3. ZIFRAK 2013 - Emakunde · 2015. 3. 23. · Afiliazioa eta afiliazio-tasa, autonomia-erkidegoaren...

ZIFRAK 2013EMAKUMEAK ETA GIZONAK EUSKADIN

EUSKADIKO EMAKUMEEN ETA GIZONEN EGOERARI BURUZKO ZIFRAK 2013

EKAINA 2013

Lan taldea

Aintzane Sainz de Murieta

Begoña Olaizola

Isabel Arrillaga

3

EDUKIEN AURKIBIDEA Or.

SARRERA _____________________________________________________________________ 13

1. ANALISI DEMOGRAFIKOA ___________________________________________________ 15

1.1. Biztanleriari buruzko datu orokorrak _____________________________________________ 15

1.2. Ezkontzak _________________________________________________________________ 23

1.3. Jaiotzak ___________________________________________________________________ 30

1.4. Heriotzak __________________________________________________________________ 35

2. BALIABIDE EKONOMIKOAK ESKURATZEA ETA KONTROLATZEA _________________ 37

2.1. Ekoizpen-lana ______________________________________________________________ 37

2.1.1. Datu orokorrak: jarduera-, enplegu- eta langabezia-tasak _______________________ 37

2.1.2. Afiliazioari, langabeziari eta erregistratutako kontratuei buruzko datuak ____________ 48

2.1.3. Biztanleria aktibo landuna: lan-baldintzak ____________________________________ 50

2.1.4. Biztanleria aktibo landuna: ekintzailetza _____________________________________ 59

2.2. Autonomia ekonomikoa _______________________________________________________ 63

3. GIZARTE-BALIABIDEAK ESKURATZEA ETA KONTROLATZEA ____________________ 69

3.1. Hezkuntza _________________________________________________________________ 69

3.2. Ikasketa-ekintzetan parte-hartzea bizitzan zehar ___________________________________ 81

3.3. Osasuna ___________________________________________________________________ 85

3.3.1. Osasun-egoera eta autopertzepzioa ________________________________________ 85

3.3.2. Osasun-baliabideen erabilera _____________________________________________ 87

3.3.3. Ospitalizazioari buruzko adierazleak ________________________________________ 89

3.3.4. Osasuneko arriskuak eta ohitura osasungarriak _______________________________ 95

3.3.5. Ugaltze-osasuna eta erabakiak hartzea ____________________________________ 100

3.4. Pobrezia eta gizarte-zerbitzuak ________________________________________________ 107

3.5. Beste baliabide batzuen eskuragarritasuna eta kontsumoa __________________________ 113

4. PARTE-HARTZE SOZIOPOLITIKOA ETA ERAGINA ______________________________ 119

4.1. Parte-hartzea erakunde publikoetan ____________________________________________ 119

4.2. Parte-hartzea beste erabaki-organo batzuetan ____________________________________ 132

5. ERANTZUNKIDETASUNEAN OINARRITUTAKO GIZARTE-ANTOLAMENDUA ________ 139

5.1. Erantzunkidetasuna eta denboraren erabilera berriak _______________________________ 139

5.2. Erantzunkidetasunean oinarritutako bateratzea ___________________________________ 144

6. EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIA _______________________________________ 155

6.1. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak: eragina eta ezaugarriak _______________ 155

6.2. Emakumeen kontrako indarkeriari buruzko pertzepzioa, iritzi okerrak eta mito faltsuak _____ 164

5

TAULEN AURKIBIDEA Or.

1.1. taula. Lurralde historikoen biztanleria, sexuaren arabera. EAE. 2012 ......................................................... 13 1.2. taula. Biztanleriaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1998 - 2012.......................................................... 13 1.3. taula. Biztanleria, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................................................ 14 1.4. taula. Biztanleria, adin-taldearen, sexuaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2012 ........................ 15 1.5. taula. Bizi-itxaropena (urteak) jaiotzean, sexuaren arabera. EAE. 2011 ...................................................... 15 1.6. taula. EAEn erroldatutako pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren arabera. EAE. 2012 ................................ 16 1.7. taula. EAEn erroldatutako pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren arabera. EAE. 2012 ................................ 16 1.8. taula. EAEn erroldatutako atzerritar pertsonak, jatorrizko herrialdearen arabera. 2012 ............................... 17 1.9. taula. EAEko atzerritar biztanleria, adin-taldearen eta sexuaren arabera. 2012 .......................................... 18 1.10. taula. Atzerritar biztanleria, sexuaren arabera. EAE eta Estatua. 2012 ....................................................... 18 1.11. taula. Kanpoko migrazio-mugimenduaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1991 - 2011 ....................... 19 1.12. taula. Atzerrirako emigrazio-fluxua, xede-herrialdearen eta sexuaren arabera. EAE. 2011 ......................... 19 1.13. taula. Atzerrirako emigrazio-fluxua, adin-taldearen arabera. EAE. 2011 ..................................................... 20 1.14. taula. Ezkontza-kopuruaren eta ezkontza-tasaren bilakaera. EAE. 1975-2011 ........................................... 21 1.15. taula. Ezkontzak, ezkontza-lekuaren, egoitzaren eta ezkontzeko eraren arabera, EAE. 2011 .................... 21 1.16. taula. Ezkondutako pertsonen batez besteko adinaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1980 –

2011 ................................................................................................................................................... 22 1.17. taula. Ezkondutako pertsonen bilakaera, ezkondu aurretiko egoera zibilaren arabera, sexua aintzat

hartuz. EAE. 1976 – 2011 .................................................................................................................. 22 1.18. taula. Ezkondutako pertsonen bilakaera, nazionalitatea eta sexuaren arabera. EAE. 1996 - 2011 ............. 23 1.19. taula. EAEko sexu bereko pertsonen arteko ezkontzen bilakaera, lurralde historikoaren Arabera.

2005 – 2011 ....................................................................................................................................... 24 1.20. taula. Emakumeen arteko ezkontzak, adinaren arabera. EAE. 2011 ........................................................... 24 1.21. taula. Gizonen arteko ezkontzak, adinaren arabera. EAE. 2011 ................................................................. 25 1.22. taula. Baliogabetasun-, dibortzio- eta banantze-epaiak, lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011............ 25 1.23. taula. Dibortzio- eta banantze-epaiak, demanda jartzen duenaren eta lurralde historikoaren arabera.

EAE. 2011 .......................................................................................................................................... 25 1.24. taula. Banantzeak, motaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011 ................................................ 26 1.25. taula. Dibortzioak, motaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011 ................................................. 26 1.26. taula. Banantzeak eta dibortzioak, ezkontzaren iraupenaren arabera. EAE. 2011 ...................................... 26 1.27. taula. Banantzeak eta dibortzioak, mantenu-pentsioa ordaintzen duen ezkontidearen arabera,

lurralde historikoa aintzat hartuz. EAE. 2011 ..................................................................................... 27 1.28. taula. Familia-harremanen kontrako delituak eta mantenu-pentsioen ez-ordaintzeak. EAE. 2012 .............. 27 1.29. taula. Espero diren jaiotza- eta ugalkortasun-adierazleak, lurralde historikoaren eta urtearen

arabera. EAE. 2007-2020................................................................................................................... 28 1.30. taula. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amaren adinaren arabera. 1975 – 2011 ............................ 29 1.31. taula. Amatasunaren batez besteko adinaren bilakaera, EAEn eta Estatuan. 1975 - 2011 ......................... 29 1.32. taula. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amaren egoera zibilaren eta lurralde historikoaren

arabera. 1975 – 2011 ......................................................................................................................... 30 1.33. taula. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amaren nazionalitatearen arabera. 1996 – 2012 .............. 31 1.34. taula. Familia ugariei emandako tituluak, autonomia-erkidegoaren eta titulu-motaren arabera. 2012 ......... 37 1.35. taula. Heriotzak, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2011 ................................................... 33 1.36. taula. Heriotzak, adin-taldearen, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2011 .......................... 33 1.37. taula. Heriotza-tasa gordinaren bilakaera, lurralde historikoaren arabera. 1975 – 2012 .............................. 34 1.38. taula. Heriotza-tasa gordina EAEn eta Estatuan. 2012 ................................................................................ 34

6

2.1. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasaren bilakaera, sexuaren eta urtearen

arabera. EAE. 1991 – 2012 ................................................................................................................ 36 2.4. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa, adin-taldearen eta sexuaren arabera.

EAE. 2012 .......................................................................................................................................... 36 2.3. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa, sexuaren eta heziketa-mailaren arabera.

EAE. 2012 .......................................................................................................................................... 37 2.4. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa, beren kargu dituzten seme-alaben eta

sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................................................................................................ 37 2.5. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa, sexuaren eta autonomia-erkidegoaren

arabera. 2012 ..................................................................................................................................... 38 2.6. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasaren bilakaera, sexuaren eta urtearen

arabera. EAE. 1991 – 2012 ................................................................................................................ 39 2.7. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasa, adin-taldearen eta sexuaren arabera.

EAE. 2012 .......................................................................................................................................... 39 2.8. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasa, heziketa-mailaren arabera. EAE. 2012 .......... 40 2.9. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasa, beren kargu dituzten seme-alaben eta

sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................................................................................................ 40 2.10. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasa, sexuaren eta autonomia-erkidegoaren

arabera. 2012 ..................................................................................................................................... 41 2.11. taula. 16 eta 64 urte arteko enplegu-tasa, sexuaren eta EBko herrialdeen arabera. 2011 .......................... 42 2.12. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren langabezia-tasaren bilakaera, sexuaren eta urtearen

arabera. EAE. 1991 - 2012 ................................................................................................................. 43 1.13. taula. 16 eta 64 urte bitarteko biztanleriaren langabezia-tasa, sexuaren arabera. EAE eta Estatua

guztira. 2012 ...................................................................................................................................... 43 2.14. taula. 16 eta 64 urte bitarteko biztanleriaren langabezia-tasa, sexuaren eta EBko herrialdeen

arabera. 2012 ..................................................................................................................................... 44 2.15. taula. Langabezian dagoen 16 urteko eta gehiagoko biztanleria (milakotan), bilaketa-denboraren eta

sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................................................................................................ 45 2.16. taula. Iraupen luzeko langabezia-tasaren bilakaera, sexuaren arabera. Europa, Espainia eta EAE.

2000 - 2012 ........................................................................................................................................ 45 2.17. taula. Afiliazioa eta afiliazio-tasa, autonomia-erkidegoaren eta sexuaren arabera. 2012ko abendua ........... 46 2.18. taula. Erregistratutako kontratuak, sexuaren eta kontratu-motaren arabera. EAE. 2011. eta 2012.

urteetako konparazioa ........................................................................................................................ 47 2.19. taula. Erregistratutako langabezia, sexuaren arabera. EAE. 2012............................................................... 48 2.20. taula. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landunaren bilakaera (milakotan), sexuaren arabera.

EAE. 1996 - 2012 ............................................................................................................................... 49 2.21. taula. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landuna (milakotan), adinaren arabera. EAE. 2012 ................... 49 2.22. taula. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landuna (milakotan), sektorearen eta sexuaren arabera.

EAE. 2012 .......................................................................................................................................... 49 2.23. taula. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landuna (milakotan), jarduera-adarraren eta sexuaren

arabera. EAE. 2012 ............................................................................................................................ 50 2.24. taula. LOB duten langileak, eremu edo diziplina zientifikoaren, okupazioaren eta sexuaren arabera.

EAE. 2011 .......................................................................................................................................... 51 2.25. taula. Erregimen orokorreko irakaskuntzako irakasleak, sexuaren eta mailaren arabera. EAE. 2011-

2012 ikasturtea ................................................................................................................................... 51 2.26. taula. Osakidetzako langileak, lanbide-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2011 .................................... 52 2.27. taula. Administrazioko langileak, arloaren eta sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................................... 52 2.28. taula. Industriako langileak, sexueran eta ekoizpen-jardueraren arabera. EAE. 2012 .................................. 53 2.29. taula. Eraikuntzako langileak, sexuaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011 ............................... 54 2.30. taula. Gizarte-ekonomiako enpleguaren banaketa, sektorearen, forma juridikoaren eta sexuaren

arabera. EAE. 2010 ............................................................................................................................ 54 2.31. taula. 16 urteko eta gehiagoko soldatapeko biztanleria landunaren bilakaera (milakotan), kontratu-

motaren eta sexuaren arabera. EAE. 1996 - 2012 ............................................................................. 55 2.32. taula. Biztanleria landuna (milakotan), lanaldiaren eta sexuaren arabera, EAEn eta Estatuan. 2012 ........... 56 2.33. taula. EEE-ek ukitutako langileak, sexuaren arabera. EAE. 1991 - 2012 ..................................................... 56 2.34. taula. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landuna (milakotan), lan-egoeraren eta sexuaren arabera.

EAE. 2012 .......................................................................................................................................... 57 2.35. taula. Norberaren konturako soldatarik gabeko biztanleria landunaren bilakaera (milakotan),

sexuaren arabera. EAE. 2000 - 2012 ................................................................................................. 58 2.36. taula. Gizarte Segurantzan afiliatutako pertsona autonomoak, sexuaren arabera. EAEren eta

Estatuaren arteko konparazioa. 2012ko abenduaren 31 .................................................................... 58 2.37. taula. Ekintzailetza-jarduera, sexuaren arabera. EAE. 2011 ......................................................................... 60 2.38. taula. Ekintzailetza Jardueraren Indizea (TEA). EAE. 2011 .......................................................................... 60 2.39. taula. Batez besteko errenta pertsonalaren bilakaera, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera.

2001 – 2009 ....................................................................................................................................... 62

7

2.40. taula. Lan-ordu arrunt bakoitzeko irabaziaren bilakaera, eta emakumeen eta gizonen arteko soldata-aldea. EAE. 2004 – 2010 ................................................................................................................... 62

2.41. Taula. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria, errenta-mailaren eta sexuaren arabera. EAE. 2009 ................ 63 2.42. taula. Batez besteko errenta pertsonala, heziketa-mailaren eta sexuaren arabera. EAE. 2009 ................... 64 2.43. taula. Batez besteko errenta pertsonala, nazionalitatearen eta sexuaren arabera. EAE. 2009 .................... 64 2.44. taula. Langile bakoitzaren urteko batez besteko irabazia. EAE eta Estatua. 2010 ....................................... 65 2.45. taula. Langile bakoitzaren urteko batez besteko irabazia, sexuaren, sektore ekonomikoaren eta

kontratu-motaren arabera. EAE. 2010 ............................................................................................... 65 2.46. taula. Langile bakoitzaren urteko batez besteko irabazia, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE.

2010 ................................................................................................................................................... 66 2.47. Taula. Langile bakoitzaren urteko batez besteko irabazia, enplegu-mailaren eta sexuaren arabera.

EAE. 2010 .......................................................................................................................................... 66

3.1. Taula. Unibertsitateaz kanpoko ikasleak, mailaren eta sexuaren arabera. EAE. 2011-2012 ikasturtea ........ 67 3.2. taula. Eskolatze-tasa gordinen bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1998/1999-2010/2011 ikasturtea ......... 68 3.3. taula. Ikasleen egokitasun-tasa, sexuaren eta adinaren arabera. EAE. 2011-2012 ikasturtea .................... 69 3.4. taula. Lehen Hezkuntzako eta Bigarren Hezkuntzako ikasle errepikatzaileen ehunekoa, sexuaren

arabera EAE. 2011-2012 ikasturtea ................................................................................................... 69 3.5. taula. Mailaz igotako ikasleen ehunekoa, mailaren eta sexuaren arabera EAE. 2010-2011 ikasturtea ....... 69 3.6. taula. Aurkeztutako pertsonak eta mailaz igotakoak, batxilergo-modalitatearen eta sexuaren

arabera. EAE. 2011 ............................................................................................................................ 70 3.7. taula. Selektibitateko batez besteko nota, batxilergo-modalitatearen, lurralde historikoaren eta

sexuaren arabera. 2011 ..................................................................................................................... 70 3.8. taula. 18 eta 24 urte bitarteko biztanleen eskola-uzte goiztiarreko tasa. Europa, Espainia eta EAE.

2012 ................................................................................................................................................... 71 3.9. taula. Gutxienez bigarren mailako ikasketak gainditu dituzten biztanleen tasa. Europa, Espainia eta

EAE. 2011 .......................................................................................................................................... 72 3.10. taula. Goi-mailako hezkuntza-maila duten 30 eta 34 urte bitarteko pertsonen ehunekoa. Europa,

Espainia eta EAE. 2012 ..................................................................................................................... 73 3.11. taula. Erdi Mailako Lanbide Heziketan matrikulatutako ikasleak, adarraren eta sexuaren arabera.

EAE. 2011-2012 ikasturtea ................................................................................................................ 74 3.12. taula. Goi Mailako Lanbide Heziketan matrikulatutako ikasleak, adarraren eta sexuaren arabera.

EAE. 2011-2012 ikasturtea ................................................................................................................ 75 3.13. taula. Masterretan matrikulatutako ikasleak, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2011-2012

ikasturtea ............................................................................................................................................ 75 3.14. taula. Unibertsitateko gradu-ikasketetan eta 1. eta 2. zikloetan matrikulatutako ikasleak, ezagutza-

adarraren eta sexuaren arabera. EAE. 2011-2012 ikasturtea ............................................................ 76 3.15. taula. Ikasleen %75 baino gehiago emakumezkoak diren graduak. 2010-2011 ikasturtea ........................... 76 3.16. taula. Ikasleen %75 baino gehiago gizonezkoak diren graduak. 2010-2011 ikasturtea ................................ 77 3.17. taula. Erregimen Bereziko Irakaskuntzan matrikulatutako ikasleak, modalitatearen eta sexuaren

arabera. EAE. 2011-2012 ikasturtea .................................................................................................. 78 3.18. taula. Helduen Hezkuntzan matrikulatutako ikasleen bilakaera, sexuaren arabera EAE. 2000-2001

eta 2011-2012 ikasturteak .................................................................................................................. 78 3.19. taula. Pertsona langabeentzat garatutako ekintzetan prestatutako langileak, sexuaren, adinaren eta

lurralde historikoaren arabera. 2011 .................................................................................................. 80 3.20. taula. Pertsona landunentzat soilik garatutako prestakuntza-ekintzetan prestatutako pertsonak, eta

ekintza horien batez besteko iraupena, sexuaren eta lurralde historikoaren arabera. 2010............... 80 3.21. taula. Enpleguarekin bateratutako prestakuntza-programetako parte-hartzaileak, sexuaren arabera.

EAE. 2011 .......................................................................................................................................... 81 3.22. taula. Enpresetako prestakuntza-ekimenetan prestatutako parte-hartzaileak, sexuaren eta lurralde

historikoaren arabera. 2011 ............................................................................................................... 81 3.23. taula. Banako prestakuntza-baimen amaituen bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 2007 - 2012 .................. 82 3.24. taula. Etengabeko prestakuntzan parte hartutako 25 eta 64 urte bitarteko pertsonen ehunekoa,

sexuaren arabera. EAE, Estatua guztira eta EB-27. 2011 ................................................................. 82 3.25. taula. Azken 12 hilabeteetan hautemandako osasun-egoeraren balorazioa. EAE. 2012 .............................. 83 3.26. taula. Eguneroko bizitzako jarduerak egiteko mugak, azken 6 hilabeteetan. EAE. 2012 .............................. 84 3.27. taula. 65 urteko edo gehiagoko biztanleria, mendekotasun funtzionalen bat duena. EAE. 2012 .................. 84 3.28. taula. Azken kontsulta medikotik igarotako denbora, sexuaren arabera. EAE. 2012 .................................... 85 3.29. taula. Kontsulta medikoak egin dituzten pertsonak. EAE. 2012 .................................................................... 85 3 30. taula. Kontsulta medikoak, batez beste. EAE. 2012 ..................................................................................... 86 3.31. taula. Azken 4 asteetan medikuaren kontsultara joan den biztanleria, azken kontsultaren lekuaren

eta sexuaren arabera. EAE. 2012 ...................................................................................................... 86 3.32. taula. Alta hartutako gaixoak eta 1.000 biztanleko tasa, behin betiko diagnostikoaren eta sexuaren

arabera. EAE. 2011 ............................................................................................................................ 88 3.33. taula. Ohiko prozedura kirurgikoen altak, sexuaren arabera. EAE. 2011 ...................................................... 90

8

3.34. taula. Ospitaleko egonaldien bilakaera (egunetan), sexuaren arabera. EAE. 2002 -2011 ............................ 91 3.35. taula. Ospitaleko egonaldiak (egunetan) eta 1.000 biztanleko tasa, behin betiko diagnostikoaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2011 ............................................................................................................ 92 3.36. taula. Tabakoaren kontsumoa, sexuaren arabera. 2012 ............................................................................... 93 3.37. taula. Edari alkoholdunen kontsumoa, azken 2 asteetan. 2012 .................................................................... 93 3.38. taula. Cannabisaren kontsumoaren bilakaera, kontsumo-motaren eta sexuaren arabera EAE. 1992 -

2010 ................................................................................................................................................... 94 3.39. taula. Cannabisaz bestelako droga batzuen duela gutxiko kontsumoaren bilakaera, kontsumo-

motaren eta sexuaren arabera EAE. 1996 – 2010 ............................................................................. 95 3.40. taula. Alkohola, tabakoa eta cannabisa kontsumitzen hasteko batez besteko adina, sexuaren

arabera. 2012 ..................................................................................................................................... 95 3.41. taula. Biztanleria sedentarioa, sexuaren arabera. EAE. 2012 ....................................................................... 96 3.42. taula. Laneko edo jarduera nagusiko ariketa fisikoa. EAE. 2012 .................................................................. 96 3.43. taula. 15 eta 69 urte bitarteko biztanleria, azken 7 egunetan egindako jarduera fisikoaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................................................................................................ 97 3.44. taula. Biztanleria helduaren gorputz-masaren indizea. EAE. 2012 ............................................................... 97 3.45. taula. EAEko Erregistroan jasotako HBE kopurua eta EAEn bizi diren emakumeei egindakoak. 2011 ........ 98 3.46. taula. EAEn bizi eta HBE ebakuntza egin duten emakumeen ezaugarriak. EAE. 2011 ................................ 99 3.47. taula. EAEn bizi eta HBE ebakuntza egin duten emakumeen ezaugarriak, jaioterriaren arabera. 2011 ..... 100 3.48. taula. HBEa egin baino lehen, EAEko atzerritar emakumeek Espainian igarotako urte-kopurua. 2011 ...... 101 3.49. taula. HBEa egin eta EAEn bizi diren emakumeen arrazoiak haurnaldia eteteko. 2011 ............................. 102 3.50. taula. EAEn bizi diren emakumeek haurdunaldia eteteko kausak, arrazoia “fetua tara larriekin jaioko

dela uste izatea” izan denean. 2011 ................................................................................................ 102 3.51. taula. HBE kopuruaren eta tasaren bilakera. EAE. 1993 – 2011 ................................................................ 103 3.52. taula. Emakumeen haurdunaldiaren borondatezko etenduren tasaren bilakaera, lurralde

historikoaren arabera. 1997 - 2011 .................................................................................................. 103 3.53. taula. Abortu-tasa. EAE eta Estatua guztira. 2011 ...................................................................................... 104 3.54. taula. Pobrezia eta prekarietate errealeko egoerak, sexuaren arabera. EAE. 2012 ................................... 106 3.55. taula. Etxerik gabeko pertsonak, nazionalitatearen eta sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................... 107 3.56. taula. Diru-sarrerak bermatzeko errentaren espediente aktiboak, sexuaren, adinaren, heziketa-

mailaren eta jatorrizko eremu geografikoaren arabera. EAE. 2013ko maiatza ................................ 108 3.57. taula. Lanik gabeko familietan bizi diren 18 eta 59 urte bitarteko pertsonen bilakaera. EAE. 2012 ............ 109 3.58. taula. Gizarte-zerbitzuetako zentroak, lurralde historikoaren eta zentro-motaren arabera. EAE. 2010 ....... 109 3.59. taula. Gizarte-zerbitzuetako zentroak, lurralde historikoaren eta zentro-motaren arabera. EAE. 2010 ....... 110 3.60. taula. Gidabaimena lehen aldiz atera duten pertsonen errolda, probintziaren eta sexuaren arabera.

2011 ................................................................................................................................................. 111 3.61. taula. Internet erabiltzen duten 15 urteko edo gehiagoko biztanleak, lurralde historikoaren eta

sexuaren arabera. 2013 ................................................................................................................... 111 3.62. taula. Internet erabiltzen duten 15 urteko eta gehiagoko emakumeak, lurralde historikoaren eta

eskualdearen arabera. EAE. 2006 - 2013. ....................................................................................... 112 3.63. taula. Etxean Internet eta ordenagailuak dituzten 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, lurralde

historikoaren arabera. EAE. 2013 .................................................................................................... 113 3.64. taula. Etxebizitza behar duten 18 eta 44 urte bitarteko biztanleak, ezaugarri sozioekonomikoaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2011 .......................................................................................................... 113 3.65. taula. 18 eta 65 urte bitarteko pertsonak (ehunekotan), egunkariak irakurtzeko maiztasunaren,

irakurritako liburu-kopuruaren eta sexuaren arabera. EAE. 2011 .................................................... 114 3.66. taula. Parte-hartzea kultura-jardueretan, sexuaren eta autonomia-erkidegoaren arabera. 2011 ................ 115

4.1. taula. Emakumeen eta gizonen presentziaren bilakaera Eusko Legebiltzarrean, legealdiaren arabera. 1980 – 2012 ....................................................................................................................... 117

4.2. taula. Legebiltzarkideak, sexuaren arabera. 2012ko urria ......................................................................... 118 4.3. taula. Eusko Jaurlaritzako goi-karguak, sexuaren arabera. 2013 .............................................................. 118 4.4. taula. Eusko Jaurlaritzako organismo autonomoetako goi-karguak. 2013 ................................................. 119 4.5. taula. Eusko Jaurlaritzako sailen banaketaren bilakaera. 1996 - 2013 ...................................................... 119 4.6. taula. Emakumeak autonomia-erkidegoetako gobernuetan. 2013 ............................................................. 120 4.7. taula. Lehendakarigaiak izandako emakumeak, Eusko Legebiltzarrean ordezkaritza duen alderdi

politikoaren arabera. 1980 - 2012 .................................................................................................... 121 4.8. taula. Zerrenda-buru izandako emakume legebiltzarkideak, lurralde historikoaren eta alderdi

politikoaren arabera. 1984 – 2012 .................................................................................................... 122 4.9. taula. Emakumeen presentziaren bilakaera, hiru lurralde historikoetako batzar nagusietan. 1979 -

2011 ................................................................................................................................................. 122 4.10. taula. Foru-gobernuen osaera, sexuaren arabera. 2013 ............................................................................. 123 4.11. taula. Emakumezko alkateak dituzten udalerriak eta biztanleria. EAE. 2013 .............................................. 124 4.12. taula. Alkatetzan emakumeak dituzten udalerriak, biztanleriaren, alderdi politikoaren eta lurralde

historikoaren arabera. 2013 ............................................................................................................. 124

9

4.13. taula. Emakumezko alkateen kopuruaren bilakaera. 1983 - 2011 .............................................................. 125 4.14. taula. 2011ko udal-hauteskundeetan hautatutako zinegotziak, sexuaren eta alderdi politikoaren

arabera. ............................................................................................................................................ 126 4.15. taula. Emakumezko zinegotzien kopuruaren bilakaera, autonomia-erkidegoaren arabera. 1995 -

2011 ................................................................................................................................................. 126 4.16. taula. Kongresurako aukeratutako diputatuak, sexuaren arabera. 2011ko azaroa ..................................... 127 4.17. taula. Senatuan dauden emakumeen ehunekoaren bilakaera, alderdi politikoaren eta legealdiaren

arabera. Espainia. 1983 – 2011 ....................................................................................................... 127 4.18. taula. Europako Parlamenturako aukeratutako diputatuak, sexuaren arabera. 2009 .................................. 128 4.19. taula. Emakumeak Europako Kontseiluan. 2009-2013 ............................................................................... 128 4.20. taula. Emakumeen eta gizonen ordezkaritza gobernu nazionaletan (senior ministers). 2013..................... 129 4.21. taula. Sindikatu nagusien idazkaritza nagusien eta batzorde exekutiboen osaera, sexuaren arabera.

2012 ................................................................................................................................................. 130 4.22. taula. EAEn egoitza duten finantza-erakundeetako presidenteak eta zuzendaritza-batzordeak,

sexuaren arabera. 2012 ................................................................................................................... 130 4.23. taula. EAEn egoitza duten IBEX 35eko enpresetako presidenteak eta zuzendaritza-batzordeak,

sexuaren arabera. 2012 ................................................................................................................... 131 4.24. taula. Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-ekonomiako enpresetako kontseilu errektore eta

administrazio-kontseiluetako emakumeak, sektorearen arabera. 2010 ........................................... 131 4.25. taula. Emakumeak eta gizonak enpresa handietako zuzendaritza-kontseiluetan. 2013ko apirila ............... 132 4.26. taula. Emakumeen portzentajezko banaketa, unibertsitateaz kanpoko erregimen orokorreko

ikastetxeetako zuzendaritza-taldeetan. EAE eta Espainia. 2009-2010 ikasturtea ............................ 133 4.27. taula. Justizia Administrazioko langileak, karguaren eta sexuaren arabera. EAE. 2012 ............................. 133 4.28. taula. Prestakuntza handiko lanpostuak dituzten emakumeak. EAE eta Estatua guztira. Ehunekoa

prestakuntza handiko lanpostu guztiekiko. 2009 .............................................................................. 134 4.29. taula. Egungo boluntarioen, galdutakoen eta potentzialen ehunekoa biztanleriarekiko, adinaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2012 .......................................................................................................... 135 4.30. taula. Egungo boluntarioen ehunekoaren banaketa, jarduera-motaren eta sexuaren arabera. 2012 ......... 135 5.1. taula. Amatasuneko prestazioak, hartzaileen sexuaren arabera. EAE eta Estatua guztira. 2012 .............. 137 5.2. taula. Aitatasuneko prestazioen bilakaera. EAE eta Estatua guztira. 2008 - 2012..................................... 138 5.3. taula. Familia zaintzeko eszedentziak, hartzailearen sexuaren eta zaintza-motaren arabera ................... 138 5.4. taula. Zenbait jardueratan batez beste ematen den denbora soziala (oo: mm), sexuaren arabera.

1998 - 2008 ...................................................................................................................................... 139 5.5. taula. Etxeko lanak egiteko emandako denbora sozialaren batez bestekoaren bilakaera (oo:mm),

jarduera motaren eta sexuaren arabera. 1998 - 2008 ...................................................................... 140 5.6. taula. 16 urteko eta gehiagoko biztanleria, etxeko lanak egiteko maiztasunaren eta sexuaren

arabera. EAE. 2012 .......................................................................................................................... 141 5.7. taula. Etxeko pertsonak zaintzen emandako denbora sozialaren batez bestekoaren bilakaera

(oo:mm), jarduera motaren eta sexuaren arabera. 1998 - 2008 ....................................................... 141 5.8. taula. Biztanleria landuna, etxeko lanak egiten emandako ordu-kopuruaren eta sexuaren arabera.

EAE. 2012 ........................................................................................................................................ 142 5.9. taula. Biztanleria landunaren gogobetetasun-maila bateratzeari emandako denborari begira,

sexuaren arabera (batez bestekoa). EAE. 2012 .............................................................................. 143 5.10. taula. Biztanleria landuna, zenbait alderdi bateratzeko zailtasunaren eta sexuaren arabera (batez

bestekoa). EAE. 2012 ...................................................................................................................... 144 5.11. taula. Biztanleria landunaren zailtasunak baimenak eskatzeko, sexuaren arabera (batez bestekoa).

EAE. 2012 ........................................................................................................................................ 144 5.12. taula. Biztanleria landuna, bateratzeak alderdi batzuetan sor ditzakeen kalteak kontuan izanda,

sexuaren arabera. EAE. 2012 .......................................................................................................... 145 5.13. taula. Biztanleria landunaren 15 urte baino gutxiagoko seme-alabak, lanaldian zeharreko eguneroko

zaintzari begira, egoitza-lurraldearen, adingabeen adinaren eta familia-motaren arabera (ehunekoak). EAE. 2012 .................................................................................................................. 146

5.14. taula. Biztanleria landunaren 15 urte baino gutxiagoko seme-alabak, lanaldian zeharreko eta eskola ordutegitik kanpoko eguneroko zaintzari begira, egoitza-lurraldearen, adingabeen adinaren eta familia-motaren arabera (ehunekoak). EAE. 2012 ..................................................................... 146

5.15. taula. Biztanleria landunaren 15 urte baino gutxiagoko seme-alabak, lanaldian zeharreko aldizkako zaintzari begira, egoitza-lurraldearen, adingabeen adinaren eta familia-motaren arabera (ehunekoak). EAE. 2012 .................................................................................................................. 147

5.16. taula. Biztanleria landunaren 15 urte baino gutxiagoko seme-alabak, lanalditik kanpoko eguneroko zaintzari begira, egoitza-lurraldearen, adingabeen adinaren eta familia-motaren arabera (ehunekoak). EAE. 2012 .................................................................................................................. 147

5.17. taula. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landuna (milakotan), ohiko lanaldi-motaren eta sexuaren arabera. EAE. 2012 .......................................................................................................................... 148

5.18. taula. Biztanleria landuna, lanaldiaren ezaugarrien eta sexuaren arabera. EAE. 2012 .............................. 149 5.19. taula. Seme-alabekin eguneroko jardueretan emandako denbora, sexuaren arabera. 2012 ...................... 150 5.20. taula. Familiaren, lanaren, aisiaren eta lagunen garrantzia, sexuaren arabera. EAE. 2012 ....................... 151

10

6.1. taula. Emakumeen genero-indarkeriagatiko biktimizazioaren bilakaera, indarkeria-motaren arabera.

EAE. 2002 – 2012 ............................................................................................................................ 154 6.2. taula. Emakumeen genero-indarkeriagatiko biktimizazioaren bilakaera, lurralde historikoaren

arabera. 2002 - 2012 ........................................................................................................................ 155 6.3. taula. Genero-indarkeriako erasotzaileak, adinaren eta lurralde historikoaren arabera. 2012 ................... 155 6.4. taula. Genero-indarkeriagatiko biktimizazioak, adinaren arabera. EAE. 2012 ........................................... 156 6.5. taula. Genero-indarkeriagatiko biktimizazioak, jaioterriaren arabera. EAE. 2012 ...................................... 157 6.6. taula. Emakumeen kontrako indarkeria matxista jasan edo jasaten duten emakumeak, eremuaren

arabera. EAE. 2012 .......................................................................................................................... 158 6.7. taula. Emakumeen kontrako indarkeria matxista jasan edo jasaten duten emakumeak, heziketa-

mailaren, lan-egoeraren eta egoera zibilaren arabera. EAE. 2012 .................................................. 159 6.8. taula. Genero-indarkeriaz hildako emakume-kopuruaren bilakaera. EAE eta Estatua guztira. 2000 -

2012. ................................................................................................................................................ 159 6.9. taula. Genero-indarkeriaz hildako 15 urteko eta gehiagoko emakumeak, milioiko tasan. EAE eta

Estatua guztira. 2012 ....................................................................................................................... 160 6.10. taula. Emakumeen genero-indarkeriagatiko biktimizazioaren bilakaera, kalte-mailaren eta lurralde

historikoaren arabera. 2012 ............................................................................................................. 160 6.11. taula. Emakumeen genero-indarkeriagatiko biktimizazioak, arau-haustearen arabera. EAE. 2012 ............ 161 6.12. taula. Emakumeen kontrako indarkeria matxistaren larritasunari buruzko pertzepzioa, bikotekidea

izatearen arabera. EAE. 2012 .......................................................................................................... 162 6.13. taula. Emakumeen kontrako indarkeria matxistaren bilakaerari buruzko pertzepzioa, sexuaren

arabera. EAE. 2012 .......................................................................................................................... 162 6.14. taula. Gizonek emakumeen kontrako indarkeria matxistarekiko duten sentsibilizazio-mailari buruzko

pertzepzioa, sexuaren eta adinaren arabera. EAE. 2012 ................................................................. 163 6.15. taula. Emakumearen kontrako indarkeria matxistarekin lotutako zenbait mito okerrekin ados edo oso

ados agertzen diren pertsonen proportzioa, sexuaren arabera. EAE. 2012 ..................................... 163 6.16. taula. Emakumearen kontrako indarkeria matxistarekin lotutako zenbait mito okerrekin ados edo oso

ados agertzen diren pertsonen proportzioa, aldagai sozioekonomikoen arabera. EAE. 2012 ......... 164 6.17. taula. Ingurune hurbilean emakumeen kontrako indarkeria matxistaren kasuren bat ezagutzen duten

pertsonak, sexuaren arabera. EAE. 2012 ........................................................................................ 165

11

SARRERA

Euskadiko emakumeen eta gizonen egoerari buruzko zifrak txostena urtero egiten da,

eta euskal gizartearen esparru sozialean, ekonomikoan eta politikoan emakumeen eta

gizonen errealitatea gaur egun zein den jakiteko aukera ematen du. Txosten hau

egiten da Emakumearen Euskal Erakundea sortarazteari buruzko otsailaren 5eko

2/1988 Legeko 4. artikuluan ezarritako legezko xedapenei jarraituz; eta otsailaren

18ko 4/2005 Legean, Emakumeen eta gizonen berdintasunerakoan, jasotakoa betez.

Txostenean agertzen diren datuei esker, emakumeek eta gizonek gizarte-esparru

bakoitzean duten egoerari eta jarrerari (beharrak, egoera, etab.) buruzko ikuspegi

orokorra izan dezakegu, une jakin batean zein denboran zehar.

Txosten honen xede nagusia da Administrazio Publikoek Euskadiko emakumeen eta

gizonen egoerari buruzko zenbait adierazle izatea. Horrela, oraindik gure gizartean

generoen artean zer desberdintasun ezkutu dauden jakingo dute, eta hartara,

informazio egokian oinarrituta, programa publikoak diseinatu eta planifikatu ahal

izango dituzte, desberdintasunak desagerrarazteko Xede nagusi horrez gain,

txostenak badu beste helburu garrantzitsu bat: gizarte-, ekonomia- eta hezkuntza-

eragileak genero-indarkeriarekiko kontzientziatzea.

Bestalde, argi utzi behar da dokumentuaren izenburuan (Euskadiko emakumeen eta

gizonen egoerari buruzko zifrak, 2013) aipatzen den urtea informazioa bildu zen urtea

dela; izan ere, 2013an bildu eta aztertu zen aintzat hartutako arlo bakoitzean eskura

zegoen informaziorik eguneratua. Informazioaren analisia errazte aldera,

dokumentuaren aurreko urteetako egiturari eutsi zaio datuak aurkezterakoan. Sei

atal hauetan antolatu da informazioa: Analisi demografikoa, Baliabide ekonomikoak

eskuratzea eta kontrolatzea, Gizarte-baliabideak eskuratzea eta kontrolatzea, Parte-

hartze soziopolitikoa eta eragina, Erantzunkidetasunean oinarritutako gizarte-

antolamendua eta, azkenik, Emakumeen kontrako indarkeria.

12

Txostena egiteko erabili dugun metodologia bigarren mailako iturri kuantitatiboetan

oinarritzen da, eta haiek guztiek informazio estrapolagarria ematen dute, emakumeek

eta gizonek euskal gizartearen errealitate sozioekonomikoko esparru guztietan duten

egoerari buruzkoa. Batik bat, datuak lortzeko, estatistiketan espezializatutako

erakunde autonomoak, Estatukoak edota Europakoak baliatu dira; esate baterako,

Euskal Estatistika Erakundea (EUSTAT), Estatistikako Institutu Nazionala (EIN) eta

gobernuetako sailek gai jakin batzuei buruz egindako azterketa sakonak.

Orobat, esan behar da txostena deskribatzailea dela; alegia, bildutako datuak aurkeztu

egiten ditu, emakumeen eta gizonen egoeren arrazoiak testuinguruan jarri edo azaldu

gabe. Gainera, ahal izan den heinean, aurreko txostenen adierazleen oinarrizko

sistemari eutsi zaio, nahiz eta adierazle berriak gaineratu diren, arlo bakoitzean zuten

garrantzi bereziagatik.

13

1. ANALISI DEMOGRAFIKOA

1.1. Biztanleriari buruzko datu orokorrak

ANALISI DEMOGRAFIKOA

2012. urteko datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoak 2.193.093 biztanle ditu

guztira. Bizkaia da biztanle gehien dituen lurralde historikoa: 1.158.439 biztanle.

Arabak eta Gipuzkoak 322.557 eta 712.097 biztanle dituzte, hurrenez hurren.

1.1. taula. Lurralde h istorikoen biztanleria, sexuaren arabera. EAE. 2012

GUZTIRA

abs.

EMAKUMEAK GIZONAK

Abs. %h Abs. %h Araba 322.557 161.908 50,2 160.649 49,8 Bizkaia 1.158.439 597.305 51,6 561.134 48,4 Gipuzkoa 712.097 363.442 51,0 348.655 49,0 EAE 2.193.093 1.122.655 51,2 1.070.438 48,8

Iturria: EIN. Udal-errolda.

Euskadin, guztira, 1.122.655 emakume daude, biztanleriaren % 51,2; hau da, gizon

baino pixka bat emakume gehiago daude Euskal Autonomia Erkidegoan, gizonak

biztanle guztien % 48,8 baitira. Hiru lurralde historikoetan, sexuaren araberako

banaketa oso antzekoa da.

1.2. taula. Biztanleriaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1998 - 2012

GUZTIRA

abs.

EMAKUMEAK GIZONAK

Abs. %h Abs. %h 1998 2.098.628 1.071.713 51,1 1.026.915 48,9 1999 2.100.441 1.072.295 51,1 1.028.146 48,9 2000 2.098.596 1.071.945 51,1 1.026.651 48,9 2001 2.101.478 1.073.086 51,1 1.028.392 48,9 2002 2.108.281 1.076.072 51,0 1.032.209 49,0 2003 2.112.204 1.077.878 51,0 1.034.326 49,0 2004 2.115.279 1.079.416 51,0 1.035.863 49,0 2005 2.124.846 1.084.321 51,0 1.040.525 49,0 2006 2.133.684 1.089.835 51,1 1.043.849 48,9 2007 2.141.860 1.095.065 51,1 1.046.795 48,9 2008 2.157.112 1.101.962 51,1 1.055.150 48,9 2009 2.172.175 1.109.763 51,1 1.062.412 48,9 2010 2.178.339 1.113.631 51,1 1.064.708 48,9 2011 2.184.606 1.117.734 51,2 1.066.872 48,8 2012 2.193.093 1.122.655 51,2 1.070.438 48,8


14

Biztanleriak azken 14 urteetan izan duen bilakaera orokorra aztertuz gero, ikusiko

dugu goranzko joera dagoela: urtetik urtera, 3.000 eta 9.000 bitarteko hazkundeak

gertatu dira (2007-2008tik 2008-2009ra bitartean, 15.000 pertsonako hazkundeak

gertatu ziren). 1999tik 2000ra bitartean soilik txikitu zen biztanle-kopurua. Bilakaera

horretan, emakumeen proportzioa gizonena baino apur bat handiagoa izan da beti,

eta urteak joan, urteak etorri, emakumeen pisu demografikoa konstante samarra izan

da.

1.3. taula. Biztanleria, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2012

GUZTIRA

abs.

EMAKUMEAK GIZONAK

Abs. %h Abs. %h Guztira 2.193.093 1.122.655 51,2 1.070.438 48,8

0-4 106.787 52.124 48,8 54.663 51,2

5-9 101.837 49.759 48,9 52.078 51,1

10-14 91.326 44.246 48,4 47.080 51,6

15-19 86.379 41.622 48,2 44.757 51,8

20-24 97.182 47.661 49,0 49.521 51,0

25-29 126.646 62.128 49,1 64.518 50,9

30-34 166.676 81.080 48,6 85.596 51,4

35-39 185.788 90.141 48,5 95.647 51,5

40-44 176.932 86.611 49,0 90.321 51,0

45-49 174.938 87.931 50,3 87.007 49,7

50-54 165.297 84.056 50,9 81.241 49,1

55-59 144.342 73.776 51,1 70.566 48,9

60-64 133.853 68.839 51,4 65.014 48,6

65-69 117.871 62.124 52,7 55.747 47,3

70-74 88.294 48.009 54,4 40.285 45,6

75-79 95.227 54.663 57,4 40.564 42,6

80-84 72.519 44.439 61,3 28.080 38,7

85-89 41.926 28.566 68,1 13.360 31,9

90-94 15.149 11.530 76,1 3.619 23,9

95-99 3.646 2.944 80,7 702 19,3

100 eta gehiago 478 406 84,9 72 15,1


Emakumeen eta gizonen banaketa adin-taldearen arabera aztertzen bada, sexuaren

araberako pisu demografikoa adinaren arabera aldatzen dela ikusiko dugu.

Horrenbestez, 45 urtez beherako biztanleria-taldean, emakumeen proportzioa

txikiagoa da gizonena baino. Aitzitik, adina handitu ahala, emakumeen proportzioa

ere handitzen da; adibidez, 80 urtetik gorako biztanleria-taldean, nabarmen

handiagoa da gizonena baino.

15

1.4. taula. Biztanleria, adin-taldearen, sexuaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2012

ARABA GIPUZKOA BIZKAIA

Guztira abs. E% G% Guztira abs. E% G% Guztira abs. E% G% Guztira 322.557 50,2 49,8 1.158.439 51,6 48,4 712.097 51,0 49,0

0-4 16.822 48,5 51,5 53.510 48,8 51,2 36.455 48,9 51,1

5-9 15.124 48,8 51,2 51.604 48,8 51,2 35.109 48,9 51,1

10-14 13.498 49,4 50,6 46.216 48,3 51,7 31.612 48,2 51,8

15-19 12.872 48,1 51,9 44.374 48,1 51,9 29.133 48,3 51,7

20-24 14.826 48,6 51,4 51.146 49,2 50,8 31.210 49,1 50,9

25-29 20.164 49,0 51,0 67.030 49,2 50,8 39.452 48,9 51,1

30-34 26.481 47,6 52,4 87.789 48,6 51,4 52.406 49,2 50,8

35-39 28.616 47,6 52,4 97.050 49,1 50,9 60.122 48,1 51,9

40-44 26.911 48,2 51,8 93.391 49,4 50,6 56.630 48,6 51,4

45-49 25.709 49,9 50,1 93.455 50,5 49,5 55.774 50,0 50,0

50-54 23.565 50,6 49,4 89.315 51,2 48,8 52.417 50,4 49,6

55-59 20.750 50,6 49,4 77.028 51,5 48,5 46.564 50,7 49,3

60-64 19.141 50,6 49,4 70.373 51,8 48,2 44.339 51,1 48,9

65-69 16.754 50,7 49,3 61.999 53,4 46,6 39.118 52,4 47,6

70-74 11.949 51,8 48,2 47.568 55,3 44,7 28.777 53,9 46,1

75-79 12.277 54,6 45,4 52.754 58,0 42,0 30.196 57,5 42,5

80-84 9.079 59,0 41,0 40.590 61,4 38,6 22.850 61,9 38,1

85-89 5.325 66,5 33,5 23.071 68,3 31,7 13.530 68,5 31,5

90-94 2.110 74,4 25,6 8.012 76,2 23,8 5.027 76,7 23,3

95-99 505 77,2 22,8 1.917 81,4 18,6 1.224 81,1 18,9

100 eta

gehiago 79 79,7 20,3 247 87,0 13,0 152 84,2 15,8


Sexuaren araberako banaketari dagokionez, biztanleriak antzeko joera du hiru

lurralde historikoetan. 45 urtetik beherako biztanleria-taldean, gizonen kopurua

apur bat handiagoa da, baina joera hori adin horretatik aurrera aldatzen da, eta oso

desberdina da 80 urtetik aurrera. Araban, emakumeen eta gizonen kopuruen arteko

aldea zertxobait txikiagoa da Bizkaian eta Gipuzkoan baino, baina aldeak txiki-

txikiak dira.

Emakumeen eta gizonen arteko aldea erakusten duen beste adierazle bat bizi-

itxaropena da. Euskal Autonomia Erkidegoan zein Estatuan, emakumeen bizi-

itxaropena handiagoa da gizonena baino. 2011. urteko datuen arabera, Euskadiko

emakumeen bizi-itxaropena 85,5 urte da, eta gizonena, 79,1 urte; hau da,

emakumeen eta gizonen arteko aldea 6 urte baino pixka bat handiagoa da.

1.5. taula. Bizi-itxaropena (urteak) jaiotzean, sexuaren arabera. EAE. 2011

GUZTIRA EMAKUMEAK GIZONAK G-E aldea Euskadi 82,4 85,5 79,1 -6,4


16

Euskadin erroldatutako hamar pertsonatik zazpi bertan jaiotakoak dira, eta % 20

beste autonomia-erkidego batean jaio da, eta ia % 10, berriz, atzerrian jaio da.

EAEn bizi diren emakumeen eta gizonen jaiolekuari dagokionez, ez dago apenas

alderik.

1.6. taula. EAEn erroldatutako pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren arabera. EAE. 2012

GUZTIRA EMAKUMEAK GIZONAK Abs. %b Abs. %b Abs. %b

Guztira 2.193.093 1.122.655 1.070.438

EAE 1.562.082 71,2 787.911 70,2 774.171 72,3

Beste autonomia-erkidego bat 446.675 20,4 241.916 21,5 204.759 19,1

Estatutik kanpo 184.336 8,4 92.828 8,3 91.508 8,5


Erroldaren estatistika-ustiapenaren arabera, Euskadin erroldatu eta beste

autonomia-erkidego batzuetan jaio diren biztanleetatik, pertsona gehienak Gaztela

eta Leongo autonomia-erkidegokoak dira. Gero, Extremaduran, Galizian eta

Andaluzian jaiotako pertsonak daude. Beste autonomia-erkidego batzuetan jaiotako

pertsonen kasuan, emakumeen proportzioa apur bat handiagoa da; bereziki,

erkidego mugakideen eta hurbilen kasuan (Nafarroa, Kantabria, Errioxa eta

Asturias).

1.7. taula. EAEn erroldatutako pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren arabera. EAE. 2012

GUZTIRA

EMAKUMEAK GIZONAK

Abs. Abs. %h Abs. %h Guztira 2.193.093 1.122.655 51,2 1.070.438 48,8 EAE 1.562.082 787.911 50,4 774.171 49,6 Beste autonomia-erkidego bat 446.675 241.916 54,2 204.759 45,8

Andaluzia 34.601 18.256 52,8 16.345 47,2 Aragoi 6.451 3.495 54,2 2.956 45,8 Asturias 6.911 3.836 55,5 3.075 44,5 Balearrak 690 357 51,7 333 48,3 Kanariak 1.601 837 52,3 764 47,7 Kantabria 22.539 12.886 57,2 9.653 42,8 Gaztela eta Leon 185.547 100.567 54,2 84.980 45,8 Gaztela-Mantxa 12.025 6.228 51,8 5.797 48,2 Katalunia 7.741 4.039 52,2 3.702 47,8 Valentziako Erkidegoa 3.806 2.054 54,0 1.752 46,0 Extremadura 56.474 29.995 53,1 26.479 46,9 Galizia 46.894 24.653 52,6 22.241 47,4 Errioxa 19.639 11.051 56,3 8.588 43,7 Madril 13.266 7.056 53,2 6.210 46,8 Murtzia 1.214 643 53,0 571 47,0 Nafarroa 26.439 15.541 58,8 10.898 41,2 Ceuta 341 171 50,1 170 49,9 Melilla 496 251 50,6 245 49,4

Estatutik kanpo 184.336 92.828 50,4 91.508 49,6 Atzerria 183.772 92.552 50,4 91.220 49,6 Espainiakoak izandako lurraldeak 564 276 48,9 288 51,1


17

Erroldako datuen arabera, 151.894 atzerritar daude Euskadin erroldatuta

(biztanleriaren % 6,9). Kasu horretan, gizonen proportzioa zertxobait handiagoa da

emakumeena baino (hurrenez hurren, % 51,4 eta % 48,6). Hala ere, alde handiak

daude atzerritar biztanleriaren jatorrizko herrialdeari edo eremuari dagokionez.

Afrikako, Asiako eta Ozeaniako herrialdeetatik datozen pertsonen kasuan, gizonen

proportzioa askoz handiagoa da emakumeena baino; hain zuzen, % 65etik gora.

Aitzitik, Amerikatik (Erdialdeko Amerika eta Karibe, Ipar Amerika eta Hego

Amerika) etorritako atzerritar biztanleriaren kasuan, emakumeen proportzioa

nabarmen handiagoa da. Europatik iritsitako atzerritar pertsonei dagokienez, aldea

ikus daiteke Europako Erkidegoko herrialdeen eta Erkidegoan ez dauden

herrialdeen artean; hain zuzen, azken horien kasuan, emakumeen portzentajea


1.8. taula. EAEn erroldatutako atzerritar pertsonak, jatorrizko herrialdearen arabera. 2012

GUZTIR

A EMAKUMEAK GIZONAK

G-E aldea

Abs. Abs. %h Abs. %h Atzerritarrak guztira 151.894 73.746 48,6 78.148 51,4 2,9 Europar Batasuna 43.352 19.664 45,4 23.688 54,6 9,3 Erkidegoan ez dauden Europako herrialdeak 4.416 2.474 56,0 1.942 44,0 -12,0 Afrikako herrialdeak 32.135 10.287 32,0 21.848 68,0 36,0 Erdialdeko Amerika eta Karibe 10.299 7.363 71,5 2.936 28,5 -43,0 Ipar Amerika 1.742 1.015 58,3 727 41,7 -16,5 Hego Amerika 49.574 29.347 59,2 20.227 40,8 -18,4 Asiako herrialdeak 10.246 3.552 34,7 6.694 65,3 30,7 Ozeaniako herrialdeak 130 44 33,8 86 66,2 32,3


EAEn erroldatutako atzerritar gehienak 20 eta 44 urte bitartekoak dira. Sexuaren

araberako banaketari dagokionez, lehenago azaldu da EAEko atzerritar gizonen

proportzioa pixka bat handiago dela. Dena den, emakumeen eta gizonen arteko

alde hori adinaren arabera aldatzen da. 54 urtez beherako taldean, emakumeen

eta gizonen proportzioa orekatu samarra da. Adin horretatik aurrera, emakumeen

proportzioa gero eta handiagoa da, atzerritarrak ez diren biztanleen kasuan

bezalaxe.

18

1.9. taula. EAEko atzerritar biztanleria, adin -taldearen eta sexuaren arabera. 2012

GUZTIRA EMAKUMEAK GIZONAK

Abs. Abs. %h Abs. %h Guztira 151.894 73.746 48,6 78.148 51,4

0-4 9.015 4.368 48,5 4.647 51,5

5-9 6.266 3.080 49,2 3.186 50,8

10-14 7.139 3.487 48,8 3.652 51,2

15-19 8.520 3.754 44,1 4.766 55,9

20-24 13.918 6.949 49,9 6.969 50,1

25-29 22.243 11.394 51,2 10.849 48,8

30-34 25.100 12.040 48,0 13.060 52,0

35-39 20.052 9.060 45,2 10.992 54,8

40-44 14.877 6.813 45,8 8.064 54,2

45-49 9.657 4.694 48,6 4.963 51,4

50-54 6.377 3.240 50,8 3.137 49,2

55-59 3.936 2.104 53,5 1.832 46,5

60-64 2.078 1.187 57,1 891 42,9

65-69 1.104 622 56,3 482 43,7

70-74 691 399 57,7 292 42,3

75-79 459 271 59,0 188 41,0

80-84 266 150 56,4 116 43,6

85-89 119 79 66,4 40 33,6

90-94 57 43 75,4 14 24,6

95-99 18 10 55,6 8 44,4

100 eta gehiago 2 2 100,0 0 0,0


Euskadiko atzerritarrak Estatuko atzerritar biztanle guztien ia % 2,6 dira.

1.10. taula. Atzerritar biztanleria, sexuaren arabera. EAE eta Estatua. 2012


Abs. Abs. %h Abs. %h Estatua guztira 5.736.258 2.760.750 48,1 2.975.508 51,9 Euskadi 151.894 73.746 48,6 78.148 51,4 Iturria: EIN. Udal-errolda.

Biztanleriari buruzko analisiaren atal hau amaitzeko, biztanleriaren migrazio-fluxuei

buruzko informazioa azalduko dugu. EUSTATen Migrazio Mugimenduen

Estatistikaren arabera, 2011. urtean, EAEtik kanpoko (atzerria barne) udalerri batetik

EAEra etorritako migrazioak (immigrazioak) 36.366 izan ziren. Euskadiko udalerrietan

sortutako eta EAEtik kanpora edo atzerrira joandako migrazioak (emigrazioak) 21.380

izan ziren. Migrazio-saldoa positiboa bazen ere –immigrazio gehiago izan ziren

emigrazio baino–, 2011ko emigrazioari buruzko datuak apur bat handiagoak izan

ziren 2009koak baino; alde batetik, atzerritar asko beren jaioterrira itzuli zirelako, eta

beste batetik, gazteak beste merkatu batzuetara joan zirelako lan bila.

19

1.11. taula. Kanpoko migrazio-mugimenduaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1991 - 2011

IMMIGRAZIOAK EMIGRAZIOAK Guztira Emakumeak Gizonak Guztira Emakumeak Gizonak 1991 12.140 6.325 5.815 14.751 7.492 7.258

1993 9.554 4.764 4.790 14.096 7.018 7.078

1995 11.316 5.656 5.660 16.130 7.890 8.240

1997 12.496 6.233 6.263 14.234 6.977 7.257

1999 16.103 8.069 8.034 17.291 8.626 8.665

2001 25.775 12.296 13.479 18.696 9.149 9.547

2003 28.467 13.846 14.621 22.216 10.947 11.269

2005 33.817 16.527 17.290 20.553 9.848 10.705

2007 41.361 19.086 22.275 23.669 11.535 12.134

2009 34.486 16.226 18.260 21.232 10.111 11.121

2011 36.366 17.123 19.243 21.380 10.237 11.143

Iturria: EUSTAT. Migrazio-mugimenduen estatistika.

Biztanleriaren mugimendua sexuaren arabera aztertuta, ikusiko dugu 2011n

immigratutakoen % 52,9 gizonak zirela, eta % 47,1, emakumeak. Emigrazioei

dagokienez, egoera oso antzekoa izan zen: % 47,9 emakumeak izan ziren, eta

% 52,1, gizonak.

EINen atzerrirako emigrazio-fluxuari buruzko datuen arabera, emakume eta gizon

gehienak Europar Batasuneko herrialdeetara joaten dira. Gainerako herrialdeei

dagokienez, alde nabarmenak ikus daitezke sexuaren arabera. Horrenbestez,

emakumeen bigarren xede-herrialdea Hego Amerika da, eta gizonek, berriz, Afrikako

herrialdeak aukeratzen dituzte.

1.12. taula. Atzerrirako emigrazio-fluxua, xede-herrialdearen eta sexuaren arabera. EAE. 2011


Abs. Abs. %h %b Abs. %h %b

Biztanleria guztira 34.734 12.634 36,4 100,0 22.100 63,6 100,0

Europar Batasuna 11.111 4.310 38,8 34,1 6.801 61,2 30,8

Europako gainerako herrialdeak 728 240 33,0 1,9 488 67,0 2,2

Afrika 8.841 1.754 19,8 13,9 7.087 80,2 32,1

Ipar Amerika 553 405 73,2 3,2 148 26,8 0,7

Erdialdeko Amerika eta Karibe 1.296 893 68,9 7,1 403 31,1 1,8

Hego Amerika 8.428 4.204 49,9 33,3 4.224 50,1 19,1

Asia 3.728 798 21,4 6,3 2.931 78,6 13,3

Ozeania 47 29 61,7 0,2 18 38,3 0,1

Iturria: EIN. Egungo biztanleriari buruzko kalkuluak. Kalkulatutako migrazio-fluxuak.

20

Adina kanpoko migrazio-mugimenduan eragin handia duen faktorea da. Ildo horretan,

gazteenak dira gehien emigratzen dutenak; hain zuzen, 25 eta 35 urte bitartekoak.

Adin-tarte horietan, gizon gehiagok emigratzen dute emakumeek baino (% 60 baino

gehiago gizonak dira). Dena den, adina handitu ahala, emakumeen proportzioa ere

handitzen da, eta 65 urtetik aurrera, emigratzen duten emakumeen proportzioa


1.13. taula. Atzerrirako emigrazio-fluxua, adin-taldearen arabera. EAE. 2011


Abs. Abs. %h %b Abs. %h %b

BIZTANLERIA GUZTIRA 34.734 12.634 36,4 100,0 22.100 63,6 100,0

15 urtetik behera 3.182 1.576 49,5 12,5 1.604 50,4 7,3

15-19 1.699 679 40,0 5,4 1.021 60,1 4,6

20-24 3.811 1.442 37,8 11,4 2.368 62,1 10,7

25-29 5.951 2.107 35,4 16,7 3.846 64,6 17,4

30-34 6.498 2.089 32,1 16,5 4.409 67,9 20,0

35-39 4.899 1.469 30,0 11,6 3.429 70,0 15,5

40-44 3.269 1.046 32,0 8,3 2.223 68,0 10,1

45-49 2.136 744 34,8 5,9 1.393 65,2 6,3

50-54 1.397 547 39,2 4,3 850 60,8 3,8

55-59 893 392 43,9 3,1 502 56,2 2,3

60-64 466 226 48,5 1,8 239 51,3 1,1

65 urte eta gehiago 533 316 59,3 2,5 218 40,9 1,0

Iturria: EIN. Egungo biztanleriari buruzko kalkuluak. Kalkulatutako migrazio-fluxuak.

21

1.2. Ezkontzak

Euskadiko sexu desberdineko pertsonen arteko ezkontzen bilakaera aztertuz gero,

ikusiko dugu beheranzko joera dagoela, bai ezkontza-kopuruari dagokionez (urtetik

urtera, gero eta gutxiago dira), bai ezkontza-tasari dagokionez; hain zuzen, 2011n,

3,7 ezkontza egin ziren 1.000 biztanleko, eta 1975ean, 8,4 egin ziren.

1.14. taula. Ezkontza-kopuruaren eta ezkontza-tasaren bilakaera. EAE. 1975-2011

EZKONTZAK (Abs.) TASA (%) 1975 17.336 8.4 1980 12.314 5.8 1985 9.436 4.4 1990 9.729 4.6 1995 9.587 4.6 2000 10.510 5.1 2005 9.575 4.5 2010* 8.377 3.8 2011* 8.081 3,7

Iturria: EUSTAT. EAEko ezkontzen estatistika.

Oharra: (*) Behin-behineko tasak. Homosexualen arteko ezkontzak ez dira zenbatu.

EAEn, ezkontza zibilak dira nagusi, ezkontza guztien % 65 baino gehiago zibilak

baitira. Informazioaren aurretiazko azterketak erakusten du ezkontza zibil gehienak

Gipuzkoan egiten direla, eta Araban, berriz, ezkontza katoliko gehien egiten direla.

1.15. taula. Ezkontzak, ezkontza-lekuaren, egoitzaren eta ezkontzeko eraren arabera, EAE. 2011

GUZTIRA KATOLIKOA ZIBILA

BESTE ERLIJIO BAT

Abs. Abs. %h Abs. %h Abs. %h Ezkontza-lekua 8.593 2.837 33,0 5.739 66,8 17 0,2

EAE 7.760 2.426 31,3 5.318 68,5 16 0,2 Araba 1.077 359 33,3 714 66,3 4 0,4 Bizkaia 4.015 1.277 31,8 2.727 67,9 11 0,3 Gipuzkoa 2.668 790 29,6 1.877 70,4 1 0,0

EAEtik kanpo 833 411 49,3 421 50,5 1 0,1 Egoitza 8.593 2.837 33,0 5.739 66,8 17 0,2

EAE 8.081 2.628 32,5 5.437 67,3 16 0,2 Araba 1.152 403 35,0 746 64,8 3 0,3 Bizkaia 4.196 1.399 33,3 2.788 66,4 9 0,2 Gipuzkoa 2.733 826 30,2 1.903 69,6 4 0,1

EAEtik kanpo 512 209 40,8 302 59,0 1 0,2



22

1980. urtetik aurrera, ezkontzen diren pertsonen batez besteko adina gero eta

handiagoa da; hain zuzen, 2011. urtean, emakumeek 33,4 urte zituzten, batez beste,

eta gizonek, ordea, 35,9 urte. Horrek esan nahi du azken hamarkadetan ezkontzeko

adina ia 10 urtez handitu dela. Aztertutako denboraldiari dagokionez, ezkontzeko

orduan, gizonen eta emakumeen arteko aldea ez da apenas aldatu; izan ere,

emakumeak batez beste 2,4-2,7 urte gazteagoak dira gizonak baino.

1.16. taula. Ezkondutako pertsonen batez besteko adinaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1980 – 2011

EMAKUMEAK GIZONAK G-E aldea 1980 24,6 27,0 2,4 1985 26,2 28,9 2,7 1990 27,4 30,1 2,7 1995 29,1 31,7 2,6 2000 30,2 32,8 2,6 2005 31,5 34,2 2,7 2010 33,1 35,7 2,6 2011 33,4 35,9 2,5

Iturria: EIN. Oinarrizko Adierazle Demografikoak.

Ezkontzen ziren pertsona gehienak, emakumeak zein gizonak, ezkongabeak ziren.

1986. urtetik (urte hartan, datu bereiziak ematen hasi ziren), datu hori konstantea izan

da. Hala ere, aipatzekoa da dibortziatu ondoren ezkondutako pertsonen proportzioak

gora egin duela azken 10 urteetan. Sexuaren arabera aztertuz gero, ez da alderik

ikusten ezkondu aurreko egoera zibilari dagokionez.

1.17. taula. Ezkondutako pertsonen bilakaera, ezkondu aurretiko egoera zibilaren arabera, sexua aintzat hartuz. EAE. 1976 – 2011

EMAKUMEAK GIZONAK

Abs. Ezkong.

(%) Alarg. (%)

Dibortz. (%) Abs. Ezkong.

(%) Alarg. (%)

Dibortz. (%)

1976 14.683 -- -- -- 15.571 -- -- -- 1980 11.411 -- -- -- 11.765 -- -- -- 1986 9.685 97,1 0,8 2,1 9.471 96,0 1,2 2,8 1990 9.989 96,7 0,5 2,8 9.793 95,4 0,9 3,7 1995 9.870 95,4 0,5 4,1 9.694 94,4 1,0 4,6 2000 10.839 94,8 0,5 4,7 10.735 94,1 0,8 5,1 2005 9.784 93,3 0,4 6,3 9.752 93,0 0,7 6,3 2010 8.463 90,5 0,4 9,1 8.474 89,4 0,6 9,9 2011 8.115 89,9 0,4 9,7 8.157 89,4 0,7 9,9



23

2011. urtean, 8.115 emakume ezkondu ziren guztira, eta haietatik, % 90 espainiarrak

ziren. Gizonen kasuan, kopurua zerbait handiagoa izan zen (8.157), baina,

herritartasunari dagokionez, portzentajezko pisu berbera izan zuten. Ezkontzen diren

atzerritar emakumeen eta gizonen arteko aldea gero eta handiagoa izan zen 2010era

arte, aldaketa gutxirekin; hain zuzen ere, urte hartan, 3 portzentaje-puntu baino

gehiagoko aldea zegoen. 2011n, bi sexuen arteko aldeak bere horretan jarraitu

bazuen ere, zirrikitu horren goranzko joera amaitu zela zirudien.

1.18. taula. Ezkondutako pertsonen bilakaera, nazionalitatea eta sexuaren arabera. EAE. 1996 - 2011

EMAKUMEAK GIZONAK G-E

atzerritarra

Guztira (Abs.)

Espainiarra (%)

Atzerritarra (%)

Guztira (Abs.)

Espainiarra (%)

Atzerritarra (%)

1996 9.183 98,5 1,5 8.898 98,5 1,5 0,0 1997 9.816 98,3 1,7 9.665 98,7 1,3 -0,4 1998 10.393 97,7 2,3 10.237 98,6 1,4 -0,9 1999 10.089 97,0 3,0 9.983 98,5 1,5 -1,5 2000 10.839 97,1 2,9 10.735 98,5 1,5 -1,4 2001 10.145 96,7 3,3 10.011 98,0 2,0 -1,3 2002 10.327 95,5 4,5 10.258 97,1 2,9 -1,6 2003 10.395 93,8 6,2 10.347 95,8 4,2 -2,0 2004 10.275 93,1 6,9 10.238 95,6 4,4 -2,5 2005 9.784 93,1 6,9 9.752 95,7 4,3 -2,6 2006 9.355 92,9 7,1 9.371 95,1 4,9 -2,2 2007 9.224 92,5 7,5 9.202 94,1 5,9 -1,6 2008 9.243 91,4 8,6 9.233 94,0 6,0 -2,6 2009 8.614 90,6 9,4 8.638 93,1 6,9 -2,5 2010 8.463 89,9 10,1 8.474 93,0 7,0 -3,1 2011 8.115 89,8 10,2 8.157 92,2 7,8 -2,4



Sexu bereko pertsonen arteko ezkontzei dagokienez, 2006an egin ziren horrelako

ezkontza gehien (seguru asko, ezkontza horiek 2005. urtean legeztatu izanaren

ondorioz). 2007. urtean sexu bereko ezkontza gutxiago egin baziren ere, urte hartatik

aurrerako joera goranzkoa izan da; esaterako, 2011n, 150 ezkontza egin ziren.

24

1.19. taula. EAEko sexu bereko pertsonen arteko ezkontzen bilakaera, lurralde historikoaren Arabera. 2005 – 2011

ARABA BIZKAIA GIPUZKOA EAE-TIK KANPO

GUZTIRA

2005 9 34 26 5 74 2006 13 84 63 9 169 2007 13 43 38 7 101 2008 10 66 37 6 119 2009 12 60 46 10 128 2010 18 68 46 10 142 2011 23 69 44 14 150


Estatistika-eragiketa desberdinek (EUSTAT eta EIN) ezkontzari buruzko datu

desberdinak ematen dituzte; izan ere, EINek bi ezkongaiek egoitza EAEn dutenean

soilik zenbatzen ditu ezkontzak, eta EUSTATek, berriz, ezkongaietako batek egoitza

EAEtik kanpo duenean ere zenbatzen ditu. Hori dela eta, 2011n, EINek emakumeen

arteko 50 ezkontza eta gizonen arteko 75 ezkontza zenbatu zituen.

1.20. taula. Emakumeen arteko ezkontzak, adinaren arabera. EAE. 2011

1. EZKONTIDEA 2. EZKONTIDEA

Guztira 50 50 15 baino gutxiago -- -- 15-19 -- -- 20-24 1 3 25-29 7 4 30-34 12 9 35-39 7 9 40-44 6 8 45-49 11 6 50-54 4 4 55-59 2 5 60 eta gehiago -- 2

Iturria: EIN. Ezkontzen estatistika.

Emakumeen arteko ezkontzetan, ezkongai gehienak 25 eta 44 urte bitartekoak dira.

Gizonen arteko ezkontzek antzeko joera dute, ezkongaiak adin-tarte berdinetakoak

baitira.

25

1.21. taula. Gizonen arteko ezkontzak, adinaren arabera. EAE. 2011

1. EZKONTIDEA 2. EZKONTIDEA

Guztira 75 75

15 baino gutxiago -- -- 15-19 -- -- 20-24 6 3 25-29 12 8 30-34 11 13 35-39 14 10 40-44 15 16 45-49 7 14 50-54 6 5 55-59 1 2 60 eta gehiago 3 4

Iturria: EIN. Ezkontzen estatistika.

Ezkontza-hausturei dagokienez, 2011. urtean, EINek argitaratutako azken datuen

arabera, ezkontza-baliogabetasunari, dibortzioei eta banantzeei buruzko auzien

gaineko 4.348 epai eman ziren EAEn. Ia epai guztiak dibortzio-epaiak izan ziren. Ez

da lurralde historikoen artean alde adierazgarririk hautematen, baina aipatzekoa da

Araban banantzeen portzentajea apur bat handiagoa dela beste bi lurraldeetan baino,

eta dibortzio-proportzioa pixka bat txikiagoa da.

1.22. taula. Baliogabetasun-, dibortzio- eta banantze-epaiak, lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011

Guztira (Abs.) BALIOGAB. (%) BANANTZEAK (%) DIBORTZIOAK (%)

EAE 4.348 0,0 5,4 94,6 Araba 627 0,0 7,3 92,7 Bizkaia 2.286 0,0 5,6 94,4 Gipuzkoa 1.435 0,1 4,2 95,7

Iturria: EIN. Baliogabetasun, banantze eta dibortzioen estatistika.

Dibortzio- eta banantze-demanda gehienak bi ezkontideek aurkezten dituzte, eta

Gipuzkoako Lurralde Historikoetan aurkezten dira demanda horietako gehienak.

Halaber, Gipuzkoan, senarrek aurkezten dute demanden portzentajerik txikiena.

1.23. taula. Dibortzio- eta banantze-epaiak, demanda jartzen duenaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011

GUZTIRA

Abs. EMAKUMEA GIZONA BIAK

Abs. %h Abs. %h Abs. %h EAE 4.346 1.242 28,6 726 16,7 2.378 54,7

Araba 627 168 26,8 135 21,5 324 51,7

Bizkaia 2.285 720 31,5 413 18,1 1.152 50,4

Gipuzkoa 1.434 354 24,7 178 12,4 902 62,9


26

EAEko banantze gehienak alde bien adostasunez egiten dira, batik bat Gipuzkoan.

Araban eta Bizkaian, adostasunik gabeko banantze-kopurua handiagoa da.

1.24. taula. Banantzeak, motaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011

GUZTIRA

Abs.

ALDE BIEN ADOSTASUNEZ

ADOSTASUNIK GABE

Abs. %h Abs. %h EAE 233 166 71,2 67 28,8 Araba 46 31 67,4 15 32,6 Bizkaia 127 84 66,1 43 33,9 Gipuzkoa 60 51 85,0 9 15,0


Dibortzioek banantzeen antzeko joera dute. Ildo horretan, dibortzio-demanden % 70

baino apur bat gehiago adostasunaren bidez aurkezten da; dibortzio-modalitate hori

nagusi da Gipuzkoan.

1.25. taula. Dibortzioak, motaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2011

GUZTIRA Abs.

ALDE BIEN ADOSTASUNEZKO

DIBORTZIOA

ADOSTASUNIK GABEKO DIBORTZIOA

Abs. %h Abs. %h EAE 4.113 2.965 72,1 1.148 38,7 Araba 581 422 72,6 159 37,7 Bizkaia 2.158 1.469 68,1 689 46,9 Gipuzkoa 1.374 1.074 78,2 300 27,9


EAEn ematen diren banantze- eta dibortzio-epaien kasu gehien-gehienetan,

ezkontzak 5 urtetik gorako iraupena izan du. 20 urtez edo gehiagoz ezkonduta egon

diren bikoteen arteko hausturak oso proportzio handia dute.

1.26. taula. Banantzeak eta dibortzioak, ezkontzaren iraupenaren arabera. EAE. 2011

BANANTZEAK DIBORTZIOAK GUZTIRA Abs. %b Abs. %b Abs. %b

GUZTIRA 233 4.113 4.346

Urte bat baino gutxiago 1 0,4 28 0,7 29 0,7

1-2 urte 9 3,9 283 6,9 292 6,7

3-5 urte 21 9,0 599 14,6 620 14,3

6-10 urte 41 17,6 846 20,6 887 20,4

11-15 urte 35 15,0 709 17,2 744 17,1

16-19 urte 34 14,6 382 9,3 416 9,6

20 urte eta gehiago 92 39,5 1.266 30,8 1.358 31,2


27

Banantze- eta dibortzio-epai gehienetan, aitak ordaindu behar du ezkontzan jaiotako

seme-alaben mantenu-pentsioa; oso epai-portzentaje txikian, bi ezkontideei edo

amari soilik dagokie mantenu-pentsioa ordaintzea.

1.27. taula. Banantzeak eta dibortzioak, mantenu-pentsioa ordaintzen duen ezkontidearen arabera, lurralde historikoa aintzat hartuz. EAE. 2011

GUZTIRA

Abs. AMAK AITAK BIAK EZ DAGOKIO*

Abs. %h Abs. %h Abs. %h Abs. %h Banantzeak

EAE 233 4 1,7 112 48,1 18 7,7 99 42,5

Araba 46 2 4,3 20 43,5 4 8,7 20 43,5

Bizkaia 127 2 1,6 64 50,4 8 6,3 53 41,7

Gipuzkoa 60 0 0,0 28 46,7 6 10,0 26 43,3

Dibortzioak EAE 4.113 128 3,1 1.959 47,6 215 5,2 1811 44,0

Araba 581 30 5,2 271 46,6 33 5,7 247 42,5

Bizkaia 2.158 52 2,4 1.040 48,2 80 3,7 986 45,7

Gipuzkoa 1.374 46 3,3 648 47,2 102 7,4 578 42,1


*Oharra: Ez da egokia/Ez dago jasota

Euskal Autonomia Erkidegoko Fiskaltzaren datuen arabera, 2012. urtean, seme-

alabei edota ezkontide ohiari mantenu-pentsioa ez ordaintzeagatik, 757 prozedurari

eman zitzaien hasiera; beraz, horri dagozkio familia-harremanen kontrako delituen

erdiak baino gehiago. Haietatik guzietatik, 359 Bizkaian egin ziren, 288 Gipuzkoan eta

110 Araban. Fiskaltzak argitaratutako memoriaren arabera, krisi ekonomikoaren

ondorio den pobretzeak ez-ordaintze horiek gehitzea eragin du.

1.28. taula. Familia-harremanen kontrako delituak eta mantenu-pentsioen ez-ordaintzeak. EAE. 2012

GUZTIRA ARABA BIZKAIA GIPUZKOA

Familia-harremanen kontrakoak 1.371 159 610 602 Mantenu-pentsioen ez-ordaintzea 757 110 359 288 Prozedura guztien gaineko portzentajea 55,2 69,2 58,8 47,8

Mantenu-pentsioak ez ordaintzeagatiko akusazio-idazkiak: 156

Emandako epaiak: 68

Kondena-epaien portzentajea: % 75 Iturria: Euskal Autonomia Erkidegoko Fiskaltza. 2013ko memoria (2012. ekitaldia).

28

1.3. Jaiotzak

2012an, Euskadiko jaiotza-tasa gordina1 9,3 izan zen. Aurreko urteetakoa baino

txikiagoa da, eta uste da tasa beheranzko joera horrek bere horretan jarraituko duela,

2020rako proiekzioan ikus daitekeenez. Hiru lurralde historikoen egoerari

erreparatuta, ikus daiteke, nahiz eta alde nabarmenik egon ez, tasa hori apur bat

handiagoa dela Gipuzkoan (9,8).

Bada jaiotza-tasaren bilakaerari buruzko ikuspegia ematen duen beste adierazle bat:

balizko emakume batek bere bizitza ugalkorrean izan ditzakeen seme-alaben

kopurua, alegia, Ugalkortasun Indize Sintetikoa (UIS). 2012an indize horrek 1,33

izango zela ezarri zen; hau da, 2007tik aurrera, joera positiboa izan du. Gainera,

etorkizunean ere hazkunderako joerari eutsiko diola aurreikusten da; izan ere, 2020.

urtean, 1,42 izango da.

Amek erditzean batez beste duten adina beste adierazle bat da, jaiotza-tasak zer

bilakaera duen jakiteko. EUSTATen biztanleriaren proiekzio-datuen arabera, 2012.

urtean, amen batez besteko adina 32,23 urte izango zen, eta 2020rako proiekzioen

arabera, adin horrek iraunkor jarraituko du.

1.29. taula. Espero diren jaiotza- eta ugalkortasun-adierazleak, lurralde historikoaren eta

urtearen arabera. EAE. 2007-2020 EAE ARABA BIZKAIA GIPUZKOA

Jaiot. TG UIS Adina batez beste

Jaiot. TG Jaiot. TG Jaiot. TG

2007 20,6 9,6 1,25 32,19 3,0 9,68 10,4 9,07 7,2 10,36 2008 20,9 9,6 1,27 32,20 3,1 9,73 10,6 9,15 7,2 10,36 2009 21,0 9,6 1,28 32,21 3,1 9,72 10,7 9,18 7,2 10,29 2010 21,0 9,6 1,30 32,22 3,1 9,67 10,7 9,17 7,1 10,17 2011 20,9 9,5 1,32 32,22 3,1 9,58 10,7 9,11 7,0 9,99 2012 20,6 9,3 1,33 32,23 3,1 9,45 10,6 9,02 6,9 9,78 2013 20,3 9,2 1,34 32,24 3,1 9,29 10,5 8,90 6,7 9,54 2014 19,9 9,0 1,36 32,24 3,0 9,11 10,3 8,75 6,6 9,28 2015 19,5 8,8 1,37 32,25 3,0 8,92 10,1 8,58 6,4 9,01 2016 19,1 8,6 1,38 32,25 2,9 8,73 9,9 8,41 6,2 8,76 2017 18,7 8,4 1,39 32,26 2,9 8,54 9,7 8,23 6,0 8,51 2018 18,3 8,2 1,40 32,26 2,8 8,36 9,5 8,07 5,9 8,29 2019 17,9 8,0 1,41 32,27 2,8 8,20 9,4 7,92 5,7 8,09 2020 17,6 7,9 1,42 32,27 2,8 8,05 9,2 7,78 5,6 7,93 Iturria: EUSTAT. Biztanleriaren proiekzioak. Oharra: Jaiot. (Jaiotzak); UIS (Ugalkortasun Indize Sintetikoa); TG (Jaiotza Tasa Gordina).

1 Urte jakin bateko jaiotza-kopuruaren eta batez besteko biztanle-kopuruaren arteko erlazioa da.

29

Biztanleriaren Mugimendu Naturalaren estatistika operatiboak –EAEn bizi diren amen

jaiotzen bilakaera adin-taldearen arabera aztertzen duenak– ezartzen du 1990. urteaz

geroztik 30 eta 34 urte bitarteko amen kopurua gero eta handiagoa dela. Ildo

horretan, 2011. urtean, adin-tarte horretako 10 emakumetik 4k seme-alaba izan

zuten, 1975ean gertatutakoaren aldera; izan ere, 1975ean, 10 emakumetik 2k izan

zuten seme-alaba adin-tarte horretan. Orobat, aipatzekoa da 35 eta 39 urte bitarteko

adin-tartean ama izan ziren emakumeen ehunekoak gora egin zuela; hain zuzen, ama

guztien % 32,1 izan ziren. 2011n seme-alaba izan zuten ama guztien ia hiru

laurdenak 30 eta 39 urte bitartekoak ziren.

1.30. taula. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amare n adinaren arabera. 1975 – 2011

1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2011 GUZTIRA (Absolutuak) 39.646 28.812 20.970 16.456 15.345 17.316 19.698 21.170 21.155

50 urte 7 4 3 - - 3 - 7 8

% bertikalak 50 urte 0,02 0,01 0,01 0,00 0,00 0,02 0,00 0,02 0,0

Iturria: EIN. Biztanleriaren Mugimendu Naturala.

Euskadin ama izateko batez besteko adina aztertzen badugu, ikusiko dugu 1975.

urteaz geroztik adin hori ia 4 urte handitu dela. Estatuan, Euskal Autonomia

Erkidegoak du ama izateko batez besteko adinik handiena (32,5 urte).

1.31. taula. Amatasunaren batez besteko adinaren bilakaera, EAEn eta Estatuan. 1975 - 2011

1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2011 Estatua guztira 28,8 28,2 28,5 28,9 30,0 30,7 30,9 31,2 31,5 Euskadi 28,8 28,5 29,0 29,7 31,1 32,1 32,4 32,4 32,5

Iturria: EIN. Oinarrizko Adierazle Demografikoak.

30

Euskadin bizi ziren ama gehienak ezkonduta zeuden erditzean. Dena den, gero eta

handiagoa da ezkondu gabe dauden amen portzentajea. Izan ere, 2011ko jaiotzen

% 34,3tan, ama ez zegoen ezkonduta. Desberdintasun handia dago 1975eko

datuarekin alderatuta; hain zuzen, urte hartan, portzentajea jaiotza guztien % 1,4koa

izan zen. Lurralde historikoen artean, ez dago alde aipagarririk.

1.32. taula. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amaren egoera zibilaren eta lurralde

historikoaren arabera. 1975 – 2011

GUZTIRA

(Abs.) EZKONDUTA

(Abs.) EZKONDU GABE*

(Abs.) EZKONDU GABE (%)

EAE 1975 39.646 39.085 561 1,4 1980 28.812 27.916 896 3,1 1985 20.970 19.549 1.421 6,8 1990 16.456 15.176 1.280 7,8 1995 15.345 13.806 1.539 10,0 2000 17.316 14.679 2.637 15,2 2005 19.698 15.126 4.572 23,2 2010 21.170 14.230 6.940 32,8 2011 21.155 13.894 7.261 34,3

ARABA 1975 4.833 4.794 39 0,8 1980 3.917 3.836 81 2,1 1985 3.008 2.691 317 10,5 1990 2.324 2.161 163 7,0 1995 2.083 1.859 224 10,8 2000 2.486 2.118 368 14,8 2005 2.791 2.121 670 24,0 2010 3.348 2.253 1.095 32,7 2011 3.427 2.258 1.169 34,1

BIZKAIA 1975 22.075 21.756 319 1,4 1980 16.569 16.008 561 3,4 1985 11.582 10.914 668 5,8 1990 8.760 8.103 657 7,5 1995 7.887 7.114 773 9,8 2000 8.819 7.497 1.322 15,0 2005 10.121 7.796 2.325 23,0 2010 10.601 7.076 3.525 33,3 2011 10.680 6.901 3.779 35,4

GIPUZKOA 1975 12.738 12.535 203 1,6 1980 8.326 8.072 254 3,1 1985 6.380 5.944 436 6,8 1990 5.372 4.912 460 8,6 1995 5.375 4.833 542 10,1 2000 6.011 5.064 947 15,8 2005 6.786 5.209 1.577 23,2 2010 7.221 4.901 2.320 32,1 2011 7.048 4.735 2.313 32,8

Iturria: EIN. Biztanleriaren Mugimendu Naturala. *Oharra: ezkongabea, alarguna edo dibortziatua.

31

EAEn bizi diren amen nazionalitateari erreparatuz gero, atzerritar nazionalitateko

amen kopurua gero eta handiagoa dela hautemango da; 1996an, % 1,9 izan ziren,

eta 2009. urtean, berriz, % 15. Hala ere, 2008ra arte hazkunde handia gertatu bazen

ere, badirudi azken urteetan joera hori moteldu egin dela.

1.33. taula. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amaren nazionalitatearen arabera. 1996 – 2012

Guztira (Abs.) Espainiarra

(Abs.) Atzerritarra (Abs.) Atzerritarra (%)

1996 15.831 15.526 305 1,9 1997 16.325 15.993 332 2,0 1998 16.113 15.777 336 2,1 1999 16.787 16.379 408 2,4 2000 17.316 16.820 496 2,9 2001 17.647 17.028 619 3,5 2002 18.133 17.286 847 4,7 2003 19.267 18.182 1.085 5,6 2004 19.594 18.296 1.298 6,6 2005 19.715 18.184 1.531 7,8 2006 20.043 18.209 1.834 9,2 2007 20.596 17.998 2.598 12,6 2008 21.315 18.275 3.040 14,3 2009 20.928 17.733 3.195 15,3 2010 21.159 17.803 3.356 15,9 2011 21.180 17.751 3.429 16,2 2012 20.533 17.051 3.482 17,0

Iturria: EUSTAT. EAEko jaiotzen estatistika.

Jaiotzei buruzko atal hau amaitzeko, Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun

Ministerioak familia ugariei emandako titulu-kopuruei buruz argitaratutako azken

datua aztertuko dugu. Iturri horren arabera, 2012an, Estatu osoan, 532.928 familiak

zuten familia ugariaren titulua, ofizialki, eta 55.187 titulu berri eman ziren. Euskadin,

2012. urtean, 21.358 titulu zeuden indarrean (Estatuko familia ugarien % 4, eta

EAEko familia guztien ehuneko pixka bat txikiagoa). Familia ugariaren titulu gehien

dituzten autonomia-erkidegoak honako hauek dira: Andaluzia (familia ugari guztien

% 19,3), Katalunia (% 18,1) eta Madrilgo erkidegoa (% 16,4).

32

1.34. taula. Familia ugariei emandako tituluak, autonomia-erkidegoaren eta titulu-motaren arabera. 2012

Indarreko tituluak

(Abs.) Titulu berriak

(Abs.) Titulu berrituak

(Abs.) GUZTIRA 532.928 55.187 139.597 Andaluzia 102.548 12.825 26.419 Aragoi 14.150 1.601 3.217 Asturias * 580 2.131 Balearrak 15.220 1.209 2.277 Kanariak 9.574 1.909 6.806 Kantabria 5.182 538 1.424 Gaztela eta Leon 23.657 2.655 9.073 Gaztela-Mantxa 31.393 2.920 11.261 Katalunia 96.370 8.953 22.777 Valentziako Erkidegoa 52.755 3.381 7.471 Euskadi 21.385 2.302 4.562 Extremadura 14.530 1.194 6.009 Galizia 19.489 1.903 6.113 Errioxa 4.295 404 1.075 Madril 87.599 7.109 13.957 Murtzia 21.473 4.162 9.224 Nafarroa 9.786 960 2.959 Ceuta 2.628 230 712 Melilla 894 352 2.130

Iturria: Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioa. Familia ugariaren tituluen estatistika.

Oharra (*): Ez dago daturik.

33

1.4. Heriotzak

2011. urtean, 19.832 pertsona hil ziren Euskadin. Pixka bat emakume gutxiago hil

ziren gizonak baino, batez ere, Araban.

1.35. taula. Heriotzak, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2011

Guztira

abs. EMAKUMEAK GIZONAK

Abs. % Abs. % EAE 19.832 9.536 48,1 10.296 51,9

Araba 2.519 1.142 45,3 1.377 54,7

Bizkaia 11.012 5.340 48,5 5.672 51,5

Gipuzkoa 6.301 3.054 48,5 3.247 51,5

Iturria: EUSTAT. EAEko heriotzen estatistika.

Hala ere, heriotzei dagokienez, adin-taldeak aztertzean aurkituko ditugu emakumeen

eta gizonen arteko alde nagusiak. Emakumeen heriotza-kopurua gizonena baino

handiagoa da 81 urtetik aurrera. Gainerako adin-tarteetan, berriz, gizonen heriotza-

kopurua handiagoa da emakumeena baino.

1.36. taula. Heriotzak, adin-taldearen, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2011

ARABA BIZKAIA GIPUZKOA Abs. E% G% Abs. E% G% Abs. E% G%

GUZTIRA 2.519 45,3 54,7 11.013 48,5 51,5 6.300 48,5 51,5

Urte batetik behera 10 70,0 30,0 34 73,5 26,5 14 71,4 28,6

1-10 5 40,0 60,0 13 30,8 69,2 8 0,0 100,0

11-20 4 75,0 25,0 16 25,0 75,0 9 33,3 66,6

21-30 9 33,3 66,7 42 23,8 76,2 26 23,1 76,9

31-40 25 24,0 76,0 118 44,1 55,9 62 25,8 74,2

41-50 88 35,2 64,8 351 38,7 61,3 193 38,9 61,1

51-60 178 30,3 69,7 767 31,2 6

3. ZIFRAK 2013 - Emakunde · 2015. 3. 23. · Afiliazioa eta afiliazio-tasa, autonomia-erkidegoaren...

Documents

Transcript of 3. ZIFRAK 2013 - Emakunde · 2015. 3. 23. · Afiliazioa eta afiliazio-tasa, autonomia-erkidegoaren...