4 - 2001 urtarrila

20
helbide gabeko inprimakia

description

deskribapena

Transcript of 4 - 2001 urtarrila

Page 1: 4 - 2001 urtarrila

helb

ide

gabe

koin

prim

akia

Page 2: 4 - 2001 urtarrila
Page 3: 4 - 2001 urtarrila

02eta03

Oraindik Gabonen ajearen arrastoak sentitzen ditugu gorputzean. Nolanahi ere, hemen di-tugu jada urteari eta aurtengoan gainera, zenbaiten ustez bederen, XXI. mendeari hasiera ema-ten dieten hil honetako ohiko egun malkartsuak, txarrenak, ikaraz itxaroten ditugun horietxekberak. Hala irudi dakizuekeen arren, ez naiz emakumeok hilero, ezustekorik izan ezean, egute-gian gorriz markatzen ditugun egun horiei buruz hitz egiten ari.Oraingo honetan beste fenomeno batek bereganatzen du nire jarduna: urtean, gauzak ondo jo-anez gero behintzat, bi aldiz baino pairatu beharra izaten ez dugun unibertsitateko azterketa-garaiak, hain zuzen ere. Ai ama! Ziur nago hori aipatze hutsak egonezina sortarazi diola ikaslebati baino gehiagori. Barkatu orduan.

Bestalde, Gabonetako oporrak bukatu be-zain laster, nahiko xelebre deritzodan mi-grazio-mugimendu bat gertatzen da uni-bertsitateko kafetegietatik ikasgeletara.Ikusi egin behar sinestuko bada! Ura jo-andakoan presa egitea alferrikakoa delaere entzun izan dut ba nik...Gabonen biharamunak, ordea, badu bes-telako ondoriorik ere. Ikusi besterik ezdago Olentzero, Errege eta familiartekootorduen ondoren zertan gelditu direnirabaztea hainbeste kostatutako gure“paga-estrak”. Eta zer esango dugu ur-tero-urtero, hamabi kanpaikadak jotzea-rekin batera, gauza xume baina beharrez-koenen prezioek jasaten duten gorakadaz?Lepoa jarriko nuke datorren urtean ere,hain sustraiturik dagoen ohitura honi on-garririk falta ez dakion, ogiaren prezioakgora egingo duela (baina kontuz, ez botaerrurik ez duenari, okinek ez baitaukateneurri honen gainean erabakitzeko ino-

lako ahalmenik). Martxa honetan, eta hamabi hilabetetik behin ogi-barra duro bat garestitzea-ren dinamikari atxikiz, zenbat kostatuko ote zaigu ogi txiki bat urte mordo bat barru? Bos-tehun pezeta? Ba, bostehun pezeta behintzat ez. Izatekotan hiru euro edo horrelakoren bat,hori ere badugu eta!Hona hemen nahikoa arrazoi zuen kontzientzia engainatzeko. Ez larritu, beraz, momentuotanpoltsikoetan karga handirik ez badarabilkizue ere, zer demontre! Hori bai, gerrikoak estu etahemendik aurrerako aurrekontuak zuzen mantendu beharreko asmoei ezingo diegu gainetikbegirik kendu, osterantzean gureak egin du. Gauzak horrela, oso ulergarria da otsailari “hila-bete txuria” deitzearen zergatia: orain behintzat sinatuko ez genituzkeen txekeen kolorearierreferentzia egiteko, dudarik gabe.Baina lasai! Esanak esan, hemen hasten baita urte berri-berri bat, asmo “onez” betea, bla, bla,bla... Horra hor gure aurrean hamabi orrialde zuri guk geure nahierara-edo betetzeko prest.Mende berri baten atarian gaude bai, eta hori urtero gertatzen ez denez, carpe diem!!!

OOLLAAIIAA SSAALLEEGGII UURRBBIIEETTAA

arg i tara tza i l ea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 14 71 23. danbo l in : Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga, Urko Canseco.

d ise inua e ta maketaz ioa : Eneko Aristi.l aguntza i l eak : Lidia Aveiro, Arturo Rodrígez (argazkiak), Zestoako Udala, Zestoako Bertso Eskola.

i npr imateg ia : Gertu (Oñati). l ege gorda i lua : SS-1108/2000. ISSN : 1576-9429.

inkesta 04 enbidoa 05 arroar bat kanadako vancouver-en 06arbasoen lilura eta oinazea, gurean 08 ehun hauspo 10 allegretto, allegretto 12 danbolin-zulo 14

jardunian baltxola 16 gurean. jubilatu eta pentsionisten elkartea 17 agenda 19

&

Page 4: 4 - 2001 urtarrila

intada. AAIIZZAARRNNAARR BBAATTEENN IIRRIITTZZIIAA

Aizarnako herria, aspalditik nekazari izaera duen herria bezala ezagutzen dugu gehienok.Inguruko baserriak lurra landuz bizi izan dira urteetan zehar. Baina hau ez da inondik ere he-rri honek eduki duen baliabide bakarra. Gutxi batzuk ondo gogoratzen duten bezala, Aizarnaherri meatzaria edo mineroa ere izan da.

Azken izaera hau familietan ahoz aho mantentzen joan izan da, baina argi dago gazteenartean ezagutza hauek galtzen ari direla. Herritarrok geure kulturaren aberastasun osoa man-tendu nahi badugu, komenigarria izango litzateke jakintza hauek gordetzea.Horretarako, ideia ona litzateke herrian esposizio edo erakusketa bat zabaltzea. Aizarnarrennekazari eta minero izaerari buruzko tresnak, erramintak, argazkiak, idatziak, etb. erakuts dai-tezke erakusketa horretan.

Erakusketa hau jartzeko badago bigarren arrazoi bat ere: Aizarnara etortzen diren kampo-tarrak ez dute herriari buruz ezer jakiteko modurik. Beraz, erakusketa bat baliagarria gertatukolitzateke.

Hau iritzi bat besterik ez izan arren, herritarron esku dago erakunde publiko nahiz priba-tuen aurrean hau bultzatzea. Aizarnak, bere kultura eta izaera mantentzeko erakusketa bat me-rezi duelakoan nago.JJOONN EEGGIIGGUURREENN

Datorrenurteako gauzaberdintsuak. Zeesango det banik? Betiko gau-zak itten sayau:etxeko lanak,arratsaldianmendi buelta bateman, Akua al-dea eo Sastarrainaldea eta geo ba-ten umia zaittu.Besteik ez.

Mª LuisaZigaran

Hurrengourtian? Meka-nika ikasi eo...modulua eineo... Azkoitirajun ta han zeozeikasi. Juerga tahori're bai: JazzBerrira jun igan-detan, larunba-tetan Azpeitira.Geo pelotan tafubolian ibili. A,eskursiyua'rebadakau eskola-tik, Bartzelonaaldea... holaxe.

Ion Uria

16 urte

Ze asmodakaten?

Ba, ondojarraitzia. Etaondo bizitzia.Jendiai pakianbizitzen uztiata nei're utzidiezadatela pa-kian bizitzeneta bizitzen ja-rraitzia. Mo-mentu hontanutzian, etzaten,neska, ezegehio etortzenburura. Ta hauzertako den ba?Danboline-ako???? Ta ar-gazkia atea aldian? Jata txiki-ttuko haunat!!

AitziberIbarguren

28 urte

Ba, pentsa-tzet, oain etxianbakarrik bizinaiz ta, bilobanola datorren...hua zaittutzenibili, juniuanjaioko da-ta; gai-nuntzian besteezer asko ez. Bi-garren aldiayanamama izangonaiz.

MariKarmen Salegi

42 urte

Urte honeraarte bezala jarrai-tzia. Egoera eko-nomikua eta osa-sunaren araberaalda daiteke.Baina osasuna,lana eta diruaizan ezkero, aste-burutako kale bu-leta, soziedadeanafaritxoa eta lagu-nekin egonda nikonforme... Horida nire aspira-zioa. Denoi gusta-tuko litzaigukehobetzea bainabeste mundukoaspiraziorik ezdut. Hori bai, iri-tzi desberdinengainetik denok el-kartzea nahi nukeindar gehiagoegiteko goiko ho-yen kontra.

Pedro Gorospe

Bere bizimoubaten segitzia.Oain arte nabilenbezela segiu ez-keo hor nunbait.Gero ze nahiyakdittuten horibeste gauza batda. Pertsonaletikaparteko gauze-tan, ia hemengoarazo hau kon-pontzean behinbetiko. Ez kon-pondu eozimouz,hemengo norta-suna helburudeula hori lortu.

XabierZestona

60 urte

p

¿Datorren urteako ze idea?

Page 5: 4 - 2001 urtarrila

04eta05

enbidoa. Pako Aristi idazleak sasiaren indarra ekartzen du gogora gure gizarte honen joeraezartzailea irudikatzeko: “sasiak urratu du gure ametsak umotu zituzten bide horien ederta-suna”. Poetek badute, bai, loreak ez-ohiko aldareetan jartzeko dohaina. Baina poetak ez gare-nok nola irudika dezakegu gizarte honetako hainbat gauzak sortzen digun itolarria?

Gaurko gizartean niri itolarria sortzen didan gauzetariko bat zera da: herri txikiak jo-sita egotea gehiegizko seinale, errotulazio eta antzeko elementuz. Badirudi sasiak erabat urratuduela herri horien edertasuna. Gerra Zibil garairako, makina bat pertsona konturatuta zegoenerrepideetan hainbeste ugaritzen ari ziren seinale haiek zekartzaten arriskuaz. Euskal Mendi-zale Federazioak ere, aspaldi azaldu zituen gehiegizko seinaleztapenak ekar zitzakeen kalteak.Baina ez dakit zenbateko oihartzuna izan duten hausnarketa haiek.

Seinale eta errotulu gutxi dituzten herriak lilura berezia dute niretzat. Horietan, nor-bera bere gisara joaten da ezagutzen herria eta haren nortasuna. Hasieran ez du jakingo nondauden dendak, non dagoen herriko taberna bakarra eta abar, baina ibiliaren poderioz, jakingodu herrixka nolakoa den. Pertsona bat ondo ezagutzeko berarekin asko tratatu behar izatenden bezala, herria ezagutzeko ere beharrezkoa da harreman sakona.

Gaur egun, ordea, ezinezkoa da herri askoren barrua zeure kasa deskubritzea. Seina-leek segituan esango dizute “hemen ez dago sartzerik”, “hemen behiak dabiltza”, “hementxedago taberna”, “han estutu egiten da errepidea”... segituan eragingo dizute itolarria. Hara adi-bide bat. Zestoako hirigunetik irten eta Akuarantz bazoaz, errepide nagusia zeharkatu ondo-ren, makina bat errotulu pasa eta berehalaxe, han ikusiko duzu seinalea, lurretik metro parebatera edo: triangelua albo gorriekin, eta barruan behi bat (gidariok ez dakigu, nonbait, nor-mala dela horrelako parajeetan animaliekin topo egitea). Baioko bidegurutzea pasa eta besteseinalea: triangelua hura ere, baina oraingoan behirik gabe (seinalea jartzerakoan han zegoenbehia, baina mutil gazte bihurri batzuen laguntzarekin alde egin ahal izan du paraje hobeetara;ohore horrelako saboteadoreei!). Aipatu seinaletik aurrera bake pixka bat izango duzu. Bainabueltakoan oraindik eta surrealistagoa irudituko zaizu bidea. Ermita ondoan kieto! egin behar:“STOP” hitza lurrean eta seinale bertikala ondoan. Bai, gelditzea hobe. Handik Zaharren Egoi-tzara arte, lasai. Eta han beste seinale bat: estugunea errepidean. Alajaina! Herrian bertan base-rrietan baino bide estuagoak! Berriro errepide nagusira iritsitakoan, “STOP” deritzan seinalea(lurrekoa eta bertikala). Eta behin herrira sartuta, zer da hura! Oraindik halako basorik! Hango“pasabide iraunkorra”, hango “erreserbatua”, hango lerro horia... Eta denak, zein baino zeinhandiagoak: quién como yo!

Gauza batzuk ondo seinaleztatzea ikaragarri lagungarria da ingurua gutxi ezagutzendutenentzat. Baina, nire ustez, gehiegizko seinale ugari ere bada hortik. Badirudi ihesbiderikgabeko eta inolako alternatibarik gabeko kodigo bat ezarri nahi digutela. Gaur herrietan ezdago geure kabuz ezer deskubritzerik; informazioz edo mezuz saturatu egin nahi gaituzte au-rrez. Eta seinale, errotulu eta horietaz gain, “hiri-altzari” deituriko pibota, lorontzi horiek...Hainbeste daude, itomena ematen dutela. Askotan, gainera, nahiko antiestetikoak dira, edo es-tetika irizpide garbirik gabe jarriak behintzat. Ondo beharrezkoa da, bai horixe, kontu horieisakonki erreparatzea. Bestela, urte gutxi barru, erreparatzea merezi ez duen herria bilakatukobaita gure Zestoa Hiri Termala.

Berrogei urte fikzioa idazten jardun, esperimentu ugari egin, eta bide franko arakatuondoren, honela definitu zuen Italo Calvinok bere eginkizuna: “nire lana karga kentzea izan dagehienetan; giza irudiei, gorputz zerutarrei, hiriei karga kentzen ahalegindu naiz”. Ni ere batnator erabat idazle horrekin; uste dut gaurko herriak seinalez arindu egin behar direla: “Arin-tasuna bilatu bizitzaren kargari aurre egiteko”.

oinezko bat

Page 6: 4 - 2001 urtarrila

E lena Serrano. Arro-ago ikoa . 45 ur te . Gas te i zen er i za in

ikaske tak eg in z i -tuen e ta Madr i l era

joan zen l anera . GeroSu i t zara , ber tan i a

h i ru ur te pasa z i tuenlanean e ta hand ikHego Amer ike tarajoan zen , ba ina ez

lanera , motx i l a har tue ta aben tura b i l a

ba i z ik . E ta azken ik ,Kanadan ama i tu du .Jadan ik , hemezor tz iur te pasa d i ra harai r i t s i zene t ik . Denade la , Arroako bere

ja io te txea e ta Euska lHerr ia gogoan , b i z -pah i ru ur tez beh in ,hemen i za ten dugu

b is i t an .

ZZEE RR DD AA KKAANNAADDAA ZZUURREETTZZAATT?? NNOOLLAATTAANN EERRAA--BBAAKKII ZZEENNUUEENN KKAANNAADDAANN GGEERRAATTZZEEAA??Nire lehenengo helburua ingelesa ikastea zen.Baina ez nuen nahi Irlanda edo Londresera joa-tea. Suitzan ari nintzen lanean eta han beha-rrezkoa zitzaidan ingelesa jakitea, Ameriketakomedikuekin egiten baikenuen lana. Buelta-tzeko asmoarekin joan nintzen Kanadara,baina hara iritsi nintzenean esan nuen: hau he-rri polita! Ikusgarria zen, paraisoa, dena berdeberdea, etxe oso gutxi, oso jende jatorra. Mendihaundi haundiak zeuden eta itsasoa ondoan.Euskal Herriarekin konparatuz gero, EuskalHerri haundi bat bezalakoa zen. Paraje zoraga-rriak dituzu, kontraste haundiak, glaziarra,itsasoa, mendiak. Oraindik, hirietan animaliakbertan daude, hartzak... ikusgarria da. Gustuahartu nion eta hantxe geratzea erabaki nuen.Nik uste dut gehiena izan zela jendea oso jato-rra zelako, oso irekia, eta ni naizen bezalakoaizanda, oso ondo egokitu nintzen hango bizi-modura.

A R R O A R b a t kanadako V A N C O U V E R e n

EERRRRAAZZ MMOOLLDDAATTUU AA LL ZZIINNEENN HHAANNGGOO BBIIZZIIMMOO--DDUURRAA??Zailena han berriro erizain lanetara bueltatzeaizan zen niretzat. Hasieran, badakizu nolakolanak egin behar izaten diren horrela joaten za-renean. Nazkatuta nengoen lan txarrenak egi-ten, etxeko lanak, jatetxeetan... Izan ere, urteeta erdi pasa nituen beste lan batzuk egiten.Azkenean, esan nion neure buruari: ez badituthemen erizaintzako etsaminak pasatzen, Euskal He-rrira bueltatuko naiz. Baina, titulua homologa-tzeko etsaminak pasa, eta segituan aurkitunuen lana. Lanean hasi nintzenean konturatunintzen Kanadak horretan askatasun haundiaematen dizula. Nire lanean gainera, ez dagoklasismo hori mediku eta erizainen artean.Zure lana ekipoko lana da. Hari gustua hartunion eta pixkanaka-pixkanaka urteak pasatzendira eta... Nik uste dut Kanada aukerak ematendituen herri bat dela. Hemen berriz, sartzenzara lan batean eta hil arte lan horretan jarrai-tzen duzu. Han aldiz, lan batean nazkatzen ba-zara, beste batean sartzen zara. Lana ere jendeaskorekin egiten duzu. Multidibertsitatea dagoeta alde horretatik oso aberatsa da. Jendearen-tzat erlijioak zer diren ikasten duzu, zer ohi-tura dituzten... Ematen du beti bidaiatzen arizarela. Nire lanarekin, gainera, aukera haundiadago jende desberdina ezagutzeko eta hori betigustatu izan zait. Gasteizen eta Madrilen ibilinintzenean oso zaila zen txinoak edo indioakikustea. Kanada oso dibertsoa da. Baina lanasko egin behar da, lan berezia kultura aldetik,errespeto haundia izan behar zaio jendeari.Ikasi egin behar duzu nola tratatu jendea. Kul-tura denak ez dira berdinak eta errespetatuegin behar dira.

margari eizagirre

Page 7: 4 - 2001 urtarrila

06eta07

AAZZ KK EE NN HH OO GG EE II UU RR TT EE AA KK KKAA NN AA DD AA NN EE MM AA NN

AA RR RR EE NN,, EEUU SS KK AA LL HHEE RR RR II RR AA EE GG II TT EE NN DDII TT UU ZZ UU NN

BBII SS IITTEE TTAANN OOIINNAARRRRIITTUURRIIKK,, EEUUSSKKAALLDDUUNNOONN BB II--ZZ IIBB IIDDEE AA NN SS UUMM AATT ZZEE NN AA LL DD UU ZZ UU AALLDDAAKKEE TTAARRIIKK??Euskal Herria materialismo haundi bateansartuta ikusi dut. Lehen ez zegoen horrelako-rik. Globalizazioarekin materialismo haundiaari da sartzen. Pena ematen dit, baina erreali-tatea hori da. Ikusgarria da jendearen janz-kera, denak berdin janzten dira, bizimodua,telebista ikusten duzu eta programa guztiakbata bestearen kopiak dira, Ameriketako pro-gramazioaren kopia ikusgarriak.Herriak herriak dira. Han sekulako ahaleginaeta lana egiten da hori errespetatzeko. Adibi-dez, zu aborigena baldin bazara, beren esku-bideak ematen zaizkie; beren hizkuntza etahori dena errespetatu egiten da, Indiakoaizan edo musulmana izan berdin da. Han se-kulako lana egiten ari da pertsona bakoitza-ren jatorria errespetatzeko eta hori oso abera-tsa da. Horrelako lana egin behar litzatekehemen ere. Txinako programazioak, portuge-sak edo brasildarrak daude telebistan... berenprogramazio propioa dute. Eta ez programaamerikanoak beraien hizkuntzara itzulita.Hemen amerikanismoa barru-barruraino sar-tzen ari da. Ni bizi izan naiz Estatu Batuetaneta Kanadak ez du horrelakorik nahi. Honaetorri eta hemen barneraino sartuta dago, etagaldetzen duzu: jendea ez al da konturatzen zerari den pasatzen?Nik uste dut hemen kontzientzia haundikojendea dagoela, baina politika aldetik, so-zialki beste kontzientzia bat du. Han berriz,jendea politikan ez da hainbeste sartzen. So-zialki bai, kontzientzia handia dago eta ba-koitzak dituen eskubideak oso garbi daude.Han jendea ospitalera joaten denean, bere es-kubideak eskatzen ditu eta eskatzen ez ba-ditu irakurri egiten dizkiogu. Hemen ez dakithori egiten den. Pena emango lidake EuskalHerrira etorrri eta hemen Ameriketan bezalabizitzea. Horixe ez! Hori oso tristea izango li-tzateke. Nik ikusten dut Euskal Herriak osoidentitate berezia daukala eta hori mantendubehar litzateke, laponiarrek eta flamendarrekegiten duten bezala. Ez dakit nik globaliza-zioarekin zer gertatuko den!Euskaldunei hauxe esango nieke: gorde zuenidentitatea!

ZZEE RR EERRAAMMAANNGGOO ZZEENNUUKKEE EEUUSSKKAALL HHEERRRRIITTIIKK KKAA--NNAADDAARRAA EETTAA HHAANNDDIIKK ZZEERR EEKKAARRRRIIKKOO ZZEENNUUKKEE??Han nagoenean Euskal Herriko usainarekingogoratzen naiz, hemengo ohiturekin. Halaere, tradizionalki ohitura asko galtzen ari dahemen, eta ni akordatzen naizen batzuk eregaldu egin dira. Hemen jendeak bizitza kaleanegiten du, han ez dago horrelako ohiturarik.Han etxeko bizia egiten da. Hemendik erama-teko aukera izango banu kaleko bizitza era-mango nuke. Lehengo Euskal Herria eta ohi-tura zaharrak. Ekarri berriz... begira, hemenlana dirua ematen dizun zerbait da. Gero txiki-toak hartu edota oporretara joateko; han berriz,beste modu batean begiratzen zaio lanari. Lanaegiten duzu, baina konbentzitu egin beharzaitu. Ez dago lan egiteko toperik, lan bateannazkatzen bazara, beste lan bat izan dezakezu.Hori gozamena da. Handik askatasun hori eka-rriko nuke. Handik jendea hona etortzen de-nean harritu egiten da nolatan askok eta askoklan batean hasi eta lan horretan amaitzen du-ten, edota etxe batean biziko zarela hil arte;han jendea batetik bestera asko mugitzen da. Hau historia haundiko herria da, herri zaharraeta hura berriz herri gaztea, pentsa Vancouver-ek ehun urte besterik ez ditu eta hango sistemasozial zein ekonomikoa ere oso berria da.Hango aukerak izango banitu Euskal Herriraetorriko nintzateke, baina nola ez dauzkatenoso zaila izango da erabaki hori hartzea.

Page 8: 4 - 2001 urtarrila

Bere garaian jakin nueneangure herriko emakume xarmant batek, Le-zoko Santo Kristoko elizan indiano batekinezkondu ondoren Mexikora joatean, 60 ur-terekin, kotxea gidatzeko baimena aterazuela, harrituta geratu nintzen eta, aldibe-rean, morala jaso zidan. Logelako gau-ma-haian pistola gordetzen zuelajakitean, ikasi nuen ia lu-rralde guztietan bizitzakrudela dela.

Orduan eman zionhasiera koloretako bizi-tzari: orduan izan zuenmunduko hiri ospetsuakezagutzeko parada, beresenarrak Sobiet Batasu-neko Nikita Kruschevagintariarekin zuen antzatarteko, goimailako beste agin-tari deigarriekin harremanetan jar-tzeko aukera, komunikabideek bitxikerieiutzitako esparruetan agertzekoa, uda asko-tan Zestoara itzultzekoa... eta hori guztiahegazkinek ematen duten azkartasunare-kin. Zeruan bizitako urteak. Aurreko bizi-tzan, berak txuri-beltzezkoa deitzen zionhartan, Donostiraino iristea abentura han-dia zen bitartean.

Oso gaztetatik, lehendabizi herriko ta-

berna batean eta geroago Bainuetxean, zer-bitzari lanetan aritu zen. Pasa den mendehasieran gertaturiko izurritea eta gainerakoosasun baldintzak medio, familia osoagaldu zuen, urte gutxiren buru. Bakarrikbizi zen Eliz kalean alokatutako etxebizi-tzan, halabeharrak etorkizuna azpikoz gora

jartzeko moduko ezustekoa eskanizion arte.

2000 eko abenduaren14an haren heriotzaren

seigarren urteurrenabete zen. Azkeneko ur-teak bere herrian, erre-tiratuta pasa zituen, 92urterekin hiltzeko garaia

heldu zitzaion arte.Gehien miresten zuen poe-

taren eguna aukeratu zuenagur esateko, San Juan de la

Cruz-ena. Estilo handiko emakumeaizaki, dotoreziaz burutzen zituen bizimo-duko betebeharrak.

Hala ere, beste batzuk ez dira izan, non-bait, hura bezain estetikoak. Zestoako hile-rrian lurperatu izan arren, ezerk gutxikematen du haren nortasunaren berri. Bizi-tzaren edo bizitza - ezaren hirugarren era-keta: kolore beltza bakarrik. Bere izaera etaametsak ez ziren mundu honetakoak.

Sebast

ian La

rrañag

a

arbasoenlilura

eta oinazea,gurean

Page 9: 4 - 2001 urtarrila

08eta09

atzera begira.EEZZKKEERRRREETTIIKK EESSKKUUIINNEERRAA EETTAA GGOOIITTIIKK BBEEHHEERRAA:: JJEESSUUSS IIRRUURREETTAA,,GGOOTTZZOONN GGAARRAAIIZZAABBAALL,, SSEEVVEERRIIAANNOO YYEERREEGGII,, KKEEPPAA,, IIÑÑAAKKII YYEERREEGGII,, EETTAA

MMIIKKEELL GGOOIIKKOOEETTXXEEAA.. MMAANNOOLLOO SSAAGGAARRZZAAZZUU,, LLUUIISS EETTXXAABBEE,, PPEERREEZZ,, AALL--BBEERRTTOO GGAARRAAIIZZAABBAALL EETTAA JJUUAANNTTXXOO EEGGIIGGUURREENN..11994488AA NN AAZZKKOOIITTIIKKOO AALLZZIIBBAARR ZZEELLAAIIAANN EEGGIINNDDAAKKOO AARRGGAAZZKKIIAA DD AA.. EETT AA

FFOOOOTTBBAALLLL TTAALLDDEE HHOORRRREEKK '' EERRTTXXIINNPPEE'' ZZUUEENN IIZZEENNAA.. GGEEHHIIEENNAAKK ZZEESSTTOOAARRRRAAKK

DDIIRRAA ((AANNTTZZEEMMAATTEENN DD AA PPOOSSAATTZZEEKKOO TTAANNKKEERRAA AANNAARRKKIIKKOOAANN)) ,, BBAAIINNAA TTAARR--TTEEAANN KKAANNPPOOTTAARR BBAATTZZUUKK EERREE BBAADDIIRREELLAA AAZZAALLDDUU DDIIGGUU MMAANNOOLLOO SSAAGGAARR--ZZAAZZUUKK,, ""BBEESSTTEELLAA EE ZZ GGIINNEENN OOSSAATTZZEENN EETTAA"" .. FFRREEXXKKOO XXAAMMAARR OORROOIITTZZEENN DD UU

SSAASSOOII HHUURRAA MMAANNOOLLOOKK:: ""HHAA NN JJOOAANN GGIINNEENN AARROOZZEENNAAKKOO AAUUTTUUBBUUSSEEAANN

AAZZKKOOIITTIIRRAAIINNOO BBAAKKOOIITTZZAAKK BB II--HHIIRRUU DDUURROO OORRDDAAIINNDDUUTTAA.. CCAAMMPPEEOONNAATTOO DD EE

AAFFIICCIIOONNAADDOOSS DD EE GGUUIIPPUUZZCCOOAANN JJOOKKAATTUU GGEENNUUEENN AANNAAIITTAASSUUNNAA--TTXXIIKKIIRREENN

KKOONNTTRRAA,, EETTAA PPAARRTTIIDDAA HHUURRAA GGAALLDDUU EEGGIINN GGEENNUUEENN BB II EETTAA BBAATT"" .. ''EERR--TTXXIINNPPEE'' TTAALLDDEEAAKK HHIIMMNNOOAA EETTAA GGUUZZTTII ZZUUEENN "" .. .. .. DD EE CCEESSTTOONNAA SSOOOOYY,, LL AA--LL AA--LL AA.. .. .. "" .. HHOORRII BBAAII FFUUTTBBOOLLEEKKOO BBOOTTAAKK ""MMAANNEEJJAATTUUTTAAKKOOAAKK"" ZZIITTUUZZTTEENN

GGEEHHIIEENNAAKK.. ""OORRDDUUAANN IINNOORRKK EE ZZ ZZIIGGUUNN LLAAGGUUNNTTZZEENN EETTAA AAHHAALL ZZEENN BBEEZZEELLAA

MMOOLLDDAATTUU BBEEHHAARR!!"" .. MMAANNOOLLOORREENN IIRRIITTZZIIRRAA,, AASSKKOO AALLDDAATTUU DDIIRRAA GGAAUUZZAAKK

FFUUTTBBOOLLEEAANN EERREE.. ""GGAAUURRKKOO BBAALLOOIIAAKK PPEEXXIIGGLLAASSKKUUAAKK DDIIRRAA"" ..

oharra: Estimatuko genizueke,

atzera begira txokoa betetzen

lagunduko bazenigute. Gure he-

rrian ez dugu argazkien artxibo

publikorik. Horregatik, doku-

mentuen bila estu xamar ibil i

ohi gara. Etxean danbolinen

agertzeko moduko erretratu eta

paperik baduzue, edota ingu-

ruan gertatutako ixtorio polit

edo kontu xelebreren bat baldin

badakizue, adieraz iezaiguzue,

biziki eskertuko dizuegu-eta.

Page 10: 4 - 2001 urtarrila

Oraindik orain hunkitu egiten gara baserrietako behekosuaren txingarrei hauspoaz eraginda sua indarbe-rritu eta gar gorriak aireratu egiten direla ikustean.Irudi horrekin aspaldiko sasoietara itzultzen gara,metalak, landu eta eraldatu ahal izateko, sutegietanberotzen ziren garaietara, alegia. Han ur-norien bi-

rak mugituriko hauspo handiak, piz-tutako ikatzari bizia ematen ziotenerraldoi itzalak ziren. Airea, biziareniturburua, bizitu egiten zen hauspoa-ren haizearekin.

Hauspoaren funtsa oso sinplea da.Zurezko egitura bat da: puntuanamaitzen diren paleta moduko bi, al-

hauspo

boetatik larru-zati batez elkarri josita eginda-koa. Hutsune batek aireari egituraren barrurapasatzen uzten dio, baina ez, ostera, atzeraegiten, eta hauspoaren bi paletak elkartzeanatera egiten da. Behinolako gau ilunetan gal-dutako asmakaria da.

Oraindik baserrietako sukalde zaharretanedo supazterretan eskegita, neguetako gauhotzetan harat-honat ibiltzen diren itzal, fan-tasma eta mihiez amets egin dezakegula go-gorarazten digu.

Badaude beste hauspo batzuk organo za-harren zurezko armazoian gordeta daude-nak eta tutuen soinuari bizia emateko fun-tzioa dutenak. Zestoako organoan, ehun

ehun

Page 11: 4 - 2001 urtarrila

10eta11

hauspok bere baitarako sortzen duen harmo-niari eusten diote beren zurezko paleten gai-nean.

Koruaren azpiko hauspoa, handiena etagarrantzituena alegia, antzina gizon indartsubatek mugiarazten zuen, lanaren lanez gauregun erauzita dagoen palanka luze batez.Uste dut oso lan eskatua zela elizkizunetan,nahiz eta ahalegin handia eskaini behar zi-tzaion. Leku ezkutu honetatik urruti samargeratzen zen apaizaren erretolika. Gainera,ezkutuan erretako zigarrotxo batek nekeaarintzen laguntzen zuen. Gainerakoan, beteegiten zen honako lege hau: potentzia biderdagokion besoa berdin erresistentzia biderdagokion besoa.

Hauspo nagusi horrek 240 cm luze, 159cm zabal eta 24 cm goi-behe neurtzen duenkutxa bat du. Hauspoak, beteta dagoenean,mila litro aire inguru emateko ahalmena du.Gaur egun, hauspo hau motordun haiza-gailu batek elikatzen du, lehen gizonen inda-rrak egiten zuen presioa emanez.

Organoaren barruan beste bi hauspo han-dik airearen presioa egonkortzeko zereginabatetzen dute, horrela organoaren tutuek ka-rrankarik gabeko soinua egiteko. Horien gai-nean dauden arbelezko harri batzuen eragi-nez, paletak zertxobait pisutsuagoak dira,

hauspo nagu-siaren airearenpresioari eutsi ahal izateko. Batzuetan, or-ganoaren tuttia bere mihi guztiekin entzutendenean, koitaduak! Arnasarik gabe geratzendira eta zaila egiten zaie musikaren erritmo-ari eustea; baina berehala suspertu eta musi-karen artearen poderioz soinua egiten jarrai-tzen dute.

Organoaren alboetan hogeita hamaseihauspo txiki daude bi lerro paralelotan ja-rrita. Beren besoei eragin eta palankak mugi-tzen dituzte, tutu harmonikoetara airea pasa-tzen uzteko. Beste batzuek pedalierrakontrolatzen dute. Batzuetan kexu dira, krik,krak, krik, krak, hauspo nagusiaren airearenpresioari eutsi behar diote eta. Beste berro-geita hamar hauspo txikitxok, organoarenpalanka ugarien artean makurtuta, hausponagusiaren azken arnasa banatzen dute.

Eta musikaren burutzapena bukatu ondo-ren, hauspo horiek guztia bildu egiten dira,beren gordelekuaren isiltasunean atsedenhartzeko.

Ohore organoaren musikaren gloria go-resten duen lan apal honi!

Ju l ian Serrano ( zestoako organojolea)

Page 12: 4 - 2001 urtarrila

ego.

Page 13: 4 - 2001 urtarrila

12eta13

(...) tokirik” Mai-derren hitzetan. “Nikadibidez, gurasoen-gandik hartu nuenzaletasuna”, baina ezda hori normalena.“Nire etxean kosta

egin zitzaien musiko izan nahi nuela ulertzea, baina orain ulertzen dute, etaanimatu egiten naute” esaten du Naroak. Sakrifizio handia eskatzen du ordea,eta baita disziplina ere. Maria Bayoren gaueko jardunak ahaztu, eta entsaia-tzeko ordua iristen denean, alemaniarren erlojuarekin hasten dira “hamaiketa-rako bi minutu falta dira” oihukatuz. Korrika saioak, etxeko zapatiletan iristendiren klarinetistak, dutxatik irten berriak diren ile bustiak, denak sartzen diraarnasestuka Arozenaneko jangelan. 11etan puntuan, Juan Ocon zuzendariak“Atzoko juerga oso ondo egon zen” esan, makilatxoa tente jarri eta hegan jar-tzen ditu instrumentu guztiak, baita haizezkoak ez direnak ere. Piano lehenda-bizi, Adagio, eta In Crecendo ondoren, Alegrettora iritsi arte.

Neguko bira prestatzen. HEGOAK LU-ZATU ETA ZESTOATIK ALDE EGIN BERRI

DA EUSKADIKO GAZTE ORKESTRA. Hiruaste pasa dituzte entseguetan, urte hasierakokontzertuei ekin aurretik. Egunean sei-zazpi or-duko saioak egin dituzte, bakarka lehendabizieta denek batera, tuttian ondoren. Urte amaie-ran, erakustaldia ere eskaini zuten herritarrengozamenerako. Batzuk ordea, ordurako ezagu-tzen zituzten haien doinuak, kontzertu partiku-larrak ere asko eman dituzte-eta, kantuan ari-tzea oilarrei dagokien orduan. Gorgoritoederrak eginez, “Hator, Hator”ka behin bainogehiagotan aritu dira hotelera bidean. Eta Ro-meoren deiari erantzunez, kantzontzilotanleihora Julieta bat baino gehiago bistatu zaie.

Ligatu ordea, ez dela batere egiten dio Mai-der Zapirain biolontxelo jotsaileak. “Orkestrako%30 berritu egiten da urtero eta 94 gara, baina

%70 neskak izanda, ezinezkoa da.” Giro ona dutela esanda pasa behar; “Urteko onena izaten dahau guretzat, opor batzuk bezala dira”, dio Naroa Garciak. Urtean bi hilabetez bakarrik entsaia-tzen dute denek batera, eta leku jakin batean, gau eta egun elkarrekin egoteak asko laguntzenduela dio Jokin Garmendiak. “Guk biok dena sinkronizatuta egiten dugu, txeloa jo, lo batera...dena batera egiten dugu” dio albotik Naroa Garciak Maider seinalatuz. Etorkizunari begira or-dea, gauzak ez dituzte hain argi ikusten. Euskadiko Orkestran ordezkapenak egitea izaten dadenen ametsa, “baina atzerritarrak hartzen dituzte, eta guk ez daukagu batere aukerarik” dioMaiderrek. Hau ikusita, Espainiako orkestretara jo beharra dutela gaineratzen du Jokinek. Na-roak berriz, “Hemen orkestrak edukita kanpora jo beharrak pena ematen duela” esanda buelta-tzen du tantoa. Irakasle izatea da beste aukera.

Hezkuntza sistemarekin ordea, ez daude batere gustura: “Alemanian, musika eta kulturaorokorra biak batera ikasteko aukera dute, eta hemen berriz, LOGSEren antolaketa eta kontser-batorietako funtzionamenduak ez dute batere laguntzen. Eskoletan musikak ez du (...)

NNAAGGOORREE TTEELLLLEERRIIAA

AALLLLEEGGRREETTTTOOAALLLLEEGGRREETTTTOOego.

Page 14: 4 - 2001 urtarrila

glamourra. Abenduaren 30a, Urtezahar bez-pera. Euskal Herriko Gazte Orkestraren negukoentsegu orokorra. Glamourra. Ekitaldia ZestoakoArozena Hoteleko Gela Nagusian, eta Eusko Jaur-laritzako Kultura Saileko Mari Karmen Garmendiaburu. Jantzi beltz bikaina zeraman eta, hari koloreukitu bat emateko, zetazko loredun zapi eder batlepoan. Agintarien segizioa ere (Alkatea eta bi zi-negotzi) apain-apain agertu zen. Zestoar kulturakojende ezaguna ere bildu zen han, baita elizako hie-rarkiaren ordezkariak ere. Ageri zen, baita, Azpei-tiko zein Azkoitiko kultur pertsona ezagun bat edo

beste ere (jakina da bi herri hauetako musika zale-tasun fina).Kontzertua ederra: Animalien Ihauteria (Fantasiazoologikoa), Amerikar bat Parisen, ChristmasSuite... Ekitaldiari amaiera emateko Vienan urterojo ohi duten martxa ezaguna (Strauss-en MarchaRadetzky) eta publikoa zein agintariak txalokaorkestrari laguntzen.Bukatzeko, agintarien lunch xumea (iberiar ur-daiazpikoa, ardoa, vermouth-a etab). Goiza ohiko“urte berri on” eta horrelakoekin amaitu zen. Lu-xuzko limusinak zain zeuden atarian, eta hangoglamourra berehala ezkutatu zen.

zestoatik ameriketara. Joxe An-tonio Etxaide “Legoya” Argentinan izanda. Han elkartu da, Argentinan bertanduen lehengusu batekin etra Iparrame-rikako Washington hiriko beste lehengusubatekin. Burutik hasi ta buztaneaino ibilidira Argentinan. Amazonas ertzeko Iguazuurjauzietan hasi eta Patagonia muturrekoPerito Moreno glaziarreraino. TarteanBuenos Aires hiriburuan ere izan dira.Eta hango Laurak-Bat euskal etxean zerikusiko eta Zestoa gordetzen zuten atee-tako baten erretratua, Balentziaga mar-golari ospetsuak egindakoa gainera. Ge-rra aurrean bota zuten ate horiLizarraitz baserriarekin parez-pare ze-

goen. Baserri horretako Xabino Etxenerriakezagutu zuen atea artean zutik zela. Bereustez ez dago oso ondo margotuta.Zestoa eta Amerika lotzen dituen beste pa-

sadizo bat kontatu digu Xabinok. Behi-nola, Lizarraitzekoek Ameriketan dutenhiloba baten lagun bat Zestoara etorriomen zen. Eta Xabinori argazkia eginomen zion. Hori, 1984 aldean izan zen.Urteak pasa eta kontu hura ahaztuta

zuenean, egundoko ezustekoa hartu omenzuen Xabinok telebistari begira hari zela.ETB Ameriketako euskal etxeen erreporta-jea ematen ari zela, hara non azaltzen den

Xabino pantailan. Eta Leoni koinatak:Hori hi ez al haiz? eta Xabinok, Baietz. Ge-rora jakin dute New Yorkeko euskaletxe batean Xabinoren koadroa dutelazintzilik. Hala ere pena du Xabinok,“behin kuadruan jarri ta erropa zarra-kin atea!”.

danbolin

isunak. Urte berriarekin lan berria hartudute herriko udaltzaingoek: gaizki aparkatu-tako kotxeei isunak jartzea. danbolinen urrikoalean eman genuen guk berria. Eta sinestu ezzutenek jakin bezate, dagoeneko dozena bat

isun jarri dituztela. “Eguneko bat jartzendugu jeneralean. Ostiraletan ordea ez dakiguzergatik bi jarri behar izaten ditugu”. Udal-tzainek esan digute mende laurdena pasadela Zestoan azken isuna jarri zutenetik etajendea “gaizki ohituta” dagoela. Hemendikaurrera beraz argi ibili inguruan udaltzainenplaka ikusiz gero.

Page 15: 4 - 2001 urtarrila

14eta15

agintariak beti saltzan. Abenduaren 26azoroa izan omen zen aurtengo honetan ere.Eguraldia portatu egin zen, eta ondorioz,eguna jendetsua suertatu zen; barazki, fruta,ezti, sagardo eta gazta lehiaketak arrakasta-tsu. Gauean, berriz, giro ezin hobea. Hurrengo goizeko lehen eguzki izpiak iritsizirenean, jende franko omen zebilen arteanZestoako tabernatan, eta udaltzaina joan be-har izan omen zuen ixteko esatera. Baina,hara nola izaten diren kontuak: tartean zennonbait Udal Zintzo eta Leialeko zinegotzi-agintariren bat ere, eta beraz, nork zaindu otezuen zaindaria?

(Oharra: Anjel Lertxundik dioen bezala, senon è vero, barkatuko ahal zait halakorikkontatu izana; baina bene trovato da nire as-morako).

kulturarakodirulaguntzak. Kultur jardueratarakodirulaguntzak

Urtarrilaren azkena arteizango dute aukeraZestoako kultur eta ki-rol taldeek eurenproiektuetarako dirula-guntzak eskatzeko.

Kultur eta kirol elkarteei subentzioak emateko araudia kontuan hartuz,izaera publikoa edo pribatua duten kultur eta kirol elkarteek eskatuahal izango dute subentzioa, beti ere irabaziak lortzeko xederik ez ba-dute. Subentzioak honakoetara bideratuko dira: a) Hiritar eremukokultur eta kirol entitateekiko hitzarmen bitartez antolaturiko jardueren-tzako. b) Kultur edo kirol entitateen jarduera plangintza osatzen dutenurteko programentzako. d) Jarduera zehatz eta puntualentzako.

Eskabideak, Udal Bulegoetan aurkeztu beharko dira, eta honako doku-mentazioa erantsi beharko zaie: a) Instantzia, entitatearen izena, helbi-dea eta garatutako iharduera adierazten dituelarik. b) Programa edoproiektu osatua, egin beharreko jardueren azalpen zehatza eginaz etagastu eta sarreren aurrekontuarekin, berau osatzen duten kontzeptudesberdinak zehazki adierazirik. d) Kultura sailak eska dezaken bestezenbait dokumentazio argigarri. Zalantzarik izanez gero, Kultur Etxeko bulegoetan argituko dira (14 71 23 tel.).

zulo

gai librean.EEuusskkeerraa gguurree aa ll ttxxoorrrraa ddee llaa ,,

eeuusskkaall bbiihhoottzzeenn jjaarrdduunnaa,,

gguuzzttiioonnttzzaakkoo bbaattuuaa ddeegguu

ggaarrbbiiaa eettaa ttxxuukkuunnaa

bbaaiinnaa hhoonneettaann eezz ddaa bbuukkaattzzeenn

eeuusskkaall aabbeerraassttaassuunnaa

hheerrrrii bbaakkooiittzzaakk ddaauukkaagguu eettaa

gguurree bbeerreezziittaassuunnaa

ZZeessttuuaakk eerree hhiizzkkeerraa zzaahhaarrrraa

ggaalldduu bbeehhaarr eezz dduugguunnaa

Karmelo Etxabe

U daleko berriak.Egunotan herrian egiten aridiren lanen inguruan gal-detu diegu Joseba Azpeitiaalkateari eta Maier Lizasoudaleko langileen koordi-

natzaileari. Izan ere langile eta lanabes joan-etorri handia somatzen da azkenaldian nolaherrian hala auzoetan ere.Arroako industrigune berriko lanak, adibi-dez, hilabete honetan hasi dira. Zubimusuauzoko 4 eta 6 eskaratzen pareko espaloiakmetro bete zabaldu dituzte. Argi indarra etaurarentzat bide berriak egiten ere aritu diraZubimusun.Ia herri guztirako argi indarra geltokiko bil-tegi elektrikotik zabaltzen da. Horrek gain-kargatu egin du biltegi hori eta zenbait arazoekarri ditu: banaketa makaldu, bonbilakerre... Kiroldegi atzean bukatzekotan direnlanek argi indarra bi lekutatik banatzeko ba-lioko dute; geltokitik eta kiroldegi atzetik.Kiroldegi atzealdeko zorua ondo jarri etaaparkalekuak marrazteko asmoa ere baduudalak.Arteagako bidegurutzea argitzeko farola ja-rriko dutela ere iragarri du alkateak, “lekuhori oso iluna egoten delako”. Leku horretanbertan kotxeen sartu-irtena nola egokitu ereaztertzen ari direla esan digu Maierrek.Bai ur zikinak bai euri urak, Lasaon dagoenBaioleiko araztegira bidaltzen dituzte Zesto-atik. Udalak, euri-urak zuzenean ibaira bi-deratzea nahi du, lege berri batek hala eska-tzen duelako.Zabor ontziak egoten diren txokoak txu-kundu eta izorratuta dauden farolak kon-pontzea da Maierrek duen beste asmoa.

Page 16: 4 - 2001 urtarrila

Jardunian Joxe Migue l Larrañaga , Ba l t xo la beza la ezauna herr i guz t iyan . Herr iko

seme ezagune tako ba t deu . Eunero ikus

dezakeu bere kamio txuan gora ta bera .

Bere b i z iyan zear l an uar i e indako g i -

zona deu ta mundu zaba l i an zear ib i -

l i ya . Bere ad iña ga lde tzeakuan ur te ba-

t zuk d i t tun per t sona ba tek beze la

eran tzu teu .“Gauza ba tzuk ez d i t tuk

ga lde tzen , ba tez ' e ur te ba tzuk be te d i z -

k iken per t sona ba t i” . Guk bere na ia

be te e ta sekre tupean gordeko deu da tu

hor i . Geure a l t xor prez ia tua b ihur tu ik

ama i tukou .

NNOOLLAATTAANN SSAARRTTZZEEAA ZZEESSTTUUAAKKOO MMUUTTIILL BBAATT SSEEMMIINNAARRIISSTTAA??

Nere aitona sakristaua zan eta mezeta juten nitzanmonagillo. Ni plantillan neon ta hilean 60 pezta or-daintzen ziaten. Jaitan, meza nausira alkatia jutenzan eta onek monagillo fijuai duro bat jartzen ziunofrenda eiten zan bakoitzean. Jai eunetan eta igande-tan'e dirua eman ziun alkatiak. Eleiz girua gustokonulako jun nitzala esango nuke.ZZEEAATTIIKK UUTTZZII ZZEENNUUNN SSEEMMIINNAARRIIYYUUAA?? Seminariyuan pozikbizi nitzan. Imajinau Saturrarango seminariyuanneon, hondartzan albuan, lagun kuadrilla... oso po-zik. Hamabost urte izango nittun gutxi gorabera es-pabilatu nitzanian. Neskak nere inguruan bueltakahasi zian, bikiniyak, neskato earrak... imajina deza-kezu. Nere buruai galdera ein niyon ta egoera ikusitaerten ein nitzan. Zelibatuan botua ez nun oso garbiikusi ta hobeto pentsau nula esango nuke.SSEEMMIINNAARRIIYYUUAA NNEESSKKEEEENNGGAATTIIKK UUTTZZII EETTAA NNOOLLAATTAANN AAMMAAIITTUU

DDEEZZUU MMUUTTIILLZZAARR?? Ez dakit ba, bizimodua horrelakoxiada. Nik maite, neska denak maiteittut, baina ez nauteni maite beaiek. Zer eingo diyou ba! Agian asko es-katu diet, agian hola gertau dalako... zenek jakin. Az-kenian une bat iristen da utzi eiten diozula, zaudenmoduan onartzen dezu zeure burua. Etorkizunian ezdakit zer gertauko den. Momentuan ondo nao naonbezala.SSEEMMIINNAARRIIYYUUAA UUTTZZII OONNDDOORREENN ZZEERR EEIITTEENN DD UU BBAATTEEKK?? .. In-guruan langille berra handiya zeon ta egunez lanianibiltzen nitzan. Gauez berriz, gaueko eskola jutenhasi nitzan. Gau eskolan batxilleratua amaitu nunbaina egunez lanian ibiltzen nitzan gor. Modu hortanneretzat dirua lortzen nun. Seminariyuan gaizki ohi-ttua neon. Beti dirua eukitzen nun seminariyuanneon bitartian eta erten nitzanian lanian hasi nitzanneretzat dirua eukitzeko asmoz.ZZEE MMOOUUZZKKOO SSOOLLDDAAUUZZKKAA IIZZAANN ZZEENNUUNN LLOOYYOOLLAAKKOO KKUUAARRTTEE--

LLIIAANN?? .. Kuartelian bagenun teniente koronela nahiko

despota, beti izorratzea juten zan. Bulegoko probakin nitun ta naiko ondo, gainea. Baten danak illerangeundela hurbiltzen zait ta galdetzeit zeñek entxufauniñun. Akojonau in nitzan, "in diat earra!" pentsaunun. Zeñek bialduko zian karta? Suerte galanta izannun tenientian lagun ona zan nere lagun batek bialduzun ta horri eskerrak soldauzka osua bulegotan pa-sau nun.KKAAMMIIOOAAKKIINN LLAANN UUGGAARRII EEIINNDDAAKKUUAA ZZEEAA,, EENNTTZZUUNN DDEETTEENNEEZZ

AALLKKOOLLEEMMIIAA EEIITTEENN LLEENNEENNGGOOTTAAKKUUAA IIZZAANN OOMMEENN ZZIINNAANN?? Ez,ez da guztiz zehatza. Alkolemia kontrola ein ziatensantelmo batzun ondoren. Rezolako bidegurutzianherriko bidia hartu beharrian Debaruntz juten hasinitzan. Ohartu nitzanian kamioia geldiu ta atzeruntzbota nun. Ertzainak ikusi ta oso gaizki neola ta Do-nostiko kuartelea eaman behar niñutela esan ziate-nean gustoa onartu nun, debaldeko txangua ikusinun. Orduan frogak eitteko kuartelea eaman beharizaten zittuzten mozkorrak.Frogan ondoren papelak ein zizkiaten ta bertan“Kanpeon de euskadi” izendau niñuten. Ez dakitzenbat eman nun. Ertzaiñai galdetu nien ia atxilotuaneon ta ezetz esan ziaten, baina mozkorra pasa bitar-tian geldiu nitekela bertan. Mozkorra pasautakuanjun nahi izan nun baina txanda berrikuak ez ziatenjuten utzi, atxilotuta omen neon. Ederki hasarrau ni-tzan baina eskerrak ez nitzan jun etxea ze Azpeitikojuzgaura eaman behar niñuten.Azpeitira beste mozkor batekin eaman niñuten er-tzainak. Epailleai hitzeiten hasi nitzanian ixiltzekoagindu zian. Oaindik mozkorra neoela ta usai txarrabotatzen omen niyon arpeira. Botako ez niyon ba, ezziaten kafe bat hartzen utzi txerri haiek! Azkenian er-tzainak etxea ekarri niñuten. Biziyan eiten ziaten le-nengo alkolemia ta “Kanpeon de Euskadi!”

UU RR KK OO CC AA NN SS EE CC OO

Page 17: 4 - 2001 urtarrila

16eta17gurean. Gure elkartearen helbu-

rua, urte askotan lanean gogor aridiren pertsonei aurrez izan ez di-tuzten aukerak eskaintzea da.Kultura gozatzeko, beste parajeakezagutzeko eta batez ere ondo pa-satzeko. 1988an sortu zen ‘Guru-tze’ eta lehenengo bazkidea Anas-tasio Alkorta izan zen. Anastasio,presidente ere izan zen zenbait ur-

tez. Orain Kultur Etxean dugu lokala, bainahasiera hartan udaletxe azpiko gelatxo ba-tean biltzen ginen. 496 bazkide gara ‘Guru-tze’ elkartean. Asko garela irudituko zaizueakaso, baina gehiago ere izan gintezkeen.Guk pozik hartuko genituzke lagun gehiago.Bazkide egiteko izena-eta eman, eta seiehunpezeta jarri behar dira. Urteko kuota dira seiehun pezeta horiek. Etadiru horrekin bidaiak ordaintzen ditugu bes-teak beste. Egunpasa egitera joaten garenean

3.000 pezeta jartzen dugu bazkide edo soziogarenok. Ez gehiago eta ez gutxiago, 3.000pezeta edonora goazela ere. Batzuetan, ordea,ez da nahikoa izaten 3.000 pezeta horiekin,eta holakoetan kuotetako diruaz kitatzendugu zorra. Bazkide ez direnak ere etortzendira gurekin. Baina horiek 3.300 ordaindu be-har izaten dute.Jeneralean autubusa bete joaten gara egunpa-sak egitera. Elizondo eta Ordiziko ferietanizan gara joan den urtean. Guadalupeko go-torlekua, Donostiako Akuarium-a, Iruñekokatedrala eta Gernikako Arbola eta juntetxeaere ikusi ditugu. Euskal Herritik kanpora ereatera gara: Errioxako Najera herrian izangara denbora asko ez dela, eta Arcachoneraere joan ginen han dauden hondarrezko du-

nak ikustera. Iaz zazpi eskursio egin genitueneta beste horrenbeste egiteko asmoa duguaurten.Hitzaldiak ere dezente prestatzen ditugu. Iazegin genituen gehienak osasun kontuen ingu-rukoak izan ziren. Azkenetakoa, adibidez,beldurraren ingurukoa izan genuen. Erlaxa-tzeko eta kontzentratzeko teknikak ere espli-katu zizkiguten beste batean... Konferentziahorietara txangoetara baino jende gutxiagoetortzen da, ez guk nahi adina.Baditugu herrian erretiratuentzat pentsatu-tako ekintza batzuk gure ustez behar besteaprobetxatzen ez ditugunak. Bainuetxeko bai-nuak adibidez prezio txikian izaten dituguastean behin. Eta horra ez dira erretiratu asko

joaten. Gimnasia egitera ere ez dira asko azal-tzen. Horrelakoek gorputzari on egiten dioteeta gainera giro atseginean egin ohi ditugu.Sikira behin probatuko balute...Ekintza mordoxka egiten dugu urtea buka-tzerako. Geuri galdetu gabe ere antolatzen di-tuzte batzuk. Eta guk nahi duguna da, gureiritzia kontuan hartzea horietarako ere. He-rriari eskaintzeko asko dugu guk oraindik.Jubilatuta egonagatik badago jendea gizarte-gintzan aritzeko kemena eta gogoa duena.Otsailaren 14an Txillida-lekura joatekoakgara hura ikustera. Hernani aldean dago hori.Goizean han ibiliko gara, eta gero ZubietakoAstiazaran sagardotegian egingo dugu baz-kari-legea. Zita 10:30etan egin dugu Guru-tzean. Plan txar-txarra ere ez da eta azalduzaitezte!

. Isidra Aristi eta Juan Bautista Arzallus omenduzituzten elkartekoek joan den abenduan

GGUURRUUTTZZEE JJUUBBIILLAATTUU EETTAA PPEENNTTSSIIOONNIISSTTEENN EELLKKAARRTTEEAA

Page 18: 4 - 2001 urtarrila

podolog

ia eta p

edikura

Podologia eta pedikura ezditugu inoiz nahastu be-har. Batek kanpoko itxurazaintzen du eta besteak,berriz, barruko egoera. Pe-dikura gure oinen ederta-sunari dagokiola esan ge-nezake eta podologia,aldiz, oinen osasunari. Ho-nek ez du esan nahi este-tika eta medikuntza bate-ragarriak ez direnik.Nolabait, biek bat egitendute gauza bera lortzeko:gure oinen ongizatea.Baina bata eta bestea be-reizi egin behar dira.Oinei dagokienez, gauregungo arazorik ohizkoe-nak gogorguneak eta mas-kurrak (babak) dira. Baina

zer dela eta ateratzen zaiz-kigu?Gure gorputzeko pisu guz-tiari oinek eusten diote.Pisu hori oinetan bana-tzeaz, astragalo izenekohezurra arduratzen da.Hainbat arrazoi dela me-dio, hezur horrek egitenduen banaketa desegokiadenean, lesio puntuak sor-tzen dira. Puntu horietangure larruazalak azal-ge-ruza babesgarri gehiagosortzen ditu. Azal horiekkanpoaldera bakarrik irte-ten badira, gogorgunea(dureza) sortuko zaigu; etakanpora ez ezik barrual-dera ere sartzen badira, or-duan maskur edo kalloaedukiko genuke.Maskur txiki horiek irtetenduten bakoitzean podolo-goarengana joan, "garbi-keta" bat egin eta berriroirten arte arazoaz ahaztekojoera handia dago gauregun. Baina denok dakiguhori ez dela luzarorako ir-tenbideaKasu hauetan, nire ikus-puntutik, gomendaga-rriena podologo baten es-kuetan jartzea da, ikerketabiomekaniko egoki bat egi-teko. Orduan, ondorioenaraberako tratamendurikegokiena aukeratuko litza-teke: barne-zolak (planti-lak), silikonak... Trata-mendu horiekin gureoinetako puntu guztiekpresio berdinari eustealortu nahi izaten da, moduhorretan gogorgune etamaskurrak saihesteko.

NNAAGGOORREE OOLLAAZZAABBAALL

((PPOODDOOLLOOGGOOAA))

Page 19: 4 - 2001 urtarrila

2o LLAARRUUNNBBAATTAA

Eguerdian txupina-zoa. 14:00etan babajan he-rrikoia. 17:00etan ‘Trokolo’pailazoak Zalaparta saioaegingo dute. Horien atzetiktxokolatada izango daumeentzat ‘Gure Ordeka’elkartean. 23:30etan dan-tzaldia ‘Muxutruk’ taldea-rekin eta gero segida ‘Paja-rito’rekin.

21 SSAANNTTAA IINNEESS EEGGUUNNAA

10:30etan ZestoakoMusika Banda arituko da.11:00etan meza nagusia.12:00etanNesken paletatxapelketako finala. eta ho-rren atzetik mutilen es-kuzko finala. 14:00etanBazkide Bazkaria.18:00etan hasita herri kiro-lak. Zelai anaiak, Mugertzaeta Zelailuzeren kontraegingo dute zeingehiagoka.

. ‘Agiro’ MendiElkartekoak Elgoibarkokrosa ikustera joango diramendiz.

22 AASSTTEELLEEHHEENNAA

Odol ateraldiuakegingo dituzte anbulate-gian 19:00etatik 21:00akarte.

28 IIGGAANNDDEEAA

Senideak elkarte-koek elgarretaratze ixilaegingo dute 20:00etatik20:15etara.

ur TTAARRRRIILLAANN.. .. .....’Batasuna’ proze-

sua garatu eta ponentziakeztabaidatzeko, batzarrakegingo dituzte hilaren 18aneta 24an Zestoako BATA-SUNA prozesuaren TaldeDinamizatzaileak deituta.Otsailaren 1ean eta 8anbeste bi batzar egingo di-tuzte “Ildo Politikoa” txos-tenaren inguruan. Bilera de-nak Kultur Etxean izangodira, 20:30etan.

ot SSAAIILLEEAANN.. .. ..

04 IIGGAANNDDEEAA

Santa Ageda bez-peratan ohi den legez kan-tuan arituko dira taldemordoska. Lasaoko AuzoElkartekoak baserriz base-rri ibiliko dira koplakabestuz. Eguna zabaldubezain pronto hasteko as-moa dute, gero bazkariaegin eta ilundu arte segi-tzeko. . ‘Agiro’ talde-koek, egun hauxe aukeratudute Belaguara egunpasajoateko. Fondoko eskia etatrabesiakoa egingo dutebatzuek. Besteak medianibiliko dira eskirik gabe.

SSAANNTTAA IINNEESSAAKK IIRRAAEETTAANN

agenda urtarrila otsaila

Page 20: 4 - 2001 urtarrila

zerbitzuakErakunde edo toki publikoak

udaletxea udaltzaingoa

gizarte zerbitzuak kultur etxea liburutegia

hilerrietako zerbitzua asteburuetanmusika eskola

jubilatu eta pentsiodunen elkartea san juan egoitza

sastarrain baserri eskolagizakia helburu

parrokia postetxea

suhiltzaileak zerga bulegoa

inem urkome

lapatx zabortegiakiroldegia ertzaintza

osasunaanbulategia

farmazia gurutze gorria

anbulantzia dya

anbulantzia larrialdiak

komunikabideakDV berriemailea

Arrate Irratia berriemailea Loiola Irratia

ikastetxeakZestoako herri eskola

ikasberri ikastolairaurgi

urola ikastolagarraioak

eusko tren la Guipuzcoana

pesa piper u. elkartea

taxiakpatxi Arregi "lopene"

joxe mª Olaizola (uztapide) farmaziak

urtarrilaren 15tik 21razurutuza (zestoa) portale kalea,1

urtarrilaren 22tik 28ramutiozabal (zumaia) alai pol. z/g.

urtarrilaren 29tik otsailaren 4rafuldain (getaria) elkano, 1.

okindegien txandakurtarrilak 21urtarrilak 28

otsailak 4 otsailak 11

autobusakjoateko

zestoa-donostia astegunak:

larunbatak:igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

zestoa-azpeitia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zarautzastegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zumaia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

oharra:

zestoa-zumarraga astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-bilbo-leioa astegunak:

itzultzeko

donostia-zestoa enpresa: astegunak:

larunbatak: igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

azpeitia-zestoa astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zarautz-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

zumaia-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

oharra:

zumarraga-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

leioa-bilbo-zestoa astegunak:

943 147 010656 784 867943 147 132943 147 123943 147 062656 784 869943 147 911943 147 091943 147 019943 148 115943 148 069943 147 001943 147 621943 151 313943 811 368943 140 402943 816 500943 815 505943 147 942943 851 000

943 147 231943 147 006943 813 297943 222 222943 813 849943 464 622112

943 147 133943 812 632943 814 458

943 147 977943 151 246943 810 210943 150 228

943 150 677943 811 159943 212 699943 852 587

607 186 006943 147 476

943 147 006

943 860 022

943 140 441

ertxinromanaapategiertxin

la guipuzcoana7:02(1)/8:00(1)/8:20(3)/9:12(1)/10:12/13:22(1)/14:12(1)/15:22/16:22/18:57(2)/19:57(2)8:00/10:12/13:52/15:22/16:22/19:27

15:22/19:27(1) “este”tik pasatzen da. (2) sarrera amaratik. (3)eskola egunetan.

eusko tren6:15/6:45/7:15/8:15/9:15/10:15/11:15/12:15/13:15/14:15/15:15/16:15/17:15/18:15/19:15/20:15/22:156:50/7:30/8:30/10:30/11:10/12:30/13:10/14:30/16:30/17:10/18:30/19:30/21:30la guipuzcoana6:50/8:35/ 10:50/13:35/15:20/18:2015:50/18:20/20:20euskotren6:40/7:20/8:25/9:20(1)/10:20/11:20/12:20/13:20/14:20/15:20/16:20/17:20/18:20/19:20/20:20/21:207:35/9:35(1)/10:35/11:55/12:35/13:55/14:35/16:35/17:55/18:35/20:35/21:35/22:15(1) Aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren6:45/8:15/ 1:15/12:15/14:15/16:15/18:15/19:157:30/8:30/10:30/12:30/ 14:30/16:30/18:30/19:30piper unibertsitarien elkargoa6:25/7:10/13:10

la guipuzcoana7:50/8:50/11:05/12:05/13:05(1)/14:05(1)/15:05/17:30/18:30(1)/19:30(1)/20:00(3)/20:308:50/12:15/14:30/16:00/18:00/20:0018:00/20:00(1) eskola egunetan “este”tik pasatzen da. (3) eskola egunetan.

eusko tren6:30/7:10/8:15/9:10/10:10/11:10/12:10/13:10/14:10/15:10/16:10/17:10/18:10/ 19:10/20:10/21:107:25/9:25/10:25/11:45/12:25/13:45/14:25/16:25/17:45/18:25/20:25/ 21:25/22:05la guipuzcoana7:15/9:00/ 11:15/14:00/16:00/18:4516:30/19:00/21:00euskotren6:00/6:30/7:00/8:00/9:00/10:00/11:00/12:00/13:00(1)/14:00/15:00/16:00/17:00/18:00/19:00/20:00/22:006:35/7:15/8:15/10:15/10:55/12:15/12:55(1)/14:15/16:15/16:55/18:15/16:55/18:15/19:15/21:15(1) aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren7:35/9:30/11:30/13:30/14:30/15:30/17:30/19:30/20:308:45/9:45/11:45/13:45/ 15:45/17:45/19:45/20:45piper unibertsitarien elkargoa12:55/14:00/ 18:00/19:00/20:00