97. zenbakia (2010eko iraila)

aarrttzzaappee97. zenbakia - 2010eko iraila

]GETARIA-TOLOSA

GAZTE ETA HELDUEN PILOTA TXAPELKETA]

GE

TAR

IAR

RO

NT

OP

AG

UN

EA

EPIFANIO MANTEROLA

KETA, elkartasunean aurrera!

]]5/Inkesta:

Herriko musika-eskaintza

]]6-7/Getarian zer berri?

Getaria-Tolosaren denboraldia

]]8-9/Erreportajea:

Bost getariar “Zumai” Txarangan

]]10-11/Argazki-txokoa:

Dantzaz betetako Salbatore jaiak

]]12-14/Elkarrizketa:

KETA, hiru urteko ibilbidea

]]23/Akordatzen:

Doloretako amabirjinaren prozesioa

artzape97. zenbakia

2010eko iraila

"Iraila udaren buztana eta neguaren hastapena"

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, Josune Urresti,Kepa Iribar, Imanol Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien, Beñat Gereka,

Mikel Mugika, Getariako Bertso Eskola, Getaiko Gaztetxia [kolaboratzaileak] Higinio Oiartzabal, XabierAlberdi eta Suso Perez [argazkiak] Artzape [publizitatea] Artzape

[inprimaketa] Gertu [tirada] 1150 ale [lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2010eko iraila artzape-3

Gure Txeru Elkartea

4-artzape @topagunea.com

gutunak]

Zure gutuna Artzapen argitaratzea nahibaduzu, Txeruko postontzian utzi, Eskualtxetaraekarri edo [email protected] helbiderabidali zure izen-abizenekin. Gutunak gehienez200 hitz izan beharko ditu eta luzeagoak direnakmozteko eskubidea izango du Artzapek. Ez dugutestu iraingarririk onartuko eta Artzapek ez dubere gain hartuko argitaratzen diren iritziengaineko erantzukizunik.

Bihotzez, mila esker

utun honen bidez, joan den abuztuta-ren 17an Harritarte dendan izan genuenuhandian borondate osoz lagundu zeni-guten guztioi eskerrak eman nahi geniz-kizueke egoera hartan banaka ematekoaukerarik ez baikenuen izan.

Begoña Garate, Iñaxio Ezenarro etaAnttoni Eizagirre.

Konpartsakideok:

zkutuko lanengatik zuen eskutik oparipolitak jaso genituen. Momentu benetanhunkigarria. Aurrez ere zuen eskutiksaria jasota genuen. Zuek ezagutzea,zuekin pasatutako momentu on guztiaketa konpartsaz konpartsa herritarrekeskainitako esker onak saritu gaitu.

Sorpresaren momentuko urduritasunakzuekin zorretan utzi gintuen. Egunbatzuk pasata eta lasaiago, bihotzez,ESKERRIK ASKO, onenak zarete.

Erun Ortiz eta Juan Luis Urresti

G E

aarrttzzaappee Lehiaketa berria

Eskainitako otar eder bat

SARIA:

Artzapen bazkidea bazara eta erantzuna bal-

din badakizu, e-mailez (artzape@topagu-

nea.com), gutunez (kale nagusia 1-3 z/g) edo

deitu (943 000 548) URRIAREN 25a BAINO

LEHEN.

IRAILEKO GALDERA:

Zenbat etxe erre ziren 1838. urtean?.

UZTAILEKO IRABAZLEA:

Karmele Iribar.

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]Azken urteetan, pixkanaka, herrikomusika-eskaintza handitzen etazabaltzen joan dela esan daiteke:Gaztetxean antolatzen diren kon-tzertuak, Harritan Blai ekimena, fes-tetan frontoian zein txosnetan ego-ten den askotariko aukera, elizanegon ohi diren musika-emanaldiak,Udalak irailean Harritarten martxanjarritako ekimena, herriko musika-bandaren emanaldiak, txistulari-tal-dea, perkusioa… Zer iritzi duzuherriko musika-eskaintzari buruz?Zerbait gehiago gehitu edo aldatukoal zenuke?

Niri iritziz badago musikako eskaintza pixka bat; horiezin daiteke ukatu eta hori ona da herritar guztiontzat.Nik, zerbait gehitzekotan, aire librean egiten direnkontzertuen emankizunak ugarituko nituzke; bereziki,udakoak, urtaro horrek aparteko aukera ematen baitugisa horretako ekimenetarako. Era guztietako eta adinguztietarako jendearentzako kontzertuak antolatzeakomeni da, gainera; hau da, eskaintza ireki eta oso bat.Izan ere, orain artean, gazte jendeak entzuten dituentaldeen kontzertuak antolatu dituzte Gaztetxean, eta,era berean, elizan antolatzen diren musika-emanaldietara, jende heldua joa-ten da bereziki. Gaztetxeko musikaren eta elizako kontzertuen artean, herri-tar multzo zabala dago, askotariko musika gustura entzungo lukeena(lasaia, martxakoa, tendentzia berriak zein klasikoak… denetarik). Ongilegoke larunbat arratsetan lasai-lasai entzuteko musika-emanaldiak antola-tzea. Nik uste arrakasta izango luketela. Horrez gain, herriko taldeentzakoentsegu lokalen gaiarekin ere gora beherak daudela entzun dut, eta, horridagokionez, herriko taldeentzat zeuden azpiegiturak kentzearen aurkanago, guztiz. Lehendik zeuden azpiegiturak mantendu, hobetu edo gehi-tzea da bidea, ez gutxitzea edo kentzea. Espero dut Udalaren aldetik kon-ponbidea emango zaiola gai horri.

Hilario Larrañaga

Guk uste dugu Getarian musikaaldetik eskaintza zabala dagoela.Gaztetxean, adibidez, kontzertuugari antolatzen dira, eta, orain,Ketarri tabernan ere kontzertuakantolatzen hasi dira astebukaere-tan. Horri dagokionez, herrianbertan dauden dinamikei esker,gure ustez egoera ona da. Hala ere,iruditzen zaigu Udalak ez duela

behar besteko apustua egiten musikaren alde. Herrian hiruzpalau musika-taldedaude, eta orain arte eskolako aretoa erabiltzen zuten entsegu-lokal gisa. Azkenasteetan, ordea, Udalak eskolako aretoa erabiltzeko baimena kendu die taldehoriei, eta, beste aukera bat emango zietela agindu arren, oraindik behintzat ezdu proposatu entseguak egiteko ordezko lekurik. Horrenbestez, musika-eskaintza ona den arren, uste dugu ahalik eta lasterren aurkitu beharko litzaio-keela konponbidea herriko taldeentzako lokalaren arazoari.

Jon Ander de la Hoz eta Jokin Idiakez

“Bakarrik poztuko dira egunsentiarekin, gauiluna barruan itxaroten jakin zutenak.”

Leonardo Boff

Etxean txikitatik errepikatu izan didate izaerapropioa eta nortasuna izatearen garrantzia.Sarri errazena gehiengoaren korrontea jarrai-tzea izan arren, izaera zein nortasuna ezinbes-tekoak dira, pertsonalki zein kolektiboki.Horien faltan, ezezaguna bihurtzen da bat,haizearen noranzkoan noraezean, ildorikgabe dabilen itzal bat. Inora ez daraman jai-tsiera arriskutsuan murgilduta… Egoera zai-lenenetan ere, batez ere halakoetan, funtsez-koa izaten da izaerari eta nortasunari eustea.Nahiz eta hasiera batean iruditu horrek bel-durra edo arazo gehiago ekarriko dizkigula.

Horren guztiaren isla izan da Reala azkenurteotan. Futbolak mugitzen dituen dirutzaitzeletan eta epe laburreko helburuetan itsu-tuta, betiko sustraiak eta baloreak erabat albo-ratuta, hainbat denboraldi arriskutik gertuegiibili ostean, 2007an mailaz jaitsi zen. Unegarratzak kirol arloan (etxeko jokalarien blokesendoa eta diferentzia markatzen zuten atze-rritar gutxi batzuen filosofiak, atzerriko erdi-purdiko jokalariez jositako talde bati utzi zionlekua) zein arlo instituzionalean (betiko ikurizandako seriotasuna, gizatasuna eta begiru-nea larriki galduta).

Jaitsieraren ondorena ere aski zaila izan zen:diru-sarrera ororen murrizketa, aurreko urte-etako gehiegikerien ondorioak eta zorra,lehendakari-aldaketak, entrenatzaileen aul-kiko mugimenduak, polizia-indarrek partehartu behar izan zuten Batzar Nagusia…Denak balio zuela zirudien… Kluba 2. mailanegoteak baino gehiago arduratzen zuen Betisedo A. Madrid gisako klubak baino ezegon-kor eta lotsagarriago bilakatuta ikusteak.Maila-igoera baino estrategikoagoa zen Realajatorrietara bueltatzea, izaera berreskura-tzea… beranduegi izan baino lehen.

Iluntasunaren ostean, ordea, iritsi da berrizegunsentia. Egoera arlo denetan hoberantzdoa: epe luzeko proiektuaren finkapena,zuzendaritza diskretu baten lana, etxeko joka-larien aldeko apustua, ekainean lortutako igo-era, diru-kontuen hobekuntza... Gozatzekogaraia da, baina baldintza batekin: bizitakoinfernua eta izandako ikasgaiak sekula ezahaztea. Asko estimatzen nuen R. Denoueixentrenatzaileak esana da: “Gaurko utopiak,biharko errealitate dira.” Amesteko une apro-posak dira egungoak Realean… eta, zorionez,baita Euskal Herrian ere.

IzaeraAitor Irigoien

Artzapetik begira


] getarian zer berri?

Irailean, hainbat kontzertuz gozatzeko aukera izan da Bista Onak eskaintzen duenbegiratokian: Euskal Rocka-a goxo-goxo, Laztantzen nauen eskua, Indie eta Fusion izandira hainbat artistek eskaini dituzten emanaldiak. Horien artean, Felipe Murillo etaMaite Bereziartua izan ziren, herriko Musika Eskolan eta Txerun irakasle-lanetan jar-duten dutenak.

Harritarten Musikaz Blai

VIII. Gazte eta Helduen Pilota Txapelke-tari hasiera eman zaio irailaren azkenastean; Gure Txeruk antolatzen duentxapelketan hamar bikotek eman duteizena. Partidak, astelehena, asteartea,asteazkena eta ostegunetan izango dira;egun horietan jokatu ezin dutenek osti-raletan jokatuko dute.

10 bikote pilota txapelketarako

Abuztuan ikusi ahal izan genituen lehenplakak herrian, Elkanoren eta Balentzia-garen jaiotetxeetan, hain zuzen ere.Harrezkero, irailean beste plaka xumeagobatzuk jarri dituzte alde zaharreko zen-bait etxetan: Kale Nagusiko 15, 16, 21, 29eta 33 zenbakietan; Alondigan eta txinata-rren dendakoa, Elkano kaleko 25, 37 eta39 zenbakietan, General Arnao kaleko 3,5, 8, 21 eta 23an, San Roke 6-8, 21 eta 25-27zenbakietan, eta Aldamar dorrean.

Plakak herriko hainbat etxetan

Irailaren lehen igandean ospatu zenLegazpiko Artzain Egunean, GaztaLehiaketa egiteaz gain, urteko ardi etaarkazte onenak saritu zituen EuskalHerriko Latxa Elkarteak (ELE). Orain-goan, eta seigarren urtez jarraian, Geta-riako Agerre Berri Baserriko JoseManuel Etxeberria artzainari eman ziz-kioten bi sariak: sari bat azken lau urtee-tan esne gehien eman duen ardiari eta,bestea, lehenengo erditzean esne gehieneman duen arkazteari. Zorionak!

Agerre Berriko esne-ekoizpena saritu dute

Irailak 10ean ekin zioten aurtengo ikas-turteari Iturzaeta Herri Eskolako ikasleeta irakasleek; guztira, 71 haur hasi diraHaur Hezkuntzan eta 124 Lehen Hez-kuntzan. Aurtengoan, eskola inguruanegin behar dituzten etxebizitzak direla-eta, eskolara iristeko bideak egokitubehar izan dituzte, eta hori guztiagutun baten bidez jakinarazi zaie gura-soei eta ikasleei: aparkalekuen nondiknorakoak, oinezkoentzako oharrak...Halaber, espaloi bat egokitu dute Mea-gako errepidetik igarotzen diren hau-rren segurtasuna bermatzeko.

195 ikasle Iturzaeta Herri Eskolan

Iaz baino kanpotar gehiagoAurtengo udan, ekainaren 15etik irailaren 15era bitartean, Getariako TurismoBulegoak bildu dituen datuen arabera, 14.011 lagun pasa dira guztira herritik;2009ko kopuruarekin alderatuz, dezente igo da bisitarien kopurua. Nazioartekobisitariei dagokienez, horietatik guztietatik, frantziarrak eta alemaniarrak izandira nagusi, eta igoera nabarmena izan da italiarren eta amerikarren (AEB) artean.Espainiako estatuko turistei dagokienez, kataluniarrak eta madrildarrak izan diragehien etorri direnak; valentziarren eta gaztelarren igoera ere nabarmentzekoaizan da joan den urtearekin alderatuta. Horrez gain, beti gertatzen den moduan,euskaldunen bisitak ere oso ugariak izan dira.

Bista Onan izan diren ekitaldietako une bat. Aldamarren jarritako plaka.

Eskolako bidean egokitutako espaloia.

Argazkia: Erun

Donostiako estropadarekin amaitu zuten aurtengo denboraldia Getaria-Tolosakoarraunlariek, eta halaxe bukatu zuten, sentipen gazi-gozoarekin. Sailkapenekoestropadan lehenak amaitu zuten, baina, Kontxako jardunaldian, ihes egin zienestropadak eta bigarren postuan gelditu ziren; horrenbestez, 2010eko KontxakoBandera galiziarrentzat izan zen. Hala ere, denboraldi ezin hobea egin dute ema-kumezkoek, zazpi bandera irabazi baitituzte: Eusko Tren Ligako hiru eta Gipuz-koako Ligako lau (Getarian, Orion, Hondarribian eta Donostian) eta Liga irabaz-teagatik beste bat.

Getaria-Tolosa emakumezkoen traineruko Ane Balentziaga arraunlariak esandigu oso gustura amaitu dutela denboraldiarekin. “Pena Kontxako estropada ira-bazi ez izana, aurten inoiz baino gertuago izan baitugu bandera lortzea; baina,estropada hasi baino pixka bat lehenago, arraunlari bat lesionatu zen eta ondorioz,hastear geundela, arraunlariak postuz aldatu behar izan genituen. Aurretik,nahiko urduri geunden, eta, hori gertatzean, are gehiago. Horrez gain, patroiariere ondoeza egin zitzaion, eta, azkenean, bigarren postuarekin konformatu beharizan dugu… Aurtengoan, gainera, denboraldian zehar galiziarren aurka jokatu-tako hiru estropadetan irabazi diegu, eta Kontxa irabazteko aurreko urteetanbaino aukera gehiago genuela ikusten genuen”. Bandera lortu ez arren, Donos-tiako arrapalan zale ugari bildu zen, eta arratsaldean ongietorria egin zitzaienudaletxean. “Sailkapen egunean herriko lagun ugari ikusten zen Donostiakokaian, giro zoragarria, eta Kontxako egunean zer esanik ez! Beharbada, irabazteapentsatzen zelako… Gero, udaletxe aurrean ere jende pila bat zegoen ongietorriaegiteko, gustura egon ginen”.Guztira, hemezortzi arraunlarijardun dira aurtengo denboral-dian emakumezkoen traine-ruan: horietatik bederatzi Geta-riako Klubaren izenean (2zarauztar, Zumaian bizi den are-soar bat, zumaiar bat eta bostgetariar), eta gainontzeko bede-ratziak Tolosako Klubekoakdira; guztiak ere 18 urtetik 31urte bitartekoak. Gizonezkoentrainerua ere izan zen Kontxakosailkapenean, baina ez zen sail-katu.

Zorionak guztioi!


Ingurumen Hezkuntza eta Sentsibiliza-ziorako Eskola Programa Euskadiko Biodibertsitate Zentroak2010-2011 ikasturterako IngurumenHezkuntza eta SentsibilizaziorakoEskola Programa aurkeztu du.

Ingurumen Hezkuntza eta Sentsibili-zaziorako Eskola Programa, 2002-2020Garapen Iraunkorraren Euskal Inguru-men Estrategian oinarriturik dago, etaMadariaga Dorretxeko (Busturia) partai-detza programa nagusietako bat dugu.Eskola-programa hau ingurumena beha-tzeko, aztertzeko, hobetzeko eta horre-taz gozatzeko hainbat ikaste-jardueratanoinarrituta dago.Eskola-programa urrian hasi eta ekaina-ren erdialdera bitartean garatuko da, etahonako helburu hauek izango ditu: · Biodibertsitateari buruz sentsibilizatzea eta ezagutzak hartzea.

· Gizakiok ingurunean dugun eragina ulertzea.

· Ingurumenaren eta Garapen Iraunkorraren garrantzia geure gain hartzea.

· Biodibertsitateak ematen dizkigun onurak eta hori kontserbatzeak gizakiontzat daukan garrantzia ezagutzea.

· Eskola-eremutik kanpoko harreman pertsonalak erraztea, eta aisialdiaz gozatzeko modu konstruktibo berriakaurkitzea.

Hezkuntza-ziklo bakoitzerako proposa-tutako jardueren edukiek lotura handiadute eskola-curriculumean jasotako hel-buruekin.

Lanaldia 10:00etatik 16:00etara izangoda; 4 zati ezberdin edukiko ditu, eta zatihorien artean bi atsedenaldi egingo dira,bat gosaltzeko eta bestea bazkaltzeko.Ordutegia taldearen beharretara egokitudaiteke.

2010-2011 ikasturte honetan, lau uni-tate didaktiko ezberdin dauzkagu auke-ran, baina hezkuntza-ziklo zehatzetaradaude egokiturik:

1) Biodibertsitatearen hastapenak2) Biodibertsitatea: padura3) Biodibertsitatea: kostalde harritsua eta hondartzak4) Biodibertsitatea: denboran zaharreko bidaia

Informazioa gehiago:Tel.: 943 896024

[email protected]

] bi hitzetan

Emakumezkoen estropada:sentipen gazi-gozoa

Gizonezkoen txalupa sailkapen egunean.

Udaletxean emakumezkoek jaso zuten ongi-etorria.


Joxe Mari Aizpuru eta Amaia Iribar ] erreportajea

25 urtetako ibilbidea

Horiek guztiek badute aurten zerospatu; izan ere, “Zumai” Txarangak 25urte bete ditu, 1985eko irailean ibilbideahasi zutenetik. Udal Musika Bandakohainbat kideren gogo, nahi eta erresumi-nak azaleratzeko asmoz hasi ziren taldeberriari gorputza ematen; horrenbestez,Udal Bandako Antonio Tapiaren eraba-teko laguntza izanik, ekimena aurreraatera ahal izan zuten. Txarangaren egin-kizunen artean, herriko eta ingurukoherrietako festetan eta ospakizunetanparte hartzea zegoen.

Talde berria 22 kidek osatu zutenhasieran, eta haien lehenengo egitekoakaxa bat osatzea izan zen. Elkargunea,

Getariak txarangarik ez duen arren, badira hainbat getariar Zumaiako Txarangarekin lotura

izan dutenak, “ Zumai” txarangarekin, hain zuzen ere: Joxe Mari Aizpuru (1991n hasi zen

jotzen), Ibon Aizpuru (1997tik 2001era), Xabier Iturri (1998an), Koldo Manterola (2008an) eta

Irati Olaskoaga (2009an).

Herritar horiek txarangaren partaide izan dira, batzuk besteak baino urte gehiago; batzuk txa-

rangaren ibilbidean bidea utzi behar izan dute, eta, aldiz, beste batzuk hasi. Une honetan, hiru

herritarrek jarraitzen dute, Joxe Marik, Koldok eta Iratik.

Bost herritar

“Zumai”txarangaren

25. urteurrenean

Abuztuaren hasieran kalez kale ibili zen “Zumai” txaranga.

] erreportajea ] “Zumai” txaranga


berriz, Foronda Kultur Etxea izan zuten,bai entseguetarako, bai bilerak egiteko.1986ko San Pedroetan egin zuten lehenemanaldia Zumaiako herritarrenaurrean; ekitaldi hura gauzatu ahal iza-teko, taldeak berak egin zion eskaeraUdalari, eta, horrez gain, diru-ordainaaurrez kobratzea eskatu zuen; diru hura,hain zuzen ere, ekitaldirako arropakerosteko erabili zuten.

Musika-tresnak lortzeko, ezinbestekolaguntza eman zien Udal Musika Ban-dak, bandako instrumentuekin aritzenzirelako; gainera, kontuan izan behar datalde berri hartako kide guztiak UdalMusika Bandako partaide zirela.Izenaren nondik norakoakEz zuten izena asmatzeko kontu gehiegiibili; izan ere, Gipuzkoan ba zen bestetxaranga oso famatu bat “Pasai” izenazuena, eta, hori ikusita, Zumaikoari“Zumai” jartzea otu zitzaien.

Helburu berriak, kide berriak

Urteak aurrera egin ahala, “Zumai” txa-ranga gorpuzten joan zen, eta helburuberriak jarri zituzten. Hala nola, talde-kide batzuek ahalik eta ekitaldi gehiene-tan parte hartu nahi zuten, baina bestebatzuk ez ziren ideia horren aldekoak.Horren guztiaren ondorioz, taldekideakgutxitu egin ziren, eta, hala, egoeraharen aurrean, inguruko herrietara jozuten kide berriak lortzeko, Zestoara etaGetariara, zehazki.

Urterik oparoenak

Helburu berri horiek kontuan izanda,txarangaren urterik oparoenak 1995. eta1997. urteak izan ziren; herriz herri ibil-tzen ziren, han eta hemen, eta, guztietan,“Zumai” txarangaren eta Zumaiakoherriaren izena maila onean utzi zuten.Adibidez, Donostiako jai guzti guztietanhartzen zuten parte, Donostiako aldezaharrean oso estimatua baitzen“Zumai” Txaranga.

Une gogorrak

Gaur egun, ordea, egoera oso ezberdinada. Ez dute nahi txaranga desagertzerik,eta, horrenbestez, hor dabiltza hala nolairaun nahian. Une gogor hauetan, hain-

bat herritatik joan dira laguntza ematera:Azkoititik, Azpeititik, Oriotik, Zestoatiketa Getariatik. Kontuan izanda txarangazenbat herriren ordezkariek osatzenduten, txantxa moduan, taldekideekpentsatu izan dute aproposago litzateke-ela “Urola Kosta” txaranga deitzea.

2010eko iraila data garrantzitsua dutetaldekideek, inondik inora; 25 urtebeteko ditu txarangak, eta, urteurrenhori ospatzeko, hainbat ekitaldi egitekoasmoa du taldeak. Ospakizun nagusiairailean izan da, eta, bertan, 25 urtehorietan txarangako kide izan direnekparte hartu ahal izan dute. Bestalde,txarangaren borondatez, emanaldiakeskaintzen ari dira bertan jardutenduten kideen herrietan: Azkoitian,Orion, Zestoan, Zumaian eta Getarian(joan den abuztuaren 1ean izan ziren).

“Txarangaren urterikoparoenak 1995. eta1997. urteak izanziren”

Irati Olaskoaga, Koldo Manterola, Ibon Aizpuru, Joxe Mari Aizpuru eta Xabier Iturri.

Txarangakideek jantzitako elastikoa.


Dantzaz betetakoSalbatore Jaiak!Aurtengo Salbatoreak dantzez eta kolorez joan zaizkigu,konpartsaren 25. urteurrena ospatu baita; hargatik, urtehorietan izandako konpartsak berriro ikusteko aukeraizan dugu: Mexikoko dantzak, Baltsa-Charleston, MoulinRouge, 60ko hamarkadako dantzak eta Sanba. Dudarikgabe festetako ekitaldi nagusia izan zen; baina, horrezgain, beste hainbat ekimen izan ziren, besteak beste: baltsa-karrera gazteen egunean, kontzertuak, Herri-kiro-len VII. Olinpiada, Salbatore Deunaren XIII. Pilota Txa-pelketa, XIV. Marmitako Txapelketa, haurren eguna,estropadak… Horra hor horietako batzuk irudietan.

Amaia Iribar eta Maider Ostolaza


Amaia Iribar] Elkarrizketa

zena, azken unean, arazobatzuk zirela-medio, ezezkoaeman zigun Zestoako Udalak.Arazo larria zen inondik ere;lan zailena eginda geneukan,egitura guztia antolatuta, etafutbol-zelairik ez. Hori dela-eta, alkateari deitu genion,eta, egun batetik bestera,Orioko futbol-zelaia erabil-tzea lortu zen. Gu, gure alde-tik, Orioko Klubarekin harre-manetan jarri ginen, eta gaurarte! Entrenamenduak etapartidak han izaten dira, etabeti erraztasuna izan duguOrioko Klubaren partetik.

Nola izan zen denboraldi

2007-2010, hiru urte dagoe-neko; zer bilakaera izan dutaldeak?Nahiz eta denboraldia 2007koirailean hasi, aurrez lan han-dia egin genuen taldea sortuahal izateko. Gure arteanbazeuden Zumaiako etaZarauzko taldeetan jokatzenzutenak, eta jakin nahi zutenea Getarian ere futbol-taldebat izateko aukerarik zegoen.Horrenbestez, hainbat lekutangaldetu, hainbat aurrekontu

egin eta beste hainbat gai lotuostean, ametsa errealitateabihurtu zen; azkenean, aurre-denboraldirik egin gabe,2007/2008 denboraldiari ekingenion irailean, 2. erregionalmailan eta kamisetarik gabe(guztiok kolore bereko kami-setekin joan ginen).

Beraz, ezerezetik hasi zine-ten, herrian talde batenaurrekaririk izan gabe?Bai, hori da. Dena den, nola-

baiteko aurrekari moduanAreto Futbolean jardutenzuen Irizabal taldea genuen;lagungarria izan zen hainbatkontutan, baina guztiz ezber-dina da: azpiegitura aldetik,jende-kopuruari dagokionez,dirua, jokatzeko lekua...

Futbol-zelaia izan zenutenazken uneko aldaketa.Bai, hasieran Zestoan (Iraetan)jokatzeko asmoa genuen;baina, hasieran, baiezkoa

Dagoeneko hiru urte pasa dira Getariako Keta Futbol Taldea sortu zenetik; oinetako gasta-tuak, izerditutako kamisetak, lesioak, pozak, tristurak... Guk guztiak jakin nahi eta jakin-minhori asetzeko KETA futbol taldearengana jo dugu; Josu Mujikak, taldeko kideak, guk “jaurti-tako” galdera guztiak erantzun ditu.

KETA:hiru urtetako ibilbidea,

eta aurrera!

] elkarrizketa ]KETA futbol taldea


hura?Hasieran, beste taldeekinalderatuz, oso berde geunden;baina, denboraldia aurrerazihoan heinean, taldea gor-puzten joan zen, eta denbo-raldi bukaera arte irabaztenjoan ginen. Gainera, igotzekopromozioa jokatu genuen;baina, tamalez, azkeneangaldu eta ez genuen mailazigo. Hala ere, bigarren denbo-raldian, 2008-2009, hasieratikbukaeraraino oso ondo jokatugenuen; izan ere, aurreko den-boraldian ez bezala, hasieratikprestatuta geunden eta tal-deko lehenak gelditu ginen.Zuzenean igo ginen Goren-goen Mailara. 2009-2010 den-boraldian, berriz, hasiera onaizan genuen; baina, otsaileanizandako lesio batzuk medio,behera egin genuen. Azke-nean, ordea, berriro gora egin,eta mailari eutsi genion.

Maila batetik bestera igo-tzean, aldea nabarituko da,ezta?Normalean, goiko mailanlehiakorragoa izaten da jokoa;guztia orekatuago dago, etaedozein taldek irabaz die-zaioke gainerakoei. Ondoprestatu behar da, bai fisiko,bai taktika aldetik; arretagehiagorekin ibili behar da.

Hiru urte horietan, bestehainbat ekintzetan hartuduzue parte KETAren ize-nean, adibidez, eskolaz kan-poko kiroletan jardun duzue.Bai, hainbat lan hartu ditugu,eta horietatik garrantzitsuenaIturzaeta Herri EskolakoGuraso Elkartearekin bateraeskolaz kanpoko kiroletan(hondartzako futbola, eskuba-loia eta saskibaloia) monitoreedo entrenatzaile moduan ari-tzearena izan da; umeakastean zehar entrenatu, eta,gero, larunbatean, haurrekinpartidetara joan. Guretzatgarrantzitsua da; izan ere, jen-deak era horretan ikusten duhor gaudela, lanean ari garela,

guk sortu dugun taldea ezdela guretzat bakarrik, baiziketa haur horiek direla ondo-rengoak. Dagoeneko, hiruurte daramatzagu lan horre-tan, 2007ko abenduan hasibaikinen; aurten ere horizango gara haurrekin lanean.

Eta horrez gain?2008-2009an Gaizka HaguesMemoriala hasi ginen antola-tzen, eta, haren oroimenezhiru talderen arteko txapel-keta bat antolatzen dugu;azkena, abuztuaren 28an izanzen. Bestalde, zozketak, baz-kidetza-kanpainak… Joan dendenboraldian, lehen aldiz eto-rri zen Eskolaz KanpokoKirola Getariara eta arbitro-lana egin genuen; baita kudeaketa-lana ere Getarianizenean: puntuak, arbitroak,zein zeinen kontra, emai-tzak… Guztia idatziz jaso, eta,gero, astelehenean, Zarau-tzera eraman… Ezkutukolana da.

Iaz KETA-Xake taldea sortuzen; nola izan zen?Bai, iaz hainbat herritarrekxake-taldea aurrera atera-tzeko gogoa zuela jakinarazizigun, eta, bide batez, KETAtaldearen baitan sortzearenideia proposatu ziguten.Hainbat bileren ostean, apar-teko lanik egin gabe, aurre-kontuaren %100 ordaindugenien. Horrela, KETArenadar bat gehiago da, eta lasterhasiko dira berriz ere mar-txan, urtarrilean izaten baitutetxapelketa.

Hiru urtetan ez dira gauzagutxi, ez?

Bai, gustura gaude egindakogauzekin, eta, gainera, lortzendugun guztia gero taldeaninbertitzen da, hobetzekoasmoarekin: ekipamenduan,batez ere datozen jokalariberrientzat. Ekintza horietanparte hartzeaz gain, herrikobeste entitateek bezalalagundu izan dugu herrikofestetan, Txakolin Egunean…Zerbait nahi bada, lana eginbehar da. Aukera ederra iza-ten da jende ezberdina ezagu-tzeko… Egia esan, gauza askoegin dira; batzuk agerian etabeste asko ez horren agerian,baina horiek guztiek gogobetegaituzte, dudarik gabe. Ardu-rak hartu genituen, bainahartu genituen konpromisoguztiekin; gauzak egitekotanondo egin behar dira, bestelaez dira egiten. Horregatik,

“Goiko mailan lehiakorragoaizaten da jokoa; edozein taldek irabaz diezaioke gainerakoei”

Argazkia: KETA Futbol Taldea


] elkarrizketa] Amaia Iribar

asteazken arratsaldean hasieta larunbat eguerdiraino horegon behar dugu, guztia txu-kun egin behar da; izan ereumeekin ari gara lanean, etazaindu egin behar dira. Ahalden hobekien irakasten saia-tzen gara, ez bakarrik jolasten,jarrera ere lantzen dugu:errespetua, kanpoan gelditubehar izana ulertarazi…Gurasoen babesa izan behardugu; izan ere, ondo eginbehar den lana da, baina ez dahain erraza izaten.

Hasiera batean herrian futbol-zelaia izatearen ideiazenuten eskuartean; ideiahorrekin jarraitzen al duzue?Bai, ideia hor dago. Gukhasiera batean bi proiektuaurkeztu genituen; baina,tamalez, ez zituzten onartu.Orain, berriro ideia hori dabil-kigu eskuartean, futbol-zelaibat izateko zer egin daitekeen,lortu daitezkeen diru-lagun-tzei buruz hainbat federazioe-kin hitz egin, informazioajaso… Nahi dugu; baina, erre-alitateak zaila dela erakustendigu.

Zer aldaketa izan dira talde

barruan?Entrenatzaile berarekin jarrai-tzen dugu, Adolfo Etxebarria-rekin; Juan Jose Olazabal“Paso” delegatua, hiru urte-ren ostean, aurten ez da gureartean izango; Soiartze SanSebastianek masajista-laneanjarraitzen du.

Jokalariei dagokienez?Hasieran, getariar askorekinhasi ginen, eta, gero, arrazoiezberdinak zirela-eta (lesioak,lana, ikasketak… ) batzuekutzi egin behar izan zuten;orain badirudi berriro ilusioapiztu dela, eta lau gazte berrietorri zaizkigu izugarrizkoindarrarekin: Aitor Andonegi,Aitor Garmendia, Ion Laz-kano eta Patxi Berasaluze.Berriro taldea uztartu behardugu, eta, gero, aurrera egin.

Entrenamenduak, noiz iza-ten dituzue?Astelehenean, asteazkeneaneta ostiralean zortzietatikhamarretara arte. Bidea itxitaez dagoenean bueno; baina,Meagatik etorri behar bada,gaueko hamaikak izaten diraetxera iristerako. Zerbait nahiduenak, badaki zer dagoen…

Hiru urte hauetan ez duzuelaguntza falta izan.Egia esan, laguntza ugari jasodugu; hasieran, zelairik gabeikusi ginenean, “bloketatuta”gelditu ginen, eta alkatearieskerrak eman behar diz-kiogu eman zigun laguntza-gatik. Bestalde, hasieratikgurekin dauden Jose RamonArangureni eta EugenioUrangari eskerrak emanbehar dizkiegu, gurekin hasieta gurekin jarraitzen dutebileretan. Izarri eta Salanorthasieratik izan dira gurebabesleak; horiez gain, eske-rrak dendari txiki guztiei,banan-banan, bazkide egindiren norbanako guztiei etajarraitzaileei. Izan ere, herritarugari joaten da gure parti-duak ikustera, eta hori, bene-tan, eskertzekoa da. Ezinditugu ahaztu Orioko Udalaeta Orioko Futbol Taldea,hasieran ezer ez geneukaneandena utzi baitziguten(“Maka” lehendakariari etaMaria Eugeniari); orain, gukere uzten dizkiegu beraieihainbat gauza. Jokalari guz-tiei eskerrak eman behar zaiz-kie, momentu honetan dau-

denei eta baita hainbat arra-zoirengatik taldea utzi beharizan dutenei; eta noski, KETAFutbol Taldea posible izateanahi izan duten guztiei!

Etorkizunen, zer helburudituzue?Infantilen taldea atera nahidugu, zumaiarrekin batera;baina, oraindik, lotzen arigara. Bestalde, Iturzaeta HerriEskolako haurrei entrenatzenjarraituko diegu Eskolaz Kan-poko kiroletan.

Eta aurtengo denboraldiaribegira?Aurtengo denboraldi hasieragogorra izango dugu, taldeanhainbat taldekide berri sartudira, taldekide berri horiektaldera egokitu bitarteko den-boran datza, baina horrek ezdu esan nahi talde txarragoaduenik KETAk 2010-2011denboraldirako, etorri dire-nak kalitate handia dute etasinistua dugu aurtengoanmaila mantentzeko larrialdihandirik ez igarotzea, ahalden goren amaitzea eta dato-rren urterako talde sendo bateratzea.

“Badirudi berriro ilusioapiztu dela; lau gazte

etorri zaizkigu izugarrizko indarrarekin”

KETAn aurten sartu diren jokalari berriak.

2010eko iraila artzape-152006ko iraila artzape -15

Idazle gazte batek argitaratuduen eleberria dakarkizuetoraingoan. Idazlea IratxeEsnaola da eta bere lanakGalerna du izena. Lan honekAugustin Zubikarai NobelaLabur Saria irabazi du aur-ten, eta euskal literaturarajausi egitera eraman duEsnaola.

Bertan, maitasun eta maita-sun ezari buruz hitz egitenzaigu. Istorioa hiri turistikobatean dago kokatuta,zehazki hiri horretako hotelbatean. Abuztuko azkeneguna da eta beroa jasane-zina da; galerna datorrelairagarri dute. Protagonistaklau dira: Nora eta Sebastiansenar-emazteak, eta hotelekozuzendaria eta horren alabanerabea. Hasieran, elkarrenartean inolako loturatik ezdagoela dirudien arren, ez dahala: Nora eta Sebastianenerlazioa gainbehera doa eta

literatur txokoa / Izaskun Larrañaga]] moniren errezeta [[

Galerna

Osagaiak:

3 kilo txahal-saiheski 2 tipula gorriErramu-orri bat2 basokada ardo zuriGatzaBelar proventzarrak2 azenario2 porru

Saiheskiak berdurekin

Prestaketa:

Saiheskiak garbitu eta kazuelabatean jarri. Ura bota guztizestali arte, eta su geldianegosi.

Egosten hasten denean, basobat ur hotz bota eta egostenutzi, berriz ere. Botatzen duengrasa kendu.

Porrua, tipula eta azenarioazati txikietan egin eta aurrekonahasketara bota. Ardo zuria,gatza, belar proventzarrak etaerramua norberaren gusturabota, eta su geldian eduki,egosten hasi arte. Sua gutxie-nera jaitsi eta berdurak samu-rrak gelditu arte egosi. Zerbi-tzatu platerera eta on egin!

ihesbide moduan, Sebastia-nek alaba nerabearekinharremanak izaten ditu; bes-talde, Nora emazteak horijakin ostean, hoteleko zuzen-daria konkistatuko du.

Bi emakumeak dira istorioagidatzen dutenak eta hainbatgai ukitzen dituzte, besteakbeste: emakume generoarenindarra, fideltasun eza…Azken batean, bi emakume-ren arteko lehia gogorra kon-tatzen da istorio honetan.

Liburua laburra izan arren,gauza asko kontatzen dira,eta, horretarako, Esnaolakidazkera hotza eta zorrotzaerabili du. Bihotzak duenaeta dioena modu sakoneanplazaratu nahi izan du.

Idazlea: Iratxe Esnaola (Donostia, 1983)Argitaletxea: ElkarArgitalpen urtea: 2010Orri kopurua: 91

16-artzape @topagunea.com16- artzape @topagunea.com16-artzape @topagunea.com

] Getaiarrak atzerrian] Amaia Iribar

Epifanio Manterola Larrañaga:

Dirurik gabe iritsi zineten;hasiera gogorra izango zenba!Lanik ez zitzaigun falta, harairitsi eta bigarren egunerakolana eman baitziguten Caraca-sen, ingeles baten lantegian.Handik Zarautzen jaio bainaDonostian bizi izan ziren anaibatzuen tailerrera joan nin-tzen, Ucar Hermanos lante-gira; horiek, errefrigerazio-sistemak eta mostradoreakegiten zituzten. Gerora, lau-ron artean hiru hondartzetantoldoak jartzen lan egitea pen-tsatu genuen; guk egindakotoldoa, bi aulki zabalgarri,mahaia eta aulki txiki bat alo-

katzen genituen, eguneanhiru bolivarren truke; denbo-rarekin, bainuak ere jarri geni-tuen guk egindako etxolahandi batean. Horrela 1965arte iraun genuen; izan ere,inbidiagatik edo, hondartzakkendu zizkiguten, eta hasie-ran bakarrarekin geldituarren, azkenean hondartzarikgabe geratu ginen.

Beraz, lanik gabe?Ez, taberna bat jarri genuen-eta; “El Caserio” izena zuen,eta, gerora, hiru tabernarenjabe egin ginen. Hara joan-dako euskaldun asko etortzenzen; baina, azkenean, bazkide

batekin ondo konpontzen ezginenez, tabernen banaketaegin genuen. Azkenean, koi-natua eta ni taberna batekingelditu ginen, eta halaxe jar-dun genuen 22 urtean.

Utzi egin behar izan zenu-ten? Bai, ez baikeneukan negozio-arekin jarraituko zuen inor;alaba bakoitzak bere lanbideazuen, eta, azkenean, aspertueta saldu egin genuen.

Bitarte horretan ezkonduere egin zinen.Ahalordez ezkondu nintzen.Venezuelako elizbarrutianbeharrezkoak ziren elizakopaperak atera nituen, eta Eus-kal Herrira bidali nituen.Hemen, nire anaia nire emaz-tea izango zenarekin“ezkondu” zen nire partez.Nik hona dirua bidali nien etaezkontza hemen ospatuzuten, filarmonika eta guzti;

nik, berriz, han jarraitu nuenlanean!

Ahalordez?Bai, garai hartan lagun ugariezkontzen zen era horretan,bai euskaldunak, bai galizia-rrak… Horietako askok, gai-nera, alde honetan andreaeduki arren, han beste batekinhasi ziren; badira gehiagoitzuli ez zirenak ere!

Ezkondu eta gero, noiz ikusial zenuen andrea?Urte hartan, azaroa aldera,joan zen. Hasieran, Txekoslo-vakiako senar-emazte batzuenetxean jarri ginen lanean: nireemaztea etxeko lanak eginezeta ni etxetik kanpo. Bikotehorrekin hiru bat urte egingenituen; hala, diru pixka bataurreratu genuen, eta gurekontura tailerra jartzea pen-tsatu genuen; Hiverca izenajarri genion, baina kredituhandia behar zen, eta, azke-

Joan den mendearen erdialdean lagun asko joaten zen Vene-zuelara, bizimodu hobe baten bila. Halaxe sartu zen Epifanioabentura hartan, bere koinatua bidelagun zuela.

1952an, hogeita zazpi urte zituela abiatu zen koinatuarekinVenezuelarantz, “Magallanes” izeneko itsasontzian: Santander,Vigo, Cadiz, Kanariar Uharteak eta Santo Domingo zeharkatueta gero, 23 egunen ostean iritsi zen Venezuelara, poltsikoetan“perro txikirik” gabe.

berrogeita hemezortzi urte Caracasen, bizitzako zatirik handiena

] Getaiarrak atzerrian] Epifanio Manterola

nean, utzi egin genuen.Horren ondoren etorri zenhondartzako mostradoreekinegindako lana.

Eta orain artean, han…Guri oso ondo etorri zaiguhura, hango lasaitasuna; guz-tia zegoen, atea beti irekita…Orain ordea!

Beraz, egoera asko aldatu da?Bai, garai hartan jendea hobeazen; orain, jendea aldatu eginda… Kalean ezin da balioaduen ezer eraman, lapurtuegiten baitizute.

Urte horietan guztietan, zen-bat aldiz bueltatu izan zaraherrira?Lehen aldia 1959an izan zen;gero, 1974an, 1982an eta1987an itzuli nintzen. Urtehartan, taberna saldu genuen,eta, harrezkero, bi urtetikbehin etorri gara.

Etorri zaren bakoitzean,herria aldatuta ikusikozenuen?Horixe baietz! Ni hemendikjoan nintzenean, autobusbakarra, “Zabala”, Manzisi-dorren kamioia eta taxi batzegoen. Herriko kaleetankale-baserriak zeuden orain-

dik, baita ni jaio nintzen SanRoke kalean ere. Itxura askoaldatu da, nire irudiz, horie-tako asko ederrak.

Txikitako oroitzapenak eregordeta izango dituzu…Bai, kaleko jolasak, paseoak,izeko eta ama mahastian …Zumairantz doan bidean,herriko irteeran, txabola zuriadagoen lekuan geneukanmahastia; garai hartan lauzpa-bost mahastizain zeuden, eta,orain, aldiz, bazter guztietandaude mahastiak. Guremahastian izekok jardutenzuen eta nire amak lagunduegiten zion. Izeko oso etxekoazen eta berak eman zizkidanVenezuelara joateko beharnituen 16.000 pezetak; gero,berehala itzuli nizkion, hanlortutako sosekin.

Zuk ere jarduten al zenuenmahastian?Batzuetan laguntzen nuen,bai, baina eskolara joan beharizaten genuen; garai hartan,udaletxearen ezkerraldeanzegoen eskola, Elkano kalean,eta Burgosekoa genuen ira-kaslea, txikia eta “xelebrea”.Meza-mutil ere jardun nuenDon Inazio apaizarekin; zaha-rra zen, baina jatorra: di-dabatean konfesatzen gintuen!

Itsasoan ibili al zinen?Bai, nire osabak partea zuen“Rosario” ikatzezko ontzian,eta han ibili nintzen; izan ere,soldaduskara joateko hiruhilabete egin behar nituenitsasoan, erroldan sartu ahalizateko, eta, azkenean, urte-bete egin nuen.

Eta gehiago ez zinen buel-tatu?Ez, ni lehorrean ibili nintzenlanean ebanista moduan:1937tik 1950era, Santa Marinakalean, eta, gero, beste batean,bi urte gehiago; 1952an Vene-

zuelara joan nintzen.

Pentsatu al duzue inoizhemen gelditzea? Egia esan, momentu honetanez dakit han ala hemen bizikonintzatekeen. Badakizu zerga-tik? Hemen neguak hotzakdira, eta hango berotasunaederra da; pena izango nukehura utzi beharko banu.Hemen, berriz, lasai bizi dajendea, eta hori ederra da. Nikuste dut hango egoera oker-tuz gero, honantz etorrikoginatekeela, eta hemen, fami-lia izanda, gustura.

“Itxura asko aldatu da, nire irudiz, horietako

asko ederrak”

Raimunda, Epifanio, Jesusita, Maite eta Agustina.

18-artzape @topagunea.com18- artzape @topagunea.com18-artzape @topagunea.com

] Historiaren katebegiak] Higinio Oiartzabal

HistoriaGetariarrei asko kostatu zitzaien Lehe-nengo Karlistadian (1833-1839) sortutakokalteak eta amesgaiztoak gainditzea,ondare batzuk berreskuar ezinak zirengainera.Matxinadarekin, agintariek soldau-atalbat jarri zuten Getarian eta boluntarioaktrebatu zituzten, hirigunea eta San Antonberriro gotortzeaz gain. Karlisten asmoakagerian zeudela, alkateak berak 1835ekoabenduaren 15ean Herrerieta errebalakiskaltzea agindu zuen. Geroxeago, 19an,hasi ziren tradizionalisten kanoikadaketa, harresian pitzadura egina, urtarrila-ren 1ean oldarka sartu ziren hirigunean.

Liberalak elizan babestu ziren eta eraiki-nak berak sua hartuta, San Anton men-dira jo zuten eta han gelditu ziren kan-poko laguntzarekin Madrileko osteekherria berreskuratu arte, 1838. urtean.Hiriguneko 16 etxe izan ezik, gainon-tzeko guztiak erre ziren (104), elizakokoroa eta udal agiritegia barne. Gerranzehar, bestalde, udalerriko 51 baserri ereerre egin ziren. Pablo Gorosabelek 1862an argitaratutakoliburu batean Getaria deskribatzekogaraian zera idatzi zuen: “A pesar de todasestas obras de defensa, la plaza se halla aban-donada y sin guarnición de tropa; porque losmontes inmediatos la dominan, y no es capazde resisitir a un ataque de artillería”. Tolosa-rrak ez zuen asmatu Bigarren Karlista-

dian tinko eutsi baitzien erasoei, nahizeta artileria are garatuagoa zegoen.

Bigarren talka lehertuta, 1873. urteanzehar karlistek euren gerrillari taldeakbenetako armada bihurtu zuten HegoEuskal Herrian, azaroan Jurramendikomaldan gobernuko armada handi batgeldiarazteko gauza zelarik edo, aben-duan, Bilbo setiatzeko adina.

Gipuzkoako lurraldeari dagokionez, iaosoa karlisten esku zegoen de facto. Man-tentzeko eta noizean behin hornitzekokostua zela eta, 1874ko otsailean, Tolo-sako hirigune blokeatuta uzteko erabakimingarria hartu behar izan zuten libera-lek, eta bertan zeuden mikeleteak eta sol-daduak Donostiara ekarri zituzten.Ondoren, plan bat eratu zuten, Gipuzko-

Kokapena eta egitekoak (I)Garate mendiko tontorrean zegoengotorlekua, 281 metro garaierakoan,Zarauzko hirigune eta Urola ibaiarenarteko mendi lerroan, beti itsasoarenondoan. Askotan mendi eta tontor mul-tzo horri guztiari ere esaten dioteGarate. Mendi horiek lotura daukateErnio mendizerrarekin, Meaga mendateeta Indamendiren bidez. Azken bi hauekZarauzko eta Urola ibaiaren arroakbereizten dituzte eta Bigarren Karlistal-dian hiruzpalau aldiz borrokaleku izanziren bazter horiek.

Gotorlekutik ikuspegi zabalak daude,Getariako hirigunearen gain-gaineanegonda. Getariaz gain, itsasertzeko zatihandi bat ere begi-bistan geratzen da.Gipuzkoako barrualdera ere, hegoalderaberaz, luze eta zabalak dira bistak.

Azken karlistaldian (1872-76) eraikizuten fuertea eta mendi lerroko karlistengotorleku nagusia zen, Getaria setia-tzeko lanetarako eta handik abiatzenziren erasoei aurre egitekoa zen. Bidebatez, gotorleku lerro horrekin karlistaksaiatzen ziren liberalek ez batzea, eurenesku zeuden bi eskualde, Getaria etaDonostialdea hain zuzen. Gerrako lauhilabetez, liberalak kilometro gutxira(6’5) geratzen ziren, Orion ibaia zehar-katu eta Oriako ezkerraldean gotortuta

baitzeuden, besteak beste Mendibeltzen.Loma jenerala ere gertu igaro zen, Orio-tik Azpeitiko arma-lantegira suntsitzeraabiatu zenean. Beraz, Getaria liberalenesku zegoen bitartean, Garate mendiarieutsi behar zioten karlistek, Gipuzkoakobarrualderako abiapuntua izan baitzite-keen portu hori.

Madrileko indarrak getariarrak etabertan zeuden soldaduak laguntzeko,itsasotik iritsi behar ziren. Ura eta beste-

lako hornidurak Donostiatik edo Pasaia-tik eraman behar izaten zizkieten etaitsasoa zakarra zegoenean, komunika-zioa etena geratzen zen. Hala ere, libera-lek Getaria herria gorde zuten karlisteiez uzteko portu on bat.

Karlisten eta liberalen arteko bigarrentalka armatu horretan, tradizionalistekezin izan zuten Getaria hartu, nahiz etagerra osoko blokeoa hainbatetan setiobihurtu.

Garate 1

ako agintari iberalekin adostua, finka-tzeko zein lurretan geratuko ziren, kan-poko laguntza txikiarekin, eta zein utzikozuten. Behin betiko planaren arabera,Donostia-Pasaia gordeko dute, prestigioeta portuak karlistek ez erabiltzeko, Geta-ria, kasu honetan ere portuagatik, etaIrun eta Hondarribia prestigioagatik etabertako agintariak horrela bereziki eska-tuta, hasieran zerrendatik kanpo geratze-koak baitziren.

Eta blokeatuak bizi behar izan zutengetariarrek eta Madrileko gobernuakjarritako soldaduak, kanpoko laguntzare-kiko erabateko mendekotasunarekin.Hirigunea eta San Anton mendia gotortuzituzten. Gerran zehar, askotan liberalenitsasontzien kanoiak laguntzeko izanzituzten defendatzaileek. Behin, 6 ontzibatera izan zuten euren alde borrokatzen.

Batzuetan blokeo luzea setio bihurtzenzen hiriguneko hartzeko prestakuntze-kin, bonbardaketekin gehienbat. Liburue-tan geratu dira setiatzeko ahaleginak etapasadizoak, baita txalupaz San Antonmendian lehorreratzeko burugabeko pla-naren bat ere. 1875eko maiatzean ia lortuzuten sartzea karlistek.

Agintari militar liberalek Iruñeko ego-era itogarria arintzko ahalegin berezi bategin nahi zutenez, 1875. urte hasieranosteak mugitzeko eskatu zieten bestelurraldeetako agintariei, Iruñerrira jo ezdezaten karlista guztiek. Agindu horre-tan ikusi behar dira Gipuzkoan gertatuziren 1875eko urtarrileko mugimenduak.

Donostian zeuden Gipuzkoako goikargudun militarrei bururatu zitzaienAzpeitiko arma-lantegiak deuseztatzea,aukera baldin bazegoen. Horretarakourtarrilaren 29an oste bat atera zenDonostiatik eta Usurbil eta Orio hartuzituen. Oria ibaia zeharkatzeko, laguntzajaso behar zuten blokeatutako Getariatik,karlesten atzealdetik etorriz, eta horreta-

rako soldaduak eta mikeleteak bidaliakzituzten aurretik.

Gertaera militar horren lekukotza ida-tzia daukagu, Puerto Ricoko EhiztarienBatailoiaren musikari baten argitaratugabeko eskuizkribua: “(1875eko urtarrila-ren 28ª) A la una de la mañana desembarcó elBatallón con una Compañía de Miqueletes enGuetaria. Poco después de las 2 se emprendecon mucho silencio la toma del monte Garate.Los miqueletes, la 1ª y 2ª compañía a las órde-nes del Comandante Carbayo, por la izquierdasaliendo por una senda á la carretera de Ces-tona (Meagakoa), por encima de Lapurtalayadonde rompió el fuego el enemigo, el que fuearrojado de sus trincheras con poca resisten-cia, pues más podía en ellos la sorpresa; se lepersiguió hasta llegar a las trincheras quetenían en lo alto de Garate, las que tomaronlos miqueletes y primera sección de la 1ª Com-pañía con su Capitán mientras que las otrastres secciones con el Comandante las flanque-aba (…)”

Hala ere, Orion zeudenekin bat egin etaMeagan, Indamendin eta Oikian borrokalatzak izan eta gero Getariara eta Orioraitzuli ziren liberalak Garate mendia etamaldak lehenago zeuden bezala utzita(1875-2-6).

Esandakoaren arabera, karlistek Geta-riatik gertuko lubakiak eta parapetoazgain, dagoeneko lubakiak zituztenGarate mendiko goialdeetan, baina fuer-terik ez.

Maiatzaren bonbardaketen eta hirigu-nea hartzeko saialdiaren ondorendefensa lanak biderkatu ziren Getarian,baina baita Garate mendian ere.

Gobernuko indarren Gipuzkoakoburua izendatu izan ondoren, Trillo jene-ralak liberalen bazter guztiak bisitatuzituen, Getariatik Iruneraino. 1875ekoirailaren 9an txosten bat bidali zuenMadrilera ikusitako eta hartutako eraba-kiak jakinaraziz. Getariari dagokionezhau idatzi zuen: “Las obras del Castillo deSan Antón (itsasargiko gainaldean) estánmuy atrasadas; (…) Ya he provisto a estanecesidad y encargado al capitán de ingenie-ros que termine con urgencia la explanadapara establecer una pieza de a 16, que man-tenga en respeto a la batería desartillada deGarate, y paralice ó estorbe las obras de unreducto que está construyendo el enemigo enla altura mayor de este punto”.

Garate fuerteari egin zitzaion lehe-nengo aipamena da hori. Txosten horre-tan karlistek Gipuzkoan zituzten inda-rrak ere jasotzen zituen: “(…) en Guetariaun batallón, compuesto de gente casada; tieneuna compañía en Motrico y otras dos en Devay Zumaya, y el resto cubre el monte Garate yZarauz; (…)”

Irailaren 20an, karlistak hasi zirenberriro Getaria bonbardatzen, “(…) desdeel Monte Garate y el punto denominado Ata-laya (Ermita beste batzuentzat), con cincopiezas (…)” eta biharamunean ZarauzkoSanta Barbaratik ere, bi kanoi gehiagore-kin. Karlisten El Cuartel Real aldizkariakere jaso zuen eraikin berriaren erabilera,“… la batería establecida en el alto deGarate…”.Getaria XIX. mendean.


1874ko irailaren 4an, Nautilus etaAlbatros alemaniar flotaren

goletek Getaria kanoiztatu zutenaldez karlisten tropen fusilen des-

kargak jaso eta gero. Karlisteknahastu egin zituzten alemaniar

ontziak liberalen ontziekin; gertaerak ez zuen nabarmentzeko

ondoriorik izan, liberalen eta alemaniar agintarien arteko

azalpen gutunak izan ezik

20- artzape @topagunea.com20-artzape @topagunea.com

1) Amuak. Norbait arrantzan ikusten dudan bakoitzean haurtzaroko uda haiekin oroitzen naiz. Etxean senideek eginikoaparejuekin portuko eskaileretatik arrantzan igarotzen genituen arratsalde eguzkitsu luze haiekin. Beti deitzen zidanarreta, guztiak itsaso bereko arrainak izaki, bat eta besteen arteko desberdintasunak, batez ere amuen aurrean zutenjokamoldeetan. Buztanbeltzek, adibidez, amua ezkutatzen zuten; garnata-zatia ongi aztertu, bere inguruan buelta ugarieman eta hozka txiki anitz egin ostean hartzen zuten erabakia. Lazunek, aldiz, bi aldiz pentsatu gabe egiten zieten hozkahandi eta definitiboa botatzen genien guztiari, garnata-zatirik gabeko amu hutsak barne.

2) Komunikabideen mundua etorri zait burura haurtzaroko irudi horien artean. Egun inoiz baino komunikabidegehiago ditugu herritarrok (ustez) gure zerbitzura: egunkariak, irratiak, telebistak, Internet… Bakoitzaren barneko mediokopurua ere gorantz doa. Haatik, komunikabideen antzezlanean oraindik telebistak jarraitzen du protagonista nagusia-ren paperean. Ezin uka daiteke, beraz, telebistak duen eragina eta boterea. Botere horretaz lehen unetik jabetu zen bene-tako Boterea eta ez dio muzin egin bere onurarako erabiltzeari. Ildo horretan, telebistaren fenomenoaren inguruko hain-bat gai aztertzeko modukoak dira:

- Informazioa? Datuen manipulazioa, mutazioa. Errealitatearen ukazioa. Gizartearen alienazioa. Nahi duten informazioahelarazten digute, eurei komeni zaien moduan, nahi duten momentuan. Baina kontatzen dena baina larriagoa da konta-tzen ez dena, isilarazi eta ezkutatzen den guztia. Ezinbestekoa da gutariko bakoitzak medio alternatiboen informazioalortu eta kontrastea burutzeko esfortzua egitea.

- Pasibotasuna. Mugimenduari katea. Indiferentzia. Irudimenari sententzia. Jendarte geldo eta obedientea erdiestekoestrategian oinarrizko zutabe da telebista. Reality show, telenobela… eta beste ezer ez dagoe ohiko aitzakiapean milioikabiztanlek kontsumitzen duten gainontzeko programazio guztia. Zer erakusten dute? Zein da saio horien funtsezko hel-burua? George Orwell-en Animal Farm eleberrian ongi islatzen da agintariek zein tresna erabiltzen duten mugitzen etaparte hartzen hasi den taldearen kontzientzia eta dinamismoarekin amaitzeko… Bitartean, irakurtzeko zein naturarekikozaletasuna edota gizarte-mugimenduen indarra ez daude garairik onenean. Sofan etzanda, ezer pentsatu beharrik gabe,telebistaren aurrean orduak igarotzea: ekintza erraza, erosoa eta gehiengoak babesten duena. Sorkuntzaren aurkako erre-zeta perfektua.

- Sinesgarritasuna. Telebistak igorritako dena onartu eta sinesten da, egia absolutuak lez. Ez da hausnarketarik egiten, fil-trorik pasatzen. Gero, gainera, edozein eztabaidatan edo jendartean telebistak kontatua sutsuki defendatzen da, dogmabat bailitzan. Fundamentalisten gisara, begiekin ikusi edo bizitzen duguna ukatzera iritsi gara, telebistak kontrakoabadio. E. Galeanok benetako gertakari bat aipatzen zuen horren inguruan: nola itsua zen amona edadetu bat, banku bateraso eta lapurtzeagatik atxilotu zuten. Bere bizilagunek bazekiten amona oso ahul zegoela eta ezin zela kalera irten ereegin. Hala ere, denek sinetsi zuten muntaia. Amona errudun zela sinesteko argudio nagusiena, telebistak lapurra amonazela esan zuela izan zen… Gure jarreren inguruan pentsatzea beharrezkoa da. Arriskutsua deritzot telebistaren hitza etaegia sinonimotzat hartzeari.

- Opioa. Herriarentzat droga latzena erlijioa zela adierazi zuen Marx-ek (ez Grouchok, XIX. mendeko Karl pentsalari han-diak baizik). Orduan jendartea kontrolatzeko misioa betetzen zuen elizak, komunikabideei pasa die lekukoa azken men-dean. Azken horiek dira egun doktrina igorleak, iritzi eta ideologia sortzaileak. Karl Marx berriz gure artean izangobalitz, zer izendatuko luke herriaren opiotzat?

3) Itsasoan amuek bertikalki, goitik behera, zulatzen dute ur-geruza; informazioaren ozeanoetan, berriz, amuak hori-zontalki, pantaila barnetik kanpoaldera, jaurtitzen dira, errealitatea eta fikzioaren arteko muga oro zulatuz. Gu, masasozial zabala, arrainak ginateke; pantaila handia, itsaso zabala; telebista-kate eta horien atzeko boterea, amuak prestatzendituzten arrantzaleak eta itsasontzien jabeak, hurrenez hurren. Zein da azken horien helburua? Injustizian eta eskubideurraketan oinarrituriko sistema ankerraren biziraupena eta zuritzea. Boterearen medioen amu guztietan jausten jarrai-tzen dugu, eta horren errua, amuak abileziaz prestatzen dituzten horiena izateaz gain, errazegi hozka egiten dutenenaere bada. Gero eta buztanbeltz gutxiago eta lazun gehiago dagoela dirudi. Azken urteotan amuen gainetik, parean topa-tutako dena bereganatzen duten sare erraldoien erabilera nagusitzen ari dela ere kontuan izan behar da. Gero eta urria-goa da askatasuna amuek zulaturiko itsaso honetan.

]] Aitor Irigoien[[

Amuek zulaturiko itsasoan“Telebista oso hezitzailea dela uste dut: norbaitek pizten duen aldiro, nire gelara joan eta liburuon bat irakurtzen jartzen naiz.”

Groucho Marx

] elan-euskadi

Famili nekazaritza etorkizuna daukanbizimodua da. Gizateriaren segurtasunaeta elikadura-subiranotasuna bermatzenditu iraunkortasunaren irizpideeijarraiki, Planetako ekosistemak zaintzenditu eta tradizio eta kulturak errespeta-tzen ditu. Helburutzat harturik NazioBatuek Famili Nekazaritzaren Nazioar-teko Urtea izenda dezaketela, EuskadikoGGKEen Koordinakundeak bat egin duMunduko Landaguneak bultzatutakokanpaina honekin; dagoeneko 270 atxiki-pen baino gehiago dauzka. Zertarako behar dugu Famili Nekazari-tzaren Nazioarteko Urtea?

Herrialde guztietan susta daitezenfamili unitatean oinarritutako nekazaritza-sistemen garapen iraunko-rraren aldeko politika aktiboak. Eta,horrez gain, eredu horiek praktikan jar-tzeko, landa eta nekazaritza erakundeenpapera indartzeko eta gizarte zibil osoasentsibilizatzeko famili nekazaritzababestearen garrantziaz. Beti ere, abia-puntutzat harturik pobreziaren aurkakoborroka, elikadura segurtasunaren bila-keta eta ingurumenarekiko eta bioanizta-sunarekiko errespetuan oinarritutakolanda ingurune biziaren lorpena. Zein emaitza espero dira?

Alde batetik, lortu nahi dena da NazioBatuek, nazioarteko erakundeek etagobernuek famili nekazaritzaren paperestrategikoa aitor dezatela eta behardiren inbertsio publikoak egin daitezelaazpiegitura eta zerbitzu hobeak izanditzaten landa-eremuetan. Baita ere legi-timoki aitortzea nekazari eta indigenen

erakundeak funtsezko solaskide direlakobotere publikoen aurrean, landa-eremuetako enplegua handitzea (batezere gazteentzat), landa inguruneko ema-kumearen papera aitortzea, nekazaritzasektoreari zuzeneko laguntza ematekotresnak sortzea, famili nekazaritza bul-tzatzeko ikerketa sustatzea, prestakun-tza-programa gehiago egitea eta mundu,eskualde eta nazio mailako komunika-zioa hobetzea, hiriko gizartearen etafamili nekazaritzaren arteko elkartasuneta loturak indartzeko. Horra hor, FamiliNekazaritzaren Nazioarteko Urtearenizendapenarekin lortu nahi diren emaitzabatzuk.

duten espazio desberdinekin: lankidetza-gunea, ekonomia solidarioa,sentsibilizazio kanpainak, garapenerakohezkuntza eta Euskadiko GarapenerakoGKEen Koordinakundea.

Bidezko merkataritza, banka etikoa, lan-kidetza jolasak, Zero Pobrezia Platafor-maren sokatira, puzzle erraldoia etahaurrentzako antzerkia, mahai informa-tiboak, ipuin-kontalaria, malabareak,erakusketak, te dastaketa eta euskara-arabiera mintza praktika, Los bebés dela bulla fanfarrearen giroa... eta askozgehiago aurkituko duzue!

Elikatu mundua, zaindu planeta2009-2010 Famili Nekazaritzaren Nazioarteko Urtea kanpaina

SENTSIBILIZAZIO-JARDUNALDIAMUNDU ZABALA,

ERREALITATE ANITZ

Irailak 25, larunbataNon: Gipuzkoako plazan, DonostianNoiz: 11etatik 14:00ak arteZatoz eta Hegoa ezagutu! Zure zaingaude.Antolatzailea: Euskadiko Garapene-rako GKEen Koordinakundea.Laguntzailea:Donostiako Udala - Berdintasun eta Lankidetza Atala

Mundu zabala, errealitate anitz sentsibilizazio jardunaldia Donostian

Garapenerako GKEek zer egiten dutenjakin nahi duzu? Nola lagundu deza-kezu GGKEetan? Boluntario izan nahiduzu eta ez dakizu nola?

Euskadiko Garapenerako GKEen Koor-dinakundeak irailaren 25ean, larunba-tean, Donostiako Gipuzkoako plazanzortzigarren urtez egingo dugunMUNDU ZABALA, ERREALITATEANITZ sentsibilizazio jardunaldira gon-bidatu nahi zaituztegu.

Gipuzkoako plaza kolorez beteko da,Garapenerako GKEen lana islatzen


] urriko agenda

FULDAIN farmaziaren zaintza egunak:

urriaren 4tik 10era (biakbarne)

Udal bulegoa ....943 896 024Faxa ............943 140 190e-mail: [email protected]

Kiroldegia ........943 140 432Kirol-portua ......943 580 959Taxiak

Segundo ......607 720 242Jose Mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146Liburutegia ......943 896 147Anbulatorioa ....943 140 653Botika ..............943 140 441 Herri Eskola.......943 140 729SOSdeiak ......................112Kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria943 000 548

[email protected]

Telefono interesgarriak

[Urriaren17a, igandea]NAFARROA OINEZ 2010AtarrabiaIzen-ematea: urriak 15a, osti-rala (13:00ak baino lehen),EKAIN dendan

] KirolakKIROLDEGIKO ESKAINTZAHaurrentzat: AEROBIC,GYN-JAZZ, JUDOGazte eta helduentzat:AEROBIC, SPINNING,PILATES, YOGA, GAP, FIT-NESS, KARDIO-MAKINAK,SQUASHA, FRONTOIA,SAUNA, LURRUN-GELA,HIDROMASAJEA ETAMASAJEAIzen-ematea eta informazioa:943 140432 [email protected]

GETARIAKO VIII. GAZTEETA HELDUEN ESKUZBINAKAKO PILOTA TXA-PELKETA federatu gabeen-tzatHasiera: urriaAntolatzailea: Gure Txeru

[Urriaren 2a eta 3a]EUSKAL SURF ZIRKUITOANon: OrruanAntolatzailea: Euskal Herriko Surf Federazioa

[Urriaren 9a eta 10a]GAZTETAPEKO VII. SURFTXAPELKETA HERRIKOIA

* Itsasoaren egoera ona bada,urriaren 9 eta 10ean izangoda txapelketa, bestela 11 eta12ra luzatu daitekeMailak: Open surf neskak, master,

[Urrian]ODOL-EMATEANoiz: 19:00etatik 21:00etaraNon: Getariako Osasun ZentroanAntolatzailea: Gure Txeru

[Urriaren 17a, igandea]PINTURA EGUNANoiz: 11:00etatik 13:00etaraAntolatzailea: Guraso Elkartea

] GaztelekuaOrdutegia: ostirala17:00/20:00 / larunbata etaigandea 16:00/20:00

] KZguneaNoiz: 17:00etatik 20:00etaraTutorearen urriko bisitak: 1ean (16:00-20:00) eta8, 15, 22 eta 29 (09:00-13:00)

] Irteerak[Urriaren 7a, osteguna]NÁJERAra IRTEERAIrteera-ordua: 08:30Antolatzailea: Arrantzale Zaharren elkartea

] Jaiak[Urriaren 3a, igandea]KILOMETROAK 2010Pasaia-LezoIzen-ematea: urriak 1, osti-rala (13:00ak baino lehen),EKAIN dendan

[Urriaren 10a, igandea]SURF FESTAParrilladaHerriko eta kanpoko taldeenmusika emanaldiaTxosnaNoiz: 19:30etik aurrera

longboard, body 14 urteazpikoak, body open, surf 14urte azpikoak, surf 18 urteazpikoak, surf openHasiera-ordua: 09:00etanIzena ematea: astebete lehe-nago, 18:00etatik aurreraLekua: Gaztetapeko lokalean Inskripzioa: 5 €Antolatzailea: GetariakoGaztetape Surf ElkarteaOharra: 12 urtetik behera-koak hondartzaren egoerarenarabera hartuko dute parte

] Hitzaldiak[Urriaren 27a asteazkena]“GORPUTZA ETA ESPIRI-TUA ZAINTZEKO TERAPIAALTERNATIBOA”Noiz: 18:30eanNon: Arrantzale Zaharren Elkar-teanAntolatzailea: Aulas Kutxa - Arrantzale Zaharren Elkartea

] IkastaroakUDALAK ANTOLATUTAKO IKASTAROAK:pintura, bertso-eskola, eus-kara ikastaroak , informatika

GURE TXERUK ANTOLA-TUTAKO IKASTAROAKPilota, euskal dantzak, esku-lanak...

[GETARIAKO GURASOESKOLA]Ikastaroaren ezaugarriak:Bi talde mugatuak. Ikastaroaegiteko, gutxieneko kopurubat beharko da (12 pertsona).Seme-alaben adinaren ara-bera antolatuko dira bi tal-

deak (0tik 8ra ta 9tik 12ra),bakoitza bere ordutegiarekin.9 saio ordu eta erdikoakNoiz:14:30tik 16:00etara (0tik 8 urteetara)18:00etatik 19:30etara (9tik 12 urteetara)Asteazkenetan izango diraeta egunak lehenengo saioanfinkatuko diraNork emanda:Amaia Vázquez Eguzkitza,psikologian lizentziatuaNon: Iturzaeta Herri EskolanIzena emateko epea: urriaren7 arte (eskolan edo udale-txean) edo www.getaria.net


] akordatzen

Doloretako amabirjinaren prozesioa

Atal honetan jartzeko moduko argazki zaharren bat baduzu,deitu 943000548telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

Norbait dataz nahastu ote garen pentsatuko du goiko argazkia ikustean, bainaeskuartera hauxe iritsi zaigu eta zuei erakutsi nahi izan dugu txoko honetan. Dago-eneko mende erdia pasa da argazkia egin zenetik, 60ko hamarkadaren bukaeraneginikoa baita, Doloretako amabirjinaren prozesioan. Argazkian ageri diren lagu-nak, berriz, ezkerretik hasita: Jose Antonio Alkorta, Emilio Arakistain, MarkosGorostiaga, ezezaguna, Luis Berasaluze, Paulo Etxegoien, Bixente Berasaluze,Felipe Balentziaga, Joseba Otamendi, Kaitano Arakistain, Don Andoni Andonegi(apaiza).

KULTURA SAILAK DIRUZ LAGUNDUTAKO HEDABIDEA

Norbait zoriondu nahi izanez gero,argazkia bere testutxoarekin Txerukopostontzian utzi edo eta Eskualtxetaraeraman. Gogoratu! bazkideok doan dau-kazue eta bazkide ez zaretenok 4 €ordaindu beharko dituzue argazki bakoi-tzagatik.

Bixente Berasaluzek utzitako argazkia.

zorion agurrak

Ibai Iribar Irailak 29

"Badakizu ze? Zorionakfamilian partez. Bo, eongo

gatxik!"

Unai ChamizoUrriak 25

Zorionak zure 3 urtetxobetetzean, eta muxu

handi bat senide guztion partetik.

Xabier ElezgaraiUrriak 17

Zorionak txapeldun! Azke-nean heldu da zure eguna.Bost muxu potolo aita, ama

eta Hodeien partetik.

Aimar IraolaIrailak 29

Zorionak Aimar zure 10.urtebetetzean eta jarraitu

holaxe.

Juanita EgurbideIrailak 16

Irati, Etxahun, Eneko, Unai,Beñat, Aratz eta familia

osoaren partetik zorionak!

Izaskun LarrañagaIrailak 22

Zorionak Artzapeko lan taldearen partetik!

Muxu!!!

Amets EtxabeUrriak 10


Muxu!!!

Irantzu EzenarroUrriak 4


Muxu!!!

Maite BerasaluzeIrailak 18

Zorionak familia guztiarenpartetik. Muxu

handi bat!!!

Izar eta Nerea UrrestiUrriak 6 eta 11

Gure etxeko izarrari eta gure felixianari muxu potoloak eta zorionak denon partetik.

Eneko A

girrezabalaga

97. zenbakia (2010eko iraila)

Documents

Transcript of 97. zenbakia (2010eko iraila)