2013-2014. MEMORIA ANUAL DEL GRUP CAPICAT1.0Calvet Fontova, Joan Hospital de Vall d'Hebron....

30
MEMÒRIA ANUAL DEL GRUP DE TREBALL EN CAPIL.LAROSCÒPIA DE LA SOCIETAT CATALANA DE REUMATOLOGIA GRUP DE TREBALL “CAPICAT” 2013-2014 Barcelona, juny 2014

Transcript of 2013-2014. MEMORIA ANUAL DEL GRUP CAPICAT1.0Calvet Fontova, Joan Hospital de Vall d'Hebron....

MEMÒRIAANUALDELGRUPDETREBALLENCAPIL.LAROSCÒPIADELASOCIETATCATALANADE

REUMATOLOGIA

GRUPDETREBALL“CAPICAT”

2013-2014

Barcelona,juny2014

2

ÍNDEX

I- ObjectiusdelGrupdeTreball“CAPICAT”

II- ResponsablesdelGrupdeTreball“CAPICAT”

III- MembresactualsdelGrupdeTreball“CAPICAT”

IV- ReunionsdelGrupdeTreball“CAPICAT”

V- Estatdelsprojectesd’investigaciódelGrupdeTreball“CAPICAT”

VI- ProjectesdocentsdelGrupdeTreball“CAPICAT”

ANEXE1:ActesdelesreunionsdelGrupdeTreballCAPICATANEXE2:MemòriadelProjecteQUANTICAP.ANEXE3:GuióiobjectiusdelscursosdeCapil.laroscopiadelGrupdeTreballCapiCAT-SCR.ANEXE4:ProgramadelITallerdeCapil.laroscopiaperaResidentsdeReumatologiade3ri4rtanysdelGrupCapiCAT-SCR.

3

I- OBJECTIUSDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

La capil.laroscòpia periungueal (CP) és una tècnica exploratòria quepermet estudiarambmésfiabilitat lamicrocircul.lacióiqueésempradaperl’estudidelfenòmendeRaynaud així como per completar l’estudi de diverses malalties del teixit conectiu.Encaraqueésunatècnicahistòrica, lasevautilitatpràcticas’hademsotratdesdeelsfinals dels anys 70 i actualment segueix sent una tècnica en constant evolució ,demostrant-se cada cop més la seva utilitat en diferents complicaciones de lesmalalties del teixit connectiu.Undels problemesde la tècnica és la gran variabilitatintrerobservadorqueespotproduir,aixíainicisde2008,ungrupdereumatòlegsdeCatalunyadecideixreunir-seperficarencomúdiferentsaspectesdelacapil.laroscòpiabasatsen lasevaexperiènciaclinicaenlatècnica.Almaigde2008elgrupdetreballconstituitrepelreconeixementde laSocietatCatalanadeReumatología(SCR)comagrup d’estudi de capil.laroscòpia dins de les malalties autoinmunes sistèmiques,revalidantaquestreconeixementel20demarçde2012uncops’aprovenelsestatutsper constituir els grups de treball dins de la Societat Catalana de Reumatología. ElsobjectiusdelGrupCapiCATdesdelasevaconstitucióhansigutelsseguënts:

1- Homogeneitzarl’interpretaciódetroballesdelacapil.laroscòpiaperiungüeal.

2- Homogeneitzarlarealitzaciódelatècnica.

3- AfavorirlarealitzaciódeprojectesdetreballenelcampdelaCPmulticèntrics.

4- EstablirlesbasesperaunacorrectaformacióiinterpretacióenlaCP.

4

II- RESPONSABLESDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

Durantl’etapa2012-2014elscàrrecsresponsablesdelGThansigut:

-Coordinadora:MireiaMoreno

-Secretari:IvanCastellví

-Tresorer:HèctorCorominas

-Vocal1:VeraOrtiz-Santamaria

-Vocal2:TeresaClavaguera

-Vocal3:SílviaMartinez

-Vocal4:SergiOrdoñez

D’acordamblanormativadelaSCR(renovaciócada2anys)elGTestrobapendentderenovaciódecàrrecsmitjançantvotassamblearidelsmembresdelGTenlaproperareuniódelGTdel6dejunyde2014.

5

III- MEMBRESACTUALSDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

Enordrealfabètic:

Alegre,CayetanoCalvetFontova,Joan

HospitaldeValld'Hebron.Barcelona.ConsorciSanitariParcTaulí.Sabadell.

CastellvíBarranco,Ivan HospitaldelaSantaCreuiSantPau.Barcelona.Codina,JosepOriol HospitaldeFigueresCorominas,Hèctor HospitalMoisesBroggiErra,Alba HospitaldeSanRafael.Barcelona.Garcia,Carme HospitaldeTerrassaGelman,Mario FundacióAlthaia.HospitalSantJoandeDeu.Manresa.Juanola,Xevi HospitalUniversitarideBellvitge.HospitaletdeLlobregat.Martínez,Sílvia HospitalMútuadeTerrassaMoreno,Mireia ConsorciSanitariParcTaulí.Sabadell.Morlà,Rosa XarxaHospitalariaiSocialdeSantPauiSantaTecla.Tarragona.Olivé,Àlex HospitalUniversitariGermansTriasiPujol.Badalona.Ortiz,Vera HospitalGeneraldeGranollersOrdoñez,Sergi HospitalArnaudeVilanova.Lleida.Reyner,Patrícia HospitaldeSantaCaterina.Salt.Girona.Sala,Miquel HospitaldeFigueresTorrente,Vicenç HopitaldelaCreuRojad’Hospitalet.HospitaldeSantJoandeDeu.PilarSanto HospitaldeSantBoideLlobregat.Pros,Anna HospitaldelMar

6

IV- REUNIONSdelGRUPDETREBALL“CAPICAT”

Durant aquest periode s’han previst 3 reunións ordinàries ( Acadèmia de CiènciesMèdiques,Barcelona).

Any2013:1reunions(13/12)

Any2014:2reunions(11/4i6/6)

L’anex1exposaelsdocumentsd’actasdereunió.

7

V- ESTATDELSPROJECTESD’INVESTIGACIÓGRUP“CAPICAT”

5.1Projectesobreelconeixementdelautilitatdelacapil.laroscòpia

Coordinació:Dra.SilviaMartínez

Objectius:Determinarelnivelldeconeixementdelacapil.laroscòpiaperiunguealenelsfacultatiusquelasol.licitendemanerahabitual

Fasededesenvolupament:suspésperfaltadenovesdades.

5.2ProjecteCapiANA

Coordinació:Dra.VeraOrtiziDra.MireiaMoreno

Objectius:ValorarsielspacientsambfenomendeRaynaud(FR)tenenonoalteracionscapil•laroscòpiquessegonssisónANApositiusonegatius

Fasededesenvolupament:anàlisidedades.

5.3ProjecteUtilitatdeCapilaroscòpiaenSíndromedeSjögren

Coordinació:Dr.HèctorCorominas.

Objectius:determinarlautilitatdelacapil.laroscòpiaperiunguealenmalaltsambSindromedeSjögrenprimari

Fasededesenvolupament:Finalitzat,Draftel.laboratipendentd’enviarapuublicació

5.4ProjecteQuantiCAP

Coordinació:Dr.IvanCastellví

Objectius:Determinaridescriureelsparàmetresdecapil.laroscòpiaqualitativaiquantitativadediferentsmalaltiesreumàtiquesigrupspoblacionalsidefinirsiexisteixendiferènciesentreaquestsgrups

Fasededesenvolupament:Reclutamentdemalalts.

L’Anexe2recullelprojecte.

8

VI- PROJECTESDOCENTSDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

6.1-CURS/TALLERDECAPIL.LAROSCOPIADELGRUPDETREBALLCAPICAT/SOCIETATCATALANADEREUMATOLOGIAPERARESIDENTSDEREUMATOLOGIA

APropostadelsDr.XavierJuanolaiDr.IvanCastellvís’acceptaperpartdelGTlarealitzaciód’uncursanualdecapil.laroscòpiaperametgesresidentsenReumatologiadeCatalunya,considerantl’ampliacióperunfuturdelspossiblesalumnesdelcurs.AquestcurscoordinatperelsDrs.JuanolaiCastellvíesrealitzaràdemaneraanualicomptaràdedosparts:unateòricaiunapràcticarealitzadesperexpertsencapil.laroscòpiadelnostreàmbit.

LaprimeraediciódelCursesvarealitzareldijous3d’abrilde2014,amblacol.laboraciód’ActelionPharmaceuticals.

L’anex3reculllesbasesd’aquestscursosil’anex4elprogramadelIcurs.

9

ANEXE1:ActesdelesreunionsdelGrupdeTreballCAPICAT

ActadelaReuniódelGTCapiCAT13/12/2013

AcadèmiadeCiènciesMediques,sala7.

Assistèixenalareunió:

JoanCalvet

IvanCastellví

TeresaClaveguera

MarioGelman

XavierJuanola

SilviaMartínez

VeraOrtiz

Excussenassitència

SergiOrdoñez

OriolCodina

AlexOlivé

RosaMorlà

VicençTorrente

HèctorCorominas

MireiaMoreno

PatriciaReyner

PilarSanto

Lareuniós’iniciaales13.30h.

- EstatdelprojecteCapiANA:recollidadedadesiel.laboraciódepóster.

o EltreballestàpendentdepasarelCEICdelHospitalParcTaulí.LaDraMorenoielDrCalvetfacilitaranmitjançantlasecretariadelGTeldocumentdeconsentiment

10

informatperelseguimentdelsmalalts.S’estableixcomadatafinalperenviardadesperel.laboraciódeltreballel20dedesembrede2013.

- Estatdeprojecteenquestescapil.laroscòpiaDraSilviaMartinez.

o Donatalabaixaafluènciadenovesenquestesrealitzades,esdeixaelprojecteobertperseguirenviantenquestesalaDraMartinezambdatadetancamentdel31demarçde2014.

- CronogramadelprojecteQuantiCAP.

o Espresentaelcronogramaaproximat.Esdemanaràalsmembresdelgrupquevulguinparticiparal’estudi,aixícomdemanantlesdatespreferencialspertenirelcapil.laroscopielsmalaltsquepodrienaportarpercadagrup.Uncopconfirmatl’interésesfacilitaràelprojecteiésprogramaranunaovàriesreunionsformativesambelscapil.laroscopsperrealitzarl’estudi.Posteriòrmentesprocediràadistribuirelstornssiésposssibleconformelespreferènciesdelsinvestigadorstantendatesdepossessiódelcapil.laroscopcomdemalaltsarecollirperl’estudi.

- EstatiprogramadelCursdeCapil.laroscòpiaperResidentsde3r(i4rtanyiprimeranyspost-residènciaenlasevaprimeraedició)delgrupCapiCATdelaSCR.

o S’aprovaeldissenydelcurscoordinatperelDrJuanolaielDr.Castellví.Essolicitaràlacol.laboraciódelaJuntadelaSCRperacreditarelcurs,aixícomperdistribuir-loatotselshospitalsambresidentsdereumatologíaanimantalasevarealitizacióperpartdelsalumnesesmentats

- Estatdeladonacióperpartd’Acteliondedosvideocapil.laroscops.

o ActualmentestenenjasotalatuteladelasecretariadelaSCRdoscapilaroscops(donatiud’Actelion)queserviraninicialmentperrealitzarelcursdecapil.laroscòpiaieltreballQuantiCap.S’aporvacomprardosordinàdorsportàtilsperinstalarelsdoscapil.laroscopsiquequedaranintegratsenelsequips.S’utilitzaranelsfonsdelGTpercompraraquestsordinadors.

- Estatdexerradesperàreadereferènciaiestablirponents.

o QuedaencarapendentdedefinirelsponentsperÀreadereferènciadelshospitals.Elsponentstindranquecoordinar-seamblesABSdelasevazonaperorgantizarlaxerradasobrelautilitatdecapil.laroscòpiaametgesdefamíliaambl’objectiud’obtenirlesmàximesderivacionspossiblesperestudidefenòmendeRaynaud.

o LaDraClavegueraproposarealitzarunaJornadadecapilaroscopiaal’àreadeGironamésobertainocentradaúnicamentenl’àmbitdeprimària.Pendentdeorganització.

o Decaraalarealitzaciódelesxerradesinformatives,esrealitzaràunesdiapositivesmatriusdelGTCapiCATcoordinantlasevael.laboraciólaDraClaveguera.

11

Esdemanaràalsmembresdelgrupqueliaportinelmàximnombredediaposquetinguindecaraaajudaralapreparaciódelesdiapositives

- Precsipreguntes.

o Enlesproperesreunionsesdefiniralarealitizaciód’unprotocoloconjuntdevaloraciónutricionalenmalaltsambesclerosissistèmica.Espasaranelsborradorspreliminars.

Finalitzalareunióales15.30h.

ACTAREUNIÓGRUPCAPICAT

ACM11/04/2014

AssistèixenalaReunió

HèctorCorominas

TeresaClaveguera

MireiaMoreno

SergiOrdoñez

VicençTorrente

VeraOrtiz

SilviaMartinez

MarioGelman

IvanCastellví

Excussenassistència

CayetanoAlegre

XaviJuanola

PatriciaReyner

PilarSanto

1- ElDrTorrenteexplicaques’estàremodelantlapàginad’internetdelaSCRiqueespodriaferunportalquecreesaccésdirectealGTonespodrienpenjaractivitatsdelgrup,aixícoml’activitatcientíficarealitzada.ElDrCorominasproposaqueunadeles

12

primerescosesqueespodriafer,ésescanejarelmanualdecapil.laroscòpiaqueesvarealtizariqueconstésdinsdelapàgina.Quedenperdefinirelscontingutsdelapàgina.

2- Esrealitzaformacióambelsnouscapil.laroscopsperlarealitzaciódeltreballQuanticapperpartdelscapil.laroscops.Esdistribuiranproperamentelstorns.Inicialmentquedenenpossessiódelscapil.laroscopslaDraOrtizilaDraMoreno.

Barcelona11Abrilde2014

13

ANEXE2:MemòriadelProjecteQUANTICAP.

Títulodelproyectodeinvestigación:

QUANTICAPStudy:estudioprospectivomulticéntricoparalavalidacióndeparámetrosCUANTItativosycualitativosenCAPILAROSCOPIA

Código:CAP-2014-01

NºEudraCT:noprocede

Versión:v.11/04/2014

Promotor:GrupoCapiCATdelaSocietatCatalanadeReumatologia

InvestigadorPrincipalyCoordinadordelEstudio:

DrIvanCastellvíBarranco.HospitaldelaSantaCreuiSantPau.

14

ResúmendelProyectodeInvestigación

1- Introducción

LacapilaroscopiaperiunguealesunatécnicaútilparaelestudiodelfenómenodeRaynaudyparaelestudioyseguimientodemuchasenfermedadesautoinmunesenlasqueapareceéstesíntoma.Sehandescritomuchoshallazgosypatronesenrelaciónadiferentespatologías,sinembargonoexistehastaelmomentoactualuntrabajoquevalideloshallazgoscualitativosycuantitativosdelacapilaroscopia

Objetivo

a. Definirlosparámetroscualitativos,patronescapilaroscópicosymetrología(parámetroscuantitativos)deloshallazgosenlacapilaroscopiadepacientesconfenómenodeRaynauddediferentesetiologíasydeindividuossanos

b. Compararloshallazgoscapilaroscópicosentrelosdiferentesgrupospoblacionales

2- Pacientesymétodos

Estudiomulticéntricoprospectivoobservacionalcon9gruposdepacientes:50pacientesconesclerosissistémicadifusa,50pacientesconesclerosissistémicalimitada,50pacientescondermatomiositis,50pacientesconpolimiositis,50pacientesconlupuseritematososistémico,50pacientesconsíndromedeSjögrenprimario,50pacientesconartritisreumatoide,50pacientesconfenómenodeRaynaudprimarioy400pacientescontroles(50pareadosparacadagrupo)sanos(sinraynaudnienfermedadautoinmunenicausadeRaynaudasociadoconocida).Serealizaraunavideocapilaroscopiasperiunguealatodoslospacientesconelmismomodelodevideocapilaroscopio,realizándoseunatomadeimágenes.Lametodologíadecuantificaciónymedicióndelasimágenessedetallarádemaneraespecíficaenelprotocolodetalformaquetodoslosinvestigadoreslarealicendelamismamanera.Lasimágenesseránanalizadasporelmismoinvestigadordosvecesseparadasporunlapsodetiempo,yporunobservadorexternociegoparalosdiagnósticosdelospacientes.Tambiénserecogeránunasvariablesclínicasmínimasdelospacientes

3- Análisisestadístico

EnanálisisestadísticoserealizarámedianteelSPSSSoftware.LacomparacióndevariablescualitativascapilaroscopicasserealizarámediantelapruebadeChicuadrado

15

oeltestdeFishercuandoseanecesario.LacomparaciónentrehallazgoscualitativosymedidasserealizaramediantelapruebadeTparavariablesindependientes.Lacomparaciónentrelasdiferentesvariablescuantitativas(medidas)serealizarámedianteelcoeficientedecorrelacióndePearsonoRegresiónestadística.Seconsideraráncómovaloressignificativosaquellosconp<0,05.

4- Resultadosesperados/Perspectivas

Lasperspectivasdelproyectoson:

- Establecerelgradodereproductibilidadyfiabilidadintereintraobservador(coeficienteKappa)delosdiferenteshallazgoscapilaroscópicoscuantitativosycualitativos.

- DescribirloshallazgosmorfológicosymetrológicosdeloscapilaresperiunguealesenpacientesconfenómenodeRaynaudyvariostranstornos.

- Compararloshallazgoscapilaroscópicosentrelosdiferentesgruposestudiados.

16

Proyectodeestudio

1. INTRODUCCION

Lacapilaroscopiaperiungeal(CP)esactualmentelamejorherramientadisponibleparaelestudiodelamicrocirculaciónenpacientesconFenómenodeRaynaud(FR)permitiendoladetecciónprecozdeenfermedadesautoinmunesidentificándosediferentesalteracionesestructurales(1-4).Lasalteracionesmorfológicascapilaresmásdescritassonlapresenciadecapilaresgigantes,lapérdidadedensidadcapilarylosfenómenosdeangiogénesis(5-7).Algunosautoreshanagrupadodichasalteracionesenpatronescapilaroscópicos(8,10)siendodeespecialutilidadenlaEsclerosisSistémica(ES)dóndesehanasociadoadiferentescomplicacionesdelaenfermedad(9-12).Tambiénexistendiferentesalteracionescapilaroscópicasdedudosarelevanciaymenorespecificidadclínicacomosonlastortuosidades(13-18),lapresenciadehemorragiaspericapilares(13),lapresenciadeectasiacapilar(19,20)olavisualizacióndelplexovenososubpapilar.Todasestasalteracionesypatronessehanestudiadoendiversasenfermedadesautoinmunescomomiopatíasinflamatorias(19,21-22),LupuseritematosoSistémico(23-26),Síndromeantifosfolipídico(13,27)SíndromedeSjögren(28-30),oArtritisReumatoide(31-32)siendolosresultadospococoncluyentesygeneralmenteconpocospacientes.

Además,lanormalidadenlacapilaroscopiaperiunguealnoestáclaramentedefinidahastaelmomentoactualylahomogeneizacióndeladefinicióndelasalteracionesobjetivadasnosiempreestápresente,loquedificultalainterpretacióndeloshallazgoscapilaroscópicos(33-36),siendoescasoslostrabajosqueestudianlareproductibilidadyfiabilidaddeloshallazgos(37-39)asícomolosquecomparanlacapilaroscopiaentrediferentesenfermedadesautoinmunes.

2.OBJETIVOSDELPROYECTO

-DefinirydescribirlamorfologíacapilaryalteracionescapilaroscópicascualitativasymetrológicasdelacapilaroscopiaperiunguealdepacientesconfenómenodeRaynaudasociadoaenfermedadesautoinmunessistémicas

-ObservarsiexistendiferenciasentrelosdiferenteshallazgoscapilaroscópicosypacientesconFenómenodeRaynaudprimario.

-Compararsiexistendiferenciasentrelosdiversosgruposdepacientesyenrelaciónalapoblaciónnormal.

17

-Analizarlafiabilidadyreproductibilidaddelosresultadosdelmismoobservadoryentreobservadores.

3.METODOLOGIA

a.Diseño

Estudioprospectivo,observacional,transversal,multicéntricoenelquesedescribirányanalizaranlasimágenesobtenidasporvideocapilaroscopiaperiungealde9gruposdepacientes.Lasimágenesseobtendránentodoslospacientesutilizandoelmismovideocapilaroscopioyelmismomodelodelentedeamplificación.Posteriormenteseanalizaranlasimágenesporelinvestigadorprincipaldecadacentroendosocasionesseparadasporunlapsodeunasemana.Lasimágenestambiénseránanalizadasporunobservadorcontrolexternoquedesconocerálosdiagnósticoseinformesdelinvestigadorprincipal,estableciéndoseasíelíndicedefiabilidadyreproductibilidadKintraobservadoreinterobservador.Posteriormentemedianteestudiocaso-control,seanalizarásiexistendiferenciasentreloshallazgosdelasimágenescapilaroscópicasdecadagrupodepacientesconelgrupocontrolpareadoporlosdiferentesfactoresdeconfusión.Porúltimoseanalizarásiexistendiferenciasentrelasimágenesdecapilaroscopiaentrelosdiferentesgruposdepacientes.

b.Pacientesyobtencióndelasimágenesdecapilaroscopia

Lavideocapilaroscopiaperiunguealserealizaráenellechoperiunguealdel2a5dedodeambasmanosdetodoslospacientes.Losdedosquepresentenmicrotraumatismosomalavisualizacióndellechoperiunguealserandesestimadosparaelanálisis.Todaslascapilaroscopiasserealizaránenhabitacionesentre21-25ºCyconlospacientessentadosyconlasmanosalaalturadelcorazónysinpresenciadefenómenodeRaynaudevidentecomomínimo30minutosantesdelarealizacióndelaprueba.Todoslospacientesfirmaráneldocumentodeconsentimientoinformadoparalarealizacióndelavideocapilaroscopiayelalmacenamientodelasimágenesobtenidas(anexo1).

Entretodoslosinvestigadoresprincipalesseobtendran8gruposdepacientes:

-50PacientesconesclerosissistémicasegúnloscriteriosclasificatoriosACR/EULAR2013(40)conformacutánealimitada.

-50PacientesconesclerosissistémicasegúnloscriteriosclasificatoriosACR/EULAR2013(40)conformacutáneadifusa.

18

-50PacientescondermatomiositissegúnlaclasificaciónpropuestaporDalakasetal.(41).

-50PacientesconpolimiositissegúnlaclasificaciónpropuestaporDalakasetal.(41).

-50PacientesconLupusEritematosoSistémicosegúnloscriteriosclasificatoriosdelACR(42).

-50pacientesconSíndromedeSjögrenprimariosegúnloscriteriosdeconsensoamericano-europeos(43).

-50pacientesconArtritisReumatoidesegúnloscriteriospropuestosporelEULARyACR(44).

-50pacientesconfenómenodeRaynaudprimario.

-50pacientespareadosparacadaunodelosgruposanteriores(400pacientesentotal)sinfenómenodeRaynaudniconectivopatiaoenfermedadsusceptibledeproducirfenómenodeRaynaudasociado.

c.Material

TodaslasimágenesseobtendránmedianteelusodelmismomodelodecapilaroscopioMediscopeD1conlentesdemagnificaciónde200aumentos(suministradoenEspañaporQuermedS.A).LasimágenesobtenidasseanalizaránmedianteelsoftwareOptipixCapillary(OptiliaMedical).Lasimágenessealmacenaránenformatodígitosdelasiguientemanera:

NHCpaciente-inicialesdelinvestigador-diagnóstico.

Lasinicialesdelosinvestigadoresylasnomenclaturasdelosdiagnósticosquedanrecogidasenelanexo2.Juntoaunejemplodedenominacióndeimagen.Cadapacientetendráporlotanto8imágenescomomáximoparaanalizar.

d.Variablesclínicasaobtener

LasvariablesclínicasjuntoalasvariablescapilaroscópicasserecogeranenunabasededatostipoMicrosoftExcell.

Detodoslospacientesseobtendránlassiguientesvariablesclínicas:

-NHC(numérica)

-Hospital(ordinal)

19

-Apellidoinvestigador

-Edad(numérica,años)

-Edaddiagnosticopatología(numérica,años)

-EdaddeiniciodeRaynaud(numérica,años)

-Sexo(ordinal)

-Hábitotabáquico:fumador,exfumador,nofumador

-Hipertensiónarterial(dicotómica)

-DiabetesMellitus(dicotómica)

-Patología(ordinal)

-Historiadeúlcerasoisquemiadigital(dicotómica)

-MedicaciónparaRaynaud(dicotómica)

e.Variablescapilaroscópicasaobtener

Detodaslasimágenesobtenidassolamenteseanalizaránlasquetengansuficientecalidadparaelanálisis.

Sedescribiránlapresenciaoausencia(variablesdicotómicas)lossiguienteshallazgoscapilaroscópicosdelasiguientemanera,considerandosupresenciaenalmenosdosdedosdiferenteso3omásalteracionesenelmismodedo.

-Megacapilares(figura1):capilaresenelqueeldiámetrodelcapilar,medidodesdelapartemásexternadelasaaferentealaparteexternadelasaeferenteensuzonamáspróximaalaregiónapicalmide150umomas(35)

-Capilaresdilatados(figura2):capilaresenelqueeldiámetrodelcapilar,medidodesdelapartemásexternadelasaaferentealaparteexternadelasaeferenteensuzonamáspróximaalaregiónapicalmidemásde90umymenosde150um(35).

-Capilaresgigantes(figura3):capilaresenelqueeltamañodelvasodelaparteapicaldelcapilarseamayoroiguala50um.

-Pérdidadedensidadcapilar(figura4):elrecuentodeloscapilaresenunmmseamenora7capilares,determinadosenlapartecentraldellechoperiungueal.

-Capilarestortuosos(figura5):capilaresquepresentenalteracionesenladistribuciónnormaldelcapilaraniveldellechoperiungueal,siemprequesuestructuraestécompletamenteconservada,nocontengaramificacionesniramificiacionesenarbusto.

20

Seránconsideradoscapilarestortuososaquelloscapilaresenqueseentrecrucenlosvasosaferentesyeferentes(capilarestortuososentirabuzónoen“8”)oaquellosenqueadoptenformasmeandriformes.

-Ramificacionesenarbusto(figura6):capilaresenformadeovillooconformadearbustooárbol.

-Ramificacionessimples(figura7):capilaresquesalenclaramentedeotrocapilar,ovasoscapilaresquesalendeotrocapilarbienformado.

-Hemorragiaspericapilares(figura8):presenciadedepósitosdehemosiderinayaseanpuntiformeso“ensábana”yqueestánsituadosenlaregiónmásdistalfueradelapapila.

-Trombosiscapilares(figura9):presenciadeimágenespuntiformesenlaquenohayevidenciadelapérdidadelvasocapilarenlazonadistaldellechoperiunguealperoquenotienelaestructuranormaldeuncapilaryqueestásituadodentrodelapapila.

-Desestructuracióncapilar(figura10):presenciadeestructurasdevasobizarrasquenotraducenlaestructurayalineacióncorrectadeuncapilar.

Tambiénserealizaránlasiguientesmedidas:

-Diámetroasaaferente(figura11):deunextremoalotrodelvasoaferenteenlazonaqueseobjetivelamáximaseparación.Enum.

-Diámetrodeasaeferente(figura12):deunextremoalotrodelvasoeferenteenlazonaqueseobjetivelamáximaseparación.Enum.

-Diámetrodeápexcapilar(figura13):deunextremoalotrodelápexdelcapilarenlazonaqueseobjetivelamáximaseparación.Enum.

-Diámetrocapilar(figura14):diámetromásdistaldelaparteexternavasoaferntealapartemásexternadelvasoeferente.

-Densidadcapilar/mm(figura15):númerodecapilaresenunmm,medidoenlazonacentraldelechoperiungueal.

Serealizaráelestudiodelamedidamayordecadadedoyseobtendrálamediatotaldelosdedosanalizados.PorúltimosedescribiránlapresenciaoausenciadelosdiferentespatronescapilaroscópicossegúnladefinicióndeMaricqetal.(8)yCutoloetal.(10,11).

-PatrónactivosegúnMaricq(figura16):perdidadedensidadcapilar,conpocosmegacapilaresypresenciadecapilaresdesestructurados.

21

-PatrónlentosegúnMaricq(figura17):megacapilaresconlevepérdidadedensidadcapilar.

-PatróninicialsegúnCutolo(figura18):predominiodemegacapilaressinpérdidadedensidadcapilar.

-PatrónactivosegúnCutolo(figura19):megacapilares,hemorragiaspericapilaresypérdidadedensidadcapilarleve.Algúnfenómenodeangiogénesis.

-PatróntardíosegúnCutolo(figura20):desestructuraciónypérdidaextensadedensidadcapilar,conpocosmegacapilaresyfenómenosdeangiogénesis.

f.Estimacióndelamuestra

Eltamañodelamuestraseharealizadoparaqueexistapotenciaestadísticaquehagavalorablelasdiferenciasentrelosdiferentesgruposdepacientesyloshallazgosymedidasencontradas.

g.Cálculoestadistico

ParaestudiarlareproductibilidadyfiabilidaddelosresultadosintraeinterobservadorseutilizaráelcoeficienteKconsiderando<0no;0.00-0.40pobre;0.41-0.60moderado;0.61-0.80sustancial;0.81-1.00perfecto

ParalacomparaciónentrevariablesdicotómicasseutilizaráeltestChi-cuadradooelTestexactodeFisher.ParalacomparacióndevariablesdicotómicasconcuantitativasseusarálapruebadeTStudent.ParacomparaciónentrevariablescualitativaslapruebadeChi-cuadrado,yparacompararvariablescuantitativaselcoeficientedecorrelacióndePearson.

Seconsideraránnivelesdesignificaciónestadísticaaquellosconp<0,05.

SeutilizaráelanálisisestadísticoSPSS17.0

4.RESULTADOSESPERADOS

Losresultadosesperadosdelproyectodeinvestigaciónson:

-Establecerlareproductibilidaddelavideocapilaroscopiaentreobservadoreseintraobservadorconlasmédidasyparámetrosestablecida

22

-Describirlacapilaroscopiaendiferentesgruposdepacientesyengrupospareadosaéstospacientesdepoblaciónnormal.

-Determinarsiexistendiferenciasenlasmedidasoparámetrosestablecidosylosdiferentesgruposdepacientes.

5.REFERENCIAS

1-HerrickAL,CutoloM.ClinicalimplicationsfromcapillaroscopicanálisisinpatientswithRaynaud’sphenomenonandsystemicsclerosis.ArthritisRheum2010;62:2595-604.

2-KoenigM,JoyalF,FritzlerMJetal.AutoantibodiesandmicrovasculardamageareindependentpredicitvefactorsfortheprogressionofRaynaud’sphenomenontosystemicsclerosis:atwenty-yearprospectivestudyof586patients,withvalidationofproposedcriteriaforearlysystemicsclerosis.ArthritisRheum2008;58:3902-12.

3-MeliM,GitzelmannG,KoppensteinerRetal.PredictivevalueofnailfoldcapillaroscopyinpatientswithRaynaud’sphenomenon.ClinRheumatol2006;25:153-8.

4-Spencer-GreenG.OutcomesinprimaryRaynaudphenomenon:ameta-analysisofthefrequency,rates,andpredictorsoftransitiontosecondarydiseases.ArchInternMed1998;158:595-600.

5-CarpentierPH,MaricqHR.Microvasculatureinsystemicsclerosis.RheumDisClinNorthAm.1990;16:75-91.

6-HoutmanPM,KallenbergCG,FidlerV,WoudaAA.DiagnosticsignificanceofnailfoldcapillarypatternsinpatientswithRaynaud’sphenomenon.Ananalysisofpatternsdiscriminatingpatientswithandwithoutconnectivetissuedisease.JRheumatol.1986;13:556-63.

7-MaricqHR,HarperFE,KhanMM,TanEM,LeRoyEC.MicrovascularabnormalitiesaspossiblepredictorsofdiseasesubsetsinRaynaud’sphenomenonandearlyconnectivetissuedisease.ClinExpRheumatol.1983;1:195-205.

8-MaricqHR,LeRoyEC.Patternsoffingercapillaryabnormalitiesinconnectivetisuediseaseby“widw-field”microscopy.ArthritisRheum.1973;16:619-28.

9-SimeónCP,FonollosaV,VilardellM,ArmadansLL,LimaJ,CuencaR,SolansR,EspinachJ.Estudiodelasalteracionescapilaroscópicasenlaesclerodermiaysuasociaciónconlaafecciónorgánica,lasformasclínicasylaprogresióndelaenfermedad.MedClín(Barc)1991;97(15):561-564.

23

10-CutoloM,SulliA,PizzorniC,AccardoS.Nailfoldvideocapillaroscopyassessmentofmicrovasculardamageinsystemicsclerosis.JRheumatol.2000;27:155-60.

11-CutoloM,PizzorniC,TuccioMetal.Nailfoldvideocapillaroscopicpatternsandserumantibodiesinsystemicsclerosis.Rheumatology2004;43:719-26.

12-CaramaschiP,CanestriniS,MartinelliN,VolpeA,PieropanS,FerrariM,BambaraLM,CarlettoA,BiasiD.Sclerodermapatientsnailfoldvideocapillaroscopicpatternsareassociatedwithdiseasesibsetanddiseaseseverity.Rheumatology.2007;46:1566-1569.

13-CandelaM,PansoniA,DeCarolisSTetal.Nailfoldcapillarymicroscopyinpatientswithantiphospholipidsyndrome.RecentiProgMed.1998;89:444-9.

14-PastorelliM,PasquiAL,PuccettiLetal.QuantitativeevaluationofmicrovesselsinBehçetdisease.AdvExpMedBiol.2003;528:427-33.

15-GranierF,VayssairatM,PriolletP.etal.Nailfoldcapillarymicrscopyinmixedconnectivetissuedisease.ArthritisRheum.1986;29:189-95.

16-FahrigC,BreitingerL,HeidrichH.Vitalcapillarymicroscopicfindingsinthenailfoldofpatientswithdiabetesmellitas.Vassa2000;29:258-63.

17-HoutmanPM,KallenbergCG.NailfoldcapillarydensityasapossibleindicatorofpulmonarycapillarylossinSLEbutnotinmixedconnectivetissuedisease.JRheumatol.1992Sep;19(9):1485-6.

18-MonticoneG,ColonnaL,PalermiG,BonoR,PudduP.Quantitativenailfoldcapillarymicroscopyfindingsinpatientswithacrocyanosiscomparedwithpatientshavingsystemicsclerosisandcontrolsubjects.JAmAcadDermatol.2000May;42(5Pt1):787-90.

19-GanczarczykML,LeeP,ArmstrongSK.Nailfoldcapillarymicroscopyinpolymyositisanddermatomyositis.ArthritisRheum.1988Jan;31(1):116-9.

20-CarpentierPH,MaricqHR.Microvasculatureinsystemicsclerosis.RheumDisClinNorthAm.1990Feb;16(1):75-91.Review.

21-Selva-O'CallaghanA,Fonollosa-PlaV,Trallero-AraguásE,Martínez-GómezX,Simeon-AznarCP,Labrador-HorrilloM,Vilardell-TarrésM.Nailfoldcapillarymicroscopyinadultswithinflammatorymyopathy.SeminArthritisRheum.2010Apr;39(5):398-404.

24

22-MercerLK,MooreTL,ChinoyH,MurrayAK,VailA,CooperRG,HerrickAL.Quantitativenailfoldvide0capillaroscopyinpatientswithidiopathicinflammatorymyopathy.Rheumatology(Oxford).2010Sep;49(9):1699-705.

23-VayssairatM,PriolletP,GoldbergJ,HoussetENailfoldcapillarymicroscopyasadiagnostictoolandinfollowupexamination.ArthritisRheum.1982May;25(5):597-8.

24-CasparyL,SchmeesC,SchoetensackI,HartungK,StannatS,DeicherH,CreutzigA,AlexanderK.AlterationsofthenailfoldcapillarymorphologyassociatedwithRaynaudphenomenoninpatientswithsystemiclupuserythematosus.JRheumatol.1991Apr;18(4):559-66.

25-KenikJG,MaricqHR,BoleGG.Blindevaluationofthediagnosticspecificityofnailfoldcapillarymicroscopyintheconnectivetissuediseases.ArthritisRheum.1981Jul;24(7):885-91.

26-IngegnoliF,ZeniS,MeaniL,SoldiA,LuratiA,FantiniF.Evaluationofnailfoldvideocapillaroscopicabnormalitiesinpatientswithsystemiclupuserythematosus.JClinRheumatol.2005Dec;11(6):295-8.

27-SulliA,PizzorniC,CutoloM.Nailfoldvideocapillaroscopyabnormalitiesinpatientswithantiphospholipidantibodies.JRheumatol.2000Jun;27(6):1574-6.

28-TektonidouM,KaskaniE,SkopouliFN,MoutsopoulosHM.MicrovascularabnormalitiesinSjögren'ssyndrome:nailfoldcapillaroscopy.Rheumatology(Oxford).1999Sep;38(9):826-30.

29-AguiarT,FurtadoE,DorigoD,BottinoD,BouskelaE.NailfoldvideocapillaroscopyinprimarySjögren'ssyndrome.Angiology.2006Oct-Nov;57(5):593-9.

30-CapobiancoKG,XavierRM,BredemeierM,RestelliVG,BrenolJC.NailfoldcapillaroscopicfindingsinprimarySjögren'ssyndrome:clinicalandserologicalcorrelations.ClinExpRheumatol.2005Nov-Dec;23(6):789-94.

31-Kuryliszyn-MoskalA,BernackaK,KlimiukPA.Circulatingintercellularadhesionmolecule1inrheumatoidarthritis--relationshiptosystemicvasculitisandmicrovascularinjuryinnailfoldcapillarymicroscopy.ClinRheumatol.1996Jul;15(4):367-73.

32-WitkowskaAM,Kuryliszyn-MoskalA,BorawskaMH,HukałowiczK,MarkiewiczR.Astudyonsolubleintercellularadhesionmolecule-1andseleniuminpatientswithrheumatoidarthritiscomplicatedbyvasculitis.ClinRheumatol.2003Dec;22(6):414-9.

33-GrassiW,DeAngelisR.Capillaroscopy:questionsandanswers.ClinRheumatol.2007Dec;26(12):2009-16.

25

34-JonesBF,OralM,MorrisCW,RingEF.Aproposedtaxonomyfornailfoldcapillariesbasedontheirmorphology.IEEETransMedImaging.2001Apr;20(4):333-41.

35-IngegnoliF,GualtierottiR,LubattiC,ZahalkovaL,MeaniL,BoracchiP,ZeniS,FantiniF.Feasibilityofdifferentcapillaroscopicmeasuresforidentifyingnailfoldmicrovascularalterations.SeminArthritisRheum.2009Feb;38(4):289-95.

36-BukhariM,HollisS,MooreT,JaysonMI,HerrickAL.QuantitationofmicrocirculatoryabnormalitiesinpatientswithprimaryRaynaud'sphenomenonandsystemicsclerosisbyvideocapillaroscopy.Rheumatology(Oxford).2000May;39(5):506-12.

37-SmithV,PizzorniC,DeKeyserF,DecumanS,VanPraetJT,DeschepperE,SulliA,CutoloM.Reliabilityofthequalitativeandsemiquantitativenailfoldvideocapillaroscopyassessmentinasystemicsclerosiscohort:atwo-centrestudy.AnnRheumDis.2010Jun;69(6):1092-6.

38-CutoloM,PizzorniC,TuccioM,BurroniA,CraviottoC,BassoM,SerioloB,SulliA.Nailfoldvideocapillaroscopicpatternsandserumautoantibodiesinsystemicsclerosis.Rheumatology(Oxford).2004Jun;43(6):719-26.

39-HofsteeHM,SernéEH,RobertsC,HesselstrandR,SchejaA,MooreTL,WildtM,ManningJB,VonkNoordegraafA,VoskuylAE,HerrickAL.Amulticentrestudyonthereliabilityofqualitativeandquantitativenail-foldvideocapillaroscopyassessment.Rheumatology(Oxford).2012Apr;51(4):749-55.

40-vandenHoogenF,KhannaD,FransenJ,JohnsonSR,BaronM,TyndallA,Matucci-CerinicM,NadenRP,MedsgerTAJr,CarreiraPE,RiemekastenG,ClementsPJ,DentonCP,DistlerO,AllanoreY,FurstDE,GabrielliA,MayesMD,vanLaarJM,SeiboldJR,CzirjakL,SteenVD,InancM,Kowal-BieleckaO,Müller-LadnerU,ValentiniG,VealeDJ,VonkMC,WalkerUA,ChungL,CollierDH,CsukaME,FesslerBJ,GuiducciS,HerrickA,HsuVM,JimenezS,KahalehB,MerkelPA,SierakowskiS,SilverRM,SimmsRW,VargaJ,PopeJE.2013classificationcriteriaforsystemicsclerosis:anAmericanCollegeofRheumatology/EuropeanLeagueagainstRheumatismcollaborativeinitiative.ArthritisRheum.2013Nov;65(11):2737-47.

41-DalakasMC,HohlfeldR.Polymyositisanddermatomyositis.Lancet.2003Sep20;362(9388):971-82.Review.

42-TanEM,CohenAS,FriesJF,MasiAT,McShaneDJ,RothfieldNF,SchallerJG,TalalN,WinchesterRJ.The1982revisedcriteriafortheclassificationofsystemiclupuserythematosus.ArthritisRheum.1982Nov;25(11):1271-7.

26

43-VitaliC,BombardieriS,JonssonR,MoutsopoulosHM,AlexanderEL,CarsonsSE,DanielsTE,FoxPC,FoxRI,KassanSS,PillemerSR,TalalN,WeismanMH;EuropeanStudyGrouponClassificationCriteriaforSjögren'sSyndrome.ClassificationcriteriaforSjögren'ssyndrome:arevisedversionoftheEuropeancriteriaproposedbytheAmerican-EuropeanConsensusGroup.AnnRheumDis.2002Jun;61(6):554-8.Review.

44-AletahaD,NeogiT,SilmanAJ,FunovitsJ,FelsonDT,BinghamCO3rd,BirnbaumNS,BurmesterGR,BykerkVP,CohenMD,CombeB,CostenbaderKH,DougadosM,EmeryP,FerraccioliG,HazesJM,HobbsK,HuizingaTW,KavanaughA,KayJ,KvienTK,LaingT,MeaseP,MénardHA,MorelandLW,NadenRL,PincusT,SmolenJS,Stanislawska-BiernatE,SymmonsD,TakPP,UpchurchKS,VencovskýJ,WolfeF,HawkerG.2010Rheumatoidarthritisclassificationcriteria:anAmericanCollegeofRheumatology/EuropeanLeagueAgainstRheumatismcollaborativeinitiative.ArthritisRheum.2010Sep;62(9):2569-81.

27

ANEXE3:GuióiobjectiusdelscursosdeCapil.laroscopiadelGrupdeTreballCapiCAT-SCR.

CURSSOCIETATCATALANADEREUMATOLOGIA/CAPICATPERARESIDENTS

Assistents:

-Primeraedició:residentsdereumatologíade3ri4rtanydetotselshospitalsdeCatalunya.

-Següentsedicions:residentsde3ranydelshospitalsdeCatalunya.

7-9residentsperany

Objectiusdelcurs:

-Conèixerlesdiversespartsd’uncapil.laroscopiileseinesimaterialsnecessarisperrealitzarunacapil.laroscòpia.

-Saberidentificartoteslescaracterístiquesdenormalitatques’observenenunacapil.laroscòpia.

-Valorarcoorectamentlesanormalitatsmésfreqüentsques’observenenlacapil.laroscòpia.

-Saberidentificarelspatronscapil.laroscòpicsméshabitualsdefinitsenlaliteraturamédica.

-Introduccióalametrologiadelacapilaroscòpia.

Datesarealitzar:

Undivendresdesprésd’unareuniódelaSCR

De16a20h

Localització:

Hospitald’unmembreintegrantdelgrupCapiCAT

Circumstànciesòptimes

Uncapil.laroscopipercada4alumnes

4-8malaltspergrupambpatronsdiferents

Organtizaciódelcurs

28

-PARTTEÒRICA(60minutos):3ponentsiunmoderador.

oTècniquesdelacapilaroscòpiaperiungueal.Capil.laroscòpianormal.

oAlteracionsmorfològiquesdelacapil.laroscòpiaenmalaltiesautoinmunes.Patronscapil.laroscopics,

oUtilitatpràcticadelacapil.laroscòpia.ProjectesCapiCAT.InformeCapiCAT.

-PARTPRÀCTICA/TALLER(180minuts):elsmoderadorsiponentsfandetutors.

oPràcticadecapil.laroscòpianormalentrealumnes(60minuts)

oPràcticaambmalalts(120minuts)

Financiaciódelcurs

-Indústria/SCR.

-Gratuïtperalsresidents.

29

ANEXE4:ProgramadelITallerdeCapil.laroscopiaperaResidentsdeReumatologiade3ri4rtanysdelGrupCapiCAT-SCR

Assistents

GLÒRIAALBERT

JOSÉINCIARTE

MIHAELAIONELA

SAMANTHARODRIGUEZ

JOSÉPÉREZ

CARLOSPLANA

ANDREAPLUMA

ANDREAZACARÍAS

SERGIHEREDIA

ESTEFANIAQUESADA

ANNERIVEROS

PAULARUBIO

MÓNICASARMIENTO

ANDREACUERVO

GUILLERMOLÓPEZVELANDIA

MILAGROSRICSE

ÉLIDETONIOLO

MARGARIDAVASQUES

30