58. Begirada - Latinoamerikako biztanleria EAEn

LATINOAMERIKAKO BIZTANLERIA EAEn

“Latinoamerikako biztanleria EAEn” izeneko 58. panoramika honen bidez amaiera emango diogu 51. zenbakian hasitakosailari, hots, EAEn bizi diren etorkin talde handiak aztertzeko sailari: afrikarrak, asiarrak, europarrak eta latinoamerikarrak.

Latinoamerikarrek osatzen dute, hain zuzen, EAEn nagusitzen den atzerritarren taldea. Gaur egun, Kolonbia eta Bolivia diranazionalitate nagusiak. Erdiak baino gehiago Bizkaian bizi dira. Etorkin horien artean emakumeak dira gehienak etalaneratze -tasa handia dute.

Azken urteetan behera egin arren, oraindik ere talde nagusia da atzerritarren artean. Beherakada hori krisi ekonomikoaridagokio hein handi batean, baina azken urteetan gertatu den nazionalizazio-prozesuari batez ere, EAEn denbora gehiendaramaten jatorrien artean bereziki, Kolonbiaren eta Ekuadorren kasuan, adibidez.

Latinoamerikarren migrazio-datuak

Erroldako datuen arabera, 2015eko urtarrila-ren 1ean1, nazionalitate latinoamerikarrekobiztanleak 46.271 pertsona ziren, hau da,EAEn bizi diren atzerritarren % 33,7, atzerri-tarren kolektibo nagusi gisa mantenduz.

Gainerako jatorriekin alderatuta, latinoameri-karren kopurua hiru bider igo da 1998. urte-arekin alderatuta, 1998an 3.455 pertsonaizatetik gaur egun 46.271 izatera igaro baiti-ra (1. taula). 1998an, hamar atzerritarretikbi latinoamerikarrak ziren (% 22,7) eta, gauregun, atzerritarren % 33,7 dira.

1. Latinoamerikako immigrazioaren bilakaera EAEn

*2015. Behin-behineko datuak. EIN Iturria: EINen datuak oinarritzat hartuta egin da.

1. taula. Atzerritarren gehikuntza EAEn, kontinenteen arabera banatuta(balio absolutuak eta ehunekoak). 1998 eta 2015

1998 2015* Hazkundea (%)1998-2015K % K %

Europa 7.588 49,9 38.485 28,0 407,2Afrika 2.714 17,9 38.666 28,1 1.324,7Amerika 3.993 26,3 47.183 34,3 1.081,6

Latinoamerika 3.455 22,7 46.271 33,7 1.239,2Asia 837 5,5 12.823 9,3 1.432,0Ozeania 59 0,4 125 0,1 111,9Herrigabeak 3 0,0 115 0,1 3.733,3Guztira 15.198 100,0 137.397 100,0 804,0

12015eko apirilaren 21ean argitaratutako (EIN) Errolda Jarraituaren Estatistikaren Aurrerapeneko 2015eko urtarrilaren 1eko datuak dira (behin-behineko datuak).

3.45

5

3.98

6

5.69

4

9.52

8

16.3

38

22.6

57

28.2

37

35.0

88

41.2

93

47.5

58

54.8

65

60.7

41

61.5

14

61.6

88

60.8

73

57.6

36

51.0

0733

.261

28.0

60

24.7

10

21.2

33

18.2

61

16.0

60

13.7

80

11.7

15

10.4

34

9.21

8

8.47

7

7.94

6

7.39

6

6.76

5

6.24

8

5.56

9

5.16

2

-60.000

-30.000

0

30.000

60.000

90.000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Nazionalitate latinoamerikarra Nazionalitate espainiarra, Latinoamerikan jaioa

1. grafikoa. Latinoamerikan jaioa den bertako biztanleria eta EAEn bizi den latinoamerikarren biztanleriaren bilakaera(balio absolutuak) 1998-2014

Iturria: EINen datuak oinarritzat hartuta egin da.

IMMIGRAZIOAREN Euskal Behatokia Observatorio Vasco de INMIGRACIÓN2015eko abuztuaLege-gordailua BI-1163-05

58 zbk.

2 58. Begirada - Latinoamerikako biztanleria EAEn

Latinoamerikako biztanleek azken urteetan –1998tik2015era– izan duten bilakaera kontuan hartuz gero, bietapa bereiz ditzakegu: lehenengoa –1998tik 2007ra– batdator hazkunde ekonomikoarekin, latinoamerikarren immi-grazioa izugarri hazi baitzen orduan EAEn. Hazkunde horrengarrantziaz jabetzeko, 1998an lau atzerritarretik ia bat lati-noamerikarra zela (% 22,7) eta, bederatzi urte geroago, hauda, 2007an, ia erdiak zirela (% 48,3) ikusi dugu.

Bigarren etapa, 2008tik 2015era, bat dator ekonomiarenatzeraldiarekin eta erroldan inskribatutako latinoamerikarrenetengabeko beherakadarekin, 2008an % 48,3 izatetik gauregun % 33,7 izatera igaro baitira. Beherakada hori bi fakto-re hauek eragin dute, hein handi batean: batetik, krisi eko-nomikoak, nolabaiteko freno-efektua eragin baitu orduraarteko migrazio-fluxuetan; eta bestetik, atzerritarren arteangertatu den nazionalizazio-prozesuak. Izan ere, Ikuspegirenustez azken hori kontuan hartu beharreko faktorea da azkenurteetan gertatu diren atzerritarren beherakadak interpreta -tzeko orduan. Espainiako nazionalitatea erdiesten dutenean,atzerritar gisa erroldatik desagertu egiten dira eta Espainiakobiztanleriaren barruan sartuta geratzen dira.

Baina nola eragin du nazionalizazio-prozesuak latinoameri-karren artean? Galdera horri erantzuteko, Erroldako datueta-ra jo dezakegu. Izan ere, iturri estatistiko horri esker nazio-nalitate-prozesuaren eragina ezagutu dezakegu, atzerritarnazionalitateko herritarrak bereizten baititu –atzerrian jaiodirenak eta Espainian jaio direnak–. Oinarri hori erabiltzenda, hain zuzen, nazionalitate atzerritarra duten herritarreiburuzko azterketak egiteko, baina informazio horrez gain,1998tik atzerrian jaio diren baina nazionalitate espainiarraduten pertsonen datuak eskaintzen dizkigu.

Bi adierazle horiek erabiliz –nazionalitate latinoamerikarrekobiztanleak eta Latinoamerikan jaiotako bertako biztanleak–,2011. urtetik aurrera, eta krisi ekonomikoarekin bat etorriz,nazionalitate atzerritarra duten latinoamerikarren kopuruakbehera egin arren, Latinoamerikan jaiotako nazionalitateespainiarreko pertsonen kopuruak gora egin duela zehaztudezakegu (1. grafikoa). Horrenbestez, azken urteetan taldehorretan gertatu den nazionalizazio-prozesua kontuan hartuzgero, jatorri latinoamerikarra duten biztanle gehienek EAEnbizitzen jarraitzen dutela pentsa genezake.

2. Latinoamerikako nazionalitateak

2015ean, kopuruz handienak diren hamar nazionalitateetako-ak dira EAEko nazionalitate latinoamerikarreko etorkinen% 87,8. Nazionalitate nagusiak Bolivia (% 18,5), Kolonbia(% 13,5), Nikaragua (% 11,3) eta Paraguai (% 10,6) dira.1998an, nazionalitate horiek ez zuten ia inolako presentziarikEAEn, Kolonbiaren kasuan salbu (% 7,3). Dena den, 2008an,nazionalitate horietako batzuek pisu handiagoa izan zutenLatinoamerikako biztanleen artean, eta hori da, esaterako,Kolonbiaren (% 22,2), Boliviaren (% 21,7) eta Ekuadorren(% 13,8) kasua.

Bilakaerari begira, bost nazionalitate nagusien artean hain-bat ibilbide bereiz ditzakegu: nikaraguarrak, adibidez, krisiekonomikoaren hasieran hasi ziren etortzen, baina horienkopuruak gora egiten jarraitzen du; bestalde, gainerakoenkopuruek behera egin dute, eta hori gertatu da, esaterako,ekuadortarren kasuan (2004. urtetik aurrera), baita kolon-biarren eta brasildarren kasuan (2009. urtetik aurrera) edoparaguaitarren kasuan ere (2013. urtetik aurrera).

1998 2008 2015

K % K % K %

1 Kuba 529 15,3 1 Kolonbia 12.159 22,2 1 Bolivia 8.562 18,5

2 Argentina 496 14,4 2 Bolivia 11.898 21,7 2 Kolonbia 6.238 13,5

3 Brasil 439 12,7 3 Ekuador 7.561 13,8 3 Nikaragua 5.206 11,3

4 Venezuela 419 12,1 4 Brasil 5.125 9,3 4 Paraguai 4.897 10,6

5 Dominikar Errep. 305 8,8 5 Argentina 3.011 5,5 5 Brasil 4.197 9,1

6 Kolonbia 280 8,1 6 Paraguai 2.994 5,5 6 Ekuador 2.907 6,3

7 Mexiko 253 7,3 7 Peru 2.391 4,4 7 Honduras 2.877 6,2

8 Peru 186 5,4 8 Venezuela 1.769 3,2 8 Peru 2.041 4,4

9 Txile 163 4,7 9 Kuba 1.742 3,2 9 Dominikar Errep. 1.852 4,0

10 Uruguai 84 2,4 10 Dominikar Errep. 1.468 2,7 10 Argentina 1.840 4,0

10 nagusiak 3.154 91,3 10 nagusiak 50.118 91,3 10 nagusiak 40.617 87,8

Gainerakoak 301 8,7 Gainerakoak 4.747 8,7 Gainerakoak 5.654 12,2

Latinoamerika 3.455 100,0 Latinoamerika 54.865 100,0 Latinoamerika 46.271 100,0

2. taula. Latinoamerikako hamar nazionalitate nagusiak (balio absolutuak eta ehunekoak). 1998, 2008 eta 2015


358. Begirada - Latinoamerikako biztanleria EAEn

Bolivia Kolonbia Nikaragua Paraguai Brasil1998 41 280 27 17 4391999 33 510 32 16 5962000 39 1.058 40 22 9742001 67 2.845 45 23 1.4042002 143 6.466 55 53 1.8552003 428 8.473 62 78 2.1142004 1.505 9.044 84 213 2.2692005 3.484 10.208 130 623 3.0472006 6.016 11.086 253 1.141 3.7902007 9.568 11.630 597 1.986 4.3202008 11.898 12.159 1.120 2.994 5.1252009 12.359 13.007 1.699 4.115 5.8552010 12.048 12.845 2.267 4.627 5.8242011 11.855 12.166 2.999 5.173 5.7822012 11.718 11.162 3.878 5.546 5.5542013 11.319 9.757 4.390 5.458 5.0772014 10.116 7.654 4.730 5.103 4.5172015 8.562 6.238 5.206 4.897 4.197

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Bolivia Kolonbia Nikaragua

Paraguai Brasil

��

��

��

��

��

��

��

! " ��

#��$��

%" �

&�'�

( � )� ��

�� *�'� ��

+�$ ��

� ��

,��

��

-��

. ��$��

��

��

��

��'� ��$��" �$�

��/��

��/��

��/��

��'� ��$ 0 �$�

1. mapa. Nazionalitate latinoamerikarreko biztanleak EAEn. Jatorri nagusiak (balio absolutuak). 2015


2. grafikoa. Latinoamerikako hamar nazionalitate nagusien bilakaera (balio absolutuak). 1998-2015


2. mapan, biztanlelatinoamerikarrek EAEkoeskualdeetan atzerritarrekikoduten pisua ikus dezakegu; hala,atzerritarren ia erdiak latinoamerika-rrak dira Plentzian eta Mungian (% 47),Bilbo Handian (% 45,5) eta Donostian(% 43,2). Arabako Errioxan, aldiz, hamaratzerritarretik bat bakarrik da latinoamerikarra(% 9,6). Honek badu zerikusia zainketen premiaduten erdi mailako gizarte -klaseen garrantziarekin. Zenbateta garrantzi gehiago, orduan eta presentzia handiagoa izan-go du Latinoamerikako biztanleriak, eta alderantziz.


Atzerritarrek lurralde bakoitzean duten pisua kontuan hartuzgero, Bizkaia da latinoamerikarren pisu handiena duenlurraldea (% 38,7); haren atzetik, Gipuzkoa (% 32) etaAraba (% 23,9) ditugu. Bilakaeraren aldetik begiratuta, bialderdi nabarmentzen dira: batetik, latinoamerikar kopurua-ren urte hauetako handitzea (1998-2015) eta lurraldeetakohazkunde desberdina. Zifra erlatibotan, latinoamerikarrenpisua mantendu egin da Bizkaian, behera egin du Arabaneta handitu egin da Gipuzkoan.

Nazionalitate latinoamerikarreko biztanleen eskualdekakobanaketari dagokionez (4. taula), biztanle gehienak BilboHandiko eskualdean (% 45,8), Donostian (% 17,1) etaArabako Lautadan (% 12,6) bizi dira. 1998tik, latinoameri-karren kopuruak beherakada txiki bat jasan du ArabakoLautadan (-3 puntu), baina 0,4 eta 2,6 puntuko igoera izandu, hurrenez hurren, Bilbo Handian eta Donostian.

3. Latinoamerikako etorkinen banaketa lurraldearen arabera: lurralde historikoak

EAE Araba Bizkaia GipuzkoaK % K % K % K %

38.485 28,0 5.851 22,5 17.165 26,4 15.469 33,3Afrika 38.666 28,1 10.948 42,2 16.847 25,9 10.871 23,4Amerika 47.183 34,3 6.333 24,4 25.634 39,4 15.216 32,8

Latinoamerika 46.271 33,7 6.212 23,9 25.199 38,7 14.860 32,0Asia 12.823 9,3 2.758 10,6 5.313 8,2 4.752 10,2Ozeania 125 0,1 4 0,0 56 0,1 65 0,1Herrigabeak 115 0,1 54 0,2 26 0,0 35 0,1Guztira 137.397 100,0 25.948 100,0 65.041 100,0 46.408 100,0

3. taula. EAEko eta lurralde historikoetako atzerritar biztanleriaren osaera, kontinenteen arabera banatuta (%). 2015


��

- �'��,��

�� ) �/!��$ � � �� /

- �� !�� /1��

��$��

+�� /. �' � +��'��

&��

��' ��

'�/$� ��

'�/'��

#��&��

%��

��

- ��- 0 � �

��

+��'��2��

+��'��! ��

+��'�� "�

+��'��3'��

4�5��

6�5�7�

5�7��/��

5��/��

8�9

8:9

8�9

89

2. mapa. Latinoamerikarren ehunekoak atzerritar guztiekin alderatuta, EAEko eskualdeen arabera. 2014*


*2014. Udalerrien araberako amerikarren eta lurralde historikoaren araberako latinoamerikarren zenbatespena. EIN


3. grafikoa. Latinoamerikarren bilakaera, Lurralde Historikoen arabera (balio absolutuak). 1998-2015

Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE1998 629 1.905 921 3.4551999 761 2.075 1.150 3.9862000 1.139 2.875 1.680 5.6942001 1.824 5.301 2.403 9.5282002 3.203 9.088 4.047 16.3382003 4.191 12.497 5.969 22.6572004 4.854 15.522 7.861 28.2372005 6.253 19.349 9.486 35.0882006 6.910 23.341 11.042 41.2932007 7.814 27.183 12.561 47.5582008 8.956 30.792 15.117 54.8652009 10.017 33.455 17.269 60.7412010 10.120 33.412 17.982 61.5142011 9.887 33.661 18.140 61.6882012 9.292 33.338 18.243 60.8732013 8.508 31.563 17.565 57.6362014 7.165 27.798 16.044 51.0072015 6.212 25.199 14.860 46.271

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Araba Bizkaia Gipuzkoa

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* 2013* 2014*

Kantauri Arabarra 0,7 0,7 0,5 0,5 0,4 0,5 0,6 0,6 0,7 0,8 0,8 0,9 1,0 1,0 1,0 1,0 0,9

Gorbeia inguruak 0,4 0,3 0,3 0,4 0,3 0,3 0,2 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,2

Arabako Lautada 16,6 17,6 18,3 17,6 18,2 17,1 15,8 16,2 15,1 14,8 14,7 14,8 14,7 14,3 13,7 13,1 12,6

Arabako Mendialdea 0,2 0,1 0,2 0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1

Arabako Errioxa 0,3 0,4 0,5 0,4 0,3 0,3 0,3 0,4 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2

Arabako Ibarrak 0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1

Araba guztira 18,3 19,2 20,0 19,1 19,6 18,5 17,2 17,8 16,7 16,4 16,3 16,5 16,5 19,3 15,3 14,8 14,0

Donostia 14,5 15,7 16,1 13,7 13,3 14,3 15,2 14,5 14,1 13,6 14,0 14,6 15,2 15,6 16,0 16,2 17,1

Goierri 1,6 1,7 1,9 1,5 1,7 1,7 1,8 1,8 1,7 1,7 1,8 1,8 1,8 1,7 1,7 1,8 1,8

Tolosa 1,3 1,7 1,9 1,2 1,1 1,2 1,2 1,1 1,1 1,0 1,1 1,2 1,3 1,3 1,4 1,5 1,5

Urola Kosta 2,1 2,9 2,8 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,4 2,0 2,6 2,8 2,8 2,8 2,8 2,9 2,8

Debagoiena 1,7 1,8 1,7 1,2 1,3 1,6 1,6 1,7 1,8 3,5 2,0 2,1 2,1 2,1 2,2 2,2 2,4

Behe Bidasoa 3,1 3,1 3,4 3,6 3,5 3,4 3,5 3,5 3,7 2,5 3,8 3,8 3,8 3,8 3,7 3,7 3,7

Debabarrena 2,0 1,7 1,7 1,8 1,7 1,8 2,1 2,0 2,0 2,0 2,2 2,2 2,2 2,1 2,2 2,2 2,2

Gipuzkoa guztira 21,2 23,9 24,4 19,8 19,6 21,1 22,2 21,6 26,7 26,4 27,6 28,4 29,2 29,4 30,0 30,5 31,5

Nerbioi-Arratia 0,3 0,4 0,3 0,3 0,5 0,8 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,8 0,7 0,8 0,8 0,8

Durangaldea 3,9 3,9 3,5 2,6 2,2 2,5 2,6 2,5 2,5 2,5 2,6 2,7 2,6 2,4 2,5 2,6 2,5

Enkarterri 0,8 0,8 0,6 0,6 0,8 0,9 0,8 0,8 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,8 0,8

Gernika-Bermeo 1,5 1,4 1,3 1,1 1,2 1,4 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,4 1,4 1,3 1,4 1,4 1,3

Bilbo Handia 45,4 42,2 41,6 47,9 47,6 46,3 45,8 46,1 47,7 48,4 47,3 46,2 45,6 46,2 46,0 45,9 45,8

Markina-Ondarroa 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,6 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,8 0,8 0,8 0,8

Plentzia-Mungia 2,4 2,5 2,3 2,5 2,5 2,6 2,7 2,7 2,5 2,5 2,3 2,5 2,5 2,5 2,5 2,6 2,5

Bizkaia guztira 60,5 56,9 55,5 61,0 60,7 60,4 60,6 60,6 62,1 57,2 56,1 55,1 54,3 54,6 54,8 54,8 54,5

EAE guztira 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

4. taula. Latinoamerikako biztanleen banaketa eskualdeen arabera. 1998-2014* bilakaera. (%)


*Latinoamerikako biztanleen 2012, 2013 eta 2014. urteetako eskualdeen arabera banatutako datuak zenbatespen bat dira, EINek biztanle latinoamerikarren inguruanargitaratutako lurralde historiko bakoitzeko informazioa eta biztanle amerikarren udalerrikako banaketa oinarritzat hartuta.



Gaur egun, Arabako bi nazionalitate nagusiak Kolonbia(% 23) eta Paraguai (% 14,4) dira. 1998an, kolonbiarrakpresentzia handia izaten hasi ziren lurraldean, eta biztanle

latinoamerikarren % 10,8 osatu zuten dagoeneko. 2008an,biztanle kolonbiarren presentzia handiagoa zen (% 32,2) etaparaguaitarrak laugarren lekuan zeuden (% 7,9).

4. Nazionalitateen araberako banaketa eta bilakaera

1998 2008 2015Nazionalitateak K % Nazionalitateak K % Nazionalitateak K %Brasil 144 22,9 Kolonbia 2.885 32,2 Kolonbia 1.431 23,0Kuba 96 15,3 Ekuador 1.225 13,7 Paraguai 893 14,4Kolonbia 68 10,8 Brasil 1.084 12,1 Brasil 781 12,6Dominikar Errep. 63 10,0 Paraguai 704 7,9 Dominikar Errep. 559 9,0Argentina 61 9,7 Bolivia 621 6,9 Ekuador 470 7,6Venezuela 50 7,9 Peru 531 5,9 Bolivia 465 7,5Mexiko 27 4,3 Argentina 438 4,9 Peru 372 6,0Ekuador 25 4,0 Dominikar Errep. 414 4,6 Kuba 224 3,6Txile 24 3,8 Kuba 291 3,2 Argentina 222 3,6Peru 20 3,2 Venezuela 270 3,0 Venezuela 211 3,4Beste batzuk 51 8,1 Beste batzuk 493 5,5 Beste batzuk 584 9,4Guztira 629 100,0 Guztira 8.956 100,0 Guztira 6.212 100,0

5. taula. Latinoamerikarren banaketa Araban, nazionalitatearen arabera (balio absolutuak eta ehunekoak). 1998, 2008 eta 2015


6. taula. Latinoamerikarren banaketa Bizkaian, nazionalitatearen arabera (balio absolutuak eta ehunekoak). 1998, 2008 eta 2015


1998 2008 2015Nazionalitateak K % Nazionalitateak K % Nazionalitateak K %Kuba 295 15,5 Bolivia 9.906 32,2 Bolivia 7.042 27,9Venezuela 264 13,9 Kolonbia 6.731 21,9 Paraguai 3.721 14,8Argentina 256 13,4 Ekuador 3.347 10,9 Kolonbia 3.282 13,0Brasil 218 11,4 Brasil 2.679 8,7 Brasil 2.292 9,1Mexiko 170 8,9 Paraguai 2.104 6,8 Nikaragua 1.761 7,0Kolonbia 140 7,3 Argentina 1.164 3,8 Ekuador 1.216 4,8Dominikar Errep. 135 7,1 Peru 1.156 3,8 Venezuela 1.050 4,2Peru 107 5,6 Venezuela 1.032 3,4 Peru 983 3,9Txile 106 5,6 Kuba 745 2,4 Argentina 830 3,3Uruguai 65 3,4 Dominikar Errep. 375 1,2 Kuba 725 2,9Beste batzuk 149 7,8 Beste batzuk 1.553 5,0 Beste batzuk 2.297 9,1Guztira 1.905 100,0 Guztira 30.792 100,0 Guztira 25.199 100,0

7. taula. Latinoamerikarren banaketa Gipuzkoan, nazionalitatearen arabera (balio absolutuak eta ehunekoak). 1998, 2008 eta 2015


Araba

1998 2008 2015Nazionalitateak K % Nazionalitateak K % Nazionalitateak K %Argentina 179 19,4 Ekuador 2.989 19,8 Nikaragua 3.305 22,2Kuba 138 15,0 Kolonbia 2.543 16,8 Honduras 2.085 14,0Dominikar Errep. 107 11,6 Argentina 1.409 9,3 Kolonbia 1.525 10,2Venezuela 105 11,4 Bolivia 1.371 9,1 Ekuador 1.221 8,2Brasil 77 8,4 Brasil 1.362 9,0 Brasil 1.124 7,5Kolonbia 72 7,8 Nikaragua 1.002 6,6 Bolivia 1.055 7,1Peru 59 6,4 Kuba 706 4,7 Argentina 788 5,3Mexiko 56 6,1 Peru 704 4,7 Dominikar Errep. 761 5,1Txile 33 3,6 Dominikar Errep. 679 4,5 Peru 686 4,6Ekuador 22 2,4 Honduras 557 3,7 Kuba 630 4,2Beste batzuk 73 7,9 Beste batzuk 1.795 11,9 Beste batzuk 1.716 11,5Guztira 921 100,0 Guztira 15.117 100,0 Guztira 14.896 100,0

Emakume etorkinak. Euskal Herrian bizi direnlatinoamerikarren artean emakumeak gailen -tzen dira (% 63). Joera bera errepikatzen daBizkaian (% 63,5), Gipuzkoan (% 64,5) eta,neurri txikiagoan, Araban (% 59,8).

Emakumeak nagusitzen diren nazionalitateenartean (emakumeen ehunekoa % 70etik gora-


Bizkaia

Bizkaiaren kasuan, Bolivia (% 27,9), Paraguai (% 14,8) etaKolonbia (% 13) dira nazionalitate nagusiak. 1998an, kolon-biarrak seigarren lekuan zeuden jatorri latinoamerikarrenartean eta 2008an bigarren jatorria izatera igaro ziren(% 21,9). Urte horretan, 2008an, Boliviak eta KolonbiakBizkaiko latinoamerikar guztien erdia (% 54,1) osatzenzuten.

Gipuzkoa

Gaur egun, Nikaragua (% 22,2), Honduras (% 14) eta Kolonbia(% 10,2) dira lurraldeko jatorri nagusiak. Bilakaerari dagokio-nez, 1998an Kolonbia bosgarren nazionalitatea zela (% 7,8)eta, 2008an, Ekuadorrek eta Kolonbiak % 36,6 osatzen zute-la ikus dezakegu. Nikaraguako biztanleak dira krisi ostekoimmigraziorik garrantzitsuena: egoera ekonomiko berrira egoki-tu dira dagoeneko eta beren bizitegi-egoera oso prekarioa da.

5. Banaketa eta adin taldeak

Jaiotza %Nazionalitatea

%Aldea

(jaiotza-nazion.)Dominika 79,5 52,2 27,3Ekuador 54,3 47,1 7,1Dominikar Err. 63,0 56,4 6,6Kolonbia 59,9 54,5 5,4Bolivia 62,5 60,1 2,3Honduras 74,5 73,7 0,7Nikaragua 82,1 81,6 0,5Kuba 61,2 60,8 0,4Paraguai 74,2 73,9 0,3Peru 55,5 55,5 0Argentina 50,5 50,6 -0,1Brasil 70,5 70,6 -0,1Txile 51,7 52,6 -0,9Panama 64,4 65,7 -1,3Venezuela 54,6 56,7 -2,1Uruguai 51,3 53,5 -2,2El Salvador 62,5 66,3 -3,8Mexiko 61,9 68,1 -6,2Guatemala 57,3 64,5 -7,2Costa Rica 47,5 54,9 -7,4

8. taula. Latinoamerikako emakumeen indizea (%) (n>100)

9. taula. Emakumeen indizea, nazionalitatearen eta jaioterria-ren arabera, eta hauen arteko aldea. 2015 (%). N>100


4. grafikoa. Latinoamerikako nazionalitate nagusien sexuarenaraberako banaketa (%). 2004, 2008 eta 2015

*EAEko biztanleria latinoamerikarraren gaineko %. Iturria: EINen datuak oinarritzat hartuta egin da.

61,4

58,2

54,5

66,5

60,5

60,1

65,3

70,8

73,9

60,7

79,2

81,6

38,6

41,8

45,5

33,5

39,5

39,9

34,7

29,2

26,1

39,3

20,8

18,4

0 20 40 60 80 100

2004 [%15,3]

2008 [%10,4]

2015 [%4,5]

2004 [%2,5]

2008 [%10,1]

2015 [%6,2]

2004 [%0,4]

2008 [%2,6]

2015 [%3,6]

2004 [%0,1]

2008 [%1,0]

2015 [%3,8]*

Kolo

nbia

Boliv

iaPa

ragu

aiNi

kara

gua

Emakumezkoen % Gizonezkoen %

Txileko, Uruguaiko, Argentinako eta Ekuadorreko biztanleenartean, hain zuzen. Ehuneko horiek argi eta garbi erakustendute immigrazioaren euskal eredua feminizatuta dagoela,aurrekoak ordezkatzera etorri diren nazionalitate garrantzi -tsuenak gero eta feminizatuagoak daudelako. Sen onak etainformaziorik zabalduenak esaten digutenaren aurka, jaso -tzen duenak egiten du beti aukeraketa. Dei-efektua bainogehiago, eskaera- edo aukeraketa-efektu bat dugu.


Oreka % Emak. gehiengoa % Emakum. nagusi %Txile 54,9 Mexiko 68,9 Nikaragua 81,5Uruguai 51,9 El Salvador 64,7 Honduras 74,7Argentina 50,3 Latinoamerika 62,9 Paraguai 73,9Ekuador 49,0 Guatemala 62,3 Brasil 70,3

Bolivia 61,0Kuba 59,7Dominikar Errep. 57,3Venezuela 57,1Peru 56,0Kolonbia 55,0

koa da) Nikaragua, Honduras, Paraguai eta Brasil ditugu,eta emakumeak gehienak diren (% 55 eta 70 artean) nazio-nalitateen artean, berriz, Dominikar Errepublika, Bolivia, ElSalvador, Mexiko, Kuba, Kolonbia, Guatemala eta Peru.Jatorri horietako batzuetan, jaioterriari dagokion aldagaiakontuan hartuz gero (9. taula), emakumeen presentzia han-diagoa da; hori da, hain zuzen, Boliviako (% 62,5),Kolonbiako (% 59,9) eta Dominikar Errepublikako (% 79,5)biztanleen kasua. Horren arrazoi nagusia egonaldia da. Izanere, emakumeak lehenago iritsi eta, beraz, gizonak bainolehenago nazionalizatu dira, baita latinoamerikarren kasuanere. Azkenik, gizon eta emakumeen arteko oreka (% 45 eta55 artean) lau nazionalitatetan bakarrik nabarmentzen da,


Jarraian, latinoamerikarren dinamika batzuk aurkeztenditugu: EAEko latinoamerikarren administrazio, lan,hezkuntza eta etxebizitza arloetako egoera eta migrazio-proiektua. Horiek guztiak (egoera administrazioa salbu)Euskadiko Biztanle Atzerritarren Inkestatik atera dira.

Egoera administratiboa. Latinoamerikarren % 75,1 legez-ko egoeraren batean dago edo, beste modu batera esan-da, EAEn erroldatuta dauden 47.183 pertsonetatik35.449k egoitza-baimena dute. Hala ere, nondik etorridiren kontuan hartuz gero, desberdintasunak hautemandaitezke eta, gainera, horiek egonaldiarekin zuzeneanlotuta daude. Hau da, zenbat eta denbora gehiago era-man eta zenbat eta erregularizazio-tasa handiagoa izan,orduan eta gizarteratze handiagoa lortzen dute.Ikuspegin egonkortasun-continuum izena jarri diogulotura horri eta, latinoamerikarren artean ezin hobetobetetzen da Ekuador eta Kolonbiatik datozen biztanleenkasuan, horiek baitira Euskadin denbora gehien darama-ten latinoamerikarrak; aitzitik, aurkakoa gertatzen daParaguaitik, Hondurasetik, Guatemalatik edo Panamatikdatozen pertsonen kasuan.

Lan-egoera. Latinoamerikarren lan-egoerari dagokionez,jarduera- eta lan-tasa altuak nabarmentzen dira.Jarduera-tasa atzerritarren batez besteko ehunekoabaino handiagoa da, % 75ekoa, hain zuzen. Altuenenartean, paraguaitarrak (% 86,7) eta boliviarrak (% 78,1)ditugu, baita kolonbiarrak, ekuadortarrak eta perutarrak ere(% 77,9). Horien artean emakumeak nabarmentzen dirabatez ere, paraguaitarren (% 89,1) eta boliviarren (% 81,2)kasuan batik bat. Gauza bera gertatzen da enplegu-tasekinere, horiek altuagoak baitira latinoamerikarren kasuan,

baina batik bat, emakumeen artean. Batez ere paraguaita-rren kasua gailentzen da, horien enplegu-tasa % 75,4koabaita, eta gizonezkoena, aldiz, % 53,2koa, baita boliviarrenkasua ere, horien enplegu-tasak altuagoak baitira emakume-en artean (% 62,6).

EAE Araba Bizkaia Gipuzkoa

Latinoamerika 75,1 84,8 74,3 72,5

Argentina 80,1 86 74,6 84,1

Bolivia 83,6 84,5 82,8 89

Brasil 73,9 82,1 72,1 71,8

Txile 69,5 94,8 66,2 62,6

Kolonbia 93,3 99,7 90,2 93,9

Costa Rica 51 50 59,3 38,9

Kuba 87,7 89,3 89,2 85,2

Ekuador 105 97,2 106 107,2

El Salvador 47,9 55,6 48,1 44,4

Guatemala 53,9 57,1 55,9 50,8

Honduras 50,8 57 51,6 50,3

Mexiko 73 75,5 77,5 67

Nikaragua 48,6 38,6 32,8 57,4

Panama 54,3 50 65 33,3

Paraguai 64,9 72,7 62,5 70,7

Peru 97,4 107,5 98,2 90,7

Dominikar Errep. 80 81,9 70,5 85,3

Uruguai 91,2 102,3 86,8 94,2Venezuela 66,7 69,7 65,5 68,4

5. grafikoa. Bertakoen, atzerritarraren eta latinoamerikarren biztanleria-piramidea EAEn. 2015

iturria: Erroldako datuak oinarritzat hartuta egin da. 2015. (Behin-behineko datuak)

Bertako biztanleria

-100.000 -50.000 0 50.000 100.000

0-45-9

10-1415-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-6465-6970-7475-7980-8485-8990-9495-99

100 eta +

Biztanleria atzerritarra

-20.000 0 20.000

Gizonezkoak Emakumezkoak

Biztanleria latinoamerikarra

-10.000 -5.000 0 5.000

0-45-910-1415-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-6465-6970-7475-7980-8485-8990-9495-99100 eta +

Latinoamerikarren gizarteratze-dinamikak

10. taula. EAEko eta Lurralde Historikoetako latinoamerikarrenerregularizazio-tasak, nazionalitateen arabera. 2015



Lana duten 16 eta 66 urte arteko atzerritar gehienak zer-bitzuen sektorean pilatzen dira (% 72,6) eta, neurri txikia-goan, eraikuntzaren sektorean (% 14,2), industrian(% 10,8) eta nekazaritzan (% 2,4). Latinoamerikarrenkasuan, biztanle gehienek zerbitzuen sektorean egiten dutelan, eta hori da, esaterako, Argentina, Txile eta Uruguaitik(% 82), Paraguaitik (% 84), Boliviatik (% 81) eta Kolonbia,Ekuador eta Perutik (% 73,9) datozen pertsonen kasua.Baina, batez ere, zerbitzuen sektorean pilatzen direnBoliviako (% 99,5), Paraguaiko (% 98) eta Kolonbia,Ekuador eta Peruko (% 97,7) emakumeen kopuru altuaazpimarratu behar da. Jarduera-sektoreei dagokienez, biz-tanle latinoamerikarrak etxeko sektorean kokatzen dira.Sektore horretan lan egiten duten Paraguaiko eta Boliviakoemakumeen ehuneko altua gailendu behar da (% 78,5 eta69,4 hurrenez hurren), eta haren atzetik, ostalaritza eta,neurri txikiagoan, merkataritza ditugu.

Langabezia-tasari dagokionez, Kolonbiatik, Ekuadorretik,Perutik (% 24), Boliviatik (% 27) eta Paraguaitik (% 22,9)datozen biztanleen langabezia-tasa atzerritarren batez bes-tekoa (% 31) baino txikiagoa da.

Ikasketa maila. Aztertutako eremu geografiko latinoamerikarnagusien artean, denek bigarren mailako edo LH-I ikasketakdituzte eta, kasu guztietan, batez bestekoaren (% 40) gaine-tik daude. Horien artean, Paraguaitik (% 53,4), Kolonbiatik,Ekuadorretik eta Perutik (% 51,2) edo Boliviatik (% 48,3)datozenak azpimarratu ditzakegu. Aztertutako jatorrien arte-an bada batez bestekoaren (% 23) gainetik dauden goi mai-lako ikasketak dituzten pertsonen ehuneko bat, eta horienartean, Argentina, Txile eta Uruguaitik etorritako biztanleakditugu, hiru pertsonatik batek LH-II edo hirugarren mailakoikasketak baititu (% 33,6).

Bizilekua. Latinoamerikako eremu geografiko nagusien arte-an alokairua da edukitza-erregimenik ohikoena, boliviarren(% 75,6) eta paraguaiarren (% 79,1) artean bereziki.Argentinatik, Txiletik eta Uruguaitik (% 26,6), Kolonbiatik,Ekuadorretik eta Perutik (% 26) eta Brasiletik, Venezuelatiketa Dominikar Errepublikatik (% 30,6) etorritako biztanleenartean jabetzako etxebizitza da aukerarik ohikoena.Bestalde, jatorri horien artean argentinar, txiletar eta uru-guaitarren % 7,4k, brasildar, venezuelar eta panamarren% 7,8k, eta kolonbiar, ekuadortar eta perutarren % 4,8kbakarrik lortu dute jabetzako etxebizitza guztiz ordaintzea.Boliviar eta paraguaitarren artean etxebizitza partekatuarenformula gailentzen da (% 17 eta 12,8 hurrenez hurren).

Aitortutako arazo sozialak. Jatorri atzerritarra duten biztanle-en artean, arazo sozialen inpaktua osasun-arazoena bainohandiagoa da, eta horien artean, atzerritarra izateagatik edoarraza edo erlijioagatik jasandako bazterketarekin lotutakoarazoak gailentzen dira, Boliviatik (% 41,4) eta Brasil,Venezuela eta Dominikar Errepublikatik (% 39,7) datozenenartean batez ere. Era berean, bakardadearen eta tristurarengisako arazoak gailentzen dira boliviarren artean, baita seni-deren batengandik bereizi beharra ere (% 30 eta 22,2hurrenez hurren).

Gizarteratzea. Latinoamerikar gehienek bertakoekin nahizetorkinekin gizarteratzeko inolako arazorik ez dutela adierazi

dute. Gizartean eta elkarteetan parte hartzeari dagokionez,gure artean denbora gutxien daramaten jatorriek denboragehiago daramaten beste jatorri batzuekiko joera desberdi-nak dituztela azpimarra dezakegu. Hori da, hain zuzen,Paraguaitik eta Boliviatik etorritako biztanleen kasua, berenaisialdian mota guztietako pertsonekin harremanetan jartzendiren pertsonen ehunekoa txikiagoa baita (% 48,9 eta 52,6hurrenez hurren); era berean, etorkinei laguntzeko erakun-deetan izena emanda dauden pertsonen ehunekoa handia-goa da horien artean (% 7 eta 5,3 hurrenez hurren).

Beren aisialdia mota guztietako pertsonekin igarotzen dutenjatorrien artean Argentina, Txile eta Uruguai (% 75,5) etaBrasil, Venezuela eta Dominikar Errepublika (% 73,3) nagu-sitzen dira.

Horiek kirol-erakundeetan duten partaidetza azpimarratubehar da Argentina, Txile, Uruguai (% 18,5) nahiz Boliviatik(% 18,5) etorritako biztanleen kasuan, baita hezkuntza etakultura taldeetan (% 9,1 eta 7,9 hurrenez hurren) nahiz erli-jio taldeetan ere, Brasil, Venezuela eta DominikarErrepublikatik etorritako pertsonen kasuan.

Asmoak etorkizunari begira. Bidaiaren hasierako asmoa dirualortzea eta jatorriko herrialdera itzultzea izan da jatorri latino-amerikar nagusien artean, baina ez denentzat, Argentina,Txile, Uruguai, Brasil, Venezuela eta Dominikar Errepublikatiketorritako biztanleek bizimodu berri bati ekiteko asmoabaitzuten. Gaur egungo helburuak aldatu egin dira kasugehienetan eta, gaur egun, bizimodu berri bati ekitea etaetorkizunean EAEn mantentzea da asmoa.

Bertako biztanleek latinoamerikarrei buruz duten pertzepzioa

Bertakoek latinoamerikarrei buruz egiten duten balorazioapositiboa da oro har, baina jatorrien arabera, argentinarrekjaso dute baloraziorik onena (10etik 5,74); horien atzetik,paraguaitarrak, nikaraguarrak, ekuadortarrak, boliviarrak etakolonbiarrak ditugu. Bilakaerari dagokionez, ez da aldaketaesanguratsurik hauteman aztertutako nazionalitate latinoa-merikar desberdinei dagokienez.

3,55

3,85

4,97

5,13

5,19

5,22

5,27

5,36

5,38

5,74

6,00

0 2 4 6 8 10

Magreb

Errumania eta Ekialdeko EB

Asia, Txina

Kolonbia

Bolivia

Ekuador

Paraguai, Nikaragua

AEB

Saharaz hegoald.

Argentina

Mendeb. EB

6. grafikoa. Etorkinenganako sinpatia maila,jatorriaren arabera, 2013

Iturria: 2013ko Barometroa, Ikuspegi


• Latinoamerikarrek atzerritarren talde nagusia osatzenjarraitzen dute (% 33,7) eta horiek dira, hain zuzen,1998tik gehien gora egin dutenak. Lurraldeka, latinoa-merikar gehienak Bizkaian bizi dira eta, haren ostean,Gipuzkoan eta Araban. Eskualdeen arabera, gehienakBilbo Handian pilatzen dira Bizkaiaren kasuan,Donostian Gipuzkoaren kasuan eta Arabako LautadanArabaren kasuan. Jaioterriari dagokion aldagaia kontuanhartuz gero, Latinoamerikako biztanleen ehunekoa atze-rritar guztien herena izatetik (% 33,7) ia erdia izatera(% 45,8) igaroko litzateke.

• 2015ean, Bolivia (% 18,5), Kolonbia (% 13,5),Nikaragua (% 11,3) eta Paraguai (% 10,6) dira naziona-litate nagusiak. 2012tik, latinoamerikarren kopuruakbehera egin du krisi ekonomikoaren eta kolektibo horrennazionalizazio-prozesuen eraginez.

• EAEn, immigrazioak emakume latinoamerikarraren aur-pegia du. Emakumeen nagusitasun hori are nabarmena-goa da brasildarren (% 70,3), paraguaitarren (% 73,9),hondurastarren (% 74) eta nikaraguarren (% 81,5) artean.

• Bertako biztanleek latinoamerikarrei buruz duten per -tzepzioa positiboa da, oro har.

• Latinoamerikako etorkinen artean nolabaiteko bereizke-tak egin ditzakegu nazionalitate nagusien artean.Adibidez:

– Latinoamerikarrak etxeko lanen, pertsonen zaintzareneta abarren bitartez sartzen dira, oro har, lan- merkatura.

– Biztanle latinoamerikarrek etorkinen batez bestekoakbaino jarduera-tasa handiagoak dituzte. Talde horrenbarnean emakume paraguaitarrak, boliviarrak etakolonbiarrak gailentzen dira, horiek jarduera-tasakaltuak baitituzte.

– Ikasketa maila desberdinak. Latinoamerikatik etorri-tako biztanleen ikasketei dagokienez, gehienek biga-rren mailako edo LH-I ikasketak dituzte. Dena den,horien artean Argentinatik, Txiletik eta Uruguaitiketorritakoak nabarmentzen dira, horien artean, hirupertsonatik batek maila altuagoko ikasketak baititu(LH-II eta hirugarren mailako ikasketak).

– Gehienak alokatutako etxebizitzetan bizi dira.Nolanahi ere, lau argentinar, txiletar eta uruguaitarre-tik batek eta kolonbiarrek, ekuadortarrek eta peruta-rrek jabetzako etxebizitza dute, gehienek guztizordaindu gabe izan arren.

– Familia-unitatearen barneko gizarte-arazoak ere aldatuegiten dira. Arazo horien eragina, batez ere, Boliviakobiztanleen artean eta Brasil, Venezuela eta DominikarErrepublikatik etorritakoen artean ikusten da, eta atze-rritarrak izateagatik edo arraza edo erlijio arrazoiengatikjasaten duten gizarte-bazterketarekin loturik daude.

– Era berean, desberdintasunak hauteman dira gizarte-partaidetzari dagokionez. Jatorri gehienetako biztanle-en arabera, ez dute gizarteratze-arazorik bertako biztanleekin nahiz etorkinekin. Bestalde, nolabaitekodesberdintasunak daude taldearen gizarte- partaidetzaridagokionez: Argentina, Txile eta Uruguaitik nahizKolonbia, Ekuador eta Perutik etorritako pertsonekmota guztietako pertsonekin partekatzen dute berenaisialdia, Paraguaitik (% 48,9) eta Boliviatik (% 52,6)etorritakoek baino neurri handiagoan.

– Era berean, ikuspegi desberdinak dituzte bidaiarenhasierari eta etorkizuneko proiektuei dagokienez.Bidaiaren hasierako asmoari dagokionez, jatorri ba tzuenartean dirua lortzea eta beren herrialdera itzultzea edohezkuntza-proiektu bat izatea zen helburu nagusia,paraguaitarren (% 68,8) eta boliviarren (% 59,5)kasuan, esaterako; beste batzuentzat, berriz, bizimo-du berri bati ekitea zen asmoa, argentinarren, txileta-rren eta uruguaitarren kasuan (% 48,8) eta baita bra-sildar, venezuelar eta dominikarren artean ere(% 46,6), adibidez. Etorkizuneko proiektuei dagokie-nez, argentinarrek, txiletarrek eta uruguaitarrek nahizbrasildarrek epe luzera EAEn geratzeko ikuspegi gar-biagoa dute.

• Kolektibo hori funtsezkoa da bertako biztanleen OngizateEstatua mantentzeko prozesuan, lan garrantzitsua gara -tzen baitute zaintza pertsonalen esparruan. Izan ere, toki-ko biztanleen ongizate-kotak mantentzeko ardatzetakobat izango da, hainbat alderdiri erantzungo baitzaie,mendekotasunari, lan-egitura demografikoaren mante-nuari edo tokiko emakumeen lan-txertaketari, esaterako.

Ondorioak

EAEko immigrazioaren inguruko informazio gehiagonahi izanez gero, kontsulta ezazu gure web orria:,www.ikuspegi-inmigracion.net

Behatokiaren beste zerbitzu batzuk:– Dokumentazio zentrua: kontsulta zerbitzua eta libu-

rutegi mailegua eskeintzen ditu.– Informazio estatistikoa.

Gurekin harremanetan jartzeko:Tlf.: 94 601 82 75Fax: 94 601 82 78e-mail: [email protected]

Pertsonalki helbide honetan aurki gaitzakezu:Liburutegi Zentraleko Eraikina, 6. pisua, UPV/EHUSarriena Auzoa, z/g. 48940 Leioa (Bizkaia)

58. Begirada - Latinoamerikako biztanleria EAEn

Documents

Transcript of 58. Begirada - Latinoamerikako biztanleria EAEn