uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK...

40
❘❘❘ Azpeitiko herri aldizkaria ❘❘❘ 2010ko azaroa ❘❘❘ 122. zenbakia ❘❘❘❘❘❘❘❘❘ MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna duten pertsonak gu bezalakoak dira 20

Transcript of uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK...

Page 1: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � �Azpeitiko herri aldizkaria � � �2010ko azaroa � � �122. zenbakia � � � � � � � � �

MUGAK GAINDITUZLanean, aisialdian, kalean, lagun artean,eskolan... adimen urritasuna dutenpertsonak gu bezalakoak dira 20

� � �� � �

Page 2: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna
Page 3: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � � � � � � � � sarrera 03

Argitaratzailea. Uztarria

Komunikazio Taldea. Azpeitia

Egoitza. Perez Arregi plaza 1, behea,

(Azpeitia, 20730)

Telefonoa eta faxa. 943 15 03 58

Posta [email protected]

Posta kutxa. 227, Azpeitia

Lege gordailua. SS-860/2000

Zenbakia. 122.a (2010eko azaroa)

Urtea. XII.a (1999ko azaroan sortua)

Maiztasuna. Hilabetekaria

Diseinua. Eregi Komunikazio eta

Euskara Zerbitzuak

Publizitatea. 685 730792 /

[email protected]

Bazkidetza. 943 15 03 58

Tirada. 2.500 ale hilero

Inprimategia. Leitzaran Grafikak

Azaleko argazkia. A. Agirrezabala

Web orrialdea.www.uztarria.com

Uztarria herri aldizkariarenlaguntzaileak (erakunde

publikoak)

Uztarriak Bai Euskarari

Oharra. Uztarria

Komunikazio

Taldeak ez du

bere gain hartzen

herri aldizkarian

adierazitako

esanen eta

iritzien

erantzukizunik

iritziaInkesta. Egunkaria,paperean alaInternetez? 13

mamiaKlik! Añoi esnearenekoizlearekinbaserriko jardunaz 16Idoia Guereñu. EHAZEantzerkizaleenelkarteko idazkari-koordinatzailearekinelkarrizketa 04XJ auzolanean.Sanjuandegirenbeharrei erantzunasmoz, bi urtelanean 24

jakitekoBestaldetik. JoseAngel Aristiudaltzainburua 34

� � �2010EKO AZAROKO UZTARRIA ALDIZKARIAN ZER?� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

04

Ba al dakizu Juan Mari Etxeberria apaiz

azpeitiarrak Donostiako Apaiztegian

kargua izango duela laster? � Uztarria

16

34

egin zaitez bazkide Uztarrian

1.157bazkidegara dagoeneko Uztarrian;

eskerrik asko denei.

Herri aldizkariaz gain, Uztarriaren produktuak ereeskuratuko dituzu. Uztarria Komunikazio Taldeak orain arte

12 liburu (behekoak), CD 1 (ondokoa) eta liburuxka biografikoak

atera ditu. Bazkideak baino ez ditu jasotzen, urteko kuota barruan.

� 943 15 03 58

30euro dira urtean.106.400 euroko aurrekontua

du Uztarriak 2009. urterako.

Liburuxka biografikoak. Julian Bereziartua, Leo Etxeberria, Valentina Agirre (Uztarriak hurrengo hilabeteetan liburuxka gehiago aterako ditu)

Page 4: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

mamia � � � � � � � � � kultura04

IDOIA GEREÑU ODRIOZOLAEuskal Herriko Antzerkizale Elkarteko idazkari-koordinatzailea

Erronka handienajendea zaletzea da”EHAZE elkarteak Azpeitian izango du egoitza etabertan ariko da Gereñu lanean. Erronka berria etaproiektuz betea du esku artean. �� Mailo Oiarzabal

Euskal AntzerkiTopaketen hilean sartuta, Azpei-tia euskaraz egiten den antzerkia-ren erakusleiho bihurtuko aurtenere. Laster, baina, urte osoanizango da euskal antzerkiarenerreferentzia, sortu berria denEHAZEk (Euskal Antzerkizale El-karteak) herrian izango baituegoitza. Idoia Gereñu da “elkarte-ko lehen langilea” eta harekin hitzegin du Uztarriak.Zer fasetan dago une hone-tan EHAZE? Orain dela hiru urte eta erdi edo,Hik Hasik udan egiten dituen uni-bertsitate topaketetan sortu zenideia. Ikastaroak egiten ari zirenlagun batzuk elkartu ziren etaesan zuten: euskal antzerkiarekinzeozer egin behar dugu, hau de-

“sastre bat da eta. Horren harira,urtero, Hik Hasiko topaketetansaiatu ziren antzerkiari buruzkoelkarteratze bat egiten, eztabaidasortzeko. Hori hiru urtez egin daeta aurten, ekainaren 5ean, izanzen aurreneko batzar orokorra.Prentsari ere deitu zitzaion eta,lehen aldiz, proiektua jenderatuegin zen. Ekainaren 22an, berriz,Bilboko Kafe Antzokian jaialdi bategin genuen, nolabait hasieraemateko.Zergatik da ba desastrea,euskal antzerkia? Beti esaten da kultura krisian da-goela; eta antzerkia, zinea sortuzenetik, beti esan izan da krisiandagoela. Nik uste dut antzerkia,gaur egun, egin egiten dela, etaegiten dela toki askotan. Gerta-

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Jaio. 1980ko martxoaren 6an.� � �Herria. Tolosa. � � �Bizi tokia.Deba. � � �Lanbidea. EuskalHerriko Antzerkizale Elkarte(EHAZE) berriaren idazkari-koordinatzailea da.

hain galduta dago, ematen duelaez dagoela mugimendurik. Etamugimendua egon, badago, etajendea eskean ari da.EHAZEk Azpeitian izangodu egoitza. Zergatik Azpei-tia? Elkartea sortu eta gero, argi ze-goen egoitza bat behar genuela,toki erreferente bat, jendeak norajoan jakin zezan. Mintzolan [Villa-bonan] hasita geunden bilerakegiten-eta, eta pentsatu genuenhura toki polita izan zitekeela.Baina, haiek ere hasten ari diraeta tokirik ez dago. Orduan pen-tsatzen hasi ginen, Sindikatu Za-harrean bilera bat edo beste ereegin genuen, eta esan genuen:Azpeitia zergatik ez? Euskal He-rriko Antzerki Topaketak hemen

tzen dena da, bakoitzak bere e-txean antzerkia egiten duela, etaez dakigula ondokoari zer gerta-tzen zaion, egiten duen ala ezduen egiten. Uste dut ez dagoelabatere antolatuta. Profesionale-na-eta beste kontu bat da, bainaantzerkia orokorrean hartuta,egin egiten da, eskoletan askolantzen da gaur egun, baina Az-peitiko herriak ez daki Deban zerpasatzen den, eta Debakoak ezdaki Zumaian zer pasatzen den,eta Zumaiakoak ez daki Zarau-tzen zer pasatzen den. Orduan,

Page 5: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

kultura � � � � � � � � � mamia 05

Oraingoz, gure egiteko nagusia-Euskal Herr ian euskaraz ari-tzen diren talde guztiekin zerren-da bat egitea izango da, umeentaldeak ere barruan sartuta. Diag-nosi bat egitea eta, gero, zerren-da horrekin ikerketatxo bat egi-tea: zer behar dauden, nola aurre-ratu daitekeen, komunikazioanola landu daitekeen. Hori dagertura begira bete nahi duguna.Horretaz aparte, beste ekimen

batzuk ari gara antolatzen mo-mentu honetan, pixka bat EHAZEezagutarazteko, izena zabaltze-ko. Gertu-gertura begira pare batekimen dauzkagu. Bat izango daVillabonan, azaroaren 27an, I.Antzerkizale Eguna. Gero, Duran-goko Azokan stand bat jartzekoasmoa ere badugu.Bat aukeratzekotan, zein dagaur egun euskarazko an-tzerkiaren erronka nagusia? Indarrak batzea, existitzen dugulajakiteko eta ‘hemen gaude’ esa-teko. Bertsolariek lortu dute,lehen ez zeukatena, eta hordaude, eta gizartean oso barne-ratuta daude. Antzerkia ez dagogaur egun gizartean barneratuta;emanaldiak egiten dira eta hama-bost pertsona joaten dira ikuste-ra. Argi daukaguna da zaleaklortu behar ditugula, antzerkiakaurrera egiteko. Erronka handie-na hori da, jendea zaletzea.�

Antzerkia ez

dago gaur egun

gizartean

barneratuta”“

Azpeitiko

herriak badauka

antzerkirako

kultura bat”“

egiten dira, beste inon ez. Histori-koki badauka garrantzia bat eta,horrez gain, herriak badauka an-tzerkirako kultura bat; eta horikontuan hartuta, herriak berakbulkada bat ematea elkarteari,oso positiboa zen. Udalarekin au-rreneko hartu-emanak egin geni-tuen, eskaera egin eta, printzi-pioz, baiezkoa eman digute.Oraindik ez da ofiziala, ez duguezer sinatu, baina Enparan do-rretxeko hirugarren solairua obra-tan dago, eta horiek bukatzeansuposatzen da bertara joangogarela; hori ziurtatuta dago, bai.Topaketak euskarazko an-tzerkiaren erreferente ga-rrantzitsua direla esan izanda. Hori kanpotik ere halaikusten al da? Kanpotik ikusita, bai, AzpeitikoTopaketek izena dute, eta nik ustedut erreferente bat izan direla. Nikuste dut amateurrei eman zaielahalako bultzada txiki bat, bestela

ezer ez dagoelako. Gaur eguntalde amateurrekin gertatzendena da, eta eskolako umeekinere bai , bakoitzak pasa-tzen duela urte oso bat antzerkibat prestatzen, eta behin bakarrikematen dutela, eta akabo.Hori izan daiteke gabezieta-ko bat, zirkuitu baten falta? Bai. Gure asmoetako bat badahalako sare txiki bat sortzea; hiru-lau herrirekin hasi, eta gero ikusizer pasatzen den..EHAZErentzat zeintzukdira, epe motzera zein luze-ra, premia nagusiak? Helburu nagusia da euskal an-tzerkia antolatzea eta bultzadabat ematea. Kontua da, hain gaiz-ki egon dela, edozein gauza egin-da, onuragarria izango dela. Horidugu aldeko. Baina, onura denbezala, alde txarra ere badu: non-dik hasi, lehentasuna zeri eman.Euskaraz egiten den antzerki guz-tia hartzen du barnean EHAZEk.

Page 6: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

iritzia � � � � � � � � �06

Iraganak, nahiz eta gure egunero-kotasun ero honetan beharbada ez ohartu,beti uzten dizkigu bere igarotzearen zeinuak.Ez gara gainera museoetara joan behar be-raien bila, baizik eta egunero ibiltzen garenkaleetan eta leku publikoetan beraiek irtet-zen zaizkigu eta gure billa, beti hor egondiren baiña erreparatu ez dugun gauzatxoakbalira bezala. General Mola Kalea dela, etxe-bizitzetan Frankoren erregimeneko ministe-rioek egindako fletxak direla...

Iraganaren testigantzak positiboak edo ne-gatiboak izan daitezke, bakoitzaren ikuspun-tuaren arabera beti ere. Hil honetan ere ba-dugu oraindik iritzi kontrajarriak sortaraztenduen gertakari baten oroipena. Hil honen20an beteko da Franko diktadorea hil zeneko35. urteurrena.

Eta uste duzue oraindik egunerokotasunaduen gaia dela? Alemanian oraindik ere na-ziek egindako gehiegikerietaz hitzegiten ezdira ausartzen, are gutxiago erregimen bor-titz hura sortu eta zuzendu zuen buruzagia-ren aztarnak mantentzen.

Batzuek esango dute: Ez dago erromataraztarnarik gure artean? Ez ziren beraiek erebortitzak izan bere konkistetan? Bai, logikoki,baiña iragana aldatu nahi gabe, bada ordualeku guztietan justizia eta memoria historikoaberreskuratzeko. Eta zer da memoria histori-koa? Iragana gogoraraztea baina denenikuspuntua azaleratuz eta biktima izan zireneimerezi duten lekua ematea gure artean.

Ez da beraz kontua iragana eskutatzea,bertako protagonista guztiak gogoratzeabaizik eta historia isila egin beharrean, histo-ria justua egitea. Justizia ez da beti iristen bik-timentzat, baina Argentinako eta Txileko dik-taduretan egindako gehiegikerien arduradu-nak, edo batzuek behintzat, epaituak etagartzeleratuak izan dira. Espainian ez da ho-rrelakorik gertatu. Hor dago oraindik Valle delos Caidos deituriko monumentua Madril in-guruan, Frankoren azken geltokia eta bere al-

Iraganaren testigantzak

� � �Ez da beraz kontua iraganaezkutatzea, bertakoprotagonista guztiakgogoratzea baizik

� � � � � � � � � � � � � � � �markel mendizabal� � �

dekoen peregrinazio leku. Honetan ereFraga ministro frankistak (gaur egun senata-ria) abian jarritako eslogana erabili beharkoda: Spain is different. Desberdina da bai etahorrela izaten jarraituko duelakoan nago.

Denentzat oroimenaGure herrian ere erregimen politiko hartakotestigantzak aurkitu ditzakegu oraindik. Hilhonetan Santu Guztien Eguna ospatzean hi-lerrira gerturatu direnek izango zuten aukerabertan dagoen monumentu bitxi zein zaharki-tuarengan erreparatzeko.

Han aurkituko ziren gurutze handi bat da-raman monumentu batekin. Ez du gaur egunlehen zeukan esanahia, baiña urte askotanGerra Zibilean Frankoren alde borrokan hil-dakoak gurtzeko erabili zuten eta ahaztuakizan ziren Errepublika eta Euskal Herri inde-pendiente baten alde borroka egin zutenak.

Zorionez esanahi berri horren arabera anaiarteko gerra hartan hildako azpeitiar guztiakomentzen dira. Bazen garaia gure artean erehainbeste pairatu zuten herritarrentzat ereoroimena egoteko.�

Page 7: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna
Page 8: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

iritzia � � � � � � � � �08

Amelia, Elena, Nagore, Te-resa, Mari Karmen, Gurutze, Nerea, Ana,Laura, Laila, Dolores, Daimari, Sorkunde,Galia, Nuria, Maite... kantariak, politikariak,etxeko andreak, informatikariak, dantzariak,okinak, gidariak... Gaur egun, edozer izangintezke. Bidea, kasu askotan, ez da errazaizaten. Askotan, behar baino zailagoa. Bainalortu dezakegu.

Guztiok gara emakume, eta berdin du non,eta berdindu zer garen. Guztiok gara eraso-tuak etengabe. Etxean. Lanean. Kalean. Hil-keta, ablazioa, aurpegira azidoa botatzea...eraso gogorrak, krudelak eta onartezinakdira horiek. Baina badira askoz gutxiago ikus-ten, eta sentitzen, diren erasoak ere. Etaeraso horietatik, tamalez, ez gara inor libra-tzen.

Garai batean, sinestuta nengoen belaunal-di kontua zela. Gajoa ni. Egunero agertzenda egunkarietan: “gizonezko bat atxilotu duteustez bere emaztea jo duelakoan”. Hori lei-tzen dudan bakoitzean, automatikoki albiste-ra sartu, eta ustezko erasotzailearen adinabegiratzen dut. 18, 20, 30... oso gazteak di-rela ikustean, gauzak gutxi aldatu direla pen-tsatzen dut. Aurrera bagoaz, ez dut dudarik.Baina, oraindik ere asko dugu egiteko. Ber-dintasun ezak, eta emakumea gutxiesteakeragin zuzena du emakumearen aurkako bio-lentzian, erasoetan. Eta hor ere guztiok duguzer egina.

Nirea zelako hil nuen. Esaldi beldurgarria.Ez dut aspaldian entzun, baina entzun gabeere, eraso askoren atzean esaldi horrenhotsa entzun daiteke. Oraindik ere maitasu-na eta esklabutza bereizten ez dakienik, badamunduan.

Erakundeek behin eta berriz, erasoen au-rrean salatzea dela onena esaten digute. Hil-dako emakumeren bat den bakoitzean gogo-rarazten digute biktimak salaketaren bat jarri-ta zuen edo ez. Horrek zerbait aldatuko balubezala. Salaketen kontua, erakundeek aur-

Maitasuna eta esklabutza

� � �Ez dut Txitximorerikbehar. Eraso txikienenaurrean ere babesten nauengizartea behar dugu

� � � � � � � � � � � � � � � �ihintza agirretxe� � �

pegia garbitzeko tresna huts bihurtu delako-an nago. Kasu batzutan, salaketa jartzeare-kin gauza asko aldatuko dira. Onerako.Beste askotan, ordea, txarrerako da. Denokez baikara berdinak, eta ez baitugu berdin jo-katzen. Ezta erasotzaileak ere. Salaketarikgabe ere, laguntza eska daiteke inguruan,lagun artean, familian, eta erakundeetan. Etainfernutik irten daiteke. Ondoren, salaketa ja-rriz gero, primeran. Kasuan kasuko erantzu-nak eman beharra dago. Ez dut dudarik.

Super heroirik ezErasoen aurrean tinko eta gogor agertubehar dugu. Emakumeren bat hiltzean salatuegin behar dugu. Baina horrelako gehiagogerta ez daitezen, hezten segitu behar dugu.Gizartea ez da egun batetik bestera alda-tzen, baina etengabean lanean segitu behardugu. Erasoei aurre egiteko ez dut Txitximo-rerik behar. Ondo dakit noiz naizen erasotua,ez dut super heroi absurdorik behar. Behar

dugun bakarra eraso txikienenaurrean ere babestennauen gizartea behar dugu.

Ondo hezitako gizon etaemakumeak. Ez beste-rik.�

Page 9: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna
Page 10: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � �ESANA DAGO� � � � � � � � � �

� � �“Eraginpedagogiko gehiegisumatzen dutumeentzakoipuinetan. Umeenliteraturak askogaldu duela uste dut”PAKO ARISTIidazlea eta kazetaria

� � �“Loiolakoupategian gordetaditugun liburu zaharhoriek, ardo hori,kanpora atera nahidugu”JOSE M. ETXEBERRIAJesuiten arduraduna

� � �“Lau hilabete etaerdian zortzi txapeljantzi ditut eta nekehori antzemanegiten da”AIMAR IRIGOIENharri-jasotzailea

Pako Aristi.

� � �HIZKUNTZ ESKUBIDEAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

GORA. Kinto bazkariko kartelak euskaraz, noski.1945ean jaiotakoek bazkari bat eginez elkartzeko asmoa dute eta horren berrieuskaraz eman dute, eskuz egindako kartelen bidez. � Uztarria

BEHERA. Erregaiaren makina eta euskara izorratuta.Gasolindegi honetan ez dago kotxearen depositua betetzerik, ezta euskaraz aritzerikere. Penagarria! Irakurle batek bidalitako argazkia da. � Uztarria�

��

iritzia � � � � � � � � �10

Page 11: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � � � � � � � � iritzia 11

Gerra osteko gosearen berri izan dugubaina, zorionez, gosea zer den jakin ez daki-gu. Gaur gosea ez, alderantziz, gizentasunadugu arazo. Jakiak soberan eta, halere, ko-meni ez dena jan behar. Lehen gaizki etaorain oker.

Gerra osteko jakituria-eskasiaren berri ereizan dugu. Nork irakatsi aukera handirik ezeta ikasteko betarik ere ez; etxera bi errealekartzen zuena, hura katedradun. Gaur,ustez, bada non ikasia eta nork irakatsia. Mo-telenak ere, gutxienez, hiru hizkuntza eta laumaster ditu. Lehen, jakintsu gutxi eta orain,

Tontoena da etorkizuna� � � � � � � � � � � � � � � �txetxu urbieta� � �

� � �IKUSTEKOA!� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

�TXAKURRENTZAKO ‘KOMUNA’ PEREZ ARREGIN?Txakurrek ere beren eginbeharrak dituzte eta paseatzera ateratzean aprobetxatzen dute horretarako. Jabe askok, ordea, haienkakak ez dituzte jasotzen eta, ondorioz, mokordo ederrak egoten dira Perez Arregi plazako zuhaixken inguruan. Inguruan usaintxarra egoteaz gain, plaza horretan jolasean dabiltzan haurrentzat zikinkeria galanta da. �� Ainitze Agirrezabala�

listo asko, baina orain ere jakintsu gutxi. Onabeti urri.

Gaur egun, haur parkeak bilakatu dira jaki-turiaren olinpo. Orain gutxi arteko tabernakofilosofoak parkeko orojakitun bihurtu dira.Inon ez irakaskuntzaz eta medikuntzaz parke-etan adina masterdun. Interneten gainbegi-rada bota eta herriko mediku eta irakasleguztiak larrutzeko beldurrik ez. Profesionalekbizitza osoko jardun eta ibilian ikasi ez dutenapark-men-women-ek hamar minutuko irakur-ketan dena dominatua dute. Irrati eta telebis-tetako tertuliakideen tankeran, gaur egungo

gurasoek, denetaz dena dakite (edo dakigu).Parke batean mediku edo irakasle bati buruzhitz onak entzutea Lagun Onakek gola sar-tzea baino zailagoa da, miraria da (aupaIñaki).

Benetan dakitenek diote, ikasten zoazenneurrian ezer ez dakizula konturatzen zarela.Nire lagun Manu Maritxalarrek horregatikesango zuen aspaldi hainbeste jakiteak amo-rrua ematen zuela. Zertarako jakin, gero ezerez badakizu. Tontoak jakintsu eta listoaktonto. Pediatra eta irakasle lagunok, eutsigoiari.�

Page 12: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

iritzia � � � � � � � � �12

ELIZATIK KANPO. Elizaren barne gauzatzen ari diren aldaketak urruti daudeeliza bera osatzen duten herritar askoren pentsaeretatik. Gizarteari begira eta gi-zartetik lan egin nahi duten guzti horien haserrea azaleratzen ari da. Elizatik kanpofedea izan eta herritarren alde lan egiteko aukera asko daude, eta, nola ez, askata-sun gehiagoz jokatzeko aukerak dira, elizako jerarkia eta kontraesanetatik kanpo.

Joxe Arregi frantziskotarra

� � � � � � � � � � � � � � � �izaskun egiguren� � �

� � �URRIKO ARGAZKIEN OINAK. HIL HONETAN...� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

KANPAINA. Haurrak eta kirolaren inguruan, gurasobatzuk, eredu izan beharko luketenean, kontrakoa erakus-ten dute. Jokabide desegoki horiek zuzendu asmoz aterada kanpaina. Helduen jarrerak hobetzeko baliogarria iza-tea espero da, haurrek behar bezala kirolaz gozatzeko.

‘Zaindu jarrerak!’

LANUZTEA. Metal arloko langileek, hitzarmen duin baten alde,udara aurretik hasitako borrokaldiarekin jarraitzen dute. Espainiako en-presarien ordezkariak esan berri du bizi dugun egoeratik irteteko langi-leok lanean ordu gehiago sartu eta soldata baxuagoak irabazi behar di-

Metal arloko langileen grebatugula. Hori da, ulertu dudanez, enpresarien mozkinak etenik gabe igo-tzen jarraitzeko bide bakarra. Ekonomia aurrerakoi bat izateko bidea,ordea, langileen lan-baldintza egokiak, formakuntza aukera berrituaketa soldata duinak izatetik abiatzen dela iruditzen zait.�

Page 13: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

Ekonomia arloko manifestazio asko kubritzeatokatu zait azken hilabeteetan, eta tokatuko zaizkitaurrerantzean ere. CCOOk eta UGTk antolatutako-etan, bozgoragailua daraman gizona arduratzen dalehen oihua egiteaz. Inprobisazio gutxi, papereanidatzita eramaten ditu egin beharreko builak ere.Jendetsuak izan dira ELAk eta LABek metaleko lanitunaren alde egindakoak. Haietako batean ikusinuen lehen aldiz pankartarik gabeko manifestaziobat. Despisteak. Baserritarrenek pena ematen di-date, aitonak kazetariei beren arazo ekonomikoenberri ematen ikustea ez da erosoa.

Azkena joan naizenean, eztarri urratuko jendeabildu zen: erretiratuak eta pentsiodunak. HelburuaEspainiako Gobernuak egin nahi duen erreforma-ren eta pentsioen izoztearen aurka daudela adieraz-tea. Urtea amaitu baino lehen onartu nahi du Zapa-terok erretiro adina 65 urtetik 67ra atzeratzea. Ezdakit benetan zein diren Madrilen dituzten asmoak.

Eztarri urratuen oihuak� � � � � � � � � � � � � � � �miren garate� � �

Aldaketarik ezkorrena saldu eta azken unean atzeraegitea izan daiteke estrategietako bat, jendea bare-tu eta botoetan galera handiegirik ez izateko.

Alabaina, kalteak ekarri, ekarriko ditu erreformak.Adinak sortu arren polemikarik handiena, kotizazio-etan proposatutako aldaketek ere badute beren ga-rrantzia. Gaur egun azken hamabost urteetako oi-narria kontuan hartuta kalkulatzen da erretiro pen-tsioa. Aurrerantzean hogei erabili nahi dira. Zeresan nahi du horrek? Pentsioak baxuagoak izangodirela, azken urteetan izaten baitu soldatarik han-diena langileak. Pentsio pribatuen negozioa sartzenda jokoan hor. Haietakoren bat izateko moduaduena ongi, eta besteak hor konpon. Hego EuskalHerrian 300.000 ei dira pobrezian bizi diren pen-tsiodunak. Urrun ikusten dugu lan merkatutik aldeegiteko adina, baina eztarri urratuen artean gazteenahots sendoak tartekatuz gero hobe, geuk ere pen-tsiodun izateko aukera izan dezagun noizbait.�

Galdetzen hasita, Soreasuko aparkaleku

berria ia hutsik egoten dela ikusita,

zenbaterainokoa zen beharra? � Uztarria

Egunkaria,

paperean ala

Internetez?� Ainitze Agirrezabala

MARIKARMEN AGIRRElangilea

“Askoz ederragoada egunkariapapereanirakurtzea.

Egunkaria hartu eta tabernanedo etxean, kafesne bat hartzenduzun bitartean egunkaria lasaiederrean irakurtzea bezalakorikez dago. Ordenagailuak,azkenerako, tontotu egiten du”.

SONIA ORBEGOZOlangilea

“Paperak berexarma du, bainaeskaintzen duenaukera zabala eta

erosotasunagatik Internetezirakurtzeko ohitura dut.Uztarrian egunero sartzen naizeta Diario Vasco ere leitzen dut”.

BEGOÑA AROZENAlangilea

“Dudarik gabepaperean.Erraztasunaematen dit

umeekin parke batera joan etahan lasai irakurtzeko. Etxekoekbadute ohitura Internetaerabiltzeko, baina nik neuk ez”.

ROSA ALDASOROerretiratua

“Interneta zero, ezdugu batereerabiltzen.Paperean

irakurtzen dugu egunkaria.Egunero erosten dugu DiarioVasco, baina erdi bilbotarra naizeta aukeran Deia nahiago”.�

���INKESTA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � iritzia 13

Azken aldian bi azpeitiar ditugu berri iturri gureartean, biak motibo guztiz ezberdinengatik; baina,funtsean, agintekeriaren eraginez jazarriak. Justizia-ren erabilera interesatu eta makurragatik bat, etadogmakeri itsuagatik bestea.

Udabiltzaren auzia urriaren 25, 26 eta 27an jarrai-tu zuten Auzitegi Nazionalean, eta bertan 20 auzi-petuen aurka aritu ziren, (in)Dignidad eta (in)Justi-ciakoek eginiko akusaziopean. Akusatuen arteanMiren Odriozola azpeitiarra dago, eta gogoratubehar da hura, beste kide denak bezala, herritarrekhautatutako hautetsia dela. Auzipetuek diote eureklan politikoa, kulturala, soziala eta abarren aldekoasoilik egiten zutela. Udalbiltza eta ETAren arteko lo-turarik ezin izan dutela frogatu onartu dute peritupolizialek. Hala ere, 10 eta 23 urte bitarteko espe-txe zigorra eskatzen jarraitzen du, erakunde parami-litar horrek.

Ezker abertzalea jokoz kanpo edukitzea komeni

Disidentzia ezabatuz� � � � � � � � � � � � � � � �higinio oiartzabal� � �

zaie indar espainiarrei. Horrela lortu ahal izan duteEusko Jaurlaritza, eta horrela lortu nahi dituzte al-dundiak eta udalak ere hurrengo hauteskundeetan.Hori zilegi litzateke, noski, arau demokratiko bidezlortuko balituzkete, eta ez amarruen bidez.

Joxe Arregi azpeitiar fraidea ere denon ahotan da-rabilkigu. Bere kristau pentsaera ireki eta askeaktopo egin du, aspaldiko urteetan, Eliz hierarkiak da-raman ildo eskuin muturrekoarekin. Joan Paulo II.aAita Santu izendatu geroztik, 1978an, Vatikano II.akontzilioaren norabideari ziaboga hartu eta kontra-ko bidean doala uste dugu eliztar askok. Horreneragina orain ari da nabaritzen euskal Eliza, gotzainberrien izendapenarekin. Isiltzeko esan diote Arre-giri, eta berak bere kristau pentsaerarekin leial iza-nik, ezetz esan du; eta bere bizitza erabat iraulikoduen erabakia hartuaz, fraidetza utzi du.

Norbaitek esan du Elizak teologo bat galduduela, baina herriak pentsalari bat irabazi.�

Page 14: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � � � � � � � � � � � � � � �andoni salegi� � �

� � �OTSOBELTZ� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

iritzia � � � � � � � � �14

Page 15: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

Hogeita bat urte izango nituen. Semi-narioan nengoen, eta Antiguan bizi ginen,eliza ondoko etxebizitzan. Zortzi edo hamarapaizgai ginen, eta hiru apaiz ziren gure ardu-radun. Hasiera-hasieratik esan ziguten kon-trolatu baino, gure bidean lagungarri izannahi zutela. Eta hizkuntzaren aldetik hikaegingo genuela erabaki. Apaizgaien arteangehienok hitz egiten genuen euskaraz, eta ezzekitenek ikasten egiten zuten euren ahalegi-na. Hika egiten genion elkarri. Baita, eraba-kiarekin bat, apaizgaiek arduradunei ere.

Hitanoa� � � � � � � � � � � � � � � �joxin iturriotz� � �

Ospitalean nengoen, hernia batetik opera-tuta. Apaiz horietako bat, Manolo OdriozolaXuela urrestildarra gelan zen nirekin. Baitagure aita zena ere. Nik zuka egiten nion aitari.Aitak, errespetuz, zuka egiten zion apaizari,Xuela-ri. Nik, ohitura nuen moduan, hika Ma-nolori. Hor katea apurtzen zen, nolabait esa-teko. Aitak harrituta begiratzen zidan, apaiza-ri hika egiten entzuten zidan bakoitzean.Berak ziur aski berorika naturalago egingozion apaizari, baina ordurako ohitura horigaltzen hasia zegoen. Nola zen posible hogei

urteko umemoko batek hain errespetu gutxiizatea apaizarekin?

Baina gu horrela ohitu ginen, apaizen be-raien eskariz. Errespetuz zuka egin behardela esango dute askok, distantzia jarriz. Gu-retzat konfiantza kontua zen hika egitea. Etakonfiantzaz aritu ginen, bai geure artean,baita apaizekin ere. Konfiantza baitzen lehe-nesten genuena. Baita apaizekiko harrema-netan ere. Eta asko lagundu ziguten, geureburua argitzen, bidea egiten. Eta batez ere,gure lagun izan ziren. Lagunak izan ginen.�

���� � � � � � iritzia 15

� � �IRITZIA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Azpeitian Zer?’ irailekoudal aldizkarian, Iñaki Etxezarretazinegotziak herritarren eskaereierantzunez, Azpeitiko EnparantzaNagusia oinezkoentzat izatekoiradokizunari honela erantzutendio: “Azpeitiar asko ez daudealde”. Hau da, jendeak ez duelanahi herriko enparantza oinezkoedo oinezkoentzat jartzea.

Horrek zer esan nahi du, jendehorrek nahiago duela enparantzakotxeak aparkatzeko erabiltzea?

Gaur egun, guzt iok onartubehar dugu aparkaleku gutxi da-goela hirien barruan, baina irten-bide penagarria eta harrigarriada, Azpeitian, herriko enparantzaerabiltzea berebil, auto, kotxe etamotordun garraioentzat, parkingbezala. Ez dakit hori egiten duenbeste herr ir ik geratzen den.Berez, enparantzak jendearenbilgune eta aisialdirako beharkoluke izan, eta ez kotxeen parkingedo bilgune izateko. Alde horre-tatik, herria atzera ari da geratzennabarmen. Batez ere, umeenga-tik: kotxeak aurrera eta atzeraibiltzen dira martxan, eta ume koi-

� � � � � � � � � � �luis gurrutxaga� � �

(Alde Zaharreko bizilaguna)

Azpeitiko parking-a, herriko plaza

� � �Berez, herrikoenparantzakjendearen bilguneeta aisialdirakobeharko luke izan

taduak, arriskuan, eta gurasoak,urduri, beldurrez.

Orokorrean, herriko jendeak,oporretara joan ostean, ohituradauka esateko zein ondo ibiliden toki batean edo bestean, eta“kotxea ez dute ukitu ere egin”oporraldi luzean: benetan gauzaonuragarria. Zergatik ez dutegauza bera pentsatzen herriandaudenean? Bada jendea eguer-diko kafetxoa hartzera ere, 220metro egiteko, “derr igorrez”autoa behar duena, eta, noski,

kotxea gaizki aparkatuta uzteabatere axola ez zaiona; eta, gero,munizipalekin istiluan. Ederraizango da, ba, kafea lasai askohartzea!

Era berean, kirol asko egitenduten batzuk ere, leku guztietaraautoz mugitzen dira, atez ate: far-mazia, banketxe, azoka, haur es-kola... Enparantzan ez baduteaparkatzeko tokia bilatzen, kios-koari bi edo hiru buelta eman. Zerda, ba, enparantza, zirkuitua, ala?

Azpeitian bidegorri batzuk egi-nak dira, baina ez dirudi, momen-tuz, arrakasta handirik izan dute-nik. Badaude, ordea, gure ingu-ruan herri asko, hainbeste obraegin gabe ere, bizikleta ugari era-biltzen dutenak herri barruan mu-gitzeko; ahal dutenek eta ahalduten moduan, noski. Kontua da,bakoitzak bere ahalegina eginbehar duela.

Eta, Udala Alde Zaharrean oi-nezkoen izenean egiten ari denobra izugarria zertan geratzenda? Bakar-bakarrik bi kale etaerdi oinezkoentzat? Eta bakar-bakarrik ordu gutxi batzuetan?

Bertan daukagu eredu argi etagarbia, Perez Arregi plaza: handikkotxeak kendu direnetik, askozere jende gehiago biltzen da ber-tan. Gaur egun, Erdikalean ko-txea aparkatzea ia inori ez zaiobururatzen. Izan ere, Udalak berelana ondo egin zuen bere ga-raian. Eta, ildo horretatik laneansegitu beharko luke.

Bestelako gauza badirudi ere,plaza kotxezaleentzat itxiz gero,beste abiapuntu batean kokatukoginateke, oinezkoak erakartzealortuz, beste herrietan gertatzenden bezala.

Bada garaia, herriko agintariekbenetako arreta eta ardura hartu,azterketa sakona egin, eta irten-bideak bilatzen hasteko, pausozpauso hobekuntza etengabeaeta iraunkorra lortzeko: enparan-tzan kotxerik ez sartzea. Esperodugu oinezkoen hain oinarrizkoeskubide hau, laster iristea, auto-ak kendutako lekua berreskura-tuz. Irudikatu zer izan litekeen.�

���Herriko enparantzamotordun autoentzatparking bezalaerabiltzeapenagarria da

Page 16: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

Bitartekorik gabeNorberak ekoitzitakoa norberak saltzea du helburuJoxi Azpillagak. Eguneko esne pasteurizatua saltzekomakina jarri berri du. �� Ainitze Agirrezabala

mamia � � � � � � � � � klik!16

Page 17: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

33 BEHI.Errezilgo Añoi baserrikoukuiluan 33 behi dituAzpillagak, duela urte batzukbaino 60 buru gutxiago. Huraez zela “bidea” dio: “Gero etaeredu intentsiboagoa zeneta horri guztiari bueltaeman, eta lehengo eredurabueltatu behar genuelaikusten nuen, gure gurasoekegiten zuten eredura, bainagaur eguneko bitartekoekin”.

�DESINFEKTATZEKO, IODO.Egunean bitan jeizten dituzte behiak etabakoitzak, gutxi gorabehera, 25 litro inguruematen ditu egunean. Biltzen hasi aurretikiodorekin desinfektatzen zaizkie titimuturrak.

JEIZTEKO MAKINAK.Orain arte Iparlati ematen zion esne guztia,eta aurrerantzean ere hari emango diosaltzen ez duena. Baina, denborarekin, denazuzenean saltzea du helburu Azpillagak.

klik! � � � � � � � � � mamia 17

Page 18: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

PASTEURIZAZIOA.Esne gordina pasteurizatzeko nahikoa da 72 gradutik 76raartean hogei segundo berotu, eta bat-batean lau gradutarapasatzea. Horrek bakteria txarrak hil, eta esnearen propietateon guztiei eusten die. Bi minutu besterik ez du irautenprozesu horrek. Argazkian, esnea pasteurizatzeko makina.

�BEHI PINTOAK.Holandako frisiar arrazako esne-behiak, behi pintoak, dituAzpillagak ukuiluan. Haiekin gurutzatzeko, berriz, zezen pintobat eta blonda edo limusina arrazako zezen gorri bat ditu.Lehen, gurutzatzeko zezen pintoak baserrian edukitzen ezzuten uzten, hazi saltzaileen intereserako.

mamia � � � � � � � � � klik!18

�20 URTE UKUILUAzpillagak betidanik garbi ebaserritik bizi nahi zuela. Du1990ean, anaiarekin ganadzuen. Duela bost urtetatik bbakarrik darama guztiaren

�INBERTSIO HANDIA.Esne makina martxan jartzeko esnetegia eraikitzeaz gain,esnea poltsaratzeko makina erosten “inbertsio handia” eginbehar izan du Azpillagak. Argazkian, esne pasteurizatuatankera pasatzen, ondoren poltsaratzeko.

Page 19: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

�UDALETIK ERANTZUNIK EZ.Eroskik herrian duen saltokian jarri du Añoi esnearenekoizleak lehen makina. Azkoyen enpresa nafarrak eginikovending makina da eta ahal bezain lasterren jarri nahi dubigarrena, dagoeneko prest baitu. Azpeitiko Udalari duelaurtebete eskatu zion herriko plazan jartzeko baimena;Azkoitikoari aurtengo udaberrian. Oraindik, ordea, ez du ezbataren ez bestearen erantzunik jaso.�

�MERKATUA ZABALTZEA XEDE.Astean hirutan jaisten da Azpeitira Azpillaga poltsaratutako esnea hainbat saltokitarabanatzera. Azpeitiko Eroskin, Etxaun kutixi dendan, Egaña gozotegian eta Eroskik Azkoitianduen saltokiko Kutixi dendan erosi ahal da eta pixkanaka merkatua zabaltzeko asmoa du.Poltsetan saltzen den esnea sei eguneko epean kontsumitu behar da.

klik! � � � � � � � � � mamia 19

UAN.eduki duuela 20 urte,utegi egin

berakardura.

Page 20: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

Ikustenal nauzu?Adimen urriko pertsonek gizartean integratzeko trabaugari izaten dute, baina Atzegiren mende erdikohistorian urrats ugari eman da. �� Ainitze Agirrezabala

A sko begiratu arren, eznauzu ikusten”, zioen Atzegiren (Adimen urri-ko pertsonen aldeko Gipuzkoako Elkartea)2007ko sentsibilizazio kanpainaren leloak.Adimen urritasuna duten pertsonei begiratuegiten diegu... batzutan, asko begiratu ere,baina, benetan ikusten al ditugu? ‘Desberdi-nak’ diren horiek benetan nolakoak diren jaki-teko esfortzurik egiten al dugu?

Mende erdia bete da adimen urritasunadutenei lagundu asmoz senide talde bat lanegiteko bildu eta Atzegi sortu zutela. Urteguzti horietan arantzaz, mugaz eta oztopozbetetako bidean lan asko egitea egokitu zaieguraso askori. Batzuen borrokak, ordea, on-dorengoek gizarte honetan egin beharrekoibilia erraztu du.

Duela 50 urte, 1959an, jaio zen Juan Igna-cio Madina, adimen urrikoa. Bere ama SantaLarizgoitiak kontatzen duenez, “halako per-tsonentzat eta haien gurasoentzat ez zirengarai xamurrak, pertsonak ez balira bezala,ezkutatuta etxean izaten baitzituzten. Kulturahori zegoen atzeratuekiko”. Juan Ignacio be-raien laugarren seme-alaba zen, eta garai

nuen etxean ezkutatu. Heziketa aldetik ere,Javier eta Arantxa seme-alabak bezala trata-tu izan dut. Errieta egin behar bazen errietaegin, gauzak erakutsi... Arruenera enkarguakegitera ere joaten zen. Eta, kalean hala esa-ten zidaten, zerbait gertatzeko ere, bakarriknolatan bidaltzen nuen. Beheko harategiraere bai. Opiltxo bat txorizo pixkatekin ematenzioten igoal, eta kontentu etortzen zen oso.Bere erara moldatzen ere utzi behar zitzaion”.

Eskolan hasteko trabak Eskolan hasteko garaia heldu zenean, aurre-na Jesuitinetara joan zirela adierazi du. “Gizo-nak, pazientzia handiarekin, zenbat joan-eto-rri egin ote zituen han gora, Jesuitinetara.Batzutan, zuzendaria falta zelako, hurrena ezdakit nor... trabak besterik ez zizkiguten jar-tzen, ez zuten onartzen. Azkenerako, nazkatuzuten eta hala esan zien nire gizonak: ‘zuekmojak? Abitua bakarrik duzue’. Hango ezez-koa jasota, Miserikordiara joan ziren eta han“oso-ondo” hartu zutela dio.

Atzeratuen eskola sortzeko lan puskategindakoa da Larizgoitia. “Sanjuandegin,

Atzegiren

mende erdia

ospatzeko argazki

erakusketa izango

da Betharrametan,

azaroaren

2tik 6ra

haietan erditzean jakiten zuten mutila alaneska, eta nolakoa zen: “Juan Ignaciok jaio-tzean arazo asko –hankatxo bat okertuta– zi-tuen eta segituan ingresatu zuten. Nire gizo-nak ikusi zuenean, berriz, hura disgustuahartu zuena. 20 kilo galdu zituen”. Orduan,atzeratuez inolako informaziorik ez zegoelaeta, halakoekin aditua den Jesus Ganzarainmedikuarengana eraman zuten, Donostira.“Gainontzeko umeekin jolas egin zezan kale-ra ateratzeko esan zigun. Kasu egin nion, ez

mamia � � � � � � � � � gizartea20

Page 21: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

gizartea � � � � � � � � � mamia 21

orain Zaldiko saltokia den lekuan, tailertxobat jarri genuen. Mahaiak eta aulkiak geni-tuen, eta baita bazkaltzen emateko sukaldaribat ere. Umeek han pasatzen zuten eguna.Behin ume guztiek mahai gainera igo beharizan zuten, euri asko egin eta barruraino urasartu baitzen”. Hura, ordea, “txiki geratu” eta“beste zerbait egin behar zela pentsatu”zuten. “Herriko ama batzuk elkartu eta Do-nostiko elkartearekin batera, lurrak erosi etaSan Migel Patronatua egiten hasi ginen. Ba-liabiderik ez zegoen, eta obrarako zementuaeta burdina lortzeaz geu arduratzen ginen.Dirua biltzeko ere alde guztietan eskean.Santotomas batzutan udaletxeko arkupetanpostua jarri genuen. Txorizoa, ogia, patata-tortilak… dena debalde lortu genuen eta25.000 pezeta atera genituen. Eskola zora-garria egin genuen”. 21 urte arte ibili zen Pa-tronatuan, ondoren Gureakek Lasaon duentailerrean hasteko: “Trenean joaten zen etadeskuidatuta, Zumaiaraino joandakoa da”.Gaur egun Azkoitiko Gureaken dabil Madina.

Maiatzaren 8az geroztik etxean dago JuanIgnacio, bajan. “Sokatiran zebilela erori eta

Jaxinta Tamayo izatez zestoarra da, baina2008az geroztik Antxietan bizi da. Antxietakoetxebizitza tutelatuen arduradun Irune Bookadierazi duenez, “Jaxintaren etxeko egoerazaildu egin zen eta, orduan, egoitza zentrorabizitzera etortzeko erabakia hartu zen”. Jaxin-ta Aste Santuak arte Gureaken lanean aritubada ere, ordutik eguneko zentrora joatenda. “Fisikoki, Gureakeko lana manipulatzekogaitasuna bazuen, baina ez zuen arretarikjartzen. Aspertuta zegoen hango egitekoare-kin eta Gureak utzi eta eguneko zentroandabil orain”.

Pisu hauetan egoteko betebeharreko bal-dintzetako bat “eguneko jardueraren bat iza-tea” da. Antxietan bizi diren hamasei lagune-tatik sei eguneko zentroan daude eta gai-nontzekoak Gureakera doaz. “Hau ez daerresidentzia bat, hemen ez dugu ordutegi-rik. Asteburua pasatzera familiakoekin joandaitezke eta zerbitzua urte osoan ematen ezdugunez, gabonetan, udan eta Aste Santue-tan itxi egiten dugu. Nolanahi ere, familiarikez dutenei lekua bilatzeaz Atzegi arduratzenda”.

aldaka hautsi zuen. Realzalea da oso, etaebakuntza egin behar zion sendagileari erezer futbol taldetakoa zen galdetu zion. Athle-ticekoa zela, haren erantzuna. ‘Ba, zuk ni eznauzu operatuko’, bota zion Madinak.

“Bizitza normala egiten du gure semehonek. Ez dakizu zer kontentu nagoen bere-kin. Kariñosoa da oso, egun guztia muxuakeman eta eman pasatzen du. Juan Ignacio danire bizipoza. Baina beti badu kezka bat:‘Ama, zer egingo dut nik zu hiltzen zarene-an?’, galdetzen dit”.

Antxieta bizilekuAdimen urritasuna duten pertsonen karguegin ezin diren familien kasuan, aukera ego-kia da Atzegik Antxieta etxean eskaintzenduen etxebizitza tutelatuen egoitza zentroa.

Gureakeko Babestutako Tailerra eta Txo-larte taldeaz gain, adimen urriko eskualdekopertsonentzako Antxieta etxea eraberritu eta2007az geroztik lehen bi solairuetan Gurea-kek kudeatzen duen eguneko zentroa etagainontzeko lauretan, Atzegik kudeatzenduen egoitza zentroa eskaintzen dituzte.

Txolarteko taldea eta gaztetxeko hainbat lagun Orkatzen. Txolartekoak arratsalde pasa gaztetxean izan ziren lehenago. � � �Oihane Iparragirre

Page 22: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

Booren esanetan, “gure printzipioen ara-bera, kalitatezko bizimodua” dute. “Bizitzaahalik eta independenteena izateko, bakoi-tzaren beharren araberako laguntzak jartzenditugu, betiere haien izaera eta nahiak askoerrespetatuz. Beraien etxea da eta gusturaegon behar dute, gu gure etxean bezalaxe”.Antolakuntza aldetik, duela gutxi arte planakbegiraleek beraiek antolatzen zituztela dio,baina orain horretarako iniziatiba beraiek erebadutela. “Jaxintak, esaterako, Bisbal ikuste-ra joan nahi zuen eta etxekoen artean propo-satu ostean, taldetxo bat BECera joan zen”.

Txolarte, aisialdirako aukeraIñaki Badiola azkoitiarra da eta Txolarte aisial-di taldeko ekintza kultural, kirol jarduera etabestelako ekintzetan parte hartzen urteak da-rama. Haren koinata Jaionek kontatu duenez,“oso gustura” joaten da Txolartera eta baitaoporretara ere. “Gaizki portatzen deneanzigor bezala ez dela joango esaten diogu etahorrek min ematen dio”.

Txolarteko begirale Oihane Iparragirre etaEsti Zabalaren esanetan, “gizartearen pen-tsatzeko, sentitzeko eta jokatzeko erak alda-tzen jarraitzea dugu helburu”.

Hezkuntzan ere borrokatu beharraAzken mende erdian, hezkuntzaren arloan“beldurtzeko aurrerapausuak” eman direladio Esther Olaizolak. Hamalau urteko alabaeta bederatziko semea ditu, Lander, adimenurrikoa. “Umetan, eskolatik Aspacera joatenginen urtean behin, kantatzera. Oraindik go-goan ditut hango irudiak, haien egoera, baz-tertuta bezala, denak zaku berean sartuta.Oraingo imajina bestelakoa da, zorionez”.

Lander Uriak Ikasberrin ikasten du etaHaur Hezkuntzako azken urtea errepikatu ba-zuen ere, Olaizola “oso gustura” dago, seme-ak “lehenengo mailarako idazten eta irakur-tzen ikasi” baitzuen. “Eskola ordu guztietanhezitzaile bat du, eta ordu batzutan gelatikere ateratzen dute, hainbat gai heziketa bere-ziko irakaslearekin lantzeko. Antolakuntza zo-ragarria da”. Semearen heziketan, “jarduna-ren poderioz gauza asko lortzen” dela dio:

mamia � � � � � � � � � gizartea22

1 2

3 4

eta gero, ezin da onartu pauso txikiena ere at-zera egitea. Murrizketa horien kasuan ikasto-lak berak bilatu behar izan du konponbideaeta ni gustura geratu naiz, baina hori ere ezda kontua”.

Sarritan, gauzak nola egin behar diren-eta,“guk beraiei erakutsi beharrean, beraiek era-kusten digute guri. Pertsona bezala askosentsibilizatzen zaitu eta oso aberasgarriada. Zer da ba, bizitza honetan nahi duguna?Perfekziorik ez dago. Daukazun horrekin au-rrera egin eta bizitzen ikasi behar da”.�

“Lanak oso ondo egiten ditu eta ume lasaiada oso, baina gainean egon beharra dago”.Landerrek duen “gela ikusgarria” dela gaine-ratu du: “oso-ondo onartzen dute, elkarerrespetatzen dute, beste bat bezala da”.

Ekonomia krisia medio, ordea, gauzak lort-zeko bidean aurrera egin beharrean atzeraegiten ari garela dio Olaizolak. “Ikastolan lo-gopeda eta fisioterapeuta saioak jasotzenditu eta laguntza horietan murrizketa handiakegiten ari dira gobernutik eta nik hori ezin dutonartu. 50 urteotan lortzea kostatu zaiguna

1. Jaxinta Tamayo Antxieta etxeko bere logelan ohea egiten. 2. Santa Larizgoitia eta JuanIgnacio ama-semeak, beraien etxeko sukaldean. 50 urte daramatzate elkarren ondoan.3. Iñaki Badiola Goitia, Txolartetik Galiziara egindako bidaian. 4. Esther Olaizola eta LanderUria ama-semeak, Enparan dorretxe ondoko zubian.

Page 23: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

gizartea � � � � � � � � � mamia 23

‘Pauso Berriak’ ekimenaAdimen urritasuna duten pertsonei lan munduan ateak zabaldu etaenpresetan praktikak egiteko aukera eskaintzea du xede. Programapilotu horretan Ander Alberdik eta Igor Book hartu dute parte.

Gureak Taldeak eta Atzegikelkarlanean ‘Pauso Berriak’ pro-grama jarri zuten martxan, iraganmartxoaren 23an. Atzegiko koor-dinatzaile Oscar Carcedok adie-razi duenez, “adimen urritasunaduten pertsonei lan munduanateak zabaldu eta enpresa arrun-tetan lan praktikak egiteko aukeraeskaintzea du helburu progra-mak. Gisa horretan, urritasunaduten pertsonek lan egitekoduten gaitasunaz gizartea sentsi-bilizatzea eta kontzientziatzealortu nahi da”.

Carcedoren esanetan, “pro-grama pilotu bat denez, batezere, okupazio araudira bideraturikdaudenei zuzenduta dago, orain-dik lanean hasi ez diren gazteei,edo Gureak tailerrean lana egin,baina ekintzaz aldatu nahi dute-nei”. Administrazio Publikoannahiz Erakunde Pribatuetan, lanprofil desberdinetan, dihardutela

rik ez da osatu. Antzerkian haste-ra animatu nahi dut jendea!”.

Zumaiako geriatrikoanIgor Book, oraingoz, ez du Gure-ak tailerra ezagutu. Iraurgin DBHbukatu eta 18 urterekin Zumaiarajoan zen, ‘Zeregin Ikaskun-tza Gelak’ deiturikora. Igorrenarreba Irunek azaldu duenez,“adimen urritasuna duten pertso-nei bizitza autonomoa egiten era-kusten diete han: irakurketa etamatematikak lantzeaz gain, tailerbat dute enkuadernazioa eta es-kulanak egiteko; sukalde bat jate-koa prestatu eta garbigailua jar-tzen ikasteko eta baratze bat erebai”. Hiru urtez ‘modulo’ hori ikas-ten aritu ostean, bi hilabetekopraktikak egin beharra zituen:“Normalean, lehen praktikak Gu-reaken egiten ziren, baina guk ezgenuen Igor hara bidaltzerik nahi.Gureak gero ere hor egongo zelagenion. Esan nahi dut, laguntzailebereziekin beti, baina gainontze-ko haurrek bezala egin izan ditugauzak gure anaiak: eskolarajoan, Itsasi dantza taldean ibili,Zapo-Txokora, saloiko dantzetanibili da Orbegozorekin… Gurea-ken hasi baino lehenago, bestezerbait nahi genuen guk Igorren-tzat”. Zentzu horretan, borrokat-zearen poderioz, Igor Boo etapaberri bati ateak irekitzeko mugarriizan dela esan daiteke.

‘Pauso Berriak’ medio, Zu-maiako gerontologikoan dagopraktiketan, urtebeterako. “Ilusiohandia dut lanerako”, dio Igorrek.“Aitona-amonen baberoak do-blatzen ditut, ekintza desberdinak–meza, bingoa, zinema…- burut-zeko gela egokitu, sintrom anali-sien emaitzak jasotzera anbulato-riora joan… Auxiliaren traje zuria,takiletako giltza eta eraikin barne-ko ateak irekitzeko txartela emanzidatenean sekulako poza sentitunuen”. Iruneren esanetan, “prakti-ketan hasi bezperan, nerbio han-diak zituen eta negar pixka batere egin zuen. Hala esaten zuen:‘Nik ez dakit lanean’. Baina, orainoso-ondo dabil, oso-gustura”.�

Ander Alberdi Udaleko brigadan pintore lanak egiten. Uztailetik urria bukaera arte aritu da eta hil honetan, igerile-

kuan hasi da lanean. Igor Boo Zumaiako geriatrikoan dago praktiketan. Argazkian garbitegian izarak tolesten.

azaldu du: Zumaiko gerontologi-koan, Polikl inikan, Udaletan,Deustuko Unibertsitatean, KutxaEspazioan, Tecnikerren...

Brigadan eta igerilekuanAnder Alberdik 18 urte arte–orain 29 ditu- Karmelo Etxega-rain ikasi zuen, ondoren AzkoitikoGureak tailerrean lanean haste-ko. “Kotxeko bozinak eta intermi-tenteak muntatzen aritzen naiz”,dio, Gureaken duen betebeha-rraz galdetuta. Uztailean, ordea,‘Pauso Berriak’ ekimenari esker,Azpeitiko Udaleko brigadan hasizen lanean, urria bukaera arte.“Oscarrek deitu zidan Atzegitik,Udalean lanpostu bat sortu zelaeta hasi nahi nuen galdetuz. Nikbaietz, esperientzia berri bat be-zala gustura ekingo niola. Lanaeskainiz nirekin akordatu izanapozgarria izan da”. Brigadan goi-zez aritzen zen, eta arratsaldez

Gureaken. “Zezen-plazako etaLoiolako bankuak, zakarrontziak,barandillak, Betharrametan lurre-ko marrak pintatzen aritu naiz...Kurioso pintatzen nuen, eta lanki-deak ere oso jatorrak ziren”. Bri-gadako lanean Gureakeko begi-rale baten babesa izan du, lananola egin erakusteko.

Brigadako egonaldia bukatuta,hil honetan igerilekuan hasi da la-nean. Muskulazio gelako makinakgarbitzea, takilak kontrolatzea,edarien makina betetzea dira Al-berdiren eginbeharrak.

Baina, Anderren bizitzan denaez da lana. Telebista kontuak aita-tuta, belarritik belarrirainoko irri-barrea ateratzen zaio. “Antzerkiaoso gustuko dut. Cuéntame, Go-enkale, Aguila Roja… ikustenditut. Azken telesail horretan ate-ratzea ikaragarri gustatuko litzai-dake. Bi urtetan antzerki eskolanibili izan naiz, baina aurten talde-

Page 24: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

AuzolaneangogorBi urte dira XJ auzolanean sortu zutenetik. Ordutikgoraka doa taldea, gauza berriak prestatu eta auzoarenbeharrei erantzuna ematen saitzen. �� Xabier Otamendi

A zpeitian beti festetanzaudete”. Azpeitiarrei askotan aurpegiratzenzaien esaldia da horrakoa. Festa asko anto-latzen direla iruditzen zaio jende askori. San-totomasak, Sansebastianak, Karnabalak, El-kartasun Eguna, Gaztetxearen Urteurrena,Saninazioak, Garagardo Azoka, ArdoEguna... Badira festa gehiago ere, eta azkenurteetan gorakada handia egiteagatik gehiennabarmendu direnak, Sanjuandegi edo Xan-juandeiko Festak dira. 2008tik aurrera indarhandia hartzen ari dira, eta horri esker, azpei-tiarrek festa egun gehiago apuntatu dituzteberaien parrandako agendan. Baina, festaegun horiek ez dira parranda egunak baka-rrik, ez behintzat XJ auzolaneko kideentzat.“Urte osoan egiten denaren isla izatea” nahidutela dio Aitor Zinkunegi taldeko kideak.

Duela bi urte, pasa berri ziren festen ingu-ruko balorazioa egiten ari zirela, gauzak osoongi joan zirela ikusita, behar-beharrezkoazela Auzo Elkarte bat pentsatu zuten Xan-juandeiri bizia emateko. Horrela, pixkanaka-pixkanaka, gauzak antolatzen hasi ziren urte-an zehar. Festei garrantzi handia ematendiote, baina baita urte osoan zehar auzoakdaukan biziari ere.

Festak antolatzen aspaldi hasi ziren auzo-an. 1972an egin zituzten lehenengo aldizTxoko tabernan bilduta zeuden auzotarrei bu-ruratu zitzaienean. Etxez-etxe dirua eskatzenibili ziren festak antolatzeko, trikitilariak, hau-

zuela iruditzen zaie XJko kideei. Izan ere, ber-tako kide guztiak ibiltzen dira festen antola-kuntzan. Horregatik, otsail aldean, festei be-gira lanean hastenan, deialdi zabala egingodu XJ Auzolanean-ek. Festak, bertako kideaketa gerturatzen diren beste guztiekin antola-tuko dituzte. Gainera, duela aste ba-tzuk, taldeak hainbeste kide dituela kontuanhartuta, egituratzea pentsatu zuten. Talde txi-kiak egin eta ardurak banatu dituzte: diru-zaintza, komunikazioa, aisialdia eta azpiegitu-ra. “Orain arte denok dena egiten genuen,orain ere dena egingo dugu, baina banatu-ta”,dio Felipe Murillo kideak. Taldeka banatu-ta, bakoitza berearekin biltzen da, eta geroguztiak batera juntatzen dira, tade osoarenfuntzionamenduaren berri izateko.

Iniziatiba hartutaKantitatez eta kalitatez hobetu dira Xanjuan-deiko festak azken urteetan, XJkoek diotena-ren arabera. “2008an apustua egin genuen,eskema batzuk aldatu genituen. Zaharrak etaumeak ibiltzen ziren, 14-35 urte bitartekogazteak falta zirela iruditzen zitzaigun, etagazteak erakartzen hasi ginen”, azaldu duZinkunegik. Horrela, gazteei ere bideratutaegongo ziren festak antolatzen hasi ziren.Orain, “era guztietako gazteak biltzen” direladio Murillok.

Auzoari indarra emateko ideiarekin hasi zi-renean, bi aukera zeuzkatela mahai gainean

AuzoRock jaialdia antolatu zuten irailean.

mamia � � � � � � � � � festak24

rrentzako jolasak eta beste zerbait prestatu-ta, jende piloa agertu omen zen. Unai Etxani-zek sei urte daramatza Festa Batzordean, etaAiora Zenitagoiak, berriz, bost. Gaur egun XJAuzolaneko kideak ere badira. Duela hiruurte ingurura arte beti berdina egiten zeladiote biek. “Festak antola-tzeari uztekotanere egon ginen. Udalaletxekoei esan genienberaiek antolatzeko, baina geuk jarraitzekoesan ziguten”, dio Zenitagoiak. “Jendea erre-ta” zegoela adierazi dute, baina lagun gehia-go hasi ziren festei indarra emateko asmoa-rekin lanean, eta 2008ko ekaineko festetatikaurrera antzematen ari da hori.

Orain dela gutxi arte, bi talde bezala fun-tzionatu dute, baina zentzu gehiegirik ez

Page 25: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

‘XJ Auzolanean’ taldeko kideak, Sanjuandegin duten lokalean bilera egiten. � � �Aitor Zinkunegi

uste zuten. Herriko talde eta eragile ezberdi-nei auzoan ere zerbait antolatzen hastekoesatea, edo beraiek zerbait antolatzen has-tea. Bi aukeretan, azkena aukeratu zuten,inori “lata” ematen ibili gabe, beraiek zerbaitsortzea hobe izango zutelakoan. Gauza ba-tzuk beraiek bakarrik antolatu dituzte, bainaErniarraitzekin adibidez antolatu izan dutezerbait. Baigerakoekin datorren azaroaren19rako, kantu-afari poteoa prestatu dute,nahi duenak kantatzera agertzeko gonbida-pena zabaldu nahi izan dute, eta baita txarte-lak salgai daudela esan ere. Beste alde bate-tik, inguruko festa txikiekin harremanak man-tentzen dituzte. Urrustilgo, Errezilgo, Martite-ko edo Landetako festen antolatzaileekinhartu emana badaukatela diote, beraien mo-duan lanean ari direnekin alegia.

Herriko gainontzeko taldeekin, aldiz, ezdute hainbesteko harremanik izan. Aitor Altu-nak dioenez, “hemendik aurrera beste talde-engana jotzen hasi beharko dugu, orain fuer-te baikaude”.

Auzoaren erreferentziaFestetan jarri zituzten helburuak, pixkanakabetetzen ari dira. Bestalde, auzoaren errefe-rentzia ere lortu dutela diote. Hau da, Murillokdioenez, jende askok aipatzen dio, auzoari ezzuen zerbait ematen ari direla. Gainera, auzo-tik kanpokoei bertako egoera erakustea erelortu dutela diote. Adibidez, “kalean bizi deneta Xanjuandeira ia inoiz joan ez denari, auzo-aren errealitatea erakustea ere nahi dugu.Hor gaudela ere erakutsi nahi diogu”, dio Zin-kunegik. Altuna eta Murillok diotenez, be-

raiengan ere antzeman dute aldaketa bat.Izan ere, lehen auzoan ez ziren asko ibiltzen,eta gaur egun, zerbait hartzeko edo batenbatekin gelditzeko, askotan Xanjuandein gel-ditzen direla diote. Hala dio Altunak: “Mugi-mendua egoten da auzoan, baina zaharraketa umeak bakarrik”. Murillok, berriz, horri ja-rraipenik ematen ez bazio amaitu egingo delagogorazten du. Etxanizek, bizia Xanjuandeinpasa izan duela dio, besteak ez bezala, auzo-an asko egondakoa dela.

Auzoarentzako lokalaren gaia oso garran-tzitsutzat jotzen dute kide guztiek. Taldearenlokala badaukate, baina alokairuan. Auzokonorbaitek behar izan duenean utzi izan diote-la jakinarazi dute, baina, auzotarrentzakolokal bat ere nahiko lukete. Edonork zerbaitegin nahi badu lokal bat izatea horretarako.Etxanizen arabera “lokal hau XJ taldearentzatoso aproposa da, auzo erdian dagoelako etabarra daukalako, horrela, dirua ateratzendugu gastuak ordaintzeko”. Beraz, auzota-rren beharrei erantzungo liokeen lokal batbehar beharrezkotzat ikusten dute.�

festak � � � � � � � � � mamia 25

� � �“Kalean bizi den eta Xanjuandegira ia inoiz joan ez denari,auzoaren errealitatea erakustea ere nahi dugu”

AITOR ZINKUNEGI XJ Auzolaneaneko kidea

Page 26: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna
Page 27: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � � � � � � � � � � � � � � �haritz etxeberria ‘ministro’� � � � � �josu oiartzabal ‘xenpelar’� � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � iritzia 27

M inistro. ZezenBeltz-en asteburua zer iruditu zaik?Xenpelar. Jende gehiago espero omen zia-ten, baina plazan nahikoa bazegoan.Ministro. Zer, denak mutilak?Xenpelar. Beno, esan litekek; begira, dene-tik egoten duk, baina parte hartzen, zezenaripaseak egiten... beti mutilak ibiltzen dituk.Ministro. Zezen Beltzen argazkiak ikustenibili nauk eta taldekide denak mutilak dituk.Xenpelar. Zer nahi duk ba izen horrekin?Ministro. Bai, motel. Hori duk izen beltzadutena. Gainera, arrazista. Zezen beltzak ba-karrik onartzen al ditiztek, ba? Eta, gorriak?Eta, behiak?Xenpelar. Eta, zer izen ipiniko liokek hik?Ministro. Ez zekiat ba: Betizu adarrekin,Adarrekin gozatu, Adarrak beltz edo horrela-ko zerbait, baina duten argazkia ikusitaonena Adar elkartea ipintzea.Xenpelar. Kontua duk herriaren aurreanmutiloi gehiago gustatzen zaigula ausart etaindartsu agertzea.Ministro. Bai, eta neskei panpox, ezta?Xenpelar. Bai, nahiz eta lan asko egiten aridiren emakume taldea, berdintasun mahaia...Oraindik horrelaxe gabiltzak.Ministro. Alde batetik zagok nor izatea, jen-deak edo hire inguruak ezagutzea eta horre-tarako erakutsi beharra diagu. Bestetik, jen-dearen iritzia, ona edo txarra, baina ez deza-tela pentsatu erridikulua egiten gabiltzanik.Horretarako azkoitiarrak nahikoa dituk eta.Xenpelar. Gizonezkoari ondo zerk ematenziok? Paparra atera, oilarra izan eta piztienaurrean ez beldurtzea. Neskei, berriz, oilate-giko oilanda ederrena izan, lirain ibili eta piztihandienaren arreta bereganatzea.

Adarkadak

Ministro. Bale, uste diat biok nahiko adosgaudela. Baina, honi nola eman buelta (ema-tea nahi bazaio)?Xenpelar. Aurrena, ea konturatzen garenhorrela azkoitiarrek baino erridikulu gehiagoegiten dugula. Ez gaituk oilarrak eta oilandak,ondo egiten dugunetik egin nahi duguneraalde handia zagok eta behin bizi behar diagu,hainbeste txorakeria ibiltzeko.Ministro. Hori duk! Horretarako onena erri-dikuluaren zentzua aldatu eta herri osoa ber-tso parrandan ateratzea diagu: protagonis-moa nahi baino gehiago lortzen duk, neskaketa mutilak maila berean, erridikulua zer denia ahaztera iristen haiz (gu adibide), jendearinahi duana esateko eskubidea lortzen duketa suerte pixka batekin egundoko saioaegin eta etxera gustura joateko aukera.�

���XENPELAR. “Mutiloiausart eta indartsu agertzeagehiago gustatzen zaiguk”

� � �MINISTRO. “Neskei, aldiz,oilanda ederrena izan, piztihandiena bereganatzeko”

Page 28: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

jakiteko � � � � � � � � � maiatzari begiratua28

Ardoa, zintzurra bustitzekoBosgarren urtez jarraian, Ardoaren Eguna izango da azaroaren 6an.Zintzurra bustitzeko guztira, 38 ardo desberdin dastatu ahalko dira,eta jatekoa eskainiz postuak ere izango dira. � Ainitze Agirrezabala

Nafarroako, Arabar-Errioxa-ko eta Errioxako 28 upategik har-tuko dute parte, hileko lehen la-runbatean izango den V. ArdoDastaketa Egunean. Upategi ba-koitzak ardo marka bat bainogehiago jarriko ditu dastatzekomoduan.

Aurtengo berrikuntza txartelensalmentan egongo da. Ardoadastatzeko, lau eurotan kopa etazortzi ardo txiki dastatzeko txarte-lak eskuratu ahalko dira. Kopaketa txartelak banatzeko postu batjarriko dute plazan. Urteko ardo-ak, onduak, kriantzak eta erreser-bak dastatzeko parada izangoda; guztira, 31 ardo desberdin.

Ardoa dastatzeko postu horiezgainera, jatekoa eskainiz salto-kiak ere izango dira. Herriko laugaztagilek postua jarriko dute etaGernikako piper erreen pintxoe-

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Zer. V. Ardo DastaketaEguna. � � �Eguna. Azaroaren6a (larunbata).� � �Ordua. 11:30etik14:30era bitartean.� � �Tokia. Plaza Nagusia.� � �Antolatzailea. AzpeitikoUdala eta Odriozola ardoak.

kin beste bat ere izango da. Ho-riez gain, iaz bezalaxe, aurten ereGAEL-ek (Azpeitiko Gaixo eta El-barrituen Aisialdiko Taldea) pin-txo beroekin eta hotzekin postuajarriko dute. Postu horietan guz-tietan pintxo bakoitza euro bat or-daindu beharko da.

Festa giroa alaitzeko, Izer etaAlabier trikitilarien jarduna izangoda, ardo dastatzeak iraun bitarte-an.�

���V. ARDO DASTAKETA EGUNA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � �

28upategi. Nafarroako, Arabar-Errioxako eta Errioxakourteko ardoak, onduak, erreserbak eta kriantzak dastatu ahalko dira.

4 eurotan. Kopa eta zortzi ardo dastaketa egiteko txartelakeskuratu ahalko dira. Jatekoa eskainiz postuak ere izango dira.�

1AntzerkiTopaketakHelduentzako eta txikientzakoantzerki emanaldiez gain, kaleantzerkia, eskola antzerkia etaantzerki alternatiboa ikustekoparada izango da XXVIII. EuskalAntzerki Topaketetan. � � �Eguna. Azaroak 5etik 21era.� � �Tokia. Izarraitz pilotalekua.� � �Antolatzailea. AzpeitikoUdala.

2AzpeitiariitzuliaLehen oinezko bira Azpeitia-Matxinbenta artekoa da, 6-7ordutan egitekoa. Hilaren 13an,Matxinbenta-Ibarbia auzoa bira,4-5 ordukoa, eta hileko azkenlarunbatean, Ibarbiatik Lasaoarteko ibilbidea 4-5 ordutanegitekoa. � � �Eguna. Azaroak 6, 13, 27(larunbata). � � �Ordua.08:00etan. � � �Tokia. PlazaNagusia. � � �Antolatzailea.Azpeitiko Udala.

3XV. MendikoArgazki RallyaMartiten irten eta Izazpi bideanjoanda, goraino igo gabe, aterabeharko dituzte argazkiakparte-hartzaileek, pare batorduz. Parte hartzeko izenaegunean bertan eman beharkoda Argazki Elkartearenbulegoan 09:00etatik 09:30era. � � �Eguna. Azaroak 7 (igandea).� � �Ordua. Goizean zehar.� � �Tokia. Martite ingurua.� � �Antolatzailea. Lagun OnakM. B. eta Argazki Elkartea.�

���BESTERIK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Azpeitiko ekimenez informaziogehiago: uztarria.com/agenda Neska bat herritar bati ardoa ateratzen. II. Ardo Dastaketa Eguneko argazkia da. � � �Nerea Uranga

Page 29: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna
Page 30: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � �HITZ GEZIDUNAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

�Egilea:Luma

� � �HITZ GURUTZATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

jakiteko � � � � � � � � � denbora-pasa30

Alabarenalaba

Biziadutenak

...+ bat,asteko egun

Greziako

Gomen-datzea

*

Bezainbat

Adar bakarradutenak

Biloa

Itxura

Itsasseinaleak

Jatekoenbiltegiak

Neurekin

Pisua

Iparraldekoeremu lauak

Hareazkometa

Altxaldiak

Nitrogenoa

Kako

Nordeklinabi-

dekasuan

Estrontzioa

Hedabidemota

Nire

Ardi, hitzelkartzeetan

Iodoa

Eguzkia

Puska

Kontso-nantea

Sail

Zeren

AnnoDomini

Areagotzekoatzizkia

* Azpeitiko etxea

Gozokihandia

Toka,noa

EZKER ESKUBI. 1. Urte sasoia, neguaren eta udaren arte-koa. 2. Musika nota, eskalan lehenengoa. Elortzibarkokontzejua. 3. ... ibili, ahoz aho ibili. Atzizki txikigarria. 4. Isur-karien unitate. Noka, da. 5. Intsektu mota. Arrantza gunea.6. Zaldiei gelditzeko esaten zaien hitza. Uretako. 7. Europa,baina laburtuta. idiak marru egin. 8. Higuinak. Harrapa ezak!9. Akuiluaz ziztatua.

GOITIK BEHERA. 1. Urte sasoia, udaren eta neguaren arte-koa, udazkena. 2. Zorionekoak. 3. Bokala. Isurkari mota.Zaren hori. 4. Agintari, herri edo elkarte edo pertsonarenbatek lege edo xedapen bat indarrean sartzea galaraztekoduen ahalmena. Eguzki. 5. Enara. Errusiako mendialdea. 6.Edari alkoholdun. Jakingarri. Kontsonantea. 8. Nahastu,nahasi, hankaz gora ipini. 9. Barazki mota.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Page 31: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � �SOLUZIOAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

� � �ARGAZKI LEHIAKETAN ERANTZUTEKO EPEA. Azaroak 22 (astelehena) � � �NORA BIDALI ZURE

ERANTZUNA. Perez Arregi plaza 1, behea. Azpeitia � � � IRABAZLEARI SARIA. Odriozola upategiko ardoak

� � �PARTE HARTZEKO BALDINTZA. Uztarria Komunikazio Taldean bazkide izan behar da

� � �ZER DAGO SOBERAN//////ZER DAGO FALTAN.

� � �ZURE IZEN-ABIZENAK � � �TELEFONO ZENBAKIA

� � �ZER DAGO SOBERAN, ZER FALTAN?� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �UZTARRIAREN URRIKO ARGAZKI LEHIAKETA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

ZEIN DA? JOSE LUIS FRANTZESENA IRABAZLEA

Joxe Antonio Esnaola Uztarriako

bazkidea izan da lehiaketako 121.

irabazlea. Odriozola upategiko

ardo sorta irabazi du sari gisa.

Argazkian, Joxe Antonio, saria

eskuetan duela.

lehiaketa � � � � � � � � � jakiteko 31

�B�N�T�J�

BIZIDUNAK

�LARUN�SR

�A�GOMENDIOA

ADARBAKARRAK

�ILEA�I�ARLO

ANTZ�ENE�AD�

�BUIAK�ZATIA

JANARITEGIAK

�TARTA�NOAK�

UDABERRIA

DOELORTZ

AHOTANXE

GALOIDUN

OTIAKALA

ISOURTAR

EUERAUSI

NAZKAKTO

AKUILATUA

Page 32: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

JAIONE UZIN bankaria

1. Eurotan ala pezetetanpentsatzen dugu?Pezetetan; gazteek eurotan.2. Lanbidearen onena?Bezeroak.3. Gehiena, euskarazala erdaraz?Euskaraz, idatziak-etaerdaraz.

4. Okerrik kontuakkoadratzerakoan?Bai, 100 eurokoa.5. Mailegu gehienzertarako?Autoa eta etxea erosteko.6. Bitxikeriarik?Multak hemen ordaintzendirenez guztien berri dugu.

Txerri haragiaren zati bat da, atunaren men-dreska edo gure sabel aldeko giharren antzekoa.Gihar zati horiek gantza betak dituzte eta sabelekohormaren zatirik garrantzitsuena osatzen dute.

Harategietako kategorien sailkapenean mailarikbaxuenean dago. Txerriak duen pisuaren %5a bes-terik ez da. Freskoa denean, neurrizko estimazioadu; baina, kontserban errespetu handia sortzen du.

Haragi oso ona da, baina gizen edo zahar konple-xurik gabeko pertsona osasunentzat. Motel liseri-tzen da eta ez da gehiegi edo azkar jan behar.

Gatza, piperra edo beste erasangarriak izan di-tzake. Ia %90 da jangarria. 100 gramok 400 kaloriaditu, bost arrautza egosik bezala. %45 koipe du, ka-kahueteak bezala. Sodio asko du, aurretik onduta-koa delako. Kontutan izan behar dute tentsio altuadutenek, ez da ona haientzat. Bitaminaz pobrea da.

Badakigu gatza beharrezkoa dela bizitzarako,baina elikagaiek dutena nahikoa da gehiago erantsigabe. Beharrezkoa delako, likidoen eta gatzarenkopuru egonkorra mantendu behar dugu. Gatzasko kontsumitzen badugu, gorputz barruko uragehitu eta, ondorioz, odolaren tentsio agehitu etabihotza nekazten dugu. Orkatilakpuztu egiten dira eta gaixotu egitengara.�

���� � � � � � � � � � �julian bereziartua� � �

Hirugiharra

7. 2011: beltza, arroxa?Grisa. Hobera egingo du. 8. Bankari ez bazina?Lan arriskuen prebentzioteknikari.9. Jende gehiena noiz?Astearte goizetan eta hil hasieran.�

� Julene Frantzesena

jakiteko � � � � � � � � �32

Page 33: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

www.uztarria.comazpeitiko ataiye

� � �eguneko albisteak � � �irakurleen erantzunak � � �eguneko argazkia � � �bideoak � � �blogak � � �inkesta � � �agenda � � �bitxikeriak � � �‘azpeitia’ atala: zerbitzu publikoen ordutegia, autobusen ordutegia, telefono zenbakiak, euskara atala, farmaziak, festak,

hauteskunde denetako emaitzak, geografia, panoramikak, herriko taldeak, liburuak osorik... � � �uztarria herri aldizkari denak; PDF formatoan ere bai � � �eguneko efemerideak � � �gida komertziala...

� � �sartu sarean, eta hartu parte � � �egunero 7.000orrialderen bisita

uztarria.com � � � � � � � � � jakiteko 29

� � �EFEMERIDEAK� � � � � � � � � � �

1630Italian izurritea zabaltzen.Arerioak ekarri zitzakeela-eta,herrian guardiak egitea erabakizuten, atzerritarrei eta ingurukoeiherrian sartzen ez uzteko.

1642Sagar gutxiko urtea.Sagardo zaharrak saltzeaerabaki zuten, urtekoak salgaijarri aurretik.

1670Ahariaren tokian ardia. Kexazen herrian, harakinak ahariarentokian ardia saltzen zutelako -azken horren prezioan, gainera-.Herriko fidelari gertatzenzenaren berri jakiteko aginduzioten, zigorra ezartzeko.

� Iturria: Azpeitiko efemerideak.

Herria historian zehar liburua.� � �Egilea: Imanol Elias Odriozola.� � �Argitaratzailea: Uztarria KulturKoordinakundea.�

���BLOGAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Krisia dela eta jende batekmokadua jan ondoren aluminioz-ko papera kurioso tolestu eta etxera eramaten omen du berre-rabiltzeko. Hori ez gustatzen zen-baiti: “horreaino ailegatzea ere”.

(...) Besteei xurra hots egiteangu hain mixerableak ez garelapentsatuz arro ibiltzen gara sarri-tan. (...) Eskuzabal itxurako jokae-rak, batzuetan, besteen aurreanongi geratzea besterik ez dugulanahi ezkutatzen du, benetan bar-netik pairatuz egiten ari garenaksortzen digun sufrimendua.

Nire uste xumean, gauzadesberdinei ematen diegula-ko balioa, edo gauza berdi-nei balio desberdina ematendiegulako sortzen da oreka-tu ezin hori. Eta gauzak balo-ratze horrek gustuekin zeriku-si handia du. Ondorioz, denokgara xurrak arloren batean.

Diru-iturria mugatua dugunoklehentasun batzuk ditugu hori ad-

Aluminiozko papera

ministratzeko eta gure eskematikateratzen denari “nola laike” esa-ten badiogu, berak “hau xurre”erantzungo digu. Parrandazalebati gau batean 30, 40 euro gas-tatzea normala irudituko zaio etazalea ez den bati astakeria. (...)Bizimodu arruntean, batzuk bez-peran sobratutako ogia aprobet-xatzen dutelako, kleenexak erditikzatitzen dituztelako... Askorentzatbat xurra izango da. Enpresamunduan, berriz, kostuak ahaliketa gehien gutxitzea da helburua.

Horr i ez zaio xurra dei-tzen; lehiakorra izatea, baizik.

Zer da ba xurra izatea?Nire uste apalean, bizitzakohelburu denak eta bakarradirua pilatzea besterik ez iza-tea. Adituen arabera jende

hori bere dirua nola aurreztenduten kontatuz eta kontatuz zo-

riontsu omen da.�

���� � � � � � � � � � � � � �josu badiola� � �

�� �INKESTA� � �

2011rako TabakoarenLegea egokia iruditzen?

XBai. %67,13.Ez. %26,57.

Ez dit axola. %6,29.� � �Oraingo galdera. Bertso

Parrandako saioetarajoango al zara?

� � �Zer da xurra izatea?Bizitzako helburudenak eta bakarradirua pilatzea izatea

Page 34: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

jakiteko � � � � � � � � � bestaldetik: jose angel aristi34

Uniformerik gabeUdaltzainburu lanean gizon serioaren planta badu ere,adarra jotzeko makina sarri-sarri martxan jarri zaleada Jose Anjel Aristi. �� Ainitze Agirrezabala

U daltzain uniformea jan-tzita, aurpegia eman eta jendeari legeak be-tearazteko duen arduragatik da herrian eza-guna Jose Angel Aristi (1959). Oraingo ho-netan, ordea, borra, txilibitua eta isunak be-tetzeko libreta alde batera utzita, bereohiko eginkizunetatik kanpo zer egiteagustatzen zaion kontatu eta bizitzako pa-sadizoez hitz egin du Uztarriarekin.

Jaiotzez urrestildarra, Sinberguentza zu-bitik gora Kaleaundian dagoen Ezama etxeanjaio zen. Bost anai-arrebetan zaharrena iza-nagatik gainontzeko senideak zaintzea ez zi-tzaiola tokatu dio: “Txikitan emakume batekzaintzen ninduen eta kozkortzean ere, etxekolanik batere ez genuen egiten. Zero. Ama etaetxean gurekin bizi zen izeba alarguna ardu-ratzen ziren horretaz. Jan eta azkar kalera.Garai batean, gure etxearen behekaldean at-titte Manuel zenak taberna bat zuen. Nireaitak esku bat botatzen bazion ere, tailerreanegiten zuen lana eta ni jaio eta berehalaxe itxizuten. Han geratu zen lokala, eta attittek al-pargata zoruak josten jarduten zuen, baina eznuen ikasi ofizioa”.

Ume gehienak bezala, denbora nolabaitpasatu behar eta kalera irtenda sesumanibiltzen zen. “Gu beti okerra egiten. Sagarrakharrapatzen, intxaurrak, mahatsa... Ezpataketa geziak egin eta indioarena egiten ibiltzenginen. Urrestillan, garai batean, otarrak egite-ko zumitz soroak ziren eta han sartzen ginen,zumitza moztu eta geziak egiteko. Soroaren

nagusia atzetik genuela han ibiltzen ginen”.Hiru urterekin Urrestillako eskolara hasi

zen. “Gogoan dut, maisuari gustatzen ezzitzaion okerren bat egitean eskua jarriarazten zigula, egurrezko erregelarekinemateko. Ez dut uste, ordea, neu hartuta-koa naizenik. Txintxo samarra izango nint-zen, nonbait”. Eskolan ikasle “ona” zela

dio. Institutuan batxilergoa eta UBI egin eta,Arrasaten ingeniari tekniko-mekanikoa egi-ten hasi zen. “Ikasle-egoitzan pasatzen nuenastea eta ikasketen zatirik handiena guraso-ek ordaintzen bazidaten ere, xoxa batzuk ate-ratze aldera hango kooperatiba batean egi-ten nuen lana ordu batzutan. Aurreneko urteaatera nuen, baina ikasketak gero eta gogo-rragoak ziren eta adin horretan parrandarakogogoa ere bai eta karrera utzi nuen”. Danonaeta Zubiolan lan ebentual batzuk egin etasoldaduskara joan zen Colmenar Viejora,Madrilera. “Makinan idazten zeinek zekiengaldetu zigun kapitainak eta nik eskua altxanuen. Ez nekien oso ondo, bi behatzekin egi-ten nuen, baina balekoa eman zidaten”.

Dantzalekuen zalea Gaztetan, ikasteko baino amorru handiagoazuen antza, juergarako. “Gure gazte garaiakEganen garaiak ziren eta makina bat herrita-ko festetan izan ginen. Txitxarrora joan zaleakginen, baita Itziarko Mandiope eta TolosakoGure Txokoara ere. Auskalo zenbat bikote

Page 35: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

bestaldetik: jose angel aristi � � � � � � � � � jakiteko 35

sortu ziren han!”. Neskalaguntza asko egin-dakoa den galdetuta, “termino medio”, erant-zuna: “Ahal zuenak, ahal zuena”. Anoetakoadu emaztea. “Berastegin ezagutu nuen, Ega-nen erromerian”. Batetik bestera ibiltzeko ko-adrilan bakarren batek kotxea bazuela dio,eta, bestela, stopean. “Orduan ez zegoenorain adina erraztasun”.

‘Merengoia’ ere bai Futbol partida bat hasi eta bukatu, osorikikustea kostatu egiten zaiola adierazi arren,bi talde kuttun ditu. “Aurrena Reala”, dio.Baina, ‘merengoia’ ere bada... “Biak elkarrenkontra jarriz gero, Realaren alde. Ez dakitnondik sartu zaidan, baina txikitatik Real Ma-dril zalea naiz. Benito, Gento... jokalari histo-

rikoak ziren eta sona handia zuten nire gaztegaraian”.

Futbola ez ezik, motor mundua ere jarrait-zen du: “1 Formula eta motoziklismoa askogustatzen zaizkit. Alonso eta Pedrosa zaleanaiz. Espektakulu hutsak dira”. Aristi beragaztetan motorrean ibilitakoa da. “Urrestilla-tik lanera aitak utzitako Vespa berde bateanibiltzen nintzen. Anaia Pakok, ordea, hartuzuen behin Zumaia aldera joateko eta gurpilazulatu eta han utzi zuen bide bazterrean. Bilajoan zenerako motorra falta. Ijitoren batzuk-edo... adios gure motorra!”.

Ikusle bezala gustuko dituen kirolak dirahoriek. Ariketa fisikoa egiteari dagokionez,ibiltzea du gustuko. “Azkoiti alderako bueltasarritan egiten dut, batzutan bide-gorritik,

bestetan abenidatik. Gehiago nekatu nahibadut, berriz, tarteka, Kukuerritik edo mendibueltaren bat ere bai”. Paseatzen hasi aurre-tik, ordea, bizikletarekin ere izan zuen espe-rientziarik: “Mendi-bizikletarekin ibiltzeko be-roaldia izan nuen eta hala erosi nuen. BehinUrraki aldera abentatu nintzen eta, beste ba-tean, Aratz-Erreka bidean Altsasu baserriradagoen aldapan goraino igo nintzen. Kristo-ren aldapa zegoen! Bizikletarekin maldangora ibiltzea nekosoa da oso, gogorra. As-paldian ez naiz ibili eta han dago garajean, er-doia hartzen”.

Tituluarekin akordatzen ez bada ere, iraku-rri duen azkena soldaduskara eraman zueneuskarazko liburua izan zela gogoan du.“Pentsa, orain dela 30 urte ia. Anaia [Pako]idazlea dut, baina liburuak irakurtzeko ohitu-rarik ez dut. Literaturarekiko zaletasun guz-tiak harek eraman zituen. Periodikua bai, egu-nero. Gara, Diario Vasco… Lantokian egun-kari mordoa jasotzen ditugu. Goenkale etahalako telesailekin “aspertu” egiten dela dio:“Keba, keba… Horiek batez. Natura-doku-mentalak bai, krokodiloak eta Afrikako oiha-nak-eta. Horiek gustura”.

Duela 28 urte, udaltzain hasi zenean, lanhura ez zela betiko izango uste zuen, momen-tuko zerbait zela. “Baina, honezkero hemenjubilatuko naiz. Noski, gaur egun funtziona-rioa izatea pribilejioa omen da eta hemendikaurrera dagoenari heldu eta aurrera. Orain ezdago gauza lagatzeko moduan, aizu!”.�

1. Aristi eskubikoa da, 8 urterekin. 2. Ezamatarrakurtean behingo karakol janean. 3. Ama Lurdes etasenideekin, ezkerrekoa da Aristi, 2 urterekin. 4. AlabaAintzanerekin, Odriatik gora ateratako argazkia da.

� � �MOTZEAN� � � � � � � � � � � � � � � � � � �

GALTZEKO LEKU BAT?Urrestillatik Aratz-Errekarakobidean edozein txoko.

EGUNA ZERK POZTENDIZU?Lagunen batekin berriketaldibatek, adarjotze pixkatek...

ZERK GARRAZTEN?Jende harroputzak, errespe-tu eta edukazio faltak.

AMETS BAT?Donejakue bidea egitea.

EDARI BAT?Garagardoarekin afaltzendut, egunero.

KANTU BAT?Kantu bat baino, instrumentubat: gaita.

FILME BAT?Clean Eastwooden edozein, Harry el sucio edo.

UDALTZAINGO EZ BA-ZINA?Tailerren bateko langilea.

OROITZAPEN BAT?Alaba jaiotzen ikustea, hunki-garria da oso.

3

� � �Attitte Manuel zenak familiara ekarritakoohitura da urtero egiten duten karakol jana.Aristitarrak amorratuak dira oso. “Mundukozerarik onenak dira, angulak baino askozhobeak”. Iraila bukaeran Aristi berak bilduzituen, urriko bigarren asteburuan familiaosoa mahaiaren bueltan elkartu etagozatzeko: “Mordoska bildu nuen, pare bathiru bat kilo bai. Euria, hezetasuna behardu karakolak biltzeko. Gero, hiru bat asteansekatzen edukitzen ditut, moko asko izatenbaitute. Biltzeko, ordea, ez da inor izaten,neu bakarrik. Lekua ezin dut esan, bestelajendea hara joango da eta urtetik urterazailagoa da biltzen”. Familia guztiarentzatkarakolak prestatzeko ardura Aristik du:“Orain arte, amak prantatzen zituen, bainaaurten nik hartu dut konpromisoa. Amarieskatuta errezeta ordenagailuan dut”.Karakolei bultzatzen laguntzeko “ardobeltz on batek ezin duela falta” adierazi du.

Karakol jana1

2

4

Page 36: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

� � �TELEFONO ZENBAKIAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

UDALETXEA � � �Asteguna: 09:00-13:30 � � �Larunbata: 09:00-13:00 UDALTZAINGOA � � �Egun osoz

irekita egoten da ANBULATEGIA� � �Egun osoz irekita egoten da IGERILEKUA� � �Astelehena:

14:00-21:00 � � �Beste astegunak:07:00-21:00 � � �Larunbata: 10:00-13:00 eta 16:00-20:00 � � �Igandea eta

jai egunak: 09:00-13:00 � � �Kanpoko igerilekua: ekaina arte itxita KIROLDEGIA � � �Astegunak:

10:00-13:00, 15:00-21:00 � � �Larunbata: 10:00-13:00, 16:00-20:00 UDAL LIBURUTEGIA � � �Astegunak:

10:00-13:00, 16:00-20:00� � �Larunbata: 10:00-13:00 � � �Udan, Gabonetan: 08:30-13:30 ZAPO TXOKO

� � �Asteartea-ostirala: 17:00-20:30 � � �Larunbata: 16:00-20:30

1-2-3-4-5-6-7-29-30

Eizagirre (Azpeitia).

943 811274

8-15-16-17-18-19-26

Aranburu (Azpeitia).

943 811350

9-10-22-27-28

Gisasola (Azkoitia).

943 851235

11-23-24

Ruiz (Azkoitia).

943 851966

12-25

Jaen (Azkoitia).

943 850660

13-14-20-21

Azpiazu (Azkoitia).

943 852989

GAUEZ

1-5-11-23

Alberdi (Azpeitia).

943 815974

2-6-7-10-22-27-28-30

Beristain (Azpeitia).

943 811949

3-12-24

Eizagirre (Azpeitia).

943 811274

4-8-13-14-25-29

Jacome (Azpeitia).

943 080258

9-15-16-17-18-19-20-21

Aranburu (Azpeitia).

943 811350

EGUNEZ

� � �FARMAZIAK (azaroa)� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

LARRIALDIAK

112

�KULTUR AGENDA.Urrikoa izan da Lapikue Azpeitiko KulturMahaiak atera duen eskuko agendarenlehenengo zenbakia. Hilero argitaratukodute eta mila ale banatuko dituzte, lekupublikoetan eta tabernetan.

ODOL-EMAILEAK

Azaroaren 24an izango

dute hitzordua, 18:00etatik

21:00etara, anbulatorioan.

� � �GARRAIOA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

ALDALUR 943 85 27 18

EUSKO TREN 902 54 32 10

GUIPUZCOANA 943 85 11 59

PESA 943 21 26 99

PIPER ELKARTEA 943 85 25 87

TAXIAK 943 81 13 07

� � �autobusen ordutegi osoa:

www.uztarria.com/azpeitia/

autobusak

� � �ORDUTEGIAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �ERABILGARRI� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

jakiteko � � � � � � � � � zerbitzua36

TOKI PUBLIKOAK

Udaletxea 15 72 00

Udaltzaingoa 15 13 13

Suhiltzaileak 112

Azpeitia Lantzen 15 71 83

Iraurgi Lantzen 85 11 00

Nekazal Bulegoa 81 24 85

Iturritxiki Ludoteka 15 11 79

Zapo Txoko / GIB 15 71 61

INEM 15 04 02

Kiroldegia 81 30 69

Igerilekua 81 41 21

Ertzaintza-Azkoitia 0837 80

Aitonena I 81 51 71

Aitonena II 81 23 89

Epaitegia 02 51 91

Ingurumen Etxea 81 24 48

OSASUNA

Anbulatorioa 0254 00

Anbulator. larrialdiak 02 54 01

Eguneko zentroa 15 74 96

Asepeyo 8144 00

Gurutze Gorria 85 32 97

DYA-Donostia 46 46 22

KOMUNIKABIDEAK

Uztarria 15 03 58

Hitza (Azpeitia) 81 38 41

Hitza (Zarautz) 8900 17

Azpeitian Zer? 81 11 00

Berria 943 30 40 30

Gara 943 31 69 99

Noticias (berriemailea) 687 60 50 06

DV (berriemailea) 610 81 29 12

Argia 943 37 15 45

Nabarra 948 22 71 25

Arrate Irratia (berriemailea) 81 26 32

Loiola Herri Irratia 81 44 58

Euskadi Irratia 943 01 23 00

Erlo Telebista (Azpeitia) 81 53 35

Izarraitz Telebista 85 13 05

ETB 943 01 17 05

ALDERDI POLITIKOAK

EAJ 81 55 70

Hautetsi Independentistak 15 72 00

EA 81 00 11

EB-Aralar 15 72 00

SINDIKATUAK

ELA 81 34 46

LAB 15 13 56

EHNE 81 39 28

KULTURA-EUSKARA

Euskara Patronatoa 81 45 18

Udal Euskaltegia 81 19 47

AEK 15 10 89

EHE 15 10 89

Udal Liburutegia 15 71 95

Loiolako Liburutegia 8165 08

Kontseilua 943 59 12 00

Bai Euskarari 902 43 00 26

IKASTETXEAK

Iraurgi 81 02 10

Iraurgi (Betharram) 81 16 68

Iraurgi (Milagrosa) 8163 80

Iraurgi (Jesuitinak) 81 22 49

Ikasberri 15 12 46

Karmelo Etxegarai 81 26 97

Urola BHI 15 02 28

BESTERIK

UGLE (Urolako gay-lesbian.) 273 posta

Xoxoteko aterpea 58 10 07

Eregi Euskara-Komunikazio Zerbitzuak

943 08 06 88

Page 37: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

ROSANNY FELIZDominikar Errepublika, Barahona

Zaila dun, bainagogoarekin ikasiegiten dun euskara”

Dominikar Errepublikan azpeitiar batekinmaitemindu eta hona etorri zen. Euskarazederki ikasi du. � Ainitze Agirrezabala

Nolatan bizi haiz Azpeitian? Urtarrilean hiru urte egingo dizkinat Azpeitiraetorri nindunala. Gurasoak bananduta zauz-kanat eta izatez Barahonakoa banaun ere,amarekin Bocachicara joan nindunan bizi-tzera. Han, taberna batean egiten ninan lana,zerbitzari, eta bertan ezagutu ninan orain niresenarra dena, oporretara joanda baitzego-nan. Urte betean telefonoz mantendu geni-nan harremana. Gero, berriro joan hunan Do-minikar Errepublikara oporretara eta, or-duan, semea hartu eta hona etorri nindunan. Erraz etorri al hitzanan? Bai, han ez dinagu egon nahi. Lan gutxizagon, ikasketak familia onekoek bakarrik di-tizten. Desberdintasun handia zagon. Gutxibatzuk asko diten, eta gehiengoak ezer ez.Zer moduz integratu haiz herrian? Oso ondo. Semeak, Ronnyk, sei urte ditineta azkar ikasi zinan euskaraz, ikastolan. ‘Nikeuskara ikasi dut eta orain amatxok ikasibehar du’, esaten zinan. Ailegatu eta hilabe-tera AEKn hasi nindunan. Garrantzitsua duneuskara ikastea, seme-alabekin eta jendea-rekin hitz egiteko.

Ederki asko egiten dun euskaraz... Zaila dun, baina gogoa jarriz gero ikasten da.Bizitza osoa Azpeitian daramaten extrema-durar askok ez zekiten ‘bai’ hitzak zer esannahi duen ere, eta harritu egiten ditun euska-raz nola egiten dudan ikusita. Euskara batuaikasi dinat eta senarrari ez zionat askorikulertzen, azkar hitz egiteaz gain, azpeitiarrezhitz asko moztu egiten baitizkin. Nolakoak ditun azpeitiarrak? Mutilen aldean neskak irekiagoak ditun izae-raz. Osiñazpira afaltzera datozen bikoteeta-tik hitz egiten dutenak neskak ditun.Familia bisitatzera joan al haiz jaiote-rrira? Alabak, Oihanek, urtebete din, hemen jaioadun eta nire gurasoek argazkitan ezagutzenditen. Aita eta amaz gain, bi ahizpa eta anaiaditinat han eta asko botatzen dinat faltan fa-milia.Inguru hauetan zer gustatu zaidangehiena? Mendia ikaragarri gustatzen zaidan. Askotanjoan izan naun Erniora eta Xoxotera; tarteka,baita Txindoki eta Aizkorrira ere.�

1

3

hementxe bertan � � � � � � � � � jakiteko 37

1. Osiñazpi jatetxean lanean. 2. Euskaltegikolagunekin. 3. Alaba Oihaneren urtebetetzeegunean, gizonaren aldeko familia agertzen da.

2

Page 38: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna

Goizean goizago jaikitzennaiz, eta lehenengo jende zarata eta argiare-kin irteten naiz kalera, kamera bizkarrean. Le-henengo argiak argitzen dizkidanak jasotzenditut argazkietan. Kale bazterren bat orain,teilaturen bat gero, ikasleren batzuk hurren.Ez ditut argazkirik onenak. Goizeko errondahori ordubetean egin eta gosaltzen dut. Eza-gutzen ditudan eta ez ditudan fruta suerteguztiak jartzen dizkit Raulek –ostatuko nagu-siak– platerean, eta ez dakit haien izenikzuzen ematen ere, anana, mangoa, papaiaeta guaiabarena ez bada.

Jendea ageri da beti kalean. Goiztar, an-drezkoak, etxeko andreak esan beharkonuke, eguneroko afanean, etxekoei jaten zeremango. Ageri denez, ez dago aukera handi-rik eta beti bat eta bera da hemengo jendexehearen platerean: arroza, babak, oilaskopusketa batzuk eta ahuakatea, platanoa edoantzekoren bat, dena plater berean. Congríizena ematen diote. Eta beti da kongri, egu-nean bitan eta astean zazpi egunean. Jakina,leku guztietan zakurrak oinutsik, hanka-hut-sik, eta badira batean eta bestean diren jatet-xeetan bestelakorik jaten dutenak ere. Eztapentsatu ere turistak kongririk jaten duenik.Jatekotan ere, hainbat izarreko hotelak “jana-ri tipikoa” eskaintzen duen egunean izangoda. Vancouverreko lagunak Beizamara era-matea bezala, baba gorriak jatera, azak etaodolkia aldamenean dituela. Horrela da mun-dua, han eta hemen. Hori ez da nobedadea.

Bada euskaldunikHabana Erditik ari naiz, horko ikuspegi bat–neuk bizi dudana– ematen. Aguila kalekoostatutik txinatarren auzora bidean ikustenari naizena. Giroa bestelakoa da Habana Za-harrera abiatu izan banintz. Ez dakit non direngizonezkoak. Zertan ari diren. Poliziak kalekantoietan, gazte bizargabeak, hemen bat,han beste bat... Muturbeltzak. Irribarrerik ezaurpegieran. Taberna atarian jarrita nago ha-

Postala Habanatik

� � �Atzaparka bat euskaldunbada oraindik hemen. Baina,kito da iraultza aurrekoeuskal komunitate handia

� � � � � � � � � � � � � � � �miel a. elustondo� � �

marrak baino lehen. Ura edan behar ordura-ko, eguzkia galgan joka dator egunero. Libu-rua atera, koadernoa, telefono eta helbide-ak... Jose adiskidearen zain nago. Elkarrizke-ta asmoa dugu gaur ere. Atzaparka bat eus-kaldun bada oraindik hemen. Gerrak Errusia-tik barrena ekarritako haurrak dira batzuk,errefuxiatu politiko berriagoak beste batzuk.Bada gure auzokorik, baina kito da iraultzaaurreko euskal komunitate handi hura, Cen-tro Vasco inguruan biltzen zen hura, InazioOlarreaga Gerri pilotariak ezagutu zuena...Adinekoak dira euskaldunak, eta akabo izan-go da hauek hiltzen direnean. Kuban gerat-zen zen azken frantziskotar euskalduna eza-gutu nuen duela hiru urte. Ez dago hemen,Errioxako komentu batean baizik...

Etorri zait laguna. Joateko garaia dugu.Hobe dugu mugitu. Arratsaldean ekaitzaizango dugula agindu dute, eta hemen euria

botatzen hasten duenean, “liburusainduko uholak” izatendira. Bagoaz, beraz, igeri

alde egin beharra izanbaino lehen.

H a b a n a t i k ,bihotzez...�

iritzia � � � � � � � � �38

Page 39: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna
Page 40: uztarria.tok-md.com · 2020. 7. 7. · Azpeitiko herri aldizkaria 2010ko azaroa 122. zenbakia MUGAK GAINDITUZ Lanean, aisialdian, kalean, lagun artean, eskolan... adimen urritasuna