66. zenbakia (2007ko azaroa)

aarrttzzaappee66. zenbakia - 2007ko azaroa

] ARTZAPE HITZAKO BLOGARI]HAURREN EGUNA]

GE

TAR

IAR

RO

NT

OP

AG

UN

EA

Ordu murrizketaSoin Heziketan

BEHOBIA-DONOSTIA

]]5/Inkesta: Euskaraz hitz egiteko ohiturarik bai?

]]6-7/Getarian zer berri?

Artzape HITZAko blogariHaurren Eguna

]]8-11/Elkarrizketa:

Soin Heziketan ordu murrizketa]]12-13/Argazkien Txokoa:

San Martin Jaiak]]14-15/Erreportajea: Behobia-Donostia

]]17/ELAN-EUSKADI

]]19/Elkarrizketa:

New Yorkeko maratoia]]23/Akordatzen: Eskama futbol taldea

artzape66. zenbakia

2007ko azaroa

Santa Luzi: gaua moztu eta eguna hazi.

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, JosuneUrresti, Kepa Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien, Beñat Gereka,Mikel Mugika [kolaboratzaileak] Nika Lertxundi [maketazio berria] Vicente Dávila [argazkiak]

Artzape [publizitatea] Artzape [inprimaketa] Gertu [tirada] 1.150 ale[lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2007ko azaroa artzape-3

Gure Txeru Elkartea

Aparkalekuak eta motoak

otxea kalean aparkatzea konplikatuaeta zaila izaten da askotan; segun eta zeordutan are gehiago. Beraz, garajeadutenei gogorarazi, beste batzuek ezdaukagula, eta garajean egon beharluketen kotxeak kalean utzita, zailagogertatzen zaigula aparkatzea.

Baina egoera gehiago konplikatzen damotoak aparkatzen dituztenean kotxe-entzat jarritako lekuetan... Aparkale-kuak egon badaude ba motoentzat... Etaaskok gainera lekua ere bai garajeanmotorrarentzat. Aparkaleku gehiagobehar dela motoentzat? Ba, eskatu, bainaez kendu lekua kotxea utzi behar dugu-noi.

Bukatzeko, beste baterako utziko dutmotor jakin batzuek, batik bat udan etagaueko orduetan ateratzen duten zaratajasangaitz horren inguruko kontua...Hartu al da neurririk horren inguruanedo ba al dago asmorik? Dagokienei.

Agustin Ezenarro

4-artzape @topagunea.com

gutunak]

KULTURA SAILAK DIRUZ LAGUNDUTAKO HEDABIDEA

Beste bat gehiago

skailera mekanikoak inauguratu etamartxan jarri dituzte. Herritarrengehiengoak etekina aterako dion “aurre-rapen teknologikoa” abian da getariarnahiz kanpotarrentzat. Asko izangogara, goiko aldera igo behar eta aukerahau hartuko dugunak. Arazo fisikorik ezeta “arin” sentitzen garen guztiontzat,eskailera hauek Balentziaga kaleraizerdi ttantta bat bera bota gabe igotzekomodu erakargarri eta komodoa izangodira.

Nire eguneroko bizitzak/lanak halabehartzen didalako edota gaiaren ingu-ruan informazioa maneiatzen dudalako,kezkatzekoak eta amorratzekoak direnhainbat iritzi eta erabakiren aurrean aur-kitzen garela uste dut, ordea.

Alde zaharra eta berria elkartze asmoz“aurrerapen teknologikoei” etekinaatera behar zitzaiela uka ezinekoa da.Beste hainbat herrik egin duten bezalaGetariak ere, herritarron egunerokotasu-nean erraztasunak bilatze aldera, XXI.mendeak eskaintzen dituen aurrerape-netaz baliatu beharra zeukan.

Baina eskailera mekanikoak al zirenguztion irisgarritasuna bermatuko luke-ten alternatiba bakarra? Ekonomikoena?

Eraikuntzari onarpen ofiziala emanbaino lehenago, gai honen inguruanelbarrituen elkarteko kideen iritzia zuze-nean ezagutzeko aukera egon zen Uda-leko Ongizate batzordean. Bertaratutakoadituek adierazitakoa zera izan zen:Eskailera mekanikoek ez zutela irisgarri-

tasuna bermatzen eta gizartearentzatoro har, egokiagoak eta ekonomikoa-goak ziren alternatiba errealak existitzenzirela, adibidez, igogailuak.

Azkenean erakunde publikoek, ezta-baida, azterketa objektiborako eskaeraeta elbarrituen elkarteko kideen iritziabaztertuz, herritarronak ziren1.250.000€ (ahaztu gabe diruaren zatigarrantzitsu bat deposito zaharreko lurpublikoak etxe libreen eraikuntzarabideratuz lortuko dela) gastatzea era-baki zuten, eskailera mekanikoak erai-kiz. Hori bai, etorkizunerako guztionirisgarritasuna bermatuko duten igogai-luen aukera aurrikusiz eta irekiz. Etaberaz, milaka euro publiko gehiagoxahutzeari nolabaiteko onarpena ema-nez.

Ea etorkizunean erakunde publikoekerabiltzen dituzten sosa publikoak guz-tion beharrak betetzeko zuzentzendiren, beti ere behar gehien dituzten per-tsonei (zaharrak, gurpildun aulkietandaudenak...) lehentasuna emanez. Guz-tiok erabili ahal ditugun alternatiba mer-keago eta egokiagoak existitzen dira!

Lurdes Alkorta Barrena

Zure gutuna Artzapen argitaratzea nahibaduzu, Txeruko postontzian utzi, Eskualtxetaraekarri edo [email protected] helbiderabidali zure izen-abizenekin. Gutunak gehienez200 hitz izan beharko ditu eta luzeagoak direnakmozteko eskubidea izango du Artzapek. Ez dugutestu iraingarririk onartuko eta Artzapek ez dubere gain hartuko argitaratzen diren iritziengaineko erantzukizunik.

E K

Berdintasun haziak

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]


Euskaraz dakienarekin euskarazhitz egin ohi al duzu? Edo etahaurrengana zuzentzeko soilikerabili eta ondoren helduenartean gaztelaniara jotzeko ohi-tura al duzu?

Umeekin euskaraz hitz egiten dugu, baina etxean helduen arteangutxiago jotzen dugu euskarara, gaztelerara erortzen baikara. Izanere, etxean amona erdalduna dugu eta horrek ere eragina duerdara erabiltzeko tendentzian

Euskaraz dakigunon artean beti euskara erabiltzen dugu elkarkomunikatzeko, bai lagunartean baita etxean ere. Beraz, ez duguerdarara jotzeko ohiturarik.

Manu Irureta

Umeekin euskaraz egiten dugu ia dena, eta helduekin ere norma-lean euskara erabiltzen dugu gure harremanetan.

Koldobike Urresti

Ibon Iribar

Besteak baldin badaki eta ongi dominatzen badu, nik beti erabil-tzen dut euskara, heldu nahiz umeekin, etxean nahiz kalean.

Sebastian Andreano

Nire kasuan, orokorrean euskaraz hitz egiten dut ia beti lagunartean, etxeannahiz haurrekin. Kontrako kasuren bat aipatzekotan, lantokikoa da bakarrene-tarikoa. Bertako langile zarauztar batzuek euskaraz badakite, baina kosta egi-ten zaie hitz egitea eta ondorioz gaztelaniaz jarduten dira euren artean. Horrekeraginda, eurekin hitz egiteko neuk ere erdara erabiltzen dut, dagoeneko ohi-tura bihurtuz aipatutako langileekin gaztelaniaren bidez komunikatzea.

Xabier Urdangarin

Haurrekin euskaraz egiten dugu erabat. Helduen artean berriz,elkartzen garenon arabera, batzuetan badugu erdarara jotzeko

tendentzia. Hala eta guztiz ere, Getarian beti euskaraz erabiltzen dut.

Ixio Unanue

Aitor Irigoien

Artzapetik begira

Guretzat izen ahoskaitz samarra duenez,konfiantzan “Etoo” deitzen diogu, futbo-lariarekin duen antzekotasuna dela eta.Jaiotzaz senegaldarra, bizimodu duinbaten bila bere herria atzean utzita, azkenurteotan Lekeition bizi da. Astean behinbisitatu ohi du Getaria, herritarroi CD,DVD, kamisetak,... eskaintzeko. Duela seiurte ezagutu genuen eta hamaika istorio,anekdota bizi izan ditugu ordutik lagunalai eta umil honekin, azkena bere leki-txar euskara hizkera itxia zela eta hirugetariar berari ulertu ezinean ibili ginene-koa: harrigarria eta pozgarria aldi berean.

Berarekin oroitu nintzen portuankorrika nenbilela: Juxtu “Etoo”ri erosi-tako Senegaldar selekzioaren kamisetaneraman jantzita, norbait ni agurtu etaanimatzen hasi zenean. Etoo bezala, sal-tzaile senegaldar bat zen, soinean Euskalselekzioaren ofizialtasunaren aldekokamisetarekin. Geroxeago berriz topoegin eta barre txikiz agurtu ginen berriro:Senegaleko kamisetadun getariarra etaEuskal selekzioren aldeko senegaldarra,bizitzaren ironiak, kasualitateak... Hainurruneko bi pertsona, bizimodu zeharodesberdinekin, hain puntu txikian zorizelkartuta, zerbaitek lotuko balitu bezala.Ez zela zaila elkar aurkitu eta errespeta-tzea pentsatu nuen nerekiko. Etxerabidean ordea, bus geltokiko esbastikanazi higuingarriak ikustean amorruanagusitu eta aurreko argitasun denailundu zitzaidan: Zerk banatzen gaitu?Zerk bultzatu elkar gorrotatu, zapaldueta hil nahi izatera? Zein da hori eragitendigun indar misteriotsua? Nola eginaurre?

Batzen gaituzten alderdiei garrantziaeman eta desberdintasunak (azalarenkolore, ohitura, erlijio) errespetatzetik hasgintezke; gurea defendatuz eta gainon-tzekoengandik ikasi eta aberastuz. Azkenfinean, lur zati zabal, handiegian elkarulertu eta lagundu beste erremediorik ezdugun puntu txiki soilak besterik ez garadenok.

Elkartasuna, berdintasuna, etorkizunavs arrazakeria, zapalkuntza, iragana;elkarbizitza ala sarraskia. Gu omen garaetorkizunaren idazle, baina beldur naizgerra eta liskarrak beharrezko zaizkienegungo diktadoreek, ohi bezala, bigarrenaukera ez ote diguten inposatuko.

Nahiz eta giroak gehiegi ez lagundu, Getariako musikariek euren eguna ospatuzuten joan den azaroaren 22an. Festa trikitilarien kalejira alai batekin hasi zuten, etajarraian, txokolate gozoa dastatzeko aukera izan zen udaletxe azpian (egiten zuengiroarekin, ederki sartzen zen!). Horiek amaituta, Gazte Alai Txistulari taldeak kaleakalaitu zituen, eta ondoren, bandak plaza berduran jo behar izan zuen eguraldi txarrazela eta.

Santa Zezili eguna,belarrien gozamena


] getarian zer berri?

Lormendiko

eskailerak martxan 1.250.000 euro kostatu diren eskailerakdagoeneko martxan dira joan den azaroa-ren 10az geroztik; eskailera horiek eguneroizango dira martxan 07:00etatik 23:00etara.Horrez gain, 2010 urteari begira, Erruerakaleraino iritsiko diren eskailerak jartzekobigarren fasea prestatzen hasiak dira dago-eneko, eta zati horrek 1.000.000€ kostuaizango duela aurreikusten da. Bestalde,Udalak bi igogailu egin nahi ditu, irisgarri-tasuna bermatu ahal izateko: bata, JoseAntonio Agirre plazatik Krisketaneko Itu-rrigaina kaleraino, eta bestea, KrisketanekoIturrigaina kaletik hasi eta Balentziagakaleraino.

Euskararen

Nazioarteko EgunaAbenduaren 3an Euskararen Nazioar-teko Eguna ospatuko da, eta hori delaeta, bai Udalak (ikus agendan) baitaIturzaeta Eskolak ere, hainbat ekintzaantolatu dituzte. Iturzaeta Herri Esko-lak, adibidez, herriko plazan egingo duprestatu duten ekitaldia eguerdiko12:00etan (eguraldi txarra eginez gero,eskolako atarian egingo litzateke).

Haurren Eguna

Eskailerak inaguratu ziren unea.Jende ugari bildu zen kiroldegian afaltzera.Karaokean abesten oholtza gainean.

Haurren Udal Komisioa alkatearekin.

Trikitilariak kale Nagusian barrena. Txokolate goxoaren irrikaz.

Azaroko azken asteburuan ospatu zenHaurren Eguna. Festa larunbatean hasizen: arratsaldean, ipuin kontalaria, judoerakusketa eta buruhandiak izan ziren;gauean, kiroldegian elkartu, afaldu etaEuskal Karaokean haurrek barnean dara-maten artista sena erakutsi zuten. Igan-dean, aldiz, alkatearen pregoia eta hau-rren mezaren ostean, frontoian eta plazanhainbat joko izan ziren haurren gozame-nerako. Aurten, Irantzu BerasaluzeAlkate Txikiarekin batera, Irati Idiake-zek, Intza Gurrutxagak, Urtzi Otamen-dik, Ximon Arangurenek eta Ibai Iriba-rrek osatu zuten haurren Udal Komisioa.

Aurreko alearekin batera Udalarengutuna helarazi genizuen. Bertan, herri-tarron laguntza eskatzen zen, bakoitzaketxean jasota eduki ditzakeen argazkiedo dokumetu zaharrak Udalaren eskujartzeko (kopia ateratzeko), udal-artxibohistorikoa neurri batean berreskuratuahal izateko.

Honi jarraipena emanez, lerro hauenbidez jendea animatu nahi dugu denonartean proiektu hau aurrera ateratzeko.Udala prest legoke, norbaitek materialaudaletxera eramaterik izango ez balu,bakoitzaren etxera bila joateko.Aldez aurretik eskerrik asko denoi.

Udalaren oharra

Argazkia: A. Manzisidor


Europako Batasunak lehortea eta ur kude-aketa sartu ditu agenda politikoan. Lehor-tearen eta ur-kudeaketa txarren ondorioenaurka hasiko da. Bi arazo hauek azkeneko30 urteetan 100.000 milioi euroko kalteaksortu dituzte. Europa hegoaldeko herriek (euri falta, beroaldiak, lehorteak eta sute gehienak izandituztenak) lortu dute 2005. urtetik eska-tzen zutena: EBko kideek akordio bat izen-petzea lehortea eta ur-kudeaketa bertakoerabaki politikoetan sartuz. Horrekin lortudute azpimarratzea sortzen zuten kostuekonomikoa. Onartu dute 2003. urteko lehorteak 100milioi pertsona baino gehiagori ukitu ziola,hau da, Europako Batasunaren heren bati.Ur baliagarrien falta sortu da ur-kudeaketatxarragatik eta zenbait konponbide plante-atzen ditu, hala nola filtrazioak direla etagaltzen dena murriztea, arazo honetazgizartea kontzientziatzeko kanpaina hezi-tzaileak bultzatzea.Beste helburuetako bat da itsasertza erre-kuperatzea, besteak beste itsas lur jabaripublikoan dauden eraikinak eraitsiz.

Klima aldaketaNazioartean egindako inkesta baten ara-bera, biztanleria prest dago gehiagoordaintzera klima aldaketa galarazteko,ohiturak aldatuz CO2 isurketak murriz-teko. Jende asko prest dago kontu handia-goak ordaintzeko sakrifizio pertsonalakegitea horren helburua klima aldaketamurriztea baldin bada . Inkesta horren arabera partehartzaileen %83k uste du beharrezkoa dela ohiturak etabizi estiloa aldatzea karbono dioxido(CO2) isurketak jaisteko. Gas honek sor-tzen du negutegi efektua atmosferan,munduaren beroketa eragiten duena.Galdekatutakoen % 61k onartu zuen ener-gia aurrezteko eta karbono dioxidoarenisurketa murrizteko beharrezkoa delaenergiaren prezioa igotzea, erabilitakoenergia erregai fosilak erretzean sortutakoCO2aren isurketa gehiena eragiten baitu:petrolioa, elektrizitatea, ikatza edo gasnaturala.

Informazioa gehiago:Tel.: 943 [email protected]

] bi hitzetan

Herrerieta kaleko lanak abian diraUr garbiak eta zikinak bereiztukodituzten bi hodi jarriko dira Elkanojatetxe paretik hasita, Done Jakue bideabaino zertxobait gorago arte; horrezgain, beste lan batzuk ere egingo dira:errepidea asfaltatu, zebrabideak goratu,espaloietan baldosa berriak jarri, zaborontzi guztiak lur azpian ezarri eta Gaz-tetape hondartzara eramaten duenbehatokia txukundu. Hiritartze lanhorien aurrekontua 750.000 eurokoaizango dela aurreikusten da, baina zer-bait igo daiteke, Taxco Tabernarenaurreko plazan eta Merke dendarenaurreko plazan zaharberritze lanak eginnahi baitira. Aurrekontu horren erdiaIndaux enpresak jarriko du, eta besteerdia, Udalak, Aldundiak eta UrPatzuergoak. Lan horietaz guztietazAmenabar arduratuko da.

Artzape, HITZAko blogariGetariako Artzape herri aldizkaria HITZAko blogari egin da; bertan, albisteak,aldizkariaren inguruko kontuak, berreskuratutako erreportaje eta elkarrizketak,zenbaki berrien aurrerapena, eta beste hainbat kontu, orain gertuago izango dira. Artzapetarra izan nahi baduzu eta animatzen bazara, bidali nahi [email protected] helbide elektronikora eta guk argitaratuko ditugu on-line:notizia frexko-frexkoak, idatziak, argazkiak, gutunak, azken albisteak, kexak, ira-dokizunak, gogoetak, iritzi artikuluak eta abar luze bat. ZUK NAHI DUZUNA!

Artzape blogari den helbidea ondoko hau duzue: http://www.urola-kostakohi-tza.info/blogak/artzape.

Lehortea eta

ur-kudeaketa EBn

Blogaren helbidea: http://www.urola-kostakohitza.info/blogak/artzape

Elkano parean zulatzen hasita.

Duela gutxi, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak datorren ikasturtetik aurrera EAEkoikastetxe guztietan ezarriko den curriculumaren zirriborroa kaleratu berri du; zirriborro horretan, Soin Heziketaridagozkion orduak murriztuko dira, astean ordu eta erdirekin geldituz; horrek guztiak Lehen eta Bigarren Hez-kuntzako ikasleei eragiten die zalantzarik gabe (%40 eta %37ko murrizketa hurrenez hurren)): ariketa fisikoa etakirola egiteko aukera murriztuta geratuko zaie, baina baita kirolari esker jasotzen diren beste hainbat ikasbide etabalio (errespetua, kooperazioa, arauen errespetua… ) kaltetuak geratuko dira.

Hori dela eta, kirolarekin zerikusia duten hainbat lagunengana jo dugu dekretu horri buruzko iritzia jaso nahian:


Amaia Iribar] elkarrizketa

ORDU MURRIZKETAK DIRELA ETA, SOINHEZIKETA KOLOKAN

Zer iritzi duzu Eusko Jaurlaritzak hartutako erabakiari buruz?Oraindik zirriborroa besterik ez da, baina dudarik gabe guz-tion kalterako izango da, batez ere ikasleen kalterako. Garaibatean ordu bete ematen zen, gero bi ordura pasa zen etagaur egun bi ordu eta erdi ematen dira; erabaki horrekinberriro lehengo modura bueltatzen gara, astean ordu eta erdibakarrik. Nire ustez azken urteetan espektatiba batzuk izandira: irakasle, ikasle eta gurasoei astean bi ordu eta erdikoklaseak izango zirela agindu zaie, seriotasunarekin eta gai-nera magisteritzan espezializatuko irakasleekin; orain arteanhala izan da, baina hori guztia aldatuz gero, emandakoespektatibak hutsean geratuko dira.

Zure ustetan zergatik da garrantzitsua kirola egitea?Mugimendua beharrezkoa da: gaur egun edozein lekutarakotxez joaten gara, ohiturak aldatu behar dira. Haurrei kirolaegiteko motibazioa eskolatik sor daiteke, baita gurasoengan-dik edo eta beraiengandik ere. Guri helburu batzuk eskatzendizkigute, baina horiek betetzeko ordu minimo batzuk ema-tea beharrezkoa da. Europan, adibidez, hemen baino ordugehiago ematen dituzte.

Beste esparru batzuen artean, garbitasuna ere lantzenduzue, ezta?Bai, hala da; bi ordu jarraian emanez gero, higienitatea sartubehar da: kirola egin eta gero dutxatu beharraren ohiturasartu behar zaie ikasleei, baina klaseak ordu eta erdikoakbakarrik baldin badira, ezinezkoa izango da.

Zein izan da jendearen harrera?Informazioa ondo zabaldu eta zabaltzen ari da: kalean, irra-tian, eskolan... Dagoeneko sinadura ugari bildu da. Oro harguztiek ikusten dute arazoa izango dela.

Zerbait lortuko denaren esperantza ba al daukazu?Nik usten dut mugimendu guzti horrekin aldaketak sortukodirela, hala espero dut.

Azken erabakia ordea eskolaren esku geratzen da, ezta?Bai, baina hori aurrera eramatea zaila da.

Zer iritzi duzu ordu murrizketari buruz?Gaizki iruditzen zait, hemen lau urtetik aurrera kirola etengabe bultzatzen dugu:garrantzitsuena umeak ikasi dezala kirolarekin zenbat gauza lortzen diren: batetik,adin horietan hain garrantzitsuak izaten diren harreman sozialak lantzen dira, psi-komotrizitatea, espresio korporala, garbitasuna... ; niretzat kirolak adin horretanikaragarrizko garrantzia dauka. Beraz, horregatik guztiagatik zirriborro horrekaipatzen duen ordu murrizketa horren aurka nago.

Karlos Valderrey de Lera ITURZAETA ESKOLAKO SOIN HEZIKETAKO IRAKASLEA

Jose Ignazio Atorrasagasti (Pana)GETARIAKO KIROLDEGIKO ARDURADUNA


] elkarrizketa]Soin Heziketa

Zer iritzi duzu ordu murrizketari buruz? Eta hain zuzensoinketari kentzeaz ?Astakeria iruditzen zait. Euskal Curriculum Berrian ia %40murrizten da Soinketari dagokion ordu kopurua LHn, eta%37 DBHn. Hala ere, legeak murrizten badu ere, badagooraindik zer egina eskolak, gurasoak, irakasleak hala nahiizanez gero. Alegia, Currikulum berriarekin, 4-5 ordu geldi-tzen dira zentroak berak kudeatzeko zein arlori eman (soin-ketari, matei, hizkuntzari, gizarteri,…). Beste kontu bat da,ordu kopuru hori zertara bideratzen den.

Eta ordu hori beste ikasgai bati emateaz, zer?Orain, gutxieneko ordu kopurua 2 eta erdikoa da. Eta emangehienez 2 eta erdi ematen dira, nahiz posible izan 3-4 ema-tea. Borondate falta badago zentroetan bertan ere soinketaorduak asko ez daitezen izan. Barne borrokak egon daitezkepoltsa horretako ordu horiek zein arlotara bideratu erabaki-tzerakoan. Normalean “buru handitzeko” ikasgaietara joatendira ordu horiek.

Zergatik uste duzu hartzen direla horrelako erabakiak?Soinketa bigarren mailako ikasgaia da askoren ustetan. Desa-ogatzeko, haizea hartzeko, haurrak lasaitzeko… balio duelauste du askok.Mate, hizkuntza, gizarte... horiek dira “akuluakin” haurreisartu behar dizkiogunak eta lehenbailehen gainera. Eta presaere hor dago. LH bukatu baino lehenago haurrek noziobatzuk bereganatu behar dituela eta asko estutzen dituguhaurrak. Azkarregi “ikasi”-“erakutsi”nahia. Eta gero hez-kuntzan hitz politak erabiltzen dira: prozesua, bakoitzarenerritmoa, haurraren garapena...

Zure ustez zein onura dakartza soinketa egiteak? Beraz,ez egiteak zer kalte ekarriko luke? Soinketa bera da funtsean ona. Plazerra, mugimendua,

jolasa, estrategia, arauen errespetua, kidetasuna, kooperatu,irabazi, galdu, konpetitu, norbere-besteen gorputz ahalme-nak ezagutu, onartu, baloratzen ikasi... Gorputz eta motoregarapena adin hauetan ezinbestekoa da haurraren garapenosoaren baitan. Soinketa saiotan gelan agertzen ez direnbezala agertzen dira haurrak askotan. Gelan ikusten ez direnjarrerak, jokaerak dira. Nik Haur Hezkuntzan egiten dut laneta badira zentro-irakasle asko oraindik fundamentuz ezdutenak psikomotrizitatea lantzen. Ezinbestekoa nire ustez.Eta ez egiteak, ba guzti hau ez bizitzea suposatuko luke.Baita ere baina isilean aipatuko nituzke sedentarismoa, lodi-tasuna, anorexia, bulimia, ariketa fisikoen uzte goiztiarra...

Beste ikasgaietako irakasleek zer diote?Ez dut askorik hitz egin besteekin, baina printzipioz ez zaieoso ondo iruditu. Gero, aipatu ordu horiek (poltsakoak)kudeatzeko garaian etorri daiteke irakasle horien benetakojarrera. Alegia nora bideratu ordu horiek. Komeriak egondaitezke toki askotan. Espero dut zuzendaritzek, irakasle etagurasoek zentzuz jokatzea.

Eider Berazadi Aramendi HAUR HEZKUNTZAN IRAKASLEA, SOIN HEZIKETAN LIZENTZIATUA

SOHAT (Soin Heziketako Taldea) elkarteko kideek Behobia-Donostia lasterketa egunean egindako protesta ekintza.

] elkarrizketa ] Soin Heziketa


Zer iritzi duzu ordu murrizketari buruz? Eta hain zuzen soinketari kentzea? Hezkuntza Sailak dioenez, dekretuan soin hezkuntzariorduak murrizten zaizkio, baina ikastetxe bakoitzariautonomia ematen zaio ordu horiek jartzeko edo ez. Erabaki horrek badu bere tranpa: alde batetik auto-nomia aipatzen da, baina zenbateko ahalmena du, ordu-tan hitz eginda, administrazioaren titularpeko ikastetxebatek? Nik dakidanaren arabera, oso tarte gutxi du,autonomia oso eskasa baitute sare horretako ikaste-txeek. Eta bestalde, zergatik murrizten dira soinketa-koak eta ez beste ikasgai batekoak? Arlo horretan Hez-kuntza Sailak murrizketa egiten badu, nahikoa esatenari da bere asmo eta hezkuntza pentsaeraz.

Eta ordu hori beste ikasgaibati esleitzea? Ordu horrek eta beste edozein ikasgaitako orduak bereizaera du; beraz ezin da ikasgaien arteko borrokan aritu,planteamendu orokorra egin beharko litzateke, hots:ikasgai curricular guztiak hartu eta hausnarketa sakonaegin. Lehenik eta behin, zein ikasle nahi ditugu etorkizu-nean? Ikastolatik ateratzean zertan trebatuta atera behardute? Zer emango dio ikastolak? Hori erabakitzen dugu-nean, helburu horiek lortzeko zein ikasgai eta ikasgaihauek izan behar duten pisua edo neurria (ordutan) era-baki ahal izango dugu.

Zergatik uste duzu hartzen direla horrelako erabakiak? Nire susmoa da azkenaldian Eusko Jaurlaritza PISA eta

nazioarteko antzeko kanpo ebaluazioei begira jarritadagoela. PISAko azken ebaluazioetan zientziatan emai-tza kaskarrak atera dira. Ondorioz esparru hori indartunahi dela uste dut, beste batzuen kaltetan, noski, eta beti bezala (plastika, musika, soinketa, dantza...) deitu-riko ikasgaiek pairatzen dituzte erabaki horien ondo-rioak.

Zure ustetan zer onura dakar soinketa egiteak? Soinketa egiteak norberaren gorputzari dakarzkion onurak gaur egun guztiok ezagutzen ditugu eta onar-tuak daude edonon. Bakoitzaren gorputza zaintzen erakusteko balio digu: elikadura, ohitura osasungarriak,higienea... Baina hortaz gain, soinketako orduan besteikasgaietan gertatzeko zailagoak diren giza-harremanakematen dira: lagunen arteko harremanak, solidaritatea,talde-lana, lagun hurkoarenganako errespetua... Soinke-tako orduetan eman daitezkeen bizipenak beste ikasorduekin alderatuta oso ezberdinak dira, izaera bereziadute. Azken batean, soin hezkuntzari orduak kentzen bazaiz-kio, musikarekin, dantzarekin, plastikarekin gertatzen ari zaiguna emango da: musika-eskolak, dantza-eskolak,pintura-eskulan-tailerrak sortu diren bezala, soinketa ereorduz kanpo egin beharko da, baina orduan ez daikasle guztiengana iritsiko, gutxi batzuengana baizik,

borondatezkoa izango baita eta ziurrenik ordainduta.Ondorioz betikoa gertatuko da: gizartean maila sozio-ekonomikoa baxua dutenek aukerarik ez dute izangosoin hezkuntza egiteko. Duela gutxi nonbait irakurri dut:lehen aberatsak gizenak ziren eta pobreak argalak. Gauregun alderantziz gertatzen da: poltsikoa hutsik dutenakgaizki jaten dute, auto-estimu baxua dute, beraz ez dira zaintzen eta beren gorputza zaintzea baino arazolarriagoak dituzte.

Zigor Saizar, HAUR HEZKUNTZA ETA ATZERRIKO HIZKUNTZAKODIPLOMATUA, PSIKOPEDAGOGIAN LIZENTZIATUAORIOKO IKASTOLAKO ZUZENDARIA

SOHAT elkartekoek egindako pankarta.

] elkarrizketa ]Soin Heziketa


Ordu murrizketaren eztabaidari buruz zer iritzidaukazu?Oso gaizki iruditzen zait. Nire ustetan haur garaian soinketaedo gimnasia beharrezkoa da kirol mundura orientatzeko etalehen pausoak emateko.

Zure ustetan zer garrantzi du soinketak haurrengan?Oso garrantzitsua da. Soinketak lehen urratsak ematen dituhaurtzaroan kirolaren ezagutzan. Gainera gaur egungo hau-rrengan orokorrean dagoen loditasun kopuru handia ikusitaoraindik garrantzitsuagoa, horrela pixka bat gehiago mugi-tuta izerdia botako dute.

Nola eragiten dizue ikasleei?Ikasleei ikasketetan ez digu eragiten. Gauza da ikasketakbukatzean topatuko ditugula zailtasunak lana topatzekokirol irakasle gutxiago beharko direlako.

Zure ikastetxean mobilizaziorik ba al dago? Zer ekintza egin dira? Eta besteetan?Ekintza asko egin dira. Ikasleak firma bilketa egiten ibiliginen gero parlamentura eramateko. Bestetik Behobia-SS las-terketan aldarrikapenak egin ziren eta ikasle askok azkenkilometroan aldarrikapen gisa korrika egin zuten publikoariarazoa erakutsiz.

Zer moduzko erantzuna izan da zuen irakasleen aldetik?Irakasleak ere erantzun dute azken finean irakasle askoei era-

giten baitio lege aldaketa honek.

Nola ikusten duzu etorkizuna?Karrera bukatu eta lana topatuz gero ez zen txarra izango!!Ea zorte pixka bat daukagun!

Iosu Iribar, GOI MAILAKO KIROL TEKNIKARIAKIROL MAGISTERITZA IKASLEA

SOHAT elkarteko kideek informazio orriak banatzen.


Askizu aukoko bizilagunek zein herriko lagunek jai giroederra izan dute aurtengo San Martin jaietan: ugariakizan dira jai horretan izan diren ekintzak: bailarakoenarteko mus txapelketa (Artadiko Jose Mari Galarraga etaJulian Ostolaza izan ziren txapeldunak), ezkonduen etabikoteen afaria, erromeriak, herri kirolak (bailarakoekZumaiako arraunlarien aurka neurtu zituzten indarrak),Gorriti eta bere animaliak, trikitilariak eta azkenik gaz-teen afaria. Aurtengoa ere pasa da, baina sanferminetanesan ohi den moduan, datorrenerako gutxiago falta da!

Amaia Iribar eta Maider Ostolaza

Askizuko MartinDeunaren Jaiak

A Manzisidor

A Manzisidor

A Manzisidor

A Manzisidor A Manzisidor

I Iraola

A Manzisidor

A Manzisidor

Laida Belarbide: aspalditik neukan gogoa egiteko las-terketa hau, eta azkenean, lagunak animatuta hartu dutparte. Bizpahiru hilabete jardun dut entrenatzen, asteanlau bat aldiz. Gehien harritu nauena bide guztian ani-matzen zegoen jendetza izan da.

Nika Lertxundi: bi edo hiru hilabetez jardun dut laster-keta prestatzen, astean pare bat aldiz; gaurkoan ez dutbatere gustura egin korrika, hasieratik ez naiz bateregustura jardun. Lasterketan asko harritu nauena, baihasieran eta bai bidean zehar zegoen musika izan da,erabat gaztelaniaz. Dena den, nahiz eta ondo ez bukatu,hiru lagun hasi ginen prestatzen, eta nik behintzatbukatu dut (je,je... )!

Autobusean joandako ia guztiek inoiz parte hartu duteBehobia-Donostia lasterketan: bada bosgarren aldiaduena, laugarren, bigarren..., baina aurten estreinakozegin dutenak ere izan dira: Miguel Angel Hernandez,Laida Belarbide eta Nika Lertxundi.

Miguel Angel Hernandez: gutxi gorabehera urte batjardun dut entrenatzen, astean hiru aldiz: oso gusturageratu naiz egindakoarekin, esperientzi ona izan da.Batez ere bildutako jendetzak harritu nau, zegoen“anbienteak”.

Bata besteari ditxozozko txipa jartzen, bakoitzaren denboraneurtzeko tramankulua.

Behin Behobiara iristean, gorputza: gel beroa, estiramen-duak... prestatzeari ekin zioten.

Lasterketan irten aurretik, derrigorrez pasa behar den lekua.

Korrikalariak goizeko 8:45ean elkartu ziren autobus gelto-kian: irribarretsu, kirioak dantzan (batzuk), eta pentsamen-dua lasterketan.

Azaroaren bigarren asteburuan urtero izaten den lasterketa garrantzitsua ospatu zen: aurtengoa,

XLIII. Behobia-Donostia izan da. Getariar ugari animatu da lasterketa egitera, gutxi gorabehera

hogei bat lagun: batzuk Zarauztik joanak, besteak Getariatik, azken horietako asko autobusez,

hamahiru bat lagun hain zuzen ere. Horra hor euren eguna argazkien bidez.

Amaia Iribar] erreportaia


Behobia - Donostia

2

3

4

Norberak eramandako motxilak uzteko kamioiak iza-ten dira.

Irteera joan aurretik, korrikalariak giharreak gelarekin bero-tzen, igurtzi eta igurtzi.

Ordubete pasa eta gero hasi ziren helmugara lehen korrika-lariak iristen.

Ahaleginaren ondoren, giarreak bere onera bueltatzenlaguntzen.

Bernar Urresti helmugara iristen.

]Behobia - Donostia ] erreportaia

2006ko iraila artzape/152006ko iraila artzape/152007ko azaroa artzape-15

Getariarren sailkapenak:

Migel Angel Hernandez: 1:42:20Ekaitz Balenziaga: 1:20:00Laida Belarbide: 2:02:06Fernando Campos: 1:24:07Jose Manuel Gorostiaga: 1:28:48Iban Azkue: 1:33:26Joxe Ignazio Alberdi: 1:33:27Maite Lazkano: 1:51:29Nika Lertxundi: 2:06:28Igor Aizpurua: 1:28:48Maria Luisa Palacios Navazo: 1:48:08Itsaso Urresti Eizmendi: 1:45:38Iñaki Arostegi: 1:23:29Koldo Altuna: 1:46:23Zigor Saizar Uzin: 1:24:14Bernar Urresti Iturralde: 1:20:49Ander Iribar Uranga: 1:20:45Conchi Monasterio: 1:47:13P Aiestaran Basterretxea: 1:17:11F Javier Alonso Martinez: 1:23:52

6 7

5

8 9

] harritarten txutxupeka / herri eskola

Gure HerriaJaun eta andre agurgarriak:

Gu 5. mailako ikasleak gara eta eskutitzhonen bidez esan nahi dizuegu Getaria,oso herri txiki eta polita, orain handi etaitsusi bihurtzen ari dela.

Guk eskolan baratza txiki bat dugu etaorain etxeak direla eta kendu egingodute. Gu baratzean ikasturte asko egongara lan egiten, gure baratza beste gelabat da, eta ez dugu nahi kentzerik. Bestetoki batean bazuten etxeak egitea bara-tza kendu gabe!

Oso polita da egunero-egunero landa-reak hazten ikustea, eta oso polita daikustea, zuk eta zure lagunek zerbaitgehiago egin duzuela landare horiek hazdaitezen.

Getaria naturarekin lotuta dagoen herriada, arrantza, nekazaritza... eta horimantentzea nahi dugu.

Orain esango dizuegu, gure ustez, zeregin den gaizki:

Indauxko etxeak: Getariarentzat etxehoriek handiegiak dira eta bazeuden txi-kiagoak eta merkeagoak egitea.

Balentziaga museoa: Palazioa bestegauza askotarako erabiltzea zegoen.Adibidez zaharren egoitza eta ludotekabat egiteko.

Ondo egindako gauzak ere badaude,adibidez han goiko alde berrian bizidirenentzat eskailera mekanikoak gus-tukoak ditugu.

Ailegatu da agur esateko ordua eta ealortzen dugun denon artean lehenagokoGetaria berriz gure artean egotea.

Agur 5. mailako ikasleak

2004ko maiatza artzape -17

Oinarri sendoak ditu Elan Eus-kadik Kubarako antolatzenduen laguntza kanpainak.Urtero egin ohi da, eta denbo-ran aurrera egin den heinean,bidaltzen den materialarenkopuruak ere gora egin du. 15urte inguru darama laneankanpaina honek. Azaroaren24an irten zen Kubarakobidean materialez beterikoazken kontainerra. Botikak,arropa, oinetakoak, bizikletak,material informatikoa, gurpil-dun aulkiak, etab. bidali ziren.Urteko bigarren kontainerraizan zen, martxoan bidali zenlehenengoa.

Gertaera hau baliatu nahi izandugu Kubaren egoera zein denapur bat azaltzeko. Ez daerraza. Sarritan iritzi oso kon-trajarriak jasotzen ditugulako:batzuentzat berdintasunarenparadisua da irla eta besteen-tzat Castro deabrua da. Ia betibezala, ziurrenik erdibideanegongo da egia. Bien bitartean,goi politika albo batera utzita,herritarrek egunerokoari eginbehar diote aurre.

Amnesty International elkar-teak munduari urtero egin ohidion begiradan, Kubariburuzko laburpen orokorreandio “adierazpen-askatasuna

eta elkartzeko eskubideak osomurriztuta daude Kuban. 69preso daude kartzelan eurenideia politikoak gobernuarenaurkakoak direlako. Kazetariindependenteak eta giza esku-bideen aldeko ekintzaileakaurkako jarrerak aurkitzendituzte agintarien aldetik.Kubako biztanleek EstatuBatuen blokeoak eragindakoondorio txarrak pairatzenjarraitzen dute”.

Nazio Batuen ErakundekoAsanblada Orokorrak hama-seigarren urtez jarraianonartu du blokeoaren amaieraeskatzen duen agiria. 184herrialdek egin zuten horrenalde. Astebete lehenago,George W. Bush presidenteakblokeoak “erregimen komu-nistak jarraitzen duen arteanez du bukaerarik izango” esanzuen. Bitxia da, bestalde,Kubari giza laguntza ematendioten herrialdeen arteandagoela Estatu Batuak.

Bien bitartean, Kubak pixka-naka bere gizartearen egoeraaldatzeko lanean jarraitzendu. Esaterako, FAO (Food andAgriculture Organization)bezalako erakundeekin lanegiten du. Helburua, nekaza-ritzan, abeltzaintzan, eta

arrantzan aurrerapenak (tek-nologiko zein zientzia alorre-koak) txertatu Kuban. Elika-duran aurrerapausoak ereeman nahi dira.

Eredu politiko eta ekonomi-koen gaindi, gobernuen

arteko politika orokorrekolehiaz haratago, kubatarreneguneroko bizitza erosoagoaeta duinagoa egitea da asko-ren nahia. Elan Euskadikantolatu ohi dituen ekintzakere eguneroko bizitza horribegira daude.

2004ko maiatza artzape-17

] elan-euskadi

Kuba laguntzeko kanpaina

18- artzape @topagunea.com18-artzape @topagunea.com

Amaia Iribar] elkarrizketa

da, bai lasterketa aurretik, lasterketa ber-tan eta baita lasterketa ondoren ere. Mara-toia New York osatzen duten bost auzota-tik pasatzen da: Staten Island, Queen,Broklyn, Bronx eta Manhattan. Auzohorietako bakoitzak bere nortasuna dueta egun horretan handik munduko 130herrialdetako jendea saltaka pasatzeaasko estimatzen dute. Hiru milioi ikusleomen zeuden ikusten eta 2 kilometrotikbehin musika-talde ezberdinak: hip-hope-roak, heavyak, Eskoziako gaiteroak, gos-pel-abeslariak... trikitixa eta panderoa ereentzun nituen!

Zerk egin dizu zirrara berezia edozerekin geratzen zara NYeko esperen-tziatik? Jendearen animuekin geratzen naiz. Las-terketa hasi eta amaitu arte kale bazterrakjendez lepo ikusteak zirrara eragiten dueta gainera jendea une oro animatu etaanimatu aritzen da: ikaragarria! Kirolagustuko duen edonorentzat esperientziaerabat gomendagarria, bizitzan behinegin beharrekoa, egun batez mundukotxapeldun sentitzeko aukera da. Gaineraazkeneko 500 metroetan burura datoz-kizu zure ametsa egi bihurtzen lagundudizuten lagun eta familiako guztiak, etaeskertza moduan txaloka sartu nintzenhelmugara, aurpegi masailak malkotanbustita. Ondoren Mariarekin besarkatu

Noiz bururatu zitzaizun NYeko mara-toia egitea? Txiki-txikitatik izan naiz kirolzalea: fut-bola zainetaraino sartuta izan dut, aitakeraginda batez ere; eta baldarra eta trake-tsa izan arren, beti izan naiz jokalari saia-tua. New Yorkekoa amarengandik dator-kit, berak handia egitean zein lanbide izannahi nuen galdetzen zidanean nik betiNew York Post-eko kazetaria izan nahinuela esaten nion. Hortik etorri zitzaidanhiri horrenganako grina. Handik urtebatzuetara jakin nuen getariar bat bazelahango maratoia egitera zihoana, JoseAgustin Larrañaga, eta neure buruariesan nion: “Egunen batean nik ere eginbehar diat korrika etxe-orratzen artean”.Denok ezin dugu Olinpiar txapeldunakizan edo munduko futbol txapelketanparte hartu, baina hala ere bakoitzak bereametsak izan behar ditu eta amets horienatzetik korrika egin. Nik ez dut urrezkodominarik jantzi lepotik zintzilik, bainaCentral Parken milaka eta milaka zaleentxalo eta oihuak sentitu nituen helmugansartu aurretik: txapeldun sentiarazi nin-duten, nire olinpiadako txapeldun.

Zergatik NY eta ez beste leku bat? Hiru aldiz izan naiz hiri horretan eta nire-tzat badu xarma berezia. Gainera NewYorken maratoia urteko egunik handienada bertakoentzat eta hori nabaritu egiten

nintzenean hustuta sentitzen zara, erabateskertua, berak agoantatu baititu nireentrenamendu orduak eta petralkeriak.

Zer helbururekin joan zara? Aurrez aipatu bezala, nire helburua txiki-tako ametsa egi bihurtzea zen. Aitortzen

Zigor Saizar,

Aspaldi agindu zion bere buruari egunen batean etxe-

orratzen artean korrika egingo zuela; bada, duela gutxi

izan du ametsa egi bihurtzeko parada, azaroaren 4an

hain zuzen ere. Zorionak, Zigor!

New Yorkeko maratoian

Maratoiaren une batean.

]elkarrizketa ] Zigor Saizar


janaria... Ikastolan soinketa irakaslea den lankide-arekin aritu naiz entrenatzen; berak asteguztiak planifikatzen zizkidan eta nik txintxo-txintxo betetzen nituenberak esandakoak. Gutxi gorabeheraastean 5 edo 6 aldiz egiten genuenkorrika eta asteko kilometroak hasieran60-70 inguruan ibiltzen baziren, urrianzehar 100-110era ere iritsi ginen (bizikle-tan ere ez ditut egiten hainbeste!). Mara-

toiaren aurretik, bizitasun pixka bat har-tzeko, inguruko lasterketetan partehartu dut: Ordizian, Zakila Biran etaDonostiako 15 kilometroetan. Eta elika-dura? Ezer berezirik ez, frogen aurretikarroza eta pasta erruz jan eta ura ito arteedan.

Ba al dabilkizu beste maratoirikburuan? New Yorkekoa egin eta hiru asteraDonostiakoa izan da. Prestakuntza eginaneukanez, forma puntua aprobetxatueta atera egin naiz. Donostiako ibilbidea lauagoa da New Yorkekoarekin aldera-tuta. Erronka zaila izan da, maratoi batetik bestera oso epe motza zegoelako,3 asteko tartea, baina saiatu naiz.

Iraupen-lasterkaria zarela esan daiteke? Adinarekin esaten dute erresistentziaahalmena handiagotu egiten dela.Zahartzen ari naizen seinale, beraz.Hilea gero eta gutxiago eta dudana era-bat urdindua, zer egingo diogu, bada...Iraupen luzek lasterkariak egoskorrakizaten direla ere esaten dute, eta hortikere zerbait izango dela uste dut.

dut, ordea, behin prestatzen hasita,barruan dudan lehiakortasun puntuaatera zitzaidala; eta beraz, 3 ordu eta 10minutu baino gutxiagotan bukatu nahinituen 42,197 kilometroak.

Bete al da? Bai, 3 ordu eta 2 minutuan amaitu nuen;postuari begiratuta ere, oso gustura nago,zeren 37.000 parte hartzaileetatik 908. eginnuen, lehenengo 1000 lasterkarien artean.Beraz, lehiakortasunaren arra asetunuela esan dezaket.

Zergatik maratoia eta ez beste lasterketa mota bat? Egia esan, hau izan da nire 2. maratoia.Lehenengoa duela 10 urte egin nuenDonostian Ander Aramberriarekin.Hura bukatu nuenean nire buruari esannion ez nuela gehiago maratoirikegingo, New Yorkeko maratoia ez baldinbazen. Ez naiz maratoi zalea, distantziaoso gogorra baita; erosoago eta gustu-rago ibiltzen naiz maratoi-erdi eta tria-tloietan, baina New Yorkekoak bazuenmotibazio berezia.

Zenbat denbora jardun duzu hori prestatzen? Zehatz-mehatz maratoia 17 astetan pres-tatu dut, hau da: udaberrian triatloietanibili naiz eta azkenekoa Donostiakoaegin nuen, ekainaren 24an. Ondorenhiru astez atsedena hartu eta uztailarenerdian hasi nintzen korrika.

Zer prestaketa mota egiten duzu:

Behobia eta NYen arteko aldeak? Bi lasterketak ezaugarri antzekoakdituzte: parte hartzaile eta ikusle kopuruhandiak, maila guztietako korrikalariekparte hartzen dute eta giroa oso polita da.Aldea? New Yorken 16 milioi bizi direlaeta Gipuzkoan milioira ez garela iristen.Dimentsioetan dago aldea eta hori aurrezaipatutako ezaugarri horietan nabaritzenda.

Etorkizunari begira zer helburu dituzu? Amesten jarraitzea dut helburu. Ez diotkirola egiteari utziko, baina amets gisa ezdaukat kirol helburu zehatzik. Kiroletikaparte, baditut beste amets batzuk etahorien atzetik saltaka jarraituko dut.

Behobia: zer espektatibekin joan zinen?Ez nintzen joan lehiatzera, hau da, den-bora jakin bat egitera, zeren aste betebakarrik pasa baitzen maratoia egin nue-netik. Lasai hartu nuen behingoz etaaitortzen dut giroaz gehiago gozatu nuelabeste zazpi aldietan baino.

Gustura bukatu al zenuen? Oso gustura amaitu nuen, entrenamendugisa hartzeko esan baitzidan soinketakolankideak. Eta horrelako giroarekin entre-natzea gozamena da.

“Txapeldunsentiarazi

ninduten, nireolinpiadakotxapeldun”

Korrikalariak zubi bat zeharkatzen.

Zigor helmugara iristean.

20- artzape @topagunea.com20-artzape @topagunea.com

Garaile izan ginen Ernioko haitzetan; garaile gure lur sailetan;garaile lurraren babesean; nabarmenki garaile gainera.

Euskaldunon artean zauritu eta hildako gutxi izan bagenituenere, ia erromatar guztiak hil genituen borroka hartan. Halaere, gure kezkarik handiena bizirik gelditu ziren haiekin zeregin izan zen: bizirik joaten utziz gero, beldur ginen besteerromatar batzuekin mendeku bila itzuliko ote ziren, bainaguk, gudari bihurtutako artzainak izanik, beraiek hiltzekokemen falta izan genuen ...

Udazkeneko haize epeletan eta garaileen marru eta adarrenzaraten artean, bidali genituen erromatarrak buru makurZelatundik behera. Gure begi bistatik ezkutatu bezain azkarhorrela esan nien nire kideei:.

- Ez nauk fio erromatar alu hoiekin! Berriro etorriko dituk,ziur nagok! Prest egon behar diagu, baino oraingoan ingurue-tako beste euskaldunen laguntza ere beharko diagu.

Ia-ia ohartu gabe, baina bildutakoen onarpen osoarekin,Larrun artzain gaztea buruzagi lanetan hasi zen berehala:Azkar batean inguruetako herrietara bidali zituen bizpahirulagun, gertatutakoa zabaltzera eta erromatarrak itzuliz geroberaien laguntza ziurtatzea. Horrela esan zien:

- Segi eta lortu ahal dituzuen gudari gehienak! eta esan iluna-barretan Ernio puntara begiratzeko, han piztuko dugun subaizango baita borrokarako deia.

Beste talde bat berriz, inguruetako mendi gailurretara bidalizuen zelatari lanetara, erromatarrak ikusiz gero suba piztekoaginduarekin.

Zelatunen gelditu zirenentzako ere ez zen lan faltarik izan:Batzuk Ernioko magalera harriak pilatzera igo ziren bitartean,besteak Zelatunen gelditu ziren borrokarako tresnak presta-tzen.

Hantxe biltzen ziren ilunabarretan eguneko gertakizunakkontatzeko asmoz eta gauero igotzen zen anaia, seme, iloba,aita edo lagunen bat honelakoak esanez:

- Inguru guztietara tximista bezain azkar zabaltzen ari dekzuek lortutakoa. Eta diotenez jende asko omen zegok Larru-nen agindupean zuei laguntzeko prest.

Berrogei bat egun igaro ondoren, Gatzume gaineko zelatariakorrika eta arnasestuka etorri zen. “Suba!, suba!” oihuka.Denak igo ginen Andatza gainean pizturik zegoen suba ikustera.

- Gaur gauean neu igoko nauk Ernio puntara suba piztera, etaetor daitezela inguruko gudariak lehenbailehen!

Egunak gauari leku egin zionerako piztu zuen Larrunekborrokarako deia. Handik gutxira iluntasunak jabe izan beharzuen garaian inguruetako mendi guztiak argitu ziren: Anda-tza, Uzturre, Txindoki, Aizkorri, Pagotxeta, Udalaitz, Iza-rraitz, Andutz, Pagoeta, Igeldo... gailurretan suba piztuazerantzun zioten Ernioko seinaleari.

Goizalderako, Zelatun ingurura hasi zen jendea ailegatzen:bakarka, bosnaka, dozenaka... ehunka. Larrunek segituanbildu zituen etorritako guztiak bere inguruan.

- Erromatarrak hemen dituk laster! Hauek gerlari jaio eta ger-lari hiltzeko prestatuak izan dituk; ni berriz ez nauk erroma-tarren menpe bizitzeko jaioa izan, aske izateko baizik, hoienmenpe baino nahiago borrokan aske hil.

Han zeuden gudari denak irrintzika eta oihuka berdin pen-tsatzen zutela adierazi zioten.

Larrunek argi zuen, Zelatungo zelaietan ezingo zituztela erro-mako soldaduak garaitu. Beraien aldean gerrarako tresna etaprestakuntza hobeak baitzituzten. Euskal gudariak berriz,mendia ongi ezagutzea, lurraldea maitatzea eta aske izannahia zuten bere alde.

- Gudariok! Igo Erniora eta han goitik zapal ditzagun erroma-tarrak!

Eguerdi alderako, guk uste baina erromatar gehiago hurbilduziren Zelatunera beraien zaldi eta guzti eta laster bateanabiatu ziren euskaldunak erasotzera. Elkar inguratu ordurakohasi ziren borroka marruak entzuten, sarde eta ezpatak elkarerasotzen, harriak odoltzen, gudari eta soldaduak erailtzen...

Horrelaxe jardun omen ziren, egun bat, bi eta hiru elkar hau-tsi ezinik, bi aldeetakoak ere nahiko eginda baina inork buru-rik makurtu nahi ezean.

Halako batean, erromatarrak mezulari bat bidali zuten Larruneuskaldunen agintariarekin hitz egitera:

- Ez diagu alperrikako borroka gehiago nahi. Elkar neurtzekobeste aukera bat eskaintzera netorrek. Egun batzuk atsedenhartzeko utziko dizkiagu eta ondoren alde bakoitzeko 100gudarien artean bi borrokaldi egitea proposatzen diagu: bataizan dadila Zelatunen eta bestea Erroman; biak alde batekoakirabaziz gero, hura nagusi; bestela, hirugarren neurketa bategingo diagu erdi bidean. (Jarraituko du... ).

ERNAI IGO ERNIORA! (2)Aurreko atalean, orain dela bi mila urte inguru gertatutakoa kontatzen diguLarrun artzainak, bera eta inguruko beste euskaldun batzuek Ernio inguruanzeuden Erromatarrei eraso egin eta garaile izan zireneko kontakizuna.

]] Nika Lertxundi[[

Sinclair Smith idazle britai-niarrak orain hamar urte ida-tzitako “Second Sight” libu-ruaren euskal itzulpena dahonako hau. Idazle hau bel-durrezko eta suspensezkoeleberrietan espezializatuada eta ildo honetatik doaondorengo lan hau ere.

Itsua den neska bati korneatransplantea egiten diote etahonen ondorioz ikusmenaberreskuratzen du, bainahonekin batera ahalmenberezi bat sortzen zaio: orain-dik gertatu ez diren hilketakikusteko gaitasuna du. Guztihonek poliziarekin lan egi-tera darama, baita bere biziakduen arriskua sentitzera ere.

Istorio honekin, abenturazirraragarriak biziko ditugu;fantasiarako eta abentura-rako aproposa, misterioz etaemozioz betetako eleberria.Idazleak fantasia eta erreali-tatearen artean jartzen gaitueta protagonistak barneandituen egonezina, urdurita-

literatur txokoa / Izaskun Larrañaga]] moniren errezeta [[

suna eta, aldi berean, ausar-dia irakurleoi transmititukodizkigu.

Esan beharra dago, idaz-leak istorioa egituratzeko era-bili duen teknikak kapitulubat amaitzeak hurrengoaberehala irakurtzera garama-tzala; kuriositatea sortzen dioirakurleari.

Etxeko gazteentzako lanbikaina, nahiz eta moral kon-tserbadorea islatzen dutenzenbait elementu agertu:onen eta gaiztoen arteko era-bateko bereizketa, lanarenkontzeptua, jarraitu beha-rreko bide “zuzena”...

Suspensez, emozioz bete-riko itzulpen bikaina; istoriohonek etxeko gazteenek uneatsegin bat pasa dezatenlagun dezake.

Idazlea: Sinclair Smith (Britainia Handia, 1938)Itzultzailea: Txomin ArratobelArgitaletxea: ElkarArgitalpen urtea: 2006Orri kopurua: 191

INORK IKUSI EZIN DUENA

Sagarrak zuritu eta puzketatxikiak egin; jarraiankazuela batera bota eta sugeldian baso bat urarekinegiten utzi. Ondoren, kanelaeta azukrea bota, eta bigun-tzen denean su gainetikkendu.

Obleak ur pixka batekinbusti, eta foie puzketa etasagar konpota pixka batekinbete; oblea erditik bildu etatenedore batekin ertzetanzukutu. Ondoren, oblea itxieta horra hor enpanadillabihurtuta. Enpanadillakarrautza batitu batekin igur-tzi (frijitzerakoan koloreahar dezan).

Zartagin batean olioa iraki-ten jarri eta enpanadillak fri-jitu. Listo jateko!

On egin!!

Osagarriak:

12 oble

2 errege sagar

4 koilarakada azukre

2 koilarakada kanela

baso bat ur

100gr foie

arrautza 1

olioa

Enpanadillak sagar konpota eta foieaz beteak

Aldamar parkea, 3

[Abenduaren 27a, osteguna]BILBOKO GABONETAKOPARKERA (P.I.N.) BIDAIANorentzat: Getariako haurrentzat, 1. mailatik 6.mailara eta DBHko 1. eta 2.mailetan dabiltzan neska-mutilentzat.Izen-ematea: liburutegian,abenduaren 21a baino lehenOharra: 6 eta 11 urte bitar-teko haurrek heldu batekinjoan beharko dute (6ko taldebakoitzeko arduradun bat),eta 12 urtetik aurrekoekizena emateko orri bat betebeharko dute, gurasoen sinadurarekin

[Abenduaren 29a, larunbata]EUSKADI-KATALUNIApartidurako autobusa (San Mames).Informazioa eta izen-ema-tea: Gure Txerun

[Urtarrilaren 2a, asteazkena]HAUR-PARKEA

] Kirola[Abenduak 31, astelehena]San Silbestre KROS HERRIKOIAMailak: Benjaminak (800 m) Alebinak (1.200 m) Infantilak eta kadeteak (2.000 m)Helduak (5.000 m)Noiz:12:00etanAntolatzailea:Sahatsaga kiroldegia

] GaztelekuaNoiz: ostiraletan, 17:00-20:00eta larunbat eta igandetan,16:00-20:00

Abenduaren 1a, larunbata: :PIN PON TXAPELKETAAbenduaren 2a, igandea:TAILERRA: APAINGA-RRIAK (bolak/margoak)Abenduaren 14a, ostirala:LAGUN EZKUTUARENZOZKETAGAZTELEKUA DEKORATU(bolak / margoak)Abenduaren 15a, larunbata:TALOAK Abenduaren 16a, igandea:TAILERRA: PANPINAKAbenduaren 21a, ostirala: TAILERRA: BOLAKAbenduaren 22a, larunbata:LEHENENGO URTEKOFESTAGAZTELEKUA APAINDUAbenduaren 23a, igandea:GAZTELEKUA APAINDU /PINUA JARRI

] Lehiaketak[Abenduaren 20a, osteguna]POSTAL LEHIAKETAko sari-banaketa.


] abenduko agenda

[Abenduaren 1a, larunbata]KONTZERTUA: BIZITZA BERAJoxe Mari AnduagaMusikariak: Joxe MariAnduaga (ahotsa/gitarraakustikoa), Juanjo Uncilla(gitarra akustikoa/baxua),Itziar Lertxundi (txeloa) etaIgor Sala (perkusioa/eskusoi-nua)Noiz: 20:15eanNon: Salbatore Deunaren elizanAntolatzaileak:Getariako Udala, Kutxa, Gizarte Ekintza

] Gabonak[Abenduaren 15a, larunbata]SANTO TOMAS EGUNAospatzeko, txorizo jana,taloak, musika...Noiz: eguerdianAntolatzailea: Gure Txeru,gaztelekuko gazteen partaidetzarekin.Arratsaldean GAZTAIN ERREAK!!!

[Abenduaren 16a, igandea]GABONETAKO KANTALDIAHerriko haurrak, MusikaBanda, Getariako Abesbatza,Gazte Alaiak Txistulari tal-dea.Noiz: 12:30eanNon: Salbatore Deunaren elizan

[Abenduaren 22a, larunbata]Txotxongilo taldea PRINTZETXIKIANoiz: 18:00etanNon: Eskolako aretoan

[Abenduaren 24a, igandea]OLENTZERO, herrikotaldeak kalez kale kantariNoiz: arratsaldean

[Abenduaren 27a, osteguna]ANGEL CUERDO GALARRAGA: “Mekongibaia, bizitza tsunamiarenondoren” izeneko proiekzioaNoiz: 20:00etanNon: Aldamar kulturgunea,

[Abenduaren 1a, larunbata]HIESAREN AURKAKONAZIOARTEKO EGUNAMAHAI-INFORMATIBOANoiz: 11:00etatik 14:00etaraNon: plazan* Hiru egunetan KulturEtxeko balkoian LAZOGORRIA jarrita egongo da.Animatzen zaituztegu zuenetxeko balkoietan ere jartzera.

[Abenduaren 3a, astelehena]NAFARROAREN EGUNAGetariako nafartarren afaria

[Abenduaren 3a, astelehena]EUSKARAREN

NAZIOARTEKO EGUNA[Abenduaren 2a, igandea]

ZIRIKA ZIRKUS haurrentzako ikuskizuna(malabarak, akrobaziak,pailazoak… )Noiz: 17:00etan

[Abenduaren 3a, astelehena]EDAN ASE ARTE ikuskizuna(literatura musikatua) MikelPeruarena eta Txus Aranbururen eskutikNoiz: 20:00etanNon: Alondegian

] Irteerak[Abenduaren 2a, igandea] MENDI IRTEERAPAGOETARA (goiz buelta)Antolatzailea: Gure Txeru

[Abenduaren 13a, osteguna]SANTA LUZIA AZOKARAIRTEERA: Santa Luzia azo-kara bisita, Azpeitiko Kirurijatetxean bazkaria, Loiola etaAzpeitian ibiltzeko aukera.Noiz: 09:30eanAntolatzailea: Arrantzale Zaharren Elkartea

] Musika[Abenduaren 2a, igandea]KONTZERTUA(GETARIAKO ABESBATZA)Noiz: 12:30eanNon: Salbatore Deunaren elizanZuzendaria: Jazinto Isasti

telefono interesgarriak

Udal bulegoa ....943 896 024Faxa ............943 140 190e-mail: [email protected]

Kiroldegia ........943 140 432Kirol-portua ......943 580 959Taxiak

Segundo ......607 720 242Jose Mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146Liburutegia ......943 896 147Anbulatorioa ....943 140 957Botika ..............943 140 441Herri Eskola.......943 140 729SOSdeiak ......................112Kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria943 000 548

[email protected]

zorion agurrak

1957-58. urtean, Getariako hainbat lagunek futbol taldea osatzen zuten: EskamaFutbol Taldea hain zuzen ere. Goiko argazkian dotore asko agertzen dira Zarauzko futbol zelaian (Azken Portuinguruan zegoen futbol zelaia).Goiko ilaran, ezkerretik hasita: Inozentzio Gereka, Jazinto Isasti, Dei Larrañaga,Juakin Urresti, Joxe Mari Ulazia, Jabier Larrañaga, Justo Silbeti, Pedro Suasti etaLeonardo Oliveri.

Beheko ilaran, ezkerretik hasita: Eugenio Olazkoaga, Benjamin Irigoien, MateoBasurto, Jose Agirrezabala, Julian Rodrigez eta Sebastian Vicente.

] akordatzen

Eskama futbol taldea

Libe UlaziaAbenduak 17

Zorionak eta muxu handibat gure etxeko printzesa

txikienari, batez ereJuneren partetik.

Mª Francisca BerasaluzeAbenduak 16

Zorionak eta egun on bat pasa dezazula.

Zure familiaren partetik.Muxuak.

Izaro UlaziaAbenduak 1

Zorionak eta hiru muxu bero gureetxeko poxpolinari.

Familia guztiaren partetik.


Adei MinguezAbenduak 20

Zorionak eta muxu handi bat.

Familia guztiaren partetik.

Lide Mendizabal Abenduak 27

Zorionak moxola! Egunona pasa eta Urkin partezpastelak. Muxu handi bat.

FULDAIN farmaziaren zain-tza egunak: abenduaren24tik 29ra (biak barne)

Norbait zoriondu nahi izanez gero, argaz-kia bere testutxoarekin Txeruko poston-tzian utzi edo eta Eskualtxetara eraman.Gogoratu! bazkideok doan daukazue etabazkide ez zaretenok 4 € ordaindubeharko dituzue argazki bakoitzagatik.

Atal honetan jartzeko moduko argazki zaharren bat baduzu,deitu 943000548 telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

Pedro Suastik utzitako argazkia.

Urtzi eta AlaineAbenduak 8 eta 16

Zorionak bikote eta pasa ezazue egun zoragarria!Muxuak etxekoen partetik.

AAbbeenndduuaarreenn 33aann,, EEuusskkaarraarreenn NNaazziiooaarrtteekkoo EEgguunnaa

“Zure bitartez naiz Jende, Euskara.Zure bitartez bizitzen,

Hizkuntzak oro preziatzenElkartasunean loriatzen

Gorrotatzen menperakuntzakAskatasunean bermatzenMaitatzen Mundu osoa”

Jose Anjel Irigarai

“Guk ez dugu eskatzen baztertzeko, eta are gutxiago mozteko, beste lorerik,

gurea bizirik uzteko baizik.Ondasun kolektibo diren animalia eta landareek ere,beren balioa babestua eta bultzatua duten zibilizazio

honetan gehiegi eskatzea ote da hori?Ba horixe da eskatzen duguna”

J.M. Barandiaran

“Nik ez dakit azkeneanEuskal Herri euskalduna

lortuko dugun, bainanire burutik hasita

espazioak euskaraz betetzensaiatzen naiz.

Edozein kasutan ere, hori delakoEgin dezakedana,

Egin nahi dudana

Eta niretzat zentzua duena”

Jon Sarasua

66. zenbakia (2007ko azaroa)

Documents

Transcript of 66. zenbakia (2007ko azaroa)