

ACTITUDES:- Conciencia da diferenza de sons que hai no entorno.- Valoración das sensacións agradables ou desagradables.- Interese pola participación en audicións musicais.



1. Responder improvisando a formas rítmicas sinxelas

51

utilizando algúns dos recursos expresivos culturais.2. Segui-lo pulso de cancións,rimas...coñecidas e traballadas con

anterioridade.3. Recoñecer ritmos binarios de cancións do repertorio escolar.


1. Realizar en grupo ou individualmente sinxelas interpretacións musicais.

2. Identificación visual e tímbrica dalgúns instrumentos.3. Identificar distintos parámetros do son a través dos

instrumentos musicais.4. Identificar distintos parámetros do son a través dos instrumentos

musicais escolares.

BLOQUE 3.- EXPRESIÓN VOCAL E CANTO.a. Reproducir motivos melódicos de forma afinada.b. Improvisar un relato sonoro utilizando calquera tipo de recurso vocal traballado.

BLOQUE 4. LECTURA E ESCRITURA MUSICAIS.a. Camiñar a brancas, negras, corcheas e silencio de negra.b. Percutir esquemas rítmicos.c. Entoar axeitadamente ó menos: mi, sol. la.d. Lectura instantánea con fenonimia.e. Situar notas no pentagrama.


o Distinguir con ollos pechados as voces de tres ou máis compañeiros.o Diferenciar, sen velos, tres obxectos sonoros dos que se utilizan na escola.o Sinalar o lugar onde se produce un son.o Recoñecer movementos pancromáticos de subida e baixada.o Reproducir motivos melódicos.

52

6.1.5.- EDUCACIÓN FÍSICA

OBXECTIVOS

1. Recoñecer, localizar e nomear as articulacións do corpo.2. Recoñecer en si mesmo os conceptos esquerda e dereita.3. Practicar xogos de exploración sensorial implicando a tódolos sentidos.4. Coidar a hixiene dos órganos dos sentidos.5. Practicar xogos de percepción e coordinación. 6. Deshinbir o corpo en actividades de imitación.7. Practicar xogos de locomoción onde se exercite a velocidade (carreiras

curtas), e resistencia (carreiras de medio fondo).8. Dominar o salto de altura tanto botando eos pés xuntos como non. 9. Tomar conciencia do espacio destinado os xogos.10. Realizar exercicios físicos e xogos de autocontrol co corpo e un elemento

(pelota, aro, comba...).11. Iniciarse nos deportes axeitados a súa idade (fútbol, brilé, baloncesto...).12. Intentar perfecciona-lo sentido do equilibrio, camiñando sobre unha liña recta

ou curva.13. Realizar exercicios de locomoción tales como: carreiras cara atrás, a botes, en

crequenas, de lado...

CONTIDOS

Conceptos .

- O propio corpo e o dos demais: esquema corporal, segmentos e elementos, posibilidades e limitacións, as mensaxes do corpo, os cambios corporais.

- O movemento: problemas motrices e esquemas motores.- A relaxación.- As normas esenciais do coidado do corpo.- Os recursos expresivos do corpo: o xesto e o movemento.- Os xogos motrices.

Actitudes .

- Respecto e coidado do propio corpo.- Interese por coñecer e utiliza-las posibilidades expresivas e de movemento

do corpo.- Participación positiva en xogos colectivos.

53

CRITERIOS DE AVALIACIÓN 1.- Avaliar de xeito conveniente os hábitos de limpeza e hixiene diaria dos alumnos.

2.- Comprobar hábitos posturais e de limpeza e mantemento do seu entorno educativo próximo.

3.- Comprobar hábitos alimentarios (tanto positivos como negativos).

4.- Avaliar convenientemente a actitude e esforzo do alumno-a, chegando a un nivel de autoesixencia acorde coas súas posibilidades e a natureza da labor que se realiza, empregando como criterio fundamental de valoración dito esforzo e non tanto o resultado acadado.

5.- Comproba-lo progreso individual de cada alumno a partir dunha situación previa establecida ó principio de curso.

6.- Valora-la satisfacción da vida sana e deportiva ó marxe da competición.

6.2.- SEGUNDO CICLO DE PRIMARIA.

6.2.1- ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL, SOCIAL E CULTURAL.

OBXECTIVOS

1. Comportarse de acordo co coñecemento que teñen do seu corpo, mostrando unha actitude positiva cara ó seu coidado e hixiene, tendo en conta as súas capacidades e limitacións.

2. Progresar no coñecemento dos elementos do entorno natural e identifica-los factores que inflúen sobre eles, como son as estacións, os cambios climáticos, etc.

3. Coñecer e representar feitos e conceptos do medio socionatural mediante algúns códigos (numérico, cartográfico, etc).-

4. Recoñecer que algunhas actividades humanas deterioran o medio ambiente e adoptar unha actitude que potencie a conservación e a recuperación do equilibrio da Natureza.

5. Participar en actividades gripais adoptando un comportamento solidario e respectando os principios básicos de convivencia.

6. Recoñece-la súa pertenza a grupos sociais con rasgos propios, respectando as diferenzas con outros grupos e desenvolvendo actitudes e hábitos de axuda, colaboración e cooperación.

7. Aprecia-las transformacións que teñen lugar co paso do tempo.

54

8. Adoptar posicións favorables ó desenvolvemento tecnolóxico e foméntala utilización deses novos recursos orientados cara usos pacíficos.

9. Construír e analizar aparatos e máquinas sinxelas que fomenten unha actitude investigadora e a súa posible aplicación en xogos, oficios e profesións.

10. Identificar problemas e interrogantes que poidan xurdir e utilizar estratexias progresivamente máis complexas para dar solucións adecuadas, tendo en conta a información acadada.

CONTIDOS 1.- O SER HUMANO E A SAÚDE.

Conceptos :

- O home e a muller como seres vivos. cambios que experimenta o corpo co paso do tempo.

- Funcións vitais: sensacións e movementos, nutrición.- Localización dos principais órganos do corpo.- A saúde: repercusión da alimentación sobre a saúde, hábitos que favorecen o

coidado persoal,a relación afectiva.

Procedementos :

- Coñecemento e aceptación das características persoais para a construción dunha autoimaxe positiva.

- Exploración de obxectos e situacións utilizando tódolos sentidos e interiorizando as sensacións.

- Utilización de técnicas de consulta para a localización dos principais órganos.

- Realización de cuestionarios sobre a repercusión de determinados hábitos de hixiene e alimentación na saúde.

- Confección de murais sobre os principais órganos.- Recoñecemento da repercusión dos hábitos alimenticios na saúde.

Actitudes :

- Aceptación das propias posibilidades e limitacións, respecto pola diversidade.

- Respecto polas diferenzas derivadas dos distintos ritmos de crecemento e desenvolvemento corporal (peso, estatura, etc.

2.- O MEDIO FÍSICO E OS SERES VIVOS. OS MATERIAIS E AS SÚAS PROPIEDADES.

Conceptos : .

55

- Características principais das rochas de Galicia. Diferentes tipos de solo.- O aire e o tempo atmosférico.- A auga: características principais e a súa importancia na vida e na

configuración da paisaxe.- Características do entorno onde vive o alumno.- O universo :0 sol, a lúa e a terra. - Orientación e puntos cardinais.- Os seres vivos. Diferenza entre animais e plantas. Distintas formas de

reprodución e alimentación.- Importancia dos animais e das plantas para os seres humanos.- Actividades humanas que alteran o equilibrio da natureza.- Materiais de uso máis común na realidade inmediata.- Estados de agregación: sólidos, líquidos e gases.- Cambios físicos: evaporación, ebulición.- Comportamento dos materiais ante a calor, a luz.

Procedementos: - Planificación e realización de experiencias sinxelas para observa-las

propiedades do medio físico próximo.- Manexo de instrumentos para a observación e medida do tempo atmosférico.- Consulta de fontes de información escrita e audiovisual.- Utilización de técnicas de recorrida e de clasificación de mostras sen altera-

lo medio.- Utilización de guías e claves sinxelas para a identificación de animais e

plantas.- Realización de traballos sinxelos sobre o uso humano dos elementos físicos do medio e posta en común dos resultados obtidos.

- Realización de experiencias sobre os cambios físicos.- Exploración e clasificación de materiais de uso común polas súas

propiedades e posibles aplicacións.- Utilización de ferramentas sinxelas de técnicas elementais para a

manipulación dos materiais e sustancias de uso común.

Actitudes :

- Responsabilidade na observación do medio físico e precisión na toma de datos.

- Responsabilidade no coidado de animais e plantas e do seu mantemento.- Valoración da importancia dos seres vivos. - Respecto das normas de uso e seguridade e de mantemento dos instrumentos

de observación e dos materiais de traballo.- sensibilidade para percibi-los cambios que se producen nos elementos naturais do entorno (luz, sons, humidade).

- Valoración da auga como ben imprescindible e escaso, e o uso responsable da mesma .

- Valoración da orde e da pulcritude na realización de tódolos traballos.- Responsabilidade e coidado na recollida e clasificación de diferentes

materiais.- Interese pola participación activa nos debates e polas postas en común.

56

3.- AS PAISAXES DO MUNDO.

Conceptos:

- A percepción espacial.- Localización e orientación espacial: planos e mapas sinxelos.- Elementos que configuran a paisaxe natural: relevo, clima, vexetación e

fauna.- A auga na paisaxe: o mar,o río, etc.- A presenza humana como modificadora da paisaxe.- Paisaxe rural e paisaxe urbano.-A diversidade de paisaxes en Galicia. A

propia imaxe.

Procedementos:

- Planificación e realización de observacións da paisaxe e dos elementos que a configuran.

- Iniciación a técnicas de orientación espacial. elaboración de planos e mapas sinxelos.

- Observación e descrición dos espazos nos que se moven habitualmente os alumnos e as alumnas.

- Preparación e realización de itinerarios.- Interpretación de planos e mapas empregando signos convencionais.- Observación dos tipos de construción máis usuais do entorno e dos

distintos materiais empregados.- Realización de actividades encamiñadas á conservación e coidado da

Natureza.- Recollida e clasificación de material relacionado coa defensa da

Natureza.

Actitudes :

- Interese e curiosidade por coñece-los elementos máis característicos da paisaxe.

- Valoración das diferentes paisaxes de Galicia e doutras comunidades.- Sensibilidade polos temas relacionados coa calidade de vida e coa

conservación do medio ambiente.- Respecto polos elementos do contorno natural e valoración da súa

importancia para a vida.- Sensibilidade pola precisión e limpeza na elaboración e presentación das

informacións.

57

4.- A POBOACIÓN E AS ACTIVIDADES HUMANAS.

Conceptos:

- A poboación é Galiza e a súa distribución.- Traballos e profesións.- A organización do mundo laboral: agricultura, industria e servizos. - O problema do paro.- Proceso de extracción, transformación e comercialización dalgúns produtos

básicos.- Publicidade e consumo e dereitos do consumidor.

Procedementos :

- Localización por medio de imaxes da distribución da poboación en Galicia.- Realización de murais sobre oficios, relacionándoos cos materiais e

instrumentos que se precisan nos mesmos.- Realización de lecturas e enquisas sobre os tres sectores de poboación

activa.- Recollida de información de diversas fontes (prensa, televisión) sobre a

problemática laboral.- Realización de traballos en equipos sobre feiras, mercados ou

supermercados nos que se inclúa a observación directa.- Observación do proceso de elaboración de obxectos artesanais no entorno.- Observación e análise de produtos de consumo habitual, coñecendo os

dereitos do consumidor e os organismos que o defenden.- Análise e interpretación de información de diversas fontes sobre a

publicidade e a súa incidencia sobre o consumo.

Actitudes :

- Curiosidade e respecto polos costumes e modos de vida de poboación diferente da nosa.

- Valoración dos traballos e profesións e a súa importancia para o funcionamento da sociedade.

- Sensibilidade ante as diferentes desigualdades sociais e solidariedade cos grupos máis afectados.

- Valoración da influencia do desenvolvemento tecnolóxico na calidade de vida.

- Valoración do ocio para a actividade humana e as súas posibilidades creativas.

- Actitude crítica ante a publicidade.- Participación responsable na realización de traballos en equipo.

5.-A ORGANIZACIÓN DA SOCIEDADE.

58

Conceptos .

- A vida en sociedade: harmonización de intereses individuais e colectivos.- Comunidade doméstica e comunidade escolar.- Organización social da localidade, provincia, etc.- A Comunidade Autónoma Galega.- A representación cidadá- Formas de asociación.- Conflitos de intereses e a súa soluci9n. a importancia do diálogo para a paz.

Procedementos :

- Observación e descrición das realidades sociais nas que se desenvolven coñecendo e respectando as regras e normas establecidas.

- Coñecemento do funcionamento dunha entidade pública: centro escolar, concello, etc.

- Relación existente entre os equipamentos locais e as necesidades da poboación.

- Realización de entrevistas para obter información sobre o funcionamento das organizacións sociais.

- Confección de murais para expresa.-los resultados dun traballo.- Recollida de información sobre acontecementos na Comunidade Autónoma

e no territorio nacional.

Actitudes :

- Interese pola función social que desempeñan as persoas en distintos ámbitos: familiar, escolar, veciñal.

- Respecto palas decisións e acordos alcanzados a través do diálogo nas asembleas.

- Solidariedade e comprensión ante as necesidades dos membros da comunidade.

- Interese pola veracidade das informacións e opinións, antes de aceptalas.- Rexeitamento da discriminación na organización de actividades grupais por

razóns étnicas, de sexo, de estatus social, etc.- Responsabilidade no exercicio dos dereitos e deberes que corresponden

como membro do grupo.- Manifestación de posturas tolerantes ante as distintas opinións e~resadas por

diferentes persoas.

6.- A VIDA NO PASADO

Conceptos: - Nocións básicas do tempo histórico: presente, pasado e futuro.- Iniciación ó pensamento histórico. historia persoal e familiar.- As unidades de medida temporais ( día, semana, mes, século, etc.).- Cambios que se producen nalgún aspecto básico da vida cotiá ó longo da

historia (vestidos, transportes, etc. ).

59

- Vestixios do pasado como testemuña da vida noutras épocas.- Algún feito relevante da historia de Galicia.

Procedementos:

- Realización de traballos sobre a historia persoal e familiar,empregando distintas fontes de información.

- Utilización de distintas unidades temporais (día, noite, semana, mes, estación, ano, etc.).

- Emprego da prensa para obter información da vida na actualidade.- Ordenación de secuencias temporais segundo distintos criterios

cronolóxicos.- Clasificación e ordenación de diferentes imaxes, sinxelas e claras, referentes

a distintas épocas históricas.- Realización de cómics, murais, etc, que revelen aspectos da vida cotiá

noutros Tempos.- Dramatización de aspectos da vida noutros tempos e lugares.- Utilización de textos escritos para amplia-lo coñecemento sobre temas

sociais.

Actitudes:

- Respecto polo patrimonio cultural e interese polo seu mantemento e conservación.

- Sensibilidade pola herdanza que nos transmite a nosa familia e a nosa comunidade.

- Tolerancia e respecto diante da diversidade cultural.- Responsabilidade na realización das actividades para presentatas con

pulcritude e sentido estético.

7.- OS TRANSPORTES E COMUNICACiÓN. O MUNDO ACTUAL.

Conceptos:

- Inventos significativos para a comunicación a través do tempo: a roda, a escritura, o calendario, etc.

- Medios de comunicación de información: prensa, radio, cine, televisión,etc.- Medios de comunicación interpesoais: correos, teléfono, walquis, etc.- Importancia dos ordenadores na actualidade.- A información a través da imaxe e o mundo da publicidade.- Tipos de transportes: terra, mar e aire.- Redes e infraestruturas de transporte (estradas, portos, aeroportos) en

Galicia.- Iniciación ó coñecemento das normas de circulación máis usuais para os

peóns e os condutores.- As manifestacións culturais: xogos, festas e costumes populares en Galicia.- Educación para o lecer: deportes, música, teatro, etc.- O mundo do deseño (cómic...) e da imaxe(vídeo, cine, etc.).- Educación para a paz. Movementos pacifistas e grandes personaxes.- Diferentes tipos de marxinación.

60

Procedementos :

- Manexo de aparatos sinxelos na comunicación (teléfono, casete, vídeo, etc.) coa finalidade de recoller ou transmitir información.

- Emprego dos distintos medios de comunicación para presentar e comunicar informacións diversas.

- Atención crítica ante a información e as mensaxes publicitarias.- Iniciación o coñecemento de determinadas máquinas e aparatos (automóbil,

teléfonos. etc.).- Preparación e realización de viaxes reais ou simulados, axudándose con

folletos, mapas, etc.- Utilización dos medios de transporte : usuais na localidade.- Clasificación dos distintos tipos de sinalización vial: de perigo, prohibición,

etc.- Confección de murais sobre a evolución de aparatos, obxectos ou máquinas.- Realización de debates sobre as avantaxes e inconvenientes de determinados

avances tecnolóxicos.- Participación en testas, xogos e costumes populares de Galicia.- Información sobre actividades para o lecer no entorno e participación nas

mesmas.- Realización de traballos seleccionando imaxes, documentos, etc, sobre

temas de actualidade (cine, música. etc.).- Realización de debates sobre temas polémicos de Cuntis , ou de Galicia.- Selección e comentarios de información proporcionada polos medios de

comunicación e imaxinando posibles formas de resolución dos mesmos.- Dramatización de situacións conflitivas, adoptando distintos puntos de vista

que explique o comportamento dos protagonistas.

Actitudes :

- Sensibilidade ante a influencia que exercen os medios de comucicaci6n na formación de opinións, con especial atención á publicidade.

- Interese pola infraestrutura do transporte e a comercialización dos produtos.- Valoración dos medios de trasporte colectivos respectando as normas

establecidas.- Cumprimento e respecto das normas de circulación vial.- Interese polo coñecemento da importancia que para o progreso humano

supuxeron os avances, artefactos ou descubrimentos realizados anteriormente.

- Sensibilidade ante as manifestacións culturais do noso pobo.- Interese pola participación en actividades de lecer, seleccionando aquelas

máis positivas.- Valoración da importancia que ten o diálogo para o logro da paz no mundo.-

actitude de respecto cos compañeiros e a comunidade na que vive, sendo tolerante na súa maneira de proceder.

- Solidariedade coas persoas ou grupos sociais que sofren calquera tipo de discriminación.

61

- Actitude crítica ante as condutas que tendan a xustificar calquera tipo de opresión.

8.- AS MÁQUINAS E OS APARATOS.

Conceptos:

- Máquinas simples e compostas. - Operadores comúns máis frecuentes.- Aparatos de uso máis frecuente.

Procedementos:

- Observación e manipulación de máquinas e aparatos sinxelos (bicicleta, xogos mecánicos, etc. ).

- Identificación dalgún operador común en máquinas sinxelas.- Realización de experiencias sinxelas que poñan de manifesto o movemento

dalgunhas máquinas e aparatos.- Recollida de información sobre a relación entre os avances tecnolóxicos e a

mellora da calidade de vida.- Comprobación de que algúns aparatos ou máquinas son produto doutros

avances tecnolóxicos anteriores.

Actitudes :

- Curiosidade por descubrir como están feitos e como funcionan os aparatos e máquinas do seu contorno habitual.

- Valoración de distintos aparatos e máquinas destinados mellora-la calidade de vida.

- Interese pola correcta realización de experiencias e tarefas.- Respecto das normas de uso, seguridade e mantemento no manexo de

ferramentas, aparatos e máquinas.- Superación dos estereotipos sexistas no manexo de ferramentas, aparatos e

domésticos, etc.- Actitude de interese pola participación responsable nos debates.- Toma de conciencia dos riscos e perigos que supón o manexo de

ferramentas e materiais.

9.- A HUMANIDADE E A ENERXÍA.

Conceptos ;

- A enerxía eléctrica. Iniciación ó seu coñecemento.- O sol como fonte de enerxía.- Formas de obter enerxía. Os combustibles.- Utilización habitual de distintas fontes de enerxía.

Procedementos :

62

- Recollida de información das diferentes manifestacións enerxéticas do seu entorno.

- Realización de debates sobre a problemática enerxética do mundo actual e dos efectos contaminantes que ás veces se producen.Utilización e manexo de circuítos eléctricos sinxelos.

- Iniciación a unha campaña de aforro enerxético na escola.

Actitudes:

- Interese pola correcta realización de experiencias e coidado dos materiais utilizados.

- Participación responsable nos debates.- Valoración da importancia da enerxía e toma de conciencia da limitación dos

recursos enerxéticos.- A sensibilización ante a contaminación producida por algunhas formas de

enerxía.


1.- Establecer normas de hixiene, coidado corporal e alimentación que repercutan sobre a saúde.

2.- Participar en actividades de grupo que poñan de manifesto a responsabilidade, as normas de funcionamento e os dereitos e deberes que Me corresponden como membros dese grupo.

3.-Recoñece-los elementos e fenómenos que configuran a Naturaliza dun xeito adecuado que permita manter o seu equilibrio e a súa vez utilízalos como puntos de referencia para localizar feitos e acontecementos en espazos cada vez máis complexos.

4.- Ordenar temporalmente determinados momentos históricos e as transformacións ocorridas en Galicia nos medios de transporte, vivenda, etc., utilizando para isto as nocións básicas do tempo.

5.- Utilizar operadores que transmitan ou convertan movementos para construír e analizar aparatos e máquinas sinxelas.

6.- Utiliza-las referencias espaciais e a referencia os puntos cardinais para situarse a si mesmo e localizar ou describi-la situación dos obxectos en espazos delimitados.

7.- Recoller información sobre cuestións que poidan aparecer seguindo pautas de observación sistemática sobre características observables.

8.- Coñece-las diferenzas máis importantes sobre animais e vexetais, as características básicas que diferencian os animais vertebrados dos invertebrados, e as árbores dos arbustos e herbas.

9.- Identifica-las diferentes formas de representación cidadá e de organización social.

63

6.2.2.- MATEMÁTICAS

OBXECTIVOS

1. Comprender e producir mensaxes orais e escritas sobre elementos dunha figura e dun corpo xeométrico, así como sobre a forma dos obxectos usuais.

2. Recoñecer, distinguir e describir formas e corpos xeométridos da realidade: polígonos, círculos, cubos, prismas, pirámides, cilindros e esferas.

3. Recoñece-la posición de calquera obxecto no espazo usando como referencia a posición doutro, e describila empregando as medicións e o vocabulario oportuno.

4. Empregar habitualmente o sistema de (numeración decimal ata o millón e utilizar adecuadamente as operacións de suma e resta, multiplicación e división enteira para resolver problemas sinxelos.

5. Utiliza-lo cálculo mental, empregando a composición e descomposición de números.

6. Utiliza-las unidades de lonxitude, capacidade, masa do Sistema Métrico Decimal.

7. Realizar medidas elixindo as unidades e os instrumentos máis axeitados a cada caso, segundo o obxecto a medir.

8. Recoller, ordenar e representa-los datos obtidos a partir de xogos ou situacións do seu entorno.

9. Conseguir unha actitude aberta e crítica, adquirir confianza nas propias capacidades para afronta.-los problemas, tenacidade e perseveranza na busca de solucións, apreciando a parte positiva dos erros cometidos.

10. Sensibilidade e gusto polo rigor e precisión na realización ordenada e clara do proceso seguido e dos resultados obtidos.

CONTIDOS1.-ESTUDIO E REPRESENTACIÓN DO ESPACIO.

Conceptos : .

- O plano. Elementos xeométricos:punto, recta, lado vértice, ángulo.- Elementos dos polígonos: triángulo, cadrado, rectángulo, paralelogramo.- Medida de polígonos: perímetro.- Elementos da circunferencia e do círculo: centro, radio, diámetro.- Rectas paralelas e rectas perpendiculares.

64

- Triángulos. Elementos notables: laso ángulo, altura e vértice. Clasificación polos lados e máis polos ángulos.

- O espazo: Elementos dos corpos xeométricos: vértice, aresta,cara, base e altura, radio, centro e diámetro.

- Elementos do cubo, da pirámide, do prisma recto, da esfera, do cono e do cilindro.

- Instrumentos de debuxo: regra, compás, cartabón e escuadra.- Representación de figuras planas.

Procedementos :

- Recoñecemento e construción de figuras planas e corpos xeométricos en diversas posicións.

- Manipulación de formas xeométricas.- Recoñecemento de rectas paralelas e rectas perpendiculares.- Xogos con mosaicos e quebracabezas.- Composición e descomposición dunhas figuras noutras.- Clasificación de figuras e corpos xeométricos empregando diversos

criterios.- Recoñecemento e construción de corpos redondos.- Descrición e enumeración dos elementos dunha figura e dun corpo

xeométrico.- Bordeado de figuras, dobrado, recortado.- Utilización dos instrumentos de debuxo para as representacións gráficas.- Descrición da forma de obxectos usuais empregando o vocabulario

xeométrico básico.- Representación e lectura de puntos nun sistema de coordenadas.- Elaboración e interpretación de itinerarios, planos e mapas.

2.- NÚMEROS.

Conceptos :

- Escritura posicional no sistema decimal.- Relación entre os números naturais: maior que,menor que, igual que,

aproximadamente igual, distinto.- Números naturais ata un millón: Regras para manexar números. - Suma e resta levando. - Múltiplos e divisores. - Multiplicación enteira por unha, dúas ou tres cifras. - División enteira por un ha e dúas cifras. - División pola unidade seguida de ceros. - Números cardinais e ordinais. - Cadrados. - Ordenación e representación de números sobre a recta. - Propiedades das operacións: conmutativa, asociativa, distributiva.- A fracción como reparto.

Procedementos:

65

- Xogos co ábaco.- Emprego do sistema de numeración decimal.- Expresión oral e escrita, ordenación, clasificación, composición e

descomposición dos números ata un millón.- Estimación do resultado dun cálculo e valoración de se unha determinada

resposta numérica é ou non razoable.- Aplicación de diferentes estratexias para resolver problemas numéricos e

operatorios.- Uso da serie numérica en diferentes situacións.- Comparación e ordenación de números utilizando os símbolos: =,<, e >.- Emprego dos diferentes instrumentos de cálculo: ábaco, calculadora.- Recoñecemento, representación e distinción dos números cardinais e

ordinais.- Asignación de números ós puntos dunha recta na que se define unha

unidade.- Recoñecemento dos aspectos cualitativos da vida cotiá que se poden

expresar empregando os diferentes números.- Explicación verbal no proceso seguido na resolución de problemas.- Axilización do cálculo mental utilizando as oportunas estratexias de

aproximación.- Representación de fraccións a partir de figuras xeométricas e viceversa.- Utilización dos termos: dobre, metade, triplo, terzo, cuádruplo, cuarto...

3.- A MEDIDA.

Conceptos:

- Magnitudes: lonxitude, masa-peso, capacidade, tempo, diñeiro.- Necesidade e función da medición.- Instrumentos de medida: regra milimetrada, reloxo, báscula.- Medidas de tempo: século, ano, mes, semana, día, hora, minuto, segundo.- Medidas de lonxitude: metro, decímetro, centímetro, milímetro.- Medidas de capacidade: litro, medio litro, cuarto de litro. - Medidas monetarias con medidas de uso cotiá.

Procedementos:

- Relacionar as distintas unidades de tempo.- Estimacións de medidas en situacións naturais.Explicación verbal do

proceso seguido.- Utilización axeitado dos instrumentos de medida.- Construción de instrumentos para efectuar medidas.- Construción de reloxos: de area, de sol, de auga.

66

- Utilización das unidades de lonxitude, masa-peso, e capacidade no sistema métrico decimal.

- Elección das unidades de medida máis axeitadas a cada caso, atendendo o obxecto da medición.

- Identificación de ángulos rectos, agudos, obtusos e planos.- Utilización do sistema monetario.- Elaboración e utilización de estratexias persoais para a medición.

4.- GRAFICAS. INICIACIÓN A ESTATÍSTICA.

Conceptos :

- Correspondencias.- Gráficas: diagrama de barras.- Carácter aleatorio dalgunhas experiencias

Procedementos :.

- Identificación de magnitudes relacionadas, utilizando exemplos sinxelos da vida cotiá.

- Recollida, ordenación e reconto de datos obtidos a partir de xogos ou situacións do seu entorno.

- Representación de datos.- Interpretación de gráficas elaboradas polos alumnos e doutras xa dadas.- Observación de fenómenos e feitos da vida real e descrición dos mesmos

verbalmente e mediante gráficos.- Emprego en situacións de xogo ou da vida real, de expresións de uso

habitual para describir situacións incertas, é posible, é seguro, é imposible, non só...

Actitudes

- Confianza nas propias capacidades para a resolución de problemas usando estratexias persoais.

- Considera-lo erro como un estímulo para novas iniciativas.- Coidado no emprego dos instrumentos de cálculo, medida, debuxo... e

disposición favorable para a busca de instrumentos alternativos.- Adquisición dunha progresiva autonomía no uso e instrumentos de medida.- Tenacidade e perseveranza na busca de solucións dun problema- Costume de expresa-los resultados dos problemas coes unidades de medida

correspondentes.- Valoración da expresividade da linguaxe gráfica como forma de representar

datos.- Curiosidade e interese polo significado dos códigos e pola exploración dos

materias e de obxectos diversos. - Adquisición de hábitos de orde e limpeza no manexo de materiais.- Recoñecemento e valoración da presentación ordenada e clara dos cálculos e

resultados.

67

- Apreciación na natureza, na arte... dos aspectos que se poden expresar matematicamente.

- Respecto e colaboración cos compañeiros do seu grupo.- Responsabilizarse das iniciativas e tarefas encomendadas.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN1.- Recoñecer e describir formas e corpos xeométricos do espazo en que se move:

polígonos, círculos, cubo, pirámide, prisma recto, esfera, cono e cilindro.

2.- Desprazarse nun espazo determinado e respecta-lo itinerario seguido, tomando como referencia as posicións doutros elementos.

3.-Resolver problemas sinxelos relacionados co seu contorno aplicando as operacións de cálculo (suma, resta, multiplicación e división enteira), utilizando estratexias persoais de resolución.

4.- Ler e escribir correctamente números naturais ata un millón, interpretando o valor posicional de cada unha das cifras.

5.- Realizar cálculos mentalmente e por escrito con números naturais sinxelos, empregando a composición e descomposición aditiva dos números e utiliza-los instrumentos de cálculo axeitados á súa comprobación.

6.- Expresar de forma ordenada e clara os datos e as operacións realizados na resolución de problemas sinxelos.

7.- Realizar estimacións e medicións elixindo, entre as unidades, os instrumentos de medida, que mellor se axusten ó tamaño e natureza do obxecto a medir.

8.- Recoller datos sobre feitos e obxectos da vida cotiá, empregando técnicas sinxelas de reconto, ordenar estes datos atendendo a un criterio de clasificación e exprésalos resultados de forma gráfica.

6.2.3.- ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA.

OBXECTIVOS

1. Valorar e estima-la Lingua Gástela facendo uso dela con normalidade en tódalas situacións de comunicación.

2. Respectar aqueles interlocutores que utilicen unha lingua diferente.

3. Aprecia-la existencia doutras linguas e desenrolar unha actitude positiva cara elas.

4. Escoitar e comprender mensaxes orais diversos máis amplos e complexos que no primeiro ciclo, vinculados cos seus centros de interese e as súas experiencias.

68

5. Capta-lo sentido global dos textos orais e escritos diferenciando os datos esenciais dos detalles superfluos.

6. Aplica-la comprensión de textos orais e escritos a novas situacións de comunicación, producindo textos cada vez máis complexos e con vocabulario máis rico.

7. Expresar vivencias e experiencias de forma creativa a través de textos narrativos e descritivos, empregando procedementos sinxelos que lle dean cohesión ó texto.

8. Interpretar e producir mensaxes nos que se combinen, ademais dos recursos empregados no primeiro ciclo, as imaxes, debuxos, sons... mostrando unha intención creativa.

9. Afeccionarse á lectura para divertirase e coñecer un mundo distinto de aventuras enriquece-la súa experiencia.

10. Ler con fluidez e comprender textos máis extensos e complexos que no primeiro ciclo.

11. Descubrir que a lectura é un medio para adquirir información o mesmo tempo que serve para perfeccionar e enriquece-la linguaxe.

12. Adquirir autonomía na selección de lecturas e mostrar interese por ir formando a súa propia biblioteca.

13. Aprender a buscar información para resolve-las dúbidas nos libros de consulta, na biblioteca e manexar fichas e ficheiros.

14. Valora-la lingua oral e escrita como instrumento para conservar, de modo estable e permanente a información, así como medio para revisar e mellora-las súas producións.

15. Utilizar progresivamente a linguaxe oral e escrita como instrumento de planificación de actividades de ensino/aprendizaxe en tódalas áreas.

16. Amplia-las posibilidades creativas e expresivas da lingua a partir da creación de textos, para aumenta-la sensibilidade estética e formar a propia personalidade, tendo en conta modelos literarios e partindo de textos feitos por eles mesmos.

17. Achegarse á Literatura para desenvolve-la sensibilidade estética e estimula-la imaxinación.

18. Recoñecer e identificar que determinados usos da lingua, en textos orais e escritos, ofrecen valoracións discriminatorias na relación de sexos, razas e clases sodas.

19. Recoñecer e empregar un vocabulario que satisfaga as necesidades comunicativas e ser capaces de clasifícalo e relaciónalo.

69

20. Coñecer e analiza-los elementos característicos dos medios de comunicación.

21. Interpretar mensaxes nos que aparecen recursos expresivos non lingüísticos.

22. Prestar atención as mensaxes non explícitas dos medios de comunicación.

CONTIDOS

1.- LINGUA E SOCIEDADE.

Conceptos :

- Situación lingüística de Galicia.- A realidade plurilingüe e pluricultural do Estado como expresión da

diversidade e riqueza.

Procedementos :

- Emprego da lingua de acordo coas particulares necesidades comunicativas que se suscitan no contexto das alumna e alumnos.

- Observación e constatación dos diversos comportamentos lingüísticos presentes na vida social.

Actitudes :

- Valoración da lingua como instrumento cognitivo e como medio de comunicación privilexiado.

- Aceptación da lingua como instrumento configurador da identidade persoal e colectiva.- sensibilidade ante os modos de comunicación específicos determinados por diferentes minusvalías.

- Constatación da existencia de diversas linguas no entorno próximo (escola, barrio, familia, etc.) e nun contexto máis amplo (iniciación ó aprendizaxe dunha lingua estranxeira e acercamento a unha cultura diferente).

- Constatación de que as formas lingüísticas son distintas en función das diferentes intencións comunicativas.

- Valoración das regras sociais que facilitan as relacións e a convivencia.

2.- LlNGUA ORAL.

Conceptos;

70

- A comunicación oral: formas básicas que presenta segundo as intencións comunicativas.

- Elementos non lingüísticos que acompañan a comunicación oral.- A tradición oral popular na lingua castelá. A súa importancia en Galicia.

Formas que presenta (lendas, contos, romances, refráns, oracións, adiviñas...).

- Variantes da lingua oral no medio habitual das nenas e dos nenos.

Procedementos :

- Participación, como falante e como oínte, en situacións de comunicación, planificas ou non: conversacións en gran grupo, diálogos, realización de enquisas.

- Escoita atenta de diversos textos orais: observacións, narracións de feitos, mandatos, peticións Identificación dos elementos que definen a situación de comunicación. quén, qué, ónde, cómo, cándo, por qué.

- Emprego das habilidades lingüísticas, conservando a harmonía cos argumentos defendidos con anterioridade e contestando con coherencia as intervencións precedentes dos interlocutores.

- Dedución da intencionalidade do discurso: informativo, expresivo, persuasivo, argumentativo.

- Recoñecemento das relacións que se establecen entre os elementos do texto (relacións espaciais, e temporais, aspectos sinxelos da secuencia lóxica).

- Diferenciación de ideas esenciais e accesorias.- Invención de palabras baseándose nas regras de formación de palabras.- Emprego de mensaxes orais, relacionando a propia experiencia co entorno

social e cultural.- Dramatización de textos literarios e non literarios, tendo en conta as

posibilidades de improvisación das alumnas e dos alumnos.- Emisión de xuízos sobre mensaxes nos que se detecte a comprensión ou non

comprensión dos argumentos do interlocutor.- Utilización das producións orais alleas como fonte de información e como

posible modelo de organización das propias mensaxes.- Descrición de obxectos, persoas e situacións directamente vinculadas ó

alumnado.- Narración de aventuras reais e fantásticas, anécdotas, costumes, humor e

folclore infantil.- Utilización adecuada de recursos non verbais (xestos, miradas, movementos

corporais...) , como medio eficaz de potencia-la expresividade das mensaxes orais.

- Produción de mensaxes que obedezan a diferentes necesidades comunicativas (relatar con detalle experiencias próximas e pasadas, imaxinar situacións, anticipar e producir feitos, predicir e dar información, responder a consignas...) mediante a adecuada ordenación das ideas e a utilización de todo tipo de recursos expresivos.

- Resume das ideas fundamentais dun texto . escoitado.- Memorización e recitación de textos orais máis extensos.- Reprodución dun texto oral (descrición, narración) e unha composición

plástica.

71

Actitudes: - Sensibilidade ante os temas e usos da lingua oral que comporten

discriminacións de tipo social, sexual, racial ou outra diferenza calquera.- Valoración positiva das producións orais propias e alleas, caracterizadas

pola corrección, eficacia comunicativa, beleza, orixinalidade e creatividade.- Interese e gusto por participar en situacións de comunicación oral,

espontáneas ou planificadas.- Atención, respecto, receptividade e participación ordenada das formas non

singulares de comunicación oral.- Valoración dos textos da tradición oral como manifestación dunha cultura

propia, na que se poden identifica-las claves da expresividade popular.

3.- LECTURA E ESCRITURA.

Conceptos:

- Peculiaridades da comunicación escrita: convencionalismo, dirección da escritura, linearidade, separación de palabras, posibilidade de comunicación con interlocutores non presentes, permanencia, fixación de pensamento, posibilidade de revisión.

- Diferentes soportes da linguaxe escrita: libros, carteis, periódicos. revistas, cartas, etc.- Necesidade da comunicación escrita como medio privilexiado de diversión, formación e información.

- A linguaxe escrita. A comunicación con interlocutores non presentes. A súa temporalidade.

- Diferentes tipos de textos escritos: poemas, cantos, artigos de periódico, cartas, folletos, rótulos, prospectos, publicidade.

- Elementos non lingüísticos que acompañan ó texto escrito: debuxos, gráficos, fotografías, distribución do espazo, tipos de letra, etc.

- A biblioteca escolar e a biblioteca persoal. Organización,funcionamento e uso.

Procedementos :

- Lectura expresiva en voz alta de textos de diverso tipo, atendendo á correspondencia co que está escrito. Articulación precisa dos fonemas, entoación adecuada, acentuación correcta, etc.- Lectura silenciosa de textos.- Utilización de subliñados, esquemas, resumes, como medio para asimila-los contidos.

- Comprensión do sentido global de textos escrito a partir de experiencias, coñecementos e sentimentos propios, atendendo ós signos de puntuación e os diferentes matices semánticos das palabras e das frases.

72

- Emprego de estratexias para resolver dúbidas: reler, avanzar, recorrer ó dicionario.

- Exposición de opinións persoais sobre os textos lidos, aportando argumentos coherentes.

- Dedución do significado de palabras descoñecidas tomando o contexto como punto de referencia.

- Búsqueda, a partir do texto, de certa información específica.- Formulación de conxecturas sobre o contido dun texto a partir de índices do

mesmo.- Resume de textos escritos. recollendo, con certo grao de elaboración

persoal, o contido esencial dos mesmos e establecendo a xerarquía das ideas.- Destreza caligráfica e afianzamento progresivo no uso dunha escritura

persoal.- Destreza da escritura sobre diferentes soportes: papel de dobre pauta,

cuadrícula, liso; encerado,cartolinas, etc.- Organización de ¡des de acordo con normas básicas da estrutura textual

correspondente (narración, descrición, outras estruturas).- Transferencia da información oral ó código escrito.- Narración de historias en cómic.- Produción de textos escritos diversos, atendendo ós seguintes aspectos:

organización lóxica, claridade, orde e coherencia; corrección gramatical; propiedade léxica; adecuación do nivel da lingua á situación comunicativa e a propia natureza do texto; presentación externa, clara, ordenada, e corrección ortográfica.

- Produción de textos como expresión do propio mundo interior e como medio para explora-las posibilidades creativas da lingua escrita.

- Descrición de persoas, obxectos, animais, plantas, situacións reais e inventadas.

- Transformación dun texto escrito nunha composición plástica.- Resume escrita de textos orais, recollendo o contido esencial dos mesmos e

establecendo unha xerarquía de ideas.- Preparación do texto a partir dun plan previo elaborado en grupo ou dado

polo profesor ou profesora.- Revisión do texto mediante discusión en grupos ou coa profesora ou

profesor.- Emprego de dicionario ou outros apoios ortográficos.- Utilización das bibliotecas como fonte privilexiada de diversión e

información. ;

Actitudes:

- Valoración da lingua escrita como vehículo apropiado para satisface-las propias necesidades de comunicación.

- Curiosidade e interese polos códigos escritos doutras linguas.- Conciencia da importancia da lingua escrita no intercambio social e para

acceder á información.- Perseveranza no esforzo da aprendizaxe das destrezas básicas que fan

posible ler e escribir.- Afección pola lectura de textos.- Interese pola lectura como fonte de pracer e como medio de información.

73

- Iniciativa e autonomía na selección de lecturas con criterios propios.- Interese pola expresión escrita das propias ideas, experiencias e sentimentos,

valorando a autocorrección.- Coidado na presentación dos escritos.- Aprecio da calidade estética das producións propias e alleas, valorando os

elementos innovadores e creativos das mesmas.- Sensibilidade e actitude crítica cara os usos da lingua escrita que supoñan

calquera tipo de discriminación, sexual, social, racial, ou de calquera outro tipo.

- Aprecio polo libro como fonte de información, formación, coñecemento, diversión e interese pola súa conservación.

- Valoración das bibliotecas como fonte de información e coñecemento.- Coñecemento e respecto das normas que regulan o uso dos lugares públicos

dedicados á lectura e ó traballo escrito: aula, biblioteca.

4.- A LINGUA COMO OBXECTO DE REFLEXIÓN.

Conceptos :

- A lingua como instrumento de comunicación privilexiado.- Tipos de textos e estruturas de cada un deles (narración, descrición).- Clases de palabras (substantivo, adxectivo, verbo), e a súa formación

(prefixos e sufixos) .- O significado das palabras.- Familias léxicas e campos semánticos relacionados cos centros de interese

das alumnas e alumnos, coas súas necesidades e coas outras áreas co currículo.

- Normas ortográficas en casos frecuentes e constantes: maiúsculas, separación de sílabas. b/v, h... signos de puntuación (punto, dous , puntos, guións, comas).

Procedementos :

- Manipulación de textos, oracións, secuencias, observando as variacións que se derivan dos cambios realizados.

- Emprego de distintos procedementos na formación das palabras:composición, derivación.

- A palabra como xogo.- Elaboración de familias léxicas e campos semánticos de palabras

relacionadas cos centros de interese das alumnas e dos alumnos, as súas necesidades e outras áreas do currículo.

- Utilización do dicionario para a produción e interpretación de textos propios e alleos.

- Observación de normas básicas de construción de oracións (orde dos elementos, concordancias...).

- Recoñecemento de diversas clases de apalabras e formas como están constituídas (nome, adxectivo, verbo) .

- Uso adecuado de formas verbais (pasado, presente e futuro).

74

- Elaboración de bancos de palabras.

Actitudes :

- Sensibilidade e aceptación das normas básicas da lingua.- Interese por expresarse con coherencia e corrección.- Interese e autoesixencia na elección dun léxico apropiado ás necesidades

comunicativas das alumnas e dos alumnos.- Aceptación das diferentes variedades da lingua falada.

5.- LlNGUA E MEDIOS DE COMUNICACiÓN.

Conceptos: - A cultura da imaxe, importancia dos elementos icónicos na sociedade actual.- Os elementos da comunicación non verbal (sons, xestos, miradas, cores,

etc.) - Linguaxes específicos para persoas con deficiencias.- A lingua en interacción coa música e coa mímica: recitado, canto,

dramatización.- Os medios de comunicación escritos: periódicos e revistas.- a radio:

semellanzas e diferenzas cos outros medios.- Os medios de comunicación baseados na interacción entre códigos verbais,

icónicos, e outros; cómic, cine, televisión, etc.

Procedementos :

- Escoita atenta e comprensión de mensaxes procedentes dos medios de comunicación.

- Utilización dos diferentes medios de comunicación como fonte de entretemento e información.

- Produción de mensaxes nos que se integren elementos lingüísticos con elementos doutros códigos non verbais.Uso práctico dos diferentes medios de comunicación, tendo en conta as súas linguaxes específicas.

- Realizacións escolares dalgúns medios de comunicación (prensa, radio, cómic, televisión, etc.) .

- Observación e interpretación de imaxes.

Actitudes :


75

- Interese pola produción individual e colectiva de mensaxes expresivas a través de códigos non verbais e das técnicas e linguaxes dos diferentes medios de comunicación social.

- Valoración das posibilidades comunicativas e artísticas dos códigos utilizados na comunicación non verbal (icónicos, acústicos e outros).

- Respecto polas pautas que regulan o uso dos códigos non verbais.- Desmitificación dos medios audiovisuais (radio, televisión) coa finalidade

de fomentar xuízos críticos ante as mensaxes publicitarias.


1 .-Estima-la figura de Galicia e usa-la como canle das propias experiencias.

2.- Participar en situacións de comunicación relacionados coa actividade escolar (actividades en grupo, asembleas, debates, coloquios...) respectando as normas que fan posible a comunicación.

3.- Comprende-lo senso global de mensaxes orais (conto, relatos, explicacións sinxelas...) adecuados á intención comunicativa, empregando as formas básicas da lingua oral (pronunciación, ritmo, entoación, vocabulario...) así como aspectos non verbais.

4.- Ler textos escritos máis complexos que no primeiro ciclo, empregando os coñecementos básicos sobre a lingua escrita e procedementos elementais para resolver dúbidas de comprensión.

5.- Valorar positivamente o texto escrito como instrumento de comunicación e como fonte de pracer e de información. Manifestar preferencias na selección de lecturas e expresa-las propias opinións sobre elas.

6.- Redactar textos escritos de diferente tipo (narracións, descricións, informes sinxelos...) empregando a estrutura textual correspondente e utilizando os procedementos básicos que dan cohesión ó texto ( usar nexos, mante-lo tempo verbal, puntuar adecuadamente...).

7.- Comprender unha mensaxe oral ou escrita, na que se integren os distintos códigos, verbal e non verbal.

6.2.4.- ÁREA DE LINGUA E LITERATURA GALEGAS

OBXECTIVOS

1. Valorar e estima-la lingua de Galicia e úsala como medio de transmisión de tódalas situacións da súa vida cotiá.

2. Respectar aqueles interlocutores que utilicen unha lingua diferente.

3. Aprecia-la existencia doutras linguas e desenvolver unha actitude positiva cara elas.

76

4. Escoitar e comprender mensaxes orais diversas máis amplas e complexas vinculadas os seus centros de interese e as súas experiencias

5. Capta-lo senso xeral dos textos orais e escritos diferenciando os elementos esenciais dos datos superfluos.

6. Aplica-la comprensión de textos orais e escritos a novas situacións de comunicación.

7. Afondar no desenvolvemento de expresión oral en diferentes situacións de comunicación, producindo textos máis complexos e con un vocabulario ,máis rico.

8. Expresa-las súas vivencias e experiencias dun xeito creativo a través de textos narrativos e discriptivos, empregando procedementos sinxelos que deán cohesión ó texto.

9. Interpretar e producir mensaxes nas que se combinen, ademais dos recursos expresivos empregados no primeiro ciclo, as imaxes, debuxos, sons... mostrando unha intención creativa.

10. Afeccionarse á lectura para divertirse e coñecer un mundo distinto de aventuras, comparándoo coas súas propias vivencias e experiencias para poder amplíalas.

11. Ler con fluidez e comprender textos máis extensos e complexos.

12. Descubrir que a lectura é un medio para adquirir información ó mesmo tempo que He serve para perfeccionar e enriquece-la súa lingua.

13. Adquirir autonomía na selección de lecturas e mostrar interese por ir formando a súa biblioteca.

14. Aprender a buscar información para resolve-las súas dúbidas en libros de consulta, da biblioteca, manexar fichas e ficheiros.

15. Valora-la lingua oral e escrita como instrumento para conservar de modo estable e permanente a información; así como medio para a revisión e mellora das súas propias producións.

16. Utilizar progresivamente a lingua oral e escrita como instrumento de planificación de actividades de ensinanza-aprendizaxe en tódalas áreas.

17. Amplia-las posibilidades creativas e expresivas da lingua a partir da creación de textos literarios ou partindo de textos creados por eles mesmos.

18. Achegarse á literatura para desenvolve-la sensibilidade estética e estimula-la imaxinación.

77

19. Recoñecer e identificar que determinados usos da lingua, en textos orais e escritos, ofrecen valoracións distintas con respecto á relación de sexos, entre clases socias e entre razas.

20. Mostrar unha actitude crítica cara os usos da lingua que comporten calquera tipo de discriminación.

21. Buscar expresións alternativas para suplir aqueles termos que comporten calquera tipo de discriminación.

22. Recoñecer e empregar un vocabulario que satisfaga as súas capacidades comunicativas, sendo capaces de clasifícalo e relaciónalo.

23. Coñecer e analiza-los elementos característicos dos medios de comunicación.

24. Interpretar mensaxes novas ñas que aparecen recursos expresivos non lingüísticos.

25. Prestar atención as mensaxes no explícitas dos medios de comunicación.CONTIDOS

1.- LINGUA E SOCIEDADE.

Conceptos :

- Situación lingüística de Galicia. Necesidade de normalización.- A realidade plurilingüe e pluricultural do Estado como expresión da

diversidade e riqueza.

Procedementos :

- Emprego da lingua de acordo coas particulares necesidades comunicativas que se suscitan no contexto das alumna e alumnos.

- Observación e constatación dos diversos comportamentos lingüísticos presentes na vida social.

Actitudes :

- Valoración da lingua como instrumento cognitivo e como medio de comunicación privilexiado.

- Aceptación da lingua como instrumento configurador da identidade persoal e colectiva.- sensibilidade ante os modos de comunicación específicos determinados por diferentes minusvalías.

- Constatación da existencia de diversas linguas no entorno próximo (escola, barrio, familia, etc.) e nun contexto máis amplo (iniciación ó aprendizaxe dunha lingua estranxeira e acercamento a unha cultura diferente).

- Constatación de que as formas lingüísticas son distintas en función das diferentes intencións comunicativas.

- Valoración das regras sociais que facilitan as relacións e a convivencia.

78


2.- LlNGUA ORAL.

Conceptos;

- A comunicación oral: formas básicas que presenta segundo as intencións comunicativas.

- Elementos non lingüísticos que acompañan a comunicación oral.- A tradición oral popular na lingua galega. A súa importancia en Galicia.

Formas que presenta (lendas, contos, romances, paremias,refráns, oracións, adiviñas...).

- Variantes da lingua oral no medio habitual das nenas e dos nenos.

Procedementos :

- Comprensión de mensaxes orais, interpretando as intencións explícitas (observacións, narracións de feitos, mandatos, peticións, etc) e non explícitas (ironía , retranca , dobre sentido, etc)

- Participación, como falante e como oínte, en situacións de comunicación, planificas ou non: conversacións en gran grupo, diálogos, realización de enquisas.

- Recoñecemento das distintas partes dun texto(presentación, nudo e desenlace)

- Diferenciación de ideas esenciais e accesorias.- Invención de palabras baseándose nas regras de formación de palabras.- Emprego de mensaxes orais, relacionando a propia experiencia co entorno

social e cultural.- Dramatización de textos literarios e non literarios, tendo en conta as

posibilidades de improvisación das alumnas e dos alumnos.- Descrición de obxectos, persoas e situacións directamente vinculadas ó

alumnado.- Narración de aventuras reais e fantásticas, anécdotas, costumes, humor e

folclore infantil.- Utilización adecuada de recursos non verbais (xestos, miradas, movementos

corporais...) , como medio eficaz de potencia-la expresividade das mensaxes orais.

- Produción de mensaxes que obedezan a diferentes necesidades comunicativas (relatar con detalle experiencias próximas e pasadas, imaxinar situacións, anticipar e producir feitos, predicir e dar información, responder a consignas...) mediante a adecuada ordenación das ideas e a utilización de todo tipo de recursos expresivos.

- Resume das ideas fundamentais dun texto escoitado.- Memorización e recitación de textos orais máis extensos.

79

- Reprodución dun texto oral (descrición, narración) e unha composición plástica.

Actitudes: - Sensibilidade ante os temas e usos da lingua oral que comporten

discriminacións de tipo social, sexual, racial ou outra diferenza calquera.- Valoración positiva das producións orais propias e alleas, caracterizadas

pola corrección, eficacia comunicativa, beleza, orixinalidade e creatividade.- Interese e gusto por participar en situacións de comunicación oral,

espontáneas ou planificadas.- Valoración dos textos da tradición oral como manifestación dunha cultura

propia, na que se poden identifica-las claves da expresividade popular.


Conceptos:

- Relacións entre a lingua oral e escrita.- Peculiaridades da comunicación escrita: convencionalismo, dirección da

escritura, linearidade, separación de palabras, posibilidade de comunicación con interlocutores non presentes, permanencia, fixación de pensamento, posibilidade de revisión.

- Diferentes soportes da linguaxe escrita: libros, carteis,xornais, revistas, cartas, etc.- Necesidade da comunicación escrita como medio privilexiado de diversión, formación e información.

- Diferentes tipos de textos escritos: poemas, cantos, artigos de periódico, cartas, folletos, rótulos, prospectos, publicidade.

- Elementos non lingüísticos que acompañan ó texto escrito: debuxos, gráficos, fotografías, distribución do espazo, tipos de letra, etc.

- A biblioteca escolar e a biblioteca persoal. Organización,funcionamento e uso.

- Formas elocutivas na comunicación escrita (narración, descrición, diálogo...)

- Relacións entre a lingua oral e escrita: acento, entoación, pausas, tildes e signos de puntuación.

Procedementos :

- Lectura expresiva en voz alta de textos de diverso tipo, atendendo á correspondencia co que está escrito. Articulación precisa dos fonemas, entoación adecuada, acentuación correcta, etc.- Lectura silenciosa de textos.- Utilización de subliñados, esquemas, resumes, como medio para asimila-los contidos.

- Comprensión do sentido global de textos escrito a partir de experiencias, coñecementos e sentimentos propios, atendendo ós signos de puntuación e os diferentes matices semánticos das palabras e das frases.

80

- Emprego de estratexias para resolver dúbidas: reler, avanzar, recorrer ó dicionario.

- Exposición de opinións persoais sobre os textos lidos, aportando argumentos coherentes.

- Dedución do significado de palabras descoñecidas tomando o contexto como punto de referencia.

- Búsqueda, a partir do texto, de certa información específica.- Resume de textos escritos. - Destreza caligráfica e afianzamento progresivo no uso dunha escritura

persoal.- Destreza da escritura sobre diferentes soportes: papel de dobre pauta,

cuadrícula, liso; encerado,cartolinas, etc.- Transferencia da información oral ó código escrito.- Narración de historias en cómic.- Produción de textos escritos diversos, atendendo ós seguintes aspectos:

organización lóxica, claridade, orde e coherencia; corrección gramatical; propiedade léxica; adecuación do nivel da lingua á situación comunicativa e a propia natureza do texto; presentación externa, clara, ordenada, e corrección ortográfica.

- Produción de textos como expresión do propio mundo interior e como medio para explora-las posibilidades creativas da lingua escrita.

- Descrición de persoas, obxectos, animais, plantas, situacións reais e inventadas.

- Transformación dun texto escrito nunha composición plástica.- Emprego de dicionario ou outros apoios ortográficos.- Utilización das bibliotecas como fonte privilexiada de diversión e

información. ;

Actitudes:

- Valoración da lingua escrita como vehículo apropiado para satisface-las propias necesidades de comunicación.

- Curiosidade e interese polos códigos escritos doutras linguas.- Conciencia da importancia da lingua escrita no intercambio social e para

acceder á información.- Perseveranza no esforzo da aprendizaxe das destrezas básicas que fan

posible ler e escribir.- Afección pola lectura de textos.- Interese pola lectura como fonte de pracer e como medio de información.- Iniciativa e autonomía na selección de lecturas con criterios propios.- Interese pola expresión escrita das propias ideas, experiencias e sentimentos,

valorando a autocorrección.- Coidado na presentación dos escritos.- Aprecio da calidade estética das producións propias e alleas, valorando os

elementos innovadores e creativos das mesmas.- Sensibilidade e actitude crítica cara os usos da lingua escrita que supoñan

calquera tipo de discriminación, sexual, social, racial, ou de calquera outro tipo.

- Aprecio polo libro como fonte de información, formación, coñecemento, diversión e interese pola súa conservación.

81

- Valoración das bibliotecas como fonte de información e coñecemento.- Coñecemento e respecto das normas que regulan o uso dos lugares públicos

dedicados á lectura e ó traballo escrito: aula, biblioteca.


Conceptos :

- A oración.. Elementos necesarios para construir unha oración simple.- A lingua como instrumento de comunicación privilexiado.- Tipos de textos e estruturas de cada un deles (narración, descrición).- Clases de palabras (substantivo, adxectivo, verbo), e a súa formación

(prefixos e sufixos) , aumentativos, diminutivos.- O significado das palabras.(polisemia, homonimia, sinonimia, antonimia)- Familias léxicas e campos semánticos relacionados con outras áreas do

currículo.- Normas ortográficas en casos frecuentes e constantes: maiúsculas,

separación de sílabas. b/v, h... signos de puntuación (punto, dous , puntos, guións, comas).

Procedementos :

- Manipulación de textos, oracións, secuencias, observando as variacións que se derivan dos cambios realizados.

- Emprego de distintos procedementos na formación das palabras:composición, derivación.

- A palabra como xogo.- Elaboración de familias léxicas e campos semánticos de palabras

relacionadas cos centros de interese das alumnas e dos alumnos, as súas necesidades e outras áreas do currículo.

- Utilización do dicionario para a produción e interpretación de textos propios e alleos.

- Observación de normas básicas de construción de oracións (orde dos elementos, concordancias...).

- Recoñecemento de diversas clases de palabrass (nome, adxectivo, verbo) .- Uso adecuado de formas verbais (pasado, presente e futuro).

Actitudes :

- Respecto polas diferentes variantes na lingua falada.- Sensibilidade e aceptación das normas básicas da lingua.- Interese por expresarse con coherencia e corrección.- Interese e autoesixencia na elección dun léxico apropiado ás necesidades

comunicativas das alumnas e dos alumnos.- Aceptación das diferentes variedades da lingua falada.

82

5.- LlNGUA E MEDIOS DE COMUNICACiÓN.

Conceptos: - A cultura da imaxe, importancia dos elementos icónicos na sociedade actual.- Os elementos da comunicación non verbal (sons, acenos, miradas, cores,

etc.) - A lingua en interacción coa música e coa mímica: recitado, canto,

dramatización.- Os medios de comunicación escritos.- Os medios de comunicación baseados na interacción entre códigos verbais,

icónicos, e outros; cómic, etc.

Procedementos :

- Escoita atenta e comprensión de mensaxes .- Utilización dos diferentes medios de comunicación como fonte de

entretemento e información.- Produción de mensaxes nos que se integren elementos lingüísticos con

elementos doutros códigos non verbais.- Realizacións escolares dalgúns medios de comunicación (prensa, cómic,

etc.) .- Observación e interpretación de imaxes.

Actitudes :


- Valoración das posibilidades comunicativas e artísticas dos códigos utilizados na comunicación non verbal (icónicos, acústicos e outros).

- Respecto polas pautas que regulan o uso dos códigos non verbais.- Desmitificación dos medios audiovisuais (radio, televisión) coa finalidade

de fomentar xuízos críticos ante as mensaxes publicitarias. - Conciencia da necesidade da existencia de medios de comunicación social

en lingua galega de cara á normalización da lingua.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN1 .-Estima-la figura de Galicia e usa-la como canle das propias experiencias.

2.- Participar en situacións de comunicación relacionados coa actividade escolar (actividades en grupo, asembleas, debates, coloquios...) respectando as normas que fan posible a comunicación.

3.- Comprende-lo senso global de mensaxes orais (conto, relatos, explicacións sinxelas...) adecuados á intención comunicativa, empregando as formas básicas da lingua oral (pronunciación, ritmo, entoación, vocabulario...) así como aspectos non verbais.

83

4.- Ler textos escritos máis complexos que no primeiro ciclo, empregando os coñecementos básicos sobre a lingua escrita e procedementos elementais para resolver dúbidas de comprensión.

5.- Valorar positivamente o texto escrito como instrumento de comunicación e como fonte de pracer e de información. Manifestar preferencias na selección de lecturas e expresa-las propias opinións sobre elas.

6.- Redactar textos escritos de diferente tipo (narracións, descricións, informes sinxelos...) empregando a estrutura textual correspondente e utilizando os procedementos básicos que dan cohesión ó texto ( usar nexos, mante-lo tempo verbal, puntuar adecuadamente...).

7.- Comprender unha mensaxe oral ou escrita, na que se integren os distintos códigos, verbal e non verbal.

6.2.5.- ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA.

OBXECTIVOS

1. Poder relaciona-lo elementos do entorno de maneira que lle posibiliten actuacións expresivas.

2. Sistematizar, diferenciar e clasifica-los elementos observados.

3. Ser capaz de interrelacio-los elementos experimentados.

4. Desenrolar e comprender mensaxes referidos o seu medio máis próximo mediante o coñecemento dos elementos básicos da expresión artística e diversas técnicas de traballo.

5. Realizar producións artísticas de forma cooperativa que impliquen repartición de tarefas e responsabilidades compartidas.

6. Explorar materiais e instrumentos diversos do entorno mostrando as súas calidades de maneira expresiva.

7. Ofrecer realizacións nas que o xesto, o movemento e a entoación conteñan unha carga expresiva intencionada sen perder a espontaneidade inicial.

8. Empezar a utilizar algunhas técnicas audiovisuais con fins creativos e empezar a desentraña-los elementos que as compoñen.

9. Acceder á representación convencional da capacidade musical, de modo que poidan interprétala, coñecer e interpreta-las calidades do son.

10. Ser capaces de valorar de forma intuitiva as súas aportacións e as dos outros rexeitando o que non consideren válido e salientar aquilo que lle dou máis satisfacción.

84

11. Coñece-las manifestacións artísticas do entorno achegando os elementos artísticos máis próximos a súa experiencia acumulando contidos que lles permitan discerni-los compoñentes artísticos do que lle rodea.

CONTIDOS

Plástica.- Comprensión de mensaxes visuais.- Lectura de imaxes.- Actitude activa diante da información visual.- Organización dos elementos de composición.- Estruturación da composición plástica.- Estruturación de relacións proxectivas. - Expresión fluída e precisa do xesto gráfico.- Relacións sensoriais. Utilización de todo tipo de materiais.- Profundización das técnicas do primeiro ciclo e iniciación en técnicas

audiovisuais.- Manexo correcto aparellos.- Iniciación ás regras de composición.- Comprensión intuitiva dos elementos da linguaxe plástica.- Tratamento da imaxe segundo contextos.

Dramatización.- Control do xesto e do movemento.- Expresión de estados anímicos.- Transformación de obxectos.- Utilización de elementos de improvisación.- Representación de situacións e personaxes cotiás e imaxinarios, entendendo

as pautas: titeres, transformación de voces.- Sombras.- Utilización do casete, a radio, o proxector de diapositivas.- Observación orientada de elementos xestuais e dramáticos do entorno.- Utilización de elementos presentes no entorno, na improvisación do xogo

dramático.- Consolidación do esquema corporal.- Percepción segmentada do movemento.- Afianzamento da lateralidade.- Coordinación motriz: paso do movemento espontáneo á actividade

controlada.- Desprazamentos en relación a outros e a abxectos.- Experimentación sensorial.

Música.

BLOQUE 1.- EXPRESIÓN RÍTMICA E MOVEMENTO.

CONCEPTOS:

85

- O movemento a través das distintas partes do corpo.- Técnica rítmica corporal según Douglas Goodkind (o ritmo dos impares)- Elementos constitutivos do son: movemento e duración das figuras de negra,

branca, corchea e semicorchea.- O acento.- Diferenza de ritmo binario e ternario a través do movemento.- A danza como forma organizada do movemento:

"Pasodobre" (versión galega)."Break Mixe" (USA)"Polka del cangrejo" (Alemania)."Carnavalitos" (Bolivia)."Vals" (Iniciación ó ritmo ternario).

PROCEDEMENTOS:o Invención de distintos esquemas según a técnica corporal de Goodkind.o Invención de ritmos libres.o Adaptación do movemento á duración.o Imitar movementos de compañeiros.o Realización de xogos: (pelota, corda) de cara á diferenciación do ritmo binario e

ternario.o Execución de danzas de Galicia e outros países.o Creación de sinxelas coreografías a partires de elementos coñecidos.

ACTITUDES:- Valoración do propio corpo como vehículo de comunicación e expresión.- Adapatación ó grupo: traballo en equipo.- Interese por mellora-la precisión rítmica e a execución de danzas.- Valoración da danza como manifestación cultural dos pobos.

BLOQUE 2.- EXPRESIÓN INSTRUMENTAL.

CONCEPTOS:- Técnica instrumental dalgúns instrumentos de altura indeterminada como o

pandeiro, claves e as súas posibilidades.- Técnica da frauta doce soprano: Realización de sinxelas pezas

tocadas con este instrumento.- Instrumentos populares de Galicia: Introducir no seu coñecemento.- Construción de instrumentos sonoros a partir de materiais de desfeita.- Os instrumentos como medio para acompañar rítmica e

melodicamente cancións do repertorio escolar.

86

- Cantos musicais instrumentados.

PRODEMENTOS:o Utilización do pandeiro para conseguir algúns efectos sonoros: (chuvia,

galope de cabalos...).o Realización de sinxelas pezas tocadas con frauta doce

individualmente ou en grupo.o Ambientación musical de contos con instrumentos escolares e outros

obxectos sonoros.o Presentación dalgúns instrumentos populares de Galicia para a súa

diferenciación.o Acompañamento de cancións con instrumentos de percusión escolares

para marcar pulso, acento e ritmo.

ACTITUDES:- Respecto polas normas de actuación individual ou en grupo controlando a

execución, o tempo, o matiz, a expresión e a atención ó director.- Responsabilidade e coidado dos instrumentos da clase.- Curiosidade e actitude positiva ante a exploración de novos sons e efectos

músico- ambientais.


CONCEPTOS:- Emisión da voz: respiración, articulación e entoación.- A canción: de didáctica popular, do folklore galego e de autores clásicos e

contemporáneos:a. A liña melódica.b. Intensidade, tempo, entoación e articulación.

- O canto coral: cantos dunha voz con alfombra sonora, elementos de percusión instrumental e canons a tres entradas.

PROCEDEMENTOS.o Respiración pulmonar: Exercicios no propio corpo e no dos compa-ñeiros.o Reacción facial a través da xesticulación.o Exploración de diversos recursos vocais: xogos, entonación de motivos

melódicos da escala do "do" ascendente e descendente.o Interpretación de cancións de intervalos de 3a Maior e menor, 4a e 5a xustas.o Contos musicais de sons individuáis e agrupados.

ACTITUDES:

87

a. Interese por cantar por pracer e como medio de formación.b. Apreciación das creacións feitas polos compañeiros/as e de calquera

manifestación artística.c. Respecta-las normas de actuación en grupo.

BLOQUE 4.- LECTURA E ESCRITURA MUSICAIS.

CONCEPTOS:- A figuración rítmica: movemento e duración de sobre negra, branca,

corchea semicorchea.- A escala do do en clave de Sol: colocación no pentagrama e lectura.- Signos de repetición e prolongación.- Fononimia según Z- Kodely.- O acento nos ritmos binario e ternario.

PROCEDEMENTOS.o Asociación dos sons co movemento.o Asocia-lo silencio e a falta de movemento.o Percusión corporal e instrumental de esquemas.o Formación melódica partindo da pentafonía do re- mi- sol- la, introducindo a,

logo si e por último do.o Percusión sobre instrumentos de placas das notas propostas.o Exercicios de fononimia.o Exercicios sobre a "roda musical" de Dalcroze.

ACTITUDES.- Claridade limpeza e orde nos traballos.- Disfrutar interpretando e representando.- Disposición aberta para a aprendizaxe da lectura e escritura musicais.

BLOQUE 5.- EDUCACIÓN AUDIOPERCEPTWA.

CONCEPTOS:- O son:

- Fontes sonoras tradicionais e non tradicionais.- Sons da Natureza, entorno e musicais.

- Percepción do silencio.-Elementos do son:

- Ubicación.- Altura: grave, menos grave, agudo, menos agudo.

88

- Timbre: vocais, madeira, metal, membrana e outros.- Intensidade: forte, medio, piano. . Duración: longo, medio, curto- Movemento. lento, rápido, áxil, pesado......

- Elementos da linguaxe musical.- Compás binario, ternario.- Ritmo: figuras de branca, silencio de branca, negra, corchea e semicorchea.- Melodía, escala do do intervocálica

- Audicións:- "El Otoño" de Vivaldi.- "El Concierto de Aranjuez" de J. Rodrigo.- "El río Moldava" de Smetana.- "El carnaval de los animales" de Saéns.- " La primavera" de A. Vivaldi.

PROCEDEMENTOS:o Expresión da percepción musical mediante diferentes linguaxes: plástica,

corporal.o Audición interior.o Audición de pezas musicais: utilizar recursos corporais e plásticos para segui-la

obra.o Identificación e recoñecemento de timbres.o Imitación de sons.o Duración dos sons por comparación de instrumentos.

ACTITUDES.- Valoración do mundo sonoro.- Interese por participar activamente nas audicións.- Coidado e respecto polo material.


Plástica e dramatización1.- Recoñecer características plásticas e visuais observables presentes en

manifestacións artísticas do entorno, establecendo relacións de semellanza e diferenza coas propias producións.

2.- Utilizar nas producións plásticas e gráficas instrumentos de uso normal na aula como tesoiras, pinceis, ceras, punzóns, etc.- para transformar materiais diversos: papel, teas, materias de desfeito, etc,.

89

3.- Realizar composicións plásticas nas que se represente a figura humana de forma completa en diferentes posicións e movementos, relacionándoa con outros elementos do entorno.

7.- Desprazarse en espazos coñecidos, coordinado os movementos propios cos dos demais, tendo en conta a posición dos obxectos.

8.- Coordina á acción propia coa dos compañeiros para improvisar personaxes e historias sinxelas utilizando o corpo, o movemento e os obxectos.

9.- Utilizar recursos dramáticos e expresivos básicos (títeres, marionetas, teatro de sombras, etc.).

10.- Incorporar na produción artística posibilidades descubertas en materiais, obxectos e instrumentos presentes no entorno, e combínalas para obter un produto persoal.

11.- Colaborar activamente na realización de actividades expresivas e de xogo colectivo, propoñendo temas, respectando normas establecidas polo grupo, realizando as tarefas encomendadas e buscando solucións persoais.

12.- Mostrar autonomía e liberdade expresiva na realización de actividades artísticas e descubri-las posibilidades de relación interpersoal que proporcionan.

Música

1. Identificar distintos aspectos dos parámetros do son atinadamente (agudo-grave, longo-curto, forte-piano, timbre) e en relacións de ata dous aspectos (duración-intensidade, duración-altura, etc.).

2. Cantar con boa emisión vocal cantos ó unísono e obras con acompañamentos (obstinato, bordón, etc.).

3. Imitar e improvisar fórmulas rítmicas e melódicas sinxelas utilizando a voz e os instrumentos, a modo de pregunta-resposta.

BLOQUE 1.- EXPRESIÓN RÍTMICA E MOVEMENTO.o Utiliza-los recursos expresivos corporais para responder a formas rítmicas

traballadas con anterioridade.o Recoñecer ritmos binarios e ternarios de cancións do repertorio escolar onde

estará marcado claramente o acento.

BLOQUE 2.- EXPRESIÓN INSTRUMENTAL.o Comproba-la destreza do manexo de instrumentos utilizados con anterioridade.o Identificación visual e tímbrica dos novos instrumentos.

90

o Improvisar por grupos algún conto e ambiéntalo con instrumentos escolares e outros obxectos sonoros incluíndo o propio corpo.

BLOQUE 3.- EXPRESIÓN VOCAL E CANTO.- Reproducir motivos melódicos de forma afinada.- Improvisar unha melodía para andar, correr, durmir....

BLOQUE 4.- LECTURA E ESCRITURA MUSICAIS.o Percutir esquemas coas figuras propostas.o Entoar axeitadamente esquemas da escala do do por grados conxuntos.o Lectura instantánea con fononimia.o Situar notas no pentagrama.o Distinguir ritmo binario e ternario.

BLOQUE 5.- EDUCACIÓN AUDIOPERCEPTWA.o Distinguir cos ollos pechados a direccionalidade do son.o Distinguir sen velo que clase de instrumento soa.o Recoñecer motivos rítmicos e melódicos entre varios escritos.

6.2.6.- ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA.

OBXECTIVOS

1.- Orientarse no espazo con relación as posicións dos outros compañeiros e obxectos.

2.- Reproducir estruturas rítmicas coñecidas e traballadas, polo movemento corporal ou con instrumentos.

3.- Emprega-la habilidade básica de salto unha ou dúas persoas, desde un punto de vista cualitativo: batida, caída, etc.

4.- Comproba-la coordinación de xesto e maila utilización dos mesmos nos lanzamentos e xogos.

91

5.- Ter aumentado, xeralmente, as capacidades físicas básicas segundo o desenvolvemento motor normal respecto á esas idades.

6.- Comproba-la capacidade de utiliza-los recursos expresivos do corpo para expresarse por situacións de xogo nos que o alumno escenifique ou imite, a personaxes, obxectos ou accións coñecidas.

7.- Comproba-lo grao de participación do alumno e os coñecementos das súas capacidades e limitacións corporais e de movemento.

8.- Observar se son capaces de respecta-las regras grupais do xogo.

CONTIDOS

1.- O CORPO: IMAXE E PERCEPCIÓN:

- Toma ce conciencia do propio corpo. esquema corporal.- Movemento da pelve en tódalas direccións, de xeito consciente, como

resposta a un estímulo verbal.- Coñecemento e uso da simetría corporal, de xeito correcto, nunha resposta

motriz- Coñecemento e uso da multiplicidade de direccións centradas no alumna e

na alumna.- Desconcentración sucesiva de brazos.

Percepción espacial: - Control de distancias en relación ós compañeiros nos desprazamentos.- Orientación con respecto a un obxecto non orientado.- Organización das relacións espaciais considerándose a si mesmo como

centro, nun só plano e en varios planos.

Percepción temporal:- Diferenciación de velocidades e duración, nas que se introducen factores

distorsionantes.- Percepción da relación velocidade tempo.- Adecuación dos movementos a cambios de ritmos.

2.- O CORPO : HABILIDADES E DESTREZAS.

- Coordinación óculo-motriz.- Tipos de precisión en movemento.- Lanzamentos e recepcións sinxelas.- Lanzamento e recepción de dúas pelotas simultáneas entre dous

compañeiros.- Golpeos repetidos cunha pelota sen que caia ó chan.- Coordinación das accións continuadas de botar nos desprazamentos e tiro de

precisión co pé.

Coordenación locomotriz:

92

- Adaptación da carreira ós saltos,con limitación dos lugares de apoio.- Carreira adaptada a variantes en lonxitude e altura.

Equilibrio:- Logro do equilibrio dinámico variando a horizontalidade do plano e con

redución da base de apoio.- Equilibrio nos desprazamentos sobre as mans de obxectos: cables, picas,

mazas etc..- Equilibrio sobre un plano inclinado despois dunha acción.- Mante-lo equilibrio invertido nas mans e nun pé.

Axilidade:- Xiro en suspensión.- Carreira e detención.- Salto en lonxitude e altura en cuadrupedia.- Rodas e desprazamentos dos segmentos corporais.- Saltos e xiros arredor do eixe lonxitudinal.

Forza, potencla.- Lanzamentos cunha man dunha pelota pequena (tenis, etc.) a unha distancia

comprendida entre 15 e 25 metros para nenos e 12 e 20 metros para nenas.- Lanzamento coas dúas mans dun balón de balomán alevín a unha distancia

de sete a once metros para nenos e de 5 a 9 para nenas.- Carreira e salto sobre unha corda situada a 0,60 e 0.70 m. para nenos e de

0,50 e 0,60 para nenas.- Carreira e salto en lonxitude de 2,00 m. a 2,35 m. para nenos e de 1,90 ata

2,15 para nenas.

Resistencia:- Carreira continuada duns 5 minutos.- Carreira de intervalos.- Cross- paseo

Actividades na natureza:- Realización de marchas de mediana dificultade e intensidade sobre 5 ou 6

km..- Realización de permanencias diúrnas que alcanzarán o período de mañá e

tarde en lugares naturais.- Coñecer, diferenciar e analiza-las plantas aromáticas da zona e outras

especies vexetais.- Identificar algunhas das especies pertencente á flora, fauna e xeoloxía local.- Coñecer e utilizar algún sinal para rastrear.

Iniciación á orientación: - Orientación por referencias (bri6n na cara norte das árbores, etc).- Coñecer algún signo de comunicación sonoro e visual.- Iniciación á técnica de nós: de pescador e das guías.- Iniciación á construción de técnicas elementais de franqueo.- Medición de distancias por medio de técnicas elementais: pasos, cardas, etc.

93

3.- O CORPO: EXPRESIÓN E COMUNICACIÓN.

- Desenvolvemento da capacidade de relación e de expresión e creación a través de formas básicas, polo manexo do corpo dun xeito libre, espontáneo, intenso, individual e por compañeiros.

- Recoñecemento das distintas calidades do movemento a través dos estímulos rítmicos (forte, débil, lento, longo, pausado, livián).

- Interpretación de xeito espontáneo e tamén dirixido dunha forma sinxela.- Interpretación do xesto, o movemento e o corpo para a expresión, a

representación e a comunicación.

4.- A SAÚDE.

- Adquisición do hábito dunha boa postura.- Adquisición da capacidade de coida-la saúde pola formación de hábitos de

limpeza e aseo do corpo.- Adquisición de nocións básicas dos efectos da actividade física na saúde e

mantemento corporal.- Uso de medidas de seguridade e prevención de accidentes na práctica de

actividade física e no uso dos materiais e espazos.

5.- O XOGO.

- Práctica de diferentes xogos de: correr, saltar, apoios, trepar, empuxes e traccións, transportar, deslizarse, suspenderse e balancearse, lanzar, tirar, pasar, recibir, rodar, etc.

- Recoñecemento e vivencia dos xogos como forma de goce de face-la actividade física, de relacións cos demais e de emprego do tempo libre.

- Uso de estratexias de cooperación en xogos populares.- Relación a través do xogo: uso e entendemento das normas, aceptación de

diferentes niveis de execución e superación de inhibicións.


1.- Orientarse no espazo con relación as posicións dos outros compañeiros e obxectos.

2.- Reproducir estruturas rítmicas coñecidas e traballadas, polo movemento corporal ou con instrumentos.

3.- Emprega-la habilidade básica de salto unha ou dúas persoas, desde un punto de vista cualitativo: batida, caída, etc.

4.- Comproba-la coordinación de xesto e maila utilización dos mesmos nos lanzamentos e xogos.

5.- Ter aumentado, xeralmente, as capacidades físicas básicas segundo o desenvolvemento motor normal respecto á esas idades.

94

6.- Comproba-la capacidade de utiliza-los recursos expresivos do corpo para expresarse por situacións de xogo nos que o alumno escenifique ou imite, a personaxes, obxectos ou accións coñecidas.

7.- Comproba-lo grao de participación do alumno e os coñecementos das súas capacidades e limitacións corporais e de movemento.

8.- Observar se son capaces de respecta-las regras grupais do xogo.

6.2.7.- ÁREA DE LINGUAS ESTRANXEIRAS

OBXECTIVOS

1. Recoñecer elementos gramaticais básicos que contribuían a unha mellor adquisición das funcións da linguaxe.

2. Captar, interpretar e utilizar expresións mímicas e corporais, tendentes a compensabas carencias lingüísticas na comunicación.

3. Adquirir e reproducir fórmulas que permitan a comunicación natural dentro da aula.

4. Comprender globalmente pequenos textos orais e escritos en contextos familiares ó alumno.

5. Adquirir e utilizar na 12 o léxico básico que permita ó alumno comunicarse dentro da aula para satisfacer necesidades persoais.

6. Valorar positivamente a utilización da 12 na aula de maneira progresiva para calquera intercambio comunicativo.

7. Desenrola-lo sentido sentido da autoestima e confianza en si mesmo.8. Adoptar unha actitude respectuosa ante as aportacións dos demais.9. Comprender, valorar e desenrolar actitudes favorables ante o trabado

e colaboración.10. Valorar e apreciar aspectos socioculturais transmitidos pola Lingua E.

e relacionados cos da súa lingua materna.

CONTIDOS

1.- AREAS LÉXICAS

Conceptos.

- Léxico elemental: alfabeto, números cardinais ata o 100.- Na clase: datos persoais; obxectos da clase, a data (días da semana e

meses) , a hora.- recreo e tempo libre: actividades preferidas, xogos e deportes, as estacións do ano, festas Na casa: membros da familia, ocupación dos maiores, animais caseiros, habitacións da casa.

- A poboación onde se vive: lugares(rúas, prazas, xardíns...), tendas e medios de transporte.

- O medio natural: animais e plantas, elementos da paisaxe.- Experiencias propias: celebracións, vacacións.

95

- A saúde: partes do corpo, hixiene.- Comidas e bebidas básicas: tipos de alimentos.

ASPECTOS FONOLÓXICOS.

Conceptos.

- Fonemas da lingua estranxeira con especial énfase naqueles distintos do galego e do castelán.

- Ritmos b.ásicos da frase.- Acento característico da nova lingua.

ASPECTOS SINT ACTICOS E GRAMA TICAIS.

Conceptos.

- Estruturas gramaticais más usadas nas actividades comunicativas deseñadas para este ciclo como son as que permiten: preguntar, afirmar, negar, describir, narrar, expresar feitos ou accións presentes.

COMPRENSIÓN ORAL.

Procedementos.

- Distinción entre a lingua estranxeira obxecto de estudio e out ras linguas.- Comprensión e realización de instrucións da clase.- Identificación de obxectos, debuxos, etc. segundo corresponda ou non coa

información oral.- Transferencia da información oral a imaxes ou debuxos.- Memorización comprensiva de palabras e frases.

COMPRENSIÓN ESCRITA.

Procedementos.

- Identificación da grafía do idioma estranxeiro.- Identificación dos signos de puntuación.- Identificación de palabras clave.- Identificación previa dos datos requiridos.- Localización no texto da información requirida.

96

EXPRESIÓN ESCRITA.

Procedementos.

- Realización de fichas, listas, pasatempos etc. co vocabulario traballado na clase.

- Reescritura dun texto curto seguindo as instrucións dadas polo profesora.

COMPONENTE SOCIOCUL TURAL.

Procedementos.

- Neste ciclo farase fincapé na importancia da aprendizaxe de novas linguas para enriquecerse culturalmente e como medio de comunicación con xentes doutros países. Os aspectos socioculturais serán aqueles que estean conectados coas diversas situacións de comunicación oral traballadas na clase e aqueles derivados da utilización de materiais auténticos relacionados cos temas traballados no ciclo.

Actitudes.

- Aceptación da lingua estranxeira como vehículo de comunicación na clase de idioma.

- Valoración da importancia de poder comunicarse nunha lingua estranxeira.- Disposición a supera-las dificultades intentando compensa-las deficiencias

na lingua estranxeira utilizando estratexias da lingua materna.- Confianza nas propias posibilidades de aprender unha lingua estranxeira e

desinhibición para utiliza-la de forma creativa.- Interese por coñece-la súa situación no proceso de aprendizaxe e valoración

do erro como elemento favorecedor da aprendizaxe.- Actitude receptiva e respectuosa cara as persoas que falan unha lingua

distinta da propia.- Interese e participación nas actividades de grupo.


1.-Comprende-lo esencial da lingua que o profesor utiliza para a realización das actividades de aula e segui-las instrucións dadas no desenvolvemento da clase.

2.- Recoñece-las preguntas, aseveracións e ordes polo seu ritmo e entoación e respostar axeitadamente.

3.-Manexar un vocabulario básico relacionado con temas próximos ó alumno e ó seu entorno máis inmediato.

97

4.- Capta-lo sentido global de mensaxes orais breves ( diálogos, descricións, narracións...) relacionadas con temas familiares e de interese, emitidas polo profesor ou os compañeiros con apoio xestual ou visual.

5.- Identificar información específica nun texto oral relativo a obxectos, situacións e acontecementos próximos e coñecidos.

6.- Dar información oral no idioma estranxeiro acerca de sí mesmo e doutras persoas, e tamén de imaxes, escenas, situacións, reais e próximas ou presentadas con soporte visual.

7.-Colaborar na realización de actividades conxuntas, respectando o que os demais fan e valorando o esforzo realizado para comprender e facerse comprender.

6.3.- TERCEIRO CICLO DE EDUCACIÓN PRIMARIA

6.3.1.- ÁREA DE COÑECEMENTO DO MEDIO NATURAL. SOCIAL E CULTURAL.

OBXECTIVOS

1. Coñece-lo corpo humano, as súas posibilidades físicas e as diferenzas individuais.

2. Comportarse de acordo cos hábitos de saúde e coidado corporal e coñece-las posibilidades e limitacións do corpo humano.

3. Coñecer as posibilidades e limitacións humanas, mostrando unha actitude de aceptación e respecto polas diferenzas individuais (idade, sexo, características físicas, personalidade, etc.)

4. Recoñecer nos elementos do medio natural os procesos de transformación relacionados co paso do tempo.

5. Identifica-los principais elementos do medio natural e analiza-las súas características máis relevantes, a súa organización e interaccións.

6. Analizar algunhas intervencións humanas no medio, valorar criticamente a necesidade e o alcance das mesmas e adoptar na vida cotiá un comportamento acorde coa postura de defensa e recuperación do medio ecolóxico.

98

7. Identifica-los principais elementos do medio natural, analizando as súas características máis relevantes, a súa organización e interaccións.

8. Participar en actividades grupais adoptando un comportamento construtivo.

9. Identificar recursos no medio que contribúan a unha mellor calidade de vida.

10. Identificar elementos significativos do seu contorno almacenando a información e clasificándoa.

11. Coñece-los principais elementos animados (seres vivos) e inanimados do seu contorno galego.

12. Promover un sentimento positivo de pertenza a unha comunidade autónoma (Galicia).

13. Identificar, formular e resolver interrogantes e problemas relacionados cos elementos significativos do contorno, formulando estratexias, almacenado e tratando a información, facendo conxecturas e buscando solucións alternativas.

14. Analizar e reflexionar sobre feitos da vida diaria, mantendo unha actitude crítica diante da información.

15. Colaborar en actividades de grupo, mantendo actitudes tolerantes e solidarias.

16. Recoñecer e aprecia-la súa pertenza a grupos sociais con características e rasgos propios respectando e valorando as diferenzas con outro s grupos e rexeitando calquera clase de discriminación por este feito.

17. Interpretar feitos e establecer relacións para entende-los cambios que se producen.

18. Identificar, formular e resolver interrogantes que plantexa o entorno e formular estratexias para soluciónalos.

19. Identificar recursos tecnolóxicos relacionados cos medios de produción, valorando a súa contribución para satisface-las necesidades humanas

20. Recoñecer no medio os cambios e transformacións efectuados polo home.

21. Comprender que o patrimonio cultural, natural, histórico e artístico galego é diferente ó das outras comunidades e autonomías e nacionalidades do Estado español, participando activamente na súa defensa e conservación, participando activamente na súa defensa e conservación.

99

22. Aplica-los coñecementos adquiridos a partir do contacto coa realidade galega para comprende-la súa situación actual, tendo en conta os factores extremos que a condicionan.

23. Interpretar e representar feitos e procesos do medio natural mediante diferentes códigos (cartográficos, numéricos, técnicos...)

24. Identificar elementos do medio natural, analizando as características máis relevantes.

25. Promover un sentimento positivo de pertenza a un estado histórico (España) e a unha cultura universal, desde posicións solidarias.

26. Interpretar e representar feitos da sociedade española mediante o emprego de diferentes códigos.

27. Colaborar na planificación e na realización de actividades de grupo aceptando as súas regras.

28. Deseñar e construír dispositivos e aparatos cunha finalidade previamente establecida, utilizando o seu coñecemento das propiedades elementais dalgúns materiais, substancias e obxectos.

29. Identificar recursos tecnolóxicos do medio así como obxectos e materiais que permiten satisface-las necesidades humanas valorando a súa contribución e adoptando posicións favorables cara ó desenvolvemento tecnolóxico que permita unha mellor calidade vida.

30. Valora-la importancia dos medios de comunicación como recurso tecnolóxico que contribúe a mellora-la calidade de vida dos seres humanos.

31. Fomenta-la comprensión do presente descubrindo a importancia do pasado, interpretando feitos e establecendo relacións para entende-los cambios.

32. Coñecer algúns acontecementos relevantes da Historia de España.

33. Promover un sentimento positivo de pertenza a unha cultura universal, desde posicións solidarias e respectuosas con outros estados e culturas.

CONTIDOS1.-O CORPO HUMANO.

Conceptos.

- O home e a muller como seres vivos: proceso de transformación do corpo ó longo do ciclo vital.

- Funcións vitais; relación, nutrición e reprodución.- Identificación dos principais órganos e aparatos.

100

Procedementos.

- Utilización de técnicas de consulta e interpretación de guías e modelos anatómicos para a identificación de órganos e aparatos.

- Confección de murais sobre a morfoloxía e función dos distintos órganos e aparatos.

Actitudes.

- Adopción de hábitos que favorecen o desenvolvemento san do corpo.

2.-PROCESOS DE TRANSFORMACIÓN.

Conceptos.

- A saúde: hábitos de hixiene, descanso e coidado corporal.- Usos e costumes na alimentación e a súa repercusión na saúde.- Seguridade e primeiros auxilios.

Procedementos.

- Recollida e elaboración de información sobre usos e costumes do coidado corporal.- Análise das repercusións de determinadas prácticas e actividades sociais sobre a

saúde.

Actitudes.

- Adopción de hábitos de saúde e valoración crítica dos factores e prácticas sociais que favorecen ou entorpecen o desenvolvemento san do corpo.

3.- RELACIÓN CO MEDIO.

Conceptos. .

- A relación afectiva e sexual.

Procedementos

- Coñecemento e análise das características persoais para a construcción dunha imaxe axustada e positiva de sí mesmo.

Actitudes

- Aceptación das propias posibilidades, limitacións e respecto pola diversidade.- Valoración dos aspectos afectivos e socioculturais da sexualidade.

101

- Valora-la contribución ó propio benestar e dos demais a través da execución, distribución e organización das tarefas e actividades domésticas.

4.- A PAISAXE E O MEDIO FÍSICO.

Conceptos.

- O aire e os fenómenos atmosféricos.- A auga: características e usos.- O universo: movemento do sol, a lúa, a terra e as súas consecuencias.- A percepción espacial.- Localización e orientación espacial: planos, mapas, escalas.- Elementos que configuran a paisaxe natural: relevo, auga, clima, vexetación e fauna.- A presenza humana na paisaxe: a vida nos climas cálidos, temperados e fríos.-

Procedementos.

- Planificación e realización de experiencias sinxelas para estuda-las propiedades do medio físico próximo.

- Utilización de técnicas de recollida e clasificación de mostras sen altera-lo medio.- Utilización de técnicas para orientarse mediante a observación de elementos do medio

físico (sol, árbores, etc).- Iniciación a técnicas de orientación espacial. Elaboración de planos e mapas sinxelos.

Actitudes.

- Sensibilidade pola precisión e rigor na observación sistemática dos elementos do medio físico e na elaboración e interpretación dos informes correspondentes.

- Sensibilidade ante a problemática da escaseza de auga e a necesidade de facer un uso responsable da mesma.

- Interese polo impacto das relacións entre home e cultura e os procesos da Natureza.

5.- PRANTAS E ANIMÁIS.

Conceptos.

- Os seres vivos. Diferenzas entre animais e plantas. - Características básicas das principais plantas e animais do entorno

próximo.morfoloxía e funcións.- Relación entre os seres vivos.- Importancia das plantas e animais para as persoas.- Influencia humana na degradación do medio físico.

Procedementos.

- Utilización de guías e claves sinxelas para a identificación de animais e plantas.- Manexo de modelos de estruturas biolóxicas.- Utilización de material de laboratorio para a observación de animais e plantas.- Observación e rexistro sistemático do crecemento pratas e do desenvolvemento e

formas de vida dos animais.

102

Actitudes.

- Responsabilidade no coidado de animais e plantas e do seu mantemento.- Valoración da importancia dos seres vivos.- Respecto das normas de uso e mantemento dos instrumentos de observación e dos

materiais de traballo.

6.-OS MATERIAIS E AS SÚAS PROPIEDADES.

C onceptos.

- Materiais de uso máis común na realidade inmediata.- Estados de agregación: sólidos, líquidos e gases.- Cambios físicos: fusión, solidificación, evaporación, condensación, ebulición.- Cambios químicos: combustión.- Comportamentos dos materiais ante diversas situacións.

Procedementos.

- Exploración e clasificación de materias de uso común pola súa orixe, propiedades e aplicacións.

- Planificación e realización de experiencias sinxelas para estuda-las propiedades de materiais habituais e o seu comportamento ante a luz, o calor, humidade e electricidade.

- Técnicas de separación dos compoñentes de diversos sistemas de materiais.-

Actitudes. - Coidado no uso de materiais atendendo a criterios de economía, eficacia e

seguridade.- Curiosidade por describi-las posibilidades de uso de materiais e sustancias

presentes no medio.- Sensibilización ante as necesidades de que os rapaces participen de forma

solidaria na realización de determinadas experiencias, rexeitando a división do traballo en función do sexo.

7.- A HUMANIDADE E A ENERXÍA.

Conceptos.

- A enexía.- A enerxía eléctrica.

103

- Transformacións enerxéticas.- Enerxías renovables e non renovables.

Procedementos.

- Recollida de información e clasificación das distintas manifestacións enerxéticas máis comúns no medio próximo.

- Planificación e realización de debates sobre a problemática enerxética no mundo actual.

- Identificación de distintos tipos de enerxía utilizada para o seu funcionamento polas máquinas e aparatos do entorno.

Actitudes.

- Valoración da importancia da enerxía nas actividades cotiás e da súa repercusión na calidade de vida.

- Toma de conciencia da limitación das fontes de enerxía.- Interese polas fontes de enerxía renovables e da posibilidade da súa instalación en

Galicia.

8.- A PAISAXE E O MEDIO FÍSICO GALEGOS.

Conceptos.

- Rochas e minerais presentes en Galicia.- A diversidade de paisaxes en Galicia.- Transformacións da paisaxe: conservación, degradación e mellora.- Algúns problemas medioambientais en Galicia

Procedementos.

- Preparación, realización e sistematización de observacións da paisaxe e dos elementos que a configuran.

- Preparación de itinerarios, realización dos mesmos e sistematización dos resultados.

- Descrición dos tipos de construcións máis usuais de Galicia, observando os materiais e atendendo a funcionalidade dos diferentes espazos.

- Deseño e posta en práctica de actividades encamiñadas á conservación da Natureza (reciclaxe ou eliminando de refugallos planta da árbores...)

Actitudes.

- Valoración da diversidade de paisaxes en Galicia.- Sensibilidade polos temas que gardan relación coa calidade do medio ambiente e

valoración racional dos recursos naturais.

104

- Respecto e coidado polos elementos do entorno natural e valoración da súa importancia para a vida.

9.-ORGANIZACIÓN SOCIAL E POLÍTICA DE GALICIA

Conceptos.

- A vida en sociedade: convivencia e intereses individuais e colectivos. - A comunidade doméstica e a comunidade escolar.- Organización social e política da localidade, provincia, e Comunidade Autónoma

Galega.- A representatividade cidadá. Formas de asociación e partidos políticos.

Procedementos.

- Observación e descrición do espazo habitual de relación ónde se desenvolve a vida dos alumnos e alumnas, afacéndose o seu uso e respectando as normas de hixiene, saúde, circulación vial, convivencia , etc.

- Confección de organigramas de funcionamento dunha entidade pública: centro escolar, centro de saúde, Concello. Autonomía.

- Análise do grao de equipamento de servizos da localidade, sinalando as necesidades existentes.

- Solución de maneira creativa dalgún problema referido á organización familiar, escolar ou local.

- Recollida e interpretación de información a través dos medios de comunicación sobre acontecementos da CE que afectan a Galicia.

Actitudes.

- Valoración da función social que desempeñan as persoas en distintos ámbitos: familiar, escolar, Concello, Autonomía.

- Participación activa nos grupos de traballo e órganos de goberno dos centros, aceptando as responsabilidades na función encomendada.

10.- A POBOACIÓN E AS ACTIVIDADES HUMANAS.

Conceptos.

- Factores e actividades humanos que degradan o medio físico.- A poboación de Galicia: natalidade, mortaldade e movementos migratorios.- A organización do mundo laboral (agricultura, industria e servizos) e os

problemas que presenta (paro, traballo somerxido e discriminacións)

Procedementos.

105

- Elaboración de enquisas e cuestionarios para a recollida de datos sobre a poboación.

- Localización no mapa:agrupamentos e movementos de poboación.

Actitudes.

- Sensibilidade e respecto polos costumes e modos de vida da poboacións distintas e propias.

- Sensibilidade e rexeitamento ante as desigualdades sociais que se derivan da idade, sexo, traballo, paro, etc.

11.- OS SECTORES DE PRODUCCIÓN

Conceptos.

- Organización económica de Galicia.- Procesos e extracción, transformación e comercialización dalgúns produtos

básicos.- Publicidade, consumo e dereitos do consumidor.

Procedementos.

- Confección de estudios mediante entrevistas, enquisas, lecturas, etc. sobre os sectores de poboación activa, escollendo unha exemplificación de cada sector.

- Confección de traballos monográficos sobre o paro, traballo somerxido ou o papel da muller no mundo laboral.

- Investigación sobre procesos de elaboración de obxectos artesanais do entorno.- Análise, sistematización e interpretación de información de diversas fontes, prensa

radio, TV, etc,...sobre a publicidade, reflexionando sobre o consumismo e a alienación do consumidor ante o abuso publicitario das marceas comerciais.

- Realización de visitas a unha fábrica ou empresa.- Realización de traballos sobre feiras, mercados, supermercados, etc.

Actitudes.

- Valoración dos distintos traballos e profesións e da súa función complementaria no conxunto da sociedade

- Actitude crítica diante da promoción do consumo mediante a publicidade e a imaxe que do home e da muller se ofrece.

- Participación responsable de traballos en equipo.- Valoración da influencia do desenvolvemento tecnolóxico nas condicións de vida

e no traballo.

12.- OS MEDIOS DE COMUNICACIÓN E OS TRASPORTES.

Conceptos

106

- Inventos para a comunicación a través do tempo: a roda, a escritura, a imprenta, etc.

- Tipos de transporte: terra, mar e aire.- Redes e infraestructuras de transporte en Galicia: estradas, ferrocarrís, portos,

aeroportos...

Procedementos

- Investigación sobre a evolución dunha determinada máquina, aparato ou técnica na historia do automóbil, da aviación, etc.

- Realización de debates sobre una avance tecnolóxico, intentando observa-las avantaxes e os inconvenientes do mesmo a curto e a longo prazo.

- Análise e clasificación dos distintos tipos de sinalización vial: marcas viais, sinais verticais e luminosas.

- Utilización autónoma dos medios de transporte habituais na localidade.- Confección de murais sobre a evolución de obxectos, aparatos, máquinas, etc.

Actitudes.

- Valoración dos medios de transporte colectivos respectando as normas establecidas para o seu uso.

- Cumprimento e respecto das distintas mensaxes que indican os sinais viarios.- Valoración da importancia da infraestrutura no transporte e na comercialización

de produtos.

13.- A REALIDADE GALEGA.

Conceptos.

- Iniciación ó pensamento histórico: a historia familiar e persoal.- As evidencias do pasado no entorno cómo testemuñas da vida neutras épocas:

vestixios e museos.- Algúns feitos relevantes da historia de Galicia.- Realización dun arquivo, seleccionando fotografías, fichas, documentos, etc.

sobre temas de actualidade (música, vídeo, cine...)

Procedementos.

- Realización de traballos sobre a historia persoal, da familia, dun personaxe significativo da localidade, empregando fontes orais, escritas ou restos materiais.

- Realización de murais e cómics que revelen aspectos da vida cotiá neutros tempos.

- Realización de eixes cronolóxicos para ordenar secuencias temporais.- Simulación e reconstrución de diferentes procesos técnicos que tiveran

importancia para a evolución da humanidade: elaboración do pan e doutros alimentos, obtención do lume, cerámica....

107

- Programación e visitas a museos ou lugares con vestixios do pasado, interesándose polo deseño e función dos obxectos.

- Investigación sobre actividades para o lecer: deportes, asociacións xuvenís, música, teatro, lectura...

Actitudes.

- Disposición favorable á conservación de vestixios do pasado como bens do noso patrimonio cultural.

- Sensibilidade e respecto polos costumes e tradicións familiares populares, etc, que teñen a súa orixe en tempos pasados e que constitúen unha herdanza que se debe transmitir.

- Sensibilidade ante as manifestacións culturais galegas.- Recoñecementos dos prexuízos e as ideas preconcibidas que moitas veces se

transmiten por inercia na escola ou no contorno social.- Participación en actividades de lecer. escollendo aquelas que son máis

enriquecedoras para a súa formación.

14.- A PAISAXE ESPAÑOLA

Conceptos.

- A percepción espacial. Localización e orientación espacial: pianos, mapas e escalas.

- Elementos que configuran a paisaxe natural: relevo, clima, vexetación e fauna.- A presenza humana na paisaxe: a vida en distintos lugares do mundo: cálidos,

fríos e temperados.- A auga na paisaxe; ríos, lagos e mares.- Paisaxe rural e paisaxe urbano.- A diversidade de paisaxes en España.

Procedementos.

- Iniciación a técnicas de orientación espacial. Elaboración de planos e mapas sinxelos.

- Interpretación de planos e mapas empregando os signos convencionais e aplicando nocións básicas de escala.

- Descrición dos tipos de construción máis usuais en España atendendo á funcionalidade.

- Recollida, clasificación e arquivo de material (fotografías, noticias e arquivos de prensa...) relacionado coa defensa e conservación da natureza.

Actitudes

- Valoración da diversidade de paisaxes nos diversos territorios nacionais.

108

- Respecto e coidado polos elementos do entorno natural e valoración da súa importancia para a vida.

- Interese polo impacto das relacións home e cultura e os procesos da natureza.

15.-A SOCIEDADE ESPAÑOLA.

Conceptos

- Organización social e política do Estado español.- División político-administrativa do Estado español.- Representatividade cidadá. Formas de asociación e partidos políticos.

Procedementos. - Confección de organigramas de funcionamento do Estado español.- Confección de murais para expresa-los resultados dun trabado dunha pequena

investigación.

Actitudes.

- Valoración do diálogo como instrumento para soluciona-los problemas de convivencia e os conflitos de intereses na relación cos demais.

- Aceptación do pluralismo político e cultural, valorándoo como unha aportación ó patrimonio colectivo da humanidade

16.-POBOACIÓN E ACTIVIDADE HUMANA.

Conceptos.

- A poboación de España, natalidade, mortaldade e migracións.- A organización do mundo laboral en España: agricultura, industria e servizos.- A organización económica española.- Máquinas simples e compostas.- Aparatos de uso máis frecuente.- Operadores que transmiten ou transforman as forzas en movemento.

Procedementos.

- Localizar no mapa os principais agrupamentos e movementos de poboación de España.

- Observación e manipulación de máquinas e aparatos sinxelos (bicicleta, xoguetes mecánicos, tec.).

- Identificación de operadores no medio habitual e análise das súas funcións.- Planificación e realización de experiencias sinxelas para analizar a transmisión e

transformación de movemento e das forzas que levan a cabo algunhas máquinas e aparatos sinxelos do seu contorno habitual.

Actitudes.

109

- Sensibilidade e respecto polos modos de vida distintos ó noso.- Participación responsable na realización dos traballos de equipo.- Valoración dos aparatos e máquinas de medio habitual como construcións

humanas destinadas a satisfacer necesidades das persoas e mellora-la súa calidade de vida.

- Respecto ás normas de uso, seguridade e mantemento no manexo de ferramentas, apartes e máquinas.

- Valoración das habilidades manuais implicadas no manexo de ferramentas e aparatos domésticos superando os estereotipos sexistas.

17.- OS MEDIOS DE COMUNICACIÓN.

Conceptos. - Redes e infraestruturas de transportes (estradas, ferrocarrís , portos, aeroportos,...)

en España.- Medios de comunicación interpersoais: correo, teléfono, telégrafo, etc.- Medios de comunicación de masas na actualidade: prensa, radio, televisión, cine,

vídeo, satélites...- A carreira espacial.

Procedementos.

- Manexo de aparatos sinxelos de comunicación (teléfono, cámara fotográfica, magnetófono, proxector, vídeo, etc.) coa finalidades de recoller e transmitir información.

- Emprego dos distintos medios de comunicación como fonte de información para o estudio e coñecemento de problemas e temas de actualidade.

- Preparación e confección de itinerarios de viaxes reais, ou simulados, axudándose de folletos turísticos, mapas, etc.

- Análise crítico da información e das mensaxes publicitarias que recibimos a través dos medios de comunicación social.

Actitudes .

- Sensibilidade ante a influencia que exercen os medios de comunicación na formación de opinións, con especial atención á publicidade, os estereotipos sexistas e o consumo.

- Comprobación de que un obxecto determinado é produto doutros avances, artefactos e descubrimentos realizados anteriormente.

- Recoñecemento de que os inventos non so son produto do enxeño e a intelixencia humana, senón tamén do esforzo e constancia dos investigadores que permanecen no anonimato.

110

18.-A HISTORIA HUMANA RECENTE.

Conceptos.

- Iniciado á cronoloxía. As unidades de medida temporais (día, semana, mes, ano, século, década...).

- Evolución dalgún aspecto básico da vida cotiá ó longo da historia (vestido, vivenda alimentación, traballo transporte).

- Formas de vida nas sociedades das grandes épocas históricas (civilización primitiva, antigüidade clásica, época medieval e revolución industrial).

- Algúns feitos relevantes da Historia de España.

Procedementos.

- Utilización de diversas unidades temporais (día, semana, mes, ano século, estación) e confección de mensarios.

- Emprego da prensa para a confección de dosiers sobre a vida no presente século.- Clasificación e ordenación de diferentes imaxes, sinxelas e claras, referentes a

distintas épocas históricas, utilizando eixes cronolóxicos.

Actitudes.

- Tolerancia e respecto ante as crenzas e formas de vida das culturas alonxadas dos nosos gustos e opcións persoais.

- Interese por coñecer obras artísticas de épocas distintas para desenvolver o gusto estético persoal.

19.- ESPAÑA E A COMUNIDADE EUROPEA.

Conceptos.

- A Comunidade Europea.- Conflitos de intereses e a súa solución. A importancia do diálogo para a paz.

Organismos internacionais.- Os conflitos no mundo.A educación para a paz.- Diferentes tipos de marxinación e organismos de solidariedade internacional.

Procedementos.

- Realización de debates sobre temas polémicos da actualidade nacional ou internacional.

111

- Elaboración de traballos monográficos sobre un conflito de actualidade, recollendo e estruturando a información que proporcionan os medios de comunicación de masas e imaxinando posibles formas de resolución do mesmo.

- Dramatización dunha situación conflitiva, adoptando distintos puntos de vista, e emitindo hipóteses que expliquen o comportamento dos protagonistas.

Actitudes.

- Solidariedade cos colectivos, países ou grupos sociais vítimas da desigualdade, explotación, menosprezo os dereitos humanos ou inxustiza.

- Valoración crítica das condutas que tenden a xustificar o xenocidio, racismo ou calquera tipo de opresión.


1. Identificar e localizar os principais órganos implicados na realización das funcións vitais do corpo humano, establecendo algunhas relacións fundamentais entre estas e determinados hábitos de alimentación, hixiene e saúde.

2. Identificar as repercusións sobre a saúde individual e social dalgúns hábitos de alimentación, hixiene e descanso.

3. Identificar, comparar e clasificar os principais animais e plantas do contornoaplicando o coñecemento da súa morfoloxía, alimentación, desprazamento e reprodución.

4. Identificar a partir de exemplos da vida diaria algúns dos principais usos quefan as persoas dos recursos naturais (aire, solo e auga) valorando, positiva ounegativamente certos hábitos ou costumes sociais.

5. Formular conxecturas para explicar as relacións entre algúns factores do medio físico (luz, temperatura e humidade) e algunhas características dos seres vivos.

6. Recoller información seguindo criterios e pautas de observación sistemática, sobre as características observables e regulares dos obxectos, animais e plantas do contorno.

7. Empregar nocións espaciais e a referencia ós puntos cardinais para situarse asi mesmo e localizar e describir a situación dos obxectos en espazos delimitados.

8. Representar espazos mediante planos elementais e utilizar planos e mapas con escala gráfica para orientarse e desprazarse en lugares descoñecidos.

112

9. Empregar o coñecemento adquirido sobre aspectos relativos á paisaxe, á actividade humana e á poboación para establecer semellanzas e diferenzas entre as distintas comunidades españolas e valorar a diversidade e riqueza de Galicia e do conxunto peninsular.

10. Obter información concreta e relevante sobre feitos ou fenómenos previamente delimitados a partir da consulta de documentos diversos (imaxes, planos, mapas, textos descritivos e táboas estatísticas sinxelas).

11. Analizar, a través dalgúns exemplos representativos, a evolución da poboación galega e as situacións creadas pola emigración.

12. Participar en actividades de grupo (familia e escola) respectando as normas de funcionamento, realizando con responsabilidade as tarefas encomendadas e asumindo os dereitos e deberes que lle corresponden como membro do grupo.

13. Describir a organización, funcións e forma de elección dalgúns órganos de goberno do centro escolar, de asociacións, do Municipio, da Comunidade Autónoma e do Estado.

14. Identificar e clasificar as principais actividades económicas do contorno asociándoas ós sectores de produción e a algunhas características do medio natural.

15. Ordenar temporalmente algúns feitos históricos relevantes e outros referidos á evolución da vivenda, o traballo, o transporte e os medios de comunicación, empregando nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade (antes de, despois de, ó mesmo tempo que, mentres, etc.)

16. Describir a evolución dalgúns aspectos característicos da vida cotiá das persoas (vestido, vivenda, traballo, ferramentas, medios de transporte, armamento) nas principais etapas históricas da humanidade.

17. Abordar problemas sinxelos, referidos a Galicia, recollendo información de diversas fontes (enquisas, cuestionarios, imaxes, documentos escritos), elaborando a información recollida (táboas, gráficos, resumes), sacando conclusións e aportando posibles solucións.

18. Empregar o diálogo para superar os conflitos e mostrar, na conduta habitual e no uso da linguaxe, respecto e valoración das persoas e os grupos de diferente idade, sexo, raza, crenzas e opinións.

19. Empregar fontes enerxéticas simples, operadores que converten ou transmiten movementos e soportes sinxelos para construír algúns aparatos cunha finalidade previamente establecida.

113

6.3.2.- ÁREA DE MATEMÁTICAS.

OBXECTIVOS1. Comprender e producir mensaxes orais e escritos sobre elementos dunha figura

e dun corpo xeométrico, así como sobre a forma dos obxectos usuais.

2. Recoñecer e distinguir aspectos xeométricos da realidade.

3. Utiliza-lo sistema de coordenadas cartesianas para recoñecer e situa-la posición de calquera obxecto. Traslada-la situación ó papel realizando o plano correspondente.

4. Empregar habitualmente o sistema decimal de numeración e utilizar adecuadamente as operacións elementais para resolver problemas da vida cotiá.

5. Conseguir estratexias de cálculo mental para a resolución de problemas elementais, utiliza-lo cálculo aproximado para predici-lo resultado de problemas de estimación e medidas.

6. Valora-lo sistema métrico decimal, recoñecendo a súa importancia como sistema de medida utilizado internacionalmente, e aplícalo correctamente ñas situacións e problemas do seu entorno.

7. Utilizar técnicas elementais de recollida de datos para obter informacións sobre fenómenos e situacións do seu entorno, facer unha representación gráfica e numérica e formarse un xuízo sobre a mesma.

8. Comprender, valorar e producir mensaxes orais e escritos con certa propiedade e autonomía empregando expresións de uso habitual para describir situacións incertas: é posible, é seguro, é imposible, non so, son incompatibles...

9. Recoñecer e distinguir aspectos e relacións cuantitativos da realidade, describilos verbalmente e mediante gráficos de correspondencias.

10. Conseguir unha actitude aberta e crítica, adquirir confianza nas propias capacidades para afronta-los problemas, tenacidade e perseveranza na busca de solucións, apreciando a parte positiva dos erros cometidos.

11. Sensibilidade e gusto polo rigor e precisión na realización dos cálculos e pola presentación ordenada e clara do proceso seguido e dos resultados obtidos.

CONTIDOS1.- ESTUDIO E REPRESENTACIÓN DO ESPACIO.

Conceptos.

- O plano:Perímetro e área de figuras planas.- Regularidades e simetrías; simetría nunha figura e simetría de figuras respecto a

un eixe.

114

- O espazo. Elementos dos corpos xeométricos: vértice, aresta, cara base e altura, radio, centro, diámetro.

- Elementos do cubo, da pirámide, do prisma recto, da esfera, do cono e do cilindro.- Corpos xeométricos.- Regularidades e simetrías.- Representación das figuras planas:Sistemas de referencia.- Coordenadas cartesianas.- Escalas.

Procedementos.

- Recoñecemento e construción de figuras planas e corpos xeométricos en diversas posicións.

- Manipulación de figuras xeométricas. - Xogo con tangram, mosaicos, rompecabezas, xeoplanos, espellos...- Construción e interpretación de planos e maquetas.- Uso do sistema de coordenadas cartesianas.- Obtención da área de figuras planas empregando a composición e descomposición

dunhas figuras neutras.- Clasificación de figuras e corpos xeométricos empregando diversos criterios.- Uso do dobrado, recortado, papel cuadriculado, espellos, xeoplano,... para a

construción e interpretación de figuras simétricas.- Descrición e enumeración dos elementos dunha figura e dun corpo xeométrico.- Busca de elementos de regularidade e simetría en figuras e corpos xeométricos.- Obtención experimental das áreas do cadrado, do rectángulo, do paralelogramo e

do triángulo.- Obtención exacta ou aproximada de figuras planas debuxadas nun papel

cuadriculado.- Emprego da calculadora para describir experimentalmente un valor aproximado

de "pi", e fórmulas para o cálculo do perímetro e da área do círculo.

2.-NÚMEROS.

Conceptos.

- Escritura posicional no sistema decimal.- Números naturais: operacións, algoritmos e símbolos. Números primos e

compostos. - Cubos.- Números positivos e negativos.- Números decimais. Operacións.- Fraccións. - Operacións.- Ordenación e representación dos números sobre unha recta.- Prioridade das operacións.- Cálculo mental.- Regras e uso da calculadora de catro operacións.- Tanto por cento dunha cantidade.

115

Procedementos.

- Estimación do resultado dun cálculo e valoración da resolución dun problema é ou non razoable.

- Emprego do sistema de numeración decimal.- Interpretación das fraccións como operadores, como cociente de dous números e

como aproximación dunha medida, relacionando estes conceptos.- Emprego das parénteses nos casos máis comúns.-Comparación e ordenación dos

números utilizando os símbolos =. <,>.´- Emprego racional de diferentes instrumentos de cálculo: ábaco, calculadora...- Automatización dos algoritmos das operacións.- Asignacións dos números os puntos dunha recta nos que se define unha unidade.- Recoñecemento dos aspectos cuantitativos da vida cotiá que se poden expresar

empregando diferentes números.- Explicación verbal do proceso seguido na resolución de problemas.- Construción de táboas de dobre entrada para a suma, a resta.a multiplicación e a

división.- Aplicación de diferentes estratexias para resolver problemas numéricos e

operatorios.- Utilización cada composición e descomposición de números para elaborar

estratexias persoais de cálculo mental.

3.- A MEDIDA.

Conceptos.

- Magnitudes: lonxitude, superficie, masa-peso, capacidade, tempo, diñeiro e amplitude.

- Necesidade e función da medición. Instrumentos de medida: regra milimetrada, cinta métrica, cronómetro, báscula, transportador....

- Medidas de tempo.- Medidas de lonxitude.- Medidas de massa-peso.- Medidas de capacidade.- Medidas monetarias con moedas de uso cotiá.- Medidas de amplitude. O grao.- Medidas de superficie.

Procedementos.

- Relacionar segundo, minuto, hora, día, semana, mes, ano e século.- Estimación de medidas en situacións naturais. Explicación verbal do proceso

seguido.- Utilización axeitada dos instrumentos de medidas.- Construcións de instrumentos de medidas.- Construción de reloxos de; sol. área e auga- Utilización das unidades de lonxitude, de superficie, de masa-peso e de capacidade

no sistema métrico decimal.

116

- Elección das unidades de medida más axeitadas en cada caso atendendo o obxecto de medición.

- Identificación de ángulos rectos, agudos, obtusos e planos.- Utilización do sistema monetario e das súas equivalencias.- Encher un volume con obxectos de volumes iguais e determina-lo número de

unidades precisas.- Elaboración e utilización de estratexias persoais para a medición.- Utilización do transportador para trazar e medir ángulos dunha amplitude dada.

4.- GRÁFICAS. INICIACIÓN Á ESTADÍSTICA Conceptos.

- Correspondencias.- Recollida e ordenación de datos. Frecuencias.- Gráficas. Representación e interpretación.- Medidas de centralización: media e moda.- Carácter aleatorio dalgunhas experiencias.

Procedementos.

- Emprego e situacións de xogo ou da vida real, de expresións de uso habitual para describir situacións incertas: é posible, é seguro, é imposible, non so...

- Recollida, ordenación reconto e representación de datos obtidos a partir de xogos ou de situacións do seu entorno.

- Interpretación de datos representados mediante diferentes tipos de gráficas: histogramas, sectores, pictogramas....

- Realización e interpretación de gráficas de correspondencias definidas mediante un enunciado ou por unha táboa (prezos, velocidade, tempo...) do entorno habitual do alumno.

- Estimación de probabilidades de sucesos ligados a experiencias sinxelas usando as representacións oportunas.

- Utilización da calculadora para efectuar cálculos repetitivos ou aplicados.

Actitudes

- Confianza nas propias capacidades para a resolución de problemas usando estratexias persoais.

- Considera-lo erro como un estímulo para novas iniciativas.- Coidado no emprego dos instrumentos de cálculo, de medida, debuxo... e

disposición favorable par a busca de instrumentos alternativos.- Costume de expresa-los resultados dos problemas coas unidades de medida

axeitadas.- Tenacidade e perseveranza na busca de solucións dun problema.- Valoración da expresividade da linguaxe gráfica como forma de representa-los

datos.- Tendencia a explorar tódolos elementos significativos dunha representación

gráfica, tentando a evita-las interpretacións parciais ou precipitadas.- Valoración da linguaxe matemática e interese polo significado dos códigos e pola

exploración de materiais e obxectos diversos.

117

- Adquisición de hábitos de orde e limpeza no manexo de materiais.- Recoñecemento e valoración pola presentación ordenada e clara dos cálculos e

resultados.- Apreciación na natureza, na arte... dos aspectos que se poden expresar

matematicamente.- Respecto e colaboración cos compañeiros do seu grupo.- Responsabilidade das actividades e nas iniciativas encomendadas.- Valoración do sistema métrico decimal como sistema de medida universal.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN1. Nun contexto de resolución de problemas sinxelos, anticipar unha solución

razoable e busca–los procedementos matemáticos máis axeitados para aborda–lo proceso de resolución.

2. Resolver problemas relativos ó seu contorno aplicando as catro operacións con números naturais e empregando estratexias persoais de resolución.

3. Ler, escribir e ordenar números naturais e decimais, interpretando o valor de cada unha das súas cifras, e realizar operacións sinxelas con estes números.

4. Realizar cálculos numéricos mediante diferentes procedementos (algoritmos, uso da calculadora, cálculo mental e tenteo), empregando o coñecemento do sistema de numeración decimal.

5. Realizar estimacións e medicións elixindo entre as unidades e instrumentos de medida máis usuais os que mellor se axusten ó tamaño e natureza do obxecto a medir.

6. Expresar con precisión medidas de lonxitude, superficie, capacidade, masa e tempo, empregando os múltiplos e submúltiplos usuais e transformando unhas unidades noutras cando sexa necesario.

7. Realizar e interpretar unha representación espacial (esbozo dun itinerario, plano, maqueta), tomando como referencia elementos familiares e establecendo relacións entre eles.

8. Recoñecer e describir formas e corpos xeométricos do seu medio, clasificalos e dá–las razóns do modo de clasificación.

9. Utiliza–las nocións xeométricas de simetría, paralelismo, perpendicularidade, perímetro e superficie para describir e comprender situacións da vida cotiá.

10. Realizar, ler e interpretar representacións gráficas dun conxunto de datos relativos ó contorno inmediato.

11. Facer estimacións baseadas na experiencia sobre o resultado de xogos de azar sinxelos e comprobar dito resultado.

118

12. Expresar de forma ordenada e clara os datos e as operacións realizadas na resolución de problemas sinxelos.

13. Perseverar na busca de datos precisos para a formulación e resolución dun problema.

6.3.3.- ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA.

OBXECTIVOS

1. Valorar e estima-la lingua castelá, adoptando unha actitude positiva e respectuosa fronte as demais linguas do estado.

2. Comprender distintos tipos de mensaxes orais e escritos, de acordo coas necesidades propias da súa idade.

3. Expresarse oralmente e por escrito con coherencia, corrección e creatividade.

4. Recoñecer e comprender a peculiaridade lingüística de nosa Comunidade, así como neutras comunidades do Estado.

5. Utilizar adecuadamente tódolos recursos expresivos, tanto lingüísticos como doutros, na comunicación directa con outras persoas.

6. Ler con fluidez e comprensión.

119

7. Construír a través do emprego da lingua a propia personalidade, desenvolvendo a sensibilidade estética e exercitando a creatividade.

8. Coñecer e utiliza-lo léxico adecuado as necesidades comunicativas e de aprendizaxe desta idade, rexeitando as expresións discriminatorias para calquera tipo de colectivo ou que resulten atentatorias contra a dignidade e os dereitos da persoa.

9. Coñecer e diferencia-las linguaxes e os soportes dos diferentes medios de comunicación.

CONTIDOS

1.- LINGUA E SOCIEDADE

Conceptos.

- Situación lingüística de Galicia.- A realidade plurilingüe e pluricultural do estado como expresión de diversidade e

riqueza.

Procedementos.

- Emprego da lingua de acordo coas particulares necesidades do alumno.- Observación e comprensión dos diversos comportamentos lingüísticos presentes

na vida social, xulgando criticamente as súas motivacións.

Actitudes.


- Tolerancia coas opcións lingüísticas non coincidentes coa propia.- Aceptación razoada das normas unificadas na lingua escrita.

2.- LINGUA ORAL.

Conceptos.

- Características da situación: número de interlocutores, lugar e momento da comunicación.

- Estrutura e características das mensaxes orais: partes, léxico empregado, entoación, recursos expresivos, etc.

- Diálogo, narración, descrición e exposición.- Textos literarios e non literarios.

120

Procedementos,

- Comprensión de mensaxes orais, interpretando as súas intencións explícitas (observación, narración de feitos, mandatos, peticións...) e non explícitas (ironía, retranca...).

- Comprensión do sentido xeral de textos orais producidos ou reproducidos na comunicación de carácter: expresivo, prescriptivo, informativo,poético ou lúdico.

- Interpretación mediante índices verbais ou non verbais, nos textos orais de mensaxes explícitas, segundo o carácter dos textos (de humor, fantásticos, subxectivos...) e elementos que connoten diferentes sentidos (afectivo, humorístico, crítico...).

- Comentario de textos orais: o tema, o orde (léxico, cronolóxico,...), organización de textos, variantes lingüísticas, elaboración e exposición de criterios a xuízo persoal.

- Produción de mensaxes orais (romances, coplas, slogans, adiviñas, refráns, lendas, contos).

- Utilización das producións orais alleas como fonte de información e como modelo posible de organización das propias mensaxes.

Actitudes.

- Conciencia da importancia que o axeitado uso da lingua oral ten para o desenvolvemento persoal e a vida social.

- Respecto das opinións dos demais.- Actitude crítica cara certos empregos non axeitados que denotan unha

discriminación social, racial, sexual, etc., e tendencia a autocorrección.- Respecto razoado polas diferentes variantes (fonéticas, léxicas, morfolóxicas...)

existentes na lingua oral.- Valoración dos textos de tradición oral como manifestación dunha cultura propia.-

Sensibilidade estética perante os elementos imaxinativos. emotivos e reactivos da lingua oral patrimonial.

3.-LECTURA E ESCRITURA.

Conceptos.

- Necesidade da comunicación escrita como fonte de diversión, formación e información e como medio de expresión de valores sociais e culturais.

- Relación entre lingua oral e lingua escrita. Correspondencia entre fonema-grafema. Tils e signos de puntuación.

- Diversidade de textos escritos: textos literarios (poemas, contos, artigos...) e non literarios (folletos, rótulos, publicidade...).

- Estrutura e formas de organización en función de: a narración: a organización en partes, orde lóxico dos elementos a exposición: a explicación e a demostración; a argumentación: selección da información e dos elementos.

- Elementos non lingüísticos que acompañan os textos escritos: distribución do espazo, tipos de letra, debuxos, gráficos, fotografías, etc.

Procedementos.

121

- Relación entre os códigos oral e escrito. Correspondencia entre os fonemas e grafemas. Agrupamento de fonemas, tipos de letras que os representan na escritura, etc.

- Lectura en voz alta de textos atendendo á correspondencia co que está escrito: articulación, entoación, acentuación correctas.

- Interpretación de mensaxes non explícitas, mediante índices verbais e non verbais nos textos escritos.

- Análise, comentarios e xuízo persoal sobre: o razoamento en textos de carácter persuasivo, as opinións do autor e puntos de vista, a validez e a exactitude dos datos en textos informativos, o orde e a precisión.

- Resume e esquematización de textos escritos, recollendo o sentido esencial dos mesmos.-Iniciación na produción de textos escritos.

- Revisión ortográfica na producción dun texto para a comunicación escrita.


Conceptos.

- A lingua, instrumento de comunicación privilexiado.- Estrutura básica da lingua: do texto, da oración e da palabra. (Tipos de textos:

narración, descrición exposición... Elementos da oración.Clases de palabras).- O significado das palabras. Polisemia, homonimia, sinonimia, antonimia. Familias

léxicas.Campos semánticos.- Normas ortográficas

Procedementos.

- Transformacións de textos, oracións e secuencias.- Produción de textos, oracións e secuencia a partir de esquemas dados.- Observación e regularización de irregularidades sintácticas, morfolóxicas e

ortográficas en distintas mensaxes.- Composición e derivación.- Familias léxicas e relacións semánticas.- Emprego do dicionario.

Actitudes.

- Actitude reflexiva no uso da lingua.- Respecto polas diferentes variantes da lingua oral.- Conciencia da necesidade dunha normativa ortográfica estándar.- Aceptación e respecto polas normas básicas da lingua.- Interese pola busca de canles comunicativas e creativas no uso da lingua.

122

6.-A LINGUA E MEDIOS DE COMUNICACIÓN.

Conceptos.

- Diferentes tipos de mensaxes: informativos, de opinión, propagandísticos e publicitarios.

- A cultura da imaxe.- Os elementos da comunicación non verbal: sons, acenos, miradas...- A lingua en interacción coa música e coa mímica: recitado, canto e dramatización.- Os medios de comunicación escritos: periódicos e revistas..- A radio. Outros medios de comunicación: cine, televisen, cómic, etc.

Procedementos.

- Utilización dos diferentes medios de comunicación como medio de formación, información e entretemento..

- Análise das diferentes mensaxes existentes nos medios: informativas, de opinión, propagandísticas e publicitarias.

- Producións de mensaxes nas que se integren códigos non verbais.- Realización de modelos escolares dos diferentes medios de comunicación (prensa,

radio...)

Actitudes

- Recoñecemento da importancia dos medios de comunicación social tendo en conta a súa incidencia e os efectos que producen.

- Recepción activa e actitude crítica ante as mensaxes recibidas a través dos diferentes medios de comunicación social.

- Interese pola produción individual e colectiva, de mensaxes expresadas a través de códigos non verbais e das técnicas e linguaxes empregados polos diferentes medios de comunicación social.


1. Identificar, en textos orais e escritos de uso habitual (textos dos medios de comunicación, carteis, cancións ...), as diversas manifestacións da lingua castelá así como as distintas linguas de España.

2. Participar de forma construtiva (escoitar, pedi–la palabra, respecta–las opinións alleas, chegar a acordos, aportar opinións razoadas...) en situacións comunicativas propias da vida escolar (traballos en grupo, exposicións, debates, coloquios...), respectando as normas que posibilitan o intercambio nestas situacións.

3. Comprende–lo sentido de textos orais da súa vida cotiá (contos, outros relatos, gravacións de radio e televisión, cancións...) e interpreta–la función de elementos non explícitos, lingüísticos e non lingüísticos, que modifican ou matizan a función comunicativa.

123

4. Memorizar, reproducir e representar textos orais (poemas, cancións, adiviñas, trabalinguas, outros textos de carácter literario...) empregando a pronunciación, o ritmo e a entoación adecuados ó contido do texto.

5. Producir textos orais (contos, relatos, exposicións, explicacións sinxelas...) nos que se presenten de forma ordenada e coherente os feitos, as ideas ou as vivencias.

6. Ler textos utilizando estratexias de comprensión (ser consciente do propósito da lectura, utilizar indicadores textuais e contextuais para formular e probar conxecturas) e estratexias adecuadas para resolve–las dúbidas que se presenten (avanzar e retroceder, consultar un dicionario, buscar información complementaria...).

7. Ler textos de diverso tipo en voz alta con fluidez, (sen vacilacións, repeticións, saltos de palabras, desequilibrios nas pausas, entoación desligada da puntuación...) empregando a pronunciación, a entoación e o ritmo adecuados ó seu contido.

8. Comprende–lo senso global de textos escritos de uso habitual (informativos, literarios...), resumi–las principais ideas e as relacións que se establecen entre elas, e analizar algúns aspectos sinxelos, propios dos diferentes tipos de texto.

9. Valorar positivamente o texto escrito como instrumento de comunicación e como fonte de pracer e información. Mostrar preferencias na selección de lecturas e expresa–las propias opinións e gustos persoais sobre os textos lidos.

10. Localizar e utilizar diferentes recursos e fontes de información de uso habitual na actividade escolar (biblioteca; folletos, libros de consulta, medios de comunicación) para satisfacer necesidades concretas de información e aprendizaxe.

11. Elaborar textos escritos de diferente tipo (narracións, descricións, informes sinxelos...) empregando a estrutura textual correspondente e utilizando os procedementos básicos que dean cohesión ó texto (usar nexos, mante–lo tempo verbal, puntuar axeitadamente).

12. Producir textos escritos de acordo cun guión ou plan previamente establecido, valora–la adecuación do produto ó plan inicial perante unha discusión en grupo ou co profesor, e introduci–las modificacións oportunas.

13. Incorpora–las normas ortográficas ás propias producións e empregar apoios, que no proceso de produción dun texto, permitan resolver dúbidas ortográficas (dicionarios, fichas de consulta, libretas de palabras...)

14. Utilizar producións escritas propias e alleas (notas. listas, guións sinxelos, resumos...) para organizar e levar a cabo tarefas concretas individuais e colectivas.

124

15. Identificar, en textos orais e escritos habituais, determinados temas e usos da lingua que supoñan unha discriminación social, racial, sexual ou doutro tipo e tender á autocorrección.

16. Utiliza–las formas lingüísticas máis axeitadas ás características da situación de comunicación (intención comunicativa e contexto) nas producións propias.

17. Identificar nos textos de uso habitual os elementos básicos que constitúen a oración simple (suxeito e predicado), coñece– las clases de palabras e a súa formación, e empregar estes coñecementos na produción e revisión dos propios textos.

18. Comprender mensaxes, orais ou escritas, nas que se integren os distintos códigos, verbais e non verbais, e analiza–las súas características.

6.3.4.- ÁREA DE LINGUA GALEGA.

OBXECTIVOS

1. Valorar e estima-la lingua de Galicia, facendo uso dela con normalidade en tódalas situacións comunicativas, adoptando unha actitude respectuosa perante as intervencións dos outros interlocutores.

2. Recoñecer e aprecia-la diversidade lingüística de España, respectando as peculiaridades dos diferentes rexistros e variedades lingüísticas presentes na nosa Comunidade e valorando a súa existencia como aportación enriquecedora.

3. Comprender oralmente e por escrito diferentes tipos de mensaxes, de acordo coas necesidades da súa idade, relacionándose coas súas experiencias e aplicándoas os novos procesos de aprendizaxe.

4. Utiliza-la linguaxe oral e escrita como instrumento para a comprensión, análise e organización de feitos e saberes de calquera tipo.

5. Coñecer e diferencia-las linguaxes e os soportes dos diferentes .medios de comunicación, razoando a súa importancia na configuración das preferencias das opinións persoais.

6. Expresarse oralmente e por escrito nosa lingua, con coherencia, corrección e creatividade.

125

7. Construír a través do emprego da lingua a propia personalidade, desenvolvendo a sensibilidade estética e exercitando a creatividade.

8. Ler con fluidez e comprensión, valorando a lectura como fonte de pracer, diversión e aventura, atopando neta unha canle de formación, información, ampliación de experiencias e un medio de recuperación, perfeccionamento e enriquecemento da lingua.

9. Coñecer e diferencia-las linguaxes e os soportes dos diferentes medios de comunicación, razoando a súa importancia na configuración das preferencias e das opinións persoais.

CONTIDOS

1 .-LINGUA E SOCIEDADE.

Conceptos.

- Situación lingüística en Galicia, necesidades de normalización.- Relacións e interferencias da lingua galega con outras linguas: castelán,

portugués....- A realidade plurilingüe e pluricultural do Estado.

Procedementos.

- Emprego da lingua de acordo coas particulares necesidades de comunicación dos alumnos e alumnas.

- Manipulación de mapas con obxecto de visualizar e familiarizarse con diferentes fenómenos lingüísticos.

- Observación e comprensión dos diferentes fenómenos lingüísticos presentes na vida social, xulgando criticamente as súas motivacións.

Actitudes.

- Valoración dos esforzos individuais e colectivos e institucionais en favor da normalización lingüística.

- Valoración da lingua como instrumento cognitivo e medio de comunicación privilexiado, así como elemento configurador da identidade persoal e colectiva.

- Tolerancia coas opinións lingüísticas non coincidentes coa propia.

2.- LINGUA ORAL.

Conceptos.

126

- A comunicación oral, formas que presenta (diálogo, coloquio, conversa, etc,....) características (lugar, momento da comunicación, temas , etc...) e intencións comunicativas (exposición, dobre sentido, retranca, ironía, etc.).

- Estrutura e características das mensaxes orais: partes, léxico utilizado, entoación, recursos expresivos, etc..

- A tradición oral popular, a súa importancia en Galicia. Formas que presenta (lendas, contos, romances, paremias, refráns, oracións, adiviñas,...).

- Elementos lingüísticos e non lingüísticos da comunicación oral.- Modalidades e rexistros lingüísticos na lingua oral

Procedementos.

- Comprensión de mensaxes orais, interpretando as intencións explícitas (observacións, narracións de feitos, mandatos, peticións, etc.,) e non explícitas (ironía, retranca, dobre sentido, etc.).

- Emprego dos hábitos e normas convencionais en toda situación comunicativa: respecto polas intervencións, petición de palabra, etc,).

- Emprego das habilidades lingüísticas, conservando a harmonía cos argumentos defendidos con anterioridade e contestando con coherencia as intervencións precedentes dos interlocutores.

- Emprego de mensaxes orais relacionando a propia experiencia coa realidade social e cultural.

- Produción de mensaxes que obedezan a distintas necesidades comunicativas mediante a ordenación das ideas e a utilización de todo tipo de recursos expresivos.

- Utilización das producións orais alleas como fonte de información e modelo posible de organización das propias mensaxes.

- Dramatización de textos literarios e non literarios tendo en conta as posibilidades de improvisación dos alumnos.

- Utilización adecuada de recursos non verbais (acenos, miradas, movementos corporais...) como medio eficaz de potencia-la expresividade das mensaxes orais.

- Síntese das ideas fundamentais dun texto, comprendendo as relacións existentes entre as partes.

Actitudes.

- Conciencia da importancia de que o axeitado uso da lingua oral ten para o desenvolvemento persoal e social.

- Interese e gusto por participar en situacións de comunicación oral, espontáneas ou planificadas.

- -Valoración positiva das producións orais, propias e alleas, caracterizadas pola súa corrección, eficacia comunicativa, beleza, orixinalidade e creatividade.

- Valoración dos textos da tradición oral como manifestación dunha cultura propia, na que se poden identifica-la calidade da expresividade popular.

- Sensibilidade estética perante os elementos imaxinativos, emotivos e creativos da lingua oral patrimonial.

- Sensibilidade e actitude crítica perante as expresións da lingua oral que comporten calquera tipo de discriminación ou atente contra a dignidade e dereitos da persoa.

- Atención, respecto e receptividade, e participación ordenada nas formas non singulares de comunicación oral.

127

- Respecto razoado polas diferentes variantes (fonéticas, léxicas, morfolóxicas, etc.) existentes na lingua oral.


Conceptos.

- Situacións diferentes de comunicación escrita: número de emisores e receptores, intención comunicativa, distancia espacio-temporal, etc..

- Diferentes tipos de textos escritos: textos literarios (poemas, contos, artigos de xomal...) e non literarios (cartas, folletos, publicidade, rótulos, prospectos...).

- A biblioteca persoal e a biblioteca escolar. Organización, funcionamento e uso.- As formas elocutivas na comunicación escrita (narración, descrición, exposición,

argumentación, diálogo...).- Necesidade da comunicación escrita como fonte privilexiada de diversión,

formación e información, e cmo medio de expresión de valores sociais e culturais.- Relación entre a lingua oral e escrita.- Correspondencia fonema-grafema, e as súas agrupacións.- Acento, entoación e pausa- Tildes e signos de puntuación.- Peculiaridades da comunicación escrita: convencionalismo, dirección da escritura,

linearidade, separación de palabras, posibilidades de comunicación con interlocutores non presentes, permanencia, fixación do pensamento, posibilidade de revisión....

- Elementos non lingüísticos que acompañan os textos escritos: debuxos, gráficos, fotografías distribución do espazo, tipos de letras, etc.-

Procedementos.

- Produción de textos escritos diversos polo seu tipo, forma, elocución e finalidade; atendendo os seguintes aspectos: organización léxica, claridade, orde e coherencia, corrección gramatical, propiedade léxica, adecuación do nivel da lingua á situación comunicativa e á propia natureza do texto, presentación externa clara e ordenada, e corrección ortográfica.

- Análise de textos escritos de diverso tipo, diferenciando as ideas principais das secundarias, recoñecendo as distintas partes dun texto e sinalando as características e procedementos máis salientables do mesmo.

- Produción de textos escritos a partir de modelos preexistentes, empregando técnicas de imitación e explorando as posibilidades creativas da lingua escrita.

- Lectura en voz alta de texto de diverso tipo, atendendo a correspondencia co que está escrito, articulación precisa dos fonemas, entoación adecuada, acentuación correcta...

- Relación entre os códigos oral e escrito.- Correspondencias entre os fonemas e os grafemas. Agrupamentos de fonemas,

tipos de letra.- Identificación dos grafemas e uso recursivo dos mesmos en diferentes

significantes..

128

- Comprensión de textos escritos a partir das experiencias e coñecementos e sentimentos relevantes, atendendo os signos de puntuación e os diferentes matices semánticos das palabras e das frases.

- Formulación de xuízos persoais sobre textos lidos, aportando argumentos coherentes.

- Utilización das bibliotecas (de aula, de centro, municipal, etc.) como fonte privilexiada de información e diversión.

- Resumo dos textos escritos, con certo grao de elaboración persoal o contido esencial dos mesmos, establecendo a xerarquía das ideas e respectando, no seu caso, a secuencia narrativa.

- Utilización, en xeral, de tódalas bibliotecas posibles.- Práctica correcta doutros aspectos da lecto-escritura: función das ilustracións,

distribución do papel, encadeamento gráfico das letras, tamaños, segmentación das palabras, etc..

- Destreza caligráfica. Afianzamento progresivo no uso dunha escritura persoal.- Destreza na escritura sobre diferentes soportes: papel de dobre pauta, de

cuadrícula, liso..., encerado, cartolina, etc.

Actitudes.

- Valoración da lingua escrita como canle apropiada para satisface-las propias necesidades de comunicación.

- Sensibilidade para capta-los diferentes elementos (estruturais, emotivos, imaxinativos, etc-) que aparecen nos textos literarios, valorando os elementos creativos e innovadores dos mesmos.

- Formación, a través da lectura, de criterios propios para a selección de textos con iniciativa e autonomía.

- Afección pola lectura de textos de calquera tipo.- Interese pola lectura como fonte de pracer e como medio de formación, información e recepción do legado cultural.

- Actitude crítica dante dos textos que comporten calquera tipo de discriminación.- Conciencia da importancia da linga escrita no intercambio social e como medio

para fixa-lo pensamento e acceder á información.- Perseveranza e esforzo na aprendizaxe das destrezas básicas que fan posible ler e

escribir.- Receptividade para capta-los diferentes elementos estruturais, emotivos,

imaxinativos que aparecen nos textos literarios.- Respecto polas normas que regulan o uso dos lugares públicos dedicados á lectura

e os trabados escritos: aula, biblioteca....- Valoración do patrimonio literario propio como expresión lingüística e cultural

privilexiada e como referencia para a creación doutros textos.- Interese para expresar por escrito as posibles ideas, experiencias e sentimentos,

valorando a autocorrección e a creatividade.- Valoración da liberdade de expresión e respecto á mesma.

129


Conceptos. - A lingua, instrumento de comunicación privilexiado.- A lingua como produto sociocultural sometido a cambios.- Estruturas básicas da lingua: do texto, da oración e da palabra.- Tipos de textos e estruturas propias de cada un deles ( descrición, narración,

exposición).- A oración, elementos necesarios para construír unha oración simple.- A palabra e clases de palabras.- Norma ortográfica.- O significado das palabras. Polisemia, homonimia, sinonimia. Familias léxicas e

campos semánticos

Procedementos.

- Emprego de distintos procedementos na formación de palabras.- Utilización adecuada do dicionario para a interpretación e produción de textos

propios e alleos.- Transformación de textos, oracións, secuencias, observando as variacións que se

derivan dos cambios realizados.- Observación e identificación de irregularidades sintácticas, morfolóxicas e

ortográficas en diversas mensaxes.- Recoñecemento e elaboración de familias léxicas e relacións semánticas.

Actitudes.

- Interese pola busca de canles comunicativas e creativas no uso da lingua.- Actitude reflexiva no uso da lingua.- Respecto polas variantes da lingua falada.- Especial sensibilidade cara os usos da lingua que supoñan calquera tipo de

discriminación ou atenten contra a dignidade e dereitos dos demais.- Aceptación razoada das regras de funcionamento da lingua.- Conciencia da necesidade dunha normativa ortográfica estándar.- Interese e autoesixencia na elección dun léxico apropiado as necesidades

comunicativas dos alumnos e alumnas.

5.- LINGUA E MEDIOS DE COMUNICACIÓN.

Conceptos.

- Diferentes tipos de mensaxes: informativas, de opinión, propagandísticas e publicitarias. O proceso de elaboración e transmisión das mesmas.

- A cultura da imaxe.- Importancia dos elementos ¡cónicos na sociedade actual.- Os medios de comunicación escritos: periódicos e revistas, linguaxes e estruturas

empregadas.- A radio. Semellanzas e diferenzas con outros medios.

130

- Os medios de comunicación paseados na interacción entre códigos verbais, icónicos e outros: cine, televisión, cómic, etc..

- Os elementos de comunicación non verbal (sons, acenos, miradas, cores, etc.). - Linguaxes específicas para persoas con deficiencias.- A lingua en interacción coa

música e coa mímica: recitado, canto, dramatización.

Procedementos.

- Utilización dos diferentes medios de comunicación como fonte de información, formación e entretemento.

- Análise das diferentes mensaxes existentes nos medios: informativas, de opinión, propagandísticas e publicitarias, prestando atención as respectivas estratexias utilizadas.

- Realización de modelos escolares dos diferentes medios de comunicación (prensa, radio, historieta, televisión, etc...)

- Recoñecemento da interacción entre elementos lingüísticos e non lingüísticos na comunicación ordinaria e nos medios de comunicación social.

- Produción de mensaxes nas que se integren elementos lingüísticos con elementos doutros códigos non verbais.

Actitudes

- Recepción activa e crítica ante as mensaxes recibidas a través dos diferentes medios de comunicación social.

- Recoñecemento e importancia dos medios de comunicación social, tendo en conta a súa incidencia e os efectos que producen.

- Conciencia da necesidade de medios de comunicación social en lingua galega de cara á normalización da lingua.

- Interese pola produción, individual e colectiva, de mensaxes expresadas a través de códigos non verbais e das técnicas e linguaxes dos diferentes medios de comunicación social.

- Sensibilidade ante a manipulación da publicidade con fins consumistas e ante a utilización de contidos e formas que comporten discriminación ou degradación das persoas.

- Valoración das posibilidades creativas e artísticas dos códigos utilizados na comunicación non verbal (icónicos, acústicos e outros) así como respecto polas pautas que regulan o seu uso.


1. Identificar, en textos orais e escritos de uso habitual (textos dos medios de comunicación, carteis, cancións ...), as diversas manifestacións da lingua castelá así como as distintas linguas de España.

131

2. Participar de forma construtiva (escoitar, pedi–la palabra, respecta–las opinións alleas, chegar a acordos, aportar opinións razoadas...) en situacións comunicativas propias da vida escolar (traballos en grupo, exposicións, debates, coloquios...), respectando as normas que posibilitan o intercambio nestas situacións.

3. Comprende–lo sentido de textos orais da súa vida cotiá (contos, outros relatos, gravacións de radio e televisión, cancións...) e interpreta–la función de elementos non explícitos, lingüísticos e non lingüísticos, que modifican ou matizan a función comunicativa.

4. Memorizar, reproducir e representar textos orais (poemas, cancións, adiviñas, trabalinguas, outros textos de carácter literario...) empregando a pronunciación, o ritmo e a entoación adecuados ó contido do texto.

5. Producir textos orais (contos, relatos, exposicións, explicacións sinxelas...) nos que se presenten de forma ordenada e coherente os feitos, as ideas ou as vivencias.

6. Ler textos utilizando estratexias de comprensión (ser consciente do propósito da lectura, utilizar indicadores textuais e contextuais para formular e probar conxecturas) e estratexias adecuadas para resolve–las dúbidas que se presenten (avanzar e retroceder, consultar un dicionario, buscar información complementaria...).

7. Ler textos de diverso tipo en voz alta con fluidez, (sen vacilacións, repeticións, saltos de palabras, desequilibrios nas pausas, entoación desligada da puntuación...) empregando a pronunciación, a entoación e o ritmo adecuados ó seu contido.

8. Comprende–lo senso global de textos escritos de uso habitual (informativos, literarios...), resumi–las principais ideas e as relacións que se establecen entre elas, e analizar algúns aspectos sinxelos, propios dos diferentes tipos de texto.

9. Valorar positivamente o texto escrito como instrumento de comunicación e como fonte de pracer e información. Mostrar preferencias na selección de lecturas e expresa–las propias opinións e gustos persoais sobre os textos lidos.

10. Localizar e utilizar diferentes recursos e fontes de información de uso habitual na actividade escolar (biblioteca; folletos, libros de consulta, medios de comunicación) para satisfacer necesidades concretas de información e aprendizaxe.

11. Elaborar textos escritos de diferente tipo (narracións, descricións, informes sinxelos...) empregando a estrutura textual correspondente e utilizando os procedementos básicos que dean cohesión ó texto (usar nexos, mante–lo tempo verbal, puntuar axeitadamente).

132

12. Producir textos escritos de acordo cun guión ou plan previamente establecido, valora–la adecuación do produto ó plan inicial perante unha discusión en grupo ou co profesor, e introduci–las modificacións oportunas.

13. Incorpora–las normas ortográficas ás propias producións e empregar apoios, que no proceso de produción dun texto, permitan resolver dúbidas ortográficas (dicionarios, fichas de consulta, libretas de palabras...)

14. Utilizar producións escritas propias e alleas (notas. listas, guións sinxelos, resumos...) para organizar e levar a cabo tarefas concretas individuais e colectivas.

15. Identificar, en textos orais e escritos habituais, determinados temas e usos da lingua que supoñan unha discriminación social, racial, sexual ou doutro tipo e tender á autocorrección.

16. Utiliza–las formas lingüísticas máis axeitadas ás características da situación de comunicación (intención comunicativa e contexto) nas producións propias.

17. Identificar nos textos de uso habitual os elementos básicos que constitúen a oración simple (suxeito e predicado), coñece– las clases de palabras e a súa formación, e empregar estes coñecementos na produción e revisión dos propios textos.

18. Comprender mensaxes, orais ou escritas, nas que se integren os distintos códigos, verbais e non verbais, e analiza–las súas características.

6.3.5.- AREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA.

OBXECTIVOS

1. Comprende-las posibilidades dos elementos que perciben no entorno e utilízalas como medio de comunicación e expresión dos sentimentos.

2. Extraer datos do observado para a súa utilización e creación artística.

3. Utilizar adecuadamente os elementos coñecidos.

4. Producir mensaxes variados e persoais utilizando diversos códigos.

5. Realizar producións artísticas no grupo plantexando un obxectivo e planificando o traballo sendo capaces de analizar criticamente as súas propias producións.

6. Seleccionar axeitadamente os materiais artísticos en función dos obxectivos que se propoñen dentro da gama que se coñece.

133

7. Ofrecer realizacións cada vez máis precisas de acordo co seu desenrolo corporal, consolidando o seu esquema corporal, e dominando situacións espaciais referidas a eles mesmos.

8. Analizar practicamente e de acordo coa súa idade medios de comunicación e determinar algunhas das súas posibilidades expresivas.

9. Memorizar, recoñecer e interpretar composicións rítmicas e melódicas sinxelas.

10. Compara-los elementos artísticos do entorno con outras manifestacións artísticas dun ámbito máis amplo para valorar aquilo que ve e poder empezar a defini-los seus gustos persoais.

Anexo incorporado no curso 97-98


OBXECTTVOS:o -Desenvolve-la capacidade de expresión a través do propio corpo.o exercita-la capacidade de relaxación mental e corporal.o Desenvolve-la adaptación do movemento as calidades do son e elementos

rítmicos.o Improvisar pasos básicos de danza.o reproducir motivos rítmicos en eco con percusión.o Utilizar recursos corporais e instrumentos para leva-lo pulso, o acento e o ritmo.o Diferenciar ritmos binarios, ternarios e cuaternarios.


OBXECTIVOS:o Manipular e investigar sobre os instrumentos de percusión: o corpo como

primeira manifestación.o Coñece-la técnica dalgúns instrumentos de placas.o Introducir no coñecemento dalgúns instrumentos da orquestra, comezando

polos do vento.o Mante-la técnica e a práctica da frauta doce.o Exercita-la lectura e escritura musicais.o Desenvolve-lo espírito de colaboración a través dos traballos en grupo.

134


OBXECTIVOS:o Coñecer, utilizar e controla-la voz.o Lograr un manexo técnico e expresivo da voz: vocalización, articulación,

respiración e intensidade.o Logra-la desinhibición no canto individual e colectivo.o Aprender cancións do noso folclore.o Coñecer e disfruta-las cancións do repertorio e aportar outras.


OBXECTIVOS:o Expresarse e comunicarse utilizando códigos e formas básicas da linguaxe musical, así

como as súas técnicas.o Coñece-las notas da escala de do e as alteracións: si bemol e fa sostenido.o Comprender e utiliza-las signos básicos da notación musical; figura de redonda e

silencio de branca.


OBXECTIVOS:o Desenvolve-la percepción auditiva.o Coñece-las calidades do son; Direccionalidade, altura, timbre, intensidade,

duración, movementos, prolongación e articulación.

CONTIDOS1.- EXPRESIÓN RÍTMICA E MOVEMENTO.

135

Conceptos.

- O corpo como instrumento, ritmos corporais.- Elementos constitutivos do son e do ritmo.- O movemento expresivo: expresión corporal e danza.- Bases expresivas do movemento.- O corpo como medio de expresión e comunicación.- Situación no espazo.- Pasos, acento, compás, ritmo, valor dos tempos nunha danza colectiva.- Danzas populares.- Coreografías .- Os sentidos como vehículo de expresión.

Procedementos.

- Expresión de sentimentos e estados de ánimo a través do corpo.- Improvisación de pasos e fórmulas rítmicas.- Utilización da respiración como recurso vocal expresivo.- Realización de desprazamentos individuais e colectivos no espazo.- Control da postura corporal adecuada para a danza.- Diferenciación espacial e temporal na práctica persoal da danza.- Aplicación das actividades básicas do movemento e realizacións persoais e de

grupo.- Creación de coreografías inventadas.- Interpretación e recoñecemento de danzas populares.- Realización de diferentes actividades corporais para amplia-lo campo creativo

traballando os sentidos.

Actitudes.

- Desinhibición e espontaneidade dos movementos.- Valoración do propio corpo e das súas posibilidades expresivas.- Sensibilidade estética e valoración das producións propias e alleas.- Constancia para probar diferentes ritmos, movementos e pasos da danza para

mellora-la súa execución.- Disposición para coordina-la propia acción coas do grupo.- Valoración da danza como unha manifestación cultural dos pobos.

2.- EXPRESIÓN INSTRUMENTAL.

Conceptos.

- O corpo como instrumento.- Posibilidades sonoras dos instrumentos segundo o timbre e a forma de tocalos.- Instrumentos musicais (pequena percusión, populares, placas, frauta doce...).- Familias instrumentais.- Os instrumentos como medio de improvisar, crear e acompañar. Obstinatos.- Os elementos constitutivos da música a través da expresión instrumental.

136

- Contos musicais.

Procedementos.

- Utilización do corpo como instrumento.- Recoñecemento visual e auditivo de instrumentos- Improvisación de motivos, frases e pequenas formas rítmicas e melódicas.- Interpretación instrumental.- Coordinación para tocar e interpretar.- Memorización de pequenas pezas instrumentais.- Práctica dun repertorio instrumental.- Gravación das experiencias realizadas na aula.

Actitudes.

- Valoración do propio corpo como instrumento de expresión.- Disfrute na interpretación de obras musicais.- Respecto polas contribucións feitas polos compañeiros.- Valoración do traballo en grupo, respecto polas normas de actuación en grupo.- Coidado e responsabilidade dos instrumentos da clase, manexo con corrección e

mantemento dos mesmos.- Sensibilidade en escoltar outros instrumentos e sensibilidade estética e hábito da

participación na expresión musical e na interpretación.- Apreciación e valoración dos instrumentos populares e tradicionais.

3.- EXPRESIÓN VOCAL E CANTO.

Conceptos. - Emisión da voz: respiración, dicción, entoación, resonancia.- A canción: tipos de canción, aspectos musicais e expresivos.- A expresión vocal e canto: a comunicación a través do canto, canción a unha e dúas

voces, formas elementais, improvisación de melodías, diálogos con son e textos, invención e improvisación de cantos individuais e de grupo.

Procedementos.

- Control da respiración, dicción, entoación e resonancia da voz.- Interpretación de coros falados, facendo fincapé no acento, ritmo, ton e

intensidade.- Utilización do corpo como instrumento.- Recreación musical dun texto oral ou escrito.- Uso da voz para acompañar situacións dramáticas.- A escenificación de romances e obras cantadas. - Improvisación vocal.- Improvisación por encadeamento ou xustaposición.- Invención de cancións.- Memorización de cancións e recompilación .- Canto en grupo.- Relación entre as cancións e o entorno cultural e social da súa produción.

137

Actitudes.

- Valoración da voz como instrumento de expresión e comunicación.- Disfrute co canto.- Respecto polas contribucións dos compañeiros.- Valoración do traballo en grupo e polas normas de actuación en grupo.- Sensibilidade en escoltar e coñecer outras voces.- Sensibilidade estética e hábito da participación na expresión musical.- Sensibilidade por capta-los diferentes elementos que aparecen nas cancións.

4.- LECTURA E ESCRITURA MUSICAL.

Conceptos.

- Elementos e tipos de grafía.- A grafía musical como representación do son, o movemento e a forma.- Elementos da linguaxe musical: figuras (redonda, branca, negra, corchea e

semicorchea, silencios), compases (2/4, 3/4, 4/4, 6/8), poliritmos, acentos, signos de prolongación, repetición, intensidade, aire ou movemento, alturas sonoras (notas, intervalos, escalas).

- Situacións de utilización de grafías musicais: ritmos, melodías e instrumentacións, cancións, audicións.

Procedementos.

- Recoñecemento, identificación e interiorización das calidades do son.- Recoñecemento e interpretación dos signos convencionais do son.- Memorización dos signos convencionais para presenta-la música.- Memorización e interpretación das formas musicais propias do ciclo.- Escritura musical dirixida.- Composición de esquemas rítmicos e melódicos coa linguaxe musical aprendida.- Lectura de cancións e pezas musicais sinxelas de interpretar.- Elaboración rítmica de textos e transformación de textos en ritmos.

Actitudes.

- Valoración da lectura e escritura musical como medio de comunicación.- Claridade, limpeza e orde nos trabamos de escritura musical.- Disfrute coa interpretación e representación gráfica de obras improvisadas

executadas e traballadas.- Valoración do silencio como elemento musical.- Disposición favorable a aprendizaxe da lectura escritura musicais.

5.- EDUCACIÓN AUDIOPERCEPTWA.

Conceptos.

138

- Elementos constitutivos do son: cualitativos, constitutivos.- Elementos da linguaxe musical.: ritmo, 'melodía, harmonía.- Cancións de intervalos.-A obra e as súas características formais.- Obras musicais de diferentes autores, épocas, culturas.

Procedementos.

- Clasificación de sons e de intervalos.- Creación de secuencias musicais.- Expresión da percepción musical a través de diferentes linguaxes.- Audición de pezas musicais e utilización de diferentes medios como forma de

seguimento e análises dos elementos musicais nas mesmas.- Contextualización das obras musicais.

Actitudes.

- Actitude exploratoria da realidade musical.- Interese pola participación de audicións musicais.- Respecta-las normas de participación en audicións e na asistencia a

acontecementos musicais.- Valoración da música.

3.3.5. B).- ÁREA DE PLÁSTICA.

MÚSICA

1 .-EDUCACIÓN SENSORIAL.

Conceptos. - Percepción visual global: Proporción, superficie, ubicación espacial, perspectiva.- O contorno como medio de información.- Percepción das nocións espaciais, topolóxicas, proxectivas e métricas .- Diferenciación forma-imaxe - Imaxe no espazo.- Relacións ópticas.- Grafomotricidade. - Técnicas bidimensionais: Debuxo, pintura, estampación, mosaicos, gravados.- A forma tridimensional: Modelado, maquetas, esculturas, móviles, marionetas ... - O xesto, xerador de imaxes.- Estruturación mental do espazo topolóxico, proxectivo e métrico e da súa relación

coa expresión plástica.

Procedementos.

- Percepción.: Observación a través dos sentidos: a forma, a cor, a textura e o conxunto dos elementos.

- Observación da luz e da sombra.

139

- Observación indirecta: imaxes do contorno, estruturas xeométricas e estrutura interna.

- Memoria visual e retentiva.- Apuntes rápidos estáticos e en movemento .- Grafomotricidade: Experimentación a partir do trazo tanto espontáneo como

suxerido: desenrolar unha imaxe a partir dun tema e dunha liña ou figura suxerida polos alumnos ou polo profesor/a.

- Descrición de imaxes a partir do xesto. Xogos de interpretación.

Actitudes.

- Curiosidade por descubri-lo entorno e as súas posibilidades.- Tendencia a unha investigación progresiva no campo sensorial.- Seguridade e expresividade no trazo.- control óculo-manual.

2.- A LINGUAXE SENSORIAL E PLÁSTICA.

Conceptos.

- Estruturación da linguaxe: A imaxe: lectura de imaxe, iconicidade-abstración, bidimensionalidade, tridimensionalidade (técnicas bidimensionais: debuxo, pintura, estampación, collage;), (técnicas tridimensionais: modelado, maquetas, marionetas...).

- Secuencias de imaxes.- A forma. Tipos de forma.- A composición.- A cor. Teoría e clasificación.- Comunicación visual: A lectura da imaxe: funcións da imaxe, aspectos formais e

de contido.- A elaboración de imaxes como elemento de expresión e de comunicación.- Tema libre, tema suxerido, estruturas, construcións, ilustracións.murais, carteis,

secuencias, cómics, deseños, bocexos.- A mensaxe, o seu significado.- O signo e o símbolo -Códigos visuais.

Procedementos.

- Estruturación da linguaxe: Interpretación das funcións da imaxe.- Interpretación e elaboración de imaxes figurativas e abstractas.- Estratexias de lectura dos elementos das imaxes e diferentes contextos e

situacións.- Exploración de imaxes de dúas e tres dimensións.- Descrición das formas observadas.- Composicións, elaboración de composicións.

140

- Representacións no espazo e no tempo.- Comunicación visual: Lectura de imaxes -Realización de mensaxes.- Descrición da realidade - Descubrimento da cultura da imaxe.

Actitudes.

- Tendencia a valora-lo efectos que se conseguen cos diferentes elementos plásticos.- Curiosidade por coñecer o que outros conseguiron na creación de formas novas.- Valoración das imaxes de modo crítico.- Interese por analiza-los diferentes elementos contidos na composición de imaxes.- Disfrute na contemplación das obras artísticas, sensibilización de cara o mundo da

arte.

EXPRESIÓN PLÁSTICA.

Conceptos.

- A linguaxe plástica como medio de comunicación.- A superficie.- O espazo. - A perspectiva.- Investigación das posibilidades plásticas dos materiais e dos e dos medios de

traballo.- A expresión a partir da realidade. - Memoria e imaxinación.- Instrumentos e técnicas de expresión e comunicación.- Manipulación de imaxes.- Elementos estruturais da composición plástica.- Introdución as principais manifestacións de arte galego.

Procedementos.

- Selección de temas, técnicas e materiais.- Realización de traballos individuais e de grupo.- Organización do espazo, tempo e material.- Representacións narrativas.- Emprego de técnicas bi-tridimensionais.- Manipulación e investigación sobre

materiais diversos.- Manexo correcto dos instrumentos.- Exploración de formas e composicións novas con varios recursos.- Pasos no proceso de elaboración.

Actitudes.

- Satisfacción por realiza-lo proceso de produción artística de modo cada vez máis autónomo.

- Confianza nas posibilidades de realización e execución artística.

141

- Curiosidade polo manexo de materiais e instrumentos e desexo de coñecer as súas características.

- Esforzo por controlar, variar e ensaiar trazo con posibilidades novas.- Disfrute coa creación plástica persoal.- Esforzo por crear formas cada vez máis persoais.- Tendencia a realizar apuntes e esbozos preparatorios, revisar o que se realiza,

afondar e insistir nos aspectos menos elaborados.- Valora-la limpeza e o orde.- Curiosidade por coñecer o que outros conseguiron.- Tendencia a valora-los efectos que se conseguen eos diferentes elementos.- Apreciación da orixinalidade e da espontaneidade.- Actitude colaboradora e participativa nas actividades en grupo.

DRAMAT1ZACIÓN.

1.- MOVEMENTO EXPRESIVO E COMUNICACIÓN.

Conceptos.

- O corpo: esquema e imaxe corporal, o corpo en movemento.- O corpo en relación co entorno.- O corpo expresando e comunicando a través do xesto, o movemento e a palabra.

Procedementos.

- Vivenciación do corpo como totalidade.- Desprazamentos no espazo.- Experimentación das posibilidades motrices do corpo.- Improvisación de accións cos obxectos.- Coordinación da propia interpretación coa dos outros.- Declamación.Posibilidade da voz.- Desenvolvemento das posibilidades do xesto.

Actitudes.

- Valoración das posibilidades expresivas da voz, do xesto e do movemento corporal.

- Valoración das posiblidades comunicativas das linguaxes verbais e non verbais.

2.- O XOGO DRMÁTICO.

Conceptos.

- Xogos de Improvisación .- Transformación de espazos e creación de situacións dramáticas.- Técnicas para crear historias. Historias para contar e dramatizar.

Procedementos. .

142

- Improvisación a partir de xogos e situacións variadas para estimular a imaxinación creadora.

- Respostas ante situacións novas.- Creación de historias e situacións dramáticas de forma individual e colectivas.

Actitudes.

- Aceptación do propio corpo na manifestación da afectividade e das súas posibilidades expresivas.

- Desinhibición e espontaneidade de xestos e movementos.- Aceptación e respecto o corpo dos demais e as súas peculiaridades.- Valoración da capacidade creativa do grupo para resolver situacións, iniciar

historias e imitar personaxes.- Valoración da conduta creativa como reacción espontánea ante estímulos e

situacións determinadas.

3.- XOGOS DE ROLES E PROCESOS DE CREACIÓN DRAMÁTICA.

Conceptos.

- Xogo de roles: Personaxes, acción conflitos.- O proceso de creación dramática.- Creación colectiva.- O texto teatral: Selección de textos, análise e adaptación , escenificación.- Animación teatral na escola.

Procedementos.

- Desenrolo de xogos mímicos.- Improvisación de xogos de personaxes modificando individual e colectivamente a normativa existente, desenrolando novas posibilidades de organización e execución .

- Escenificación de obras literarias.- Creación de obras, elaboración de textos e posterior escenificación.- Declamación de diferentes composicións literarias .- Creación de composicións escénicas mediante utilización de materiais plásticos:

ambientacións musicais e xogos de luces.- Coñecemento de outras manifestacións culturais escénicas.- Coordinación da propia interpretación coa dos outros compoñentes do grupo.- Construción de marionetas e títeres.- Invención de escenarios para a representacións de distintas creacións.

Actitudes.

143

- Valoración e apreciación da lectura, análise e discusión de textos teatrais como medio para acadar unha maior comprensión da linguaxe dramática, da realidade circundante, e como forma de enriquecemento cultural.

- Disfrute na transformación corporal a través de disfraces, maquillaxes...- Respecto os materiais, obxectos e demais elementos que forman parte de proceso

de dramatización.- Actitude favorable a asumir as modificacións e correccións en reacción coa propia

creación en favor da colectividade.- Interese pola aplicación de técnicas e recursos dramáticos.- Autocrítica .

- Disfrute co xogo dramático e de ficción.

Anexo incorporado no curso 97-98


CONCEPTOS- O movemento como elemento socializador.- Movemento e duración da corchea con puntillo- semicorchea.- Bailes característicos e representativos dalgunhas rexións españolas.- O ritmo cuaternario.- A danza como forma organizada de movemento;

"Mazurca" (versión galega) "Muiñeira" (algúns pasos da muiñeira vella). " A la derecha a la izquierda" (Suecia). "La comadreja" (Gran Bretaña). "Giff Mixer" (USA)

"Masona" (Israel) "Balaio" (Brasil)

PROCEDEMENTOS:o Reacción a estímulos sonoros adaptándose ó son e ó ritmo (velocidade)o Improvisación de pasos e formas rítmicas básicas.o Execución de ritmos sobre o propio corpo e o dos compañeiros.o Memorización de esquemas rítmicos.o Execución de danzas.o Reprodución de motivos rítmicos, en eco caminados e escritos.

ACTITUDES:- Valoración do propio corpo e das actividades corporais como vehículo de

expresión e comunicación.- Aceptación da propia imaxe e actitude de deshinbición.- Interese por mellora-la precisión rítmica.

144

- Actitude colaboradora e participativa co grupo.- Valoración da danza como manifestación cultural do pobo.


CONCEPTOS:- O corpo como instrumento de percusión: as súas posibilidades sonoras.- Técnicas dalgúns instrumentos de placas escolares: xilófono.- Instrumentos populares de Galicia: pandeireta, pandeiro, castañolas..- Técnica da frauta doce soprano e aplicación no acompañamento de cancións do

repertorio escolar.- Elementos de música instrumental: rítmicos, melódicos, harmónicos e formais.- Familias instrumentais a partires do vento.

PROCEDEMENTOS:o Exploración das posibilidades sonoras e expresivas dos instrumentos de

percusión.o Construción de obxectos sonoros.o Utilización de obxectos e instrumentos para percibir, explorar, diferenciar

e recoñecer as calidades do son: Timbres: diferentes, parecidos, iguais. Duración: Metais(longos, madeiras (curtos), membranas

(medios) Altura: Contraste e comparación. ntensidade: forte, suave e media, por contraste e

comparación.o Interpretación de sinxelos esquemas rítmico- melódicos sobre a escala do

do coa frauta.o Interpretación de glissandos (ascendentes e descendentes), así como de motivos

rítmico- melódicos sobre instrumentos de placa.o Improvisación de acompañamentos musicais para representacións escénicas.o Invención de contos instrumentados.

ACTITUDES:o Interese pola diversidade instrumental.o Apreciación dos instrumentos populares galegos.o Coidado dos instrumentos da clase e manipulación correcta, mesmos.

145

o Gusto pola interpretación de pezas instrumentais.


CONCEPTOS:- Emisión da voz: respiración pulmonar e diafragmática, articulación,

resonancia e entoación.- A canción do noso folclore: infantís, clásicas, contemporáneas,

tradicionais e modernas.- Aspectos expresivos (intensidade, tempo, entoación, timbre,

articulación) e musicais (ritmo, harmonía, melodía e forma) da canción.

- O canto coral: canons e cantos dunha ou dúas voces, e obstinatos melódicos,

PROCEDEMENTOS: Respiración pulmonar e diafragmática. Estratexias de repetición, imitación, eco, pregunta- resposta. Canto en grupo: unísono, imitación, eco, dúas voces (a segunda con

obstinato melódico) Aplicación de conceptos da linguaxe musical na interpretación e

análise de cancións. Entoación de motivos melódicos por graos conxuntos ou non,

escala ascendente e descendente, o si bemol e fa sostido.

ACTITUDES:- Valoración da voz como primeiro instrumento de expresión e comunicación.- Interese por cantar por pracer, formación, información e recepción do legado

cultural.- apreciación do feito polo demais.- Respecto polas normas.


CONCEPTOS:- A grafía musical como representación do son, o movemento e a forma.- Elementos da linguaxe musical: pulso, acento, unidades métricas compás

cuaternario)

146

Alturas sonoras: notas, intervalos, escalas. Elementos formais: repetición, pregunta- resposta. Signos de repetición, prolongación e intensidade. Alteracións: si bemol, fa sostenido. A síncopa e o esquema de corchea con puntillo, semicorchea

- Percorrido pola historia da música: Prehistoria, Idade Media.

PROCEDEMENTOS:o Asociación da representación gráfica cos sons e movemento.o Lectura e escritura musicais.o Análise de elementos da linguaxe musical en cancións coñecidas polos nenos e

nenas.o Percusión corporal e instrumental.o Formación melódica: si bemol e fa sostenido.o Exercicios con síncopas.o Exercicios co esquema corchea con puntillo- semicorchea.

ACTITUDES;o Claridade,limpeza e orde nos traballos.o Conciencia da importancia da escritura musical.o Disposición favorable para a aprendizaxe da lectura e escritura musicais.


CONCEPTOS:o O son: sons e silencios.o Elementos do son: ubicación, altura, timbre, intensidade, duración, movemento,

prolongación e articulación.o Elementos da linguaxe musical:

Compás cuaternario. -Ritmo: redonda e silencio de branca. Melodía: escala do do, si bemol e fa sostenido. Cancións de intervalo.

o Audicións: "La Bella Durmiente" de Tchaikosky. "El aprendiz de Brujo" de P. Dukas. "El Bolero" de Ravel. "Trisen - Trasch Polka" de J. Strauss. " La primavera" de Vivaldi.

147

PROCEDEMENTOS:- Imitación e repetición de sons, adiviñas, cancións polo seu

ritmo, memorización de secuencias rítmicas e melódicas.- Utilización de recursos para segui-la obra musical: corporais.

plásticos, instrumentais e sinxelos musicogramas.- Presentación dalgúns instrumentos de vento e audición dos

mesmos.

ACTITUDES: Interese por participar en audicións musicais. Respecta-las normas de participación en audicións. Coidado e respecto polo material audiovisual. -Valoración das sensacións agradables e desagradables.


1. Identificar algunhas características plásticas e visuais observables (cor, forma, textura, medida) en elementos naturais e en manifestacións artísticas presentes no medio e establecer relacións de semellanza e diferenza coas propias producións.

2. Describir algún dos elementos constitutivos (signos, punto de vista do observador, amplitude do plano, contido, etc.) dunha mensaxe visual presente no medio.

3. Realizar representacións plásticas nas que se teña en conta a distribución demasas, a proporción e a utilización de diferentes texturas como elementos modificadores da composición.

4. Representar por medio de imaxes secuenciadas (cómic, fotonovela, diapositivas) personaxes, obxectos e accións que aparecen nunha determinada orde espacial e temporal.

5. Identificar distintos aspectos dos parámetros do son (agudo-grave, longo-curto, forte-piano, timbre) de forma illada e en interrelación.

6. Identificar algúns elementos da linguaxe musical (timbre, ritmo, velocidade, dinámica, etc.) na audición de obras musicais sinxelas traballadas arreo na aula.

7. Responder, en situacións de improvisación, a fórmulas rítmicas e melódicas sinxelas, utilizando algún dos recursos expresivos musicais (o movemento e a danza, a voz, os instrumentos).

148

8. Utiliza–la notación musical para a lectura de esquemas rítmicos e melódicos sinxelos traballados a cotío na aula.

9. Utilizar adecuadamente os recursos expresivos da voz,como instrumento para a improvisación e para o canto.

10. Utiliza–los recursos expresivos do corpo, dos obxectos, da luz e do son para representar personaxes e situacións dramáticas sinxelas e para comunicar ideas, sentimentos e vivencias.

11. Identificar algún dos elementos básicos do xogo dramático (personaxes, conflito, trama, espazo, tempo) e realizar improvisacións a partir deles.

12. Imitar mediante pantomima personaxes ou accións cotiás, incorporando á representación ruídos e onomatopeas e adecuando o ritmo e a velocidade nos movementos ás características da personaxe ou acción representada.

13. Utilizar algúns recursos dramáticos e expresivos básicos (títeres, marionetas, teatro de sombras, etc.) na realización de representacións colectivas xunto con outros compañeiros e as compañeiras.

14. Realizar individualmente ou en grupo producións artísticas sinxelas onde seintegren as diferentes linguaxes artísticas e expresivas (corporal, plástica, icónica e musical).

15. Comentar de forma razoada algunha das manifestacións artísticas ás que o alumno e a alumna teñen acceso, relacionando os elementos presentes na obra coa experiencia e gustos persoais.

16. Identifica–las diversas manifestacións artísticas do seu medio, apreciándoas como o seu legado cultural.

17. Utilizar de xeito creativo os distintos recursos das diferentes linguaxes artísticas, integrándoos e relacionándoos.

6.3.6.- EDUCACIÓN FÍSICA

OBXECTIVOS

1. Coñecer e valora-lo corpo e actividade física como medio de exploración das súas posibilidades motrices, de relación cos outros e como recurso para organiza-lo tempo libre.

149

2. Adoptar hábitos de hixiene, de alimentación, de posturas e de exercicio físico, manifestando unha actitude responsable cara ó seu propio corpo, e de respecto os demais, relacionando estes hábitos cos seus beneficios sobre a saúde.

3. Regular e dosifica-lo propio esforzo, chegando a un nivel de autoesixencia acorde coas súas posibilidades e a natureza do labor que se realiza, empregando como criterio fundamental de valoración dito esforzo e non o resultado obtido.

4. Resolver problemas que esixan o dominio de patróns motores básicos axeitándose os estímulos perceptivos, previa valoración das posibilidades de cadaquén.

5. Utiliza-las súas capacidades físicas básicas e destrezas motrices, e o coñecemento da estrutura e funcionamento do corpo para a actividade física e para adapta-lo movemento as circunstancias e condicións de cada situación.

6. Participar en xogos e actividades establecendo relacións equilibradas e construtivas, evitando discriminacións por características persoais, sexuais e sociais e tamén comportamentos agresivos e actitudes de rivalidade nas actividades competitivas.

7. Coñecer e valora-la diversidade das actividades físicas e deportivas e o entorno no que se desenrolan participando na súa conservación e mellora.

CONTIDOS1. - OBXECTIVO: Coñecer e valor-lo corpo e a actividade física eximo medio de

exploración das posibilidades motrices de relación eos outros e como recurso para organiza-lo tempo libre.

Conceptos,

- A coordenación dinámica en xeral.- Aprendizaxe das técnicas de respiración.- O control do propio corpo en movemento en relación os obxectos.

Procedementos.

- Percepción do entorno: estable e cambiante.- Coñecemento dos lugares que pode ocupa-lo corpo realizando tarefas.- Afirmación da lateralidade en relación os obxectos.

Actitudes.

- Actitude de valoración da propia autonomía.- Actitude de respecto cara as posibilidades dos outros.- Actitude de cooperación na realización de actividades.

150

2.- OBXECTIVO: Adoptar hábitos de hixiene, de alimentación, de posturas e de exercicio físico, manifestando unha actitude responsable cara ó seu propio corpo, e de respeto os demais, relacionando estes hábitos eos seus beneficiosos efectos sobre a saude.

Conceptos. - Respiración e actividade física.- O quecemento como adecuación corporal á actividade física.- O control do esforzo.Procedementos.

- Consolidación de pautas de comportamento deportivo.- Consolidación e afianzamento de hábitos posturais.

Actitudes.

- Concienciación sobre as propias limitacións e as dos demais.- Actitude de rexeitamento de sustancias perigosas para a saúde.- Respecto e tolerancia cara ó noso corpo e ó dos outros.

3.- OBXECTIVO: Regular e dosifica-lo propio esforzo, chegando a un nivel de autoexigencia acorde coas súas posibilidades e a natureza da labor que se realiza, empregando como criterio fundamental de valoración dito esforzo e non o resultado acadado.

Conceptos.

- Elementos orgánico-funcionais relacionados co movemento e o esforzo; acompasa-la respiración co movemento.

- As posibilidades corporais expresivas e motrices.

Procedementos.

- Control da respiración en distintas situacións.- Control do equilibrio en calquera situación, superficie ou posición.

Actitudes.

- Acepta-la propia realidade corporal no referente as súas posibilidades e limitacións.

- Actitude positiva en tomo ó desenrolo do corpo.

4.- OBXECTIVO: Resolver problemas que esixan o dominio de patróns motores básicos axeitándose os estímulos perceptivos, previa valoración das posibilidades de cada quen.

Conceptos.

- A coordinación dinámica xeral.- As relacións temporais (ritmo, secuencias, velocidade...).- Percepción da duración das distintas tarefas.

151

Procedementos.

- Posibilidades de movemento para interceptar obxectos con desprazamento.- Posibilidade de movemento en situación dinámica con obstáculos.- Coñecemento das distintas distancias que se poden acadar co manexo de obxectos.

Actitudes.

- Valoración do traballo realizado desde o punto de vista motor.- Actitude de autosuperación e autoesixencia no traballo realizado.5.- OBXECTIVO:Utiliza-las súas capacidades físicas básicas e destrezas motrices

para adapta-lo movemento as circunstancias e condicións de cada momento e situación.

Conceptos.

- Esquemas motores adaptados: habilidades básicas como movementos organizados.

- As capacidades físicas básicas condicionantes das habilidades e destrezas.-Dominio das habilidades básicas nun entorno cambiante.

Procedementos.

- Mellora das habilidades básicas.- Control e dominio motor e corporal.- Manipulación correcta de obxectos propios do entorno escolar.

Actitudes.

- Autonomía e confianza nas propias habilidades motrices.- Participación en tódalas actividades valorando as diferenzas existentes no nivel de

destrezas.

6.- OBXECTIVO: Coñecer e valora-la diversidade das actividades físicas e deportivas e os entornos nos que se desenrolan, participando na súa conservación e mellora.

Conceptos.

- Recursos para a práctica do xogo e das actividades deportivas no entorno inmediato.

- Tipos de xogos e actividades deportivas e o seu regulamento.- Os xogos e os deportes como mostra dunha actividade física e dimensión cultural.- Recursos para a practica de xogos e deportes no seu entorno inmendiato.

Procedementos.

- Efectuar xogos de patio conforme ó regulamento coñecido.- Realizar xogos de cooperación.- Práctica e recompilación de xogos populares e tradicionais.

152

- Práctica de xogos e actividades deportivas ó seu nivel.- Práctica de xogos de campo, populares e tradicionais.

Actitudes.

- Actitudes de respecto as normas.- Actitude non violenta ante o xogo.- Actitude de colaboración e solidariedade cos compañeiros.- Aceptación das normas e regras do xogo/deporte.-Valoración das posibilidades

como equipo e da participación de cada un dos seus membros.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN1. Axusta–los movementos corporais a diferentes cambios das condicións dunha

actividade, tales como duración e o espazo onde se realiza.

2. Propoñer estruturas rítmicas sinxelas e reproducilas corporalmente ou con instrumentos.

3. Saltar coordenadamente batendo cunha ou ámbalas pernas en función das características da acción que se vai realizar.

4. Desprazarse, en calquera tipo de xogo, mediante unha carreira coordenada con alternancia brazo–perna e un apoio axeitado e activo de pé.

5. Utilizar na actividade corporal a habilidade de xirar sobre o eixe lonxitudinal e transversal para aumenta–la competencia motriz.

6. Lanzar cunha man un obxecto coñecido compoñendo un xesto coordenado (adianta– la perna contraria ó brazo de lanzar)

7. Anticiparse á traxectoria dun obxecto realizando os movementos axeitados para collelo e golpealo.

8. Botar pelotas de xeito coordenado, alternativamente con ámbalas dúas mans desprazándose por un espazo coñecido.

9. Incrementar globalmente as capacidades físicas básicas de acordo co momento do desenvolvemento motor, aproximándose ós valores normais do grupo de idade no medio de referencia.

10. Utiliza–los recursos expresivos do corpo para comunicar ideas e sentimentos e representar personaxes e historias reais e imaxinarias.

11. Participar nas actividades físicas axustando a súa actuación ó coñecemento das propias posibilidades e limitacións corporais e de movemento.

12. Sinalar algunhas das relacións que se establecen entre a práctica correcta e habitual do exercicio físico e a mellora da saúde individual e colectiva.

153

13. Colaborar activamente no desenvolvemento dos xogos mostrando una actitude de aceptación cara ós demais, e de superación das pequenas frustracións que se poidan producir.

14. Respecta–las normas establecidas nos xogos, recoñecendo a súa necesidade para una correcta organización e desenvolvemento dos mesmos.

15. Identificar como valores fundamentais dos xogos e a práctica de actividades de iniciación deportiva, o esforzo persoal e as relacións que se establecen co grupo, dándolles máis importancia que a outros aspectos da competición.

6.3.5.- LINGUAS ESTRANXEIRAS

OBXECTIVOS

1. Aplicar procedementos tendentes a capta-lo tema principal de pequenos textos orais e escritos.

2. Recoñece-lo tema de conversa na escoita de pequenos textos orais ou escritos adaptados ó nivel dos alumnos e próximos ás súas experiencias.

3. Ler comprensivamente, de maneira dirixida, textos dunha complexidade adaptada ó nivel dos alumnos próximos ós seus gustos e intereses máis xerais.

4. Ler textos sinxelos cunha finalidade precisa: obter informacións xerais ou específicas.

5. Pasar ó código escrito informacións específicas e sinxelas, obtidas a partir de textos orais ou escritos.

6. Aplicar as diferentes situacións de comunicación, funcións básicas e estruturas apropiadas.

7. Distinguir e aplicar conceptos sintácticos-gramaticais básicos por medio da introdución de regras.

8. Esforzarse por desenrola-lo espírito de superación na realización das actividades.

9. Apreciar e valora-la lectura e a escritura como vehículo para establecer procesos comunicativos.

10. Valora-los aspectos sociolingüísticos e socioculturais implícitos no marco das situacións estudadas, como medio para unha mellor comprensión da situación de comunicación.

154

11. Valorar positivamente a I2 en procesos de realización de actividades en grupo ou dentro da aula.

12. Respectar e ser tolerante coas decisións adoptadas en grupo.

CONTIDOS

1.- COMUNICACIÓN ORAL.

Conceptos. - Necesidades e situacións de comunicación habituais nas que se vai utilizar

oralmente a lingua estranxeira.- Intencionalidade comunicativa: funcións máis usuais na comunicación oral

( saudar, identificarse, expresa-las necesidades e peticións).- Características da situación de comunicación: número e tipo de interlocutores,

relación entre eles , lugar...- Vocabulario e estruturas lingüísticas necesarias para expresar oralmente as

necesidades básicas de comunicación segundo e a intencionalidade comunicativa e o tema.

Procedementos.

- Familiarización e coñecemento dos sons característicos da lingua estranxeira e as súas pautas de ritmo e entoación.

- Comprensión global de mensaxes orais contextualizadas, de distintas características sobre temas coñecidos e procedementos de diversas fontes.

- Comprensión específica de mensaxes concretos.- Participación activa en intercambios lingüísticos orais dentro da aula.- Reacción adecuada, lingüística e non lingüística, a mensaxes orais e a diferentes

situacións de comunicación.- Recoñecemento e actualización das estruturas gramaticais máis usadas nas

actividades comunicativas: preguntar, afirmar, negar, expresa-la posesión, expresar accións presentes pasadas ou futuras...

- Utilización de estratexias básicas de comunicación que permitan face-la máis fácil.

- Utilización de materiais auténticos procedentes de distintas fontes próximas ó neno co fin de familiarizarse cos aspectos socioculturais transmitidos pola lingua.

Actitudes.

- Interese cara as ¡deas expresadas en textos escritos e valoración do texto como medio de satisfacer necesidades de comunicación.

- Interese pola lectura autónoma de textos escritos e valoración do texto como medio de satisfacer necesidades de comunicación.

- Interese por realizar intercambios comunicativos escritos en lingua estranxeira con falantes desa lingua.

- Superación das dificultades que xurdan na comunicación sacando o máximo partido dos recursos lingüísticos de que se dispón utilizando as estratexias de comunicación que se posúen noutras linguas.

155

- Interese pola corrección na comprensión e produción de textos escritos.

2.- COMPONENTE SOCIO-CULTURAL.

Conceptos.

- Aspectos socioculturais dos países onde se fala a lingua estranxeira relacionados cos intereses e as motivacións do alumnado.

- Presenza da lingua estranxeira en Galicia.- Presenza da lingua estranxeira no ámbito internacional.

Procedementos.

- Análise de aspectos socioculturais relevantes nos países onde se fala a lingua estranxeira.

- Comparacións das formas de vida dos países nos que se fala a lingua estranxeira coas formas de vida do propio país.

- Utilización dos coñecementos adquiridos para interpretar mensaxes presentes no propio medio.

- Aproveitamento dos materiais auténticos procedentes de distintas fontes.

Actitudes.

- Actitude receptiva e respectuosa cara as persoas que falan outras linguas.- Sensibilidade ante a importancia da comunicación oral en linguas distintas da

propia.- Confianza nas propias capacidades par aprender a fala-la lingua estranxeira .- Gusto por expresarse oralmente na lingua estranxeira participando activamente

nas tarefas de grupo.- Tendencia a utilizar de forma creativa e imaxinativa mensaxes orais previamente

memorizados en distintas situacións de comunicación.

3.- COMUNICACIÓN ESCRITA.

Conceptos.

- Necesidades e situacións de comunicación escrita máis habituais na lingua estranxeira.- Intencionalidade comunicativa : funcións máis usuais na comunicación escrita (saudar, identificarse...).

- Principios e características máis relevantes do discurso escrito en situacións de comunicación básica.

- Vocabulario relativo os temas da vida cotiá e estruturas lingüísticas necesarias para expresa-las necesidades básicas de comunicación.

- Relación entre o significado do vocabulario traballado, a súa pronuncia e a súa representación gráfica.

Procedementos.

156

- Comprensión global de textos escritos de distinta natureza: mensaxes relacionados coas actividades da aula, coas necesidades de comunicación máis inmediatas e cos intereses propios.

- Recoñecemento de elementos específicos previamente identificados, en textos que conteñen palabras e estruturas descoñecidas.

- Produción de textos escritos sinxelos e comprensibles, atendendo ás diferentes necesidades e intencionalidades comunicativas.

- Recoñecemento e utilización das letras do alfabeto para deletrea-lo propio nome e apelidos.

- Outros nomes propios e palabras de uso frecuente.

Actitudes.

- Curiosidade, respecto e valoración crítica das formas de vida e demais aspectos socioculturais dos países onde se fala a lingua estranxeira.

- Valoración dos comportamentos sociolingüísticos que facilitan as relacións de convivencia.

- Valoración do enriquecemento persoal que supón a relación con persoas doutras culturas.

- Actitude receptiva ante as informacións dispoñibles en lingua estranxeira.


1. Recoñecer e reproduci–los fonemas característicos da lingua estranxeira así como as pautas básicas de ritmo e entoación, en palabras e oracións que aparezan no contexto dun uso real da lingua.

2. Capta–lo sentido global de textos orais emitidos en situacións de comunicación cara a cara, con apoio xestual e mímico e as repeticións necesarias, nos que aparezan combinacións de elementos previamente aprendidos e que versen sobre temas familiares e coñecidos polo alumno.

3. Extraer informacións específicas, previamente requiridas, de textos orais cunha estrutura e vocabulario sinxelos que traten temas familiares e de interese para o alumno (a vida cotiá, gustos, preferencias e opinións, experiencias persoais).

4. Participar en intercambios orais breves relativos a actividades habituais de clase producindo un discurso comprensible e adaptado ás características da situación e á intención comunicativa.

5. Participar en situacións de comunicación simuladas, que se traballaran previamente na clase, utilizando con propiedade as fórmulas de relación social máis habituais na lingua estranxeira.

157

6. Extrae–lo sentido global e algunhas informacións específicas de textos escritos breves cun desenvolvemento lineal, unhas estruturas e un vocabulario sinxelos, nos que se traten temas familiares e de interese para os alumnos.

7. Ler coa axuda do profesor ou do dicionario libros sinxelos para nenos, con apoio visual redundante, escritos na lingua estranxeira e amosa–la comprensión acadada mediante unha tarefa específica.

8. Producir textos escritos moi breves, comprensibles e adaptados ás características da situación e á intención comunicativa, nos que se reflictan contidos traballados na clase.

9. Identificar e empregar de forma contextualizada os rasgos socioculturais dos países onde se fala a lingua estranxeira para unha mellor comprensión e produción das mensaxes, e analizalos comparativamente como medio para comprender e valora–los rasgos característicos da cultura galega.

ANEXOS

ANOTACIÓNS

Os criterios de promoción foron aprobados polo Claustro de Profesores no curso 2003-2004, así como os obxectivos xerais da etapa que tamén foron substituídos polos que figuran na LOCE.

No curso 2005-2006 introducíronse as seguintes modificacións: Revisión dos contidos e criterios de avaliación do 2º ciclo de primaria e os criterios de avaliación do 3º ciclo de primaria

158

999Índice - Galiciacentros.edu.xunta.es/cuntiscpi/webantiga/PCC EP.doc · Web viewPara facer unha...

Documents

Transcript of 999Índice - Galiciacentros.edu.xunta.es/cuntiscpi/webantiga/PCC EP.doc · Web viewPara facer unha...