5.- Os cambios sociais.

6.- Conflitividade social e movemento obreiro.

6.1.- Os inicios do movemento obreiro

Señores deputados das Cortes constituíntes:

Hai anos que a nosa clase vai camiñando cara á súa ruína. Os salarios diminúen. O prezo dos comestibles e das

habitacións é máis alto. As crises industriais sucédense. Temos que reducir de día en día o círculo das nosas

necesidades, mandar ao taller as nosas esposas (...), sacrificar (... ) os fillos a un traballo prematuro.

O mal é gravísimo, urxe o remedio, e esperámolo de vós. Non pretendemos que ataquedes a liberdade do individuo,

porque é sagrada e inviolable; nin que matedes a concorrencia, porque é a vida das artes; nin que carguedes sobre o

Estado a obriga de socorrernos, porque coñecemos os apuros do Tesouro. Pedímosvos unicamente o libre exercicio

dun dereito: o dereito de asociarnos.

Hoxe só o temos para favorecernos nos casos de enfermidade ou de falta de traballo; concédasenos en adiante para

poder opoñernos ás desmedidas esixencias dos donos de talleres, establecer, de acordo con eles, tarifas de salarios,

procurarnos artigos de primeira necesidade a baixo prezo, organizar o ensino profesional.

Exposición presentada por 33.000 obreiros ás Cortes. 7 de setembro de 1855

6.2.- As grandes ideoloxías obreiras.

Joaquín Abreu

Fernando Garrido

Ramón de la Sagra

ANARQUISMO

MARXISMO ANARQUISMO

Metas

comúns

• A eliminación da sociedade burguesa e o sistema capitalista mediante a revolución

• A emancipación da clase traballadora e a creación dunha nova sociedade sen clases e sen propiedade privada

Obxectivo

da

revolución

• Conquista do Estado burgués polo proletariado

• Desmantelamento sistemático do sistema capitalista e

socialización dos medios de produción

• Implantación da sociedade sen clases (comunismo)

• Destrución de calquera tipo de Estado e das

institucións que o sosteñen: Exército, Igrexa, Banca...

• Substitución do sistema capitalista por unha nova

sociedade: libre, igualitaria e xusta

Proceso • Establecemento dunha ditadura do proletariado,

baseada nun partido centralizado e disciplinado

• Abolición inmediata do Estado, substituído por unha

federación de comunas autónomas

Métodos

para o

triunfo da

revolución

• Formación de partidos obreiros que organicen e dirixan

aos traballadores. Estes partidos deben participar na

loita política

• Instrumento da revolución: a folga, protagonizada

polos obreiros industriais

• Apoliticismo: rexeitamento da organización en partidos

obreiros e da participación na loita política

• Insurrección xeral espontánea das masas (sobre todo

campesiños) / folga xeral revolucionaria / atentados

Organización

económica

e social

• De arriba abaixo: o Estado proletario desmontará a

estrutura do Estado burgués capitalista e implantará o

socialismo, paso previo á sociedade sen propiedade e

sen clases sociais: a sociedade comunista.

• De abaixo arriba: novo modelo de sociedade, baseada

nun contrato libre entre os membros da comunidade,

que forman unha comuna.

• A unión voluntaria de comunas levaría ao federalismo,

forma organizativa que substituiría ao Estado

Tipo de

propiedade

• Socializada: centralizada en mans do Estado proletario,

paso previo á propiedade comunal (comunismo)

• Colectiva: en mans das comunas ou de cooperativas

de obreiros

Organización

da AIT

• Centralizada e estruturada desde arriba: o Consello

Xeral fixa as normas de actuación para os membros

• Descentralizada. Oponse ao dominio do Consello Xeral

sobre as asociacións obreiras que compoñen a AIT

Concepción

da historia

• As clases, os grupos, son os protagonistas reais: o

colectivo por enriba do individuo

• Os individuos son os auténticos protagonistas: o

individuo por enriba do colectivo

Arraigo • Países máis industrializados (Alemaña, Inglaterra).

Predominio entre o proletariado industrial

• Países de industrialización máis tardía (España, Italia).

Predominio entre o proletariado agrícola

A Federación Rexional Española (FRE) da AIT

Giuseppe Fanelli

Paul Lafargue

F. Engels K. Marx M. Bakunin

Anselmo Lorenzo

Rafael Farga Pellicer

6.3.- O movemento obreiro durante a Restauración.

O anarcosindicalismo.

Congreso fundacional da Confederación Nacional do Traballo (CNT) en Barcelona (30 outubro - 1 novembro de 1910)

Líderes da CNT en 1919: Ángel Pestaña, Salvador Seguí, Simó Piera e Josep Molíns Joan Peiró

O terrorismo anarquista.

1878-1879 Atentados contra Alfonso XII

1893 Paulino Pallás atenta contra o xeneral Arsenio Martínez Campos (bomba)

1893 Santiago Salvador lanza unha bomba no Teatro Liceo de Barcelona

1896 Atentado con bomba na procesión do Corpus Christi en Barcelona

1897 Michele Angiolillo asasina a balazos a Antonio Cánovas del Castillo

1904 Joaquín Miguel Artal atenta contra Antonio Maura, Presidente do Consello de Ministros

1906 Mateo Morral atenta contra Alfonso XIII o día da súa voda con Victoria Eugenia de Battenberg

1912 Manuel Pardiñas asasina a José Canalejas, Presidente do Goberno

1921 Tres anarquistas cataláns asasinan a Eduardo Dato, Presidente do Goberno

1923 O grupo anarquista Los Solidarios mata o arcebispo Juan Soldevila en Zaragoza

Ilustración da época que representa o atentado contra a procesión do Corpus en Barcelona (7 de xuño de 1896)

Atentado contra Alfonso XIII na rúa Maior de Madrid o día da súa voda (31 de maio de 1906)

As organizacións socialistas.

Antonio García Quejido,

primeiro presidente da UGT

Pablo Iglesias Posse,

fundador do PSOE e da UGT

A agudización da conflitividade social

• “trienio bolxevique en Andalucía (1918-1921)

• virulenta vaga de folgas nas rexións industriais,

sobre todo en Barcelona (folga de La Canadiense, 1919)

• terrorismo anarquista: atentados contra autoridades, patróns e forzas da orde. Os principais activistas foron

“Os Solidarios".

• terrorismo empresarial: os patróns contrataron sicarios (“Sindicatos Libres”) para asasinar os líderes

obreiros, e recorreron ao "lockout".

• terrorismo gobernamental: o xeneral Martínez Anido (gobernador civil de Barcelona) protexeu os pistoleiros

da patronal, exerceu unha dura represión contra os sindicalistas e puxo en práctica a "lei de fugas".

crise económica posbélica (1ª GM)

+

estímulo da revolución soviética (1917)

incremento vertixinoso da afiliación sindical

(UXT - CNT)

+

estalido de numerosas folgas e

conflitos rurais e urbanos

incremento imparable da radicalización e

da violencia

reacción das organizacións obreiras

(sobre todo a CNT)

represión indiscriminada dos Gobernos

e dos empresarios (a patronal)

Os “anos do pistoleirismo”

(1919-1923):

Joan García Oliver Francisco Ascaso Buenaventura Durruti

O xeneral Severiano Martínez

Anido, Gobernador civil de

Barcelona, responsable da

represión do movemento obreiro

O xeneral Miguel Arlegui, xefe da

Dirección Xeral de Seguridade de

Barcelona, ás ordes de Martínez

Anido

Propaganda dos Sindicatos Libres, que

perseguen a masonería, o anarquismo,

o separatismo, o xudaísmo e o

comunismo

Noticia do asasinato do líder anarquista Salvador Seguí (10 de marzo de 1923) en Mundo Gráfico