6 Gaia Etxea Eta Hiria

Etxea, auzoa eta hiria 1 Gasteizko HEO

Etxea eta etxeko ardurak Etxea eta etxeko ardurak Etxea eta etxeko ardurak Etxea eta etxeko ardurak 1 HIZTEGIA Etxeko gelak

a Zertarako erabiltzen dituzu etxeko gelak? Aukeratu eginkizun bakoitza egiteko gela egokia eta galdetu ikaskideari.

EGONGELA

KOMUNA

SARRERA KORRIDOREA

GANBARA

BALKOIA

SUKALDEA

LOGELA

Musika entzuteko. Udan, neguko arropak gordetzeko.

Bizarra mozteko.

Harrikoa egiteko.

Kaka egiteko. Jostailu eta makina zaharrak gordetzeko.

Berokiak eta aterkiak uzteko.

Alkandorak lisatzeko.

Aurpegia garbitzeko.

Arropa zintzilikatzeko.

Giltzak gordetzeko.

Bainua hartzeko.

Irakurtzeko.

Lo kuluxka egiteko. Sofan etzanda egoteko. Gosaltzeko. Izarak gordetzeko Dutxatzeko. Telefonoz hitz egiteko. Familiarekin egoteko. Arropa zaharrak gordetzeko.

Afaria prestatzeko. Txiza egiteko. Neguan, udako arropak gordetzeko.

Lorontziak jartzeko Liburu zaharrak gordetzeko.

Telebista ikusteko. Hortzak garbitzeko.

b Kokatu hurrengo hitzak leku egokian: orrazia, labea, zabor poltsa, guraizeak, garbigailua, erosketak, landarea, irabiagailua, txakurra, irratia, zapatak, edalontziak, komuneko papera, erratza, lapikoa, ile lehorgailua, platerak, liburuak, galtzerdiak, bizikleta, ohea

2 MINTZAMENA Binaka jarrita, zure etxearen planoa marraztu eta B ikaskideari deskribatu: sarrera, zenbat gela daukazun, zertarako erabiltzen dituzun, gela bakoitzean zer dagoen, zer gustatzen zaizun, zer ez… Gero rolak aldatu

6 A

G Zerez, zerezko, zertarako; beste ... bat H Etxeko gelak, gauzak eta eginkizunak E Munduko etxeak Id Etxea deskribatu Ir Etxeko ardurak M Nire etxea deskribatu, etxeko ardurak


3 ENTZUMENA Munduko etxeak. a Lotu irudia, herria eta azalpena

IRUDIA HERRIA AZALPENA

a

JAPONIA

Etxe honek jaima izena du. Izen horrek oihalezko etxea esan nahi du. Ez du zirrikitu bat bera ere, argia eta harea ez sartzeko. Tuaregek ere erabiltzen dituzte, baina esteraz egindakoak.

b

PIGMEOAK (CONGO)

Etxe hau denda bat da. Sabai konikoa dauka. Makilaz eta animalien larruez egindakoa.

c

IPAR AMERIKAKO INDIARRAK

Iglu izena du. Ez dauka leihorik. Leihoak izotzezko blokeak dira, barrukoa ixteko. Barruan lanpara bat pizten dute, giroa berotzeko, eta ez dute hotzik pasatzen.

d

YAMIAK (ORQUIDEA UHARTEA TAIWAN)

Etxe zeremonialak kiva izena dute. Herrietako etxeetan eta kiva etxeetan sartzeko, eskailera luze bat behar da. Pezoz egindakoa. Sabaitik sartu behar da.

BEDUINOAK (ARABIA)

Ez du besaulkirik ez oherik. Ateak paperezkoak dira askotan.

e f

INDIOS PUEBLOS (MEXIKO BERRIA)

Zuhaitz gaineko etxea. Habien antzekoa. Eskailera behar da igotzeko: enbor batean egindakoa ala sokaz eta egurrez egindakoa.

g

IRIAN JAYA OIHANEKO TRIBUAK (GINEA BERRIA)

Bi etxe mota: Lur azpikoa, tifoietatik babesteko. Eskailerak ditu jaisteko. Lastoz eta egurrez egindakoa. Horreoen antzekoa. Jauzi txiki bat egin behar da sartzeko.

h

INUITAK (IPAR POLOA)

Simaurrez egindakoa. Ez du leihorik. Kea egiten dute barruan, usain txarra ez nabaritzeko eta berotasuna mantentzeko. Ate txikia dauka.

i

MASAIAK (TANZANIA)

Hostoz egindakoa. Igluen antzekoa. Txikia eta iluna.


4 IRAKURMENA

a Yolanda Arrietaren testua irakurri eta gero idatzi koadro egokian aipatzen diren lanak: Etxeko ardurak Zeinena da Aitortxori hortzak garbitzen erakusteko ardura? Zeinena da aitona Patxi paseatzera ateratzeko ardura? Zeinena da amona Ixabeli gauzak gogoratzen laguntzeko ardura? Zeinena da oheko izarak aldatzeko ardura? Zeinena da egongelako ogi apurrak jasotzeko ardura? Zeinena da afarirako patatak zuritzeko ardura? Zeinena da bezperan garbantzuak beratzera botatzeko ardura? Zeinena da biharko porruak eta arraina erosteko ardura? Zeinena da alkandorak, prakak eta kotoizko jakak lisatzeko ardura? Zeinena da Ikertxori gaueko biberoia emateko ardura? Zeinena da Maitetxori pixa egiten laguntzera jaikitzeko ardura? Zeinena da osaba Mitxelen urtebetetze oparia bilatzeko ardura? Zeinena da Begotxuri zazpiko taula errepasatzen laguntzeko ardura? Zeinena da Sagutxo Perezen erregalua erosteko ardura? Zeinena da igeltseroari deitzeko ardura? Zeinena da zartagin ipurdiak harraskatzeko ardura? Zeinena da Maialeni zapata-lokarriak lotzen irakasteko ardura? Zeinena da arropak eseki eta labadora jartzeko ardura? Zeinena da, noizean behin, leihoetako kristalak garbitzeko ardura? Zeinena da eskolako bileretara joateko ardura? Zeinena da haurrak pediatrarengana eramateko ardura? Zeinena da sukaldeko azulejoak garbitzeko ardura? Zeinena da komuneko kaka-markak kentzeko ardura? Zeinena da umearen Cenicienta mozorroa koinataren lehengusinari eskatzeko ardura? Zeinena da plastikoak, paperak eta egunkariak zaborretara eramateko ardura? Zeinena da umeari berdura osorik jaten erakusteko ardura? Zeinena da gortinak, koltxak eta kuxinen azalak garbitzeko ardura? Zeinena da aitaita Martin zaintzeko txandak antolatzeko ardura? Zeinena da amama Feli ile-apaindegira eramateko ardura?

Haurren zainketa Etxeko lanak Familia harremanak

• Hortzak garbitzen erakustea

• Igeltseroari deitzea

• Amama ile-apaindegira eramatea

b Ikaskide batekin hitz egin. Nork egiten ditu lan hauek zure etxean? Noren ardura dira? Adib.: Zure etxean, nork deitzen dio igeltseroari?, Nork prestatzen du afaria?... c Testuan nominalizazio batzuk agertzen dira. Kontu hartu zein aditzekin edo izenekin erabiltzen diren eta beheko eskema osatu: Aditz nagusia / izena -t(z)ea -t(z)en -t(z)era -t(z)eko erakutsi X atera lagundu ardura bota jaiki irakatsi


5 GRAMATIKA Zerez, zerezko kasuak

a Zerez egina dago etxe hori? Lotu irudiak eta esaldiak

1 Harriz egina dago

2 Buztinez egina dago

3 Adreiluz egina dago

4 Oihalez egina dago

5 Zementuz egina dago 6 Egurrez egina dago 7 Lastoz egina dago

8 Izotzez egina dago

6 ENTZUMENA Euskaldunen etxea

Eta euskaldunen etxea? Nolakoa da BASERRIA? Entzun grabazioa eta jasotako informazioarekin osatu beheko testua. ___________________________________________________________________________

handiak goian harriz eta egurrez behean animalientzako korta tresnak gordetzeko ezkaratza baserria logelak lehenengo solairuan basoan _____________________________________________________________________________________________________________________

Euskaldunon etxeak ___1___ du izena, hau da, ___2___ dagoen herria edo etxea. Baserriak ___ 3___ egindako etxe ___ 4____ izaten dira gehienetan. ___ 5___, ___6___ (sarrera handia), ___ 7___ eta eskailerak izaten dira. ___8___, berriz, sukaldea eta ___9___. ___10___, ganbara, ___ 11___ eta laboreak biltzeko lekua.

7 IDAZMENA Nolakoa da zure etxea?

Lagun batek bere etxe barrua deskribatu digu: zenbat ate, zenbat gela, nolakoak diren… Orain, zure etxea nolakoa den deskribatuko duzu. Horretarako 110 hitzeko idazlana egin. Testu antolatzaileei erreparatu.

Ni Donostiako alde zaharrean bizi naiz. Gure etxea oso zaharra da. Narrika kalean dago eta hirugarren solairuan. Etxearen egitura egurrezkoa da eta, esan bezala, zaharra. Horregatik okertuta dago eta, gainera, ilun samarra da. Etxeko atea pasa ondoren korridore luze bat dago. Ezker-eskuin daude logela eta beste gelak. Sukaldea ezkerreko lehen atean dago. Txikia da eta barruko patio batera ematen du. Horko horma batean izebak egindako erloju gorri bat dugu zintzilik. Hurrengo atea egongelakoa da. Hemengo leiho bat Narrika aldera dago. Kanpora begira, jendeari begira egoteko leku ona da. Eguzkiak goizez jotzen du. Logela ez da oso handia, baina barruko patio batera du leihoa eta nahikoa isila da. Komuna ere txikia da, baina bainuontzi zabala du. Hauxe da dena. Hauxe da gure etxea.

a b c d

e f g h


Herri txikian ala hirian bizi?Herri txikian ala hirian bizi?Herri txikian ala hirian bizi?Herri txikian ala hirian bizi?

1 GRAMATIKA NORENa – NONGOa Azalpena 9 or.

Mutil horren txakurra Beti NOREN: Txakurraren buztana Zuhaitz handiaren hostoak

Batzuetan NONGO = LEKUA Kaleko argiak Beste batzuetan NOREN = JABETZA Liburuaren azala

Osatu esaldi hauek irudiei begiratuz eta NOREN edo NONGO kasua aukeratuz:

1. Buru_____ mina dauka.

2. Lore_____ usaina gustatzen zitzaion.

3. Armairu____ giltza galdu zuen.

4. Alkandora_____ botoiak josi zituen.

2 IRAKURMENA Apopilo

Egilea: Kike Amonarriz Euskalkia: Batua Estilo periodistikoa: Albistea Testu mota: Narrazioa Gaia: Kultura

Gako hitzak: txiste, umore, apopilo, Paris; Frantzia, patio, animalia, oilo, ahate, untxi, ostatu, etxekoandre, nagusi, heriotza Badira urte batzuk Parisen hilabete pare bat apopilo egon nintzela. Etxeak bazuen patio koxkor bat eta etxekoandreak bertan animalia batzuk hazten zituen. Ni apopilo sartu nintzen lehen egunean oilo bat hil zen, eta hurrengo egunean oilo salda jan genuen. Bigarren egunean untxi bat hil zen, eta biharamunean untxia saltsan jan genuen. Hirugarren egunean ahatea hil zen, eta biharamunean ahatea limoi erara jan genuen. Laugarren egunean etxeko nagusia hil zen, eta arratsalde hartan bertan aldatu nintzen ostatuz.

Testua irakurri eta gero esan hurrengo esaldiak egia ala gezurra diren

1. Egilea orain dela bi hilabete Parisen apopilo egon zen.

2. Etxekoandreak etxe barruan bertan abereak zaintzen zituen.

3. Apopilo sartu bezain laster animalia bat hil zen.

4. Bigarren egunean etxekoandreak untxia prestatu zuen jateko.

5. Hirugarren egunean ez zuten ahaterik jan.

6. Bosgarren egunean, izututa, ostatutik alde egin zuen.

6 B

G Noren, nongo, nondik kasuak H Herriak, hiriak E Herri txikian bizi, gogoko txokoa Id Nire herria Ir Apopilo M Ostatua aukeratzea


3 MINTZAMENA Rol jokoa: Ostatua aukeratzea. A ikaslea 11 or., B ikaslea 12 or. 4 ATAZA Herri txikian bizi

Gipuzkoako herri txiki bat ezagutuko duzu. Han bizi direnek herri txikian nola bizi diren kontatuko digute. a Mutiloa Donostiatik nahiko hurbil dago. Esan: zein beste herritatik dago hurbil? Bete hutsuneak. 1. (Zerain) ____________ hurbil dago. 2. (Zegama) ____________ hurbil dago. 3. (Segura) ____________ hurbil dago. 4. (Idiazabal) ____________ hurbil dago.

5. (Beasain) ____________ hurbil dago. 6. (Ormaiztegi) ____________ hurbil dago. 7. (Gabiria) ____________ hurbil dago. 8. (Legazpi) ____________ hurbil dago.

NONDIK?

- Leku-izena kontsonantez amaitzen denean, -TIK edo -eTIK. Biak dira zuzenak. Adibidez: GasteizTIK edo GasteizeTIK; ParisTIK edo PariseTIK.

- Leku-izena kontsonantez amaitzen bada, eta kontsonante hori N edo L bada, -DIK edo -eTIK. Biak dira zuzenak. Adibidez: IrunDIK edo IruneTIK; AgurainDIK edo AguraineTIK. b Zure herria kokatu: non dago, Bizkaian, Gipuzkoan, Lapurdin...? Nondik hurbil dago? Idatzi aurreko arauak begiratuta. Nire herria ________ da. ______n dago. __________, __________ eta ___________ hurbil dago. c Ariketa honetan Andoni Aizpuruk Mutiloari buruzko berri bat kontatuko digu. Entzun baino lehen, irakurri ondorengo albistea. Gero entzun grabazioa, alderatu entzundakoarekin eta erantzun galderak. MUTILOAR BERRIAK

Mutiloa Gipuzkoako herri txiki bat da. Han ez da kontu handirik gertatzen, oso lasaia da eta. Aurten, hango jendea oso pozik dago, kanpoko gazte asko joan direlako herrira bizitzera. Etxe berriak egin dituzte eta aurten hiru familia gazte joan dira Mutilora bizitzera.

1 Albistea zuzena da? a. Bai b. Ez 2 Zer zuzendu behar da albistean? a. Albistearen bukaera eta izenburua b. Albistearen bukaera c. Albistearen hasiera d. Izenburua Aukeratu albistearentzat bukaera egokia: 3 Aurten, hango jendea oso pozik dago, ... a. ..., herrian haurtzaindegia jarri dutelako. Jaiotzen diren mutiloar berrientzako oso aproposa izango da, orain arte gurasoek Beasainera eraman behar izan dituzte eta.

b. ..., herriko hiru emakume haurdun daudelako. Hori oso garrantzitsua da herri txiki batean bizi direnentzat.

c. ..., herriko hiru emakume haurdun daudelako. Hori oso garrantzitsua da, mutiloar berriak Ordiziako feriara joan ahal izango direlako baratzeko produktuak saltzera.


d Entzun grabazioa. Zer esan du hauetako pertsona bakoitzak? Egin loturak.

RESU OLAETXEA

Nik nahiago dut herri handiago batean bizitzea. Herri handietan zinea dago, parkeak, ume gehiago jolasteko...

IÑAKI UGALDE Nik uste dut hemengo haurrek badutela etorkizuna herri honetan. Medio asko dago, autobusa ere badago ibiltzeko eta eskolara joateko. Nik uste dut hemendik aurrera gazte jende gehiago geratuko dela hemen.

PLAZAKO UMEA (1)

Beste herri batzuen aldean, hemen askoz ere zerbitzu gutxiago dago, baina jendeak hemengo bakea eta lasaitasuna gogoko ditu. Gainera, zerbitzuak eskura dauzkagu: Zumarragako ospitalea oso hurbil daukagu, Beasain ere hamar minutura dago, Donostia ere hurbil dago... Nire ustez, lujo bat da horrelako leku batean bizitzea.

PLAZAKO UMEA (2)

Hemen ez dago erosotasunik. Autoa behar duzu hemendik irteteko, adibidez, erosketak egitera joateko, edo ile-apaindegira joateko.

JUANITA MURGIONDO

Kartak-eta ez zaizkigu baserrira iristen, eta postontzi guztiak dauzkagu herriko ostatuan. Nafarroako herri batzuetan kexak entzun dira horregatik, baina guri berdin digu: herrira jaisten gara, kontu batzuk esan, kafe bat hartu...

JUAN INAZIO ALTUNA

Niri ez zait gustatzen herri handiago batean bizitzea. Herri handietan kotxez ibiltzen dira eta gero, gauean, ezin da lo hartu.

e Herri txiki batean bizitzeak alde onak baditu, eta baita txarrak ere. Zer esan dute mutiloarrek? Sailkatu: Posta ez zaizu etxera iristen. Bila joan behar duzu herriko ostatura. Ez dago erosotasunik. Autoa behar duzu edozer egiteko. Ume gutxi daude. Gauez ez da zaratarik entzuten, eta ez dago arazorik lo hartzeko. Zerbitzu gutxi dago. Ez dago zinerik. Lasaitasuna dago. Zerbitzu gutxi dago, baina eskura daude (inguruko herrietan). Bakea dago.

ALDE ONAK ALDE TXARRAK

5 ATAZA Hirian bizi a Hirian bizitzeak gauza onak izango ditu baina arazoak ere egoten dira, ezta? Zer ez dago hirian? Aukeratu zerrenda honetatik, eta esaldiak idatzi:

- OSPITALEA - ZINEAK - PARKEA - BAKEA – ZIKINKERIA - ISILTASUNA – ZARATA - LASAITASUNA - KUTSADURA Adibidez: Hirietan EZ DAGO lasaitasunIK. Bost metro koadroko apartamentua

b Irakurri testua, eta, gero, hutsuneak bete.

ALOKATU AUZOAN ERRESUMA BATUKO ESPERO GAZTE GELA IGOTZEKO LANGILEAK MODERNOA METRO OHEA

Londresen 5 metro koadroko armairu handi bat …(1)… bihurtu dute, eta astero

125 libra ordaindu beharko ditu …(2)… duenak bertan bizitzeko, hau da, 585 libra

hilabeteko (820 euro).

Gela txiki horrek sukaldea, dutxa, armairua eta …(3)… dauzka.

…(4)… apartamenturik txikiena izan daiteke, eta sukaldea, dutxa eta armairua dauzka. Ohea

goialdean dago, eta bertara …(5)… eskuko eskailera erabili behar da. Hori guztia 5 …(6)…

koadrotan. Armairua zena XX. mendeko eraikin batean dago, Notting Hill …(7)… bertan.

Gordon Blausten Bruten & Co. agentziako …(8)… esan du "etxea oso txikia dela, baina

…(9)…; eta hiru egunetan alokatu dute". Emakume …(10)… eta gogotsu batek alokatu du,

"bizitza profesional bizia daramana". Agentziako langilearen esanetan, "etxean ez da luze

egongo; nik, behintzat, hori …(11)… dut".


c Ataza honetan Kintana bilbotarrak zein arrazoi izan duen txoko hori aukeratzeko azalduko digu. Entzun baino lehen, irakurri beheko esaldiak. Gero entzun grabazioa eta esan egia ala gezurra diren.

Kintanaren txokoa

1 Bilbo osoa ikusten da 6 Txikitan lagunekin joaten zen asteburua pasatzera.

2 Ulibarriko auzategia, bera jaio zen lekua, ikusten da.

7 Toki atsegina iruditzen zaio.

3 Hiriaren aldaketa guztiak ikusten dira. 8 Bilboko ibaia, Ibaizabal, ikusten da.

4 Barakaldo ez da ikusten, ezta Portugalete ere. 9 Txikitan gurasoekin joaten zen egunero, ordu erdiz, kale girotik ihes egiteko.

5 Txikitako oroitzapenak ekartzen dizkio txoko horrek.

10 Ibaiaren itsasoratzea ikusten da.

d Binaka jarrita (edo talde txikian) zeuk ere deskribatu hiriko txoko kutunena.

6 IDAZMENA Nolakoa da zure herria? Zeintzuk dira herriko txokorik kutunenak? Deskribatu zure herria/hiria. Hemen behean adibide bat duzu:

Nire herria

Euskal Herriko baratze ezaguna da Tutera (Nafarroa), ospe handiko barazki ugari ekoizten baitira han: kukuluak, zainzuriak, orburuak, karduak… Baratzeak ikustera joaten zaretenean, ez ahaztu arabiarrek egindako eraikin ederrak ere bisitatzea.

Tutera Nafarroako hegoaldean dago, Iruñetik 94 kilometrora. Erriberako hiriburua da, eta gaur egun 32.000 biztanle inguru ditu. IX. mendean arabiarrek eraiki zituzten eraikin garrantzitsuenak Andre Mari katedrala eta Ebroko zubia dira. Katedrala orain dela gutxi arte itxita egon da, berritzeko obrak egiten ari baitziren. Ebroko zubia Tuterako sarrera batean dago, eta antzina hiru dorre zituen. Bi auzo nagusi daude: Lourdes auzoa eta Azukarera. Lourdes auzoan alde zaharra dago, Tuterako auzorik zaharrena. Alde Zaharra handia da eta kale estuak dauzka, eguzki izpiak eta haizea ez sartzeko. Azukarera, berriz, auzo berria da. Antzina azukrea ekoizteko lantegia zegoen, eta hortik datorkio izena. Uztailaren 24an ospatzen dira festak, eta txupinazoa, entzierroak, erraldoiak, buruhandiak eta abar daude. Bestalde, inauterietan zipotero janzten gara, eta kapirotearen atzetik dantza egiten dugu. Aste Santuan, aingeruaren jaitsiera ospatzen da; horretarako, aingeru jantzitako mutil bat soka batetik zintzilikatzen dute. Mutila sokatik jaisten da, Ama Birjinaren irudiari beloa kentzera. Oran arte, beti mutil bat izan da, baina 2008an neska bat izatea onartu dute. Tuteran nekazaritzak garrantzi handia du, eta hainbat produktu ezagunak dira: zainzuriak, orburuak, borrajak, karduak, eta kukuluak batez ere. Horrez gain, lantegi asko daude; guztira, hiru industrialde daude. Hauxe da gure herria. Ikusteko irrika piztu bazaizue, badakizue non gauden. Egileak: Argia ikastolako LHko 5. mailako ikasleak

7 GRAMATIKA: bezala / bezalakoa →Azalpena 9 or. Ariketak egin


GRAMATIKA 6 A BESTE … BAT ≠ BESTEA BESTE … BATZUK ≠ BESTEAK Goazen beste tabernara (zehaztua: lehen egon garen taberna) Goazen beste taberna batera (zehaztugabea: edozein taberna) Beste lagun batekin joan nintzen ≠ Beste lagunarekin joan nintzen Beste herri batean bizi da ≠ Beste herrian bizi da Gu beste bide batetik etorri gara ≠ Gu beste bidetik etorri gara Beste lan bat topatu zuen ≠ Beste lana topatu zuen Beste opari batzuk erosi genituen ≠ Beste opariak erosi genituen Beste hiri batzuetan ere egon ginen ≠ Beste hirietan ere egon ginen Beste mutil batzuekin etorri dira ≠ Beste mutilekin etorri dira

Noiz erabili «–A» / «-AK»

1. Hitzak esateko: Nola esaten da “piedra” euskaraz? HarriA 2. Izenburuak, errotuluak... : “JantokiA”, “BulegoA”, “KomunAK” “Gasteizko UdalA” 3. Izaki bakarra denean: Itxi ahoA, euli bat sartuko zaizu eta. 4. Zehaztua/zehaztugabea den garrantzitsua ez denean: HankA apurtu dudala uste dut.

LentilA erori zait eta ez dut aurkitzen. 5. Izaki ezagunak adierazteko: Josuri erlojuA galdu zaio (bere erlojua) 6. Balio generikoa duten izenekin: ElefanteA lehorreko animaliarik handiena da. 7. Predikatu osogarrian: Zer da hori? Hori mahaiA da; Horiek mendiko botAK dira. 8. Izen zenbakaitzekin: AzukreA badago, baina kafeA erosi behar dugu.

6 B NONGO eta NOREN kasuak

NOREN kasua = NORK duen

1. Jabegoa adierazteko: Norenak dira zapata hauek? Gureak Noren etxean dago, Amaiarenean? Ez, lagun baten etxean

2. Egiletasuna adierazteko: Liburuaren egileak egingo du aurkezpena. Filmaren zuzendaria gasteiztarra zen.

3. Posposizio batzuekin: alde, antza, arabera, arte, atze, aurre, azpi, barru, bila, inguru, kontra, ondo, zain… Aitonaren antza; hodeien artean; umeen bila; bakearen alde; eskolaren inguruan; plaza nagusiaren ondoan; autobusaren zain…

4. Zerbaiten (nahiz eta bizigabea izan) ondorioa, eragina, izena, izenburua, prezioa, soinua, neurria, kalitatea… adierazteko: Kolpeen ondorioa; beroaren eragina, plazaren izena, liburuaren izenburua, gaztaren prezioa, gelaren neurria, biolinaren soinua, paperaren kalitatea…

5. Bat eta batzuk: Egunen batean; aldizkariren bat; lagunen batzuk

NONGO kasua = NON dagoen 1. Jatorria adierazteko: Nongoak dira horiek? Hemengoak; Astigarragako sagardotegia Iturriko/ibaietako/itsasoko ura; tabernako ardoa, sukaldeko atea; etxeko giltzak; baserriko arrautzak; kaleko zaratak; treneko bagoiak; taldekoak; familiako bat

2. Denbora adierazteko: Biharko afarira etorriko zara, ezta? Betiko lagunak; aspaldiko ohiturak

3. Helburua, zertarako den adierazteko: Laneko tresnak; mendiko botak

4. Mina adierazteko: Buruko mina, haginetako mina

5. Multzo baten osagaien arteko aukera egiteko: Hauetako bat; gutako batek esan zuen; interesgarrienetakoak

NONGO ≠ NOREN

Telebistako filma ≠ telebistaren eragina Elizako isiltasuna ≠ Elizaren isiltasuna

Liburuko argazkia ≠ liburuaren argazkia Kaleko zarata ≠ eztandaren zarata


MODUZKO PERPAUSAK

Moduzko perpausek modua edo era adierazten dute.

NOLAKOA? NOLA?

BEZALAKOA Adibideak:

Nire autoa zurea BEZALAKOA zen. Zure alabak ez dira zu BEZALAKOAK. Hori nik erosi nuena BEZALAKOA da. Jon ez da zuk esan duzun BEZALAKOA.

BEZALA Adibideak: Zuk BEZALA egin dut. Eta Amaia berandu, beti BEZALA. Etxean BEZALA, inon ere ez. Esan BEZALA erosi nuen: epeka. Eraman zuten BEZALA ekarri zuten. Nik, zuk EZ BEZALA, larunbatetan egiten dut lan. Amona BEZALA orrazten da.

(NOREN) MODUKOA Adibideak: Txakurra jabeAREN MODUKOA da. Seme-alabak gurasoEN MODUKOAK izaten dira. AmaREN MODUKOA zara.

MODUAN Adibideak: Utz ezazu dagoEN MODUAN. Nahi duzuN MODUAN egin dezakezu. Zer moduz? BetiKO MODUAN, lan eta lan. Esan zenuen MODUAN zegoen: guztiz apurtuta. Bere amaREN MODUAN hitz egiten du.

a Lotu galdera bakoitza dagokion erantzunarekin:

1. Nolako galtzak erosi nahi dituzu? 2. Nola prestatzen duzu txitxarroa? 3. Nola egiten dute lo umeek? 4. Nolakoak dira Tolosako inauteriak? 5. Nola ibiltzen zen Groucho Marx?

a. Aingeruek bezala b. Donostiakoen modukoak c. Ahateak bezala d. Amaren moduan e. Zureak bezalakoak

NORANTZ / NORAINO / NORAKO kasuak

a) EtxeRANTZ joan dira. (etxerako bidea hartu dute, baina etxea ez da helmuga edo ez dago ziurtasunik) b) EtxeRA joan dira. (helmuga etxea da eta haraxe joan dira.) c) EtxeRAINO joan dira. (etxeraino bertaraino joan dira, etxea da azken muga, horixe azpimarratzen da.) d) Hau etxeRAKO bidea da. (izenlaguna: etxera daraman bidea) e) Hau etxeRAKO da. (adizlaguna: etxera eramateko, etxean erabiltzeko)

Erantzun galderei: 1. Noraino joaten zara egunero paseoan? (Armentia)

2. Galduta gaude, norantz joko dugu orain? (kale hori)

3. Norako bidea hartu zuten mendizaleek? (Aizkorri)

4. Norantz joan ziren lapurrak? (goi)

5. Noraino heltzen da bidexka hau? (hotel)

6. Norako trena hartu behar duzu? (Miranda)

7. Noraino joan zineten oporretan? (Tunez)

8. Norako dira eskularru hauek? (sukalde)

9. Norantz abiatu dira txirrindulariak? (Urkiola)

10. Norako autobusa hartu zenuen? (Benidorm)

11. Noraino egingo dute trenbidea? (Abetxuko)


MINTZAMENA

6 A A ikaslea

A ikaslea: Mutrikuko turismo bulegoan egiten duzu lan. Bezero batek, B ikasleak, telefonoz deituko dizu herriko ostatuei buruzko informazioa galdetzeko.

• Telefonoa era egokian hartu eta bezeroa agurtu • Bezeroaren galdera guztiei erantzun • Bezeroa agurtu

OSTATU GIDA

Ostatu gidara itzuli | Gida menura itzuli

Establezimendu mota

Izena Helbidea Telefonoa Erreserbak Kapazitatea

Kanpina Aitzeta Deba-Gernika errepidea, 3,5 943 60 33 56 Bai 360 pertsona

Kanpina Galdona Galdonamendi auzoa, z/g 943 60 35 09 Bai 160 pertsona

Kanpina Santa Elena Galdonamendi auzoa, z/g 943 60 39 82 Bai 360 pertsona

Kanpina Saturraran Arbelaitz baserria 943 60 38 47 Ez 240 pertsona

Establezimendu mota

Izena Helbidea Telefonoa Erreserbak Prezioa Kapazitatea

Gela alokairua Jartxa Etxea Atxitxin 6 656 704918 Bai 50€/gela bikoitza 6 pertsona

Nekazal turismoa Koostei Artzain erreka auzoa, z/g

943 583008 659 780 444

Bai 42€/gela bikoitza 8-10 pertsona

Ostatua Kofradia Zaharra

Muelle Pasealekua, z/g

943 60 39 54 Bai 46€/gela bikoitza

11 pertsona

MUTRIKUKO UDALA.Txurruka plaza. 20830 Mutriku. [email protected] Tel.: 943 60 32 44 Faxa 943 60 36 92 Eusko Jaurlaritzaren Ogasun Sailaren IZARTU programak finantziaturiko web orria www.ej-gv.net

6 B

A ikaslea: Etxe bat alokatu nahi duzu. B ikasleari galdetu inmobiliarian dituen etxeei buruz. Pisu bat hartu nahiko zenuke alokairuan beste bi ikaskiderekin batera gehienez 800 euro ordainduta.

• Inmobiliariako langilea agurtu • Zer nahi duzun azaldu • Datu hauei buruz galdetu: helbidea, nolakoa den, zenbat gela dituen, altzaririk duen, prezioa,

berogailurik duen, etxeko gastuak, abala… • Prezioa negoziatu • Ados jartzen saiatu • Eskerrak eman eta agurtu


MINTZAMENA

6 A B ikaslea

B ikaslea: Zortzi pertsonako taldea (lau bikote) zarete eta Mutrikun ostatu hartzeko asmoa duzue. Astebete pasatzeko 300 € baino gehiago ez du gastatu nahi bikote bakoitzak. Alde batetik, ez duzue errepidetik hurbil egon nahi eta nahiago duzue erreserba gaur bertan egin. Bestalde, taldeko bikote batek esan dizu ez duela Galdonamendi auzoan lo egin nahi. Zuk turismo bulegora telefonoz deituko duzu informazioa lortzeko:

• Turismo bulegoko langilea agurtu • Zer nahi duzun azaldu • Datu hauei buruz galdetu: ostatu mota, helbidea, prezioa, erreserba, ostatuaren kapazitatea

eta ostatu hori interesatzen bazaizu, telefonoa. • Eskerrak eman • Agurtu

6 B B ikaslea Inmobiliaria batean egiten duzu lan. Bezero batek, A ikasleak, telefonoz deituko dizu alokatzeko dituzun etxeei buruz galdetzeko.

• Telefonoa modu egokian hartu eta bezeroa agurtu • Bezeroaren galdera guztiei erantzun • Bezeroa agurtu

Merke-merke inmobiliaria: alokairuan ditugun etxebizitzak

Hirigunetik gertu, Ariznabarra auzoan

Eraikin berrian kokatutako etxebizitza: orain dela 10 urte egindakoa. Oraintxe bizitzen jartzeko moduan dago. 90 metro koadro, 3 logela, egongela eta 2 komun dutxarekin Leiho guztiek kanpora ematen dute. Atariko gastuak: 60 € Hileko alokairua 850 € (ez da

negoziagarria)

Hiriko Alde Zaharrean dagoen bi logelako apartamentua. Eraikina orain dela gutxi goitik behera eraberritua. Badauka igogailua 0 kotatik. Ez dago jantzita. Atariko gastuak: 50 € Hileko alokairua 700 €

2

Gasteiz Hiribidean, 120 metro karratu ondo banatuta: lau logela, egongela zabala, sukaldea eta bi komun. Hego-mendebaldera begira. Eguzkiak eguerditik aurrera jotzen du. Gas berogailua. Atariko gastuak: 70 € Hileko alokairua 950 €

Lakuabizkarran, anbulatorioaren ondoan. 3 logela eta 2 komun, bat hidromasajearekin. Berri-berria da; gainera, oso argitsua. Lorategiz inguratuta eta auzoko kiroldegitik hurbil. Atariko gastuak: 70 € Hileko alokairua 900 €

1

3

1

4


A IKASLEA

1. ariketa → 1. mapan leku hauek kokatu: Eskoriatza, Arantzazu eta Ormaiztegi. 2. ariketa → Entzungaia: 1. mapan marka ezazu Anek eta bere lagunek egin zuten bidaia. 3. ariketa → Mintzamena: 2. mapan marka ezazu beste bidaia bat – zuk nahi duzuna- eta B ikasleari kontatu.


B IKASLEA 1. ariketa → 1. mapan leku hauek kokatu: Eskoriatza, Arantzazu eta Ormaiztegi. 2. ariketa → Entzungaia: 1. mapan marka ezazu Anek eta bere lagunek egin zuten bidaia. 3. ariketa → Mintzamena: 2. mapan marka ezazu A ikasleak kontatzen dizun bidaia. Ulertzen ez badiozu galdetu ahal diozu.

1 2


1 HIZTEGIA Etxeko gelak

Letra zopa honetan bilatu azpiko definizioan dauden gelak. Ondoren, definizio bakoitzaren ondoan idatzi gela horren izena. 1. Gela honetan etxekoak biltzen gara telebista

ikusteko, hitz egiteko, irakurtzeko, jolasteko... 2. Gela hau lo egiteko erabiltzen dugu. 3. Gela honetan jatekoa prestatzen dugu. 4. Gela honetan dutxatu egiten gara, hortzak garbitzen ditugu,... 5. Toki hau ez da gela bat. Luzea izaten da, eta geletako ateak egoten dira bertan. 6. Toki hau ez da gela bat. Etxean sartu eta han dagoen tokia da. Giltzak zintzilikatzeko lekua egoten da gehienetan. 7. Gela hau ez da egoten etxean bertan. Traste zaharrak gordetzeko erabiltzen dugu. 8. Toki hau ez da gela bat eta etxe guztiek ez dute izaten. Etxeak duen irtengunea da, eta landareak ipintzeko, edo arropa zintzilik jartzeko erabiltzen da.

2 GRAMATIKA Eta zuk zertarako erabiltzen dituzu gelak? Orain zuk etxeko gelak zertarako erabiltzen dituzun idatzi behar duzu. Parentesi barruan dagoen ekintza jarri behar duzu, baina -tzeko/-teko forma, helburuzkoa, erantsita

SUKALDEA:

0. (Janaria prestatu) Janaria prestatzeko…

1. (Harrikoa egin) _______ erabiltzen dut.

2. (Bazkaldu) _______ erabiltzen dut.

3. (Afaldu) _______ erabiltzen dut.

4. (Gosaldu) _______ erabiltzen dut.

LOGELA:

5. (Lo egin) _________ erabiltzen dut.

6. (Musika entzun) _______ erabiltzen dut.

7. (Irakurri) _______ erabiltzen dut.

8. (Jantzi) _______ erabiltzen dut.

9. (Arropa gorde) _______ erabiltzen dut.

3 IRAKURMENA a Osatu testua aditz egokia aukeratuz

Hasierako paragrafoa albistearen laburpena duzu:

? Gaur goizean sutea …1… Altsasun (Nafarroa) eta sei etxebizitza …2… . Etxe bateko garajean …3… sutea eta gutxienez bi auto erabat …4… . Nafarroako Foru Poliziak …5…, sua 10:00etan …6… garaje batean. Sugarrek, antza, sei etxebizitza …7… . Familia bakarreko sei etxebizitza hustu behar izan dituzte garaje batean piztu den sutearen ondorioz. Zauriturik ez dagoen arren, garrek kalte material handiak eragin dituztela uste dute; oraindik ez baitute balorazio orokorra egin. Iruñeko eta Altsasuko suhiltzaileak aritu dira lanean sua itzaltzeko, eguerdian oraindik sua itzali gabe zegoen. Foru Polizia, orain ezbeharra nola gertatu den argitzeko frogak biltzen ari da. Dirudienez, sua garajean zegoen auto batean piztu da. Inguruko hainbat bizilagunek leherketak entzun dituztela azaldu dute.

1. a. da b. izan da c. zen

2. a. hustu behar dituzte b. hustu behar izaten dituzte c. hustu behar izan dituzte

3. a. pizten ari da b. pizten da c. piztu da

4. a. kiskaltzen zituen b. kiskaldu ditu c. kiskaltzen ditu

5. a. jakinarazi duenez b. jakinarazten duenez c. jakinarazi zuenez

6. a. hasten zen b. hasi da c. hasten da

7. a. kaltetzen zituzten b. kaltetzen dituzte c. kaltetu dituzte

6 A

T R A S T E L E K U A

A S F D A D O D O D R

Q B W B R T G H R J G

W A R A C M E I R J A

R L T I V N L U I K N

E K K N B M A U D L B

K O M U N A H Ñ O U A

Q I I G I U P K R O R

E A T E G O N G E L A

D S A R R E R A A Y U

S U K A L D E A O U U

Etxea eta etxeko ardurakEtxea eta etxeko ardurakEtxea eta etxeko ardurakEtxea eta etxeko ardurak


b Zein da paragrafo honetan agertzen den denbora erreferentea? Zein da erabiltzen den aditz mota: lehenaldi burutua, orainaldi burutua edo lehenaldi burutugabea?

c Idatzi izenburu egokia albiste honetarako 3 IRAKURMENA b Zerezko etxeak? Lehendabizi, irakurri testu hau, ulertzen saiatu eta, gero, bete hutsuneak. ____________________________________________________________________________ lastozko titaniozkoak txokolatezko egurrezko plastikozkoak oihalezkoak harrizkoak adreiluzkoak izotzezko harrizko paperezko _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Munduko etxeak egiteko material ugari erabiltzen dira: egurra, buztina, izotza… Euskal herrian, adibidez, eraikuntza handietan bizi gara hirietan, eta eraikuntza hauek ___(1)___ edo zementuzkoak izaten dira normalean.

Hala ere, hirietan badaude kristalezko eraikuntzak ere, edo ___(2)___; Guggenheim museoa, adibidez. Euskal Herriko herrietan gauzak aldatu egiten dira: baserriak ___(3)___ eta egurrezkoak izaten dira. Frantziako gaztelu handiak ikusten baditugu, ikusiko dugu hauek ere harriz eginda daudela.

Afrikan beste material batzuk erabiltzen dituzte etxeak egiteko. Marokon, adibidez, adobezko etxeak egiten dituzte, eta Saharako basamortuan tuaregen jaimak ___(4)___ izaten dira (oso oihal gogorra). Gainera, oihanean beste etxe mota batzuk ere badituzte: masaiek simaurrezko etxeak egiten dituzte, eta pigmeoek hostozkoak. Ez ahaztu ___(5)___ piramideak, egipziarrek egindakoak.

Ameriketan ere denetik dago: maien eraikuntzak harrizkoak izaten ziren gehienetan (hauek ere piramideak dira), eta oihanean ___(6)___ etxeak egiten dituzte. Pixka bat gorago bagoaz, Ipar Ameriketako indioek oihalezko etxeak egiten zituzten, denda itxurakoak. Kanadako basoetan ____(7)___ etxetxoak ere egiten dituzte, asteburua elurretan pasatzeko.

Eta Asian? Asian ere material ugari erabili dute etxeak egiteko, baina harrigarriena da batzuetan papera ere erabiltzen dutela ateak egiteko, adibidez. Bai, bai: ___(8)___ ateak egiten dituzte. Beste etxe mota bat iglua da, inuitek egiten dutena. ___(9)___ etxea da iglua, baina barruan ez dute hotzik pasatzen.

Munduan badaude beste etxe mota batzuk ere. Adibidez, roulotteak ___(10)___ izaten dira (pvc, beira-zuntza, eta abar), eta kanpin-dendak oihalezkoak. Guztien artean, ni Hansel eta Gretelen ___(11)___ etxearekin gelditzen naiz! 4 GRAMATIKA

a A bai ala ez? Bete hutsunea. A artikulua eskatzen badu jarri ezazu, ez badu ezer behar jar ezazu ― gidoia. Beste atzizkiren bat ere azal daiteke. 1. Ogi _____ nahi dudala esan diot. 2. Nik ere ardo _____ eskatu dut. 3. Ertzainek itxi egin dute Juantxo Harategi__ . 4. Zuk ere esne _____ hartuko duzu? 5. Atzo baino jende___ gehiago etorri da. 6. Hau da Sutegi Okindegi _____; gure herriko ogi onena bertan egiten da. 7. Botila bat patxaran _____ edan zuten bien artean. 8. 200 euro_____ ordaindu zituzten. 9. Museo___ ikusi ondoren, bazkaltzera joan ginen. 10. Txikitan piano___ jotzen zuen.

b beste bat ≠ bestea; batzuk Deklinatu parentesi artekoa:

1. Mutil _____ (bat) ekarri du. 2. Giltzak tiradera ______ (bat) gorde nituen. 3. Umea zuhaitz _____ (bat) erori da. 4. Duela gutxi lagun _____ (batzuk) egon

naiz. 5. Zure ezagun _____ (bat) ekarri nau. 6. Edorta neska _____ (bat) bizi zen. 7. Datu horiek apunte _____ (batzuk) atera

ditut. 8. Ez dauzkat hemen; ikaskide _____ (bat)

utzi dizkiot. 9. Emakume _____ (batzuk) zutaz galdezka

etorri dira. 10. Herri _____ (batzuk) horrela ospatzen dira

jaiak. 11. Lankide _____ (bat) ekarri dute lore sorta.


Herri txikian ala hirian bizi?Herri txikian ala hirian bizi?Herri txikian ala hirian bizi?Herri txikian ala hirian bizi?

1 GRAMATIKA NOREN / NONGO kasuak a Osatu esaldi hauek irudiei begiratuz eta NOREN edo NONGO kasua aukeratuz:

1. Zein da disko___ izenburua?

2. Paris_____ dorrea ikusi genuen.

3. Bainuontzi_____ ura bero zegoen.

4. Gitarra_____ soinua benetan ederra zen.

5. Herri_____ plazan egon ginen.

6. Pilotari_____ sakea itzela zen.

7. Jaka_____ prezioa ez zegoen gaizki.

8. Denda (hau) _________ prezioak oso garesti daude.

9. Iturri (hori) ___ ura edan zuen.

10. Film______ amaiera tristea izan zen.

11. Etxe_____ leihoak ez zuen kristalik.

12. Ez dakit hitz (hau) ________ esanahia.

2 IRAKURMENA Maizterraren castinga Katixa Agirreren blogetik hartua

a Katixa Agirreren iritzi artikulua osatu beheko hitzak erabiliz. Hitz bat ez duzu behar.

BAKARRIK DENBORA DIDAZU EGINGO ELKARREKIN ERRETZEN ETORTZEAGATIK HOBETO

INON IZATEKO OINETAKOAK ZENBAT O

1. Zenbat urte dituzu? 2. Non egiten duzu lan? 3. __0__ kobratzen duzu? 4. Erakutsiko didazu zure kontratua? 5. Erakutsiko __1__ nomina? 6. Bankuko abala? 7. Bikote-kiderik bai? 8. Zenbat __2__ daramazue batera? 9. Zenbat irabazten du besteak? 10. Lehen ere bizi izan zarete __3__? 11. Gaixotasun edo perbertsio sexual aipagarririk? 12. Diogenes sindromerik? 13. Umeak __4__ asmorik? 14. Txakurrak, katuak, kakatuak, iguanak? 15. __5__ duzue? 16. Intsentsua piztea gustuko duzue? 17. Edaten duzue? 18. Ura __6__? 19. Jan eta berehala harrikoa egiteko ohitura duzue? 20. Etxean sartu eta __7__ kentzen dituzue? 21. lagunekin afariak eta familiarekin bazkariak egiteko asmorik?

22. Kontraturik ez dugu __8__ eta ezingo duzu hau deklaratu, ados zaude?

23. Ondo da, datorren astean deituko dizut, eskerrik asko __9__. Astebete pasa da. Oraindik ez didate deitu. Suposatzen dut galderaren batean edo bestean hanka sartuko nuela (zer izango zen? animaliak gustatzen ez zaizkidala? beti oinetakoak kentzen nituela esatean ez nintzela oso sinesgarria izan?)

6 B


Hurrengo casting-ean __10__ egiten saiatuko naiz. Momentuz pisurik gabe jarraitzen dut, baina ez dut esperantza galdu. 3 SINTAXIA bezala / …ren moduan // bezalakoa /…ren modukoa a Erantzun beheko galderak: NOLA…? …BEZALA / …REN MODUAN

Adib.: Amak oso ondo egiten du lan. Nola egin nahi duzu lan? Amak bezala egin nahi dut lan / Amaren moduan egin nahi dut lan.

1. Mikel Urdangarinek ondo kantatzen du. Nola kantatu nahi du Ainhoak? ____________________________________________________________

2. Katuek ilunpean ere ikusten dute. Nola ikusi behar du lapurrak? ____________________________________________________________

3. Olaizolak ondo jokatzen du pilotan. Nola jokatu nahi duzu pilotan? ____________________________________________________________

4. Edurne Pasaban arin igotzen da mendira. Nola igo nahi duzue mendira? ____________________________________________________________

5. Joane Somarriba bizkor zebilen bizikletan. Nola ibili nahi duzu? ____________________________________________________________

6. Haurrek erraz egiten dute barre. Nola egin nahi dute barre agure horiek? ____________________________________________________________ b Erantzun beheko galderak BEZALA/MODUAN // BEZALAKOA/MODUKOA erabiliz:

0. Nolakoak dira zure herriko umeak? (Besteak) Nire herriko umeak besteak bezalakoak dira / … besteen modukoak dira

1. Nolakoa da zure sudurra? (Kleopatra)

2. Ainhoa Artetak bezala kantatzen duzu? (Ez)

3. Nolakoak dira arabarrak? (bizkaitarrak)

4. Nola jokatzen duzu musean? (osaba Txomin)

5. Zure hankak Indurainenak bezalakoak dira? (Ez)

6. Nolakoak dira zuen begiak? (itsasoa)

7. Nola prestatzen duzu porrusalda? (amama)

8. Europan Afrikan bezala bizi gara? (Ez)

4 HIZTEGIA Atzizkiak a -garri, -tsu, -zale, -dun, -gailu atzizkiak erabiliz osa itzazu hitz eratorriak.

ardo beldur ospe bero bibote osasun igo erru diru musika bake nazka ile mendi ikus(i) harri(tu) gozo betaurreko garbi haur kalte broma susmo hotz ardura apustu barre indar bizar

-garri

-gailu

-tsu

-zale

-dun

ospetsu

b Lotu atzizki bakoitza bere esanahiarekin:

1 -tsu a. makina, tresna 2 -garri b. aipatutakoa duena 3 -dun c. ugaritasuna, asko duena 4 -zale d. aipatutakoa sortzen, eragiten duena, merezi duena 5 -gailu e. gustatzen zaiona


5 IRAKURMENA

a Testua osatzeko beheko lotura hitzak erabili behar dituzu. Hitz bat ez duzu erabili behar. ____________________________________________________________________________ adibidez baina baizik ere eta gainera horregatik _______________________________________________________________________________________________________________________________

Nire herria

Gorbeia mendi ospetsutik hurbil dago Areatza herria (Bizkaia) . Herritik

bertatik igo daiteke gailurrera. Herria ez da oso handia, ___1___

eraikin polit eta garrantzitsu ugari ditu: Guardamino etxea, Mudejar etxea,

Alkatxofa iturria, Gortazar jauregia…

Kaixo, Mantagorriko lagunak! Gu Areatzako 4., 5. eta 6. mailetakoak gara.

Areatza Arratian dago, Bizkaiko hegoaldean. Hemendik Bilbora 27,8 km daude.

Artea, Zeanuri, Orozko eta Dima herrietan ditu gure herriak mugak. Areatzak 9,1 km koadro ditu,

eta 1.031 biztanle inguru.

Hemendik igarotzen den ibairik garrantzitsuena Arratia da, ___2___

hark ematen dio eskualdeari izena.

Nahiz eta gure herrian ez egon, Gorbeia mendia oso hurbil daukagu, eta

guretzat oso garrantzitsua da, hemendik igarotzen delako. ___3___,

gure herrian dago Gorbeia Parke Naturalaren parkeko etxea.

Areatza Juan Nuñez de Larak sortu zuen, 1338. urtean, eta bere emazte Maria Diaz de Haroren

omenez, Villa de Haro (Villaro) izena ipini zion. Gizon horrek Karta Puebla bat eman zion Areatzari,

eta horrela hiribildu moduan sortu zen.

Areatzak, txikia bada ere, eraikin garrantzitsu asko dauzka. ___4___:

Guardamino etxea famatua da, oso handia delako; Mudejar etxeak

aurrealdean mudejar estiloko marrazkiak dauzka, eta ___5___ du izen

hori; Alkatxofa iturria oso garrantzitsua da, gure herriko

sinboloa delako; Gortazar jauregiaren aurrealdea koloretako marrazki

asko daude… Horrez gain, beste gauza batzuk ___6___ badaude.

Herri hau oso polita da. Anima zaitezte herri honetan ondo pasatzera eta gauza asko ikustera!

6 IRAKURMENA HERENTZIA

Beheko hitz hauek erabiliz hutsuneak bete:

aita – aitak – Kontxi – Kontxik – dut – ditut – bezala – bezala – bezala – amak

Nik familiakoen gauzarik txarrenak hartu ditut niretzat. ___1___ ahate bat bezala ibiltzen da eta ni aita bezala. Amama Pantxikak tximinoek ___2___ barre egiten zuen eta neuk ere amama Pantxikak bezala barre egiten dut. Baina ez da fisikoa bakarrik, gauzak egitean ere berdin gertatzen da. ___3___ inoiz ez duela tortilla dezente bat egin, eta nik amak bezala egiten ___4___ tortillak. ___5___ ez zituela kontuak ondo egiten eta nik aitak bezala egiten ditut kontuak. Izeko ___6___ beti triste egoten zela, eta ni izeko bezala egoten naiz. Ahizparik zaharrena beti haserre eta kexuka egoten dela, eta neu ere berdin. Beti nire ahizpa ___7___ egoten naizela esaten didate. Zergatik niri? galdetzen dut. Nik amak bezala egin nahi ___8___ barre; izeko ___9___ bezala egin nahi ditut tortillak eta aita ___10___ egon nahi dut, beti pozik.


ZUZENKETA-ORRIA

6 A

1 HIZTEGIA Etxeko gelak

7 T

R

A

S

T

E 2

L

E 5

K

U

A A S F D A D O D O D R

Q 8

B

W

B

R

T

G

H

R

J 7

G W A R A C M E I R J A R L T I V N L U I K N E K K N B M A U D L B

4 K O M U N A H Ñ O U A Q I I G I U P K R O R E A T 1E G O N G E L A D 6 S A R R E R A A Y U 3S U K A L D E A O U U

2 GRAMATIKA

Sukaldea 1. Harrikoa egiteko;

2.Bazkaltzeko; 3. Afaltzeko; 4. Gosaltzeko

Logela 5. Lo egiteko; 6. Musika entzuteko; 7. Irakurtzeko; 8. Janzteko; 9. Arropa gordetzeko 3 IRAKURMENA Sutea Altsasun a Osatu testua

1. b; 2. c; 3. c; 4. b; 5. a; 6. b; 7. c b Orainaldi burutua c Sutea Altsasun / Sei etxe kaltetuta Altsasuko sutean … Zerezko etxeak a Bete hutsuneak

1. adreiluzkoak; 2. titaniozkoak; 3. harrizkoak 4. oihalezkoak; 5. harrizko; 6. lastozko; 7. egurrezko; 8. paperezko;

9. Izotzezko; 10. plastikozkoak; 11. txokolatezko 4 GRAMATIKA a A bai ala ez 1 ogia; 2 ardoa; 3 Harategia; 4 esnea; 5 jende_; 6 Okindegia; 7 patxaran_; 8 euro_; 9 Museoa; 10 pianoa

b beste bat ≠ bestea; batzuk 1 batek; 2 batean (baten); 3 batetik;

3 batzuekin; 5 batek; 6 batekin; 7 batzuetatik; 8 bati; 9 batzuk; 10 batzuetan; 11 batentzat

6 B 1 GRAMATIKA noren / nongo a Osatu esaldiak 1. diskoAREN; 2. Paris(E)KO; 3. BainuontziKO; 4. GitarraREN; 5. HerriKO; 6. PilotariAREN; 7. JakaREN; 8. HONETAKO; 9. HORRETAKO; 10. FilmAREN; 11. EtxeKO; 12. HONEN

2 IRAKURMENA Maizterraren castinga 1. didazu; 2. denbora; 3. elkarrekin; 4. izateko; 5. Erretzen; 6. bakarrik; 7. oinetakoak; 8. egingo; 9. etortzeagatik; 10. hobeto

3 SINTAXIA bezala / bezalakoa

a 1. Ainhoak Mikel Urdangarinek bezala kantatu nahi du. Urdagarinen moduan 2. Lapurrak katuek bezala ikusi behar du. 3. Olaizolak bezala jokatu nahi dut pilotan. 4. Edurne Pasaban bezala igo nahi dugu mendira. Edurne Pasabanen moduan 5. Joane Somarriba bezala ibili nahi dut bizikletan. Joane Smarribaren moduan 6. Haurrek bezala egin nahi dute barre agureek. Haurren moduan b 1. Nire sudurra Kleopatrarena bezalakoa da. 2. Ez, nik ez dut Ainhoa Artetak bezala kantatzen. (Ainhoa Artetaren moduan) 3. Arabarrak bizkaitarrak bezalakoak dira. (bizkaitarren modukoak) 4. (Nik) osaba Txominek bezala jokatzen dut musean. (osaba Txominen moduan) 5. Ez, nire hankak ez dira Indurainenak bezalakoak. 6. Nire begiak itsasoa bezalakoak dira. (itsasoaren modukoak) 7. (Nik) amamak bezala prestatzen dut porrusalda. (amamaren moduan) 8. Ez, Europan ez gara Afrikan bezala bizi.

4 HIZTEGIA Atzizkiak

a ospetsu; osasuntsu; baketsu/bakezale; menditsu/mendizale; gozozale; garbigailu; kaltegarri; hozkailu; barregarri; ardozale; berogailu; igogailu; diruzale; nazkagarri; ikusgarri; betaurrekodun; bromazale; arduradun; indartsu; beldurgarri; bibotedun; errudun; musikazale; iletsu; harrigarri; haurdun; susmagarri; apustuzale; bizardun b 1 c; 2 d; 3 b; 4 e; 5 a 5 IRAKURMENA Nire herria a 1 baina; 2 eta; 3 Gainera; 4 Adibidez; 5 horregatik; 6 ere 6 IRAKURMENA herentzia 1 Aita; 2 bezala; 3 Amak; 4 ditut; 5 Aitak; 6 Kontxi; 7 bezala; 8 dut; 9 Kontxik; 10 bezala

6 Gaia Etxea Eta Hiria

Documents

Transcript of 6 Gaia Etxea Eta Hiria