3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti...

15

Transcript of 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti...

Page 1: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na
Page 2: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

Linguaxe musical1. As plicas ........................................................... 242. O ritmo: semicorcheas ........................................ 243. A anacruse ........................................................ 244. Os signos de repetición ...................................... 25

Historia da Música1. A música relixiosa na Idade Media ............................261.1. A monodia ................................................... 261.2. O canto gregoriano ..................................... 26

2. A música profana na Idade Media ....................... 272.1. Os xograres ................................................ 272.2. Os trobadores ............................................. 27

Descubrir a músicaHodie, Christus natus est ......................................... 28Non sofre Sta. María (Afonso X) .............................. 29

Práctica instrumentalCantiga nº 100. Sta. María Estrela do día (Afonso X).. 30Cantiga (Afonso X) ............................................... 30Dindirindín (Anónimo) ..............................................31

Música e sociedade1. Os anos 50: o comezo ....................................... 322. O rexurdimiento do folk: a canción protesta .......... 323. O rock & roll español ......................................... 32

Práctica instrumentalBlowin’ in the wind (Bob Dylan) ............................... 33

A proxección da música en Galicia.............34

Actividades .......................................................... 36

2

O trobadorChiclana de la Frontera.

Page 3: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

ta ta ta tati - ti ti - titi-qui ti-qui ti-qui ti-qui tuu tuu toooo toooo

Pulsos

LLIINNGGUUAAXXEE MMUUSSIICCAALL

24

1. AS PLICASFíxate na súa colocación. Cambian de sentido segundo a altura da nota no pentagrama.

DO RE MI FA SOL LA SI SI DO' RE' MI' FA' SOL' LA'

Cando escribimos varias notas agrupadas de diferente altura, xeralmente seguen a orientación da primeiranota, ou ben se adaptan á maioría do grupo.

2. O RITMO: AS SEMICORCHEAS E O SEU SILENCIO

œ œ œ œ q

e

x x œ œ œ œ

œ œ œ œ

b

b b ≈ ≈ ≈ ≈Œ

≈ ≈

‰ ‰b b

3. A ANACRUSEÉ un compás incompleto, con menos pulsos dos que lle corresponden, e sen acento principal, que se

completa ao final.

Practicamos coas sílabas rítmicas:

Page 4: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

4. OS SIGNOS DE REPETICIÓN: E

LLIINNGGUUAAXXEE MMUUSSIICCAALL

25

Practicamos estas percusións corporais:

1ª vez 2ª vez1ª vez 2ª vez

Executa as corcheas alternandoo pé dereito e o esquerdo.

Anacruse

� TTEERRÍÍAASS QQUUEE FFAACCEERR::

1ª vez 2ª vez1ª vez 2ª vez

� TTEERRÍÍAASS QQUUEE FFAACCEERR::

Page 5: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

AA MMÚÚSSIICCAA NNAA IIDDAADDEE MMEEDDIIAA II

26

Celebración da misa con música(Manuscrito francés do s. XV).

1. A MÚSICA RELIXIOSA NA IDADE MEDIA

1.1. A MONODIA

A música era vocal, pois a Igrexa non admitía o uso deinstrumentos (considerábaos pagáns). Existían diferentes li-turxias e cantos, destacando a galicana, ambrosiana, mozárabee bizantina.

1.2. O CANTO GREGORIANO

O Papa Gregorio I (540-604 d.C.) decidiu unificar asdiferentes escolas litúrxicas e os cantos, co fin de evitar cal-quera tipo de herexía dentro da Igrexa. Para iso, recompi-lou e organizou as melodías que os cristiáns levabancantando desde había séculos -ata entón, dispersas-, e quepronto pasaron a ser “o canto oficial da Igrexa Romana”. Éo denominado canto gregoriano.

1.2.1. CARACTERÍSTICAS XERAIS

� Música unida a un texto relixioso (trátase dun cantolitúrxico).

� Melodías con poucos sons (ámbito habitual dunha oi-tava).

� Música monódica ou canto a unha soa voz. Trátasedunha soa melodía (mesmo ritmo e altura) elevadopor unha ou varias persoas.

� Ritmo libre supeditado ao texto, que está en latín.

� Interpretada por voces masculinas (monxes cantoresespecializados) e a capella (sen acompañamento ins-trumental).

1.2.2. A NOTACIÓN MUSICAL

Probablemente, ao principio estes cantos aprendíanseen pouco tempo. Pero ao aumentar o seu número, estesresultaban imposibles de aprender, polo que se inventa-ron uns signos, os neumas, que se colocaban sobre otexto, indicando aos cantores a subida ou baixada da al-tura do son.

No s. X introduciuse unha liña horizontal de corvermella, para separar dun modo máis preciso as dife-rentes alturas sonoras. Despois aparecería outra de coramarela. E así ata chegar a tres.

Himno ambrosiano, escrito en tetragramae con figuras cadradas.

Page 6: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

AA MMÚÚSSIICCAA NNAA IIDDAADDEE MMEEDDIIAA II

27

Transcrición do himno a San Xoán Bautista coa notación actual.

No s. XI, Guido D´Arezzo, monxe benedictino, in-troduciu a cuarta liña, obtendo o tetragrama (conxuntode catro liñas e tres espazos, predecesor do pentagrama).Tamén puxo nome aos sons musicais, dando lugar aoque denominamos como notas musicais. Para iso, utili-zou as primeiras sílabas dos primeiros versos do Himnoa San Xoán Bautista: UT, RE, MI, FA, SOL e LA. Pos-teriormente UT converteríase en DO, ademais de in-troducir o SI (unindo as dúas primeras letras das dúaspalabras do derradeiro verso).

Miniatura dun manuscrito alemán amosando a un trobadoralemán medieval. Os instrumentos representados son,

de esquerda a dereita, tamboril, corneta recta, chirimía, fídulas, salterio e cornamusa.

SSSS aaaa bbbb íííí aaaa ssss qqqq uuuu eeee ………… ????

O oficio de trobador non era exclusivo dos homes,pois atopáronse referencias a mulleres trobadorasque cantaban ao amor. Así, atopamos nomes dal-gunhas delas, residentes na Provenza, como Mariede France ou Beatriz de Die.

2. A MÚSICA PROFANA NA IDADE MEDIA

A hexemonía relixiosa na cultura musical medieval ori-xinou un desinterese pola canción popular, consideradacomo unha manifestación pagá.

2.1. OS XOGRARES

Os xograres son auténticos personaxes errantes que íande cidade en cidade co obxectivo de divertir ao público, xafose en rúas, prazas, festas ou mercados. Son os represen-tantes da canción profana popular e pertencían á clasebaixa. A pesar do seu escaso prestixio social, sabían facerde todo un pouco: desde cantar ou declamar ata tocar ins-trumentos, bailar ou realizar complicadas acrobacias.

2.2. OS TROBADORES

Xorden no sur de Francia como consecuencia das Cru-zadas de finais do s. XI, co obxectivo de narrar os feitosmáis destacados destas. Adoitaban ser poetas-compositores(de letra e música) pertencentes á nobreza ou á burguesía.Cantaban na lingua provenzal, afastándose dos textos lati-nos que imperaban na música relixiosa. Os temas princi-pais das súas obras eran o amor, a guerra (feitos históricose heroicos), a natureza, a honra e os cantos á súa dama.Acompañábanse de diversos instrumentos como a viola, aarpa, o laúde e a percusión.

TRADUCIÓN:

UT queant laxis Para que poidan

REsonare fibris Con toda a súa voz

MIra gestorum Cantar as túas marabillosas

FAmuli tuorum Fazañas estes teus servos,

SOLve polluti Desfai os restos dos

LAbii reatum Nosos manchados labios,

SAncte Ioannes Oh, bendito San Xoán!

HHHH iiii mmmm nnnn oooo aaaa SSSS aaaa nnnn XXXX oooo áááá nnnn BBBB aaaa uuuu tttt iiii ssss tttt aaaa

Page 7: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

DDEESSCCUUBBRRIIRR AA MMÚÚSSIICCAA

28

�Os sons representábanse por neumas con forma cadrada e romboide sen que signifique un cambio de duración.

�Ao final de cada tetragrama vese un neuma cortado. Non se canta, é unha guía que indica cal é a nota coa que empeza o seguinte te-tragrama.

odi-e* Chri-stus na-tus est: hó-di-e Salvá-tor

chánge-li: hó-di-e exsúl-tant justi, di-céntes: Gló-ri - a

appá-ru-it: hó-di-e in terra canunt Ange - li, lætán - tur Ar-

in excélsis De - o, alle - lú - ia.

TRADUCIÓN:

Hoxe naceu Cristo.

Hoxe apareceu o Salvador.

Hoxe cantan os anxos na Terra

e alégranse os arcanxos.

Hoxe os xustos din exultantes:

Gloria a Deus nas alturas. Aleluia.

OBRA: Hodie, Christus natus est.

� Trátase dun canto relixioso pertencente ao repertorio gregoriano propio do Nadal.� Está escrito en tetragramas (introducido por Guido D’arezzo), en clave de DO e utiliza uns símbolos

xeométricos para escribir as notas. Notación cadrada.� O ritmo é libre, sen compás nin figuras que representen unha duración exacta de cada son. O ritmo do

canto xorde a partir da acentuación das palabras latinas.� É un canto monódico interpretado por un coro de homes, a capella.� Os estilos de canto gregoriano divídense en tres tipos, que podes recoñecer na partitura:

1. Canto silábico: Unha nota ou neuma por sílaba.2. Canto neumático: Dous ou tres neumas por sílaba.3. Canto melismático: máis de tres neumas por sílaba.

GGGG uuuu íííí aaaa dddd aaaa aaaa uuuu dddd iiii cccc iiii óóóó nnnn

� Sigue a audición pola partitura tendo en conta as indicacións.

Pausa máis longa, equivalente, no texto, aun punto e coma, ou a dous puntos.

SI bemol. O seu efecto mantense mentres duraa palabra, ou ata que aparece un signo de pausaou un becadro.

Neuma que indica que sobre a mesma sílabaentóanse tres notas: grave-aguda-grave.

Custos. Este signo indica a nota coa que em-peza o seguinte tetragrama.

Pausa final, equivalente aomomento final no texto.

Entoan de grave a agudo.

•O punto prolonga a duracióndo son que o leva.

Pausa breve, equivalente a unhacoma no texto.

Entoan de agudo a grave.

Clave de DO. As notas colocadassobre esa liña son DO.

Indica que se debe acentuar o son, li-xeiramente.

O asterisco indícanos a entradado segundo coro.

Neuma que indica que sobre a mesmasílaba entóanse tres notas de agudo agrave.

Page 8: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

DDEESSCCUUBBRRIIRR AA MMÚÚSSIICCAA

29

O REI AFONSO X “O SABIO” (1221-1284)

Afonso X foi un rei de Castela e León que viviu no s. XIII. Era un grande amante da mú-

sica, así que se dedicou a compoñer cantigas e a recompilar as que máis lle gustaban.

Na actualidade consérvanse 400 destas cantigas en catro manuscritos ou códices. Un des-

tes, o Códice do Escorial, está decorado con fantásticas miniaturas que reproducen instrumen-

tos da época.

� A melodía é sinxela e interprétase co seguinte esquema formal:

Os instrumentos melódicos dobran as voces (tocan a melodía que se canta). Son a frauta de pico eunha fídula (corda fretada). Acompañan instrumentos de percusión de pel de diferente tamaño.

IInnttrroodduucciióónn (percusión de parche)

AAAA’’ BBBB’’ AAAA’’(instrumental)

AAAA’’ (coro) BBBB’’AAAA’’ (solista)

AAAA’’ (coro)BBBB’’ AAAA’’ (instrumental)

AAAA’ (coro)BBBB’’ AAAA’ (solista)

GGGG uuuu íííí aaaa dddd aaaa aaaa uuuu dddd iiii cccc iiii óóóó nnnn

OBRA: Non sofre Santa María (nº 159). PAÍS: España.AUTOR: Afonso X “O Sabio”. INSTRUMENTOS: frauta, fídula e percusión de parche.

� Sigue a audición pola partitura.

Page 9: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

PPRRÁÁCCTTIICCAA IINNSSTTRRUUMMEENNTTAALL

30

frauta

CANTIGA Nº 100. SANTA MARÍA STRELA DO DÍA Afonso X “O Sabio”

frauta

crótalos claves pandeiro

CANTIGA Afonso X “O Sabio”

Santa María,Strela do día,mostranos vía

pera Deus e nos guía.

Ca veer face-los erradosque perder foran per pecadosentender de que mui culpadosson; mais per ti son perdoados.

Da ousadíaque lles fazíafacer folía

mais que non debería.

Santa María,Strela do día,mostranos vía

pera Deus e nos guía.

Amostrar-nos deves carreirapor gaar en toda maneiraa sen par luz e verdadeira

que tu dar-nos podes senlleira;ca Deus a ti aoutorgaríae a quería

por ti dar e daría.

Arranxos: Ana López Rodríguez.

Page 10: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

PPRRÁÁCCTTIICCAA IINNSSTTRRUUMMEENNTTAALL

31

ruy se- ñor- que can ta- ba- so la- ra ma,- din di- rin- dín.-

le ve_un- bel ma- tin,- ma ti- ne- ta- per la pra ta. En con- tré- le

Din di- rín,- din di- rín,- din di- rin- da- ña,- din di- ri- dín. Je me

voz e frauta

pandeireta

pandeiro

X. B./M. B.

DINDIRINDÍN (Anónimo, c. 1500)

Arranxos: Fca. Muñoz-Quirós/Jeremías Tejera.

2. Encontré le ruyseñor,que cantaba so la rama.Ruyseñor, le ruyseñor,fácteme aquesta embaxata,dindirindín.

3. Ruyseñor, le ruyseñor,fácteme aquesta embaxata.Y dígale a mon ami,que je ya so maritata,dindirindín.

Page 11: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

OO RROOCCKK NNOOSS AANNOOSS 5500

32

1. OS ANOS 50: O COMEZO

A finais dos 40 e principios dos 50 comezarán a forxarse asbases dun estilo musical que provocaría un grande impacto nasociedade americana ao ir dirixido aos mozos que se sentíanidentificados con este novo ritmo enérxico e vibrante.

Dous dos estilos importantes que forman parte do nacementodo rock son: o country (branco e de ritmo intenso) e o rhythm &blues (blues negro tradicional interpretado coa guitarra eléctrica).

O rock & roll nace na década de mediados dos 50 nos EUAcomo un estilo de música urbano.

Alan Freed, un disc-jockey de Cleveland, foi un dos primei-ros en utilizar o termo rock & roll para definir o movemento mu-sical con máis garra que aparecera ata entón. A súa importancianon só foi musical senón tamén social ao unificar a cultura negrae a branca: a base rhythm & blues (negro) e country music (branco).

O cinema, cos seus galáns (James Dean, Marlon Brando, ElvisPresley etc.), e a moda dos pantalóns vaqueiros son outros fac-tores do comezo dunha era na que os mozos se converterán enauténticos protagonistas.

Outro elemento fundamental na creación do rock foi a guita-rra eléctrica co seu especial e potente son.

Grandes intérpretes deste novo estilo que dá lugar a unhanova xeración de mozos son: Elvis Presley, Chuck Berry, LittleRichard...

2. O REXURDIMENTO DO FOLK: A CANCIÓN PROTESTA

O nacemento deste estilo sitúase ao redor dos anos 30 conWoody Guthrie e, posteriormente, co seu discípulo Pete Seeger.Rexurdirá no ano 1959 no Festival Folk de Newport como res-posta a unha sociedade militarizada e con figuras tan relevantescomo: Joan Baez, Joni Mitchell, Leonard Cohen e, máis tarde,Bob Dylan, entre outros. A base das súas cancións son a protestadebido ás inxustizas políticas, o racismo, as guerras, a falta decomprensión e diálogo, etc.

3. O ROCK & ROLL ESPAÑOL

A finais dos anos 50 a instalación de diversas bases america-nas no noso país é o punto de partida para que nas súas emiso-ras se comece a difundir o fenómeno musical do rock & roll. LosEstudiantes son os pioneiros en traducir o rock procedente deAmérica. Bill Haley & the Comets ou Elvis Presley convértenseen modelos a imitar.

Os mozos empezaron a comprar, a través dos soldados ame-ricanos, os seus primeiros discos de rock & roll e as primeiras gui-tarras eléctricas Fender.

Chuck Berry foi, xunto a Elvis, un gran roqueiro.Distinguiuse polas súas facultades guitarrísticas.

Hank Williams, un dospais do country.

Muddy Waters, un dospais do rhythm & blues.

• Honky tonk de Hank Williams.

• Hochie coochie man de Muddy Waters.

• Roll over Beethoven de Chuck Berry.

• Jailhouse rock de Elvis Presley.

• Blowin’ in the wind de Bob Dylane Joan Baez.

• Rock around the clock de Bill Haley &The Comets.

Escoita estes fragmentos:

Page 12: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

PPRRÁÁCCTTIICCAA IINNSSTTRRUUMMEENNTTAALL

33

1ª vez.

HowHow

voz e frauta

mama

nyny--

roadsseas

mustmust

aa

manwhite

walkdove

downsail

bebe

fore--

you call him a man?

X. C.

M. B.

2ª vez.

yes 'n' fore she sleeps in the sand? Yes'n' How ma ny- times must the can non- balls

blow in'- in the wind, the an swer- is blo win'- in the wind.

fly be fore- they're for e- ver- banned? The an swer,- my friend, is

voz e X. S.

triángulo ferreñas caixa chinesa

BLOWIN’ IN THE WIND Bob Dylan

Arranxos: Ana López Rodríguez.

How many times must a man look upbefore he can see the sky?

Yes, 'n' how many ears must one man havebefore he can hear people cry?

Yes, 'n' how many deaths will it take till he knowsthat too many people have died?

The answer, my friend, is blowin' in the wind,the answer is blowin' in the wind.

How many years can a mountain existbefore it's washed to the sea?

Yes, 'n' how many years can some people existbefore they're allowed to be free?

Yes, 'n' how many times can a man turn his head,pretending he just doesn't see?

The answer, my friend, is blowin' in the wind,the answer is blowin' in the wind.

Page 13: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

AA PPRROOXXEECCCCIIÓÓNN DDAA MMÚÚSSIICCAA EENN GGAALLIICCIIAA

34

Tanto a música galega ou de orixe galega como a música feita enGalicia é ampla e moi variada. Así podemos atoparnos con diversosestilos coma o folk nas súas respectivas variantes (folk tradicional, can-ción protesta, música celta, novo folk...), a música clásica a través de exce-lentes orquestras de cámara ou sinfónicas ou as diversas agrupaciónsde cámara, as bandas nas súas diferentes vertentes, orquestras de baile,agrupacións de percusións, o blues, o jazz, as novas músicas coma ocabaré alemán con matices galegos, ou o rock nas súas distintas proxe-cións.

Na década dos 60, aparecen algúns grupos galegos con in-fluencias do soul, rock... Destacaron nos 60 e 70 Los Tamara, co seucantante Pucho Boedo, Los Players, Los Españoles... que comezan agravar cancións en galego.

A canción protesta ten o seu reflexo nun colectivo que se presen-tou na primavera de 1968 na Universidade de Santiago de Com-postela integrado por: Xerardo Moscoso, Xavier, Vicente Araguas,Benedicto, Bibiano, Guillermo e Miro Casabella, que se deu a co-ñecer co nome de “Voces Ceibes”.

Musicaron poemas de Celso Emilio Ferreiro e Rosalía de Castro,entre outros, e contribuían a revalorizar a nosa lingua a través damúsica e a transmitirlle á mocidade unha inquedanza. Os seus tex-tos contiñan unha profunda carga social.

Nesta mesma década, e xa nunha liña moito máis comercial, cóm-pre salientar o éxito acadado por Andrés do Barro, que apoiado porJuan Pardo, interpretou cancións que a televisión española fixo tanpopulares coma O tren ou Corpiño xeitoso, coa que conseguiría o pri-meiro posto na lista de éxitos do verán de 1970.

Posteriormente, xurdirán outros cantautores galegos como JuanPardo, Ana Kiro, Xil Ríos, Luís Emilio Batallán, Jei Noguerol e oleonés Amancio Prada, entre outros.

Ademais aparecen na escena musical galega grupos como Xoca-loma, Saraibas e Fuxan os Ventos...

Dentro do folk tradicional cómpre sinalar a importancia dos gai-teiros ou as pandeireteiras, así como a labor de recollida para evitara perda do noso folclore.

No novo folk ou folk progresivo vaise empregar a música de raíz ga-lega, pero mesturada con achegas de instrumentos populares doutrospaíses coma o bodhrán, bouzouki ou mesmo melodías e instrumentosdoutros estilos coma o rock (batería, baixo eléctrico).

Los Tamara.

Ana Kiro.

Cartel anunciador do concerto do grupo VocesCeibes.

Page 14: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

AA PPRROOXXEECCCCIIÓÓNN DDAA MMÚÚSSIICCAA EENN GGAALLIICCIIAA

35

Dentro deste grupo sinalaremos as figuras de Emilio Cao, Mi-lladoiro, Luar na lubre, Fía na roca, Berrogüetto, e os diversos gai-teiros como Carlos Núñez, Budiño, Cristina Pato ou SusanaSeivane.

No terreo de novas músicas destacaremos a grupos como LiliBerlín, Marful, Nordestin@s, Espido ou Narf, Roi Casal ou o grupoliderado por Luis Tosar, Di Elas. Tamén o flamenco ten cabida nesteamplo abano da man de Marcos Teira.

O jazz galego aos finais dos 70 ten como pioneiro ao saxofo-nista Antonio Cal viaxeiro infatigable que chegou a tocar en clubesde jazz de Nova York e que creou o grupo Ónice e foi un dos fun-dadores a principios dos 80 de Clunia Jazz con Nani García, BaldoMartínez e Fernando Llorca.

A partires dos 80 o jazz comezará unha grande evolución ataos nosos días da man de festivais, escolas de música como Estudioen Santiago de Compostela ou o Seminario Permanente de Jazz dePontevedra, os conservatorios superiores que xa dispoñen do es-tudo deste estilo, locales coma o Dado Dadá de Santiago de Com-postela ou intérpretes tan importantes como Abe Rábade, ManoloGutiérrez, Kin García, Paco Charlín, Roberto Somoza ou Luís Al-berto Rodríguez, entre outros moitos.

O rock galego ten o seu reflexo nun dos primeiros festivais rock“Estrume” feito en Ferrol nos anos 70. Despois nos 80 coa famosamovida viguesa a cargo de grupos como Golpes Bajos, Os Resen-tidos ou Siniestro Total.

Los Suaves xorden de forma independiente demostrando a súavalía como un magnífico grupo roqueiro.

Nos 90 o rock bravú logrou fusionar o enxebre coa tolemia dascidades. Así destacaremos a Os Diplomáticos de Monte Alto lide-rados por Xurxo Souto, Skornabois... o fenómeno grunge seattlianode Nirvana ten o seu reflexo no irreverente jrunje jallejo feito por OsHeredeiros da Crús.

Nos 2000 atoparémonos con varias tendencias que abarcarándende o metal: Embrace me ocean, Tálesien, The Weak Force; rockexperimental da man da Psicofónica de Conxo; blues da man deLos Reyes del KO; ou The Bakin´ Blues Band; fusións: Ruxe,ruxe,Lamatumbá; hip-hop da man de Dios Ke Te Crew…

Fuxan os Ventos.

Marful.

Di Elas.

• A Santiago voy de Los Tamara.• Sementeira de Fuxan os ventos.• Leverlem de Marful.

• A cega da pena de Fia na roca.• Mackie Messer de Lili Berlín.• Mundo submarino de A psicofónica de Conxo.

Escoita estes fragmentos:

Page 15: 3ESO XXI GL gal 2011 - galinovaeditorial.com · ta ti - ti ti -qui ti -qui ti - ti ta ta ti -qui ti -qui ta tuu tuu toooo toooo Pulsos LINGUAXE MUSICAL 24 1. AS PLICAS Fíxate na

Música moderna

1 Como se denominan as dúas correntes musicais quecontribuíron á aparición do rock?

2 Recordas o nome dalgunha estrela do folk?

3 Que grupo español foi pioneiro en traducir o rock & roll procedente de América?

AACCTTIIVVIIDDAADDEESS--LLEECCTTUURRAASS

36

TRABALLAMOS NO CADERNO.

Responde a estas cuestións:

Linguaxe musical

1 Que entendes por anacruse?

2 Cantos silencios de corchea equivalen a un de re-donda?

3 Cantas semicorcheas equivalen a unha branca?

4 Cantas corcheas equivalen a unha branca?

5 Cantos silencios de negra equivalen a un de redon-da?

6 Que nota se puede escribir, indistintamente, coa pli-ca cara a arriba ou cara a abaixo?

Historia

1 Cita as diferenzas entre xograres e trobadores.

2 Cal foi o papel de Gregorio I con respecto ao cantogregoriano?

3 Por que se desenvolveu unha notación musical nes-ta época?

4 Que mulleres compositoras recordas?

Hodie, Christus natus est

1 Rodea un anaco onde haxa canto silábico, canto neu-mático e canto melismático.

2 Sinala na partitura: a clave, os signos de prolonga-ción, o SI bemol, a entrada do coro e as pausas.

3 Unha vez escoitada a audición tenta recordar oral-mente as características do canto gregoriano.

4 E as do canto melismático?

5 Cales son as características do canto silábico?

Non sofre Santa María

1 Despois de escoitala, indica as diferenzas que atopes coa obra de canto gregoriano anterior.

Música en Galicia

1 Que grupo galego destacou na década dos 60?

2 Como se chama o seu cantante?

3 Cal é o nome do colectivo que destacou na canciónprotesta?

4 Cita o nome de dous grupos de “rock bravú” dos 90.

LEONOR DE AQUITANIA (1122–1204).

Neta de Guillermo IX, duque de Aquitania, coñecido por ser o primeiro trobador

da historia, desde moi nena demostrou un gran talento musical sentíndose atraída po-

la arte dos trobadores do sur de Francia. Converteuse nunha das primeiras mulleres

trobadoras (trobairitz) da historia, á vez que en mecenas incondicional destes artistas.

Casou con Luís VII de Francia, sendo así raíña de Francia; tras declararse nulo este ma-

trimonio, volveu casar con Henrique de Anjou, quen a levou ao trono de Inglaterra.

Foi nai de Ricardo Corazón de León e de Xoán sen Terra.

Sabemos que puxo música a moitos dos seus poemas, pero desgraciadamente, co-

mo moitas das trobadoras, non dominaba a recentemente inventada notación musical,

polo que os seus traballos como compositora non se conservan nos nosos días.

GGGG rrrr aaaa nnnn dddd eeee ssss cccc oooo mmmm pppp oooo ssss iiii tttt oooo rrrr aaaa ssss