213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega...

29
k u 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8a

Transcript of 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega...

Page 1: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

ku213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8a

Page 2: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[publizitatea]UK URIBE KOSTAKO ALDIZKARIAARGITARATZAILEA: Boluntzarreta Elkartea

HELBIDEA: Martikoena 16, 2. solairua 48992 GETXO e-mail: [email protected] / Posta Kutxa 171 / Tf. 944 911 337

ZUZENDARIA: Irantzu Sagarminaga

ERREDAKZIOA: Zuberoa Iturburu, Julen Nafarrate,Nere Gijarrubia, Irantzu Sagarminaga

FOTOGRAFIA: Asier Mentxaka

TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega

KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, Fredi Paia,Armando Llamosas, David Crestelo Kres, Algortako Bertso Eskolaeta Bizarra Lepoan Euskara Elkartea

MARRAZKILARIA: Dogan Gozel

PUBLIZITATEA eta SUSTAPENA: Erika Martinez (944 911 337)

FILMAZIOA: Laster Grafika S.L / INPRIMATEGIA: GESTINGRAF

LEGE GORDAILUA: BI-1878-00

ISSN: 1576-6799

© Boluntzarreta

Aldizkari hau Euskal Herrikoherri aldizkari eta euskara elkarteenTopaguneko partaidea da

Non zer

54 Miren Gojenola

30 Iratxe Azkue

11 Heliodoro Elorrieta

4. PLAZA.

5. IRUDIA. Graffitia Galeako Fortean.

6. FACEGUK. Aldundiak diru-laguntza handia emoten dio Athletic-i?

7. LEHEN ETA ORAIN. Berango.

8. TALAIA. Beste begirada bat eskualdeari.

11. ERRETRATUA. Heliodoro Elorrieta.

12. HERRIZ HERRI. Getxo 12. Leioa 16. Erandio 18. Sopela 20.

Berango 22. Gainerako herriak 23.

25. AGENDA.

SAKONEAN

26. ALBUMA. Biribilguneak.

28. ARGAZKIA. Villabotas baserria.

30. BERBETAN. Iratxe Azkue (LAB).

34. FOTOGRAFIA. Takolos Elkartea.

40. SAKONEAN. Eulalia Abaitua, argazkilaria.

KULTURA ETA AISIA

42. ZINEMA. Gazta zati bat dokumentala.

43. MUSIKA. Johnny Cash-i omenezko diskoaren aurkezpen jaia.

44. LIBURUAK. ArgIHIzkiak lehiaketa.

45. KIROLAK. Victor Bilbao, Plentziako Pelotazale Lagunartekoa.

46. ELKARRIZKETA. Lourdes Herrasti, Aranzadi Zientzia Elkartea.

AMAITZEKO

49. PINTXOTAN. Pizza-pintxoa.

50. HOROSKOPOA.

51. KOMIKIA. Dogan Gozel.

52. DENBORAPASA ETA LEHIAKETA.

53. FLASH BACK. Udondotarrak Gobelan, 1969-11-15.

54. AITORMENAK. Miren Gojenola.

Azala: Takolos Elkartea

UK3

BerbetanEskumaldea esparruko LABekoarduraduna da Erandion jaio etaLemoizen bizi den sindikalista.

ERAKUNDE LAGUNTZAILEAK

www.ukaldizkaria.biz

Erandioko Udala

Plentziako Udala

Aldizkari honekEusko JaurlaritzarenKultura Sailaren

dirulaguntza jaso du

Urdulizko Udala

TRATU TXARRENBIKTIMAK ARTATZEKOEUSKO JAURLARITZARENTELEFONO ZENBAKIA: 900 940 111

UK Uribe Kostako Aldizkaria 171 posta kutxa. 48991 Getxo [email protected] tf. 94 491 13 37

HARPIDETZA > bete azpiko fitxa eta guri bidaliIzena.......................................... Deiturak..........................................................................

Kalea/zenb..................................................................... Herria.................................

e-mail.....................................................................................

Telefonoa..................................... Mugikorra........................................

Urtero o 20 euro o 30 euro o 50 euroo beste kopuru bat ............ euro

Kontu zenbakia (20 digito)

oooo oooo oo oooooooooo

aldizkariaetxean jaso gura baduzu

Page 3: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[plaza]

Kamiseta jantzi dut!

gu geu

Lehenengo, Plazako gure txoko honetan bi hilean behin hainbeste gozatu ditugun eta gure zen -bait jakinmin ase duten artikulu-sortzaile David Crestelo Kres-i, bihotzez, eskerrik beroenak emoneta “laster arte” esan gura genioke; berandu baino goiz espero dugulako, barriro ere, besteak beste,Pla sen tia Butroe Museoko arduradunaren berbak eta (h)istorio/a interesgarriak orrialde ho netanirakurtzeko aukera izatea. Bueltara arte, Kres! Bitartean, eutsi goiari!

Gero, geuk ere eutsi beharko diogu, hobeto esanda, eusten jarraitu beharko dugu... Ha ma -bostero-hamabostero UK egiten jarraitzen dugulako, hamabostero-hamabostero UK etxe, kiosko,taberna eta gune publikoetan dagoelako; ostera, horretarako, UK argitaratzeko beharrezkoakditugun baliabide ekonomikoak ez ditugu “jasobehardirenero” jasotzen, epeak luzatzen doaz etaeusten gaituen soka hainbeste tenkatzearren ez ete da... Eztenkaden gor din keriari aurre egin guran,sastadak saihestuz, eta erabaki latzenak gaurko baino biharko utzi guran... Gura baino gehiagotangeure nahigabeen eta bihozminen bokale bihurtu den txoko honetatik, halere: hurrengora arte!

UK-ko lan-taldea

Gero ez dadin bego izan...

IritziaHainbatetan parte hartu du Fakun Aznarez argertinar-euskaldunak orrialdeotan, eta daborduko UK-ko kolaboratzaileestimatutzat dugu. Oraingoan, Argentinan oraintsu egindako YPF-ren nazionalizazioa dela-eta galdezka joan, eta horra:

Aitortu behar dut ez dudala inoiz erosi (eztajantzi ere) futbol-kamisetarik; nahiz eta fut bo -la gustuko dudan, kolore li lu ragarrien atzean,enpresa pribatu edo he rri zapaltzaileen in te -resak irudikatzen ditudalako betidanik. Ho -rre gatik nahiago izan ditut musika talde, irratilibre edo internazio na lismoarekin zeri kusiadu ten le madun kamisetak, gizar tea ren au rre -an etengabe al darri kapena zabaltzeko aukeraematen dutelako. Futbola, herriarentzako droga dela uste

dut, eta jakina da droga guztiek, ba koitzakbere neurrian, gorakadak eta beherakadakeragiten dituztela. Sentimendu kontrajarriakditut "kirol" honen inguruan. Argentinakodiktaduran militarren torturak, desagertzeaketa sarraskiak 1978ko Mun du ko Koparengaraipenak gizartearen aurrean nola estaltzenzituen gertutik ikusi nuelako.Baina bizitzak sorpresak ematen dizkigu,

eta Olentzerok ezustean harrapatu nindueniaz, Argentinako futbol selekzioko ka misetaekarri zidanean. Hasie ran, lau urtean behin,Munduko Kopak irauten du en egunotan,jantziko nuela pentsatu nu en, baina okernenbilen, egun burujabetasun-ikur bihurtubaita, Argen tinako presidente den CristinaFernandez de Kirchnerrek, Ya cimientosPetroliferos Fiscales (YPF) enpresan inter-bentzioa burutu eta nazionalizatzeko planairagarri zuenetik. Hautsak harrotu zituen albisteak itsasoa-

ren alde honetan, eta Espainiako komunika-bide guztien ahotan egon da kontua. Ma -drilgo gobernu-bozeramaileen ahotan hitzgakoak gertatutakoa definitzeko hauek:"lapurreta", "sakeo", "injustizia", "expolio". Nork eta hartz mozkorti eta elefante in -

guratuen ehiztariaren erresumak esan be har.Genozidio eta lapurreta egin eta 519 urte etagero entzun beharrekoak. Baina horiek ezdituzte kontuan hartzen Espainia ren komu-nikabideetan, zeren orain dino badirudi esker-tu beharko diegula gu "aurkitzea".Amaitzeko, hango lagun batek kontatu-

takoa: Irrati-kazetaria da bera eta joan denastean Argentinako Parlamentuan egokituzitzaion lan egitea. Bertan orduak emanzituen Estatu espainoleko komunikabideenkorrespontsalekin, eta azken hauek helburuzuzena zutela argi geratu zen lehenengomo mentuan: YPF-ren nazionalizatzearenkontrako iritzia bildu behar zutela. Eskuhu tsik geratu ziren, ez kalean, ezta kazeta-rien artean ere kontrako iritzirik ez baitzu-

ten jaso. Baina laguna haratago joan zen etaauziaren inguruan berak zer pentsatzen zu -en galdetuta kan poko kazetariari tinkoeran tzun zion: “Erantzungo dizut, bainalehenago Rajoy-ren gobernuak hartu dituenneurri ekonomikoak zer iruditzen zaizkizunesaten badidazu”.Kalera noa, kamiseta soinean. m

Fakun Aznarez(Kazetaria)

4UK

[irudia]

UK5

Artelanak... / Benetako artelanak dira margoketa eta graffiti asko. Gure herrietako mila pareta eta txoko edertzendute, mural modukoak, kolorez betetakoak, e.a. Enkarguz eginak batzuk, isilpean eta baimen barik besteak. Baina, egia esan,denak ez dira izaten horren politak eta ederrak. Batzuen aburuz, egokiak dira, paretak apaintzeko aukera polita; beste batzueniritziz, zikinkeria hutsa... nork daki! Hona hemen topatu dugun azken graffitia, Galeako Fortean. m / Argazkia: Asier Mentxaka

GALEA, 2012KO APIRILA

Page 4: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

UK7

Iraganez doa denbora* beti / BERANGO* Denbora: gauzak gertatzen eta izakiak aldatzen diren bitarte mugagabea.

[lehen]

[orain]

IMANOL RODRIGUEZ “MASTIGANE”-K UTZITAKO ARGAZK

IAASIER MEN

TXAKA

6UK

[faceGUK] Auzokideen iritzia jakin gura duzu?Herrietan pil-pilean dauden gaiak, galderaumoretsuak, eztabaida sor dezaketenak...

Idatzi galdera gure facebook-eneta zeure partez luzatuko dugu!

Zer deritzozu Aldundiak diru-laguntzahandia emotea Athletic futbol taldeari?

Oso txarto deritzot hainbeste gas -ta tzea horretan. Euren lanak ez du e -ma ten hainbesterako, lauri ematen diodi rua. Beste beharretan banatuko nu -ke: eman diezadatela niri, 18 hilabeteda roat langabezian. Eta zelai barria or -daindu behar! Zergatik ez dituzte ba na -tzen irabaziak, baldin eta badituzte...

Santi Valle Brao

Ez dut kirol hori gustuko, ardiakbezalakoak gara futbolagaz. Diru askobideratzen da futbolera eta ez daukazentzurik krisi garai honetan. Denekjanzten dute Athletic-en kamiseta Pe -tronor multinazionalaren propaganda-gaz. Independentziaren alde eta geroPetronor? Ez deritzot ondo.

Olatz Fontan

Oso txarto. Beste gauza asko da go,eta oso interesgarriak. Beharra ere ba -dago bestelako alorretan gure buruaforma tzeko. Kirolei ez nieke emangoho rrenbeste garrantzia; kirolak pertsonamoduan heztea ere landu beharko luke,bestela, inora ez daraman lehia da.

Julia Gonzalez Lopez

Ez nekien ezer horri buruz, bainaberez, txarto iruditu behar. Hezkun tza -tik ere aurrekontua murrizten badabil -tza, ez zait iruditzen ondo kirol horriematea. Daborduko, gure poltsikotikate ratzen den diru mordoa mugi tzen duhark, beraz, ez dut uste beharrezkoadenik gure horrenbeste diru ematea.

Gemma Martinez

Txarto deritzot, sekulako murrizke-tak egingo dituztenean osasun eta hez-kuntzan. Ez nator bat “erlijio” kutsuare-kin. Pozik nago irabaztearekin, bainanazionalismo kutsuagatik. Zergatik ezErtzaintzari eman, bere burua hobetoprestatu eta, adibidez, ez kargatzekokargatu behar ez duenean?

Lucia Gisasola

Athletic, klub pribatua izanda, ku -de a ketak euren kabuz izan beharko lu -ke, ez nator bat neurri horiekaz, izanere, Aldundiak denon zergetatik har -tzen du dirua. Nire zergetatik sortzenbadira laguntza mota hauek, nire esku-bidea ere bada erabakitzea nora doannire dirua.

Fernandez

> langabetua > ikaslea > Tai-txi irakaslea

> ikaslea > irakaslea > ikaslea

Algorta Algorta Plentzia

Sopela Algorta Leioa

6UK

Page 5: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[talaia]

uribitakora >

Testua: Inazio Vidal / Argazkia: Asier Mentxaka* Doinua: Arratsaldeon lehendabizitik

Berango, 2012ko martxoa

Uribitakoran parte hartu gura duzu? Bidal egiguzu atal honetan agertzea gura zenukeen argazkia eta bertan ikusiko duzu, bertso eta guzti: [email protected]

Aurten negua euri (e)ta hotzezpasa da besteak beste,horrelako(e)tan bufandak ereipintzen hasi gintezke;baina argazkian dauden zuhaitzakezberdin ikus daitezke:hauek biluzik egoten dira udaberriaren eske.

Eguraldiak eman ohi dituhorrenbeste gira-bira,eta neguak beti galtzen dukolorearen distira...baina jadanik udaberriakoloretsu iritsi da;eta zuhaitzak aldi bereanhosto berdez janzten dira.

Beraz zuhaitzak udaberrianegoten dira hobeto:egun eta gau haien hostoenkolorearen menpeko.Baina halere udaberriaamaitu ohi da tarteko,eta heldu da eguna berrizhosto denak erortzeko.

8UK

Ekainaren 2an izango da finala

Bizkaiko Bertsolari Txapelketara be -gira, hasi dira daborduko mikrofonoakbe rotzen. Lehenengo eta behin, eskualdemailako kanporaketak egingo dira, etauribekostarrek badituzte hitzorduak:maiatzaren 11n, Itzubaltzeta gaztetxean20:30ean egingo den bertso-afarian PeioArondo, Arrate Illaro, Itxaso Paia, Danielde Miguel, Arkaitz Gomez eta Josu Lan -de ta lehiatuko dira; maiatzaren 18an Ba -

rri kako Nagusien Etxean, 20:30ean pres -tatuko duten bertso-afa ri an Imanol Uria,Aitzol de Kastro, Iñigo Kor tazar, PelloEtxebarria, Gabi Basañez eta Ekaitz La -rrazabal “Katxo” arituko di ra. Kanpo ra -ke ta bi horietatik lehenengo postuetanlo tzen direnek ekainaren 2an, 17:30eanAlgortako Villamonte Kultur Etxeanegingo den finalean jardungo dute. m

Info+: [email protected]

bertsolaritza > eskualdeko kanporaketak

Azken aldian legez, Mendizabalan egingo da

“Euskal Herriak euskal unibertsitatea”da aurtengo Arabatakadaren goiburua.Jaial dia hilaren 11n egingo da GasteizkoMen dizabalan. Beste unibertsitate eredubaten aldeko jaia antolatzen dutenekdiotenez, “Unibertsitateak he rri tarren eus -kalduntzeari erantzuteko, jus ti zia sozialalortzeko, ingurumenare ki ko be giruneaizan go duen lurralde an to la ke ta bul tza -tzeko, jendarte eredu pa tri ar kala irauli eta

pare ki deta su na lortzeko, hez kun tza jen -dar te eraldake ta rako agente aktibo bila ka -tzeko, gure herriaren egitu ra keta so zio poli -tikoan lagun tze ko…izan behar du eta ho -rre tan gabiltza”.Hasteko, 10:30ean, ikas -leen arteko olinpiadak egingo dira, geroMendizabalaraino kalejira, herri-bazkariaeta 16:00etan Bertso Hop ikuskizuna,amaitzeko, kontzertuak: Gose, Hesian,EH Sukarra, Kaotiko eta Betagarri.m

arabatakada > maiatzaren 11n

Berbaldiak hilaren 10, 22, 24 eta 29an izango dira

“Nafarroa: Konkistaren 500. urteurre-na” gaiagaz maitzean hainbat hi tzaldieskainiko dituzte Villamonteko KulturEtxean. Ekitaldiaren antolatzaile denBolivartar Ikaskuntza Elkarteak Ge txokoUdalaren eta LN-ren (Pro Li ber ta teNabarra) laguntza jaso du. Lehenengohitzaldia dagoeneko Eneko del Castillokemon du; bigarrena, “Nafarroa bizirik1512-2012”, hilaren 10ean (19:00) eskai-

niko du Patxi Aba so lok; hirugarrena,“Nafartasuna hedatu arte ez da konpon-duko euskal arazoa” izenburuagaz, hilaren22an (19:00) emongo du Gorka Pala -ziok; azken aurrekoa, Aitzol Altunak es -kainiko du “Bizkaiaren sorrera” goiburua-gaz, hilaren 24an (19:30); eta azkena,Tomas Urzain quiren “Continua la con-quista” izango da, hilaren 29an (19:00).m

Info+: www.bolibar.org

hitzaldiak > konkistaren 500. urteurrena

[talaia]

UK9

Page 6: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[publizitatea]

[erretratua]

Heliodoro Elorrieta > Aixerrota Institutuko beharrari, agur!Institutura sartu orduko bertatik urteteko irrikan egon ohi dira ikasleak; gustuko duten ikasketak hasteko edo beste barik, testu-liburuei agur esan eta lan munduan sartzeko... edo behintzat saiatzeko! Baina Aixerrota-Getxo 3 Institutuan bada 30 urtezbertatik urten ez denik ere. Ez gara errepikatzaileez ari, berton eskolazain ibili den algortarraz baizik: Heliodoro Elorrieta.Institutua eraiki bezain laster hasi zen berton, bedel: “Dana guk montatu genuen: arbelak eseki, aulkiak eta mahaiak jarri...”.Aixerrota bere lantokia izateaz gain, bere etxea ere izan da hiru hamarkadatan: “Lehen ez zegoen txaletik, Institutu guztia sasizinguratua zegoen: ortua genuen patioan, untxi eta guzti!”. Institutuan gaztez inguratuta bizitzea ondo eroan du Heliodorok: “Betiizan dut harreman oso ona gazteakaz. Lehen ikasleen izenak ezagutzen nituen, baina Institutua mila ikasle izatera heldu zen! Lehenikasle gehiago zegoen, eta irakasle gutxiago...”. Getxo 3-ko beteranoa izan da, eraikinaren zirrikitu danak ezagutu dituena...:“Argiagaz edo bestelako arazoren bat zegoenean, beti etortzen ziren niri galdezka”. Izan ere, Aixerrota bere etxea legez ezagutzen du.Apirilean, baina, jubilazioa hartu zuen Heliodorok, beharra eta ondorioz bere etxea izan denari agur esan die: “Jai ederra prestatuzidaten... 50 irakasle baino gehiago etorri ziren!”. m Testua: Julen Nafarrate Argazkia: Asier Mentxaka

“Lehen ez zegoen txaletik, Institutua sasiz inguratuta zegoen: ortua genuen patioan, untxi eta guzti!”

UK11

Page 7: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[getxo]

Euskara hiztun-kopurua goradoa Getxon, baina EuskaraZerbitzuaren azkenneurketaren arabera,erabileraren gorakada ez doahorren azkar. Ildo horretan,hizkuntzaren ezagutzaren etaerabileraren arteko tarteamurrizteko helburua izango dudatorren III. Euskara PlanNagusiak.

Hirugarren azterketa soziolinguistikoa-ren ondorioak eman ditu aditzera Udalak;Euskara Zerbizuak burutu du azterketa.2010ean 81.626 pertsona zegoen errolda-tuta Getxon. 2006ko EUSTATen azkendatuen arabera, getxoztarren %29 euskal-duna da, %27 ia euskalduna eta %44erdalduna. Horrek esan gura du bi urtetikgorako 23.000 getxoztar direla euskaldun;hots, azken 25 urteotan euskaldunen ehu-nekoak nabarmen egin duela gora:1981ean %9,9 zen, baina 2006an %29.Gainera, beste bi urte neurtu ziren tartehorren barruan, 1996 eta 2001. Lehenhorretan, 1996an, euskaldun kopurua%19 zen; ia euskaldunena %28 eta erdal-dunena %53. 2001ean, barriz, euskaldunkopurua %20 zen, ia euskaldunena %31eta erdaldunena %49. Gaur egun, 24 urteedo gutxiagoko getxoztarren %60 da eus-kalduna.Beste kontu bat da, ostera, euskararen

erabilera, izan ere, oraindino eskasa dagure udalerrian. 2010ean euskararen era-bileraren azken neurketa burutu zuenUdaleko Euskara Zerbitzuak, eta hizkun -

Getxoko euskal hiztunen kopurua handituz doa, EuskaraZerbitzuaren azken azterketa soziolinguistikoaren datuen arabera;erabilerari dagokionez, barriz, oso gitxi egin da aurrera

Euskara: jakin arren erabili ez

tzaren erabileran aurrera egin bada ere,“euskararen presentzia oraindino eskasa daoraindino Getxoko kale-bizi tzan”, udal-iturrien esanetan. Zehazki, neurketan en -tzundako pertsonen %9,2 ari zen euska-raz; kopuru hori 1994ean %2,8koa izanzen eta 2001ean %4,8koa.

Gainera, batez ere, umeakaz berbaegiteko edota euren aurrean erabili ohida euskara: neurtutako kasuen %65umeen eta nagusien arteko hizketaldiakizan ziren, %18 nagusien artekoak eta%17 umeen artekoak.Irakaskuntza-ereduei dagokienez, 18

“Duela 25 urte getxoztarren%9,9 zen euskaldun, 2006an%29; baina %9,2k besterik

ez du erabiltzen”

Batez ere, umeakaz berba egiteko erabiltzen da euskara

12UK

urtetik beherako ikasleen %28k A ere-duan ikasten du, %24k B ereduan eta%47k D ereduan. Datu horietan aldake-ta gitxi gertatu da azken urteotan, bainaduela 20 urtegaz alderatuz gero, aldaketanabarmena da: 1990ean %70ek ikastenzuen A ereduan, %10ek B ereduan eta%19k D ereduan.Arlo horretan, etorkinen artean, eus-

karaz gehiago ikasten da txikienenkasuan: horrela, ikasten duten etorkineta-tik, Batxillergoa D ereduan egiten du%1ek eta DBH %0,4k; baina, lehen hez-kuntzari dagokionez, euskaraz egiten du%18,4k eta haur-hezkuntza %36,9k. Gauzak horrela, ezagutza eta erabilera-

ren arteko aldea murrizteko asmoa izangoei du Udaleko III. Euskara Plan Nagusiak,eta ekarpenak jasotzen ari dira. m

UK13

[getxo]

Boluntzarreta errotatik igaroko da ibilbideetako bat, Fadura aldean

EMON IZENA UDAKOKIROL IKASTAROETAN Getxo Kirolak-ek udako ikastaroen eskaintzaatera du eta parte hartzeko izena emoteadago maiatzaren 16ra arte. Epe horiamaituta, maiatzaren 18an, zozketa egingoda jendaurrean eta plazak automatikokiesleituko dira. Halere, zera izango dakontuan: eskaera egotekotan, pertsonabakoitzak ikastaro bakarrean eman ahalkoduela izena. Mendi-ibilaldiak, tenis, padel,haurrentzako kirol ekintza edota igeriketagazlotutako jarduerak eskainiko dituzte.Informazio gehiago daukazu Fadurakiroldegian (94 430 80 70), Gobelakoan (94404 51 51) eta getxokirolak.getxo.netwebgunean.

GOBELAKO EGITASMOAAURRERA ERREKAGANENGobela ibaia Errekagane inguruanbirbideratzeko proiektua onartu egin duUraren Euskal Agentziak, azkenean, eta 14milioi euroko aurrekontua dauka. Hurrengofasean hainbat lursail desjabetuko dituGetxoko Udalak; lanak 2014ko udarakoamaitu gra dituzte. Leioako etorbidearen etaValdesko gainezkabidearen arteko eremuangauzatuko dituzte lanak, “uholdeen arriskuasaihesteko”, izan ere, Gobelaren bide barriak14 metro arteko zabalera izango du lanakamaitutakoan, oraingoak baino 3 metrogehiago.

GETXOKO PARKERIKHANDIENA NEGURIN Gernika parkea inauguratu dute Neguribehekaldean, Getxoko handiena: 12.997metro koadrogaz. Besteak beste, parkeakdauka: kirol askotarako esparrua, 350 metrokoadrokoa; umeentzako jolaslekua, 345 metrokoadrokoa; eta ambigu delakoa, 90 metrokoadrokoa (egoteko esparrua da eta lehengunea eta kirol askotarako alderdia banatzenditu). Gainera, 5.460 metro koadrokoberdegunea dauka, arbolakaz: aritzak, arteak,pagoak edota fruta-arbolak. Gune bi ereegokitu dute sasoiko loreak landatzeko.Parkean 2.760.000 euro inbertitu da, hasieranuste baino 240.000 euro gitxiago.

Getxo ezagutzeko ibilaldiak egitendabiltza azken urteotan eta, oraingoanere, horiakaz gozatzeko aukera izango da.Aurten, gainera, bi txandatan egingodituzte ibilbideak, bata maiatzan eta ekai-nean, bestea udazkenean (urrian eta aza-roan). Gidari baten laguntzaz egingodira, eta euskaraz, jakina; urtero legez,gidariaren hizkuntza maila entzuleenmailara egokituko da.Sei ibilbide prestatu dute, ordu eta

erdikoa bakoitza eta, toponimiaz gain,herriko ondarea ezagutzeko oso egokiakizango dira. Lehenengo eta bigarren ibil-bideetan betiko Getxo ezagutuko dute:Andra Mari eliza, Saratxaga, Arteaga,Azkorri eta Diliz inguruak.Hirugarren ibilbidea kostaldetik joan-

go da: Portu Zaharretik urten eta Aixe -

rro taraino, Etxetxu, San Nikolas eliza, Je -ne ratxu, Usategi eta Landenetik igarokoda. Laugarren ibildideak Fadura inguruabisitatuko du: Gobela ibaia, Boluako pa -dura, Boluntzarreta errota, Lexarreta-Larrañazubi eta Baserri.Azken ibilbide biek, barriz, Getxo

“barria” zeharkatuko dute. Biak urtengodira Karmen elizatik, Negurin. LehenaAlgortaraino joango da Atxekolandeta etaEreagatik, eta bigarrena, Bizkaiko zubi-raino iritsiko da Atxekolandeta, Bolahondartza eta Zugatzartetik.Ibilbideetan parte hartzeko oso erraza

da, ondokoa besterik ez duzu egin behar:[email protected] helbiderame zua bidali edota 688 635 350 zenbaki-ra deitu. Ikastetxeek eta euskaltegiek eretaldeka parte har dezakete. m

Toponimia ibilbideakbarriro gurean, maiatza, ekaina eta udazkenean

UK13

Page 8: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

—Arlo bi lantzen duzue Prakagorrin.—Bai, bata da garapen intelektuala, bes-tea itzulpengintza. Lehenengoari dago-kionez gure helburua da baliabide natu-ralak edo intelektualak era eraginkorreanerabiltzen irakastea: irakurketa azkarra,memoriaren garapena, ikas-metodo au -rre ratuak, mapa mentalak, e.a. Gai ne ra,oratoria ere lantzen dugu; ga rran tzi tsuada, izan ere, norberak dakiena bes te eiadierazten ez badaki, dakiena bai no gi -txiago balioesten du. Umeek zein na gu -siek parte har dezakete ikastaroetan, ba -

koitzak bere interesa eta arazoak dauzka.Itzulpengintzari dagokionez, itzulpen-zerbitzua eskaintzen dugu.—Ikastaroak non ematen dituzue?—Ikastetxeetara joaten gara askotan,baina gure lokalean ere egiten ditugu,ikasleak etortzen zaizkigu. Nagusiak nor-malean banaka etortzen dira, on-line ereegiten dute, eta gazteakaz talde txikirenbat osa dezakegu.—Bereziki deigarria da irakurketa azka-rrerako metodoa, zelakoa da?—Ohiko irakurketaren ezaugarrietako

Getxoko epaitegiaren aurrean daukate lokala Prakagorrikoek

Itzulpengintzan eta euskararen irakaskuntzaren arloetan espezializatutadaude Prakagorri enpresako lagunak eta, gainera, garapenintelektualerako eta emozionalerako eraginkorrak diren metodoakirakasten dituzte: memoriaren garapena eta kontzentrazioa, ikas-metodoaurreratuak, oratoria eta idazkera egokia, ulermen irakurketa azkarra,e.a. Bereziki deigarri gertatu zaigu azken hori, eta eurengana jo duguzertan datzan eta eraginkorra den galdetzeko. Gorka Aurre Prakagorrikozuzendariak ase du gure jakinmina.

bat da geldoa dela. Eta geldoa den neurri -an, ulermenerako bide gitxi uzten du.Gainera, deskontzentrazio handia sortzenda astiro irakurtzean: kanpo elementueisarrera ematen die. Alde handirik ez daizaten 16 urtetik aurrera irakurtzeko abia-

dura zein ulermenaren inguruan. Metodohonen bitartez, hirukoiztu edo laukoiztuegiten da abiadura, eta harekin batera,ulermena ere. Irakurtzeko modua desber-dina da: ez da silabikoa, espazialagoa bai-zik. Prozesu konplexua da, baina emaitzaonak dauzka. Datekeena da 12 urtekopertsona bat minutuko 400 hitz irakur -tzeko gai izatea. Ondorioz, askoz denboragitxiago beharko du ikasteko, ez dahorren aspergarria izango, kontzentraziomaila handiagoa lortzen da, egunero libu-ru bat irakurtzeko arazorik ez da izaten,ulermena handitzen da eta horrek ematendu ikasketetan eta bestelakoetan aurreraegiteko baliabide gehiago. Alda keta askoematen da, ikasleak berekiko daukan gai-tasunen inguruko aldaketa. Ikasketetangertatu eragozpen asko saihesten dira,arazo asko baitator ulermen ezatik. Osopozik gaude emaitzakaz.—Zenbat denboran lor daiteke abiadurahori, irakurtzeko metodoa menperatzea?—Ikastaroak zortzi aste irauten du etanormalean epe horretan lortzen da.Batzuetan, helduei gehiago kostatzenzaie, baina gehienez beste aste bi, gukmarkatutako ariketak betez gero eta egu-nero ordubete lan eginez gero. Ez da ikas-taro zaila eta lehen hilabetearen buruanhasten dira ikusten emaitzak. m

Info+: www.prakagorri.es

«Normalean, zortziasteren buruan lortzen da

abiadura hori»

Gorka Aurre > Prakagorri enpresako zuzendaria

“Irakurketa azkarraren metodoaren bitartezlaukoiztu egin daiteke irakurtzeko abiadura”

14UK

[getxo] [getxo]

Azken urteotan legez, kiroldegiaren alboko aparkalekuan ipiniko dituzte karpa eta txosnak

FILATELIA ERAKUSKETAVILLAMONTENUrtero legez, erakusketa antolatu duGetxoko Filatelia Elkarteak hilabetehonetarako Algortako Kultur Etxekoerakustaretoan: maiatzaren 12tik 19raizango da. Astelehenetik barikura bisitadaiteke 10:00etatik 13:00era eta 18:00etatik21:30era, eta zapatuetan, 10:00etatik13:00etara. Ehunka zigilu erakutsiko dute.

Info+: www.getxo.net

EMAKUMEAK ESZENANMAIATZ OSOANAbiatu da Emakumeak eszenan antzerkizikloa, seigarrenez, Areetako Andres IsasiMusika Eskolan. Hil honetan hiru antzezpenikusteko aukera dago. Horietako lehenamaiatzaren 5ean izan da, baina beste lan bitaularatuko dute datozen asteotan. Bata,hilaren 19an, bestea 22an. Lehenaantzeztuko du Xankore taldeak: Buenosdias, Margarita. Bigarrena, barriz, Luna llenataldeak taularatuko du: Gente guapa, genteimportante. Emanaldi denak hasiko dira19:00etan eta 3 euro ordaindu behar dasartzeko. Emanaldi egunean bertan edotaaurretik eros daitezke sarreak.

SENDIREN TAILERRAKMAIATZ ETA EKAINEANSendientzako euskarazko jarduerakantolatu ditu hil hauetarako ere Sendik.Maiatzaren 8an garatuko dute lehena,Arropa margotzeko eta kustomizatzekotailerra Algortako J.B. Zabala ikastetxean,Leire Zabala artistaren gidaritzapean.Bigarren jarduera, barriz, irristaketa-ikastaroa, hilaren 13an eta 20an izango da,Fadurako pilotalekuetan. Hirugarrenjarduera maiatzaren 18an egingo dute,zirku-festa: makillaje-tailerra, txokolate-janaeta Tak-tak zirkus antzezlana. Bestalde,ekainaren 1ean sukaldaritza tailerra egingodute Itxas Argia taldeko lagunen txokoaneta ekainaren 9ko asteburuan, Narbartera(Nafarroa) egingo dute txangoa. Edozeinekintzatan parte hartzeko Egizu taldeagazharremanetan ipin zaitezke.

Info+: www.egizu.org

Getxoko jaiak ospatuko dituzte maiatza-ren 11tik 15era, urteko herriko lehenak,sanisidroak. Ohiko legez, kiroldegiarenalboko aparkalekuan ipiniko dituztekarpa eta txosnak. Gainera, autobus zer-bitzua eskainiko dute: barikuan Aree ta -raino iritsiko da eta zapatuan Bideza -baleraino (metroa baitabil gau osoan).Jai Batzordea topera dabil azken eki-

taldiak lortzen, baina aurreratu digute zeredo zer. Barikuan hasiko dira jaiak,maiatzaren 11n: txupinazoa jaurtiko duteGeroa Ikastolako ikasleek 17:30ean,Malakaten. Bestalde, umeentzako jardue-rak, mus-txapelketa eta graffiti-tailerra

egingo dituzte eta, 21:00etatik aurrera,kontzertua aparkalekuan; ‘Egurra eta ki -tto’ taldeak joko du.Biharamunean, barriz, zapatuan,

auzoa ezagutzeko ibilaldia egingo dutegoizez. Ostean, herri-bazkaria izango da,eta arrastian triki-poteoa eta Itxas Argiataldearen dantzaldia, azken hori kirolde-gian. Gauean erromeria eskainiko duOnartz taldeak. Domekan, barriz, azoka,herri-kirol txa pelketa eta dantzaldia izan-go dira. As te lehenean, Irrien lagunakikuskizuna izan go da eta, ostean, kon -tzertuak. Mar ti tzenean amaituko dirajaiak, honenbestez, ondo pasa! m

Badatoz sanisidroak!Getxoko jaiak ospatuko dira maiatzaren11tik 15era; karpa eta autobusa izango dira

UK15

Page 9: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[leioa]

KUBOA auzoz auzoIdeien Edukiontzia proiektua darabil Udalak,ezagutzera emoteko Tokiko Agenda 21

Bederatzi hilabeterako egitasmoa da KUBOArena

KUBOA edo Ideien Edukiontzia egitas-moa darabil Udalak azken hilabeteotan,eta urte osoan garatuko du. TokikoAgenda 21 herritarrei ezagutarazi etairaunkortasunaren inguruan euren inte-resak ezagutu gura ei ditu: “Ideia nagusiaTokiko Jardunbide Egokiak hautemateada, ekimenak fusionatzea eta, denon arte-an, Leioan aurrera atera litezkeen jardun-bide egokiei balioa ematea”.Horretarako ezagutzera eman gura

dute zein tokiko jardunbide dagoenmartxan, edota Leioako zein baliabideedo energia propio elkar litezkeen.Horren ostean, jardunbideok aurrera ate-ratzeko lan egiteko asmoa dauka Udalak,“Tokiko Agenda 21etik egingo diren plan-

gintzen barruan, bai konpromiso politiko-aren aldetik, bai komunitatearen arduraeta antolatzeko gaitasunarenetik ere”. Horretarako, benetako gune bat

kokatu dute kalean: kristalezko eduki -ontzia. Bertan garatzen ari dira tailerrak,ikastaroak edota hitzaldiak: “Jarduerahauek modu batean edo bestean Aalborg-eko Konpromisoen Gutuna deritzoneanagertzen diren hamar puntuak ukitukodituzte, hiritarren eta instituzioen artekoparte-hartze partekatuaren bitartez”.Orain arte Bulebarrean egon da

KUBOA, baina auzoz auzo mugitukodute datozen hileotan, “hiritarren ekime-nak bilduz eta erdigunea eta auzoen arte-ko mugak hautsiz”. m

BIZIKLETA ERAKUSKETAMAIATZAREN 20 ARTEAitor Alonso Arenazaren bizikleta bildumaerakusgai dago Kultur Leioan maiatzaren20 arte. Artean bizi zen santurtziarraribizikletak eta bizikleta-piezak eta osagaiakbatzea otu zitzaion: “Ibilgailuaren ibilbideagogora ekarri eta euskal industria, batez ereEibarkoa, omendu gura ei zuen. Izan ere,duela hamarkada asko, krisialdi larriajasaten ari zirela, Eibarko industriakdibertsifikazioaren bidea urratzen jakinzuen, bertan behera ez geratzeko etaaberastasuna sortzen jarraitzeko”.

HAUR-ESKOLETAN IZENAEMOTEA DAGO 11 ARTEHaurreskolak Partzuergoko Leioako haur-eskoletan, Artatza eta Altzoan, izena emandaiteke datorren ikasturterako; epeaamaituko da maiatzaren 11n, irailean edourrian hasteko. Umeen zainketa osoa etahezkuntza ekaintzen dute bi eskoletan, 0eta 2 urte bitarteko umeentzat. Irailetikuztailera bitartean eskaintzen dutezerbitzua, bi hilabete horiek barne. Altzoanhaur-eskolagaz harremanetan ipintzeko946 072 599 telefonora deitu [email protected] helbideramezua igor dezakezu. Artaza haur-eskolagaz egiteko, barriz: 944 048 601edota [email protected].

Info+: www.leioa.net

ZUZENDARI HURKOEIBURUZKO ZINE-ZIKLOAHilero legez, maiatzerako ere prestatu duteziklo interesgarria Perseo Zine Forumarenbarruan: Zuzendari hurkoak zikloa.Maiatzaren 8an abiatuko da Pagafantasfilmagaz, Borja Cobeaga zuzendariarena.Hilaren 15ean, barriz, Extraterrestreproiektatuko dute, Nacho Vigalondorena;eta 22an, Un mundo casi perfecto,Ibarretxe anaiena. Pelikula danak emangodituzte 20:00etatik aurrera eta 2 euroordaindu beharko da sartzeko.

Info+: www.kulturleioa.net

UK17

[leioa]

Maiatzaren 17tik 20ra ospatuko daaurten Umore Azoka. Krisiarengainetik, ia aurrekontu etaikuskizun kopuru bera mantentzealortu dute. Euskarari dagokionez,aurtengo antzezlanetan ere gitxientzungo ei da. Kultur Leioakozuzendari Ana Lopezek eman diguazokari buruzko xehetasun etanobedade gehiagoren barri.

—Oso errotuta dago Umore Azoka,baina hasierako helburu bera daukazue?—Hasierako asmoa zen kalea artez betetajendearengana hurbiltzea kale-artistenlana, jendeak kalea beste modu bateangozatzeko. Urteak aurrera helburuakaldatuz doaz; hasieran jendea erakarrigura genuen, eta hori, gainditu dugu.Bestalde, aldarrikatu gura genuen kale-artisten lana eta, apurka, lortu dugu.—Estreinaldi asko egin ohi dute Leioan.—Azoka bat da, eta alde horretatik, lehenhelburua da artisten lanen erakustokibihurtzea, eta hori ere, lortu dugu. Lehenurteetan Bizkaiko eta Euskadiko taldeekparte hartzen zuten, eta orain, gero etatalde gehiago hurbiltzen zaizkigu eurenlana erakutsi guran, bai estatukoak, bainazioartekoak. Aurten, garai latzak biziditugu eta nabarmentzekoa da mantendu

egingo dugula orain arteko maila; hau da,Umore Azoka egin egingo dugu, ia aurre-kontu eta ikuskizun kopuru beragaz.Gainera, beste helburu bat da euskal tal-deei lana erraztea. Euskadiko 14 taldekparte hartuko dute eta guztiek estreinatu-ko dituzte lanak, eta estreinaldiak betiizaten dira apustu garrantzitsua. Guztira,45 talde arituko dira azokan. —Aipatu duzunez, 14 euskal talde ari-tuko dira; aurreko edizioetan euskara

47 ikuskizun ikusi ahalko da aurtengo Umore Azokan

“Umore Azoka egin egingo dugu, ia aurrekontu etaikuskizun kopuru beragaz: mailari eutsiko diogu”

Ana Lopez > Kultur Leioako zuzendaria

oso gitxi entzun da, eta aurten?—Azoka denez, taldeek aukeratzen dutehiz kuntza. Kaleko arteetan hitz gutxi en -tzu ten da, baina normalean, bi hizkun -tza tan egiten dute, euskaraz eta gaztele-raz. Azoka izanda, profesionalek lanauler tzea gura dute antzezleek, gero kon-tratatuko badituzte; normalean ele bietanegiten dute. Batzuk euskaraz bakarrikegitea au ke ratzen dute, aurten horrelaerabaki du Atx Teatroak. m

16UK

Page 10: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[erandio]

Solfeoa zein musika-tresnakikasteko eskaintza gero etazabalagoa dauka ErandiokoMusika Eskolak. Datorren urteanikasten hasi gura dutenek lastereman ahalko dute izena,ekainaren lehen hamabostaldian.Josu Murueta Kultur Etxean dagomusika eskola.

—Aspaldikoa da Erandioko MusikaEskola, baina beti daukazue lekua ikaslebarrientzako, ezta?—Hogei urtetik gora dauka musika es -ko lak eta, urtetik urtera, ikasketa es kain -tza zabaldu da. Orain murgilduta gaudedatorren ikasturterako matrikulazio kan-painan. Egungo ikasleena amaitu ostean,ikasle barriek eman ahalko dute izena,ekainaren lehen hamabostaldian. Uda le -ko webgunearen bitartez egin dezakete,telefonoz edota eskolara bertaratuz.—Erandioztarrak bakarrik matrikuladaitezke?—Ez, ez. Erandioztarrek daukate lehen-tasuna, baina edonork eman dezakeizena gure musika eskolan. Umeak 4urtetik aurrera has daitezke ikastean etahori garrantzitsua da, izan ere, uste dutinguruan beste inon ezin daitezkeela hasihorren txiki. Abestu, jolastu, e.a. geroagomusika-lengoaian eta tresnetan ikusiko

dituzten kontzeptuak ezagutzen hastendira, bai na abestien eta mugimenduarenbitartez, eta kontzeptu horiek barnerat-zen ari direlako kontziente izan barik.Musi ka rako hurbilketa da eta bospaseiurtetik aurrera ekingo diete lengoaia etatresnei. Gure oinarria dira eta ga -rrantzitsua da txikitan hastea musikan.—Maila altuagoetan hastea badago?—Bai, beste leku batzuetan ikasi badute,adibidez. Helduentzako taldeak erebadauzkagu, beraz, edozein pertsonak

Izena eman daiteke eskolan bertan, internetez zein telefonoz: www.erandio.net eta 944 170 776

“Umeak dira gure oinarria, eta garrantzitsua datxikitan hastea musika ikasten”

Itziar Galardi > Erandioko Musika Eskolako zuzendaria

ikas dezake musika; 300dik gora ikasle-rentzako lekua daukagu. Eskola bakarrada, baina Astrabuduan eta Altzagandauzkagu gelak. Tresna asko ikastekoaukera eskaintzen dugu: haize-, hari-,trikitixa, pianoa, gi tarra elektrikoa eta,datorren ikasturtetik aurrera, perkusio-tresnak. Orkestrak eta ko roa ere baditu-gu eta kontzertuak es kain tzen dituguurtean zehar: elizetan, eskolan bertan,beste musika eskola batzuetan, nagusienetxean, e.a. m

18UK

[erandio]

Oinezkoentzako tunela udazkenean eraikitzen hasiko dira Lutxanaeta Altzaga arteko bidegurutzean

BI-735 eta BI-711 errepideen arteko bidegurutzean egingo dute oinezkoentzako tunela

Lutxana eta Altzaga auzoen arteanoinezkoentzako igarobidea, azkenean,udazkenean eraikitzen hasiko direla ira-garri du Udalak: pasabideak tunel formaizango du, Asuarako errepidearen etaitsasadarraren arteko bidegurutzean, izanere, gaur egun nahiko pasabide arrisku -tsua da oinezkoentzat.Tunel hori egiteko 1.146 metro koa-

dro lur eman dio Udalak Aldundiari.Lursail horietako batzuk Udalarenakziren eta beste batzuk desjabetu egindituzte. Bizkaiko Aldundiari eman diz-kio, hark gauzatuko ditu-eta pasabideaeraikitzeko lanak. Ildo horretan, lanok

gauzatzeko eskaintza ere atera du,972.333 euroan. Pasabidea, zehazki, oraingo bidegu-

rutzetik metro batzuk gora kokatukodute, Asua auzorako norantzan. Erre pi -dearen aldapa apur bat altxatu beharkodute eta oraingo malda baliatu, azpiantunela ipintzeko. Horrela, lurraren arra-sean lotuko da pasabidea eta oinezkoek ezdute eskailerarik erabili beharko. Bes tal -de, tunel barruan bideo bidezko zain tza-sistema ipintzeko asmoa daukate, baitaargiztapen berezia ere. Gainera, es pa loi biegingo dute tunelera sartzeko, baita trafi-koa erregulatzeko irla bat ere. m

SAN INAZIO KALEAATONTZEA ALTZAGAN Zortzi hilabetez itxi dute Altzaga auzokoSan Inazio kalea, barriro urbanizatzeko etasaneamendua hobetzeko lanak egiteko.Horregatik, Urdaneta kaleko trafikoarennoranzkoa aldatu dute, horrenbestez,herrira sartzeko bide bihurtu da, ezurteera-bide. Gainera, Antonio Truebakalean urteera-errei bat ahalbidetuko da,bidea erreil bira zabalduz eta aparkatzekoalde bat kenduz. Azkenik, Obieta eta Jadokaleek ez dute aldaketarik jasango etazirkulazio-noranzkoak mantenduko dituzteohiko ordutegian (13:30 arte).

HAURRESKOLAN IZEN-EMOTEA MAIATZEAN Hil honen bigarren hamabostaldian emanahalko da izena ErandiogoikoakoHaurreskolan, umeak 2012ko irailean edourrian hasteko, Udaleko Hezkuntza Arlotikjakinarazi dutenez. Beraz oraindino garaizzabiltza umea apuntatzeko. Eskolagazharremanetan ipintzeko 944 530 601telefonora dei dezakezu, [email protected] mezua igorri.

Info+: www.erandio.net

BERBATXANGOA IZANGODA MAIATZAREN 12ANUdabarriagaz batera loratzen hasi diraBerbatxangoak gure eskualdean. Lehenaizan zen martxoan eta Uribe Kostakolehenengo ur-azpiegiturak ezagutzekoparada egon zen. Bigarren txangoan,barriz, Sopelako errotak bisitatu zituzten,apiril akabuan. Eta hil honetan, maiatzean,Erandioren txanda izango da: herrikotoponimia ezagutzeko aukera eskainiko duBerbots taldeak hilaren 12an. Erandiokotaldeagaz batera sustatu eta antolatudituzte berbatxangoak Sopelako Aitxu!euskara-elkarteak eta Getxoko Egizutaldeak. Iazko udazkenean abiatu zutenekimena. Animatu eta parte hartu, euskaraeta kultura, gozatzeko moduko altxorrakdira-eta.

UK19

uk www.ukaldizkaria.biz

Page 11: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[sopela]

Urtero legez, maiatzagaz batera hel-duko da Sopelako Urko Mendi Tal dea -ren Ibilaldi Neurtua. Aurtengoa hilaren13an ospatuko da, eta XXVII. edizioaizango da. Urtez urte gero eta gehiagodira txangoan parte hartzera animatzendiren lagunak; iaz mila lagun batu ziren,eta aurten kopuru hori gainditzeaaurreikusten dute antolakuntzakoek.Aurtengo ibilbidea apur bat aldatu

dute mendi taldeko kideek, baina jaki-narazi duten legez, “beti bezain erakar-garria eta ederra” izango da. Ibilaldianparte hartzeko, ez da beharrezkoa izan-

Nagusiak 08:30ean urtengo dira, eta umeak 10:30ean

XXVII. Ibilaldi Neurtua prest!Urko Mendi Taldearen txangoak mendizalezbeteko du Sopela maiatzaren 13an

go aldez aurretik izena ematea; eguneanbertan egin daiteke. Nagusiak 08:30eanurtengo dira Udaletxe plazatik, etaumeak, barriz, 10:30ean, leku beretik.Ibilaldia amaitu ostean, hamaiketakoaizango da plazan. Barinatxe taldeko txis-tulariak ere herriko tabernetan ibilikodira bazterrak girotzen. Horretaz gainera, maiatzaren 12an,

za patuan, Urkokoek umeei begirakozen bait jarduera antolatuko dituzte Uda -le txe plazan bertan; besteak beste,19:00etatik aurrera txokolatada erral-doia egongo da. m

20UK

LAN ISTRIPUETAN ZENDUDIREN AUZOKIDEAKOMENDU DITU UDALAKApirilaren 28an, Lan Osasunaren NazioartekoEgunean, ekitaldia antolatu zuen SopelakoUdalak, 2010. urtean lan istripuetan hil zirenhiru sopeloztarrak omentzeko. Jauregizarplazako ekitaldian, oroigarri bat jarri zuten etahiru zuhaitz landatu zituzten.

UDAL AURREKONTUAKAZALTZEKO AUZO-BILERAKSopelako Udalak lau bilera antolatu dituherriko lau auzotan udal-aurrekontuakauzokideen artean jendarteratzeko etazalantzak argitzeko. Lehenengo hitzorduamaiatzaren 10ean izango da, udaletxesarreran. Hilaren 14an, astelehena,Sopelmarren egingo dute. Maiatzaren 15 eta16an, barriz, Sopelmar eta Larrabasterrarentxanda helduko da (azken hau Iberren). Bilera

guztiak 19:00etan izango dira.

KALE-ANTZERKIA, OPERAETA KONTZERTU LIRIKOAAspertzeko astirik ez duzu izango maiatzean,Kultur Etxeak prestatu duen egitarauari esker.Hilaren 11n Habitus Mundi kale-antzerkiaizango da udaletxe plazan, 20:00etan.Maiatzaren 13an, barriz, Bazen behin operaikuskizuna helduko da Kurtziora, 18:00etan.Hurrengo astebururako, 18an, kontzertulirikoa antolatu dute, 20:30ean Kultur Etxeanbertan, eta hilaren 20an, ostera, Katu batParisen pelikula eskainiko dute 18:00etan.

JARE TALDEAK EGIN DUJAIETAKO ABESTIAAurtengo jaiek barrikuntza ugari izango dute.Berbarako, Sopelako jaiek kanta izango dute:‘Gaur da gure eguna’. Jare taldeak egin du,Miren Loizaga bertsolari sopeloztarrarenhitzetan oinarrituta. Kepa Junkerak ereabestian parte hartu du.

Itzartu elkarteak antolatuta, amets-hizkuntzari buruzko ikastaroa izango daSopelan maiatzaren 9an eta 16an,18:00 etan emakume-taldearen egoitzan.Be go ña Iba ñez barakaldotarra izango dairakaslea. —Ikastaroan bakoitzaren ametsak in -ter pretatzen irakatsiko duzue, ezta?—Ametsei buruz berba egingo dugu;historian errepaso bat egingo dugu hain-bat kulturatan ametsek izan dutengarrantzia aztertuz. Batez ere munduerlijiosora lotuak egon dira. Egun, indi-gena askok ametsak terapia legez erabil -tzen ditu.—Eta zelan uler dezakegu ametsekbota diguten mezua? —Ametsen sinbologiari buruzko liburuasko dago, baina nire ustez horregaz ezda helburu hori lortzen. Hegaz egitenduzula amesten baduzu; hori zure histo-ria pertsonalaren zati bat da, eta zurebarnetik interpretatu beharko duzu.Izan ere, ametsen mundua kontrolik

Ikastaroa debalde izango da eta ez da beharrezkoa izena emotea

bakoa da: hor gure itzalak eta pertsonaje-ak agertzen dira, eta mundu hori gurenortasunaren zati da. Amets batzueketorkizuneko ekintzak iragartzen dituzte,beste batzuek gakoak ematen dituztebidea nondik egin behar dugun eraku -tsiz... Niretzat, ametsak bilatzeko etatopatzeko bideak dira.—Badago modurik izaten ditugunametsak kontrolatzeko?—Nire ustez bai; aditu batzuen arabera,amets zuhur batzuetan parte hartzeko

aukera izaten dugu, ametsean sartu etaurteteko. Irokien etnian, adibidez, umebatek jausten dela amesten duenean, gu -rasoek ametsean oinak lurrean jartzenirakasten diote, lortzen duen arte. Gurekulturan, ostera, jausten uzten digute: ezdigu inork bestelakorik irakasten. m

Info+: [email protected]

Begoña Ibañez > Amets-hizkuntza irakaslea

“Amets batzuek gakoak ematen dituzte,bidea nondik egin behar dugun erakutsiz”

UK21

«Ametsen munduan gureitzalak eta pertsonajeak

agertzen dira»

[sopela]

Page 12: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[berango]

22UK

Zerutik sua dator dokumentaleangerra zibileko bonbardaketenlekukotasunak jaso ditu EgoitzRodriguezek. Josefina Motaberangoztarrak filmean parte hartudu lekuko legez, Getxokobonbardaketen barri emoteko.

75 urte bete barri dira Gernikako bon-bardaketatik. 1936 eta 1939. urteen arte-an, baina, Gernika ez ezik Bizkaiko beste36 herri ere bonbardatu zituzten, tarteanGetxo eta Berango. Aurten estreinatu denZerutik sua dator dokumentalean, bon-bardaketa horiek pairatu zituzten lekuko-en berbak jaso ditu Egoitz RodriguezOlea zuzendariak. Besteak beste, JosefinaMota Bilbao 92 urteko berangoztarrakparte hartu du filman.Motak 15 urte zituen Getxon eta

Berangon bonbardaketak hasi zirenean.Urte asko joan da, baina ezin izan duahaztu hegazkinek sortzen zuten zarata:“Ondo akordetan naz, asko ta txarto pasagendulako, oso gatxa izan zan”. Lau kiztarrajaiotzez, Getxora bizitzen etorri zen ume-tan: “Ni ez naiz joan eskolara ordubetenberez. Krieda etorri nintzen Getxora zor tziurtegaz, hamabost eguneko umetxu gober-naten”. Horren ostean esne-saltzaile ibili zen,

gerra etorri zen arte. Bilbon berton zego-ela, bonbardaketa bat jasan zuen: “Bilbo -ra joaten nintzen esneagaz. Kalle Correonbota euden bonba bat, ta ni parajen egonnintzen. Sentidu nuen haize bat... hegazjoan nintzen! Eta Bilboko alguazilek eka-rri eusten etxera”. Bonbardaketen beldur, Bilbora joate-

ari utzi zion, baina bonbardaketak izanziren Getxo eta Berangora etorri zirenak:“Azkorrin kanoiak egon ziren, polboriñe

92 urteko berangoztarrak Zerutik sua dator dokumentalean parte hartu du

“Gauze txarrarik ez dau gerre baino! Bildurregazegon ginen egun duztiten, noz hilko gaituzen... ”

Josefina Mota Bilbao > Gerra zibileko bonbardaketen lekukoa

Berangoko mendin, eta puestomandoAzkorrin goien bere bai”. Egurretan joaten zenean, bide erdian,

bonbardaketak hasi eta askotan, trintxe-retan ezkutatu eta begiak ixten zituen:“Bonbardeoak baino, metralle zan! Bildu -rregaz egon ginen egun duztiten, noz hilkogaituzen...”. Egun, horrelakorik barriro ezerrepikatzea da berangoztarraren gurarinagusia: “Oso tristea da... gau ze txarrarikez dau gerre baino!”. m

[plentzia-gorliz]

Lagosegaz batera, Plentziako eta Gorlizko 15 bat euskaltzale batzen dira

“Euskararen normalkuntzanurratsak egin gura ditugu”

Iñaki Lagos > Gorlizko eta Plentizako euskara-taldeko kidea

Oraintsu sortu barri dute Gorliz etaPlentziako euskara-taldea, eta, dabordu-ko hamabost herritar inguru batzen hasida; asmo bakarragaz: herrietan eus karalau haizetara zabaltzea. Eta gu, gurean,euskararen sua elikatzeko sortu dentxinparta barriaren lekuko gura izandugu. Horregatik, hastapenen barrieman dagigun, Iñaki Lagogaz, taldekokide bategaz mintzatu gara.—Zer dela eta euskara-talde bat?—Plentzia eta Gorlizen euskararen pre-sentzia eskasa da, eta hori ikusita euska-ra taldea sortzen animatu gara. —Zer behar asetzera zatozte?—Berez, euskara-talde baten beharraeus kara bera da. Gure herrietan euskara-ren erabilera areagotzea, eta bere presen -tzia handitzeko asmoa dugu. —Zelan lortuko duzue euskararen era-bilera zabaltzea herri horietan?—Ekintza bidez lortzen sai atuko gara.

Horrela, Gorliz eta Plen tzian euskararenpresentzia handitu gura dugu, eta guregizartean eus kal dun tzea ren aldeko pau-soak emango ditugu.

—Zein izango da zuen dinamika?—Gure dinamika jendearen parte-har -tzean oinarritzen da. Euskararen erabile-ra kaleratzea, eta euskaldunak batzealortu nahiko genuke.—Hemendik aurrera, zer ekimen?—Gure lehenengo ekimena, aurkezpenmoduan, Gorlizen ekainaren 9an izangoda, herrian bertan bazkaria eta kantaldiaantolatuko dugu, eta ekimenera herrikotalde eta euskaldun guztiak gonbidatukoditugu. Ge rorako ere, ekintza batzukan tolatutako di tugu, baina oraindik, ho -riek guztiak zehazteke daude. m

«Ekainaren 9an egingo dugu

taldearen aurkezpena»

UK23

Zure publizitatea hemenZure publizitatea hemenZure publizitatea hemenZure publizitatea hemenZure publizitatea hemen

Tf. 94 491 13 37

[email protected]

Zure publizitatea hemenZure publizitatea hemenZure publizitatea hemenZure publizitatea hemen

Zure publizitatea hemen

Zure publizitatea

hemen

Page 13: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

Barrika

Barrikako aurrekontuek ekarpen handiaegin diote kirol-eremuari

[herriak]

URDULIZKO HAPN-RENAURRERAPENA IKUSGAIHilabete bi egongo da ikusgai UrdulizkoHirigintza Antolatzeko Plan Nagusiaberrikusteko AURRERAPEN-AGIRIArenerakusketa. Udalak Kultur Etxean jarri dituagiri horretako planoak agertzen dituenpanelak. Horrez gain, planoen azalpenaauzokideei errazago egiteko, erakusketakirauten duen bitartean, arrastiro 17:00etatikiluntzeko 20:00ak arte HAPN diseinatu duenkide bat egongo da bertaratzen direnenzalantzak argitzeko.

AUTOBUSA IBILALDIRAGORLIZETIKIbilaldia, Bizkaiko Ikastolen aldeko jaia, aur -ten Meatzaldean izango dugu. Eta gu re an,Gorlizetik joateko aukera izango da; hala,autobusean apuntatzeko aukera izango duteinteresatuek maiatzaren 14tik 23 bitarteanGorlizko Kultur Etxean. Beraz, aurten Trapa -garanen ekainaren 3an izango den IbilaldiraGorlizetik joateko abagunea egongo da.

EUSKARAZ OLGETAN-EKOEKITALDIAK MAIATZEANMankomunitateko Euskara Zerbitzuak anto -latzen duen aipatu ekimenaren ba rruan,ondorengo jarduerak iragarri dituzte: ko mikitailerra (Plentzian hilak 10; Ur dulizen hilak11; Gorlizen hilak 12; Sope lan hilak 13) etata tu a je tailerra zein ipuin kontalaria (Le moi -zen hi lak 14; Plentzian hilak 17; Urdu li zenhilak 18; Gorlizen hilak 19; Sopelan hilak 20).

24UK

Piragua-taldearen egoitza barrizteko hautua egin du Udalak

Aurtengo herrietako aurrekontuakausteritatearen aldeko apustu garbiadira, eta Barrikako udalak ere horrenalde egin barri du. Iaz Barrikak ia 3milioi euroko aurrekontua bazuen ere,erdira baino gutxiagora jaitsi da aurten-go udalerriaren inbertsioa, 1.521.991eurora zehazki. Horrela, krisiari aurreeginez hainbat alorretan murrizketanarbarmenak egin dira; partida guztie-tan, hain zuzen. Halere, murrizketakmurrizketa, Barrikako udalak 187.107euroko partidako (iazko erdia) inber -tsioari eutsi ahal izan dio. Herrian egin-go diren inbertsioen artean kirol-insta-lazioetan egingo dira nagusiki; izan ere,aipatutako diru horretatik zati handiahorretara bideratuko da. Are gehiago,kirol-instalazioetan egingo diren obrakherrian egingo diren bakarrak izangodira. Inbertsiorik jasoko duten kirol-instalazioen artean, Atxute gi futbol-zelaia dago; horrek 7.000 euroko

inbertsioa izango du argiztapen-instala-zioa barrizteko. Horrez gain, emakume -taldearentzako aldagelak eraikiko dituz-te zelai horretan bertan, eta horrek16.400 euroko inbertsioa beharko du.Bestalde, piragua-taldea ere kontuanizango da inbertsioa egiteko; egoitza

berresteko, hain zuzen. Ki rolean egin-dako inbertsioaz gain, hainbat diru-par-tida bideratuko da, markesinetan tren-kadak jartzeko baita ekipamendu infor-matikoak be rres teko, baita hondobibliografikoak man tentzeko ere. Bes -talde, aurrekontuak 1.000 euro gordeditu emakumearen kontrako indarke-riarako, eta 6.000 euro euskararen era-bilera zabaltzeko.m

Aurrekontuetanmurrizketa

nabarmena izango daeremu guztietan

UK25

[agenda]

Mai. 8 - Mai. 21Zuon ekitaldiak iragartzeko • Posta elektronikoa: [email protected] • Tf. 94 491 13 37

ERAKUSKETAK

ERANDIO4Gure lorak (Takolos RadioKluba). Maiatzaren 14tik 18ra.Astrabuduko Josu Murueta KulturEtxean.

GETXO4Edurne Gorrotxategirenpigmentuak eta zirriborroak.Maiatzaren 31 arte. AlgortakoTorrene aretoan.

LEIOA4Bizikletak. Maiatzaren 20 arte.Kultur Leioan. Doan.

PLENTZIA4Araldiko tailerrak. Maiatzaren 31arte. Goñi Portalen.

ANTZERKIA

GETXO4Nazioarteko Dantza Eguna.Maiatzak 12, 11:00etan. AreetakoGeltokia plazan.4Binefarko titiriteroak. Maiatzak20, 18:00etan. Areetako Andres IsasiMusika Eskolan. 4 euro.

BERANGO4Hipo eta Tomax. Maiatzak 13,18:00etan. Berango Antzokian.3 euro.

LEIOA4Umore Azoka. Maiatzaren 17tik20ra. Erdigunean.

ERANDIO4Txotxongiloak. Maiatzak 20,12:00etan. Astrabuduko kulturetxean. Doan.

GORLIZ4Ipuin kontalaria. Maiatzak 25,18:30ean. Teresianon.

MUSIKA

GETXO4Those Radios. Maiatzak 10,20:00etan. Areetako Glass kafetegian.Doan.4The Fakeband. Maiatzak 17,20:00etan. Romoko West Side Bartabernan. Doan.

ERANDIO4Kontzertu lirikoa. Maiatzak 20,19:30ean. Astrabuduko Josu MuruetaKultur Etxean. 2 euro.

Extreme Man 113 triatloia GetxonMaiatzaren 13an jokatuko da Extreme Man 113 Getxo-BasqueCountry triatloia. Distantzia luzeko eta goi mailako nazioartekotriatloia da eta 2010ean sortu zuten. Getxoko proba Win SportsFactoryk antolatuko du, Udalaren laguntzagaz. Ondorioz, EuskalHerriak lehenengoz hartuko du nazioarteko zirkuituko proba, eta 500parte hartzaile batzea espero da. Lasterketa Ereaga hondartzanhasiko da 07:30ean eta, guztira, 113 kilometroko distantzia izango du:1.900 metro igerian, 90 kilometro txirrindulaz eta beste 21 kilometrokorrika. 1994an edo lehenago jaiotakoek parte har dezakete eta izenaeman daiteke probaren webgunean: www.extreme-man.com.

• Non: Ereagatik urtengo da • Noiz: Maiatzaren 13an, 07:30ean

SOPELA4Bazen behin opera. Maiatzak 13,18:00etan. Kurtzio Kultur Etxean.4Kontzertu lirikoa. Maiatzak 18,20:30ean. Kurtzion.

ZINEMA

ERANDIO4Gartxot, konkista aitzinekokonkista. Maiatzak 10, 19:30ean.Tartanga institutuan. Doan.

GETXO4J. Edgar (jatorrizko bertsioanazpitituluakaz). Maiatzak 11,21:00etan. Areetako Andres IsasiMusika Eskolan. 2,90 euro.

GORLIZ4Zine-kluba. Maiatzak 16,19:00etan. Teresianon.

ERANDIO4El exotico hotel Marigold.Maiatzak 19, 19:30ean. AstrabudukoJosu Murueta Kultur Etxean. 2 euro.

SOPELA4Katu bat Parisen. Maiatzak 20,18:00etan. Kurtzio Kultur Etxean.

BESTEAK

GETXO4Umeentzako ginkana. Maiatzak13, 11:00etan. Udal Kultur Gunean.

URDULIZ4Euskaraz olgetan. Maiatzaren11n, 18an eta 25ean. Antsonekoaplazan.

LEMOIZ4Euskaraz olgetan. Maiatzaren14an, 21ean eta 28an. Urizareskolan.

ERANDIO4Hitzaldia: Gartxot, Nafarroarendeskonkista kolektiboa /AsiskoUrmeneta). Maiatzak 15, 19:30ean.Altzagako postetxe zaharrean.

SOPELA4Liburu-aurkezpena:Bakamortuko kronikak. Maiatzak18, 19:00etan. Plaza Beltzakulturgunean.

PLENTZIA4Skate-erakustaldia. Maiatzak 19.Futbol zelaian (Udaletxearen atzean).

Info+: www.extreme-man.com

4Kirola

Page 14: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

UK2726UK

[albuma]

Jira eta bira...

Argazkiak: Asier Mentxaka

Gaur egun, herri bat ez da ezer biribilgunerik ez badauka. Edozeintxokotan topatuko duzu biribilgune bat, txanpinoiak legez urten diraleku guztietan. Orain dela zenbait hamarkada eraiki zuten lehena,aitzindaria: Leioako biribilgune handia. Eta ondotik etorri dira bestedanak, modan ipini dira-eta. Zenbat kilometro egin dugun bira eta bira...Honenbestez, badakizu, ipin egizu biribilgune bat zure bizitzan!

26UK UK27

Page 15: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[UKirudia][argazkia]

28UK UK29

VillabotasbaserriaSalsiduko aldatsan

1950 urte inguruan bota zutenVillabotas baserria. Bertan,Uriartetar eta Alonsotar familiakbizi izan ziren urte askoan.Baserriak 150 urte inguru iraunzuen zutik Salsidu kalean gauregun dagoen Gure Toki tabernaaurrean, eta baserriko korta etasoloak aldatsa beheran zabaltzenziren; korta hartan, hain zuzen,Villabotas sendiek asto, zaldi,behi eta ganadu ugari gordetzenzuten. Hainbat korta eta orturenartean sagarrondoak ziren jauneta jabe Algortako aldatsaneketsuenean: Salsidun. Horidana Santi Alonsok akorduangorde duelako dakigu; eskerrikasko Santi!

Page 16: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

UK31

Iratxe Azkue

[berbetan]

Testua: I. Sagarminaga / Argazkia: Asier Mentxaka

Erandion jaio bazen ere, Lemoizen bizi da Iratxe Azkue (Erandio, 1975). Gaur egun LAB sindikatuko Eskumaldea eskualdeko(Txorierri, Uribe-Butroe eta Uribe Kosta) arduraduna da. Zientzia Politikoak ikasi zuen eta 8 urte daroaz sindikalismoan.Martxoaren 29ko Greba Orokorraz, Espainiako Gobernuak onartu duen Lan Erreformaz eta horien ondorioez, zein horieiaurre egiteko aukerez, eginbeharrez, estrategiez e.a. jardun dugu Azkuegaz; eskualdearen egoeraren gaineko erradiografiaegitea eskatzeagaz batera.

—M29, Greba Orokorra. Euskal He rri -tik hedatutako deia. Arrakasta. Os te ra,hurrengo egunean (aurrerantzean) zer?—Laugarren greba izan zen Hego EuskalHerrian. LABetik 2008an hasi ginen ego-era salatzen, hau ez da kontu barria gure -tzat. Ordutik, hainbat kanpaina egin di -tugu; “Euren krisia, euren kontura”2008ko kanpaina harekin hasi ginen...Or durako, zetorrena salatzen genuen,non dik, non eta zergatik sortu den “krisihau”; esaten genuen alternatiba bazegoe-la, eta zelan lortu ere ba ge nioen. Hortikaurrera, txarto ez banabil, lehenengo gre -ba orokorra 2009-2010ean izan zen, etamartxoko hau laugarrena. Oraingo hone-tan, azken Lan Erreforma onartu dutene-an egin da; ostera, urtean zehar lan erre-forma asko egin dituztela ezin ahaztu, ha -mar bat inguru. Halere, az ken Lan Erre -forma hau benetan larria da; ez delako“beste” lan erreforma bat, honek lan-ha -rreman eredu osoa aldatu duelako, horre-tarako egin baitute. Aurrerantzean lan-ha rremanak ez dira izango orain artekoakmodukoak; sindikatuan oso argi geneu-

kan hori, eta geure asmoa jendeari horibera adieraztea zen. Pun tu garrantzitsubatzuk azaldu eta salatu nahi genituen,adibidez, enpleguarena: behin eta berriro,Lan Erreformak enplegua sortuko duelasaltzen ahalegintzen dabiltza, baina ez daegia, ez du enplegurik sortuko, suntsitubaino! Bestetik, prekarietatea are gehiagohandituko du, enplegua guztiz prekariza-tuko da. Oso argi eduki behar dugu:enplegua edukitzeak ez du ziurtatzen,ber matzen, bizimodu duina izango

dugunik! Bestalde, negoziazio kolektiboaguztiz deuseztu dute, eta langileon es -kubideak zapaltzeaz gainera, eskubideho riek defendatzeko fun tsezko tresnarenkontrako eraso larria da. Halaber, aldebakarreko lan-harreman eredua inposatudute; botere osoa eman diote patronalari,eta Estatua guztiz alboratu da lan-harre-manetatik. Patronalari nahi duena egite-

ko tresna guztiak oparitu dizkiote; eta ga -tazka horri ekin ahal izateko bitarteko ba -rik utzi gaituzte langileok. Alde batetik,“legalki” ez dugu inolako bitartekorikizan go beraiek, edo patronalak, plantea -tzen dutenari aurre egiteko; gaur egun,da goeneko ez da posible, orain arte legez,auzitegian salatzea langileon eskubideurraketaren bat... Beraz, geratzen den au -kera bakarra borroka da! —Lan Erreforma hori berton indarreansar ez dadin, zeintzuk dira egiteko mo -

duak, bideak, estrategiak?—LABen argi daukagu alternatiba baka-rra burujabetza dela. Burujabetza zertara-ko? Hemen erabakitzeko gure po litikaekonomikoak, politika sozialak e.a. Ego -era, hemen, ezberdina da; ez bakarrikekonomikoki, egoera ezberdina da mailapolitikoan, baita sindikalean ere. Beraz,bi de bakarra burujabetza da, erabakitze-

30UK

“Enplegua edukitzeak ez duziurtatzen, bermatzen,

bizimodu duina izango dugunik!”

Herrietan borrokari lotuz

Page 17: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

ko eskubidea izatea. Hemendik aurrera,batez ere uda bitarteko plangintzan,LABen ekimen nagusiak hauek izangodira: alde ba te tik, Erreformaren ondorio-en kontrako borroka lan-merkatuan;batez ere, negoziazio kolektiboari begirakoekimenak. Es katzen duguna da hemengohitzarmenen defentsa egitea, euskal espa-rruaren defen tsa, gure hitzarmenak blin-datzeko. Ho rre tarako beste sindikatuekinhitz egiten gabiltza; zentzu horretan, mo -mentu honetan, planteamendu batzukdau de mahai gainean... Bestetik, enprese-tan, orain, lan-gatazka piloa dago, eta ho -riei zelan aurre egin prestatzen gabiltza.Egia da ez dagoela halako makila magiko-rik, enpresa ba koitza desberdina delako...Baina, argi du gu pausoak emon behar di -tugula. Sin di ka lismoa egiteko modua ere,Erreforma hau eta gero, uste dugu aldatubeharrekoa dela. Horretarako, esaterako,LABek aurten dauka VIII. Biltzar Na gu -sia; bertan, ekintza-sindikala indar tzekoeta borrokarako erabakiak hartu beharkoditugu. Or duan, alde batetik, Erre for ma -ren ondorio en kontrako borroka lan-mer-katua; bes te tik, argi dugu, beste ardatz na -gusietako bat enpleguaren, ba bes-so zia -laren eta zerbitzu publikoen aldeko borro-ka izango de la. Eta argi eta garbi, borrokahori lan-munduan, sektore publikoan ba -tez ere, eta herrietan gauzatu be har dugu.Orain de la hilabete batzuk erabaki genuenes kualdeak izango direla gure aktibazio etamobilizazio-gune nagusiak; eskualdeak di -relako herrietako borrokak aktibatzeko bi -tartekoak eskaintzen dizkigutenak. Es -kual deak izango dira, azken finean, ere duberria eraikitzeko oinarrizko guneak. Bes -talde, osasungin tzako edo irakaskuntzakoerreformak ere onartu dituzte, eta kontuho riekin! Greba baino lehen ere esaten ge -nuen: orain arte eskubideak zirenak luxuz-ko gai bihurtuko dira, hau da, osasungin -tza edo hezkuntza luxuzko kontu izangodira; lan egin beharko dugulako hori denaordaintzeko. Horregatik, enplegua eduki -tzeak ez du bermatuko bizimodu-duina.

Beraz, zerbitzu publikoen aldeko borrokahori ardatzetako bat da guretzat. Bestelakoardatza ere berau da: beti diogun bezala,beste eredu bat eraki beharra dago, etaeredu berria eraikitzeko behar-beharrezko-ak diren aldaketa politikoen aldeko borro-ka indartu nahi dugu. Uste dugu Grebakgestio politiko sendo eta antolatua beharduela; ekimen politiko eta instituzional

be rriak sustatzeko baldintza onak sortuditugu, baina ezin dugu aukera hau galdu.Orduan, lan-harremanetarako eta babes-sozialerako euskal esparrua eraikitzekourratsak eman behar direla aldarrikatu etainiziatibak hartzea eskatuko dugu; eta, al -ternatiba ekonomiko eta soziala behingozartikulatu behar dela ere aldarrikatuko du -gu. Zelan egin?!...—Hori da kontua. Maiatzaren 1a ere iga -ro barri. Aldarrikapenak edonon, bainaegunerokoan, edota, hobe esanda, aurre-rantzean zelan egin? Zelan horiek egika-ritu? Neurriak...—Ez da batere erraza! Fronte guztiak za -balik daude. Orain arte negoziazio kolek-tiboak langileen lan-baldintzak ho be tzekotresna nagusiak izan dira. Erre forma ho -ne kin, esan legez, hori guztiori desagertu

egin da. Orain enpresetan enpresariek gai-tasuna daukate nahi dutena negoziatzeko:soldata, lanaldia e.a. Langileak enpresarienaurrean bakar-bakarrik lotzen dira. Beraz,argi dago, enpresa eremuan langileek an -tolatu eta kontzientzatu behar dutela. As -ko eta asko esaten dabiltza beste aukerarikez dagoela, neurri hauek hartu beharreko-

ak direla, ezin dela beste modu batera egine.a. Ez da egia! Beste modu batera egindaiteke, baina garrantzitsuena: soldata-mu rrizketa planteatzen dutenerako, lan-eskubiderik ez dugula diotenerako e.a. ho -rri aurre egiteko oso kontzientzatuta egonbe harko du jendeak! Horregatik, gu re us -tez, bai enpresetan baita kalean ere, borro-ka ideologikoa, momentu honetan, oso

garrantzitsua da. Badagoelako al ternatiba!Gauzak beste era batera egin daitezke.Bes talde, enpresa txikietan edo taberne-tan, dendetan jarduten duten langile piloadago, eta horiek ez daukate ezta gaitasuniknegoziatzeko ere... Hala, esan le gez, gureerronka nagusia negoziazio kolektiboaribegirako iniziatibak hartzea da, helburubirekin: bata, euskal esparru en denfentsa;izan ere, Erreformarekin egin dutena hauda: lehen herrialde mailako hitzarmenakzeuden, eta hortik beherako ezer ere ezinzen negoziatu enpresetan, ilegala zen;orain ez! Orain herrialdeko hi tzarmenakdesagertu, eta lehentasuna Espainiar Es ta -tu mailakoek ala enpresetakoek dute. Or -duan, erronketako bat hori da, be netan;agian sindikalismoan ez dabilenarentzatulertzen zaila da, baina benetan garrantzit-

sua da zentzu horretan pausoak ematea,iniziatibak hartzea, blindatu be har dugugeure esparrua, blindatu behar ditugu gu -re hitzarmenak... Horretarako, LABetikplan teamendu ba tzuk egin ditugu, bestesindikatu batzuekin hitz egiten gabiltza...Bestalde, zerbitzu publikoen al de ko bo -rroka ere erronka da. Ezin dugu onartu

osasun eta hezkuntza arloetan murrizke-tak egitea hamar mila milioi au rrezteko,eta gero AHT-ren kostua 2 mila miliokoaizatea, eta hori mantentzea. Ha laber, arloinstituzionalean, eskatzen du guna etaplan teatuko dieguna da: pausoak emanbe har dituztela, bai instituzioei baita al -derdi politikoei ere, hemen Lan Erreformaez ezartzea; ez daudelako derrigorturik

ezartzera, ezta enpresetan ere. Neu retzat,gaurko egoera eta 80. hamarkadan lan-ga -tazkak kalean zeudenetakoa antzekoakdira. Orduan, azkenean, langileen eskubi-deak borrokatzen eta kalean egonda lortuziren. Momentu honetan, nik uste, antze-ko egoeran gaudela, baina orain desaban-taila bat dugu: oro har, gi zartearen deside-ologizazio garaia bizi du gula. Horregatikda aipatutako borroka ideologikoa haingarrantzitsua.... —Lehen, eskualde mailako eginbeharrakaipatu dituzu, horregaz batera gizarte

mu gimenduakaz edo eragileakaz alkarla-na zelan bateratuko, susta tu ko duzue?—Alde batetik, horiekin lan egiteko na -zio-gunea dago. Ostera, bestetik, guretzatoso garrantzitsua da beste maila batekolanketa. Esaterako, Greba zela eta, beroriprestatzeko, aurrekoetan bezala, herri ge -hienetan greba-batzordeak sortu dira.LABen helburua greba-batzorde horiei

segida ematea da, herriz herri. Gure ustez,greba-batzorde horiek aliantzak eragin etaindartu dituzte, eta horiek dira eragilesozialen eta sindikalen arteko indarrak ba -tzeko bide aproposenak. Argi eta garbi,gu re as moa horiei jarraipena ematea da.Askotan gertatzen zaigu greba orokorraprestatzeko batzen garela, kolore guztieta-ko jendea, eta lan itzela egiten dugula...baina, gero hor gelditzen da kontua.Oraingoan hala ez gertatzea da gure as -moa, eta badirudi herri batzuetan lortukodugula. Argi utzita greba-batzordeak ez

dituela LABek sortzen, herrietan sortzendira, beraz, gure asmoa da horietako ba -koitzean LABen presentzia bermatzea.Era gile sozialekin lanketa herriz herri eginbehar dugula uste dugu. Berriro diot, bo -rroka aurrera eramateko orduan, uste du -gu eskualdeak direla gune nagusiak. Gurehelburua Euskal Herriko txoko guztietarairistea da, eta egoerari buelta emateko bidebakarra borroka dela pentsatzen dutenguz tiekin borroka hori aurrera eramatea.Langile-klase osoaren borroka islatu na hidugu; lana dutenena, langabezian dau de -nena, pentsiodunena, ikasleena, denena...Behin eta berriro, bai komunikabideetanbaita instituzioetatik ere, ahalegin tzen aridirelako langileak elkarren kon tra ipin -tzen, adib.: langabezian daudenak lanadu tenen kontra, langabetuei luzatzen die-ten mezua delako, sinestarazi nahi diete-na, Erreformagaz enplegua sortuko dela;be raz, langabetuek lana dutenei “aur pe -gira tzen” diete ez daitezela hainbeste kexa,hai entzako lana sortuko baita e.a. Horiegunero ikusten dugu, eta aurre eginbehar diogu… Irtenbide bakarra buruja-betza eta erabakitzeko eskubidea dira; etahorretara goaz! m

“Eskualdeak izango dira,azken finean, eredu berria eraikitzeko

oinarrizko guneak”

[berbetan] [iratxeazkue]

32 UK UK33

“Instituzioei eta alderdi politikoeies ka tzen diegu, hemen Lan Erreforma ezezartzea; ez daudelako derrigorturik...”

“Egoerari buelta emateko bide ba ka rraborroka da... Irtenbidea: buruja be tza eta

erabakitzeko eskubidea”

Krisialdia Uribe Kostan

—Zuen iritziz zein da eskualdekoegoera?—Garai batean eremu industriala izanzen, orain dela 10-15 urte; bazeudenzen bait enpresa handi, lanpostu asko es -kaintzen zituztenak, adib.: Mecanica LaPeña, ARN, Westinghouse, Metal Qui mi -ca e.a. Baina, in dus tria-sarea desager tuzjoan da; gaur egun, 200 langiletik go ra koenpresa gutxi daude. Uribe Kos tan sek-tore nagusia zerbitzuena da, %80; in -dustria %19, erainkuntza %1,3 eta le he -nengo sektorea %0,1. Betidanik, orainge hiago, zerbitzuetan sortu diren lanpos-tuak prekarioenak dira; aldi baterako ba -karrik izaten dira. Aurtengo otsailean Uri -be Kostan 2.787 kontratu egin dira, 153

bakarrik izan dira mugagabeak; 2.634 al -di baterakoak, %94,51. Az ken horietatik%55 emakumezkoei eginak. Lehen ere,baina, Erreformarekin eta egoera ho ne -tan, gazteak eta emakumezkoak di ra kal-tetuenak. Ondorioz, Uribe Kostan preka-rietate-egoera itzela da! Uri be Kos tanmar txoan 11.117 langabetu egon di ra,5.722 emakumeak; otsailean baino, hilba tean, 128 langabetu ge hi a go! Goraegingo du! Os tera, enpresa de netan or -dezkari tzarik ez du gunez, ber ton indus-tria ez denez sektore na gusia, eta zer -bi tzuetan en presa txikiak daudenez (ta -bernak, dendak e.a.) zaila da jarraipenaegitea. Ha lere, iaz Uri be Kostan enple-gu-erregulazioko 69 espediente egon

ziren; horien bidez 645 langile kaleratuzituzten. Horiez gainera, norbanakoenkaleratzeak dau de, horiek zenbatzea iaezinezkoa da, erraztasunik ere ez duteematen, noski! Bestalde, gure ustez,har tzen diren erabakiengatik… UribeKos ta, batez ere zenbait herri, in guruturistiko bihurtu (nahi) dute, zerbitzueibegira, bizitegi-gune… Non egiten dutelan Uribe Kostan bizi direnek? Ge hie -nek Uribe Kostatik kanpo! Ins ti tu zi o e -tatik hori da bultzatu dena, ez dute bul -tzatzen bestelako politikarik: jardueraekonomikoa sustatzeko, gune “in dus -tria lagoa” izateko, edo zoruaren era bi -lera-banaketan lehenengo sektoreaklehentasuna izatea e.a.

Page 18: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[takoloselkartea]

34UK

[fotografia]

Erandio gauean

Argazkiak: Takolos Elkartea

Takolos elkarteko lagunak gautxori bihurtu eta,eguzkiak agur esan bezain pronto, Erandioko auzo eta kaleetan barrena

ibili dira euren herria irudikatzen. Herriko bazter enblematikoenak argazki egin dituzte,herriaren alderdi erromantikoena azalerazteko asmoz. Herria egunez

argazkietan ikusten ohituta, argia irauli, eta iluntasunak edozeri emoten dion xarmazeta dotoreziaz baliatu dira herria beste modu batean ikusteko.

UK35

Page 19: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[fotografia] [takoloselkartea]

36UK UK37

Page 20: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[fotografia] [takoloselkartea]

UK3938UK

Page 21: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[sakonean]

Eulalia Abaitua Allende-Salazar > Euskal Herriko lehen andra argazkilaria

Iraganeko historiaren irudi-salataria: Eulalia Abaitua Allende-Salazar

Eulalia Abaitua; horrela du izena gure-an lehen emakume argazkilaria izanzenak. Askorentzat, baina, Abaitua ezeza-guna da, baita 2.500 irudik osatutakobere obra osoa ere. Zalantza izpi barik,Eulaliak sortutako obrak sekulako ekar-pena egin dio herri honen ondare histo-riografiko eta etnografikoari. Eta eskuartean duzun honako hau lan horrenaberastasuna argitan emateko saiakeraxumea baino ez dira. Ema kumea, eta ar -gazkilaria Euskal Herrian XIX. mendean;egiteko samurra ez zuen izan Eulaliak,eta horrek ausarta eta aurrerakoia izanzeneko iritzia ematen digu. Halere, ozto-poak oztopo berealdiko lana osatzealortu zuen bilbotarrak; eta guk, gaur,mende bat baino gehiago geroago, garaihorretan murgiltzeko abagunea duguharen irudiei esker.

Burgesian jaioaAbaitua 1853an jaio zen Bilbon, Bego -ñan, hain zuzen, familia burgesean; ama,Gernikako Eulalia Allende-Salazar zueneta aita Luis De Abaitua merkataria.Txikitan Bartzelonan ikasi zuen, eta1871 urtean, Eulaliak 18 urte zituenean,Liverpoolera bizitzera joan zen, bertanikasten jarraitu zuen, ezkondu zen arte.1879an ostera, Bilbora itzuli zen senarra-

[eulaliaabaitua]

tago baitzihoan bere jakin-mina etajomuga intelektuala. Hala, Eulaliak base-rritarrak irudikatu ez ezik, itsas-gizon etaemakumeak ere irudikatu zituen; herrixeheak, zelanbait, obran sekulakopresen tzia izan zuen eta. Herritarren aur-pegi, keinu zein ikuspegi horiekaz goza-tzeko aukera dugu gaur egun; izan ere,Euskal Museoa Eu la liaren obra osoa gor-detzeaz gain, haren erakusketako antola -tzailea ere izan da. Horrez gain, EulaliaAbai tu aren obra ardatz duten bost liburuargitaratu dituzte; Senitartea, Kresalibaia

be hinolako irudiak, Gure aurreko andrak,Lehenagokoen begiratuak eta Begoña.1900.Errepublika eta Santutegia dira besteakbeste, Euskal Museoak Abaituaren obra-gaz argitaratu dituen liburuetako batzuk.Beste hain bat i rudi, aitzitik, oraindik ere,klasifikatu barik dago. Liburuak gaienarabera sailkatu dira; Eulaliak hauek lan -du zituen: itsasadarra, Begoña, familia,baserritarrak, hiritarrak, eta emakumeak.

Emakumea, sarri presenteXIX. mendean emakumearen zapalkun -tza agerikoa zen; izan ere, emakumeazenbait egin kizun publikotatik erabatbaztertzen zu ten. Eu laliaren argazkiekerakusten diguten legez, emakumeek ba -serriko lan ugari, zein itsas-arrantzagazzerikusia zuten hainbat lan egiten zuten.

Lan-eremu horietatik ateraz gero, nekeztopa zitekeen emakumeren bat. Halaere, emakume gehienek bizi zuten errea -li tatea irudikatzea izan zuen, xedetakobat artistak. Hortaz, Abaituak emaku -me ak baserri-lanak egiten ager tzen ditu;emakumeak esnea eroaten, iruten, lu rrajorratzen, sardinak garbi tzen eta saltzen,

ura hartzen... Obrari arreta jarriz gero,aise kontura gaitezke goi-mailako per -tsonen irudiek bide utzi ziotela herrixeheari, hain zuzen ere, emakume base-rritar eta langileari. Emakume batekema ku meari berari, e man gura izanomen zi on merezi zuen erre konozi men -dua; eta hori erdiesteko bide izan zuenargazki gin tza. Irudi ho riek gaur eguneraheldu zaizkigu, eta gure atzoko bizitza-ren sala ta ri zintzoenak dira. Eta salatarihoriek argi tan ematea izan da orriotakohizkien gura eta xede nagusia, beste askoez bezala, Aba i tua herri-oroimenean galez da din. m

Bizkaiko Zubia ondotik dabilen sardina-saltzailea. (Argazkia: Eulalia Abaitua / Euskal Museoa, Bilbo)

Abrako sardina-saltzaileak. (Argazkia: Eulalia Abaitua / Euskal Museoa, Bilbo)

XIX. eta XX. mendeetan ibili zenAbaitua hara eta hona argazkiakegiten. Bilbotarrak pertsona etainguru ugari aukeratu zituen bereobraren protagonista bilakatzeko,horien artean: gure parajeak. Izanere, eskualdean ibili zen; irudihorien bidez Abaituak atzo, gureanizandako bizimodua erakutsi ahalizan digu.

Emakumeak laiagaz lurra jorratzen. (Argazkia: Eulalia Abaitua / Euskal Museoa, Bilbo)

Euskal MuseoakAbaituaren obra osoa

gordetzen du

Emakumebaserritarrek

sekulako presentziadaukate obran

gaz, 8 urte Ingalaterran egin os tean.Begoñan etxea eraiki zuten: PinoJauregia. Jada, Abaitua argazkigintzanzaletua zen, eta Begoñako etxeko sotoanargazki-laboratorioa eraiki zuen. Haren

estatus-sozialak ahalbidetu zion hainbes-te maite zuen zaletasuna garatzea, etahain bat herrialdetan jasotako forma-kuntzak aberastasun intelektuala ekarrizion. Horrez gain, senideak zein ingurusozialak eskainitako tolerantzia zeinerrespetua ezinbestekoak izan zirenAbaituak lanagaz aurrera jarrai zezan.Horrela, mundu mailan industria argaz-kigintza garatu, eta mundu-mai lako

lehen argazkilarien lana loratzen ari zenbitartean, Abaituak Euskal He rrikoherritarrak eta paisaiak ardatz izan zituenlana sortzeari ekin zion.

2.500 irudi1900 urterako bilbotarrak argazki-kame-ra erabat menperatzen omen zuen; lehe-nik eta behin, bere ingurukoei argazkiakatera zizkien: senarra, seme-alabak, bes-teak beste, izan ziren bere lehenengo iru-dien protagonista. Gainera, nahiz eta eraprofesionalean ez lan egin, orduko zen-bait teknika erabili zuen; collage teknikaedo esposaketa bikoitzaren teknika, ber-barako. Etxekoakaz behin praktikatuzge ro, kalera atera, eta maila eta hainbateremutako pertsonak eta paisaiak irudi-katzen hasi zen. Adierazgarria da,Abaituak ez zizkiela bakarrik hirikogizon-emakumeei argazkiak atera: hara-

Abaituaren estatussozialak bide emanzion argazkigintzan

zaletzeko

40UK UK41

Page 22: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[zinema]

Donostiako Giza Eskubideen X. Zine -mal diaren barruan, apirilaren 21ean,aur keztu zuen Goierriko (Gipuzkoa)Na zioen Mundua herri ekimenak sortuduen Gaz ta zati bat dokumentala. Jon Maiak idatzi du dokumentala-

ren gidoia, baita zuzendu ere, etaNazioen Mundua ekimenak eta PixelProduccio nes Audiovisuales-ek ekoitzidute, “aurrekontu xume batekin bainaboluntario askoren lanarekin; berriro ereerakutsi dute dena dela posible”. Ar gazki-arduraduna Juantxo Sardon izan da;muntaketa Eriz Zapirainek egin du etamusikaz Xabier Solano eta Zigor Lan -pre arduratu dira. Hala, ia 100 minututan hurrengoa

batzen du Gaz ta zati bat-ek: “Munduanbere gaztak ezagun egin duen EuskalHerriko herri txiki batean abiatzen da is -torio hau. Herritar xume batzuek, Eu ro -pako in darkeriazko azken gatazka politi-koaren zauri eta banaketa guztien gaine-tik misio handi bati ekingo diote: mun-

Ahozeru finentzako...Nazioen Mundua herri-ekimenarenGazta zati bat lana estreinatu dute

Dokumentalaren egileak protagonistetako bategaz

duan zer izan erabaki ahal izatea. Aben -tura ho rrek Europan albiste nagusi bihur-tuko di ren bi herriren gertakizun histori-koen le kuko zuzenak izatera eramangoditu: Es kozia eta Euskal Herria. Letratxikiz ida tzitako historia handi bat...”Euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez

da goen dokumentaleko egileek diotenez,

“...munduan bere gaztagatik ezaguna denIdiazabal bezalako herri txiki ba te an ko -katutako istorioa kon tatzen hasi be har zu -e nak, Euskal He rriaren aldaketa histori-koa bildu du”. Azaldu du tenez, erabaki -tze eskubidearen aldeko aldarrikapenamo du alai eta baketsuan egin du te beti,ez dira politikariak, herritar xu meakbaino, eta bere ideia jendarteratzeko hel -buruagaz abiatu zuten dokumentala. m

Info+: nazioenmundua.net

42UK

«Dokumentala Jon Maiak zuzendu dueta berak egin du

gidoia ere»

UK43

Johnny Cash-i gorazarre

[musika]

Jonnhy Cash artista estatubatuarra

Beltzezko gizona legez ezaguna, JohnnyCash hil zenetik zortzi urte igaro ziren iaz;horren albotik, kantari estatubatuarrariEuskal Herrian egin zaion le henengo ome-nezko diskoa, Beltza. Bye, Bai, Cash, plaza-ratu zuen urte amaieran Gazte lu pe koHotsak diskoetxeak.

Beltzezko gizonaren iturritik edandako-aren ordainetan, 20 talde batu ziren harenkanten bertsioak egiteko; horietako batek,Zaramak, omenezko abestia sortu zuen,“Jon & Johnny Cash”, txistua, countryaeta aurreskua uztartzen dituena. Diskoanparte hartzen duten gainontzeko taldeak

hauek dira: Vomito, Hysteria, Car nicerosdel Norte, Porco Bravo edo Mor fi Grei,Diaboli Kash, Elenco, Ratzinger, Ar bian,Zartako, Hash, Last Fair Deal, Petti,Travelling Brothers eta Los Rotos.Diskoa ezagutzera emoteko eta kantari

estatubatuarrari gorazarre egin asmoz,maiatzaren 19an (15:30etik aurrera) aur-kezpen-jaia antolatu dute Leioako UdondoGaztetxean. DJ Nash-ek girotuko du diskoazoka txikia, eta iluntzean Carniceros delNorte, Vomito eta Rat Zinger taldeen zuze-neko emanaldiak egongo dira. Sarrerak 5euro balio du. m

Egunotan kaleratuko du Oriokobakarlariak hamazazpigarren diskoa,Oroimenaren Oraina (Elkar). Hamarabestik osatzen dute lana, eta Egurialdia(ETB) saiora Mireia Berenguerek (aspaldihondarribitartutako katalanak) bidalitakogoizalde lainotsu batean Jaizubiakopadurei ateratako argazkia aukeratu duBenito Lertxundik diskoaren azalerako.Azken boladan egin legez, ohikomusikari taldea izan du alboan Oriokoabeslariak. Dagoeneko, OroimenarenOraina lana aurkezteko kontzertuenzenbait data iragarri dituzte, besteakbeste: maiatzaren 18an Euskaldunan(Bilbo), maiatzaren 19an Kursaalean(Donostia) eta ekainaren 9an Baluarten(Iruñea). Sarrerak salgai daude.

Musika Alternatibo Zikloa (MAZ) egingodute Basaurin maiatzaren 4, 11 eta 18aneta ekainaren 1ean. Basauriko SocialAn tzokiak eta hainbat elkarte kulturalek(NuncaMas! kontzertu eragilea, AmebaKultur Elkartea Bidebieta Irratia eta bi fmkomunikabideen kudeatzailea) elkarla ne -an antolatutako ekimena Basauriko Uda -leko Gazteria Arloak finantzatu du. Ziklo -aren barruan hurrengo taldeen kontzer -tuak iragarri dituzte: maiatzaren 4an(21:00) Delafe y Las Floren Azules etaNiños Mutantes; maiatzaren 11n (21:00)Nacho Vegas eta The New Raemon;maia tzaren 18an (21:00) Lisabö etaAnari; eta ekainaren 1ean (21.00) Sidoneeta Dinero. Sarrera bakoitza: 10/12 euro.

Info+: www.mazbasauri.com

kontzertuak >Maz zikloa Basaurin

Kantari estatubatuarraren omenezkodiskoaren aurkezpen-jaia Leioan, hilak 19

diskoa >Benito Lertxundi

Bigarren lana da, “10 kan tuatera ditugu 2 urtean, ea ur -te betean beste 10 egiten di -tu gun” ira gartzeaz gain, ze radiote: “Ruper Or dorika, JonMiran de edo Mike Tyson la -ko ak iko no tzat dituzte nen tza -ko diskoa da. 80.eko punk-aahaztea be harrezkoa dela us -te dugu... Kreati bi tate kontusoila da. 20 urtera dis ko azrenegatzea positiboa iku sikogenuke, momentuz ez”.

Hiltzera goazFiachrasBonberenea Ekintzak

Erratzuko, Baztango punktaldeak 10 urte bete ditu,eta laugarren lana besape -an dutela eutsi diote urteu -rre nari. 10 abestik osatuta -ko hau taldearen lanikrockzaleena dela adierazidute. Gainera, biniloeuskarrian ere kaleratudute; biniloa eta CDabatera 10 eurotan ipini dutesalgai. Info+:http://wn.com/ufestuek

Faxismoaren harraUfestuekDDT

Zazpi urte isilik egon ostean,bosgarren lana kaleratu duZarauzko taldeak. 12 kantukosatzen dute metal eta rockdiskoa, metal groovepasarteez horniturik.Gogorra, baina garrasi barik,eta gitarra larregi astindubehar barik.Zuzeneko emanaldietanSergiok gitarra alboratu etaberen-beregi abesteariekingo dio.

Ez gara hilkoErasoBonberenea Ekintzak

diskoak

Page 23: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[literatura]

ArgIHIzkiak lehiaketaMartxan da Argazkietan oinarritutakoTestu Labur lehiaketa, hilaren 31 arte

Info+: www.egizu.org/literatuta/argi-hizkiak

ArgIHIzkiak Getxon lehenengoz an to la -tzen den euskarazko literatur lehiaketa da;baduelako ohiko literatur le hia ke te ta tikbereizten duen ezaugarria: gaia proposatubeharrean, argazki-sorta es kain tzen du;ho riei lotutako testuak sor tu be har ko di -tuzte lehiaketara aurkeztuko direnek. Ekimen honetarako, euskarak, eta ar -

gazkilaritzarako zein literaturarako za le ta -sunak batu gaituzte antolatzaile garenok:Egizu Getxo Euskaldun Elkartea, Ge txo -photo ekimena, Getxoko Udaleko Eus ka -ra Zerbitzua eta UK aldizkaria. Helburubi ditugu: ba tetik, jendea euskaraz idaz -tera eta irakur tzera anima tzea; bestetik,ar gazkilariak eta euren lana sustatzea, za -baltzea. Lehenen go ekitaldirako, jaio tzezgetxoztarrak diren zein aspaldi ge txoz tar -

tutako 15 argazkilarirengana jo du gu iru -di es ke . Hala, testuak hurrengo ar gaz ki la -ri en fotografi en gainean sortu be harko di -ra: Ane Basagoiti, Carlos Te rre ros, JoseMa ri Mar tinez, Ke pa Acero, Os car Mar -tinez, Peru Urresti, Ho dei Torres, Gon za -lo Azumendi, Juan Luis Markaida, Kon -rado Mugertza, Naiara Goi ko e txea, Fa ti -

«16 urtetik gorako edonorkparte har dezake

ArgIHIzkiak lehiaketan»

ma Diez, Mikel Martinez de Osaba, Pe droZa rrabeitia eta Jose Igna cio Lobo.Lanak aurkezteko epea maiatzaren

31n amaituko da. Gero, Laura Mintegi,Unai Elorriaga, Irati Elo rrieta eta IñakiFrierak osatutako epai-mahaiak kategoriabakoitzeko irabazle ba na izendatuko du.Kategoria bakoitzeko (a.-posta elektroni-ko bidezko gehienez 100 berbako testuak,eta b.-sms bidezko gehienez 160 karakte-reko testuak) irabazleek 300na euro jaso-ko dute. Horrez gain, argazki bakoitzekotestu labur eta sms onenak aukeratuko di -ra; eta ar gazki-li te ra tura erakusketa egingoda urrian To rre ne ko aretoan (Algorta). m

Frantzian je t’aime esaten..Jose Mari IturraldePamiela

liburuak

Pedro Osesen marrazkiekosatu dute gazte-literaturakoIturralderen lana. Frantziaraoporretan, laguna kaz, fran -tses apur bat ikas te ko doangaztetxoaren ibilal diak konta -tzen ditu; “nonahi, neska mor -doa muxu emote ko prest...Baina nola arraio esaten damuxu eman frantsesez?”

Orain dela urtebete ingurusortutako poemak batu dituLezoko idazle eta BERRIA koerredaktoreak bigarren lanhonetan. Liburua 5 ataletanbanatuta dago: Hostoeiostikoka; Gizakia gaurkogizartean; Gertuko hartu-emanean: Indartsu helduden horri, eta Ene baitan.

44UK

Kezka bat gutxiagoUrtzi UrkizuMaiatz

Victor Bilbao > Pelotazale lagunartea, Plentzia

“Denbora-pasa entretenigarria eta merkeazen: pala-partidak eta pipak”

[kirola]

Ohitura handiko kirolak dira pilotagazlotutakoak Plentzian. Lehena izan zenpala, orain 40 urte hasi zen eta ibilbideaospatzeko argazki-erakusketa egin duPelotazale lagunarteak.

—Pilotari omenaldia egin diozue argazkierakusketagaz?—Hala da, bai. Azken 40 urtetako irudiakbatu eta erakusketa egin dugu pilotalekukotabernan. Palistez gainera, ikusleak ere ageridira argazkietan, izan ere, jende asko hurre-ratzen zen pilotalekura partidak ikusten,batez ere udan: denbora pasatzeko moduazen, harreman sozialak egiteko, ezagunakazelkartzeko eta ondo pasatzeko; denbora-pasa entretenigarria eta merkea zen: pala-partidak eta pipak. Gainera, kirolari osoonak zetozen, palaren urte sasoitsuak ziren.Herri tar gehienek pilotalekuan ematengenituen udako arrastiak eta jendeari oroi-men politak etortzen zaizkio argazkietanikustean bere burua zein lagunena. Egun,ez dago horrenbesteko ohiturarik.—Baina orain urte batzuk antzeko era-

kusketa bat egin zenuten, ezta?—Bai, antzeko erakusketa bat egin genu -en duela hogei urte edo, pilotaleku itxiainauguratu eta gitxira. Orain beste hogeiurte igaro dira eta, urteurrena baliatuz,argazki gehiago sartu dugu.—Ehunka argazki batu duzue, zelanlortu dituzue horrenbeste?—Pilota-eskolako zuzendaritzako kide

baten argazki asko geneukan, batez erelehen hogei urtekoak. Azken hamarkade-takoak, barriz, guztionak dira, baita jende-ak utzitakoak ere.—Eta lagunarteak hainbeste urte dauka?—Ez, baina hogeitik gora bai, pilotalekuitxia egin aurretikoa da. Lagunarte guztiakbezala hasi zen Pelotazale ere: pala-txapel-ketak antolatzen hasi zen lagun-talde bateta, azkenean, lagunarte ofizial bihurtu.Pilota-eskola daramagu eta lehiaketakantolatzen segitzen dugu. m

UK45

Victor Bilbao Plentziako pilotaleku itxian

«Lagun-talde bat hasi zenpartidak antolatzen eta,azkenean, ofizial bihurtu»

Page 24: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[elkarrizketa]

Lourdes Herrasti > historialaria eta antropologoa

“Emakumezko denek galdu zutengerran, alde batekoek zein bestekoek”Gerra zibilari eta oroimenhistorikoari buruzko jardunaldiakgaratu dituzte apirilean AranzadiZientzia Elkarteak eta LeioakoUdalak. Besteren artean, gerraneta gerraostean emakumeekpairatutakoari buruz aritu zenLourdes Herrasti apirilaren 26an.

—Emakumea Gerra Zibilean, gitxi en -tzundako gaia da, zelan kokatu duzu?—Gerra Zibilari buruz aritzean bakarrikhitz egin ohi da gizonezkoei buruz: fron-tera joan zirela eta eurek pairatutakoa. Ezdut alde hori landu; izan ere, ema ku mez - ko ek ere gerra pairatu zuten, askotan ze -har ka, senideak hil zizkietelako, bainabe ra iek ere izan ziren hilak eta espetxe -ratuak; emakumezkoentzako kartzelakegon ziren. Gerran beren bizimo du anola koa izan zen kontatu dut. Gai ne ra,gerraren ondorioez ere aritu naiz. Ema -ku mez ko denek galdu zuten gerran, aldebatekoek zein bestekoek; izan ere, erre-publikaren aurreko egoerara bueltatu zi -ren: atzerapauso handia gertatu zen so -zio logikoki. Emakumezkoek berriro gor -de behar izan zuten etxean: aurretik lan-publikora ateratzea lortu bazuten, lege-biltzarkide gitxi batzuk ere baziren.Baina diktadura frankistak ekarri zuenberriro ere etxean gordetzea, amatasunfuntzioan murgiltzea eta senarra zeinfamilia zaintzera mugatzea. Gerratik ezzen bando garailerik atera emakumezko-en artean, denek galdu zuten-eta.—Gerra 39an amaitu zen, baina geroranabaritu ziren ondorioak, beraz?—Bai, noski. Emakumeek unibertsitate-ra hurbiltzea lortu zutenerako 70eko ur -t e ak ziren. Gerora, lan-publikora itzulidira, poliki-poliki karguak lortzen joan

dira, baina oraindik atzeratuta goaz: ezdago banaketa berdintsua, ez lan-postue-tan, ez karguetan. Gerraz aritzean, asko -tan hitz egiten da hildakoez eta espetxe-ratuez, gizonak gehienak. Baina ikusibehar da zenbat emakume geratu zenalargun, familia aurrera atera beharrare-kin; eta ez da aipatzen! Hildakoen artean

emakumezko gitxi egon zen, bai na erre-presioa pairatu zuten, baita aparteko irai-nak ere: ilea-moztu publikoki agerrarazizkaskamotz edota errizino-olioa emanbeherakoa eragiteko; hau da, barregarriuzteko neurriak. Neurriok ez dira ikus-ten argazkietan, horiek ere isilduak izandira. Baina biktimak ez dira bakarrik hil-

Irudian, Herrasti (Aranzadi Zientzia Elkarteak utzitako argazkia)

dakoak; bizirik iraun zutenek eguneroaurrera egitea lortu behar izan zutenondoren. Hor dago aldea eta zati biakikusi behar dira.—Eta gerran zer paper bete zuten?—Gizonezkoen ordezkoak izan ziren.Gi zonezkoak gerrara joan baziren, ema -k u mezkoek euren lanpostuak bete zituz-

ten; baina ez bakarrik lurra landu eta uz -tak jaso, lantegietan lanean hasi ziren,ho riek mantendu behar ziren-eta.Gainera, erizain ere aritu ziren frontean.Aitzi tik, gerra eta gero, emandako zerbi -tzu ho rrek ez zuen izan jarraipenik.Ema kumezkoak lantegietatik kanporatuzi tuz ten berriro, gizonezkoak sartzeko. m

“Gerraostean atzerapauso handia gertatu zensoziologikoki: emakumeek berriro itzuli

behar izan zuten etxera, familia zaintzera”

46UK UK47

Josu Intxaurtieta UrdulizekoUma ran aldea-etxen jaio zan 1946ko urta-rrilen 22n. Ama Gorlizeko Mandañu basa-rriko zan, baie han artekok, amama Luisatieurrera, sikeran, Plentziko Isukitzekok zien,Behekokale etxekok, hain zuzen bere. Geurtxaletaz josite daon auzo horren ganen indu berba Josuez. Ixen bere, lan handi in deuurduliztarrak bere Isukitzeko famelinsutraik astrakaten.Plentziko Isukitze auzo Orio, Aia eta

Donosti ingeruti etortako kiputzek altxaeuden, aurki. Ez iguel etxe duztik, baie baieurentaringo gehienak. Josuren amama,Luisa Arruti Zumarraga, 1891. urten jaiozan Plentziko Isukitzen. Eta bere aite, JoseMaria Arruti, Kipuzkuko Aiati etor zanalabe okin baino hamabost bat urte lelau,1875. ingerun. Kiputz nahie etor zan urte haiten

Plentziko itsosadarrera, palatuk iten. Haude, harri eta lurrez hesik altxaten eudezan,jungudi eta zitzoskik, lukibuztenan modu-ko ur-landarak betatuten deudezan itsosa-dar baztarreko lurrek solo bihurtuteko.Itsosoko urek ganezka iten dotsen arlonezin ezer landa lei. Horitxe saihesteko “txin-go” uzeneko atek iminten otsezan harriz telurrez ineko hesiri. Marek iyeten iaunenuren inderrak berak ixiten iauzen txingok,tope iten otsen tranpe modukok zielakon.Ostera, harresi barruko urburu, manantielnahi euriteko urek bultzata, arin iriten zien.Barruti kanpora ez euden toperik okiten.Horreetara, urek solotati itsosora urteteniaun. Palatuk ikeran, marek gora iyeten iau-nen solok itsoson mailen azpiti lotzen zien.Baie urek ez otsen ganezka iten.Josuk argi esan oskun zeaiti etor zien

Orio ingeruko jentek hori beharra iten. On-dino bere Orioti Aginagarako biden jon ez-keron, agirin daoz itsoson mailen azpiti

daozen solok. Horretaringo beharretan es -perientzidunek zien Orio ingerukok Plen -tzire etor zienerako. Sasoi hatan etortakonape lliduk entzun leitikez ondinokarren in -gerukon arten: Arruti, Sistiaga, Arriza ba la -ga, Zumarraga...Gabarratan ibilten zien isukitzetarrak

bateti bestera: gortatarako hare igeroten, an -gulatan nahi karel ingerun ebizen arrainekkoisten. Hare, zubi-barriti surtidorarako biden

da on Ardantza ingerun koisten euden, mare

“Lan handi in deu urduliztarrak bere Isukitzeko famelin sutraik astrakaten”

behean egoala aprobetxata. Gerrate osten,basarriten, goserik ez baie, bizimodu areanestutu zanez, normalen baizen gihautxukargaten eudezan gabarrok, uretan sartuauibil eitezan. Arrainek ur azalen ibilten zienuger. Eta sustaute, gabarra barrure iten eu -den salto, gabarrako karela ie ur-azalekomailetxun oten zalakon, hare karga zala eta.Angulek koisteko trabes paraten euden

gabarra Isukitzekok. Horreetara, angulektope iten euden gabarragaz eta sano errazbatzen eudezan erredañutera. Mareri aitute ibilten zien Isukitzeko

gabarrak. Itsosok gora iten iaunen PlentzitiIsukitzera iten euden, itsosbeheran, ostera,Isukitzeti Plentzire. Maren kontra jotekoerramu bakarra eukan gabarrak, bere atze-ko alden. Etxe bakotxak bere portu okiten iaun

gabarra amarrateko. Baie jon zien denbo-rok. Lastorridunek basarritarrak kanporatueta palatuk lorrintzen itxi eudezan.

[ohidanlez]

Fredi Paia

«Hiru puntedunsolo betek

emon otsen Isukitzeri“Abanico” uzena»

Josu Intxaurtieta Lemoniz > euskaltzale

“Isukitze lehengora buelte da, zitzoski tejungudi dire gure gaztaroko solok”

Page 25: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

48UK

Taberna eta jatetxe asko dugu gurean. Gida honetan aukeraketa xumea aurkeztugura dizugu, aniztasuna albo batera utzi barik, eta gozatzen has zaitezen.

[badaukazu non aukeratu]

Zure taberna edo jatetxeahemen agertzea

gura baduzuipini gugaz harremanetan:

94 491 13 [email protected]

[pintxotan]

Pizza-pintxoamozzarela eta tomatea jaun eta jabe

Oraingoan aurkezten dizugun pintxoaToskana ingurutik ekarritako errezetadela esan genezake, lasai asko; izan ere,ber tako ohiko osagaiakaz egindako pin -txoa baitugu ale honetako pintxotan ata-lerakoa. Sarri pizzetan gertatzen denlegez, mozzarela eta tomate gordina diramokadu honetan jaun eta jabe. Pintxoaegiteko, lehe nengo eta behin, ogi-zekaleedo zereal xafla txigortu behar dugu. O -gi txigortua pintxoaren oinarria izangoda, horrela, behin hoztuta, haren gaine-an, mozzarela eta tomate zatiak jarrikoditugu. Tomatea eta mozzarela, gure biosagai nagusi, xaflatan moztuko ditugu,ondoren, euren artean tartekatzeko, hauda, hainbat geruza mozzarela eta tomateosatuko dugu. Behin zenbait geruza osa-

tuta, labera sartuko dugu pare bat minu-tuz. Gazta de se gin denean, orduan, labe-tik atera eta pintxoari olio apur bat gai-netik botako diogu. Olioaren ostean ore-ganoa jar diezaiokegu; albaka gustukoizanez gero, hori botatzeko aukera erebadaukazu.Nahiz eta pintxoa horrela egin, erreze-

ta honek aukera ematen digu zenbait al -daketa egiteko; berbarako, nahiko gares-tia i zaten den mozzarela erabili beharre-an behi-gazta freskoa erabil dezakegu,horrela, antzeko ukitua lor dezakegu.Halere, gure aukera bata edo bestea iza-nik ere, inspirazio italiarragaz egindakopintxoagaz berdin gozatuko dugu.m

Osagaiak: zereal-ogia, tomate bat,mozzarela, olioa, oreganoa

Edozein unetan eta azkar egiteko pintxo gozo-gozoa da

UK49

Page 26: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

UK51

[komikia][horoskopoa]

URAt

OTSOAt

ADARRAt

EGUZKIAt

HOSTOAt

AITZURRAt

GARIAt

LASTOAt

IRATZEAt

NEGUAt

HAZIAt

METAt

(Abenduak 21 urtarrilak 19)(Abenduak 21 urtarrilak 19)Eguzki izpia sumatu eta berehalaateratzen zara eguzkia hartzera, udairitsi barik eta daborduko beltz-beltzzaude. Utz egizu eguzki printzarenbat lagunentzako ere!

(Abuztuak 18 irailak 16)(Abuztuak 18 irailak 16)Azkenaldian larri zabiltza diru aldetik etakonponbideren bat topatu guran,lehiaketetara aurkeztea erabaki duzu.Idazlan lehiaketakaz hasiko zara, bainatelebistara ere joko duzu agian...

(Martxoak 21 apirilak 19)(Martxoak 21 apirilak 19)Aspaldi ikusi bako lagunagaz topoegingo duzu eta daborduko pare batseme-alaba daukala aitortuko dizu.Lasai egon, asko oso goiz sartzenbaita ur handitan...

(Ekainak 19 uztailak 18)(Ekainak 19 uztailak 18)Lehen eguzki egunak argitu bezainazkar joan zara hondartzara, EbaMirentxu legez. Marradun bikinia eresoinean daroazu. Segi, segi uretara,ikusiko duzu zer hotz dagoen...

(Otsailak 19 martxoak 20)(Otsailak 19 martxoak 20)Egun gogorrak datozkizu,azterketetan erabat murgilduko zara,eta ikasteaz gain, beste edozertarakotarte gitxi izango duzu. Animo, parebat aste baino ez dira!

(Uztailak 19 abuztuak 17)(Uztailak 19 abuztuak 17)Ilargi beteak beti aztoratu ohi zaitu etaazken hilean gau osoan ibili zinenetxetik kanpo, nork daki zertan? Lasterdator hurrengo ilargia, kontuz ibili,itzaletan galdu barik!

(Azaroak 16 abenduak 20)(Azaroak 16 abenduak 20)Zer zabiltza azkenaldian, dirua gastatu etagastatu, txanponek eskuak erretzendizkizute ala? Dirudunen moduan bizi zara.Tentuz ibili, neguan eguzkiak bainogitxiago irauten baitu diruak...

(Urriak 17 azaroak 15)(Urriak 17 azaroak 15)Aste Santuko oporraldian ezin eta orainhasi zara mendira joaten eta naturagazgozatzen, asteburuetan behintzat.Laster, gainera, txakurtxoa oparitukodizute elkarregaz txangoak egiteko.

(Irailak 17 urriak 16)(Irailak 17 urriak 16)Hainbeste denbora langabezian, etaazkenean, merezitako lana eskainidizute, zorionak! Pena hondartzarakotarterik ez duzula izango, dena ezin dalortu bizitza honetan...

(Apirilak 20 maiatzak 19)(Apirilak 20 maiatzak 19)Urtebetetzea ospatzeko mozorro festaantolatuko duzu, baina lagunek ezdizute jaramonik egingo, berazprobatu hurrengoa: mozorrorik ezdakarrenak, meriendarik ez!

(Urtarrilak 20 otsailak 18)(Urtarrilak 20 otsailak 18)Oporretan joango zara baina, sasoizkanpo denez eta hotza dagoenez,hondartzara joateko aukera gitxiizango duzu. Azkenean, hobe herrikoigerilekuan, han ura sobera dago-eta.

(Maiatzak 20 ekainak 18)(Maiatzak 20 ekainak 18)Egunak daramatzazu erdi-gaixo, bainaez zara gai gelditzeko. Hara eta honaibiliko zara egunotan, eta azkenean,sukarrak jo. Orduan hartuko duzudeskantsua, baina ohean.

50UK

KopiakSALGAIUK aldizkariaren

bulegoanUribe Kostako

aldizkariarenekoizpena

Page 27: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

gaztetxoak > denborapasa

gaztetxoak > bilatu eta irabazi

ez horren gaztetxoak > non da?

LUMA aldizkariaren eskutik

52UK

> Aurrekoaren erantzuna: Palestinari

> Irabazlea: Jabi Bibanko*

*deitu telefonoz: 94 491 13 37

Zer ospatu genuenapirilaren 23an?• Herriko jaiak• Jesusen jaiotza • Liburuaren Nazioarteko Eguna

> Aurrekoaren erantzuna: Lorail

> Irabazlea: Leire Enzunza*

*deitu telefonoz: 94 491 13 37

SARIA

La Gusana liburudendaTellagorri plaza, Algorta

Tf. 94 491 14 12

Oinutsikkontsulta podologikoa

Zubigane 4, SopelanaTf. 94 404 74 20

[email protected]

Zutabe eta lerroguztien baturenemaitzak idatzirikdituzula kontuanizanik, emanegizu animaliabakoitzarenbalioa.

Uribe Kostan ateratako argazkiarenhurreko irudia duzu atal barri honetakoprotagonista. NON eta ZERI ateratakoaden badakizu?

SARIA

Bidali erantzuna eta zure izen-deiturak [email protected] helbide elektronikora edo 94 491 13 37 telefonora deitu

UK53

[flashback]

UDONDOTARRAK AREETAKO GOBELAN, 1969-11-15Axpe-Udondon 1939an kokaturiko multinazional baten patroia San Alberto zen, azaroaren 15a. Enpresak zerbait ofizialaantolatzen zuen, baina langileek gurago zuten elektrizitate tailerrekoen eta instrumentazio tailerrekoen arteko fultbol partidajokatu, Areetako Gobelan. Urte hartan, azken horiek, argazkikoek irabazi zuten 2-1. Gero bazkaria egiten zuten, gaur arte,urtero, mantendu dutena.Bestalde, antza denez, enpresa hori oso kutsakorra zen. Udondo erreka kutsatuta zegoen eta Astrabudua/Aketxe/Udondo zirenauzorik kutsatuenak; animaliengan ere eragina zuen kutsadurak, bost urterik bost urtera edo, baserritarrek animaliak (batezere emeak) aldatu behar izaten zituzten gaixotzen zirelako.

Zutunik: Luis Mari Bilbao “Txurine” (arduraduna), Jose Felix Palacios “Chefe”, Santiago Hormaza, Jose Antonio Zunzunegi, Teodoro Bastida,Javier Ortiz eta Remigio Angulo (atezaina) (GB).Makurtuta: Jose Manuel Polo, Julio Vegas, Jose Mari Gonzalez “Txema”, Jose Antonio Iturri, Manolo Cuesta (GB), Pons eta Juan Val.

LUIS MARI BILBAOK UTZITAKO ARGAZKIA

Bittor Egurrola

Page 28: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo

[publizitatea]

54UK

[aitormenak]

“Familia eroango nuke irla batera, bestela zer egin han bakarrik?”

LABURREAN— Telebistako aspaldiko ezaguna dugu Miren Gojenola lekeitiarra, batez ere ETB1-eko Goenkale tele-sailean egindako lanari esker. Gainera, urte mordoa eman du Hika taldeagaz, antzerkian; Donostian arte eszeniko-ak ikasi zuenean sortu zuen taldea ikaskideakaz batera. Egunotan baina, Gojenolak Uribe Kosta bisitatu du AdosTeatroagaz batera, Sopelan antzezteko Wilt, panpina puzgarriaren hilketa lana: Tom Sharperen eleberri ezagunalehenengoz taularatu da, eta euskaraz. Beste egitasmoren bat badarabil buruan, baina oraindino ezin ezer esan...

MIREN GOJENOLA > aktorea

Testua: Zuberoa Iturburu Argazkia: Miren Gojenola

Defini egizu zeure burua berba bitan.Pertsona alaia naiz eta ez naiz haserretuko erraz, ez dut bronkarikbilatzen; batez ere etxetik kanpora.

Zein filmetan egingo zenuke protagonistaren papera?Uste dut edozeinetan egingo nukeela, luxua litzateke. Pelikula baten etaEuskal Herrian gitxik parte hartu du, eta protagonista, are gitxiago.Euskarazko film asko egongo litzateke guretzako lana egoteko.

Orain zarena izango ez bazina zertan gura zenuke jardun? Zergatik?Aktorez gain, abeslari edo dantzari, hirurek daukate lotura. Bestela,interprete ere izango nintzateke, zeinu-hizkuntza ikasten nabil-eta.

Badaukazu ohitura txarren bat?Otorduetatik kanpora jatea, baldin eta hori ohitura txarra balitz.

Aitor dezakezun bizio bat?Ildo horretan, txokolatea eta bizkotxoa.

Zein da zure ametsetako bat?Neure lanbideaz bizi ahal izatea, baita bidaiatzea ere.

Zer eroango zenuke irla isolatu batera?Familia: laguna eta umeak. Bestela, zer egingo nuke neuk bakarrik irlaisolatu batean?

Eguna ala gaua?Lasai egoteko nahiago gaua, irakurtzeko eta. Baina gauzak egitekoeguna, gabaz bakarrik ibiltzeak beldur apur bat emoten dit-eta.

Animalia bazina, zer izango zinateke?Txakurra, oso gustuko ditut-eta. Onak eta leialak dira.

Euskal Herriko zure txoko kuttuna? Zergatik?Lekitto, eta bertako kuttunena, batez ere, itsasaldea: portua eta...

Parranda politenak non?Nik uste parrandarik politenak ere Lekitton egingo nituela, lagunakaz. m

Page 29: 213. zenbakia / 2012ko maiatzaren 8aFOTOGRAFIA: Asier Mentxaka TESTUEN ORRAZKETA: Ziortza Vega KOLABORATZAILEAK: Jorje Perez, Bittor Egurrola, FrediPaia, Armando Llamosas, David Crestelo