S o i n u a a r e ng e l t o k i aAsko dira herriko lokaletan lanean ari diren musika taldeak. Ez

hainbeste, ordea, lokaletik oholtza gainerako pausua eman dutenak.Horietako bi dira Karelean eta Grises Sueños, gaur egun Zestoak

dituen bi talde ezagunenak. Eskarmentu handikoaklehendabizikoak eta gazteagoak bigarrenak. Biak, hala ere,

musikarekiko grinak elkartzen ditu. Geltoki zaharraren pareanentseatzen du Grises Sueñosek, eta hara jo dugu bi taldeetako

kideekin hitz egitera

AA TT AA RR II KK OO AA .. Etxea erosteko garai egokia omen da (prezioak jaistenari omen dira); saltzeko garai txarra, ordea. Euriborra gora eta gora, gasolinarenprezioa ere goraka, jakien prezioa zer esanik ez, garraiolariak greban…Azkenaldian, horiek dira denen ahotan dabiltzan gaiak, eta, azkenean, hainbestehilabeteetan entzun dugun krisi madarikatu hori hemen dela dirudi.Egia esan, beldurtzen ere hasia naiz, inork ez baitit azaldu zehazki zenbaterainoeragingo digun krisi honek. Lehengo batean, gasolindegira joan nintzen autoarendepositua betetzera. Astebete pasatxo irauten dit deposituak, baina garraiolariakgreban zeudela, eta aitaren autoaren depositua ere badaezpada toperaino betebehar zela, eta han joan nintzen.Gasolindegira iritsi, eta izugarrizko ilara. Sekula gertatu ez zaidana. Beherapenakziruditen. Baina ordaintzeko garaian beherapenik ez zela ohartu nintzen.Zorionez edo zoritxarrez, oraindik gurasoen etxean bizi naiz, eta helduek dituz-ten kezkak urrun ditut. Onartu behar dut, ordea, ingurukoen ahotan ia eguneroentzuten ditudan gaiak ere kezka txiki bat sortzen hasi zaizkidala. “Argindarrakere gora egin behar omen du!”, zioen lankide batek. “Gainera, gaueko tarifa erealdatu egin behar omen dute!”, jarraitu zuen kezkatuta. Nire baitan pentsatunuen, “eskerrak oraindik gurasoekin bizi naizen!”, eta erantzun nion lankideari,“ni enaiz apeatzen gai hoyekin!”. Eta egia esan nion, ez bainaiz apeatzen!.Lagunekin afaltzera joan eta eu-riborra gora eta behera, sukal-deko baldosak eta etxeko altza-riak. Guztiak diruarekin eta hi-poteka anderearekin kezkatuta.Orduan, nire baitan pentsatunuen: “hau da hau rolloa!”.Horiek guztiak eta gehiago en-tzun ostean, nik uste dut aditueiarrazoia eman eta krisi ekono-mikoan murgildurik gaudelaonartu beharko dugula. Ez dakitoso ondo zenbateraino eragingodigun, baina beldurra ematendit. Baina zenbat denbora iraungo du krisi madarikatu honek? Etxebizitzen pre-zioak benetan jaitsiko al dira behingoz? Eta euriborrarekin zer gertatuko da? Etagazteok inoiz izango al dugu aukerarik etxebizitza duin bat izateko salneurriduin batean?Argi dago krisi honek ondorio latzak izango dituela, baina “alde ona” ikusi nahidiot. Esaten dutenez, orain, etxebizitzen salneurriak jaisten hasiko dira, toperairitsi baitira eta, hemendik aurrera, beste erremediorik ez omen dute izango.Agian, zurrumurruak besterik ez dira, baina herrian bertan ere etxebizitza be-rrien eraikuntzaren bat gelditu omen dute, salmentarik ez zegoelako, eta dagoe-neko amaituta daudenak ere oso gutxi saldu omen dira.Oraindik gurasoen etxean bizi garenontzat, agian, albiste ona izango da hori(nahiz eta batentzat baino gehiagorentzat ondorio kaltegarriak izan, bakoitzakberea begiratu behar…); etxeak ezin badituzte saldu, salneurriak jaitsi egin be-harko dituzte, eta, agian, uste baino gertuago izango ditugu helduen kezka ho-riek!

arg i tara tza i l ea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 147 123 e-mail: danbolin@topagunea.com

danbo l in : Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Miguel Santamaría, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga,

Onintza Irureta, Alazne Olaizola, Naiara Exposito, Maria Antonia Artano d ise inua e ta maketaz ioa : Eneko Aristi

i npr imateg ia : Gertu (Oñati). l ege gorda i lua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429

dd aa nn bb oo ll ii nn E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I TA KO E S A N E N E TA I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

Naiara Expos i to A lberd i

34 6 8 10 1215 16 II NN KK EE SS TT AA EE NN BB II DD OO AA KK

GG RR II SS EE SS SS UU EE ÑÑ OO SS

DD AA NN BB OO LL II NN ZZ UU LL OO

KK AA RR EE LL EE AA NN

JJ AA RR DD UU NN II AA NN

GG OO RR KK AA OO LL AA II ZZ OO LL AA

diruz lagundutakoa

UU DD AA LL EE KK OO BB EE RR RR II AA KK

““ BB AA SS OO UU GG AA RR II DD UU GG UUNN AA HH II ZZ EE TT AA ZZ UU HH AA II TT ZZ AA KK

enb idoa I .

Aurten ere, Zestoako Gazte Asanbladako kideokSantakutzei buruzko bilera egin dugu. Han, Dan-borradaren gorabehera guztiak aztertu ditugu, eta

horren inguruko balorazio objektibo bat ere egin dugu. Kon-tuak kontu, bertako gogoetek eta eztabaidek ondorio batetaragidatu gaituzte, eta, idatzi honen bidez, ondorio horren berrieman nahi dizuegu.Urtero bezala, aurtengo Santakutzei ere harrera ona egin die-gu, eta alaitasun eta ilusioz janzten saiatu gara. Denok dakiguherritarrontzat zer garrantzitsu diren maiatzaren 2an eta 3anospatzen diren jaiak. Danborraren soinuaz estaltzen ditugu ur-te guztian izaten ditugun buruhausteak; baina, batzuetan, ego-erak ihes egiten digu esku artetik.Beste talde guztietan ez bezala, Zestoako Gazte Asanbladarentaldean laurogeita hamar pertsona inguru irten dira danborrajotzeko aitzakiarekin. Hori albiste pozgarria litzateke, urte oso-an laurogeita hamar pertsona bilduko bagina Gaztetxean, baitalaurogeita hamar izan gabe berrogeira iritsiko bagina ere. Bai-na, tamalez, errealitatea bestelakoa da, asanblada jendetsuene-tan ere ez baikara hogeita hamar baino gehiago izaten.Arazoa ez da gazte kopurua, baizik eta Gaztetxearen benetakoidentitateak eta Danborradan izaten den neurrigabekeriak Gaz-tetxearekiko ematen duen irudiak bost axola diela gehienei.Baina zer da, danborrada ala “mozkorrada”? Kontua zer da,Gaztetxearen irudia bortxatuz alkoholetan itotzea? Aurreko ur-tean, eta batez ere aurtengo Danborradan, filosofia hori nagusi-tu da.Denok dakigu gazteoi parranda gustatzen zaigula; denok daki-gu ondo pasatzea desira dugula; baina badakigu kontrolatzen,eta herriari hori erakustea ahanzten zaigu. Errespetu falta larriairuditzen zaigu, eta errespetutsuak garela argi eta garbi utzi be-har dugu.Idatzi hau ez da gure biktimismoaren adierazgarri; gure xedenagusia aldaketa bat bideratzea da. Hori guztia horrela izanik,gustatuko litzaiguke bakoitzak bere buruari honako galderahauek egitea: zergatik irteten naiz Danborradan Gaztetxearenizenean? Zer esan nahi du Gaztetxeak niretzat?...

Besterik gabe, ez dugu nahi hurrengo urteetako Danborradetanhorrelako jarrera izango duen partaiderik.

Opor iraun-korrak. Goize-an jaiki eta es-kiatzera edopaseatzera edomendira joan,bazkaldu eskia-tu eta bainue-txe batean lasaiegon, deskan-tsatzen, eta hu-rrengo egunaarte hantxedeskantsa-tzen… Ez daplan txarra ez-ta?

Kantari Unanue

52 urte

Egun perfek-tua? Adibidez, la-runbatean izannuen nik egunperfektua: goize-an bizpahiru ordujardun nintzenbaserrian kardu-latzak ateratzen,gero dutxatu,bazkaldu ederkiDonostian, hanpaseo eder bateman ibai bazte-rretik, eta iluntze-an Rey Lear an-tzezlana ikustera–oraintxe Estatuosoan dagoen an-tzerkirik onenazgozatzera–.

Fernando Arzallus

44 urte

N o l a k o a d az u r e t z a t e g u np e r f e k t u a ?

z estoako gaz teen asanb lada

UELA EGUNbatzuk, Zumaiako Algorri Interpretazio Zentrora joan ginen. Han, geologo bat Euskal Herrikohistoriaz aritu zitzaigun, orain zapaltzen dugun lurrak jasandako aldaketez, betiere garai bakoi-tzean sortu ziren harri motei erreparatuz (egia esan, geroztik, begirunez eta miresmen puntu ba-tekin begiratzen diot nire sukaldeko granitoari). Ondoren, flishak ikustera joan ginen Algorrira,eta, handik, hainbat geologok eta zientzialarik aztertutako geruzak ikusi genituen; tartean, iri-dioa duen geruza ospetsua. Gure planetan berez ez omen dago iridiorik; meteoritoek ekartzendute. Aurkikuntza horren ondorioz, meteoritoaren hipotesia zabaldu zen, munduko zenbait le-kutan ere iridiodun geruza hori agertu delako.Meteorito horrek duela 65 milioi urte egin zuen talka Lurrarekin. Adituek diotenez, ondorioaklatzak izan ziren bizidun guztientzat; bizpahiru mila urtetan, eguzkirik ikusi gabe egon ziren, etatenperatura izugarri baxuak jasan behar izan zituzten. 10.000 urteren buruan, ia bizidun gehie-nak betirako desagertu ziren, eta iraun zuten gutxi haien ondorengoak gara gu.Dinosauroekin amaitu zuen hekatonbe hura Lurrak jasandako bosgarrena omen da. Bostak, kan-poko eragile baten ondorioz jazotakoak. Orain, seigarrenean gaude. Lehenengo aldiz Lurrarenhistorian, 30 milioi espezietatik bakar batek beste guztiak baldintzatzen ditu; espezie bakar ho-rren ondorioz, egunero espezie mordoa betirako galtzen dira. Planetaren baliabideen % 50 bainogehiago xahutzen ditu, eta Lurraren orografia guztiz eraldatzen ari da.Berez interglaziazio batean egoteagatik aldaketa klimatiko bat jasan behar badugu ere, isuritakoC02-ak eta galdutako oihan eta basoek izugarri areagotu dute berotze prozesua, eta horrek, jada,ez du atzera bueltarik; alegia, beste hondamendi batzuen artean, gure haurrek, zahartzarora iri-tsiz gero, kosta urpean nola geratzen den ikusiko dute.Baina, mesedez, ez larritu, ez galdu irribarrea; gaur, eguraldi ona egiten du, eta hori euskaldu-nontzat oso garrantzitsua da.

5Ez dakit,

eguraldi onare-kin hondartzarajoan, pediatra-rengana joan be-harrik ez izan,afari eder bateginez egunabukatu eta… ezdakit ba! Horre-lako zerbait!

Mailu Odriozola

37 urte

Gaur bezala-koxe eguraldia,goizean jaiki,lan egin egune-roko lana sei or-duz, gero des-kantsua pare batordu, gero kan-poko naturarenkontaktuan bes-te lan pixka bategin, gero asas-katzeko denborahartu, nere fa-miliarekin egonlasai, ondo eli-katu eta zazpiordu ohean pa-satzeko bezaingoiz joan ohera.

Itziar Larrañaga

54 urte

E nbido 2 . Amaia Larrañeg i

Eguna osoondo pasa. La-nera joan eta la-na ondo egin etalasai-lasai beste-rik egin gabe;gero etxera eto-rri eta Oestekopelikula bat-edoikusi eta… Etahorrelaxe, nor-mal-normal.

Joxe Mari Goenaga

50 urte

Nere egunperfektua? Goi-zean umeak be-randu-beranduesnatu, lo nahi-koa eginda, ge-ro eguraldi ede-rrarekin bazkal-du, hondartzarabuelta bat egin,han jolaseanibili eta egunabukatzeko ume-ak baten bati la-ga eta gizonare-kin afaltzera jo-an eta etxealibre-libre edukigauean eta lolasai egin.

Arantxa Larrañaga

33 urte DBIHARKO ZER EMAN DUTE?

Eta erantzunarekin?Kontzertuetan gu gustura aritzen

gara, eta jendea ere gustura egotendela esango nuke. Hori bai, pixkabat kaotikoak gara. Batzuetan osoondo ateratzen dira eta beste batzue-tan inprobisatzen hasi eta nahasi egi-ten da dena. Baina hori ere polita da.Orain, salmentei dagokienez, ba ezdakit…

Kareleanen zabiltzaten lagune-tatik hiru Lin Ton Taunen arituzineten. Denbora dezente igaroda ordutik. Nola aurkitu duzuemusika mundua itzulera hone-tan?

Gu oso gazte hasi ginen, eta gaine-ra, garai intentsoenak oso gazteak gi-nela bizi izan genituen. Astero jotzengenuen eta leku batetik bestera mu-gitzen ginen; dena indar handikoazen. Orain, aldiz, oso bestela hasi ga-ra. Badakigu ezin garela musikatik bi-zi, eta ondorioz, lasai hartzen dugu.Entseguak, ahal ditugunean egitenditugu, eta afizio gisa hartzen duguguztia. Horregatik ez dugu perfek-zioa bilatzen, ez zuzenean eta ez es-tudioan. Edo behintzat ez gara ero-tzen perfekzioaren bila.

2006an Euskadi Gaztea lehia-ketara aurkeztu eta irabazi eginzenuten.

Olatzek bidali zuen maketa gukezer jakin gabe, eta egia esateko, sa-ria garrantzitsua izan zen, batik bat

Euskal sustraiak, rocka eta rapa uztartzetikelektronikarekin eta programazioekin jolasteraigaro zen Lin Ton Taun taldea bere garaian.Konplexurik gabe. Karelean taldeak gaur egunerakusten duen konplexu falta berarekin. Ez dakasualitatea. LTTn aritu ziren Joseba Illarramen-di (eskusoinua eta ahotsa), Raul Olaizola (gita-rra) eta Biti Tena (baxua). Aitor Korta Kortxo-k(bateria eta perkusioa) eta Olatz Prat azpeitia-rrak (ahotsa) osatzen dute 56. gelatik diskoa(Gaztelupeko Hotsak) grabatu duen boskotea.Raulekin bildu gara taldearen iraganaz, orainaz

eta geroaz hitzegiteko.

Hiru hilabetediskoa kaleandagoela. Gusturagelditu zareteegindako lanare-kin?

Gustura egiaesan. Oso gustura.Estudiora lan de-zente eginda joanginen, baina ustedut grabazioanbertan kantuek ga-rapen handia izanzutela. Lin TonTaunekin graba-tzen genuenean,estudiora sartu etaesperotakoa atera-tzen zen handik,eta zentzu horre-tan, sorpresa han-dia izan da.

K a r e l e a n“ E z g a r a e r o t z e np e r f e k z i o a r e n b i l a ”

Bi urte eman zuten etxebarruan lanean, musika

egiten etaesperimentatzen. Eta beste

bi urte igaro diralehenengo kontzertua

herriko gaztetxean emanzutenetik. Karelean taldea

osatzen duten bostlagunek lasai hartu dute,

presarik gabe, bainaazkenean kalean dute

urteotako emaitza: ‘56. gelatik’

taldea sendotzeko. Ikusi genuen bide bat egingenezakeela. Gainera, nahiz eta Josebak, Bittiketa hirurok musikalki elkar ondo ezagutu,Olatz eta Kortxo ez genituen hain ondo ezagu-tzen. Zentzu horretan, azpiko lana egin dugu,entseguetatik aparte ere geldituz, eta orain as-koz hobeto ezagutzen dugu elkar.

’56. gelatik’ diskoan joera eta erritmoezberdineko kantuak bildu dituzue: popa,rock gogorragoa, erritmo etnikoak, bossa,tarte errezitatu bat. Dena dela, aniztasunhorren azpian oinarri bat dagoela ematendu.

Uste dut diskoak baduela nortasun bat,nahiz eta kantuak hain ezberdinak izan be-raien artean. Saiatzen gara intentsitatearekin jo-lasten eta uste dut diskoan nahiko ondo lortutadagoela hori. Eta horren errudun handienetakoaKortxo da. Ekoizpen aldetik izugarrizko lanaegin du Kortxok grabazioan. Berak bultzatu gai-tu beste taldekideak gauza asko bilatu eta aurki-tzera.

Hitzetaz Olatz arduratu da. Uste dut osobat-bateko sistema erabiltzen duela idazte-ko.

Lokalean bakoitzak bere aldetik landutakoahasten gara jotzen, eta pixkanaka lantzen joatengara guztion artean. Baina une horretan Olatzez da gurekin egoten. Paper batekin, albo bate-an izaten da pentsatzen, musika horrek zer ira-dokitzen dion pentsatzen. Une horretan hitzbaterako ideia sortzen joaten da. Lehenengomomentu horretan musikak zer eragiten duenadierazteko modu bat da

Azkeneko urteotan musikaren industriaerabat eraldatu da, eta diskoak saltzea ge-ro eta zailagoa da. Zuek garai bateko es-karmentua izanik, nola egokitu zarete ego-era berrira?

Egoera berri honekgauza on eta txarrakekarri ditu. Txarren ar-tean, ba disko askozgutxiago saltzen direla,eta onen artean, berriz,askoz bide gehiago dau-dela musika zabaltzeko.Beste kontu bat da kon-tzertuena. Garai batean,Lin Ton Taunen unearrakastatsuenetan izu-garri jende piloa ibiltzenzen kontzertuetan. Gero asko jaitsi zen, izugarri; eta orain, berriro,buelta ematen hasi gara. Alde horretatik une txarragoak izan direlauste dut.

e a n e r o t z e nn b i l a ”

’’5566.. GGEELLAATTIIKK’’DDiisskkeettxxeeaa:: GGaazztteelluuppeekkoo HHoottssaakk

KKoollaabboorraazziiooaakk:: AAnnttoonniioo LLiizzaannaa,, MMiikkeell AAvveeiirroo eettaa GGrriisseess SSuueeññooss ttaallddeeaa

BBOOSSTT PPRRIINNTTZZAATTAANN

TTaallddeeaarreenn hhaassttaappeennaakk 22000044aannkkookkaattzzeenn ddiirraa.. OOrrdduuaann hhaassii zzeennJJoosseebbaa IIllllaarrrraammeennddii oorrddeennaaddoorreeaarreekkiinnjjoollaasstteenn.. EEssppeerriimmeennttaattzzeenn.. BBiittxxiikkeerriiaakkggrraabbaattzzeenn.. LLiinn TToonn TTaauunn ddeessaaggeerrttuuzzeellaa llaauu bbaatt uurrttee bbaazziirreenn,, eettaa bbeerrrriirroommuussiikkaarreekkiinn jjoossttaattzzeekkoo ggooggoozz zzeenn..BBiittiirrii ddeeiittuu zziioonn bbaaxxuuaa ggrraabbaazziioobbaatteeaann ssaarrttzzeekkoo,, oonnddoorreenn RRaauulliiggiittaarrrraa jjoottzzeekkoo,, eettaa oohhaarrttuu oorrdduukkoo,,llaanneeaann zziirreenn hhiirruu llaagguunnaakk.. OOnnddoorreenniirriittssiikkoo zziirreenn KKoorrttxxoo eettaa OOllaattzz..““JJoosseebbaakk kkoonnttzzeerrttuu bbaatteeaann iikkuussii zzuueennaabbeesstteenn,, eettaa bbeerraakk ggrraabbaazziioo bbaatt ppaassaattuuzziigguunn.. GGuurrii gguussttaattuu zziittzzaaiigguunn,, ddeeiittuueeggiinn ggeenniioonn eettaa eettoorrrrii eeggiinn zzeenn..HHaassiieerraa hhaassiieerraattiikk aasskkaattaassuunn hhaannddiiaaeemmaann ggeenniioonn OOllaattzzii,, bbaaii hhiittzzaakkeeggiitteekkoo bbaaii mmeellooddiiaakk eeggiitteekkoo””.. TTaallddeeaaoossaattuuttaa,, hhuurrrreennggoo ppaauussooaa,, mmaakkeettaa.. EEttaaoonnddoorreennggooaa EEuusskkaaddii GGaazztteeaarreenn ssaarriiaa..GGeerroorraa,, kkoonnttzzeerrttuuaakk eettoorrrrii ddiirraa,,ttaallddeeaarreenn sseennddoottzzeeaa eettaa aazzkkeenniikk,,ddiisskkooaa..

7

···

gorretik gertu baina elektronikare-kin esperimentatzeko gogoa eraku-tsi duten taldeak zituzten erreferen-tzia nagusi taldea sortu zutenean.“Batik bat, Smashing Pumpkins”, ai-patu du Eñautek. “Eta zehatzagoesanda bere azkeneko diskoak, es-perimentalenak”. Baita Paradise Lostere. Rock metalikoan hazitakoakoro har. “Baina metaletik elektroni-kara bitarteko bidea egin zuten, etahori interesatzen zitzaigun”.

“Malenkonia?Bai, nik uste duttaldearen ezauga-rri nagusietakoaizan dela hasiera-tik”. Eñaut Gazta-ñagak (ahotsa, gi-tarra eta progra-mazioak) garbiutzi du GrisesSueñosen atzeandagoen elementunagusia. Ez baka-rra, baina bai berekantu ia gehienakzipriztintzen di-tuen elementua:“Hitzek hasiera

hasieratik izan zuten ukitu ilun hori. Eta musika bai,aldatu egin da urte hauetan, orain dantzagarriagoa da,baina malenkonia hor dago”.

Lau urte pasatu dira Eñautek, iraganarekin hautsieta “zerbait ezberdina” egiteko erabakia hartu zuene-tik. Lau urte Antonio (bateria), Amancay (biolina etaahotsak), Narayan (baxua) eta Alejandro (sintetizado-reak) bildu zitzaizkionetik. Ordura arte rock gogorre-ko taldetan aritutakoak ziren. Eñaut Acidon, eta An-tonio, adibidez, Legen Beltza metal taldean. BainaGrises Sueñosen atzean beste kontzeptu bat zegoen,nahiz eta orduan oso garbi ez izan: “Ez genekien osoondo nola, baina elektronikarekin lan egin nahi ge-nuen. Eta baita popetik hurbilago aritu ere. Arazoada gure baliabideak zirenak zirela eta oso mugatutageundela. Ideia bat bai, baina gaitasun handirik ezgenuen orduan hori lortzeko”. Metaletik eta rock go-

G r i s e ss u e ñ o sI l u n t a s u n e a n d a n t z a nDoinu ilun baina

gozagarriak,malenkoniatsuak eta era

berean, dantzagarriak.Eremu horretan kokatu da

Grises Sueños taldea.Hastapenetan rock

gogorragora lerratuta etaegun elektronikarekin

dantzan.

9Gauaren estetika”. Denborarekin, ordea, eta baliabideak es-kuratu ahala, alderdi gotikoa baztertzen joan dira. “Kontu-ratu gara gure musikak badituela beste alderdi batzuk. Uki-tu ilunak hor segitzen du, baina gure bidea egiten gara”.

Bidea egiterako orduan 2007a mugarri izan zen. La cuar-ta pared-eko kantuak zuzenean aurkezten ari zirela, aldake-ta behar zutela ohartu ziren. “Abesti berriak egin eta ezber-dinak ziren. Orduan pentsatu genuen pauso bat aurreraemateko garaia zela”. Alejandrok sintetizadorea erosi,Eñautek soinu eskolak jaso zituen, eta kantu berri gutxihaiek grabatu egin zituzten. “Garapen naturala izan da”,dio Eñautek Distancias por recorrer (2007) diskoaz hitz egite-rakoan. Orduz geroztik Narayanek taldea utzi eta Raulek(Karelean) hartu du baxua.

Grises Sueños “zuzeneko taldea” dela nabarmentzen du-te taldekideek, eta hori dela eta, pixka bat etsita azaltzendira jendaurrean aritzeko aukera askorik ez dutelako izan:“Uste baino okerrago dago kontzertuena. Egin ditugunakoso ondo joan dira, baina pentsatu baino gutxiago izan di-ra. Gaur egun, zure musika irratian entzuten ez bada, zailada kontzertuak ematea. Agian aurreikuspen batzuk geni-tuen eta ez dira bete”. Horregatik oinarrira itzultzeko prestdaude: “Musika ekipoa erosi eta guk geuk mugituko dugu”.

Gutxi dira Euskal Herrian Grises Sueñosen ildoan aritzendiren taldeak eta horrek ere zaildu egiten du kontzertuenzirkuituan sartzea: “Oso harreman ona daukagu Andoain-go Natural Project taldearekin. Eta estilo aldetik ere, antze-kotasunak izan ditzakegu, baina gainerakoan ez dut gehie-gi segitzen. Talde asko dago baina betikoak entzuten dira”

Eta hala ere, Zestoa bizi ikusten dute. “Hemen beti egon da talde asko. Ga-rai batean, beharbada, gehiago zeuden, baina mugimendua beti egon da”.

Kanpora begira, berriz, uztailean Madrilen jo behar dute eta abuztuan Bar-tzelonan aritzea nahiko lukete. Orain dela hiru urte ere Madrilen izan zirenkontzertua ematen.

Eta orain zer? “Urrian grabatu nahiko genuke disko berria. Kantu batzukeginak ditugu, eta aurreko lanaren ildotik doaz. Dena dela, elektronikaz apar-te, beste tresnei ere garrantzia eman nahi diegu. Agian konponketa gutxiagoizango ditu. Disko akustikoagoa izango da. Naturalagoa”.

Gaztelania erabili dute hasieratik hitzak egiteko: “Ba-dira arrazoi batzuk. Urtebete egon nintzen ezer egingabe eta orduan ezagutu nuen Madrilgo musikari bat.Berak animatu ninduen musikan segitzera, ni orduanmusikarekin nekatuta nengoen eta. Abesti batzukzeuzkan gaztelaniaz eta berarekin hasi nintzen jotzen.Denborarekin berak utzi egin zuen eta ni gelditu nin-tzen. Egia da garai hartan pentsatzen genuela EuskalHerrian estilo honek ez zuela oihartzun handirik etapixka bat kanpora begira jarri ginela. Gero ikusi dugu

Zestoan eta UrolaKostan ere jende askoetorri izan dela kon-tzertuetara. Eta ez dio-gu buelta gehiagoeman”.

Al morir el sol eta Lacuarta pared maketekinrock ilunaren espa-rruan eroso mugitzenzirela erakutsi zuten.Rock gotikotik gertubaina mugimendu ho-rretan erabat sartu ga-be. “Beti egin zaiguerakargarria estetikailun hori. Gotikora iri-tsi gabe, baina iluna.

sñ o s

M ikel l i zarra lde

a l e / b a l eK A L E . TRASTE ZAHARRAK HILEKO LEHEN ETA HI-RUGARREN OSTIRALEAN JASOTZEN DIRA, ETA BEZPERAN ATE-RATZEA GOMENDATZEN DA. BAINA EZ BEZPERAREN BEZPERA-REN BEZPERAREN BEZPERAN…

B A L E . FRONTOI PAREAN APARKATZEN ZUEN LE-HEN JENDEAK, ETA BI NORANZKOTAKO BAT OZTOPATU EGI-TEN ZEN. KONOAK JARRI DITUZTE ORAIN, ETA ZERTXOBAIT

HOBETO DAGOELA DIRUDI.

Be t i k o e z d a i ñ o r j a i o t z e n m u n d u r a“Uztapide bertsolari aundia azkeneko aldiz klinikan ikusinuen, il baiño egun batzuk lehenago; ta naikoa triste. Bu-

rua ongi zeukan artean, baiña beste gauza asko gaizki.Zer modutan zegoen galdetuta, onela zion berak:

—Oean geldirik nagoela miñik ez diat sentitzen. Baiñaestuasunik txarrena pasa gabe oraindik, Lasarte.

Ori esatearekin batera, bi aldiz aurpegira zorroztasunizugarriz begiratu zidan. Negar-malkoak ez zituen urruti

gizagaixoak; eta ez nik neronek ere”.Manuel Lasarte bertsolari eta Uztapide zenaren lagunare-

nak dira hitz horiek. 1983ko ekainaren 8an eman zuenazken arnasa Uztapidek, 74 urte zituela. Esaera zaharrakdioen bezala, sortzen denak hiltzea zor. Aurten bete dira

25 urte bertsolari handia hil zela. Datorren urtean, berriz,ehun urte beteko dira Uztapide jaio zela: oroimen goxozeta proiektu ederrez gainezka etorriko da 2009a. Dagoe-

neko lanean ari da batzorde bat. Izango dira liburuak,bertso saioak, oroitarriak… Baina ez dezagun ezer aurre-

ratu. Izango dugu horretaz hitz egiteko aukera.

e k a i n a r e n 2 aMusika eskolakoak San Joan egoitzan bisitan

e k a i n a r e n 5 aEskolako gaztetxoek antzerkia egin zuten

ke k a i n a r e n 6 aItxaropena dantza taldekoek urtero txunditzen gaituzte

E z d a e r r a z a a s m a t z e n z e r o s a g a i r i e s k e r izan zuen arrakasta, baina aspaldian ez zen bildu ho-

rrelako jendetzarik Zestoakoplazan. Jaietako zekorketen or-dez horrelako zerbait egin dai-tekeela ere bota zuen bakarrenbatek. Ez dakigu ados egongodiren aurpegi pitzatuaz tirakaaritu zirenak. Akoarrek bukatueta 15 minutura, zestoarrakoraindik lanari ekiteko prestatugabe zeudela, txistua entzungenuenean, denok sentitu ge-nuen hotzikara eta festa buka-tuko ote zenaren beldurra. Ezzen horrela gertatu, ordea, etaarrakastak doblea balio du ho-rrelakoetan, denek umore one-ko eta lagun artean bukatzendutenean. Apustuan dirutzagaldu zutenei ez diegu ezergaldetuko, badaezpada.

A r r o a b e k o E z k a i z t oAuzo Elkarteak asteburukonpletoa antolatu zuen ekai-naren 13rako eta 15erako.Ostiralean, Sun Magoarenekitaldia izan zen frontoian:haurrek eta hain gaztetxoakez direnek ere gozatu zutenikuskizunaz, baita ondoren-go txokolateaz ere. Igande-an, berriz, IV. Mendi Bira.40 bat lagunek hartu zutenparte. Hainbat sasoitako jen-dearekin pentsatuz, bi ibilbi-

de jarri zituzten: 14 km-koa bata, eta 8 km-koa bestea. Goiza bukatze-ko, hamaiketako ede-rra; denek zuten ongiirabazia, bai ibilbidehandia egin zutenek,bai txikia egin zute-nek.

e k a i n a r e n 7 aGarai bateko motorrek ikusmina sortu zuten

e k a i n a r e n 1 3 aErtxiñakoek hainbat entzunaldi eskaini

zituzten ikasturte bukaeran

e k a i n a r e n 1 4 aAzpeitiko UEMA egunean, Zestoako taldea ahaleginean

e k a i n a r e n 1 5 aXI. aldiz jada antolatu du Agiro Mendi Taldeak

ibilaldi neurtua

e k a i n a r e n 1 7 a20 lagunetik gora uda eta festetako egitaraua prestatzen

11

danbolinzulo

Guillermo Urbieta Etxabe(49 urte) zumaiarra da eta baso-zaina. Zestoa, Aizarnazabal, Ge-taria eta Zumaian egiten du lanForu Aldundiko Landa InguruneDepartamenduarentzat. Basoenlandaketa, bakanketa eta laneiematen zaizkien diru-laguntzakzuzendu eta txostenetan jartze-az gain, mozketa eta erreketabaimenak gestionatzen ditu.Bestalde, egurraren mozketaketa erreketak zaindu eta suteenkontrol teknikoaren ardura du.Gure herriko basoak ditu lanto-ki eta berauei buruz galdetudiogu, baita berak erantzun ere.

Basoaren jabetza mota desber-dinak nola banatzen dira Zesto-an?

Gehiena jabetza pribatukoa izanarren, Zestoak baditu herri sailak,batanaz beste 60 Ha izango ditu.Azken urtetan landaketa ugari eginda lursail horietan.

Esate baterako, Arditurrin, 1991n,Aizarnako San Pelaio inguruan, in-txaurrondoak landatu ziren. Beraieninguruan beste hainbat zuhaitz hasizen eta mantentzea erabaki zen in-txaurrondoei laguntzeko. Arditurrikolursail horren inguruan, 2002an ber-tako haritza landatu zen. Matsokoedo Matxoko izeneko lursailean bes-te hainbeste egin zen.

Beste saila Lopesoro izenekoa da.Hori ere San Pelaio ermitatik ipar-mendebaldera dago eta 2002an hari-tza landatu zen. Txakartegi azpianartea, erramua, gorostia eta horrela-ko bertako zuhaitzak sartu ziren.Landareak Foru Aldundiko mintegie-tatik ekarri ziren, Arizmenditikgehienak. 2002 eta 2004 artean, Er-txinen dauden herri lurrak bertakozuhaitz motekin landatu ziren. Batezere artea, erramua, arantza, elorriaeta haritza landatu zuten, 30 Ha pa-sa guztira. Ertxineko hegoaldekomalda hori toki zaila da lana egiteko,ezin duzu landatu nahi duzun le-

BASO GEHIAGO DUGU, NAHIZ ETA ZUHAITZ DENAK EZ IZANN

BERTAKOAK”

"

ZZ EE SS TT OO AA KK OO BB AA SS OO EE NN BB AA NN AA KK EE TT AA

baimendu dira erreketak. Lur pribatutan berriz, erre-ketak baimentzen jarraitzen da. Larreak mantendunahi badira sastraka eta ote-tortokak erretzeari eta se-gamotorra (desbrozadora) erabiltzeari mugak jarri be-har zaizkio.

Basoen kudeaketa nola aldatzen da jabetzapribatua denean?

Duela urte piloa gehienak herri sailak ziren eta he-rriak zorpetzearen ondorioz lur horiek saldu egin zi-tuzten eta pribatizatu egin ziren. Joan zen mendea-ren erdialdean, Bizkaian pinu insignisak utzi zuen di-rua ikusita (“urre berdea” deitzen zitzaion orduanpinuari), insignis pinuarekin landatu-tako azalera ikaragarri hazi zen. Bai-na 1956ko otsailean izozte izuga-rriak izan ziren eta pinu horietakoasko eta asko ihartu egin ziren. On-doren, pinua barra-barra landatuzen. Ez beti leku egokitan. Orduanaldatutako pinu gehien-gehienakmoztuta daude. Baina ordutik 70ekohamarkadara arte insignis pinua lan-datu zen erabat. Gaurko egunez,nahiz eta baso asko erretxindunakedo koniferoak izan, oso mota des-berdinekoak dira: lawson altzifreak,douglas izeia, sekuoiak, criptomeriajaponica... dauzkagu. Lehengo alde-an hostozabala gehiago dago, lur jabeek gero etagehiagotan pinuak moztu eta ezer landatu gabe uz-ten dutelako lursaila. Bere kasa agertzen dira hosto-zabalak lur horietan. Bertako zuhaitz motak, liza-rrak, haritzak, arteak, hurritzak, urkiak, lertxunakugaltzen dira bertan. Azken horiek ez dira guk nahigendukeen hainbeste aldatuko, baina ulertu behardugu partikularrak etekina atera nahi duela. Etekinaazkarren pinu insignisak ematen dio, nahiz 35 edo40 urtean itxaron egin behar. 35-40 urte asko da, bi-zitza osoa. Eta zaindu egin behar dira, lan asko ema-ten dute, inork uste duena baino gehiago. BadaudeZestoan, 40ko hamarkadan landatutakoak, baina ho-riek bakan batzuk dira. 1999an izan ziren haizetee-kin pinuaren prezioa asko jaitsi da, erdira edo, eta bi-zimodua altza denarekin ez da hain errentagarria.

Endoian berriz, 2005eko urriko sutean erretako lu-rren zati batean, ia 5 hektareatan, bertako haritza lan-datu dute. Bada partikularrik, pinudiak bota eta berta-ko haritza eta gaztaina sartu duenik, 6 Ha eta erdikolursailak sartu dituztenak ere badaude. Idoi mendian(Iruitta, Etxaburu, Etorra Zahar eta Etorra Berri base-rriak dauden mendiko lursailean), pagoa landatu duteeta Ondarbaso inguruan ere pagoak aldatu dituzte.Baita Aizarnan beste batek ere. Orain jendea ez dabilitsu-itsuan insignis pinua landatzen.

kuan kare-haitzak lagatzen dizuntokian baizik. Nahi badugu herri al-boan mendia jantzita ikusi lagunduegin beharko diogu. Agieta baserriazegoen tokian (Zestoan Agitta),Goltzibarko bidean hektarea eta er-diko gaztaindegi zoragarria dago.1971n landatu zen eta ez du azalerahandia. Bi bakanketa egin dira. Or-durako gaztainondoak gaixotasunakjota zeuden eta Galiziatik, CentralForestal de Lourizan-etik, sustraiabistan zuen landarea ekarri eta sartuzen. Orain hain daude zuhaitz ika-ragarriak eta ikusgarriak Euskal Au-tonomia Erkidegoan zegoen gaz-taindegirik ederrenetarikoa izendatuzutela eta Arizmendi mintegikoakere hona etortzen dira gaztainakbildu eta landarea ateratzeko. Jen-dea ere gaztaina biltzera etortzenda. Nahiz eta txikia izan denentzatdago gaztaina hemen, basurdeen-tzat eta denentzat, ederra da bene-tan. Gaztaindegia osasuntsu dago37 urte izan arren. Aukeraketa onaegin zuten bere garaian, zeren Euro-pako iparraldetik zetozen landareekpaperean garantia handiak izanarren (ez zituztela txankroa eta tin-ta gaitzak harrapatzen), landare ho-riek ez zuten emaitza onik eman.

Garai batean Ertxinen erreke-ta baimenak izaten ziren. Gauregun nola dira baimen horiek?

Animaliak larretzeko erabiltzendira Ertxinako lursailak eta larreketahorren ondorioz, belar-torto zaha-rrak, sastrakak eta ote-tortokak abe-reek jaten ez dituztenez, nagusituegiten dira. Horiek garbitzeko erre-ketak egiten ziren eta lurra babesikgabe gelditzen da. Euriteekin lurra-zaleko geruza emankorrena urakberarekin eramaten du. Foru Aldun-diak Zestoako Udalari esan zion ho-rrek urteekin harria azaleratu eta lu-rra pobretzen zuela. Azken 20 urte-tan herri lurretan oso gutxitan

···

31

Landaketa berri horiek zer moduz manten-tzen dira?

Aldatuta dauden baso horietan jabeari diru-lagun-tzek ematen diote poza basoa mantentzeko. Bainadiru-laguntzak ez dira igo, atzeratutako tarifak dira.Gaur egun basoak mantentzen dituen jabea ez dalanean ari egurraren prezioagatik. Beharbada espe-rantza dauka etorkizunean sasoi hobeak etorriko di-rela eta egurraren prezioak gora egingo duela, norkdaki?

Nik entzunda daukat Zeelanda Berrian zuhaitzakbotata baino diru-laguntza gehiago dituztela jabeekzuhaitza bizirik mantenduta. Zuhaitzak CO2 finka-tzailea baitu eta oxigenoa askatzen baitu. Airea gar-bitu egiten du. Material hori gainera, berriztagarriada; gaur erretako egurra ez diogu gure ondorengoeijaten, petroleoaren kasuan ez bezala. Hazitik berriroegiten joaten da zuhaitza, berak jarraitzen du egurraegiten.

Zestoako zuhaitzen osasuna nolakoa da?Zein eragin izan dute gaitz eta lehorteek baso-etan?

Gaixotasunak beti izan dira, lehen izan dira etaizango dira. Pinuak fusarium edo pinuaren kantzerraizan du, baina ez da izan hasieran pentsatzen zenbezainbestekoa. 2006an lehenengo mozketak izanziren Zestoan, baina hektarea gutxi.

Haritzek eta pagoek 2003, 2004 eta 2005eko uda-ratan kalte handiak sufritu zituzten. Batez ere2003ko abuztuaren aurreneko astean, 3-4 egunetan40 gradutik gorako tenperatura izan zen eta lehorteahandia. 2004an eta 2005ean antzera egin zuen. Pagozaharrei eta haritzei, zenbait lekutan adarpuntakihartu egin zitzaizkien.

Gaztainak ere jarraitzen du bere gaixotasunare-kin, txankroarekin (azaleko gaitza) eta gaur egun ezda oso gomendagarria landatzea. Bestalde, altzifreakere gaixotasuna du, onddo mikroskopikoen eraginezihartzen doaz aleak. Zestoan ez daude altzifre askobaina tokatzen zaionari… Zer egingo du bada jabe-ak? Moztu eta beste zerbait landatu.

Etorkizunean nola ikusten di-tuzu gure basoak?

Iraganari begirada botaz gero etaguztiok ditugun argazki zaharrakikusiz gero, konturatuko gara XIX.mende amaieran eta XX. mende ha-sieran Zestoako lursailak zuhaitzikgabe zeudela, dena oso landatua ze-goen. Baserritarrek lurrak erein etaesplotatzen zituzten bertatik bizibaitziren eta basoen kopurua orain-go aldean txikia zen. Zeuden landa-reak bertakoak ziren, baina soro, be-lardi, larre, garozelai eta abarrek be-tetzen zituzten sail gehienak. 60koeta 70eko hamarkadetan baserriakhustu ziren, bertako lanak utzi zi-tuzten eta insignis pinuaren landake-ta bortitzak egin ziren. Gaur egundauden zuhaitz motak ez dira jato-rrenak, baina baso kopurua orduanbaino handiagoa da.

Etorkizunean, nire iritziz, Udala-ren jarrerak herri sailak gehitzearenaizan beharko luke. Partikularrentzatez dira guztiz errentagarri, hostoza-balentzat diru-laguntza hobeak izan-da ere. Etekina ez du norbanakoakikusten eta Udalak erosi egin behar-ko lituzke lursailak. Udalak, batikbat, txarak bereganatu beharko lituz-ke, alegia, jabeek pinua moztu etagero ezer landatzen ez dutenean, be-re kasa hazten diren hostozabalenbasoak. Mendira joaten garenean,hostozabalen paisaia nahiago duguerretxindunena baino. Toki zailetan,kare-haitz malkartsuetan dauden ba-soak ere, erakunde publikoenak izanbeharko lukete kudeaketa egokiarenbidez baso horiek babesteko. Aldehorretatik, inguruko udalekin aldera-tuta (Zumaia, Azpeitia, Deba, Aizar-nazabal…), Zestoak beti mantenduizan ditu herri lurrak, baina garaia dahorren alde apustua egiteko eta par-tikularrek etekinik aterako ez dietenbasoak berrekuratzeko.

···

LIERNI ARRIETA

GGAASSTTUUAAKK €--ttaann:: 66..112288..66006611..-- ppeerrttssoonnaall ggaassttuuaakk ((ssoollddaattaakk.. .. ..)) 11..446677..00001122..-- oonnddaassuunn aarrrruunntt eettaa zzeerrbbiittzzuuaakk 11..664477..338833

2.1.- kontserbazio eta mantenu lanak (herri bideen kontserbazioa, mendi lurren landaketa, ...) 229.300

2.2.- udal bulego eta zerbitzu administratiboak 35.8202.3.- kontsumoak (energia elektrikoa, ura, gasa, ...) 406.8002.4.- aseguruak... 25.7752.5.- jai eta ikuskizunak (Zestoa naiz auzoetako jaiak) 160.3192.6.- aholkularitza juridikoa... (harrobiari buruzkoa,

ogasun aholkularitza, hirigintza...) 85.6472.7.- Urola Erdiko Mankomunitatea 238.0002.8.- eguneko zentroa 156.3002.9.- zerga kudeaketa gastuak 16.7282.10.- kaleen garbiketa zerbitzua 105.0002.11.- gazteri plana 34.0002.12.- dieta eta bidaiak (kargu politikoak...) 26.4592.13.- besteak 127.235

33..-- ffiinnaannttzzaa ggaassttuuaakk ((iinntteerreessaakk.. .. ..)) 9955..00000044..-- ttrraannssffeerreennttzzii aarrrruunnttaakk 445577..449988

4.1.- beste erakundeekin lankidetzan (UDALBILTZA, EUDEL, UEMA, Mendikoi, Agenda21...) 34.0414.2.- Gizarte Ongizateko laguntzak 102.8864.3.- Euskara 69.1514.4.- kirola (Udal Patronatua, subentzioak...) 126.2714.5.- kultur dirulaguntzak 99.7504.6.- presoen dispertsio gastuak 11.2204.7- besteak 14.179

55..-- iinnbbeerrttssiioo eerrrreeaallaakk 22..117733..7722335.1.- bainuetxeko pasabidea 270.0005.2.- erikuntzak (etxebizitza tutelatuak, etxe babestuak, zaharren

egoitza, eguneko zentrua, liburutegia, ...) 263.5005.3.- Arroabea (haurreskola, jagela, plaza...) 260.3785.4.- Aparkalekuak (Ekainberrirako...) 240.0005.5.-Harrobiaren berreskuratze proiektua 157.5005.6.- kiroldegiko berrikuntzak 150.0005.7.- asfaltatze eta pabimentazo lanak 90.0005.8.- ekipamenduak (farolak, lorategiak, ...) 87.7005.9.- baserrietako inbertsioak (bideak, ura...) 170.0525.10.- auzoetako konponketak 104.8555.11.- Aizarnako kaleko azpiegiturak 83.0005.12.- Iraeta (parkea, kirolgune ingurua...) 62.2975.13.- ur eta argi sareraren berrikuntza/saneamendua 86.0005.14.- turismo ekimena 40.0005.15.- etxebizitza politika 20.0005.16.- besteak 88.441

66..-- kkaappiittaall ttrraannssffeerreennttzziiaakk ((uurr kkoonnttssoorrzziiooaa.. .. ..)) 7788..00001177..-- ffiinnaannttzzaa ppaassiibbooaa ((aammoorrttiizzaazziiooaa)) 221100..000000

51

SSAARRRREERRAAKK €--ttaann:: 66..112288..66006611..-- zzuuzzeenneekkoo zzeerrggaakk 881177..000000

1.1.- hiri-ondasunen gaineko zerga 500.0001.2.- ibilgailuen gaineko zerga 189.0001.3.- besteak 128.000

22..-- zzeehhaarrkkaakkoo zzeerrggaakk 116600..0000002.1.- Eraikuntza eta obren gaineko zerga 160.000

33..-- ttaassaakk eettaa bbeesstteellaakkoo ssaarrrreerraakk 661166..9922333.1.- udal ur banaketa 215.000

3.2.- zabor bilketa 120.0003.3.- estolderia 55.0003.4.- besteak (eguneko zentrua, lurpearen okupazioa "Iberdrola", Amabirjin jaietako sarrerak…) 226.923

44..-- ttrraannssffeerreennttzziiaa aarrrruunnttaakk 22..443366..6699774.1.- itundutako zergetako partaidetza 2.156.9804.2.- eguneko zentroa : Foru Aldundia 80.000 4.3.- GIZARTEKINTZA 62.4004.4.- gaztedi plana 20.0004.5.- besteak 117.317

55..-- oonnddaarree ssaarrrreerraakk 11003366..-- iinnbbeerrttssiioo eerrrreeaalleenn bbeesstteerreennggaannaattzzeeaa 1177..-- kkaappiittaall ttrraannssffeerreennttzziiaakk 11..112277..778811

7.1.- Arroabeko jangela 47.0007.2.- auzoetako berritze lanak eta kultur guneak 138.0247.3.- harrobiaren berreskuratze proiektua 100.0007.4.- etxe babestua 110.0007.5.- hirigintza hitzarmena: Rezola 612.1637.6.- besteak (baserri bideak, toponimia,...) 120.594

88..-- ffiinnaannttzzaa aakkttiibbooaakk ((ddiirruuzzaaiittzzaa kkrreeddiittuuaa)) 660066..88001199..-- ppaassiibboo ffiinnaannttzzaarriiooaakk

((eeppee lluuzzeerraakkoo mmaaiilleegguuaakk)) 336633..330000

••UDAL AURREKONTUAK. Maiatzaren 29ko Udal-batzarrean, EAE-ANV ren aldeko bost bozekin,

EAJ-PNVren aurkako lau bozekin eta EAren abstentzioa-rekin, 2008ko aurrekontuak onartu ziren.

u d a l e k o b e r r i a k

Erizain laguntzaileaERDI MAILAKO HEZIKETA ZIKLOA

OOssaassuunn ffaammiilliiaa.. AA--DD eerreedduuaakk

JJ..MM..IIppaarrrraaggiirrrree BB..HH..IISSaannttaa BBaarrbbaarraa BBiiddeeaa zz//gg 2200770000UUrrrreettxxuu TTeelleeffoonnooaa//FFaaxxaa:: 994433 772211440033--772211441133 ee--ppoossttaa::jjmmiippaarrrraaggiirrrree@@eedduunneett..eess wwwwww..iippaarrrraaggiirrrree..nneett

AAUURRRREEMMAATTRRIIKKUULLAA:: EEkkaaiinnaarreenn 22ttiikk 1133rraa ((bbiiaakk bbaarrnnee)) MMAATTRRIIKKUULLAA EEGGIITTEEKKOO EEPPEEAA:: EEkkaaiinnaarreenn 3300eettiikk uuzzttaaiillaarreenn 44rraa ((bbiiaakk bbaarrnnee))

-- ZZaahhaarrrreenn eeggooiittzzeettaann,, EEgguunneekkoo zzeennttrruueettaann-- HHoorrttzz--kklliinniikkeettaakkoo llaagguunnttzzaaiilleeaa

-- KKoonnttssuullttaa pprriibbaattuueettaann-- GGaaiixxooeenn zzaaiinnttzzaa

LLAANNBBIIDDEE EETTOORRKKIIZZUUNNAAKK::-- OOssppiittaalleekkoo eerriizzaaiinn llaagguunnttzzaaiilleeaa-- LLeehheenn aarrttaappeenneettaakkoo llaagguunnttzzaaiilleeaa

J"

Aizarnazabalen Gipuzkoako ErlojupekoTxapelketa irabazi eta bi egunetara hitz egin duguGorka Olaizolarekin (17 urte). Sei urte daramatzabizikleta gainean lehiatzen eta hasi zenetikdenboraldirik onena du aurtengoa.

Lehenik eta behin zorio-nak Aizarnazabalen lortuduzun garaipenagatik.

Eskerrik asko.

Etxetik hain hurbil irabaz-teak gustu hobeagoa al du,politagoa al da?

Bai, politagoa da, baina pre-sio handia ere banuen. Denazestoarrez beteta zegoela ikusinuenean ez irabaztea oso gogo-rra izango zela pentsatu nuen.

Gipuzkoako ErlojupekoTxapelketa irabaztea ezuste-koa edo zure helburua zen?

Aurreko denboraldian bigarren amaitu nuen proba be-rean eta aurten denboraldi guztian zehar lortu ditudanemaitza onak ikusita, lan txukuna egin nahi nuen. Bainahortik irabaztera koska handia dago.

Euskadiko selekzioak hautatua, Frantzian eta Es-painian lasterketak... Txirrindularitzan hasi zinene-tik hau al da al zure denboraldirik onena?

Baietz esan liteke. Lehengo urtean bi lasterketa irabazinituen eta aurten nola ibiliko nintzen ikusi nahi nuen. Le-henengo probak ongi joan ziren eta podiumera igo nin-tzen lasterketa askotan. Gipuzkoako selekzioarekin Fran-tzian lehiatu nintzen eta erlojupeko bat irabazi nuen. On-doren iritsi zen Euskadiko selekzioarekin Cadizenlasterketa batean parte hartzeko aukera. Esan liteke niredenboraldirik onena dela. Oso gustura nago.

Denboraldia amaitu bitartean

ez dut helbururikezarri eta proba

bakoitzean ikusikodugu zer

gertatzen den”

Zein da horrelako denboraldi onaegitearen sekretua?

Entrenatu eta zaindu, kar, kar, kar, ezdago beste sekreturik. Gero zortea erebehar da, ez erortzea edo zulaturik ezizatea garrantzitsua da.

Zenbat egunetan entrenatzen za-ra eta zenbat kilometro egiten ditu-zu?

Egunero entrenatzen dugu, bi edo hi-ru ordu bitartean, laurogei kilometrorenbueltan. Taula batzuk izaten ditugu as-tero egin behar dugun lanarekin eta horijarraitzen dugu entrenamenduetan.

Denboraldia amaitu bitarteanzein dira zure helburuak?

Ekainean Gipuzkoako Itzulia izangodugu eta ondoren lasterketaz lasterketaerabakiko dugu. Ez dut helburu jakiniketa proba bakoitzean ikusiko dugu zergertatzen den.

Datorren denboraldian bizikleta-rekin jarraituko al duzu?

Jarraitzeko asmoa badut, baina dato-rren ikasturtean Arrasaten IngeniaritzaMekanikoa egiten hasiko naiz eta ikusiegin beharko dut biekin nola moldatzennaizen. Agian, aurten baino lasaiagohartu beharko dut txirrindularitza.

Bizikletarekin jarraitzen baduzuZumaian jarraituko al duzu?

Datorren urtean mailaz igotzen naizeta Zumaian afizionatu mailan ez dagotalderik, orduan, beste talderen bateanlekua bilatu beharko dut. Gaur egun ezdago jende askorik maila horietan etanormalean ez da arazo handirik izatenlekua bilatzeko.

ardunian

GorkaOlaizola

rranda gutxiago botatzen duzu. Lasterke-tak ditugunean zaindu egin behar izatendugu.

Errepidean nola moldatzen zareteauto eta kamioekin? Zein izaten dajendearen jarrera?

Batzuek errespetatzen gaituzte, baina“eskapada” batzuk izan ditugu autoak edokamioak oso hurbil pasa direlako. Horibai, aitortu beharra dago zenbait lekutan,Bainuetxe parean esaterako, bidea estuadela eta arazoak izaten direla. Jendea ur-duri jartzen da eta edozein lekutan aurre-ratzen digute.

Bizikleta, maillotak eta gainerakomateriala nork ordaintzen du?

Maillotak eta janzteko arropak taldeakematen dizkigu, baina bizikleta guk eros-ten dugu. Orokorrean denboraldian zeharez dugu gastu handirik izaten, erorikoakizaten ditugunean konponketak egin beharditugunean izaten da gastu handiena.

Zenbat bizikleta dituzu?Bizikleta bakarra dut eta Aizarnazabal-

go erlojupekorako, lagun batzuen bidezproba horietarako triatletek erabiltzen du-ten manilarrarekin prestatutako bizikletabat uztea lortu genuen.

Profesional izatea ametsa duzu edooraingoz ez duzu planteatu ere egin?

Amets bezala utzi beharko dugu mo-mentuan. Orain ikasi egin behar dut etamailaz maila joan beharko dut afizionatumailan. Ikusiz gero ongi moldatzen naizelaneure buruari gehiago eskatuko diot etaprofesional mailara pasatzea helburu bat

izango da, baina hori oso zaila da eta urruti ikusten dut pauso hori.

Inoiz Tourrean izan zara ikusle moduan?Lehengo urtean izan nintzen lehen aldiz Tourra ikusten. Zure idoloak bertatik ber-

tara ikustea oso polita da. Esperientzia polita izan zen.

Bizikleta eraman zenuten?Bai, eraman genuen. Pirineotako etapa bat ikustera joan ginen, Aubisquen amaitu

zen etapan izan ginen. Aurreko egunean mendatetik gertu zegoen aterpe batean egingenuen lo eta lasterketa egunean bizikleta hartu eta Aubisque igo eta jaitsi genuen.

Zer nolako sentsazioak izaten dira horrelako mendi puska igota?Gogorra. Pentsatzeak berrehun kilometroren ondoren igo behar zutela mendi hori,

hanketako mina ematen dit.

Aurtengo Tourrerako faboritoren bat baduzu?Nor doan ere ez dakit oraindik, baina izenen bat esan beharko banu Cavendish

esan beharko nuke azken urteetan izan duen eboluzioa kontuan hartuta.

Nola hasten da Zestoako mutilbat txirrindularitzan?

Azpeitian eskolan hasi gineneanheziketa fisikoko maisua zumaiarragenuen. Gure artean txirrindulariproben inguruan hitz egiten genueneta maisuak askotan entzun egitenzigun. Berak proposatu zigun proba-tzeko eta haren bidez hasi ginen Zu-maian berak Zumaiako taldeko jen-dea ezagutzen baitzuen.

Etxean txirrindularia izan nahizenuela esan zenuenean nolakoaizan zen erantzuna?

Haiek ezer ez, etxean gusturazeuden, kirola egitea beti ere hobea-goa da eguna tabernan pasatzea bai-no. Kirolak lotu egiten zaitu eta pa- U rko Canseco

71

eman behar zaio; orduan hasi ezean etajanaria ahi gisa ematen jarraitzen badio-gu haurraren giharrak ez dira indartuko.

Nola ikasten du haurrak hitz egiten? Ba-da, guri entzunez eta gu imitatuz. Beraz,guk eredu zuzena eman behar diogujaiotzen denetik; eta haurrak ikusten,ukitzen, usaintzen duen guztia komen-tatu, alegia, egiten duen guztiari hizkun-tza jarri.Galdera irekiak egin behar dizkiogu; adi-bidez, “zer gertatu da?”, “Zer esango diootsoak Txanogorritxori?”, “Nora joangogara bihar?”. Eta ahalik eta galdera itxigutxien: “Zer da hau?”, “Hau gorria alda?”. Erantzuna “bai” ala “ez” izaten de-nean, edo erantzun bakarra eta ezagunadenean, komunikazioa mozten da eta,horregatik, galderak ez dira oso egokiak;hala ere, batzuetan beharrezkoak izatendira.Bada beste estrategia bat, zuzentzekoestrategia, hain zuzen. Zertan datza es-trategia hori? Bada, zeharkako zuzenke-ta erabiltzean, adibidez: haurrak esatenbadu: “ota!” Bada, guk: “Bai, pilota da!,pilota handi bat da”. Eredu zuzena emandiogu, informazioa gehituz eta esaldi zu-zena osatuz, “gaizki esan duzu” esan ga-be.Askotan itsuarena eta gorrarena egin be-har izango dugu haurra hizkuntza erabil-tzera behartzeko.Beste estrategia bat isilaldiei eustea da,eta bi galdera jarraian ez egitea. Bestelahaurrak ez du jakingo zein galderarierantzun.Aholku horiei jarraituz gero, gutxiagoizango dira haur hezkuntzan hizkuntzaarazoak izango dituzten haurrak, esti-mulazio egokia funtsezkoa baita.

NOLA HITZ EGITENdute gure haurrek? Egungo 3-6 urte bitartekohaurrek lehenagokoek baino okerrago hitz egitenal dute? Eta guk nola hitz egiten diegu haurrei?Hizkuntza garatzen laguntzen al diegu?Ikus ditzagun hizkuntza garapen normalaren etapak.Haurrak 12 bat hilabete dituenean esan ohi du bere le-henengo hitza; baina 6 hilabeteko tartea ematen diogupausu hori emateko. Beraz, 18 hilabetetik aurrera hitzegiten hasten bada, berandu hasi dela esan dezakegu.Horrek, berez, ez du ezer esan nahi; baina ondoren hiz-kuntza arazoak izaten dituzten haurrak berandu hasiohi dira hitz egiten.Lehenengo hitzak: ama, aita, ura, eman, bota, kaka…

Hamabi hilabeterekin 10 hitz inguruesango ditu; baina askoz gehiago diraulertzen dituenak, 50 inguru. Hogei hila-bete betetzean nolabaiteko hitz eztandabat gertatzen da, eta bat-batean 160 hitzesatera iristen da.Agertzen diren lehenengo fonemakhauek dira: [p], [t], [k], [m]. 3-4 urterekinbarneratuta izan behar ditu horiek, etaahoskatzeko ere gai izan behar du; bestefonema batzuk, ordea --[s], [l], [r]--, be-randuago barneratzen ditu, 5-6 edo 7 ur-terekin hain zuzen.Esaldien egiturari dagokionez, 3 urterekinesaldi sinplea esateko gai izango da, adi-bidez: “zuk pilota bota”, nahiz eta aditzlaguntzailerik ez erabili. Bi urte eta erdire-kin aditz trinkoak esaten hasten dira(3.pertsonan eta singularrean): daki, dago,dauka.Hizkuntzaren garapen normala zein denjakin ostean, ikus dezagun helduon jarre-rak eta hizkerak nolakoa izan behar du-ten haurren hizkuntza behar bezala gara-tu dadin.Lehenik eta behin, elikadurari garrantzi

handia eman behar diogu; komenigarria da jaioberrieibularra ematea ahoko giharrak indartzeko; bi urtetik au-rrera ez da komeni txupetea erabiltzea; eta, zer esanikez, behatza ahoan sartzea edo antzekorik.Elikadura solidoa urte bat eta erdi dituenetik aurrera

L O G O P E D I A E T A

H A U R H I Z K U N T Z A ( 0 - 3 u r t e )

MÓNICA ZAPIRAIN

ekAAIINNAA

27 OOSSTTIIRRAALLAA

17:00etan Euskal jo-lasak umeentzat, Kulki tal-dearen eskutik, plazan. Ar-tzainen jolas eta jokoak egin-go dituzte. Honako txokoakantolatuko dira: txalaparta,esneontzi erutea, botxak, ha-rri jasoketa, kalika, pilota,zakulariak, ahari xirrista, ar-tzai jokoa eta etxoleta, astokulunka, gizon proba, ardimugikorra, txokoloak, tron-tza. 3 urtetik 12ra bitartekohaurrentzat zuzenduta dau-de jolas hauek. Bi ordukoiraupena izango du.••20:15ean Bai Euskarariekitaldia: Idiakaitz TxistulariTaldearen kalejira. 20:30eanBai Euskarari ziurtagirienbanaketa ekitaldia, plazan.Albolariak eta ondoren mo-dadutxoa.••22:00etan “Halaere” diskoaren aurkezpena eta emanaldia, Bainuetxean.

28 LLAARRUUNNBBAATTAA

20:15ean Amalda Txiki eta Parrokiko abesbatzaren kon-tzertua, parrokian.

uzTTAAIILLAA

04 OOSSTTIIRRAALLAA

22:00etan Musika Bandak eskainitako dantzaldia, plazan.

11 OOSSTTIIRRAALLAA

22:30ean Debako Goaz antzerki taldearen Kanika zuri-bel-tzak antzezlana, udaletxeko arkupetan. Kalean zehar hamaika milapertsona topa ditzakegu, hamaika mila istorio, hamaika mila bizi-tza. Bi mundu, ehunka begirada mundu batetik bestera begira,ehunka iritzi eta zenbaezinak diren ametsak, pertsona ahaztuak.Ez al duzu inoiz jolastu bizitzak asmatzera?

12LLAARRUUNNBBAATTAA

22:30ean Ruper Ordo-rikaren kontzertua, Iraetan.Sarrerak: aurrez, 5 euro;egunean bertan, 8 euro.Antolatzailea: Iraetako Au-zo Elkartea.

12--1133 AASSTTEEBBUURRUUAANN

Agiro mendi taldeakantolatuta Picos de Euro-para irteera asteburu pasa.Informazio gehiago kirol-degian.

18OOSSTTIIRRAALLAA

21:00etan afari-moka-dutxoa umeentzat, plazan.Norberak eraman beharkodu bokadiloa; Ekain Gura-so Elkarteak jarriko ditupostre, edari, mahaia etagainontzekoak. 22:00etanZinea Izarpean, umeentzat.

24OOSSTTIIRRAALLAA

Arratsaldeko 19:00eta-tik 21:00etara txaranga,plazan.

Au zoak ja ie tan

S ankr t i s toba lak NarrondonUztailaren 10, 11, 12 eta 13an

K armengo Amaren ja iak ArroabeanUztailaren 15, 16, 17, 18, 19, 20 eta 24an

Sant io San tanak Arroago ianUztailaren 24, 25, 26 eta 27an.

••Sabel dantza ikastaroa. Uztailaren 5 eta 6an,"Alima" gunearen inaugurazio gixa, estatu

mailan sabel dantzan dagoen maixurik oneneta-riko bat etorriko da, Laila Rangel, Zestoara inten-tsibo bat emateko.

a g e n -d a

91

BIDEAN:1 Cestona S.A. Gasolindegia2 Eskua Terapia Zentroa3 Estankoa4 Hotel Arocena5 Mari Carmen Zurutuza Botika6 Mendia Master Soinu7 MGS Mutua General de Seguros8 Talleres Lizarralde9 Zestoa Autoeskola

ZERBITZUA EUSKARAZ:10 Aditek Tratamientos Térmicos11 Egaiñazpi Kirolak12 Eizagirre Okindegia13 Elortza Mertzeria14 Lagun Aro Aholkularitza15 Jone Estetika16 Jose Mari Olaizola taxia17 Koiote Taberna18 Kutxa Zestoa19 Miantxa20 Mollergi Taberna21 Onenak Altzariak22 Potxolo Liburudenda23 Romana Okindegia24 San Juan Egoitza25 Ugarte Burdindegia26 Uztapide Taberna27 Miantxa Janaridenda

ZERBITZU eta LANA EUSKARAZ:28 Fati Taberna29 Koro Ileapaindegia 30 Lopene Harategia31 Uzkudun Harategia32 Zestoako Herri Ikastetxea33 Koro Ileapaindegia

2008an ere Bai Euskarari!!!