- 69 -

ARANTZAZU'TIK: YAKIN'larien billera

Bideak ikasiak baizituzten geienak, aur-ten ere emen bildu zitzaigun amabiko sail polita.Agorraren amabitik amalaurako epea zen gure kezkakagertzeko ta asmo berrien erruntzeko aukeratua.Ta beraz, epe Joria ta abe atsa izan dugu, edozeinaldetatik begiratu. Egia esan, billera egunak au-tatzeak ba-ditu berekin' zenbait korapillo ta kos-ka suerte. Ez dago deneri atsegin ematerik, batzH-ek dagonillean etq besteek agorrean nai izaki,Alabaiña, geienen iritziari edo bearrari men egift-ez, esati ditugun egun oriek begiz jo genituen ero-soentzat. Ala etorri zirea gizonki, itz eman zi|u-tenak. Araabi gazte sasoitsu ta asrao jario, gtirearteau A. Onaindia genuela. Tamalez beranduegi a-si giñan deiak bialtzen, lanaren geiegiak eskuak .lotzen zizkigun-da. Asti-eza bitzrteko ezin etor-,ri izan zuten, esate baterako, Loiola'ko Jesulagunaknak. Ezpai gabe ordea, gureen ondoan zenituztenzuek ere, adiskide gogorataok, zuen biotz suarrak.

Asiexan bildur giftan ez oto zitzaizki-gun Derio'ko apaizgaiak azalduko. Ez baigenu&nprakadunik begiztatzon amabiaren eguerdian. (Ba-zen etor etziteken beste prakadunik...) TTenakerrudun etzuten garaiz etortzerik izan amatrua»goizetik arte. Orduan, Onaindia ta biak atotsiaal izan genituen pozaren pozez. Eta bein bilduakbillera zabaldu genuen.

Obeto esan bear dut, billera asia zegoe-la aitortu bearko. Amabi arrataaldean asi ginan,izan ere, bailia eriek falta zirenezbcenak -YAKIN'larientzako alegia- erabililtuen. Zer zein egunetan izan zen, ordea, gerokouzten dnt, lekuan lekukoa ipiñiaz guztiak txukt*neraiaan aal ditzagun. ' "

Programan eaaten zen bezela, igazkoa-n-bille a aueri jokabide berri bat" ezarrl 6#ar gfrniela eskatu oraen zen. Erabafciak burutzeko bada,aurten zerbait berri eratu. nai izan dagu. Jakiña:asiera lan edo saio aiiek ez dire jator okituak ~%mzan oi. Eta bear bada gure billeraoaek ere izanzezaken andik edo emendik maketsen bat, alcatsrik".Deaa dela, egiñaz eta oartuaa W*«Ht8«a

- 70 -

dik aurten frantziskotarrok ukan genuen beste bil-lara bat| g£a «adik.xar^ate «ta «msta diogt* gureoAi toizia ta.g«irputza. Andiko ian bataruk izan di-tugu beraz, '. bide urratzaille, aietaz baliatu gera-la.

Arantzazu'n orain lautsu urte Euskaltzaindiaktzaindiak eratUrik egin zen biltzarrean aitonenbatek negarrari ekin ai . zion -entzun duda^ez-c nor-bait erderaz ari zelako euskera gai artarako ,"•,.trebe etzen ustea kari, Gare artean etzen negar.zo.tiñetan urtu zenik -ez noski easHkcerairekikobiotz-berarik etzelako- zio bexa izan arren. Q-rok nai dugu, bai, billera au euskera utsean izandedilla, baiña euskerazko'baiño tajuzko izateak.geiafeo eragiten gaitu. Orra bada, besterifc eziñe-an, ez dugula aurten euskerr ats«an s^gokitu. A±-rtzitik, idaroki bezela, batzuk erderaz entzun ge**nituen, leen aitatu dugan batzar ortaraico egiñak .izanik, andik artuak baiziren. r

Jomuga au aurkezta zigaten aurtengo*gu- •re billera onetarako programa atera zutenek: '

1.- Bskuarteatn ditagun lanak entzun eta ezta-baidakatu, ta

2,- Datozen urteetarako billera auen erakuntzazeatzki erabaki.

Nik uste dut Jomuga'au bete dela, etabete ezeze gaiñez eragin ere: bai, ag4tz. Urrenezurren ikusiko ditugu betekizun eta ;asaioakj asmousteletan geldituko\&z difen'itxaropidean, noski.

Billera gaiak;

Ez dut uste mintzaldiak izan geñituenera berean ezartzea garrantzi apartekoa dez=ake-nik. Ala ta guztiz aal dudana egingo diit zuzeneta zeatz -laburpenari,begira- jakingarrienak &B;aazteko. ,

BilXera egunetako leejaengoan, arratseaa-,A. Omaetxebarria'ri eatztm geaion: "'Easkera i"kasi bearra". Zabal eta saften -eta luze- aritdzitzaigun "bear11 onen zergatikoak eta nundikoaktolesgetzen. Ba-zen an iru arrazoi mueta gutxie-nez. Eta au, eskolastika ' tarrieerra :b&re lanetik aie-natu nai omen zuela ta guztl, alajaiñetan. Bes- 'talde, Euskal-erri'tik irtenliz; Congo'tik eta Txt-Txinatik zear eraman gintuan Mongolia'n utzi arte,

- 71 -

sa 1 %oka l<t±jf±k Jfy&gm&mnvun. Sra .tradiae'aarea - presa-ka Itolllf;*̂ (SiM̂ ar..Baxaa JBB*> pozik^ entzun genion-ez berberaapi; ̂bere orde «̂|jp3ei»̂ Hiagnet0foiioar±baizifc, Lafitte'ri bazelaxeT ©spupozik, nolztenkaparre-algara bat aurtikiz-eta. Baifia billera artanarnasartu genuen etxe giroaxi Jarraiki, oraindlkere txantxetan jarduteko prest baigaude gu...

Ondoren ibillalditxo bat, giro bustiazen arren. Eta oraindik eldu etzirenek batere ga-be kausitu etzitezen oneratzean, programan gaztia—turiko. diaposotiba-zinetaa ikusi genuexi. ondorexi.Pitxiena auxe gertatuko zitzaiguh blllera onetan;pitxiena ta jatorrena, garrantzitsuena ta onena -berdin ez direla... Ta bukatzean plztu.zen berri-keta ixil-eraziz Ariatza'ko arretxtndorraren lo-bak A. Garaialde'rena irakurrl zigun,•euskeraz:" Buskera erri azietan". Saio au A. Astigarraga'renaren ordez irakurri ziguten,r iragarria bidega-tu zela raedip. A. Garaialde Arrasate edo Mondragoendabillela, an. ikusi ta oartuak- jattiki zizkigan.. ,. ,Ernagarria lana, erri azi orietan ari baita euske-raren erio-bizi gudua amorru goriexiean aspaldi o-netan.

Amairu ura...

Araairu goizeko lenengo eginkizana Lafittete'ren itzak edatea. Bai, raoteilXak, edatea, tamoskorrak ardo goxoa baiño gogotiago gaiñera. Es-kuara goxo-goxoan bere "Herria"-ren berri emanaisgun. Begi-belarri, belarri uts geunden oro, itz : .;bakar bat, liparrik ere gal etzekigun. Alkar-isskje-:tarik xaraurrenean erradio ta euskal liburuen.pagancari zor zaien eta diegun arretari baruzmintza giñan. Tamalez, oraindiokoan ez da errezaezer «rabakitzerifc, Baiña egingo al da zerbait.

Zuetariko zenbaitek erantzua duzuterars-paldi batean igorri zitzaizuen "Iritzi-billa"? . oat*ri zieri? Ba, oietaz mintza zitzaigun gero Kepa' •Enbeita lankaina. Baiña jmetzaz berak esatren diz-zue bearrekoak. .

Ez giñan asarre Yakinlariok. A. Onaindiagurekin genuen, goianago esan dudan.bezela. MJJUfcaUta milla esker ema.ten dizkiot denon.±2enean; b:dbsk-.f«a«biotzetik, biotzaren biotzeHBir^rk. Selentsueno* oar-duantxe ikusten genuen, ausaz, leenengo aldiz. 'Be-

- 72 -

rari eskatutako lana -"Apaiza ta euskera"- bizkai-era ed-eiureaai eman; zigun, berak oi duen lez.

Billera gaiak:

• "Gogapena gutxi batzuen gaitz berezi b«tduzu, eta gizartean edatuko halita-tapustez eEakar-riko luke gizadi osoaren azkena", ictatzi zuen A-Anatole France'k. Gu, berriz, gaitz orri urbiltzeaonuragarriago zaigulakoan gaude. Programak zion:"Gure billera onek frutu uraotuak emaa ditzan, ar-ren eskatzen dizuegu: ausxiar itzazue emen aurkez-rten ditugun gai auek. . ." Aurten goiz esnatu gera,,eta oraintxetik Jtiai izan ditugu datorren billera-»rako gaiak izendatu. Geiena egiña dugu, ziur jakinarte argitara ez baditake ere. Ondo ausnartuak e-gongo al dire, benaz.

Euskal itzak:

Bexriz ori?, esango du norbaitek. Ta zer-nai duzu bada, itzik gabe idaztea ala? Igaz bel-o-txo ibilli zirelakoan nago. Aurten, ^eskarmentugabeko gazteak ba-dijoaz eskarmentu pixka bat lor-tzen, nunbait- etzen iñor ain gai sasian eskuaksartzen oldartu. Denok genekien alperrikakoa li-tzekela. Orregatik, bide-nabar ikututxoren bat e- .gin baz.itzaion ere, ezer gutxi. Eta ala obeto."Iritzi-billa"-n nor den batek onetaii xdazleak be-rak bear lukela maixu erautzun zigun, eta ni ereortantxe nago. • • •>

Utz ditzagun auzi-mauzi kailluskak, etagoazen mamira: to be or not to be'ren artean lee-nengoa auta'tu ta. eutsi, .alegia. Izan, beintzatl

YAKINTXO kali?

Gizonak zerbait egiten duenean zerbaite-gatik egin oi du. Arabera, "Yakintxo" sortu zuenbikllerak beste ainbeste egingo zuen, antza. Yakin-txo gaixoari, alabaiiia, zergatik edo zertarako i-zanak alde egin dio gaurko gaar negargarri onptan..Yakintxo ez da bizi. Zugaitzak neguafl bezela loartu zuen, eta orain ezin dugu iratzarri. Alperrikatxurtzen dlzkiogu zuztar 'ijrrg.ai'KiBikj' alperrik dei - .egiten. Bein asi ezkero ezlitzakB on berrizleen-jgora itzultzea. Zergatik, ba, geuk Yakintxo kali,

- .73 -

akabatu? Laguntzea, ez badiguzate, idazten ez ba-diguzute, berea^: egin, duJ

. Billeran onetzaz ere mintzatu giiian.Iriork ez genuen.ljerriz izicutatu dediñik- nai. Bai-ña ala buarko du gertatu, orain artean bezela,iñork laguntzarik bialtzen ez badigu. Esan lite-ke, izan ere, Orixe aundia dugula laguntzailleia bakarra. Berari ere eskerriii sutsuenak eta ......egiatienak lerro zimel oen bitartez. BaiñabesTteok, nun zaituztegu? Nuxi etzin zatzaizkigute?—Eztuzute entzuten Yakintxo aurraren azken arnasestua? Laguntza urribizian gera: arren, idatzi,lagundu. /•'

Billerak mardultzen

Nire uste maketsean, billera cmetatikirten duen garrantzitsuena, eta ondorioetan atr»̂ .ratsena, Intxausti'k maira bota zituen enbido^ta-»tik sortu zen. Joseba'k enbido franko bota bast»Baiña... Zer baiña, gero? Baita guk jaso eftt,.Lendabizikoz igazko asmo bati betekiztm enaa. iial-rik agertu zitzaigun. Alegia, billerak beste 'Mdtnbatzuetatik abiatzen saiatu bear genulcela. Ta... one-tarako erreglamendu bat antolatzea ez legok^la,ain gaizki ere, noski. Leenengo ;eguneafl itaturriegin zigun bere aldetik gertua zeukeana, eta ba-tere kritlkatro: gabe jaiki giñan. Urreni« eguH«auabeste ainbeste, eta mai gaiñea&, utzi zituen b«»«ipapelak. Amairu arratsaldean ukangenaen azkenekaaerreglamenduari zegokion billera. Bakoitzak.:

iritzia ekuruki azaldu osteaxi artxkalo batzuk'etsiak eta beste batzuk berriz ikustekautzituen'. Ta dena burutua utzi gejuiea amalau.gai.zeao.Erreglaraendu edo araudi- onetatik zeabait artdkuiu..suerte ementxe aitatu nai nituzke.

Adibldez, Yakin'ek lortzen- duen lagaatzaadiñona ez den ezkero erabaki au artazen:"Yakin'ek bere batzarkideer± laguntza.a» eskai.tzeja die:a) Apaizaktber'en bizi-toki ingurufco. eusfcal

ak beintzat zuzejadaritisajpa feiai4a«»*Jketa, euskal itzaldi, antzerkl saioj tratr.

b) Apaizgaitegi ta erlijioso etxeak lagufltcfcau eskeintzen dute oraiu asteadugoa urtexa-ko ((1960-61)j

Beneditarrak. 5 lanLaterandarrak.. 3 "Karmeldarrak. 6 *Pasiotarrak, . . . . . . . . . . 6 "Prantziskotarrak 6 "Sakramentinoak. . 6 "

Guzira: 32 lan

Lan auek abenduaren, epaillaren, etadagonillaren 25'rako bialduko dire Arantzazu'ra.Ale bakoitzeko biña (sei aginduak) edo bana lanbialiko dituzte.

Erabaki au urtero alda diteke"

Beste erabaki eder bat zazpigarrena da:"Apaiz, apaizgai ta erlijiosoak ezezik arritar 'batzuek ere batzarkide izan ditezke". (Erritarre-ri eskari bat argiiig&tl-ljjfr4fek^iLti»L£^B^diiAaaBK>M<MH

Eta amargarrena beste denak baiño area-go:

10'gn. er.: Billera bakoitzeko gaia aurrekobatzarrean izendatuko da". Ikustexi zaitut erdei-ña irri niuzin batek aurpegia zimurtzen dizula,"zer dek ba ori"? esaten, zere artean. Nik, ala»

re, oni deritzaf' aurton betegarriena. Ikus deza-gun.

Bezperatik esan zen bakoitzak-pentsa ze-zala zer nolakoak izan zitezken urrengo billerara-ko gaiak. Ona emen zurkeztu zireaak; Gorputz MistikoatiKoa, ,bere alde guztietatik elduaz: Eliza, gi- .zartea ta glzona, teologiarea, Eskritura Santuareaeta Elizaren irakaspenak lagun-direl'a. Europa berriaria ta Europa-zaleen asmoak, Filosofia-kondaira,Ekumenismua , Euskal-jakintzat Filosofi-saioak,Eliza. Au ikusirik ezin kexu egon gaitezke. Ke-meiiak eta ausardia bederen odola bezain geure dl-tugula nabariaz. Zein baiño zein jakingarriagodire guztiak, batzuk apaizkeri edo kandela-lurrtuiadariotela diruditeii arren. Ez, orixe'. Eta ez;du -orrek arritj?;ekorik, erritaz eta konbentuetako, ezbaigera Jt>i muturretan aurkitzen gure pentsaeran,alkarrengadik agitz urbil baiño. Denok ditugukezka ta min berdiñak. Erabilll liteke Gorputz-,Mistikoa gaia txairu ta errex eta interesgarri.Eta baita Europa'tzazkoa sermoi bat baiño lorra-goa. . -

- 15 -

Biziki mintzatu zen jendea. Ta Filosofi-kondaira gelaitu zeja garaille. Aux«,bada, nai ge-nuke tajutu datorren. billerarakot antatiiiako taerdi-aroko filosoiia euskeraz eman. Onetarako er-dibitu egin genuen filosofiaren kondaira, eta le-enengo erdia beste amabi zatitan partitu. Direlakoatal auek, berriz, etxe 4do notiñeri banatu dizki-egu, datorren urtean lanak oro bukatuak izango di-tuzten itxaropidean.

Orainokoan ez dezakegu banaketa au argi-tara, arras onestekea dagoenez. Baiña esan litekeegiña izango dela, itza eman dugunez. Itz eraanaez betetzea Jainkoari lepoa moztea laixi dela en-tzun dut noizpait. Tira, ba...

"Lanen luzeera 20'tlk 50'ra orrialdera-koa izan liteke. Eta onela moduz eskema nagusiena:

1) Bizitza: idazlearena edo eskolarena:gizarte-giro, t. a.

2) Idazkiak. w " ' ' " " " " * • -•-•'"" - • -.•.•-••—- ••• •• .,:,

3) Filosofia: aal dela lan au filosofi zatieidagokienee atalduko da: Logika,Kritika, Metafisika, Teodizea tab.Baiña onela egin diteken edo ezbakoitzak ikusi bearko du'!.

Ez dezagun aaz erabakiekin ari giñala,amaseigarrenean beste au dio—"ta: Billera auetakolanak YAKIN'en Zuzendaritzaren eskuetan gelditukodire, derizkionerako balia d^din".

Eta ez dago esan bearrik, ez dela suta-ra jaurtitzeko izango...

Prakadunak apirian:Zerbait esangarri duen nornaik du orain

Yakin'eko atea irikia. la prakadunen laguntzareKinsakristi usai pixka bat garbitzen diogan, Bat ager-tu da, Mikel Lasa,- Ez tugu besterik nai: asko aaal-tzea. Atozte zuek ere, bildurrik gabe. Ez baagerggu, batzuk ala uste arren, eguna ausnarrean pssa-tzen dugun abere beltzak; salmu ausnartzen bizit^aeio dugunak. Jaiki, mutillak!

Azurmendi'tar JoseArantzazu'koa