2005. urteko lan istripuen kostuak Euskadin · 2009. 11. 25. · 2005. urteko lan istripuen kostuak...

2005. urteko lan istripuen

kostuak Euskadin

OSALANLaneko Segurtasun etaOsasunerako Euskal ErakundeaInstituto Vasco de Seguridad ySalud Laborales

Costes Accidentalidad 05 E.indd 1Costes Accidentalidad 05 E.indd 1 27/10/06 08:15:2227/10/06 08:15:22

Oharra: Testu hau gaztelaniazko jatorrizko testuaren itzulpena da

Argitalpena: 1.a, 2006ko azaroa

Ale-kopurua: 1.000 ale

© OSALAN. Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea Eusko Jaurlaritzako Erakunde Autonomiaduna

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzaile: OSALAN. Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea Dinamita bidea, z/g. 48903 Gurutzeta-Barakaldo (Bizkaia)

Fotokonposizioa: Ipar, S. Coop. Particular de Zurbaran, 2-4 - 48007 Bilbao

Inprimaketa: Imprenta Sacal Barrachi, 2 (Pol. Ind. Gamarra-Betoño) 01013 Vitoria-Gasteiz

ISBN: 84-95859-47-5

L.G. VI-456-06


— 3 —

AURKEZPENA

2003. urtean zehar Euskal Autonomia Erkidegoan gertatutako istripu larri, oso larri eta hilga-rriek eragindako kostuei buruzko azterlan bat prestatu zuen OSALAN-LANEKO SEGURTASUN ETA OSASUNERAKO EUSAL ERAKUNDEAk. Horretan, urte hartan emandako istripuek Euska-diko enpresei ekarritako gutxi gorabeherako kostuak zenbatetsi nahi izan ziren.

Azterlan honen ondorioz, laneko istripuek eragindako kostuen azterketa aurreratu bat egin nahi izan da, Euskal Autonomia Erkidegoko ezbehar-tasaren ikuspegitik, horretarako, istripu larri, oso larri eta hilgarriak ez ezik, arinak ere txertatu direla.

DEUSTO FUNDAZIOAk prestatu du, 2005. urtean zehar Euskal Autonomia Erkidegoan ger-tatutako istripuen inguruko datuetan oinarrituz, ondoren aurkezten dugun azterlan hau: «2005. urteko Laneko Ezbehar Tasaren Kostuak Euskadin». OSALANen 2005. urterako Kudeaketa Planean jasota dago proiektu hau eta istripu horiek enpresei ekarri dizkieten kostuak zenbaterai-nokoak izan diren kalkulatu nahi izan da.

Proiektu hau, arriskuen prebentzio-lanetan diharduten gizarte-agenteentzat eta, bereziki, enpresa eta langileentzat interesgarri izan daitekeela uste dugu.

Istripuek eragindako kostuak balioetsiz, enpresetan behar bezalako prebentzio-neurriak ezartzeak duen ondorio ekonomikoa ebaluatu ahal izango dugu, eta hala badagokio, horien errentagarritasun ekonomikoa ezarri.

Laneko segurtasun- eta osasun-baldintzak etengabe hobetzeko formula gisa erabilita, pre-bentzioaren kulturarekin aurrera egitea espero dugu, eta prebentzioaren kultura enpresa- eta gi-zarte-maila guztietan ezarri nahi badugu, beharrezkoa izango da langile eta enpresaburuen par-tehartze zuzena.

Azkenik, eskerrak eman nahi dizkiek proiektu hau prestatzen lagundu duten enpresei, euren laguntzarik gabe ezinezkoa litzatekeelako honelako azterlan bat egitea.

IGNACIO MURGUÍA MAÑAS

OSALANGO ZUZENDARI NAGUSIA


— 5 —

AURKIBIDEA

SARRERA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

AZTERLANAREN HELBURUAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

METODOLOGIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

EMAITZEN AZTERKETA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

1. ZATIA: ENPRESA ETA LANGILE ISTRIPUTUEN ETA ISTRIPUEN AZTERKETA. . . . . . . . . . . . . . 37

1. LANEKO ISTRIPUAK HARTU DITUZTEN ENPRESEN EZAUGARRIAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

1.1. Azterketa udalerrika eta probintziaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371.2. Langile-taldea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391.3. Sektorea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391.4. Jarduera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2. ISTRIPUA JASAN DUTEN PERTSONEN EZAUGARRIAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

2.1. Sexua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422.2. Adina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432.3. Lanbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432.4. Lanpostuan emandako denbora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452.5. Gizarte Segurantzako Erregimena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452.6. Kontratu-mota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462.7. Herritartasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

3. ISTRIPUAREN EZAUGARRIAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

3.1. Eguna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473.2. Istripua non gertatu zen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473.3. Istripua zein ordutan gertatu zen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483.4. Istripua zein lanordutan gertatu zen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493.5. Istripua nola gertatu zen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493.6. Tresna edo agente material eragilea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503.7. Kaltetu edo lesionatutako gorputz-atala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513.8. Lesioaren larritasun-maila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513.9. Enpresaren jarduteko modua, kontratista nagusi, azpi-kontratazioa edo ABLE gisa . . . . . 533.10. Enpresen antolaketa-modalitateak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533.11. Lanpostuaren inguruko arriskuen ebaluazioa eta/edo segurtasun-plana . . . . . . . . . . . . . . 533.12. Istripuen beste ezaugarri batzuk, galdetegian jasotako datuen arabera. . . . . . . . . . . . . . . 54


— 6 —

2005. URTEKO LAN ISTRIPUEN KOSTUAK EUSKADIN

2. ZATIA: LANEKO ISTRIPUEN KOSTU EKONOMIKOEN AZTERKETA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

4. LANGILEEN KOSTUAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

4.1. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak . . . . . . . . . . . . . 594.2. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . 614.3. Istripua izan duen langilearen baja-egunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634.4. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu be-

harreko portzentajea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654.5. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak. . . . . . . . . . . . . . . . . . 684.6. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen

kostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704.7. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak . . . . . . . . . 724.8. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak. . . . . . . . . . . . . . 74

5. KALTE MATERIALEN KOSTUAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

5.1. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765.2. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795.3. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak . . . . . . . . . 815.4. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 835.5. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 855.6. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

6. NEURRI ZUZENTZAILEEN KOSTUAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 897. BESTE KOSTU BATZUK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

7.1. Administrazio-erantzukizuna: zigorren kostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 927.2. Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizuna: prestazioen gainordainen kostuak . . . . . . . . . 947.3. Erantzukizun zibila: enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak. . . . . . . . . . . 967.4. Defentsa Juridikoaren kostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987.5. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007.6. Beste kostu batzuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

8. GUZTIZKO KOSTUAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

ONDORIOAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

ERANSKINAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117


— 7 —

TAULEN AURKIBIDEA

A taula. EAEko laneko ezbehar-tasaren guztizko kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . 19

B taula. EAEko istripuen ondoriozko kalte materialen kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . 19

C taula. Prebentzio Neurrien kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

D taula. Istripuen sailkapena, istripu-mota, Lurralde Historiko eta enpresaren jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

E taula. Laginetako akatsak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

F taula. Adierazitako partidetan 0ko kostua duten enpresen portzentajeak . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

G taula. Muturreko datuaren kostu-partidak (analisian istripu hilgarriak barne hartu gabe). . . . . . . 34

1. taula. 2005. urtean lan-istripuak jasotako enpresen banaketa, probintzien arabera . . . . . . . . . . 38

2. taula. 2005. urtean zehar, EAEko udalerrietan istripuren bat jaso duten enpresen kopurua 100etik gorakoa denean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

3. taula. 2005. urtean zehar lan-istripuak izan dituzten enpresen banaketa, langile-taldearen arabera 39

4. taula. 2005. urtean zehar lan-istripuak izan dituzten enpresen banaketa, sektoreka . . . . . . . . . 40

5. taula. 2005. urtean zehar lan-istripuak izan dituzten enpresen banaketa, jarduera-sektorearen eta istripuaren larritasun-mailaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

6. taula. 2005. urtean zehar lan-istripuak izan dituzten enpresen banaketa, EJSN zerrendako jar-dueren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

7. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen adina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

8. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen lanbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

9. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen lanbideen banakapena, LESaren arabera 44

10. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenek lanpostuan daramaten denbora (antzina-tasuna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

11. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen Gizarte Segurantzako erregimena . . . . . . 45

12. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen kontratu-mota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

13. taula. 2005. urtean zehar istripua izan dutenen herritartasuna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

14. taula. 2005. urtean zehar istripuak zein egunetan gertatu ziren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

15. taula. 2005. urtean zehar istripuak zein lekutan gertatu ziren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

16. taula. Istripua eguneko zein ordutan gertatu zen. 2005eko datuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

17. taula. Istripua lanaldiko zein ordutan gertatu zen. 2005eko datuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

18. taula. Istripua nola gertatu zen. 2005eko datuak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49


— 8 —


19. taula. 2005eko lan-istripuen banaketa, eragilearen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

20. taula. Lan-istripuetan lesionatutako gorputz-atala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

21. taula. 2005. urtean zehar EAEn gertatutako lan-istripuen banaketa, larritasun-mailaren arabera 51

22. taula. 2005. urtean zehar lan-istripuak jaso zituzten enpresen banaketa, jarduera-sektorearen eta istripuaren larritasun-mailaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

23. taula. 2005. urtean zehar lan-istripuak jaso zituzten enpresen banaketa, jarduera-sektorearen eta istripuaren larritasun-mailaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . 52

24. taula. Enpresaren jarduteko modua: kontratista nagusi, azpikontrata edo ABLE gisa . . . . . . . . 53

25. taula. 2005. urtean zehar EAEn gertatutako lan-istripuen banaketa, enpresaren antolaketa-ere-duaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

26. taula. Arriskuen ebaluazioa eta/edo lanpostuen segurtasun-plana egina duten enpresetan ger-tatutako istripuak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

27. taula. Ebaluazioan istripua eragiten duen arriskua detektatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

28. taula. Ebaluazioan detektatutako arriskuari aurrea hartzeko neurriak aurreikustea . . . . . . . . . . . 54

29. taula. Prebentzio-neurriak hartzea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

30. taula. Laneko ezbehar-tasaren kostuko osagaiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

31. taula. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

32. taula. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

33. taula. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

34. taula. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

35. taula. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

36. taula. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

37. taula. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera. . . . . . . . . . . 66

38. taula. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera. . . . . . . . . . 67

39. taula. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

40. taula. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

41. taula. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanor-duen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

42. taula. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanor-duen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

43. taula. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, istripu-mo-taren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

44. taula. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, istripu-mo-taren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

45. taula. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

46. taula. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76


— 9 —

TAULEN AURKIBIDEA

47. taula. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

48. taula. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

49. taula. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorea-ren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

50. taula. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Histori-koaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

51. taula. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, istripu-mo-taren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

52. taula. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, istripu-mo-taren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

53. taula. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

54. taula. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

55. taula. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

56. taula. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren ara-bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

57. taula. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

58. taula. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

59. taula. Neurri zuzentzaileen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . 89

60. taula. Neurri zuzentzaileen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . 91

61. taula. Zigorren kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . 92

62. taula. Zigorren kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . 93

63. taula. Prestazioen gainordainen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . 94

64. taula. Prestazioen gainordainen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . 95

65. taula. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sek-torearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

66. taula. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde His-torikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

67. taula. Defentsa Juridikoaren kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . 98

68. taula. Defentsa Juridikoaren kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . 100

69. taula. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, istripu-motaren eta jar-duera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

70. taula. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, istripu-motaren eta Lu-rralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

71. taula. Beste kostu batzuk, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . 102

72. taula. Beste kostu batzuk, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . 104

73. taula. Guztizko kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . 105

74. taula. Guztizko kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . 105

75. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripuak jaso dituzten enpresen ezaugarriak . . . . . . . . . . . . . . 109

76. taula. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan duten langileen ezaugarriak . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

77. taula. 2005. urtean zehar EAEn gertatutako istripuen ezaugarriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110


— 11 —

GRAFIKOEN AURKIBIDEA

A grafikoa. Enpresa-banaketa Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

B grafikoa. Enpresa-banaketa jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

C grafikoa. Enpresa-banaketa istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

1. grafikoa. Istripua izandakoen sexua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

2. grafikoa. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, istripu-mo-taren arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

3. grafikoa. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, jarduera-sek-torearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

4. grafikoa. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, Lurralde His-torikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

5. grafikoa. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

6. grafikoa. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, jarduera-sekto-rearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

7. grafikoa. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, Lurralde Histori-koen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

8. grafikoa. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . 64

9. grafikoa. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . 64

10. grafikoa. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, Lurralde Historikoen arabera. . . . . . . . . . . 65

11. grafikoa. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

12. grafikoa. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

13. grafikoa. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, Lurralde Historikoen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

14. grafikoa. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, jarduera-sekto-rearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

15. grafikoa. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

16. grafikoa. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, Lurralde Histori-koen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

17. grafikoa. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako la-norduen kostuak, jarduera-sektorearen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70


— 12 —


18. grafikoa. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanor-duen kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

19. grafikoa. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanor-duen kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

20. grafikoa. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, istri-pu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

21. grafikoa. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, jar-duera-sektorearen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

22. grafikoa. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, Lurral-de Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

23. grafikoa. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, jarduera-sek-torearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

24. grafikoa. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, istripu-mota-ren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

25. grafikoa. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, Lurralde His-torikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

26. grafikoa. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . 77

27. grafikoa. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . 78

28. grafikoa. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . 78

29. grafikoa. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, jarduera-sektorearen arabera. . . . 79

30. grafikoa. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . 80

31. grafikoa. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . 81

32. grafikoa. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, jardue-ra-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

33. grafikoa. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, istri-pu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

34. grafikoa. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, Lurral-de Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

35. grafikoa. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, jarduera-sektorearen arabera. . . . . . . . . . . 84

36. grafikoa. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . 84

37. grafikoa. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . 85

38. grafikoa. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . 86

39. grafikoa. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, istripu-motaren arabera. . . . . . . . . . . . . . . 86

40. grafikoa. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . 87

41. grafikoa. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . 88

42. grafikoa. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . 88

43. grafikoa. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, Lurralde Historikoen arabera. . . . . . . . . 89

44. grafikoa. Neurri zuzentzaileen kostuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

45. grafikoa. Neurri zuzentzaileen kostuak, istripu-motaren arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

46. grafikoa. Neurri zuzentzaileen kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

47. grafikoa. Zigorren kostuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

48. grafikoa. Zigorren kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

49. grafikoa. Zigorren kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

50. grafikoa. Prestazioen gainordainen kostuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . 94

51. grafikoa. Prestazioen gainordainen kostuak, istripu-motaren arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

52. grafikoa. Prestazioen gainordainen kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . 96


— 13 —

GRAFIKOEN AURKIBIDEA

53. grafikoa. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, jarduera-sektorearen arabera 97

54. grafikoa. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, istripu-motaren arabera . . . 97

55. grafikoa. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, Lurralde Historikoen arabera 98

56. grafikoa. Defentsa Juridikoaren kostuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

57. grafikoa. Defentsa Juridikoaren kostuak, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

58. grafikoa. Defentsa Juridikoaren kostuak, Lurralde Historikoen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

59. grafikoa. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

60. grafikoa. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, istripu-motaren arabera 101

61. grafikoa. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, Lurralde Historikoen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

62. grafikoa. Beste kostu batzuk, jarduera-sektorearen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

63. grafikoa. Beste kostu batzuk, istripu-motaren arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

64. grafikoa. Beste kostu batzuk, Lurralde Historikoaren arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

65. grafikoa. Guztizko kostuak, jarduera-sektorearen arabera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

66. grafikoa. Guztizko kostuak, Lurralde Historikoen arabera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

67. grafikoa. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

68. grafikoa. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa orokorra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

69. grafikoa. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa, istripu arinetan . . . . . . . . . . . . . . . 114

70. grafikoa. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa, istripu larrietan . . . . . . . . . . . . . . . 114

71. grafikoa. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa, istripu hilgarrietan . . . . . . . . . . . . . 115


Sarrera


— 17 —

Laneko segurtasun, higiene, ingurumen eta osasunaren alorrean Euskal Autonomia Erkide-goak zituen egitekoak koordinatu eta zentralizatzeko organo tekniko bakarra izan zedin sortu zen Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea (OSALAN), azken batez, langile guztiei Konstituzioak aitortzen dizkien eskubideak benetako edukiz janzteko. Eusko Legebiltza-rraren abenduaren 21eko 7/1993 Legearen (1994ko urtarrilaren 7ko 4. EHAA) bitartez onartu zen, Justizia, Enplegu eta Gizarte Segurantza Sailaren menpeko Administrazio Erakunde Auto-nomiadun gisa.

OSALANek langileen osasuna eta segurtasunaren inguruko sustapen- eta prebentzio-lanak bereganatzen ditu, betiere, Espainiar Konstituzioak, Europar Zuzentarauek, Langileen Estatutuak eta EAEko Autonomia Estatutuak ezarritako esparru arau-emaileari jarraiki.

Jarduteko eremu orokor honen barruan, euskal enpresen ekoizpenaren kalitateari eragin diezaioketen alderdiei buruzko azterlan eta/edo txostenak prestatzea du OSALANek eginki-zunen arteko bat. Horretarako, lan-baldintzei, makinak eta prozesuak langileen gaitasunen arabera egokitzeari, drogamenpekotasunek lan-arloan duten eraginari eta abarrei buruzko ikerlanak landu eta sustatu beharko ditu, eta gainera, lan-istripuetan edo lanbide-gaixota-sunetan eragin zuzena izan dezaketen arrazoi edo alderdi erabakigarriak aztertu eta ikertuko ditu, tartean, aurrea hartzeko azterlan bat prestatuz eta neurri zuzentzaile egokiak propo-satuz.

Gauzak horrela, EAEko enpresei laneko ezbeharrek dakarzkieten gizarte- eta diru-kostuak ezagutzeko beharra planteatu zuen OSALANek 2005.ean, eta horixe da, hain zuzen ere, azter-lan hau bultzatu duena.

Laneko ezbeharren ondorioz, oro har, islatzen denari baino kostu ekonomiko handiagoari aurre egin behar izaten diote enpresek, ezagutzen ez diren zeharkako kostuak eta/edo ase-guratu gabekoak direla-eta. Hasiera batean agerian ez dauden alderdi horiek guztiak batera-tzen dira kostu hauetan, hala nola: galdutako denborak, ekoizpenaren interferentziak, lan-ar-loko gatazkak, irudi ona eta merkatua galtzea, zigorrak, prozesu judizialak, lehen laguntzak, etab.

Espainian, laneko ezbehar-tasen ondorioz, giza kostu dudagabeak eta enpresetako gizarte-girorako arazo garrantzitsuak sortzeaz gain, 16 milioi lanegun baino gehiago galtzen dira eta, 2.400 milioi bat euro ordaindu behar izaten dute Lan Istripuen Mutualitateek eta Gizarte Seguran-


— 18 —


tzaren Erakunde Kudeatzaileek honelakoetarako: errenta-kapitalak, pentsioak, kalte-ordainak, Lanerako Ezintasun Iragankorrengatiko prestazioak, ospitaleko osasun-asistentzia, errehabilita-zioa eta profesionalen birgaikuntza, etab.

Datu horiei, gainera, honako hauek gehitu zehar zaizkie: ekoiztu ez denaren balioa, ordezko langileen kontratatzeagatik kostuak, prestakuntzakoak, zein produktuak edo zerbitzuak garaiz ez entregatzeagatik merkatuak galtzeak izan ditzakeen ondorioak, etab.

Testuinguru honetan, badira hainbat gaituk egindako zenbatespenak, eta horien arabera, ze-harkako kostuak zuzenekoak baino sei aldiz altuagoak dira.

Bestalde, hainbat gastu-kontzeptu errito benetan kezkagarriz areagotzen ari dira azken ur-teotan eta, besteak beste, Laneko Ezintasun Iragankorragatik (LEI) istripua izan dutenei ordain-du beharreko prestazioetan gastatzen ari dena; izan ere, 1977-1991 epealdian 65 milioitik 373ra igo baitzen gastua.

Estatu-mailari dagokionez, 2005. urteko bigarren hiruhilekoari buruzko Encuesta Trimestral de coste laboral deritzonean, honelako datuak jaso dira:

— Estatuan, 2.122,18 €koa izan zen langile bakoitzeko eta hilabeteko batez beste gastatu-takoa, aurreko urteko epealdi berean baino %3,4 gehiago igo zela.

— Kosturik handietan industria-sektorean ematen da (2.425,27 € langile eta hilabeteko), eta ondoren eraikuntza-sektorean (2.113,29 €) eta zerbitzuenean (2.033,08 €).

— Hona guztizko lan-kostua nola banatuta dagoen: 1.575,43 € soldatarako (kopuru honek %3,4an egin du gora), eta 546,75 €, «bestelako kostutzat» jotzen direnetarako. Azken hau %3,5 igo da.

— Autonomia Erkidegoen arabera, Madrilgo Erkidegoan ematen da Estatu-mailako lan-kos-turik altuena (2.522,25 €, estatuko batezbestekoa baino %18,9altuago), eta ondoren, Na-farroan (2.392,03 €), Euskadin (2.381,99 €) eta Katalunian (2.306,61 €).

— Lan-kosturik txikienak, ordea, Extremaduran, Kanarietan, Galizian eta Murtzian ematen dira, denetan, guztizkoa 1.850 €tik beherakoa dela.

— Urteko gorakada handienak Murtzian, Gaztela-Mantxan eta Euskadin eman dira, eta As-turias, Andaluzia, Galizia eta Nafarroa areagotu da gutxien, laneko istripuen ondoriozko kostua.

— Soldaten kostuei dagokienez, errepikatu egiten da Autonomia Erkidegoen eskema, hau da soldaten kosturik altuena Madrilen ematen da, eta ondoren, Nafarroan, Euskadin eta Ka-talunian. Soldatarik baxuenak, Extremaduran, Galizia, Kanarietan eta Murtzian ordaintzen dira.

— Estatuko batezbesteko lanaldia (benetako lanorduak langile eta hilabeteko) 144,3 ordukoa izan zen, 157,4 ordu hitzartu baziren ere.

EAEari dagokionez, 2003. urtean gertatutako istripu larri, oso larri eta hilgarriei buruzko datue-tan oinarrituta, istripuen kostuei buruzko azterlana egin zuen OSALANek1 2004.ean. Horretarako, eta laneko istripuek enpresei zekarketen kostuak balioesteko, laneko istripuen kostuei buruzko azterketa egiteko inprimakia prestatu zen.

Izan ere, eta azterlanean jasotako datuen arabera, lan-istripuek, orotara, 6 milioi eurotik go-rako eragin zieten EAEko enpresei. A Taulak, Lurralde Historiko bakoitzean, lan-istripuek eragin-dako kostua biltzen da.

1 OSALAN – De la Peña, Mª Nieves eta Fernández, Mercedes. Istripuen kostuari buruzko azterlana. Osalan, Bilbao, 2004.


— 19 —

SARRERA

A TAULA. EAEko laneko ezbehar-tasaren guztizko kostuak, Lurralde Historikoen arabera

LURRALDEA ISTRIPU KOP. LESIO-MAILA KOSTUAK GUZTIRA

ARABA 67 Larria eta Oso larria 518.147,777 Hilgarria 228.955,6

Guztira 74 747.103,37

BIZKAIA 182 Larria eta Oso larria 1.895.233,7331 Hilgarria 1.173.594,45

Guztira 213 3.068.828,18

GIPÚZKOA 125 Larria eta Oso larria 1.409.490,1023 Hilgarria 802.022,94

Guztira 148 2.211.213,04

Larriak eta oso larriak guztira 374 3.822.571,60

Hilgarriak guztira 61 2.204.573

GUZTIRA 435 6.027.144,60

Iturria: OSALAN -De la Peña, M. eta Fernández, M. Istripuen kostuari buruzko azterlana. Osalan, Bilbao, 2004.

Kalte materialetan konponketa-gastuak (bai eraikin eta instalazioenak, bai makineria, lan-tresna eta ekipoenak) eta lehengaien eta ekoizpen galerak sartzen dira. Lan-istripu bakoitzeko 5.960,18 €koak izan dira, batez beste. Ondorengo taulan (B Taulan), islatzen da Lurralde Histo-rikoen arabera nola banatu diren kostu hauek.

B TAULA. EAEko istripuen ondoriozko kalte materialen kostuak, Lurralde Historikoen arabera

LARRIAK ETA OSO LARRIAK

HILGARRIAK

Araba 1.382,08 € 1.103,50 €Bizkaia 3.187,59 € 16.103,49 €Gipuzkoa 5.424,73 € 24.026,50 €

Guztira 3.636,5 € 16.001,82 €


Istripua izan ondoren, berau berriro ez gertatzeko enpresek ezarritako neurrien kostuari dago-kionez, edo bestela esanda, Prebentzio Kostuei dagokienez, enpresa bakoitzeko 865,07 eurokoa izan da. Istripu larri eta oso larrien Prebentzio Kostuak 512,64 eurokoak izan dira, enpresa bakoi-tzeko. Heriotza eragin dutenen kostua, berriz, 2.388,11 eurokoa izan da (ikusi C Taula).


— 20 —


C TAULA. Prebentzio Neurrien kostuak, Lurralde Historikoen arabera

LURRALDEA ISTRIPU KOP. LESIO-MAILA KOSTUAK GUZTIRA

ARABA 17 Larria eta Oso larria 212,826 Hilgarria 148,17

Guztira 23 195,95

BIZKAIA 66 Larria eta Oso larria 644,1711 Hilgarria 5.573,74

Guztira 77 1.348,40

GIPÚZKOA 38 Larria eta Oso larria 418,3111 Hilgarria 424,27

Guztira 49 419,65

GUZTIRA 149 865,07

121 Larriak eta Osos larriak guztira 512,64

28 Hilgarriak guztira 2.388,11


Comisiones Obreras sindikatuak argitaratutako azterlan baten arabera, 12.000 milioi euroko kostua sortarazten dute, gutxi gorabehera, lan-istripuek eta lanbide-gaixotasunek, hau da, esta-tuko BPGaren %1,72a.

2002ko laneko ezbehar-tasari buruzko datuetan oinarritutako azterlan honetan azaltzen da, ha-laber, 12.000 milioietatik 1.489 (%12,4), lanaldiak galtzearen ondoriozkoak direla, eta 5.038 milioi (%41,9), gizarte-kotizazioen bidez, arrisku profesionalak estaltzeari dagozkiola. Kotizazio horien arteko gehienak, Laneko Istripuen Mutualitateek kudeatzen dituzte. Kopuru horiei, ondorengoek osatzen duten 103 milioi euro gehitu behar zaizkie: batetik, autonomoek eta Muface-ko afi liatuek izandako ezbeharren ondoriozko gastuek, eta bestetik, Lan-arloko Ikuskaritzak jarritako zigo-rrek.2.

Enpresa batean gertatzen diren lan-istripuen erregistroak, horiek sortutako zuzeneko eta ze-harkako kostuen analisia ahalbidetu beharko luke. Tresnaren bat egon beharko litzateke, kalku-lu hau ahalegin handiegirik gabe egin ahal izateko; azken batez, prebentzio-jarduerak fi nantzen ikuspegitik azaldu beharko litzateke, enpresaburu eta zuzendariei laneko istripuen prebentzioa legezko eskakizun bat baino, egiazko bide eta estrategia errentagarriak bezala aurkezteko.

Enpresetan egindako azterlanetan oinarrituta, egile askok lan-istripuen kostu ekonomiko handia jakinarazi dute egile askok. Beraz, behintzat azterlan hauen ondorioak aintzat hartu be-harko lituzkete enpresek, eta arriskuak desagerrarazi edo murrizteko prebentzio-jarduera ezber-dinen plangintza, gizakiaren zein ekonomiaren ikuspegitik, inbertsio errentagarria izan daitekeela onartu.

Honaino helduta, ezinbestekoa dirudi OSALANentzat EAEko enpresetan gertatutako istripu eta gertakariek eragin duten guztizko kostuak kalkulatzea ahalbidetuko duen trena bat presta-tzea, eta horixe da, hain zuzen, azterlan hau abiarazi duena.

2 INE: Lan-kostuari buruzko hiruhileroko inkesta. 2005eko bigarren hiruhilekoa.


Helburuak


— 23 —

Bi alderdi nagusiren ingurukoak dira azterlanaren helburuak:

a) Honako hauek profila nolakoa den jakitea:

— eragindako enpresena (Lurralde Historikoa, sektora, jarduera, etab.)— istripua izan duten langileena (lanpostua, adina, antzinatasuna, etab.)— gertatutako istripuena (larritasun-maila, lekua, modua, etab.)

b) EAEn gertatutako lan-istripuen ondoriozko gastu ekonomikoak ebaluatzea.

Azken batez, 2005. urtean EAEn emandako lan-istripuen ebaluazio zehatza egin nahi da, arazo honek enpresei dakarzkien kostu ekonomikoak zenbate-tsi ahal izateko.


Metodologia


— 27 —

A. Lan-tresna

Planteatutako helburuak lortzearren, azterlan honetan erabilitako lan-metodologia, funtsean, bi zatitan bana daiteke:

1) Hasiera batean, zehatz-mehatz aztertu ditugu OSALANek 2005. Euskadin gertatutako lan-istripuen (44.613 istripu) inguruan eman dizkigun datuak. Honela, istripua jasan duten 11.656 enpresen, zein istripua izan dutenen eta istripuen euren deskribapen zehatza egin ahal izan dugu.

2) Bigarren batean, 2005. urtean EAEn lan-istripuak jaso dituzten enpresetan bertan izan gara galdetegi bat egiten. Horretarako, aurrena, telefonoz deitu eta galdetegia igorri diogu posta elektronikoz eta/edo fax zein posta arrunta bidez horietako bakoitzari. Lehen es-kuko informazioa (enpresako arduradun edo gerentee, prebentzioko teknikari, kalitate-ar-duradun, aholkulari eta abarrekiko harreman zuzenaren bitartez, jasotzea zuen galdetegi honek xede, aukeratutako istripu bakoitzak aukeratutako enpresa bakoitzean eragindako gastu ekonomikoak balioetsi ahal izateko.

B. Lagina

Azterlaneko bigarren zatirako, ausazko lagin bat diseinatu dugu, eta hori egiteko, 2005. ur-tean, EAEn, edozein motatako (hilgarria, larria zein arina) lan-istripuren bat jasan duten enpresa guztiak erabili ditugu, hau da, 11656 enpresa eta 44.000 istriputik gora.

Istripuaren larritasun-mailaren araberako geruzapen anizkoitza irizpide nagusitzat hartuta, laginaren hautapena egin zen, azterlaneko emaitzek adierazten duten bezala, ezaugarri honek zama ekonomiko ezberdinak sortzen dituelako.

Horrexegatik, logikoa iruditu zitzaigun laginketa egiterakoan, geruzapen-irizpidearen ezauga-rri hau kontuan izatea. Eta hona, bigarren mailako irizpide gisa erabilitakoak: jarduera-sektorea (Nekazaritza, Eraikuntza, Industria eta Zerbitzuak) eta Lurralde Historikoa. Ez da esleipen pro-portzionala erabili, eta estimatzaileei geruzen adierazgarritasuna erantsi zaie, dagozkien jasotzai-leak kalkulatuz.


— 28 —


Lagin-unitatea banakako istripua da, eta istripuaren larritasun-mailari dagokionez, istripu larri eta arinen artean ausazko laginak hartzea erabaki bazen, hilgarrien artean, logikoa denez, guzti-guztien informazioa jaso zen, gainerako istripuen inguruko informazioa jasotzeko egin beharreko ahalegina berdin-berdina zelako eta, horrela, geruza barruan, estimatzaileak eman ahal ziren eta, inolako akatsik gabe, gainera.

Zentzu honetan, eta istripu hilgarriei dagokienez, helburuko populaziotzat hartzen da eran-tzuna eman zigutenak. 57 istripu hilgarrietatik, 8regandik ez genuen erantzunik jaso, baina me-todologikoki okerrekoa litzateke 49 istripuz osatutako multzoa, 57ko gisa erabiltzea. Aldi berean, 49 istripu hilgarrietatik, bat ez da amaierako azterketan kontuan hartu, txostenean azaltzen diren arrazoiengatik. Horri buruzko xehetasuna, aurrerago azalduko ditugu.

Lagin-unitatea istripua bada ere, istripu-multzoak sortu behar izan genituen informazioa jaso-tzerakoan, enpresa bakar batek istripu bat edo gehiagori buruzko informazioa eman ahal baitzi-gun. Ausaz aukeratu ziren enpresa bakoitzeko istripuak.

Honela, azken laginean, orotara, 563 enpresa izan dira kontuan, eta horietan, 1.553 istripuri buruzko informazioa jaso da. Istripuak, honela banatuta gelditu dira bakoitzaren tipologiaren ara-bera: 1.359 istripu ari, 145 larri, eta 49 istripu hilgarri.

Gainera, klase barruko litekeen korrelazioak amaierako laginean akatsik eragin zitzakeen ere egiaztatu zen. Klase barruan lortutako korrelazioak ez ziren oso adierazgarriak eta hutsetik ger-tukoak eta, hortaz, bazegoen laginen akatsak kalkulatzerik, erabilitako lagina gorago azaldutako irizpideen araberako lagin geruzatua bezala. Hauxe da, hain zuzen, aurrerago azaltzen diren la-gin akastunen tauletarako erabili dugun hurbilketa.

Inkestatu beharreko enpresak eta horietako bakoitzean gertatutako istripu-kopurua ezarri-takoan, horietako bakoitzera telefonoz deitu genuen, horietan laneko arriskuen prebentzioaren inguruko gaiez arduratzen zen pertsonarekin harremanetan jartzeko, hari azterlanaren helburuak azaltzeko, eta helbide elektroniko nahiz arrunta, edo fax zenbakia izateko, horietakoren batera, aldez aurretik, galdetegia bera zein galdetegiak oinarri zuen enpresa bakoitzaren inguruko oinarriz-ko datuak (istripu-mota eta –eguna, istripua izan zuenaren sexua eta jaioteguna) igortze aldera.

Ondoren, berriro deitu genuen enpresetara, galdetegi horiek betetzera enpresara joango zen behar bezala egiaztatutako galdegile bat bertaratzeko eguna eta ordua jartzearren, horrela, da-tuen konfidentzialtasuna eta azterlanaren seriotasuna bermatu egiten baitziren.

Beraz, galdetegia errazago eta azkarrago helaraztea lortu genuen, galdegilea enpresara bertaratzean lehen kontaktu horri esker, galdetegiko istripuak eta/edo istripua izandakoak be-har zehazki identifikatutako zituen arduradunak, eta, bide batez, galdetegia egoki erantzuteko behar besteko informazioa zuen eskura.

C. Landa-lana: informazioa biltzea

2006ko urtarriletik maiatzera burutu da landa-lana. Esan beharra dago, landa-lan hori abia-raztean bidean topatu ditugun zailtasun ugariak direla-eta, lan nekeza izan dela.

Zailtasun horien artean, honako hauek nabarmendu behar dira:

— enpresa gehienekin harremanetan jartzeko izan ditugun zailtasunak, 2005ean gertatu-tako lan-istripu guztiak biltzen dituen datu-basean akats ugari zeudelako, besteak beste: errakuntzak, existitzen ez diren helbideak, okerreko telefono-zenbakiak...;

— datu-basean azaltzen ziren hainbat enpresa ezin aurkitu izana, datuak oker zeudelako, da-goeneko existitzen ez diren enpresak agertzen zirelako...;


— 29 —

METODOLOGIA

— OSALANek sinatu eta sinatutako gutuna bidalita ere, enpresetako arduradun askok azal-tzen zuten mesfidantza;

— enpresek hainbat istripu zehazteko zituzten zailtasunak, arduradun askok euren enpresan gertatutako istripuei buruzko erregistro fidagarri eta eguneraturik ez omen zutelako;

— istripuak sailkatzerakoan erakutsitako kongruentziarik eza (batzuek, guk genuen basean azaltzen zen istripua beste era batekoa izan zela adierazten zutelako);

— enpresa askok ez dute azterlanean esku hartu nahi izan; — eta, azkenik, hasiera batean onartuta ere, uko egin diote azken momentuan azterlanean

esku hartzeari hainbat enpresak.

D. Laginaren ezaugarriak

Ondorengo grafikoan (A grafikoa) azaltzen dira, laginean esku hartu duten enpresen banake-ta, Lurralde Historikoen arabera.

A GRAFIKOA. Enpresen banaketa, Lurralde Historikoen arabera

Iturria: Etxean bertan prestatua.

Jarduera-sektoreari dagokionez (B grafikoa), eta 2005. urtean lan-istripuren bat jaso duten EAEko enpresa guztiek osatutako unibertsoaren banaketarekin bat etorriz, honela banatzen da azterlan honetan aukeratutako lagina: %40a baino pixka bat gehiago industria-sektorekoak dira (istripu gehien jasotzen omen duena), ondoren zerbitzuen sektorea dago (%30), eta gero eraikuntzakoa (%25) eta nekazaritza-sektorea (%3).


— 30 —


B GRAFIKOA. Enpresen banaketa, jarduera-sektorearen arabera


Istripu-mota kontuan hartzekotan, ondorengo grafikoan (C grafikoa) islatzen da laginaren banaketa. Horretan ikus daitekeenez, enpresen %87,5ak istripu arinen bat jaso du 2005. urtean zehar, %9,3ak istripu larriak eta %3,2ak heriotza eragin dutenak

C GRAFIKOA. Enpresen banaketa, istripu-motaren arabera


Azkenik, laginean jasotako istripu guztien (1.553 lan-istripu), oinarrizko ezaugarrien arabe-rako sailkapena aurkezten dugu, hots: istripu-mota, Lurralde Historikoa eta istripuak kokaleku izan zuen enpresaren jarduera-sektorea (D taula).


— 31 —

METODOLOGIA

D TAULA. Istripuen sailkapena, istripu-mota, Lurralde Historiko eta enpresaren jarduera-sektorearen arabera

ARABA BIZKAIA GIPUZKOA GUZTIRA

LARRIA

NEKAZARITZA 1 3 1 5INDUSTRIA 14 17 17 48ERAIKUNTZA 10 20 10 40ZERBITZUAK 16 25 11 52

Guztira 41 65 39 145

ARINA


Guztira 277 649 433 1359

HILGARRIA


Guztira 8 20 21 49

Guztira 326 734 493 1553


Goiko taula horretan ikusi ahal denez, laginean larritzat sailkatutako lan-istripu gehienak Biz-kaian gertatu ziren eta zerbitzuen sektorean. Dena den, oso antzeko kopuruak erakusten dituzte industrian gertatutakoek, eta hiru lurralde historikoetan antzerako portzentajeekin.

Lagindutako istripu arinei dagokienez, berriz, industrian gertatutakoak dira gehienak, eta be-reziki, Bizkaian eta Gipuzkoan. Azkenik, hilgarriez ari bagara, esan beharra dago eraikuntza- eta zerbitzu-sektorean eta Gipuzkoan eta Bizkaian eman direla gehienbat.

E. Laginetako akatsak

Kasu bakoitzean kontuan hartzen dugun estimatzaile-motaren araberakoak dira, ezbairik gabe, laginetako akatsak. Horrexegatik, azterlan honetako zenbatespen garrantzitsuenen ingu-ruan kalkulatutako akatsak aurkeztu nahi ditugu.

Emaitzen kapituluan eskaintzen diren eransketa-maila bakoitzaren inguruko zenbatespene-tan egon daitezkeen akatsak azaltzen dira.

1) Proportzio edo portzentajeen zenbatespena

Inkestan portzentajeak egotekotan, kasurik okerrenean (portzentajea, %50ekoa edo horren ingurukoa dela aurreikusten da) eta %95,45eko konfiantza-mailarekin egon daitezkeen akatsak eskaintzen ditugu

Istripu larriak: %6,40Istripu arinak: %1,14Guztira: %1,14


— 32 —


2) Guztizkoen inguruko zenbatespena

Ondoren, laginetako akatsak jasotzen dituen taula (E taula) aurkezten dugu, larritasun-maila-ren araberako istripu-mota bakoitzaren inguruko eransketa-maila eta partida bakoitzerako.

E TAULA. Laginetako akatsak

LARRIAK ARINAK GUZTIRATartearenZabaleraKM: %90

LANGILEEN KOSTUAK 121.527€ 2.548.591€ 2.551.487€ 4.197.196€Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak

908€ 49.324€ 49.332€ 81.152€

Istripu-egunean beste lankide batzuek gal-dutako lanorduen kostuak

18.156€ 39.866€ 43.805€ 72.060€

Istripu-egunean bitarteko aginteek galdu-tako lanorduen kostuak

1.433€ 18.702€ 18.757€ 30.854€

Istripuaren ondorengo egunetan bitarteko aginteek galdutako lanorduen kostuak

5.320€ 39.364€ 39.721€ 65.342€

Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahi-ta hobetzearen ondoriozko kostuak

51.396€ 6.650.359€ 6.650.558€ 10.940.167€

Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak

85.151€ 1.546.537€ 1.548.879€ 2.547.907€

KALTE MATERIALEN KOSTUAK 168.975€ 5.783.760€ 5.786.228€ 9.518.345€Eraikinak konpontzearen kostuak 532€ 23.728€ 23.734€ 39.043€Makinetako kalteen kostuak 24.758€ 6.990.026€ 6.990.070€ 11.498.665€Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldatu-riko produktuen inguruko guztizko gastuak

888€ 427.105€ 427.106€ 702.589€

Ekoizpenean gertatutako galeren guztizko gastuak

64.693€ 5.360.196€ 5.360.586€ 8.818.164€

Makinak gelditzearen ondoriozko guztizko gastuak

37.522€ 843.142€ 843.977€ 1.388.342€

Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea 109.449€ 1.550.935€ 1.544.792€ 2.557.632€

NEURRI ZUZENTZAILEEN KOSTUAK 96.508€ 224.929€ 244.759€ 402.628€

BESTE KOSTU BATZUK 173.152€ 874.887€ 891.857€ 1.467.104€Administrazio-erantzukizuna: zigorren kos-tuak

40.110€ 133.861€ 139.741€ 229.874€

Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizu-na: prestazioen gainordainen kostuak

61.502€ 0€ 61.502€ 101.171€

Erantzukizun zibila: enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak

4.745€ 0€ 4.745€ 7.805€

Defentsa Juridikoaren kostuak 106.776€ 0€ 106.776€ 175.646€Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak

0€ 863.617€ 863.617€ 1.420.651€

Beste kostu batzuk 90.424€ 37.768€ 97.994€ 161.200€

GUZTIZKO KOSTUAK 300.421€ 6.650.359€ 6.657.141€ 10.950.997€



— 33 —

METODOLOGIA

F. Arazo gehigarriak

Ondoren, eta ohar argigarri gisa, metodologiaren atalean interesgarri izan daitezkeen bi gai azaldu nahi ditugu, bata kostu-partida batzuen heterogeneotasun-maila handiaren ingurukoa eta bestea, enpresa baten muturreko kasuari buruzkoa.

1) Kostu-partiden heterogeneotasuna

Kostu-partida ezberdinen portaera aztertzean, laginean jasotako askotan, ez zaio partida ugariri inolako kosturik erantsi, eta oso enpresa gutxik gehitu dute kosturen bat dagokion ata-lean. Gainera, kosturen bat izatekotan, oso kostu handia izaten da, eta beraz, kostu-partiden artean asimetrikotasun handiak ematen dira banaketak egiterakoan. Hortaz, irakurlea kontu handiz ibili beharko da hainbat emaitzen gainean eskainitako zenbatespenen inguruan tarte si-metrikoekin, eta bereziki, gero eta lagin-tarte txikiagoak ondorioztatzen duten desagregazioekin.

Hona (F taula), adierazitako partidetan 0ko kostua izan duten enpresen portzentajeak, infor-mazio gisara.

Enpresa guztien ingurukoak dira portzentajeak, hau da, ez dira, lagina geruza artean eslei-tzearen ondoriozko lagin-portzentajeak.

F TAULA. Adierazitako partidetan 0ko kostua duten enpresen portzentajeak

% 0ko kostua

Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak %18,30Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak %81,60Istripu-egunean bitarteko aginteek galdutako lanorduen kostuak %79,80Istripuaren ondorengo egunetan bitarteko aginteek galdutako lanorduen kostuak %68,70Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak %30,90Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak %1,80Eraikinak konpontzearen kostuak %99,30Makinetako kalteen kostuak %97,80Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuen inguruko guztizko gastuak %99,50Ekoizpenean gertatutako galeren guztizko gastuak %88,70Makinak gelditzearen ondoriozko guztizko gastuak %97,70Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea %87,20

Neurri zuzentzaileen kostuak %93,20Administrazio-erantzukizuna: zigorren kostuak %99,70Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizuna: prestazioen gainordainen kostuak %99,90Erantzukizun zibila: enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak %99,90Defentsa Juridikoaren kostuak %99,60Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak %99,60Beste kostu batzuk %99,40


2) Muturreko datua

Inkesta egiterakoan, 2.500.000€tik gorako guztiko kostuak eragin zituen istripu hilgarri bate-kin egin genuen topo, eta beraz, gainerako enpresetan egondako kostuak baino askoz altuagoa zen. Hain kopuru handia izanda, datu hau aurreko emaitzetatik ateratzea erabaki genuen, de-lako horrek emaitzen osotasuna eralda zitzakeela uste baikenuen.


— 34 —


Azterlan honetaz gerora egin daitekeen irakurketarako, nabarmendu nahi dugu izan ohar ho-netan jasotako kostua. Istripu hilgarria denez, nahikoa du irakurleak ondorengo taulan (G taula) azaltzen diren partidak ondorengo ataletan gehitzea, datu hau azterlana bere osotasunean uler-tzeko interesgarri dela baderitzo.

G TAULA. Muturreko datuaren kostu-partidak (istripu hilgarria)

Beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak 56,1 €Istripuaren ondorengo egunetan bitarteko aginteek galdutako lanorduen kostuak 8.000 €Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuen inguruko guztizko gastuak 900.000 €Ekoizpenean gertatutako galeren guztizko gastuak 14.400 €Neurri zuzentzaileen ondoriozko kostuak 900.000 €Administrazio-erantzukizuna: zigorren kostuak 30.000 €Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizuna: prestazioen gainordainen kostuak 300.000 €Erantzukizun zibila: enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak 360.000 €Defentsa Juridikoaren kostuak 100.000 €

GUZTIZKO KOSTUAK 2.612.456,1€



Emaitzen azterketa


— 37 —

Lehen Zatia2005. urtean EAE-ko

enpresen, istripua izan dutenen eta lan

istripuen azterketa

EAEn, 2005. urtean zehar gertatu diren lan-istripu orori buruzko deskribapen zehatza egin nahian, aztertu egingo dira jasotako datuak azterlanaren lehen zati honetan.

Lehenengo, 2005. urtean lan-istripuren bat jaso duten 11.656 enpresen oinarrizko ezauga-rriak aurkeztuko ditugu, eta honako hauei arreta berezia eskainiko diegu: enpresa zein udalerri eta probintziatan dagoen, langile-taldea, sektorea, jarduera nagusia, enpresak aukeratutako antolaketa-ereduak , arriskuen ebaluaziorik eta/edo lanpostuen segurtasun-planik dagoen.

Ondoren, 2005. urtean zehar EAEn istripua jasan duten langile ororen inguruko funtsezko alderdiak biltzen dira, horien inguruan honako ezaugarri hauek bilduz: sexua, adina, lanpostua, antzinatasuna (lanpostuan daraman denbora), istripua izan duen langilearen lanpostua, istripua gertatu denean langilea betetzen ari zen lanpostua, Gizarte Segurantzako erregimena, kontratu-mota, eta langilearen herritartasuna.

Azkenik, gure erkidegoan 2005. urtean gertatutako lan-istripu guztien, orotara, 44.613 istri-puren oinarrizko ezaugarriak deskribatuko dira. Ezaugarri horien artean, honako hauek aipatuko dira: lan-istripu gehienak zein egun, leku eta ordutan eman ohi diren, lan-istripuak nola gertatzen diren, lesionatutako gorputz-atalak, baja-egunak, enpresak aukeratutako antolaketa-ereduak, arriskuen ebaluazioa eta/edo lanpostuaren segurtasun-plana, istripua sortu duen arriskua detek-tatzea, arrisku honetarako prebentzio-neurriak dauden eta/edo hartu diren...

1. 2005. URTEAN ZEHAR EAE-N LAN ISTRIPUAK HARTU DITUZTEN ENPRESEN EZAUGARRIAK

Gero, 2005. urtean zehar lan-istripu bat jaso duten EAEko enpresek ezaugarri dituzten alder-di ezberdinen deskripzioa jaso zen.

1.1. Azterketa udalerrika eta probintziaka

Laneko Osasun eta Segurtasunerako Euskal Erakundeak (OSALAN) emandako datuen ara-bera, 2005. urtean zehar EAEn lan-istripuak jaso dituzten enpresen ia erdiak Bizkaian du elkar-tearen egoitza (%49,6), ondoren Gipuzkoan (%31,4), eta amaitzeko helbidea Araban dutenak (%18,6), hurrengo taulan ikusi ahal dugun legez (1. taula).

Taula honetan ikusten da, orobat, banaketa honek ez dituela bakarrik EAEko hiru probintzie-tako enpresak, baita, egoitza soziala EAEtik kanpo eduki baina EAEn istripuren bat jaso duten enpresak (%0,4), hala nola, Burgos, Errioxa, Madril, Kantabria edo Nafarroako enpresak.


— 38 —


1. TAULA. 2005. urtean lan-istripuak jasotako enpresen banaketa, probintziaka

MAIZTASUNAK PORTZENTAJEAK

Araba 2.171 18,6Bizkaia 5.775 49,6Gipuzkoa 3.663 31,4Beste batzuk 47 0,4

Guztira 11.656 100,0


Udalerrien araberako banaketan, argi dago handienetan daudela 2005. urtean zehar lan-istripuak jaso duten enpresen kopuru handiena, izan ere, horietan enpresa gehiago eta indus-tria-tradizio handiagoa baitaude. Honen inguruan, 100etik gora dira 2005. urtean zehar lan-istripuren jaso duten enpresak hartzen dituzten udalerriak, eta horrelaxe jaso da ondorengo taulan (2. taula).

2. TAULA. 2005. urtean zehar, EAEko udalerrietan istripuren bat jaso duten enpresen kopurua 100etik gorakoa denean


Abanto eta Zierbena 101 0,9Amorebieta-Etxano 115 1Arrigorriaga 102 0,9Barakaldo 311 2,7Basauri 212 1,8Bermeo 106 0,9Bilbao 1.625 13,9Donostia-San Sebastián 784 6,7Durango 119 1Eibar 154 1,3Erandio 150 1,3Galdakao 180 1,5Getxo 200 1,7Hernani 126 1,1Irun 311 2,7Laudio / Llodio 102 0,9Leioa 135 1,2Mungia 116 1Oiartzun 120 1Portugalete 126 1,1Santurtzi 115 1Trapagaran 168 1,4Vitoria-Gasteiz 1.552 13,3Zamudio 160 1,4

Guztira 7.190 61,7

Gainerako udalerriak 4.466 38,3

Guztira 11.656 100,0



— 39 —

EMAITZEN AZTERKETA

1.2. Langile-taldea

Langile-taldeari dagokionez adierazi behar da, enpresetako batezbesteko langile-kopurua 75koa bada ere, lan-istripua izan duten enpresen artean, langile bakarra dutenak eta enpresa handietan aurki daitezkeela, horrela ikus baitaiteke, 75.000 langiletik gorako bi enpresetan.

Mikroenpresak eta enpresa txiki eta ertainak (ETEak) izendatzeko definizio berri bat gomen-datu zuen Europako Batzordeak 2004 maiatzean, eta delako hori, 2005. urteaz geroztik erabil-tzen da. Horren arabera, honako hau litzateke langile-taldean oinarritutako enpresen sailkapena: mikroenpresa (10 langiletik beherakoa), enpresa txikia (10 eta 49 langile bitartekoa), enpresa ertaina (50 eta 249 langile bitartekoa), eta enpresa handia (250 langile edo hortik gorakoa). On-doren, Europako Batzordeak emandako definizio berriari jarraiki, enpresen langile-taldearen ara-berako sailkapena jasotzen duen taula aurkezten da (3. taula).

3. TAULA. 2005. urtean zehar lan-istripuak jaso dituzten enpresen banaketa, langile-taldearen arabera


Mikroenpresak 5.327 45,7Enpresa txikiak 4.037 34,6Enpresa ertainak 1.191 10,2Enpresa handiak 324 2,8Ed / Ee 777 6,7

Guztira 11.656 100,0


Aurreko taulan ikusi ahal den legez, azpimarratu behar da 2005. urtean zehar EAEn lan-is-tripuren bat jaso duten enpresen ia erdia mikroenpresak zirela, hau da, 10 langiletik beherako enpresak. Nabarmendu, halaber, lan-istripuak izan dituzten enpresa txikien (10 eta 49 langile bitartekoak) portzentajea ere altua dela, hots, %35aren ingurukoa.

Beraz, portzentaje biak batzen baditugu, 2005. urtean lan-istripuak izan dituzten EAEko enpresen %80, 50 langiletik beherakoak zirela ondoriozta dezakegu, eta honek zera adierazten digu, gure inguruko enpresa txikietan arreta handiagoa jarri behar dela, lan-istripuak galaraziko dituzten beharrezko neurri egokiak har ditzaten.

1.3. Sektorea

Zerbitzuen sektorekoak (%41,7) dira iaz lan-istripuren bat hartu zuten enpresa gehienak; ondoren industria-sektorekoak daude, gutxi gorabehera %34, eta gero eraikuntza-sektorekoak (%21,3). Bestalde, nekazaritza-sektoreko enpresetan oso lan-istripu gutxi (%3 eskasa) gertatzen zirela nabarmendu behar da, eta horrela ikus dezakegu ondorengo taulan (4. taula).


— 40 —


4. TAULA. 2005. urtean zehar lan-istripuak izan dituzten enpresen banaketa, sektoreka


Nekazaritza 335 2,9Eraikuntza 2.487 21,3Industria 3.971 34,1Zerbitzuak 4.863 41,7

Guztira 11.656 100,0


Gainera, istripuaren larritasun-maila (istripu hilgarria, larria edo arina) aintzat hartzekotan, on-dorengo taula (5. taula) azaltzen den legez sailka daitezke 2005. urtean lan-istripuak izan dituz-ten enpresak, jarduera-sektorearen arabera:

5. TAULA. 2005. urtean zehar lan-istripuak izan dituzten enpresen banaketa, jarduera-sektorearen eta istripuaren larritasun-mailaren arabera

ISTR. ARINAK IZANDAKO ENP.

ISTR. LARRIAK IZANDAKO ENP.

ISTR. HILGARRIAK IZANDAKO ENP.

Nekazaritza 328 14 2Eraikuntza 2.474 84 20Industria 3.946 115 13Zerbitzuak 4.814 124 20

Guztira 11.562 337 55


Taula honetan ikusi ahal denez, asko dira lan-istripu arinak, 11.562 orotara, eta bereziki, zer-bitzuen sektoreko enpresetan, horiek hartu baitituzte, gutxi gorabehera, istripu arinen %42a.

Istripu larriei dagokienez, 2005. urtean zehar 337 enpresak gutxienez ere sailkatutako istripu bat izan zuten. Honelako istripu larriak ere, zerbitzuen sektoreko enpresak dira gehien izan zituz-tenak, %37 inguru, eta ondoren, eta nahikoa portzentaje altuarekin, %34arekin, industria-sekto-rekoak.

Azkenik, eta istripu hilgarriak izan zituzten enpresei dagokienez esan behar da, 2005. urtean zehar orotara 55 enpresek izan zutela honelako istripuren bat. Oraingo honetan, eta ez istripu arin eta larriekin gertatzen den bezala, eraikuntza-sektorekoak dira honelako istripuak hartzen dituzten enpresa gehienak. Izan ere, eraikuntza-sektorekoak dira istripu hilgarriak izan zituzten enpresen %36, eta portzentaje bera (%36) ematen da zerbitzuen sektorean. Industria-sektore-koak dira, ordea, istripu hilgarriren bat izan duten enpresen %24.

1.4. Jarduera

Jarraian, 2005. urtean zehar, lan-istripuren bat (arina, larria edo hilgarria) izan duten EAEko enpresak zertan funtsean diharduten biltzen duen taula aurkezten dugu.

Taula honek (6. taula), jardueraren araberako enpresa guztiak nola sailkatuta dauden jaso-tzen du, betiere, Ekonomia Jardueren Sailkapen Nazionaleko (EJSN) Zerrendan ezarritako oina-rrizko kategorien arabera.


— 41 —

EMAITZEN AZTERKETA

6. TAULA. 2005. urtean zehar lan-istripuak izan dituzten enpresen banaketa, ESJN zerrendako jardueren arabera

MAIZTASUNA

Neakazaritza, abeltzaintza, ehita eta horiekin loturiko zerbitzuak 112Basogintza, baso-ustiapena eta horiekin loturiko zerbitzuetako jarduerak 97Arrantza, akuikultura eta horiekin loturiko zerbitzuetako jarduerak 126Petrolio gordina eta gas naturala ateratzea . Jarduerak 6Metalezko meak ateratzea 1Metalezkoak eta energiazkoak ez diren meak ateratzea 26Elikagaien eta edarien indutria 264Tabakoaren industria 2Ehunen eta jantzien industria 27Jantzien eta larruaren industria 14Larrukia prestatu, ondu eta amaitze-lanak egitea; Larruki-dendako eta zapata-dendako gaiak egitea 3Zuraren eta kortxoaren industria, altzariak izan ezik; otargintza eta espartugintza 264Paperaren industria 63Argitalpenak, arte grafikoak eta euskarri grabatuen aldakiak egitea 101Koke-lantegiak; petrolioa fintzea eta erregai nuklearrak tratatzea 1Kimikaren industria 107Kautxuzko eta plastikozko gaiak egitea 177Metalezkoak ez diren bestelako mea-ekoizkinak egitea 146Metalurgia 264Metalezko ekoizkinak egitea, makineria eta tresneria izan ezik 1504Makineriaren eta mekanikazko tresneriaren industria 432Bulegorako makineria eta informatika-tresneria egitea 4Makina eta material elektrikoak egitea 163Material elektronikoak egitea; irratiko ekipoak eta aparatuak egitea 22Medikuntza-kirurgiako, doitasun handiko, optikako eta erlojugintzako tresneria egitea 29Motordun ibilgailuak, atoiak eta erdi-atoiak egitea 81Garraioko bestelako gaiak egitea 57Altzarigintza; bestelako manufaktura-industriak 153Birziklapena 32Emergia elektrikoa, gasa, lurruna eta ur beroa ekoiztu eta banatzea 15Ura hartu, araztu eat banatzea 13Eraikuntza 2487Motordun ibilgailuak, motozikletak eta ziklomotorrak saldu, iraunarazi eta kon-pontzea 387Handizkako merkataritza eta merkataritzako bitartekariak, motordun ibilgailuena eta motozikletena izan ezik 764Txikizkako merkataritza eta merkataritzako bitartekariak, motordun ibilgailuena eta motozikletena izan ezik 736Ostalaritza 728Lehorreko garraioa; hodi bidezko garraioa 488Itsasoko, kabotajeko eta lurbarruko nabigabideetako garraioa 9Aireko eta espazioko garraioa 5Garraioei erantsitako jarduerak; bidaia-agentzien jarduerak 88Posta eta telekomunikazioak 61Finantza-bitartekaritza; aseguruak eta pentsio-planak izan ezik 10Aseguruak eta pentsio-planak, nahitaezko gizarte-segurantza izan ezik 14Onibar-jarduerak 49


— 42 —


MAIZTASUNAK

Langilerik gabeko makineria eta tresneria, norberaren gauzak eta etxeko onda-sunak alokatzea 74Informatika-jarduerak 36Ikerketa eta garapena 10Bestelako enpresa-jarduerak 551Herri-administrazioa, defentsa eta nahitaezko gizarte-segurantza 127Hezkuntza 151Osasun- eta albaitaritza-jarduerak; gizarte-zerbitzua 211Guztiontzako saneamendu-jarduerak 38Elkarteetako jarduerak 54Olgeta-, kultura- eta kirol-jarduerak 141Gizabanakoentzako zerbitzuetako hainbat jarduera 109Ed/ Ee 22

Guztira 11.656


Goiko taulan ikusi ahal denez, eraikuntzan diharduten enpresak dira portzentaje han-dienekoak (%21,3); ondoren, Metalezko ekoizkinak egitea, makineria eta tresneria izan ezik izenekoan dihardutenak (%12,9). Portzentaje txikiagoak erakusten dituzte Handizkako mer-kataritza eta merkataritzako bitartekariak, motordun ibilgailuena eta motozikletena izan ezik deritzon jardueran ari direnak (%6,6), Txikizkako merkataritza eta merkataritzako bitarteka-riak, motordun ibilgailuena eta motozikletena izan ezik izeneko jarduerakoak (%6,3), eta osta-laritzakoak (%6,2).

2. ISTRIPUA JASAN DUTEN PERTSONEN EZAUGARRIAK

Aurreko urtean lan-istripuak izan zituzten enpresen ezaugarriak aztertu ondoren, 2005. ur-tean zehar istripu izan zuten 44.613 pertsonen ezaugarriak azaltzen dira honako atal honetan. Izan ere, kapituluan zehar ondorengo aldagiei buruzko datu adierazgarrienak jaso dira, hala nola:

— Sexua.— Adina.— Lanbidea.— Lanpostuan emandako denbora (antzinatasuna).— Gizarte Segurantzako Erregimena.— Kontratu-mota.— Herritartasuna.

2.1. Sexua

Laneko ezbehar-tasa sexuaren arabera aztertzen badugu, 2005. urtean, istripua izan zuten hamar pertsonetatik zortzi (%82) gizonezkoak zirela ikusiko dugu, eta %18, berriz, emaku-mezkoak. Horrela jaso dugu hurrengo grafikoan (1. grafikoa).


— 43 —

EMAITZEN AZTERKETA

1. GRAFIKOA. Istripua izandakoen sexua


2.2. Adina

Adina dela-eta, 2005. urtean istripua izan duten pertsona gehienak 27 eta 37 urte bitarte-koak ziren, hau da, %35,5. Kopuru horri 38 eta 48 urte bitarteko istriputuak gehitzen badiegu (%27,4), esan dezakegu istripua izan zuten 10 pertsonetatik sei (%62,9), 27 eta 48 urte bitarte-koak zirela.

7. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen adina


16-26 urte bitartekoak 7.531 16,927-37 urte bitartekoak 15.823 35,538-48 urte bitartekoak 12.246 27,449-59 urte bitartekoak 7.841 17,660 urtetik gorakoak 1.163 2,6Ed/Ee 9 0,0

Guztira 44.613 100,0


Gainerako adin-tarteetan, nabarmen jaisten da portzentajea. Izan ere, 2005. urtean zehar EAEn lan-istripuak izan zituzten 16 eta 26 urte bitarteko langileen portzentajea %16,9koa da eta, %17,6koa, 49 eta 59 urte bitartekoena. 60 urtetik gorakoen artea, berriz, istripuen %2,6 baino ez zen gertatu.

2.3. Lanbidea

Lanbidearen inguruan azpimarratu behar da istripua izan duten langileen %29,9, «eskulangi-leak eta manufaktura-industrietako, eraikuntzako eta meagintzako langile gaituak» direla.

Jarraian, «langile ez gaituak» daude, %26,3arekin, eta gero, %23,9arekin, «instalazioetako eta makinetako eragileak; muntatzaileak». Aipatutako portzentaje hauek guztiak, ondorengo taulan (8. taula) jaso dira.


— 44 —


8. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen lanbidea


Enpresen eta herri-administrazioaren kudeaketa 116 0,3Teknikari eta profesional zientifiko eta intelektualak 630 1,4Laguntzako teknikariak eta profesionalak 1.048 2,3Bestelako administrariak 833 1,9Zerbitzuetako, jatetxeetako, jarduera petsonaletako, babes-zerbitzuko langileak eta saltzaileak 5.481 12,3

Nekazaritza eta arrantzako langile gaituak 684 1,5Ekulangileak eta manufaktura-industrietako, eraikun-tzako eta meagintzako langile gaituak 13.355 29,9

Istalazioetako eta makinetako eragileak; muntatzaileak 10.654 23,9Langile ez gaituak 11.741 26,3Ed/Ee 71 0,2

Guztira 44.613 100,0


Bestalde, honako hauek dira istripu gutxien izaten dituztenen lanbideak: «Enpresen eta he-rri-administrazioaren kudeaketa» (%0,3); «Teknikari eta profesional zientifiko eta intelektualak» (%1,4); «Nekazaritza eta arrantzako langile gaituak» (%1,5); «Bestelako administrariak» (%1,9); eta «Laguntzako teknikariak eta profesionalak» (%2,3).

Azterketa zehatzagoa egitekotan, ondorengo taulak jasotzen ditu, Lanbideen Sailkapen Nazionalaren arabera, portzentaje altuenak dituzten egitekoak. 2005. urtean EAEn istripua izan duten langileen lanbideari buruzko zerrenda zehatzagoa ezagutzeko, berriz, jo II. eranski-nera (149. orrialdea).

9. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen lanbideen banakapena, LESaren arabera


Moldeatzaileak, soldatzaileak, txapistak, etab. 3.135 7,0Metalak lantzeko makinetako eragileak 3.003 6,7Manufaktura-industrietako peoiak 4.461 10Eraikuntzako peoiak 2.355 5,3Garraioko peoiak eta zama-langileak 1.330 3Bulegoetako, hoteletako eta antzekoetako garbike-ta-langileak 1.945 4,4

Poliziak 973 2,2Hormigoi armatuaren langileak, zarpeatzaile burdin-lariak eta antzekoak 1.157 2,6

Igeltseroak eta harlangaitzeko langileak 1.408 3,2Dendetako eta biltegietako saltzaileak eta modelo-erakusleak 1.227 2,8

Kamioi-gidariak 972 2,2Muntatzaileak eta mihiztatzaileak 1.499 3,4Makinen mekanikariak eta doitzaileak 1.180 2,6Metalak lortu eta eraldatzeko instalazioetako eragileak 1.132 2,5Beste lanbide batzuk 18.836 42,1

Guztira 44.613 100 ,0



— 45 —

EMAITZEN AZTERKETA

Beraz, 2005. urtean zehar istripu gehien izan duten langileen lanbideen artea honako hauek nabarmendu behar dira: «manufaktura-industrietako peoiak» (%10); «moldeatzaileak, soldatzai-leak, txapistak, etab.» (%7); eta «Metalak lantzeko makinetako eragileak» (%6,7)

2.4. Lanpostuan emandako denbora (antzinatasuna)

10. taulan ikus daitekeenez, 2005. urtean istripua izan duten langileen %39,4ak, urtebete baino gutxiago zeraman enpresa horretan lanean.

Portzentaje horri, 1 eta 5 urte bitarteko antzinatasuna izanik istripua izan duten langileen %27,8a gehitzen badiogu, ikusiko duzu 2005. urtean istripua izan zuten 10 langiletatik ia 7k (%67,2, hain zuzen), bost urte baino gutxiago zeramala enpresa horretan lanean.

10. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenek lanpostuan daramaten denbora (antzinatasuna)


Urtebetetik behera 17.606 39,41 eta 5 urte bitartean 12.405 27,85 eta 10 urte bitartean 6.663 14,910 eta 15 urte bitart. 2.489 5,615 urtetik gora 5.450 12,2

Guztira 44.613 100 ,0


Hala ere, zenbat eta denbora gehiago enpresan, orduan eta txikiagoa da 2005. urtean is-tripua izan duten langileen portzentajea. Izan ere, lan-istripuen %17,8, enpresa berean 10 urte baino gehiago zeramaten langileen artean gertatu ziren.

2.5. Gizarte Segurantzako Erregimena

Gizarte Segurantzako erregimenari dagokionez nabarmendu behar da, 11. taulan islatzen den legez, Erregimen Orokorrean daude, hau da, besteren kontura lan egiten dute istripua izan duten ia langile gehienek (%98,).

11. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen Gizarte Segurantzako erregimena


Orokorra 43.818 98,2Autonomoak 96 0,2Nekazaritzako berezia 354 0,8Itsas langileen berezia 327 0,7Ikatz-meatzaritzako berezia 1 0Ed/Ee 17 0

Guztira 44.613 100 ,0



— 46 —


Oso tarte handia dago Nekazaritzako Erregimen Bereziko (%0,8) eta Itsas Langileen Erregi-men Berezikoen (%0,7) portzentajeekin.

Nabarmendu behar da, halaber, ia autonomo gisa lan eginda, istripua izan zuten pertsonen portzentajea %0,2ra baino ez dela heltzen.

2.6. Kontratu-mota

2005. urtean zehar istripua izan duten langileen kontratu-motari (12. taula) dagokionez aipa-tu behar da, %56,2ak lan-kontratu mugagabea duela, eta %43,5ak, berriz, aldi baterakoa.

12. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan dutenen kontratu-mota


Lanaldi osoko lan-kontratu mugagabea 23.705 53,1Lanaldi partzialeko lan-kontratu mugagabea 1.080 2,4Aldizkako lan-kontratu finkoak 322 0,7Lanaldi osoko iraupen jakineko edo aldi baterako lan-kontratuak 17.679 39,6

Lanaldi partzialeko iraupen jakineko edo aldi bate-rako lan-kontratuak 1.726 3,9

Ed/Ee 101 0,2

Guztira 44.613 100,0


Zehatzago aztertzekotan, ikusiko dugu istripua izan duten langileen artean, erdiak baino ge-hiagok (%53,1) lanaldi osoko lan-kontratu mugagabea dutela, eta hauen atzetik, lanaldi osoko iraupen jakineko edo aldi baterako lan-kontratupekoak daudela, hau da, %39,6. Gainerako lan-kontratuetan, berriz, oso portzentaje txikiak ematen dira.

2.7. Herritartasuna

Estatuko langileak ziren 2005ean istripu izan zuten 10 langiletik 9 (%95,2), eta horien atze-tik eta oso tarte handiarekin, ondorengo taulan (13. taulan) ikus daitekeenez, Portugalekoak (%1,1) eta Marokokoak (%0,5).

13. TAULA. 2005. urtean EAEn istripua izan zutenen herritartasuna


Espainia 42.472 95,2Portugal 474 1,1Kolonbia 227 0,5Ekuador 191 0,4Aljeria 105 0,2Beste batzuk 1.089 2,5Ed/Ee 55 0,1

Guztira 44.613 100,0



— 47 —

EMAITZEN AZTERKETA

«Beste herritartasun batzuk» izenburupean, oso herrialde ezberdinetako langileak batu dira, besteak beste: Aljeria, Ekuador, Argentina, Peru, etab.

2005. urtean EAEn istripua izan duten langileen herritartasuna zehatzago ezagutu nahi izate-kotan, jo III. eranskinera (154. orrialdea).

3. ISTRIPUAREN EZAUGARRIAK

Ondoren, EAEn 2005. urtean zehar gertatutako lan-istripuen deskripzioa egingo dugu, eta horretarako, honako alderdi hauek izango ditugu kontuan:

— Istripua zein egunetan, lekutan eta eguneko zein ordutan eta lanordutan gertatu zen.— Istripua nola gertatu zen.— Istripua zerk eragin zuen, lesionatutako gorputz-atala eta lesioaren larritasun-maila.— Enpresak jarduteko aukeratutako antolaketa-modalitatea (kontratista nagusi bezala, azpi-

kontratazioa edo ABLE gisa) eta lanpostuaren inguruko arriskuen ebaluazioa eta/edo se-gurtasun-plana egina dagoen.

3.1. Eguna

Hurrengo taulan (14. taula), ikusi ahal denez, ez dago alde handirik 2005. urteko hilabeteetan gertatutako lan-istripuen kopuruen artean, hilean, batez beste, 3.718 istripu inguru gertatu zirela. Ekaina eta maiatza nabarmendu behar dira, lan-istripu gehien eman ziren hilabeteak izateagatik, %10,2 eta %9,9, hurrenez hurren. Bestalde, aipatu behar dira ere, baina oraingoan portzentaje txi-kiagoak eman zirelako, abuztua (%5,3), eta abendua (%5,4); dena den, azken datu hau logikoa da, bi hilabete horietan hartzen baitituzte langile gehienek oporrak, bai udarakoak zein gabonetakoak.

14. TAULA. 2005. urtean zehar istripuak zein egunetan gertatu ziren


Urtarrila 3.643 8,2Otsaila 3.960 8,9Martxoa 3.758 8,4Apirila 4.052 9,1Maiatza 4.419 9,9Ekaina 4.554 10,2Uztaila 3.673 8,2Abuztua 2.364 5,3Iraila 3.886 8,7Urria 3.845 8,6Azaroa 4.051 9,1Abendua 2.408 5,4

Guztira 44.613 100,0


3.2. Istripua non gertatu zen

2005. urtean zer gertatu ziren lan-istripuen erdia baino gehiago (%54,9) industrialdeetan eman ziren, hala nola: ekoizpen-guneetan —tailerrak eta lantegiak—; mantentze eta konpontze-lanetako eremuetan; biltegiratze-eremuetan, etab.


— 48 —


Bestalde, 15. taulan islatzen den bezala, azpimarratzekoa da, obra-gunetan, eraikuntza-eremuetan, aire zabaleko harrobi edo mehategitan eman ziren lan-istripuen portzentajea, istripu guztien %14,6 horrelakoetan gertatu baitziren. Ondoren, hirugarren sektoreko jarduera-eremuak, bulegoak eta olgeta-guneak azaltzen dira, %10,7eko portzentajearekin, iaz istripu gehien hartu zutenen artean, hirugarren lekua hartzen dutela.

15. TAULA. 2005. urtean zehar istripuak zein lekutan gertatu ziren


Industrialdeetan 24.505 54,9Obra-gune, eraikuntza-eremu, aire zabaleko harrobi edo mehategietan 6.514 14,6

Hirugarren sektoreko jarduera-eremu, bulego eta olgeta-guneetan 4.772 10,7

Leku publikoetan 3.882 8,7Osasun-zentroetan 1.608 3,6Etxebizitzetan 1.014 2,3Nekazaritza, abeltzaintza eta arrain-hazkuntzako ere-muetan 768 1,7

Kirol-guneetan 396 0,9Airean, goialdeetan (obretan salbu) 64 0,1Lurpean (obretan salbu) 30 0,1Uretan (obretan salbu) 257 0,6Beste leku batzuetan 681 1,5Ed/Ee 122 0,3

Guztira 44.613 100

turria: Etxean bertan prestatua.

3.3. Istripua eguneko zein ordutan gertatu zen

Istripuak eguneko zein ordutan gertatu ziren aztertzen badugu, 16. taulan ikusiko dugu, goi-zeko 7:00etatik eguerdiko 12:00etara lan-istripuen %51,3 gertatu zirela. Hau da, istripuen erdia baino gehiago bost orduko tarte honetan eman zirela.

16. TAULA. Istripua eguneko zein ordutan gertatu zen. 2005eko datuak


1:00 – 6:00 3.511 7,97:00 – 12:00 22.907 51,313:00 – 18:00 14.133 31,719:00 – 24:00 4.062 9,1

Guztira 44.613 100


Bestalde, goizaldeko 1:00etatik 6:00etara gertatzen da istripu gutxien, eta logikoa da, kon-tuan hartzen badugu ez direla asko gaueko ordutegia duten enpresak, eta hortaz, ezta langile asko ere.


— 49 —

EMAITZEN AZTERKETA

3.4. Istripua zein lanordutan gertatu zen

Istripua eguneko zein ordutan gertatu zen baino, lanaldiko zenbagarren lanorduan (17. taula) gertatu zen aztertzekotan, ikusiko dugu lan-istripuen ia erdia (%49,1) lanaldiko lehen hiru ordue-tan gertatzen direla, eta beraz, langileek arrisku handiago izango dute istripu bat izateko hiru ordu horietan.

17. TAULA. Istripua lanaldiko zein ordutan gertatu zen. 2005eko datuak


1 6.399 14,32 8.445 18,93 7.080 15,94 6.131 13,75 4.226 9,56 4.715 10,67 3.972 8,98 2.865 6,49-12 768 1,7Ed/Ee 12 0,02

Guztira 44.613 100


3.5. Istripua nola gertatu zen

Jarraian, 2005. urtean zehar EAEn gertatu ziren istripuak nola gertatu ziren azaltzen duen taula (18. taula) aurkezten dugu.

Taula honen arabera, lan-istripu gehienak «gehiegizko esfortzu fisikoa egiteagatik, trauma psikiko batengatik edo erradiazioen eraginpean egoteagatik» (%35,8), «mugitzen ari den objektu baten kontrako talka edo kolpe batengatik» (%19,6), «geldirik dauden objektuek harrapatu edo objektuen artean harrapatuta gelditzeagatik» (%17,9), edo «material ebakitzaile, zorrotz, gogor edo urratzaileren batekiko kontaktuagatik» (%13,3) gertatzen direla.

18. TAULA. Istripua nola gertatu zen. 2005eko datuak


Argindar, su edo teneperatura zein substantzia arriskuekin kontaktua izatean 1.482 3,3

Ito, lurperatuta geratu eta edo bi elementuren artean harra-patuta gelditzean. 79 0,2

Geldirik dauden objektuek harrapatu edo objektuen artean harrapatuta gelditzean 7.993 17,9

Mugitzen ari den objektu baten kontrako talka edo kolpe batez 8.755 19,6Material ebakitzaile, zorrotz, gogor edo urratzaileren bate-kiko kontaktua izatean 5.945 13,3

Zanpatuta edo objektuen artean harrapatuta, edo gorputz-atal bat galtzean 1.515 3,4

Gehiegizko esfortzu fisikoa egin, trauma psikiko bat izan edo erradiazioen eraginpean egotean 15.989 35,8

Haginkadak, ostikoak (animalia zein pertsonenak)... 451 1Bihotzekoa, garun-isuria eta bestelako patologia ez-trau-matikoak emanda 1.726 3,9

Ed/Ee 678 1,5

Guztira 44.613 100



— 50 —


3.6. Tresna edo agente material eragilea

Lan-istripu baten eragiletzat har daitezkeen aparatu eta agente materialak era askotakoak izanda ere, eta bakoitzak eragiten duen istripuaren larritasun-maila kontuan hartu gabe, badira, 2005. urtean zehar EAEn gertatu ziren lan-istripuak eragin zituzten agenteen artean gehiagotan azaltzen direnak, hala nola:

— «makina edo ibilgailuetako material, objektu, produktu edo elementuak», hauek, gutxi go-rabehera, lan-istripuen %26a sortu zuten agente material gisa azaltzen baitira;

— «eraikin edo maila bereko azalerak» deritzon agenteak, lan-istripuen, gutxi gorabehera, %14a sortu zituen; eta «motorrik gabeko esku-tresnek», berriz, %8,2a;

— eta «lekualdatu, garraiatu eta biltegiratzeko aparatuak» (%7,3).

Ondorengo taulan (19. taula), 2005. urtean zehar EAEn gertatutako 44.613 lan-istripuak era-gin zituzten agente materialen banaketa zehatza azaltzen da.

19. TAULA. 2005eko lan-istripuen banaketa, eragilearen arabera


Eraikinak, maila bereko azalerak 6.191 13,9Eraikinak, eraikuntzak, goialdeko azalerak 2.595 5,8Eraikinak, eraikuntzak, sestrapeko azalerak 123 0,3Elikagaiak banatzeko gailuak 460 1Motorrak, transmititu eta biltegiratzeko gailuak 383 0,9Motorrik gabeko esku-tresnak 3.675 8,2Eskuez eutsi edo gidatu beharreko tresna meka-nikoak 1.482 3,3

Motordunak diren zehaztu gabeko esku-tresnak 593 1,3Makina eta ekipo eramangarri eta mugigarriak 965 2,2Makina eta ekipo finkoak 2.690 6Lekualdatu, garraiatu eta biltegiratzeko gailuak 3.277 7,3Lehorreko ibilgailuak 1.972 4,4Garraioko beste ibilgailu batzuk 190 0,4Makina edo ibilgailuetako material, objektu, produk-tu edo elementuak 11.530 25,8

Substantzia kimiko, lehergai, erradiaktibo eta biolo-gikoak 449 1

Babesleak eta babes-ekipoak 86 0,2Bulego eta norberaren ekipoak, kirol-materiala eta armak 972 2,2

Organismo bizidunak eta gizakiak 1.189 2,7Hondakin-kopuru handiak 62 0,1Fenomeno fisikoak eta elementu naturalak 181 0,4Beste batzuk 1.040 2,3Agente materialik ez edo informaziorik eza 4.508 10,1

Guztira 44.613 100



— 51 —

EMAITZEN AZTERKETA

3.7. Kaltetu edo lesionatutako gorputz-atala

Gehienetan, goiko zein beheko gorputz-adarrak izaten dira, lan-istripu baten ondoren kal-teak edo lesioak jasaten dituztenak, izan ere, honelako portzentajea ematen da, hurrenez hu-rren: %38,9 eta %25,5.

Nabarmendu behar da, orobat, bizkarra, bizkarrezurra eta bizkar- eta gerri-ornoak barne, ere maiz kaltetzen dela (%18,5) lan-istripu baten ondorioz.

Portzentaje horiek guztiak, ondorengo taula honetan (20. taula) azaltzen dira.

20. TAULA. Lan-istripuetan lesionatutako gorputz-atalak. 2005eko datuak


Burua 2.650 6Lepoa, bizkarrezura eta lepaornoak barne 2.146 4,8Bizkarra, bizkarrezurra eta bizkar- eta gerri-ornoak barne 8.245 18,5

Enborra eta organoak 1.791 4Goiko gorputz-adarrak 17.284 38,9beheko gorputz-adarrak 11.393 25,5Gorputz osoa eta alde askotan 724 1,6Aipatu gabeko beste gorputz-atal batzuk 245 0,5Ed/Ed 135 0,2

Guztira 44.613 100


3.8. Lesioaren larritasun-maila

Ondorengo taulan (21. taula), 2005. urtean zehar EAEn gertatu ziren lan-istripu guztiak le-sioaren larritasun-mailaren arabera sailkatuta azaltzen dira, hau da, istripu hilgarriak, larriak eta arinak.

21. TAULA. 2005ean zehar EAEn gertatutako lan-istripuen banaketa, larritasun-mailaren arabera


Larriak 377 0,85Arinak 44.179 99,02Hilgarriak 57 0,13

Guztira 44.613 100


Aurreko taulan argi eta garbi ikus daitekeenez, lan-istripu gehienak (%99) arinak izan dira.

Jarduera-mota ezberdinei erreparatzen badiegu, 22. taulan azaltzen da istripuak nolakoak izan diren.


— 52 —


22. TAULA. 2005. urtean zehar lan-istripuak jaso zituzten enpresen banaketa, jarduera-sektorearen eta istripuaren larritasun-mailaren arabera

ISTRIPU ARINAK

ISTRIPU LARRIAK

ISTRIPU HILGARRIAK

Nekazaritza 831 17 2Eraikuntza 8.257 95 20Industria 17.566 122 13Zerbitzuak 17.387 141 22Ed/Ee 138 2 0

Guztira 44.179 377 57


Aurreko taulan ikusi ahal denez, industria eta zerbitzuen sektorean eman dira lan-istripu arin gehienak, bien artean, %80a osatzen dutela. Larrien inguruan, zerbitzuen sektorea nabarmen-tzen da, %37,4arekin, eta ondoren, industria-sektorea (%32,4). Azkenik, eta istripu hilgarriei gagozkiela, gehienak eraikuntzaren (%35,1) eta zerbitzuen (%38,6) sektorean eman direla na-barmendu behar da.

Amaitzeko, istripuaren larritasun-maila eta jarduera-sektorea ez ezik, Lurralde Historikoa ere kontuan hartuz gero, ondoren azaltzen den legez banatzen da 2005. urtean zehar EAE eman-dako laneko ezbehar-tasa (ikusi 23. taula):

23. TAULA. 2005. urtean zehar lan-istripuak jaso zituzten enpresen banaketa, jarduera-sektorearen eta istripuaren larritasun-mailaren eta Lurralde Historikoaren arabera

ARABA BIZKAIA GIPUZKOA TOTAL

LARRIA

NEKAZARITZA 5 9 3 17INDUSTRIA 26 50 46 122ERAIKUNTZA 20 43 32 95ZERBITZUAK 24 74 43 141Ed/Ee 1 1 0 2

Guztira 76 177 124 377

ARINA

NEKAZARITZA 108 469 254 831INDUSTRIA 4.121 7.617 5.828 17.566ERAIKUNTZA 1.386 4.637 2.234 8.257ZERBITZUAK 3.429 9.371 4.587 17.387Ed/Ee 13 94 31 138

Guztira 9.057 22.188 12.934 44.179

HILGARRIA


Guztira 9 23 25 57

Guztira 9.142 22.388 13.083 44.613

Taulan ikusi ahal denez, Bizkaiko zerbitzuen sektorean jazo ziren 2005. urtean EAEko istripu larri gehienak. Istripu arinak ere, Bizkaiko zerbitzuen sektorean eman zen, gertu-gertu, Lurralde Historiko bereko industria-sektorea daukala. Azkenik, eta istripu hilgarriei dagokienez, Bizkaia


— 53 —

EMAITZEN AZTERKETA

eta Gipuzkoako zerbitzuen sektorean eta eraikuntzakoan gertatu ziren honelako istripu ge-hienak.

3.9. Enpresaren jarduteko modua, kontratista nagusi, azpi-kontratazioa edo ABLE gisa

OSALANek emandako datuen artean erantzunik gabeko asko egon arren, adierazi behar da enpresek azpi-kontratazio edo ABLE gisa zihardutenean oso istripu gutxi izan zituztela (%3,8), eta horrela azaltzen da ondorengo taula honetan (24. taula).

24. TAULA. Enpresaren jarduteko modua: kontratista nagusi, azpi-kontrata edo ABLE gisa


Kontrata edo azpi-kontrata 8.678 19,4ABLE 1.680 3,8Ed/Ee 34.255 76,8

Guztira 44.613 100


3.10. Enpresen antolaketa-modalitateak

Enpresek aukeratutako antolaketa-modalitateei dagokienez (25. taula), 2005. urtean ze-har EAE gertatutako lan-istripu gehienak kanpoko prebentzio-zerbitzua zuten enpresetan (%64,2)gertatu zirela azpimarratu behar da. Nabarmendu, halaber, lan-istripuen %17a eman zirela bertako prebentzio-zerbitzua zuten enpresetan.

25. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn gertatutako lan-istripuen banaketa, enpresaren antolaketa-ereduaren arabera


Bertako prebentzio-zerbitzua 7.542 16,9Kanpoko prebentzio-zerbitzua 28.631 64,2Izendatutako langilea 2.222 5Enpresa arteko prebentzio-zerbitzua 3.754 8,4Ez dago prebentzio zerbitzurik 830 1,9Ed/Ee 1.634 3,6

Guztira 44.613 100


3.11. Lanpostuaren inguruko arriskuen ebaluazioa eta/edo segurtasun-plana

Ondorengo taulan ikus ahal izango dugunez (26. taulan), lanpostuaren inguruko arriskuen ebaluazioa eta/edo segurtasun-plana egina zuten enpresetan eman ziren iaz EAEn gertatutako lan-istripuen %60a, gutxi gorabehera.

Horrelako portzentaje altuak adierazten du, lanpostuaren inguruko segurtasun-plana egin izanak ez duela desagerrarazten lan-istripu bat izateko aukera.


— 54 —


26. TAULA. Arriskuen ebaluazioa eta/edo lanpostuen segurtasun-plana egina duten enpresetan gertatutako istripuak


Bai 26.717 59,9Ez 17.885 40,08Ed/Ee 11 0,02

Guztira 44.613 100


3.12. Istripuen beste ezaugarri batzuk, galdetegian jasotako datuen arabera

a) Istripuaren eragilea ebaluazioan detektatzea

1.553 istripuk osatzen dute galdetegiaren langinetik ondorioztatutako datuen arabera, galde-tegia erantzuteaz arduratu zirenen %80 inguruk adierazi zuen ebaluazioan detektatu zela, detek-tatu istripu-arrisku hori, eta horrela jaso dugu 27. taulan.

27. TAULA. Ebaluazioan istripua eragiten duen arriskua detektatzea


Bai 1.233 79,4Ez 238 15,3Ed/Ee 82 5,3

Guztira 1.553 100


Hortaz, esanguratsua da ebaluazioan 10 istripuetatik 8tan arriskua detektatu izana. Bestal-de, istripuen %15,3tan baino ez zen arriskua aldez aurretik detektatu.

b) Ebaluazioan detektatutako arriskuari aurrea hartzeko neurriak aurreikusi eta ezartzea

Galdetegiko kasuen, gutxi gorabehera, %77an adierazi zen ebaluazioan detektatutako arris-kua prebenitzeko neurriak aurreikusi zirela (28. taula).

28. TAULA. Ebaluazioan detektatutako arriskuari aurrea hartzeko neurriak aurreikustea


Bai 1.195 76,9Ez 265 17,1Ed/Ee 93 6

Guztira 1.553 100


Hala ere, kasuen %62an baino ez ziren prebentzio-neurri horiek hartu, eta horrela ikusi ahal da ondorengo taulan (29. taula).


— 55 —

EMAITZEN AZTERKETA

29. TAULA. Prebentzio-neurriak hartzea


Bai 967 62,3Ez 454 29,2Ed/Ee 132 8,5

Guztira 1.553 100


Ondorioz, esan daiteke istripuen %80an aurreikusi zela eragilea, eta horietatik %22an ez zela inolako prebentzio-neurririk hartu.


— 57 —

Bigarren ZatiaLaneko istripuen kostu ekonomikoen azterketa

Laginerako aukeratutako enpresetan bertan egindako galdetegitik ondorioztatutako datuen arabera, 2005. urtean zehar EAEn lan-istripuek eragindako kostu ekonomikoaren aurreikuspena egingo dugu azterlanaren bigarren zati honetan. Galdetegia, orotara, 570 enpresatan egin zen, baina azkenean, eta gorago aipatu legez, 563 baino ez ziren izan, istripu hilgarriak izan zituzten 7k ez zutelako azterlanean esku hartu nahi izan.

Guztira, 1.553 istripu izan dira aztertutakoak, eta horiek motaren arabera sailkatzen baditu-gu, honela banatzen dira: 1.359 istripu arin, 145 larri, eta 49 istripu hilgarri.

1.553 istripu horiek eragin duten kostu ezberdinen inguruan egindako galdetegietan oinarri-tuta, 2005. urtean zehar EAEn gertatu ziren lan-istripu ororen kostu ekonomikoak aurreikusi ahal izan dira. Aurreikuspen hau egiterakoan, honela bereizi dira kostu horiek:

— hasiera batean, langileei dagozkien kostuen balioespena biltzen da;— ondoren, kalte materialek eragindako kostuak;— gero, lan-istripuak izan dituzten enpresetan neurri zuzentzaileak ezartzeak eragindako

kostuak aurkezten dira, — eta azkenik, honako hauen inguruko beste kostu batzuk bildu dira: administrazio-erantzu-

kizunari dagozkionak, Gizarte Segurantzaren arlokoak, etab

Jarraian, atal ezberdinetan aurkezten diren guztizko kostuak kalkulatzeko, populazio-jasoka-riak erabili dira, honela, istripuak larritasun-mailaren, ekonomia-sektorearen eta Lurralde Histo-rikoen arabera sailkatuta zenbatetsi ahal baitira.

Istripu larrietarako jasokari gisa bata erabili da, talde honetako istripu guztiak aukeratu dire-lako.

Jasokari hauetan oinarrituz, atal bakoitzari dagozkion kostuak kalkulatu dira, eta horretarako, galdetegian bertan adierazten den legez, kostuen azpi-partida guztiak zuzenean batu dira. Be-raz, azkenean, eta hurrengo taulan azaltzen den bezala (30. taula) galdetegian eskatutako kostu guztien osagai denak batuz kalkulatu da guztizko kostua.


— 58 —


30. TAULA. Laneko ezbehar-tasaren kostuko osagaiak

Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak

LAN

GIL

EE

N

KO

ST

UA

K

GU

ZT

IZK

O K

OS

TU

AK

Beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuakBitarteko aginteek galdutako lanorduen kostuakIstripuaren ondorengo egunetan bitarteko aginteek galdutako lanorduen kos-tuakAldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kos-tuakEnpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak

Eraikinak konpontzeko kostuak

KA

LTE

M

ATE

RIA

LEN

K

OS

TU

AKMakinetako kalteen kostuak

Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen guztiz-ko kostuakEkoizpenean gertatutako galeren guztizko kostuakMakinak gelditzearen ondoriozko guztizko kostuakEkoizpena mantentzeko kostuen areagotzea

Neurri zuzentzaileen kostuak

Administrazio-erantzukizuna: zigorren kostuak

BE

ST

E K

OS

TU

B

ATZ

UK

Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizuna: prestazioen gainordainen kos-tuakErantzukizun zibila: enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuakDefentsa Juridikoaren kostuakIstripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuakBeste kostu batzuk


Atal bakoitzean, istripuaren larritasun-mailaren, aztertutako jarduera-sektorearen eta enpre-sak kokaleku duen Lurralde Historikoaren arabera adierazi da guztizko kostua1.

Beraz, kostuen zenbatespenak jasotzen dituzten ondorengo ataletan aurkezten diren taula eta informazioari esker, jatorrizko datu-basean jasotako berrogei mila istriputik gorakoen guz-tizko kostuak azaldu ahal dira, eta ondorioz, 2005. urtean EAEn gertatutako lan-istripu ororen guztizko kostuen zenbateko absolutua. Gainera, istripuaren larritasun-mailaren, Lurralde Histo-rikoaren eta enpresaren jarduera-sektorearen araberako zenbatespen zehatzak ere egin dira.

4. LANGILEEN KOSTUAK

Jarraian, 2005. urtean zehar EAEn gertatutako lan-istripuek, langileei dagokienez, eragin-dako kostuak balioesten dira, horien artean, honako hauek barne hartzen dira: istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak; istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak; istripu-egunean eta ondorengoetan aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak; Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondo-riozko kostuak; eta enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak.

1 Ohar metodologikoa: Metodologiaren inguruko atalean zehaztu denez, azterketatik at utzi da 2.500.000 €ko gastua eragindako istripu hilgarri baten guztizko kostua, gainerako datuekin alderatuta, ezberdintasuna apartekoa zelako. Berariazko arretaz tratatzea eskatzen dute kasu honek eta dagokion apartekotasunak. Nolanahi ere, kasu hau barne hartzekotan, istripu hilgarriei baino ez lieke eragingo, eta guztizko kostuari 2.500.000 gehitu beharko litzaioke.


— 59 —

EMAITZEN AZTERKETA

4.1. Istripu-egunean istripua izan duen langileak galdutako lanorduen kostuak

Ondorengo taulan (31. taula), istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanor-duen guztizko kostuak jaso dira, jarduera-sektorearen arabera.

31. TAULA. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera

ARINAK LARRIAK HILGARRIAK GUZTIRA

Nekazaritza 23.619 € 474 € 44 € 24.138 €Industria 699.285 € 5.817 € 296 € 705.398 €Eraikuntza 347.009 € 3.824 € 1.051 € 351.884 €Zerbitzuak 508.714 € 5.283 € 887 € 514.885 €

Guztira 1.578.628 € 15.398 € 2.279 € 1.596.305 €


Goiko taula honetan ikusi ahal denez, istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak 1.596.305 €koak dira guztira, eta ia gehiena (%98,8) arintzat sailkatutako is-tripuetan erabili dira, ondorengo grafikoan azaltzen den legez (2. grafikoa)..

2. GRAFIKOA. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren arabera


Jarduera-sektoreari dagokionez, istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako la-norduen kostuen zati handi bati industria-sektoreak (%44) egin behar izan dio aurre, eta ondo-ren zerbitzuen sektoreak (%32), 3. grafikoan ikusi ahal den bezala.


— 60 —


3. GRAFIKOA. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Lurralde Historikoari erreparatzen badiogu, ondorengo taulan (32. taula) eta grafikoan (4. gra-fikoa) azaltzen da kostu hori nola banatuta dagoen, hau da, Bizkaiak aurre egin behar izan dio istripu egunean istripua izan duenak galdutako lanorduen kostuen ia erdiari.

32. TAULA. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 377.316€ 2.984€ 423€ 380.724€Bizkaia 760.432€ 7.116€ 1.048€ 768.597€Gipuzkoa 440.880€ 5.297€ 807€ 446.984€

Guztira 1.578.628€ 15.398€ 2.279€ 1.596.305€


4. GRAFIKOA. Istripua izan duen langileak istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak, Lurralde Historikoen arabera



— 61 —

EMAITZEN AZTERKETA

4.2. Beste lankide batzuek istripu-egunean galdutako lanorduen kostuak

Istripu-egunean istripua izan duen langileak ez ezik, lankideek ere gal ditzakete lanorduak. 2005. urtean zehar EAEn gertatutako istripuen ondorioz beste lankide batzuek galdutako lanor-duen ondoriozko kostua 309.241€koa izan zen. Horiek, honela banatuta gelditzen dira jarduera-sektorearen arabera (33. taula).

33. TAULA. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 2.533€ 26€ 1.036€ 3.595€Industria 113.597€ 39.433€ 4.253€ 157.283€Eraikuntza 67.390€ 3.805€ 5.692€ 76.887€Zerbitzuak 62.761€ 3.260€ 5.456€ 71.476€

Guztira 246.281€ 46.524€ 16.436€ 309.241€


Aurreko taulan ikusi ahal denez, industria-sektorean emandako istripu arinek eramaten dute kostu honen zati handi bat.

Bestalde, adierazi behar da, askoz handiagoa dela istripu arinetan istripu-egunean lankideek galdutako lanorduen ondoriozko kostuak, istripu hilgarrietan eta larrietan baino, eta honela azal-tzen da 5. grafikoan.

5. GRAFIKOA. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren arabera



— 62 —


Jarduera-sektorearen arabera (6. grafikoa), berriz, industria-sektoreak ordaindu behar izan du kostu horren erdia baino gehiago (%51), eta ondoren eraikuntza-sektoreak (%25), eta zerbi-tzuen sektoreak (%23).

6. GRAFIKOA. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Azkenik, Lurralde Historikoan oinarritzen bagara, istripu-egunean lankideek galdutako lanor-duen ondoriozko kostuak, 34 taulan eta 7 grafikoan azaltzen den legez banatuta daude.

34. TAULA. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 41.429€ 16.137€ 1.925€ 59.492€Bizkaia 154.646€ 4.740€ 13.414€ 172.800€Gipuzkoa 50.206€ 25.647€ 1.098€ 76.950€

Guztira 246.281€ 46.524€ 16.436€ 309.241€


Taulan ikusi ahal denez, Bizkaiari dagokio, oraingoan ere, honelako istripuen inguruko kos-tuak, horiek, bereziki, arinak eta hilgarriak izan direla. Dena den, esan beharra dago istripu la-rriek istripu-egunean lankideei galarazi dizkieten lanorduen kostua askoz txikiagoa dela Bizkaian, Gipuzkoan eta Araban baino.


— 63 —

EMAITZEN AZTERKETA

7. GRAFIKOA. Istripu-egunean beste lankide batzuek galdutako lanorduen kostuak, Lurralde Historikoen arabera


4.3. Istripua izan duen langilearen baja-egunak

Istripua izan zuen langile bakoitzak zenbat baja-egun izan zituen jakiteko galdera bat ere ba-zeraman banatutako galdetegiak. Honela, 2005. urtean zehar EAEn istripuren bat jasan duten langileek guztira hartutako baja-egunak ezarri ahal izan ditugu, hau da, 1.033.659 baja-egun. Ondoren azaltzen den taulan (35. taula), baja-egun guztiak biltzen ditu, istripu-motaren eta jar-duera-sektorearen arabera banatuta.

35. TAULA. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 24.317 1.902 0 26.219Industria 349.775 18.324 0 368.099Eraikuntza 167.381 12.175 0 179.555Zerbitzuak 442.890 16.895 0 459.785

Guztira 984.363 49.296 0 1.033.659


Goiko taula horretan ikusi ahal denez, zerbitzuen sektoreko langileek izan dituzte baja-egun gehiago istripu arinen ondorioz, hau da, 442.890 egun orotara.

Jarraian azaltzen den 8. grafikoan, jarduera-sektorearen arabera banatu dira istripua izan duenak hartutako baja-egun kopurua, baina istripu-mota kontuan hartu gabe. Grafiko honetan ikusten da, zerbitzuen sektoreko langileek hartzen dituztela lan-istripuen ondorioz baja-egun ge-hiago (%44), eta ondoren, industria-sektorekoek, baja-egun ororen %36 dagokiela.


— 64 —


8. GRAFIKOA. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, jarduera-sektorearen arabera


Istripu-motari erreparatzen badiogu, konturatuko gara ia baja-egun guztiak istripu ariengatik sortutakoak direla (%95); istripu larriek, ordea, 2005. urtean zehar EAEko langileek istripuren ba-ten ondorioz hartutako baja-egunen %5a baino ez dute eragin.

9. GRAFIKOA. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, istripu-motaren arabera


Azkenik, eta Lurralde Historikoan oinarrituta (10. grafikoa), lan-istripuek eragindako baja-egu-nak, gehien Bizkaian eman badira, atzetik Araba doakiola ikusten da.


— 65 —

EMAITZEN AZTERKETA

10. GRAFIKOA. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, Lurralde Historikoen arabera


Bizkaiaren eta Arabaren arteko hurbiltasun hau areagotu egiten da, istripu arinez aritzean, 36. taulan ikus daitekeenez, Bizkaian istripu arinek eragindako baja-egun ororen %41,6 Bizkaian ematen baita, eta Araban, berriz, %33,6.

36. TAULA. Istripua izan duen langilearen baja-egunak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 331.449 9.027 0 340.527Bizkaia 409.514 25.481 0 434.994Gipuzkoa 243.350 14.788 0 258.138

Guztira 984.363 49.296 0 1.033.659


Beraz, ondorio gisa esan daiteke, istripu arinek eragin dutela istripuen ondoriozko baja-egun gehien, jakina, honelako istripuak ematen direlako gehienbat, eta gainera, Bizkaia eta Arabako zerbitzuen eta industria-sektoreari eragiten dietela bereziki.

4.4. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea

Ondorengo taulan (37. taula), Mutualitateak istripua izan duenaren soldatatik bere gain har-tzen ez duen portzentajea jaso da. Zenbateko hori enpresak ordaindu behar izaten du, eta ho-nako honetan, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera sailkatu dugu.


— 66 —


37. TAULA. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 12,05% 0% 0% 11,82%Industria 17,31% 21,74% 0% 17,33%Eraikuntza 17,26% 19,16% 0% 17,24%Zerbitzuak 18,88% 22,40% 0% 18,89%

Guztira 17,82% 20,42% 0% 17,82%


EAEko enpresak, Mutualitateak istripua izan duenaren soldatatik bere gain hartzen ez due-netik, gutxi gorabehera, %18az arduratu behar izaten dira, %17,82az hain zuzen. Mutualitateak istripua izan duenaren soldatatik bere gain hartu ez eta enpresak ordaindu behar duenaren por-tzentaje handiena, zerbitzuen (%22,4) eta industriaren (%21,74) sektoreko istripu larrietan ema-ten da.

Jarraian azaltzen den grafikoan (11. grafikoa), jarduera-sektoreka sailkatuta azaltzen dira portzentaje horiek, eta ikus daitekeenez, zerbitzuen sektoreak hartzen du bere gain handienak (%18,89), eta gero industriarena (%17,33) eta eraikuntzarena (%17,24).

11. GRAFIKOA. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, jarduera-sektorearen arabera


Istripu-motari erreparatzekotan, Mutualitateak istripua izan duenaren soldatatik ordaintzen ez duenaren portzentaje handiena istripu larrietan (%20,42) ematen dela ikus daiteke, eta istripu arinetan ematen dena, ordea, %17,82koa dela (ikusi 12. grafikoa).


— 67 —

EMAITZEN AZTERKETA

12. GRAFIKOA. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, istripu-motaren arabera


Amaitzeko, Mutualitateak istripua izan duen langilearen soldatatik gain hartu ez baina enpre-sak ordaindu behar izaten duenaren portzentajea azaltzen da 38. taula honetan, Lurralde Histo-rikoen eta istripu-motaren arabera sailkatuta.

38. TAULA. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 18,75% 21,29% 0% 18,75%Bizkaia 18,24% 19,87% 0% 18,23%Gipuzkoa 16,29% 20,57% 0% 16,30%

Guztira 17,82% 20,42% 0% 17,82%


Aurreko taulan, zein ondoren aurkezten den grafikoan (13. grafikoa) ikus daitekeenez, Ara-bakoak dira Mutualitateak istripua izan duen langilearen soldatatik bere gain hartzen ez duen zatia ordaintzen duten enpresa gehiena, bai istripu larrien kasuan, zein arinenean.

13. GRAFIKOA. Mutualitateak kolpatuaren soldatatik bere gain hartzen ez duenaren enpresak ordaindu beharreko portzentajea, Lurralde Historikoen arabera



— 68 —


4.5. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak

Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, 267.595 eurokoak izan ziren 2005. urtean zehar EAEn emandako istripuen ondorioz, eta ondorengo taulan (39. taula) azaltzen dira jarduera-sektorearen eta istripu-motaren arabera sailkatuta:

39. TAULA. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 3.533€ 32€ 771€ 4.337€Industria 100.469€ 3.666€ 1.273€ 105.408€Eraikuntza 77.099€ 5.542€ 3.721€ 86.361€Zerbitzuak 65.929€ 3.703€ 1.857€ 71.489€

Guztira 247.031€ 12.942€ 7.622€ 267.595€


Goiko taula horretan ikusi ahal denez, industria-sektoreko enpresetan emandako istripu ari-nak dira istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen ondoriozko kostu handienak eragiten dituztenak.

Izan ere, honelako kostua jarduera-sektorearen arabera banatzen bada ere, ikus daiteke industria-sektoreak hartzen dituela bere gain arrazoi honengatiko kosturik altuenak (%39), eta ondoren eraikuntzarenak (%27). Hona, hori azaltzen duen grafikoa (14. grafikoa):

14. GRAFIKOA. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Honelako kostuak, bestelako kostuetan gertatzen den bezala eta, 15. grafikoan ikusi ahal denez, istripu larri eta hilgarrietakoak baino altuagoak dira istripu arinetan.


— 69 —

EMAITZEN AZTERKETA

15. GRAFIKOA. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren arabera


Lurralde Historikoari dagokionez, beste kostuetan gertatzen den legez, honelako gastua ere altuagoa da Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan baino (16. grafikoa), eta bereziki istripu arinen kasuan. Izan ere, istripu larrien kasuan, esaterako, Bizkaiko eta Gipuzkoako kostuen artean ez dago alde handirik, eta horrela ikus ahal dugu ondorengo taulan (40. taula).

40. TAULA. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera



Guztira 247.031€ 12.942€ 7.622€ 267.595€


16. GRAFIKOA. Istripu-egunean aginte eta teknikariek galdutako lanorduen kostuak, Lurralde Historikoen arabera



— 70 —


4.6. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen kostuak

2005. urtean zehar EAEn gertatutako istripuen ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen kostuaren inguruko guztizko zenbatekoa 549.278 eurokoa da, eta ondorengo taulan (41. taulan) azaltzen den legez banatu dira jarduera-sektorearen eta istripu-motaren arabera:

41. TAULA. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 4.108€ 55€ 239€ 4.401€Industria 217.875€ 17.053€ 5.010€ 239.937€Eraikuntza 100.720€ 8.943€ 9.458€ 119.121€Zerbitzuak 171.579€ 11.862€ 2.377€ 185.818€

Guztira 494.282€ 37.913€ 17.083€ 549.278€


17. grafikoan ikusi ahal denez, industria-sektorean eman da gasturik handiena (%43), eta ondoren, zerbitzuenean (%34).

17. GRAFIKOA. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen kostuak,

jarduera-sektorearen arabera


Istripu-mota aztertuz gero, oraingoan ere istripu arinei dagokie kosturik handiena istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen ondorioz. Hona, horren inguruko grafikoa (18. grafikoa).


— 71 —

EMAITZEN AZTERKETA


istripu-motaren arabera


Ondorengo taulan (42. taula), Lurralde Historikoaren araberako banaketa aurkezten da. Ber-tan, halaber, istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen kostuak istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera azaltzen dira.

42. TAULA. Istripuaren ondorengo egunetan aginteek, prebentzioko ordezkariek... galdutako lanorduen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera



Guztira 494.282€ 37.913€ 17.083€ 549.278€


Hurrengo grafikoan (19. grafikoa) ikusten da berriro ere Bizkaiaren gain dagoela kostuaren portzentajerik handiena, eta Araba atzetik doakiola (Bizkaian baino portzentajezko 6 puntu gu-txiago).


— 72 —



Lurralde Historikoen arabera


4.7. Aldi baterako Ezintasunezko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko gastuak

2005. urtean zehar EAEn Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondo-riozko kostuak, hamahiru milioitik gorakoak izan ziren, eta 20. grafikoan ikusi ahal denez, istripu arinak izan ziren kopuru horren portzentaje handi baten eragile.

Ondorengo taulan (43. taula), kostu horiek istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera sailkatuta azaltzen dira.

43. TAULA. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 167.868 € 0€ 0€ 167.868 €Industria 3.793.198€ 209.221€ 0€ 4.002.419 €Eraikuntza 2.521.931€ 160.372€ 0€ 2.682.303 €Zerbitzuak 6.152.038 € 308.457€ 0€ 6.460.495 €

Guztira 12.636.035 € 678.050€ 0€ 13.313.085 €



— 73 —

EMAITZEN AZTERKETA

20. GRAFIKOA. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, istripu-motaren arabera


Istripu arinei dagokienez, eta 43. taulan azaltzen den bezala, Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kosturik txikiena zerbitzuen sektoreari dagokio. Ho-rrela islatzen da ondorengo grafikoan (21. grafikoa).

Grafiko honetan ikus daiteke, edozein dela lan-istripu mota, Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuen ia erdia, EAEko zerbitzu-enpresek ordaindu behar izan dituztela 2005. urtean. Hauen ondoren, industria-sektorea dago, kontzeptu honen guztizkoaren %30a bereganatu baitu.

21. GRAFIKOA. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Lurralde Historikoari dagokionez, ondorengo taulan (44. taula) azaltzen da kostu honen ba-naketa istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera sailkatuta.


— 74 —


44. TAULA. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 3.409.437€ 161.155€ 0€ 3.570.591€Bizkaia 5.797.038€ 318.624€ 0€ 6.115.661€Gipuzkoa 3.428.560€ 198.272€ 0€ 3.626.832€

Guztira 12.635.035€ 678.050€ 0€ 13.313.085€


Taula honetan eta ondorengo grafikoan (22. grafikoan) ikusi ahal denez, Aldi baterako Ezin-tasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kosturik altuena Bizkaiak bereganatu zuen, honen ondoriozko guztizko kostuaren %46, eta ondoren, Gipuzkoak eta Arabak (%27na bere-ganatu baitute).

22. GRAFIKOA. Aldi baterako Ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko kostuak, Lurralde Historikoen arabera


4.8. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak

2005. urtean Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak 25.620.422 eurokoak izan ziren. Kostu honen zatirik handiena zerbitzuen sektorean gertatutako istripu larrien ondorioz sortu zen, hau da, guztizkoaren %40,33 (ikusi 45. taula).

45. TAULA. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 421.385€ 32.195€ 0€ 453.580€Industria 9.654.399€ 508.527€ 14€ 10.162.940€Eraikuntza 3.866.479€ 309.356€ 173€ 4.176.008€Zerbitzuak 10.332.721€ 495.140€ 33€ 10.827.894€

Guztira 24.274.984€ 1.345.218€ 220€ 25.620.422€



— 75 —

EMAITZEN AZTERKETA

Jarduera-sektoreari dagokionez (23. grafikoa) esan daiteke, zerbitzuen eta industria sekto-reak bereganatu zituztela enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kos-tuaren zatirik handienak, horien %42 eta %40 ordaindu behar baitzituzten, hurrenez hurren.

23. GRAFIKOA. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Istripu-motari bagagozkio, istripu arinek sortu dituzte, oraingoan ere, kosturik handienak (24. grafikoa), %95 hain zuzen ere. Istripu larriek, ordea, gainerakoa bereganatu zuten, hots: %5.

24. GRAFIKOA. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, istripu-motaren arabera


Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak Lurralde Histo-rikoen eta istripu-motaren arabera aztertzekotan, Bizkaia darama berarekin kostuen portzenta-jerik handiena, bai istripu larrietan zein arinetan. Dena den, Gipuzkoari dagokio istripu hilgarriek sortutako gasturik handiena (ikusi 46. taula).


— 76 —


46. TAULA. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 8.818.842€ 251.537€ 0€ 9.070.379€Bizkaia 10.477.832€ 780.736€ 48€ 11.258.615€Gipuzkoa 4.978.309€ 312.945€ 173€ 5.291.428€

Guztira 24.274.984€ 1.345.218€ 220€ 25.620.422€


Azkenik, 25. grafikoan azaltzen dira kostu hauek lurraldeen arabera sailkatutako, eta oro har, istripu-motari erreparatu gabe, esan daiteke kontzeptu honengatik diru-kopuru gehien ordaindu behar izan duena Bizkaia izan dela (%44), eta horren atzetik, Araba (%35).

25. GRAFIKOA. Enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen kostuak, Lurralde Historikoen arabera


5. KALTE MATERIALEN KOSTUAK

Jarraian, kalte materialen ondorioz sortutako gastuak aztertu, eta ondorengo hauetan ger-tatutako kalteak kontuan hartuko ditugu: eraikin eta instalazioetan; makina, tresna eta lan-eki-poetan; lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetan; ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, etab.

5.1. Eraikin eta instalazioetan sortutako kalteen ondoriozko kostuak

Eraikin eta instalazioetan sortutako kalteen ondoriozko kostuei dagokienez, eta enpresaren jar-duera-sektorearen eta lesio-motaren arabera sailkatuta, 47. taulan ikusi ahal denez, 56.000 eurotik gorakoak izan ziren orotara.


— 77 —

EMAITZEN AZTERKETA

47. TAULA. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0 0 0 0Industria 49.570€ 481€ 0 50.051€Eraikuntza 1.539€ 0 4.500€ 6.039€Zerbitzuak 0 505€ 0 505€

Guztira 51.109€ 985€ 4.500€ 56.594€


Zentzu honetan, 50.000 euro ingurukoak izan ziren industriako istripu arinek eragindakoak, eraikin eta instalazioetan sortutako kalteen ondoriozko kostuen zatirik handiena osatuz.

Enpresaren jarduera-sektorearen araberako azterketa eginez gero, eta 26. grafikoan ikus ahal denez, industriak bereganatu zituen eraikin eta instalazioetako kalteen ondoriozko kostuen zatirik handiena, hau da, guztizko kostuaren %88. Ondoren, eta oso tarte handiarekin, eraikun-tzaren (%11) eta zerbitzuen (%1) sektoreak azaltzen dira. Halaber, nabarmendu behar da neka-zaritza-sektorean ez zela honelako kosturik egon.

26. GRAFIKOA. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Beraz, istripuaren larritasun-mailaren arabera (27. grafikoa), istripu arinek eraikin eta instala-zioetako kalteen ondoriozko guztizko kostuaren %90 sortu dute, eta jarraian, hilgarriek (%8) eta larriek (%2).


— 78 —


27. GRAFIKOA. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, istripu-motaren arabera


Istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera aztertzekotan, Bizkaian gertatutako istripu ari-nek sortu zuten eraikin eta instalazioetako kalteen ondoriozko kosturik handiena, hots, 40.000 euro.

48. TAULA. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 9.270€ 0 4.500€ 13.770€Bizkaia 41.839€ 0 0 41.839€Gipuzkoa 0 985€ 0 985€

Guztira 51.109€ 985€ 4.500€ 56.594€


Hortaz, Bizkaia azaltzen da eraikin eta instalazioetako kalteen ondoriozko kostu gehien ordaindu behar izan duen probintzia gisa, eta jarraian, Araba (%24) eta Gipuzkoa (%2) (ikusi 28. grafikoa).

28. GRAFIKOA. Eraikin eta instalazioetako kalteen kostuak, Lurralde Historikoen arabera



— 79 —

EMAITZEN AZTERKETA

5.2. Makina, tresna eta lan-ekipoetan sortutako kalteen ondoriozko kostuak

2005. urtean zehar gertatutako lan-istripuen ondorioz, makina, tresna eta lan-ekipoetan sor-tutako kalteen kostuak 4 milioi eurokoak izan ziren (49. taula).

49. TAULA. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0€ 4.664€ 0€ 4.664€Industria 574.575€ 1.329€ 0€ 575.904€Eraikuntza 460.354€ 21.079€ 482€ 481.915€Zerbitzuak 3.031.025€ 200.815€ 155.823€ 3.387.663€

Guztira 4.065.953€ 227.887€ 156.305€ 4.450.145€


Istripua gertatu zeneko enpresaren jarduera-sektorearen araberako analisia egiten bada (29. grafikoan jaso dena), zerbitzuen sektorea nabarmentzen da, makina, tresna eta lan-ekipoe-tan sortutako kalteen ondoriozko kostu ororen %76 bereganatzen baitu.

Atzetik, eta alde handiarekin, eraikuntza sektorea (&13), eraikuntza-sektorea (%11) eta neka-zaritza (%0) doazkio.

29. GRAFIKOA. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Istripu larriek sortu dute gastu hauen zatirik handiena. Izan ere, 30. grafikoan ikus daitekee-nez, makina, tresna eta lan-ekipoetan sortutako kalteen ondoriozko kostuaren %91 sortu dute honelako istripuek.


— 80 —


30. GRAFIKOA. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, istripu-motaren arabera


Istripu larri eta hilgarriek, ostera, makina, tresna eta lan-ekipoetan sortutako kalteen ondorioz-ko gastuaren %5 eta %4 baino ez dute sortu, hurrenez hurren.

Enpresek kokaleku duten Lurralde Historikoka aztertuz gero, oso antzekoa da istripu arinek hiru probintzietan sortu dituzten kostuak, baina, oro har, Bizkaian pixka bat altuagoak izan dira, Gipuzkoan eta Araban baino.

50. TAULA. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 1.145.054€ 56.016€ 482€ 1.201.552€Bizkaia 1.517.421€ 146.065€ 119.531€ 1.783.016€Gipuzkoa 1.403.479€ 25.806€ 36.292€ 1.465.577€

Guztira 4.065.953€ 227.887€ 156.305€ 4.450.145€


31. grafikoan, hiru lurraldeei dagokien portzentajeen arabera azaltzen da gastu hau sailka-tuta. Horretan ikus daitekeenez, Bizkaian eman da makina, tresna eta lan-ekipoetan sortutako kalteen ondoriozko gasturik altuena (%40), atzetik Gipuzkoa doakiola (%33).


— 81 —

EMAITZEN AZTERKETA

31. GRAFIKOA. Makina, tresna eta lan-ekipoetako kalteen kostuak, Lurralde Historikoen arabera


5.3. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak

Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen ondoriozko kostuak milioi erdi bat eurotik gorakoak izan ziren, eta horrela azaltzen da 51. taulan.

51. TAULA. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0 0 0 0Industria 62.196€ 2.057€ 150€ 64.403€Eraikuntza 2.289€ 0€ 240€ 2.529€Zerbitzuak 435.773€ 0 0 435.773€

Guztira 500.258€ 2.057€ 309€ 502.705€


Jarduera-sektorearen arabera sailkatzekotan (32. grafikoa), zerbitzuen sektoreak beregana-tzen du lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen ondoriozko kos-tuen portzentajerik handiena, sektore honetako enpresek ordaindu behar izan baitituzte gastu hauen ¾ak.


— 82 —


32. GRAFIKOA. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Istripuen larritasun-mailari dagokionez, 33. grafikoan ikus daitekeenez, istripu arinek sortu dituzte lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen ondoriozko gastu gehienak.

33. GRAFIKOA. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, istripu-motaren arabera


Istripu hilgarri eta larriek, ordea, ez dute atal honetako ia gasturik sortu.

Honelako kostuak enpresek kokaleku duten Lurralde Historikoaren arabera aztertzekotan (52. taula), ikusiko dugu Gipuzkoan gertatutako istripu arinek sortu dutela honelako kostuen za-tirik handiena, hau da, 436.992€.


— 83 —

EMAITZEN AZTERKETA

52. TAULA. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 62.196€ 2.057€ 240€ 64.493€Bizkaia 1.140€ 0€ 150€ 1.290€Gipuzkoa 436.992€ 0€ 0€ 436.992€

Guztira 500.258€ 2.057€ 309€ 502.705€


Izan ere, Gipuzkoak bereganatzen du lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko pro-duktuetako kalteen ondoriozko kostuen %87a, Honen atzetik, eta oso tarte handiarekin, Araba (%13) eta Bizkaia azaltzen dira, eta azken honetan, 34. grafikoan ikus daitekeenez, oso-oso portzentaje txikia sortu delarik.

34. GRAFIKOA. Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuetako kalteen kostuak, Lurralde Historikoen arabera


5.4. Ekoizpenean gertatutako galeren gastuak

2005. urtean gertatutako lan-istripuen ondorioz ekoizpenean gertatutako galeren kostuak 10 milioi eurotik gorakoak dira orotara (53. taula).

53. TAULA. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 349.656€ 32.520€ 29.299€ 411.476€Industria 4.790.656€ 103.015€ 20.000€ 4.913.671€Eraikuntza 1.164.168€ 133.619€ 19.150€ 1.316.937€Zerbitzuak 3.606.733€ 15.024€ 8.800€ 3.630.557€

Guztira 9.911.214€ 284.178€ 77.249€ 10.272.641€



— 84 —


Jarduera-sektoreari erreparatuz gero, 35. grafikoan adierazitakoaren arabera ikusten da, 2005. urtean zehar gertatutako istripuen ondorioz ekoizpenean gertatutako galeren kostuen %48a industria-sektoreari dagokiola, eta horren atzetik, zerbitzuen sektoreari, horrelako kostuen %35a bereganatzen dituela.

1. zatian, 2005. urtean zehar istripuak izan zituzten enpresak deskribatzerakoan adierazi le-gez, zerbitzuen eta industriaren jarduera-sektore hauei lotuta doaz, argi eta garbi, datu hauek.

35. GRAFIKOA. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Ekoizpenean gertatutako galeren ondoriozko kostuak txikiak dira, ordea, eraikuntzaren eta lehenengo sektorean, horien %13a eta %4a baitagozkie, hurrenez hurren.

Bestalde, eta 36. grafikoan ikus daitekeenez, istripu larriek sortu dituzte ekoizpenean gerta-tutako galeren ondoriozko kostuak %96a.

36. GRAFIKOA. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, istripu-motaren arabera



— 85 —

EMAITZEN AZTERKETA

54. taulan Lurralde Historikoa eta istripu-mota izan dira kontuan, eta horren arabera, Biz-kaian eman dira ekoizpen-galerarik handienak. Bizkaian gertatutako istripu larri eta hilgarriak dira, bestalde, honelako kostuak eragin dituztenak.

54. TAULA. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 2.590.146€ 99.305€ 5.548€ 2.694.999€Bizkaia 4.461.687€ 143.591€ 51.701€ 4.656.979€Gipuzkoa 2.859.381€ 41.281€ 20.000€ 2.920.663€

Guztira 9.911.214€ 284.178€ 77.249€ 10.272.641€


Lurralde Historikoaren arabera, eta istripuaren larritasun-mailari erreparatu gabe (37. gra-fikoa), ikusi ahal da Bizkaiak bereganatzen dituela kontzeptu honen ondoriozko kostuen ia erdia.

37. GRAFIKOA. Ekoizpenean gertatutako galeren kostuak Lurralde Historikoen arabera


5.5. Makinak gelditzearen ondoriozko kostuak

2005. urtean zehar gertatutako lan-istripuen ondorioz makinak gelditzeak eragindako kos-tuak 1.451.807 €koak izan ziren orotara, eta zatirik handiena, eraikuntza-sektorean gertatutako istripu arinek sortu zuten (55. taula).

55. TAULA. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 68.795€ 0€ 600€ 69.395€Industria 369.777€ 4.298€ 1.508€ 375.583€Eraikuntza 882.466€ 51€ 3.894€ 886.412€Zerbitzuak 61.413€ 53.324€ 5.680€ 120.417€

Guztira 1.382.451€ 57.673€ 11.682€ 1.451.807€



— 86 —


Enpresaren jarduera-sektorean oinarrituz gero (38. grafikoa), makinak gelditzearen ondorioz-ko gastu handienak (%61) eraikuntza-sektorean gertatu zirela ikus dezakegu, bigarren lekua, industria-sektoreak, %26arekin, bigarren lekua hartzen duela.

38. GRAFIKOA. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, jarduera-sektorearen arabera


Larritasun-mailaren arabera, berriz ere istripu arinak dira makinak gelditzearen ondoriozko gastu gehienak sortu dituztenak, 39. grafikoan ikus daitekeenez, atal honetako guztizko gastua-ren %96a bereganatuz.

39. GRAFIKOA. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, istripu-motaren arabera


Lurralde Historikoen eta jarduera-sektorearen arabera (56. taula), Bizkaiak bereganatzen ditu makinak gelditzearen ondoriozko gastu handienak, bai istripu arinen zein hilgarrien kasuan. Istri-pu larriek ondorioztatutako honelako gastu gehien izan dituena, ordea, Gipuzkoa izan da.


— 87 —

EMAITZEN AZTERKETA

56. TAULA. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 260.496€ 51€ 3.654€ 264.201€Bizkaia 1.017.904€ 9.544€ 8.028€ 1.035.477€Gipuzkoa 104.051€ 48.078€ 0€ 152.129€

Guztira 1.382.451€ 57.673€ 11.682€ 1.451.807€


Oro har, Bizkaia da EAEn makinak gelditzearen ondorioz sortuta gastu gehien beregana tzen dituen probintzia (%72), atzetik, Araba eta Gipuzkoa doazkiola, %18arekin eta %10arekin, hu-rrenez hurren, eta beraz, 40. grafikoan ikus daitekeenez, nahi alde handia dago lehenengo ho-rren eta beste bien artean, kostu hauek direla-eta.

40. GRAFIKOA. Makinak gelditzearen ondoriozko gastuak, Lurralde Historikoen arabera


5.6. Ekoizpena mantentzearen ondorioz sorutako gastuen areagotzea

11.135.997 eurokoa izan da 2005. urtean zehar EAEn gertatutako istripuen ondorioz ekoiz-pena mantenarazteko sortutako gastuak, eta horrela azaltzen da 57. taulan. Taula honetan ikus daiteke, halaber, industria eta zerbitzuen sektoreetan gertatutako istripu arin eta larriek ekarri di-tuztela gastuen portzentajerik handiean, eta istripu hilgarriek, berriz, zerbitzuen sektorean.

57. TAULA. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 113.335€ 0€ 3.000€ 116.335€Industria 4.395.466€ 212.856€ 9.000€ 4.617.322€Eraikuntza 1.317.248€ 89.647€ 4.700€ 1.411.596€Zerbitzuak 4.571.540€ 315.398€ 103.806€ 4.990.745€

Guztira 10.397.590€ 617.901€ 120.506€ 11.135.997€



— 88 —


Jarduera-sektorearen arabera aztertuz gero ohartuko gara zerbitzuen sektoreak beregana-tzen duela kosturik handiena (%45), eta industriak, atzetik, honelako kostuen %41 daramala (41. grafikoa).

41. GRAFIKOA. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, jarduera-sektorearen arabera


Oraingoan ere, istripu larriek sortutako gastuek nabarmen handiagoak dira, 42. grafikoan ikus daitekeenez, guztizko kostuaren %93a bereganatzen baitute.

42. GRAFIKOA. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, istripu-motaren arabera


Istripu-motari eta Lurralde Historikoari erreparatzen diegu, ordea, Bizkaian gertatutako istripu arinek bereganatzen dute gastu handiena, hau da, 4.699.440 euro erabili behar izan dira horre-lakoetan ekoizpena mantendu ahal izateko (58. taula).


— 89 —

EMAITZEN AZTERKETA

58. TAULA. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 3.528.443€ 141.097€ 5.300€ 3.674.840€Bizkaia 4.699.440€ 418.987€ 68.380€ 5.186.806€Gipuzkoa 2.169.707€ 57.817€ 46.826€ 2.274.351€

Guztira 10.397.590€ 617.901€ 120.506€ 11.135.997€


Alderaketa Lurralde Historikoen arabera eginda (43. grafikoa), ikusi ahal da Bizkaia dela ho-nelako kostu gehien sortu dituen probintzia (%47), eta horren atzetik, Araba (%33) eta Gipuzkoa (%20) doazela.

43. GRAFIKOA. Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea, Lurralde Historikoen arabera


6. NEURRI ZUZENTZAILEEN KOSTUAK

2005. urtean zehar lan-istripuren bat izan zuten enpresei neurri zuzentzaileak ezartzeak eka-rri zizkien kostuak jasotzen dira atala honetan. Neurri zuzentzaileek istripu horiek ekiditea eta beste inoiz ez gertatzea dute xede.

Ondorengo taulan (59. taula) ikus daiteke, neurri zuzentzaileak ezartzearen ondoriozko kos-tuak 1.158.739 eurokoak izan zirela. Horrela, industria-sektorean gertatu ziren istripu arinek sor-tu zituzten kostu gehien kontzeptu honengatik.

59. TAULA. Neurri zuzentzaileen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0€ 3.205€ 0€ 3.205€Industria 411.205€ 110.772€ 6.000€ 527.977€Eraikuntza 99.209€ 6.659€ 11.430€ 117.298€Zerbitzuak 219.131€ 120.757€ 11.100€ 350.989€

Guztira 729.545€ 241.393€ 28.530€ 999.469€



— 90 —


Enpresaren jarduera-sektorearen araberako analisia egiten bada ondoriozta daiteke (44. gra-fikoa), industria-sektoreak guztizko kostuaren %53a bereganatu zuela, eta ondorioz, gastu ge-hien izan zituen sektorea izan zela.

44. GRAFIKOA. Neurri zuzentzaileen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Istripuen larritasun-mailari dagokionez, istripu arinek neurri zuzentzaileak ezartzearen ondo-riozko kostuen %73 bereganatu zuten (45. grafikoa). Hilgarriei, ordea, kostu horren %3a baino ez dagokie.

45. GRAFIKOA. Neurri zuzentzaileen kostuak, istripu-motaren arabera


Neurri zuzentzaileak ezartzearen ondoriozko kostu gehien Bizkaian gertatutako istripu arinek sortu zituzten, izan ere, orotara, 326.993 €ko gastua eragin zuten (60. taula).


— 91 —

EMAITZEN AZTERKETA

60. TAULA. Neurri zuzentzaileen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera



Guztira 729.545€ 241.393€ 28.530€ 999.469€


Lurralde Historikoari dagokionez esan behar da, Bizkaiak eta Gipuzkoak neurri zuzentzai-leak ezartzearen ondoriozko kostuen %37na eraman zutela (46. grafikoa). Araba, berriz, atzetik doakie, guztizko kostuaren %26arekin.

46. GRAFIKOA. Neurri zuzentzaileen kostuak, Lurralde Historikoen arabera


7. BESTE KOSTU BATZUK

Atal honetan, aurrez aztertu gabe, istripuekin zerikusirik duten beste kostu batzuk azaltzen dira, hala nola: administrazio-erantzukizunak eragindakoa; Gizarte Segurantzaren arloko eran-tzukizunak sortutakoa; erantzukizun zibilak ekarritakoa; Defentsa Juridikoaren beste kostu ba-tzuk; aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak; eta beste kostu batzuk.

Testuinguru honetan, eta izandako kostuak aztertzen hasi baino lehen, azterlan honetan duela oso-oso gutxi, 2005. urtean, gertatutako lan-istripuen kostu ekonomikoak aztertzen dituela argitu eta gogorarazi behar da. Beraz, baliteke atal honetan gerora sor daitezkeen hainbat kostu ez jasotzea, besteak beste: prestazioen gainordainen kostuak, istripuek asegu-ruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, enpresak zuzenean ordaindutako kalte-or-dainen kostuak, defentsa juridikoaren kostuak, etab. Izan ere, azterlan hau egiten ari zenean baziren amaitu gabeko auzi-prozeduretan murgilduta zeuden enpresak, kalte-ordainak ordain-tzekotan zeudenak....

Hortaz, arreta bereziz aztertu beharko dira ondoren aurkezten diren kostuak eta baliteke gerora, eta ez oso luzera, horiek gora egitea, laginean jasotako istripu ororen %3ak hainbat auzi-prozesutan murgilduta edo zigorrak, epaiketak edo izapideak amaitu gabe zituzten. Gau-


— 92 —


zak horrela, galdetegia erantzuteaz arduratu zirenak ez ziren istripu horien behin betiko kostuak zenbatesteko gauza izan, une horretan, oraindik, ebazteke zeuden makina bat izapide baitzituz-ten aurretik.

7.1. Administrazio-erantzukizuna: zigorren kostuak

2005. urtean zehar gertatutako lan-istripuen ondorioz 492.811 €ko zigorrak jarri ziren, guzti-ra (61. taula), eta zerbitzuen sektorean gertatutako istripu arinak izan ziren zigor horien zati han-diena bereganatu zutenak.

61. TAULA. Zigorren kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 44.137€ 0€ 0€ 44.137€Industria 0€ 35.581€ 30.000€ 65.581€Eraikuntza 0€ 115.183€ 86.550€ 201.733€Zerbitzuak 129.084€ 46.276€ 6.000€ 181.360€

Guztira 173.221€ 197.040€ 122.550€ 492.811€


Eraikuntza-sektoreak bereganatu zuen kontzeptu honengatiko kosturik altuetan, guztizko kostuaren %41 (47. grafikoa). Bigarren lekuan, eta guztizkoaren %37arekin, zerbitzuen sektorea kokatzen da, eta oso urrutira, hirugarren eta laugarrenean, industria-sektorea (%13) eta nekaza-ritza-arlokoa (%9).

47. GRAFIKOA. Zigorren kostuak, jarduera-sektorearen arabera


48. grafikoan jasotako istripu-motak aintzat hartzekotan, ikusi ahal da istripu larriek berega-natu zutela administrazio-erantzukizunaren ondoriozko gastuaren %40a. Horiek ondotik, istripu arinak datoz, guztizko kostuaren %35arekin, eta hilgarriak, sortu zuten kostuen %25a dela-eta, kontzeptu honengatik gastu gutxien sortu zituztenak dira.


— 93 —

EMAITZEN AZTERKETA

48. GRAFIKOA. Zigorren kostuak, istripu-motaren arabera


Bestalde, eta 62. taulan azaltzen den legez, Bizkaian gertatutako istripu arinek sortu zituzten administrazio-erantzukizunaren arloko kostu gehien, hau da, guztizko kostutik 173.221€.

62. TAULA. Zigorren kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 0€ 65.304€ 36.000€ 101.304€Bizkaia 173.221€ 91.095€ 60.050€ 324.366€Gipuzkoa 0€ 40.641€ 26.500€ 67.141€

Guztira 173.221€ 197.040€ 122.550€ 492.811€


Hartara, hurrengo grafikoan (49. grafikoa) ikus daitekeenez, Bizkaian sortu ziren zigorren on-doriozko kostu handien, EAEari kontzeptu honengatik dagokion guztizko kostuaren %65.

49. GRAFIKOA. Zigorren kostuak, Lurralde Historikoen arabera



— 94 —


Jarraian, Araba eta Gipuzkoa daude, administrazio-zigorrek sortutako guztizko kostuaren %21 eta %14 bereganatuz, hurrenez hurren.

7.2. Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizuna: prestazioen gainordainen kostuak

145.578 €koak izan ziren, 2005. urtean zehar gertatutako lan-istripuak direla-eta, Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizunaren ondorioz prestazioetan sortutako gainordainen kostuak (63. taula).

63. TAULA. Prestazioen gainordainen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0€ 0€ 0€ 0€Industria 0€ 0€ 0€ 0€Eraikuntza 0€ 0€ 70.000€ 70.000€Zerbitzuak 0€ 75.578€ 0€ 75.578€

Guztira 0€ 75.578€ 70.000€ 145.578€


Atal honetan, zerbitzuen sektorean gertatutako istripu larriek sortutako gastuak nabarmendu behar dira, horiek bakarrik, 75.578 €ko kostua sortu baitzuten; halaber, eraikuntza-sektoreko istripu hilgarriak ere, 70.000 €ko gastua ekarri baitzuten.

50. grafikoan ikus daitekeenez, iazkoan gertatutako istripuek prestazioetan sortu zituzten gainordainak larritasun-mailaren arabera aztertzen baditugu nabarmendu behar da, esan berri dugun bezala, eraikuntza eta zerbitzuen sektoreetan baino ez zela horrelako kosturik eman.

50. GRAFIKOA. Prestazioen gainordainen kostuak, jarduera-sektorearen arabera



— 95 —

EMAITZEN AZTERKETA

Bestalde, eta 51. grafikoan azaltzen denari dagokionez, istripu larriek (%52) eta hilgarriek (%48) bereganatu zituzten honelako kostu guztiek, eta arinek, ostera, ez zuten horrelako kostu-rik sortu.

51. GRAFIKOA. Prestazioen gainordainen kostuak, istripu-motaren arabera


Azterketa istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera eginez gero, konturatuko gara Gipuzkoan gertatutako istripu larriek 75.578 €ko kostuak sortu zituztela prestazioen gainordai-nak direla-eta (ikusi 64. taula).

64. TAULA. Prestazioen gainordainen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 0€ 0€ 40.000€ 40.000€Bizkaia 0€ 0€ 0€ 0€Gipuzkoa 0€ 75.578€ 30.000€ 105.578€

Guztira 0€ 75.578€ 70.000€ 145.578€


Zenbateko horri, Gipuzkoan gertatutako istripu hilgarriek ekarritako kostuak gehitzen badio-gu, lurralde honetan, orotara, 105.578 €koak izan ziren prestazioen gainordainek sortutako kos-tua, hau da, EAEko guztizko kostuaren %73: 52. grafikoa. Bizkaian, berriz, 2005. urtean zehar gertatutako istripuek ez zuten Gizarte Segurantzaren arloko prestazioetan kosturik sortu.


— 96 —


52. GRAFIKOA. Prestazioen gainordainen kostuak, Lurralde Historikoen arabera


7.3. Erantzukizun zibila: enpresak zuzenean oraindutako kalte-ordainen kostuak

Erantzukizun zibila dela-eta, 200.000 € ordaindu behar izan zituzten enpresek kalte-ordai-nengatik, eta bereziki altua da atal honetan, eraikuntza-sektorean gertatutako istripu hilgarrien ondoriozko 120.000 €ko zenbatekoa (65. taula).

65. TAULA. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0€ 0€ 0€ 0€Industria 0€ 0€ 0€ 0€Eraikuntza 0€ 7.200€ 120.000€ 127.300€Zerbitzuak 0€ 0€ 91.415€ 91.415€

Guztira 0€ 7.200€ 211.515€ 218.715€


Jarduera-sektorearen arabera aztertuz gero, 53. grafikoan ikusi ahal dugu eraikuntza-sekto-reak sortu dituela enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostu handien, hau da, guztiz-koaren %58a.

Haren atzetik, industria-sektorea dugu, guztizkoa kostuaren %42a dagokiola. Nekazaritza eta zerbitzuen sektorean, ordea, ez honelako kosturik sortu.


— 97 —

EMAITZEN AZTERKETA

53. GRAFIKOA. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Hori guztia istripu-motaren arabera aztertuz gero (54. grafikoa), ikusiko dugu 2005. urtean zehar gertatutako istripu hilgarriek kalte-ordain hauen guztizko kostuaren %97a bereganatzen dutela, eta istripu larriek, ordea, %3a.

54. GRAFIKOA. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, istripu-motaren arabera


Istripu-mota eta Lurralde Historikoak badira alderaketak egiteko erabilitako azterketa-ele-mentuak, ikus ahal da (66. taula) Araban iazkoan gertatutako istripu hilgarriek sortu zituztela kostu gehien, eta 120.100 €rekin, Erantzukizun Zibilaren arloko kostu handiena izan zela esan behar da.


— 98 —


66. TAULA. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 0€ 0€ 120.100€ 120.100€Bizkaia 0€ 7.200€ 91.415€ 98.615€Gipuzkoa 0€ 0€ 0€ 0€

Guztira 0€ 7.200€ 211.515€ 218.715€


Lurralde Historikoari baino erreparatzen ez badiogu, 55. grafikoa ikusi ahal dugu Arabakoak (%55) eta Bizkaikoak (%45) zirela kalte-ordain gehien ordaindu behar izan zituzten enpresak. Gi-puzkoan, ostera, ez zen honelako kosturik sortu.

55. GRAFIKOA. Enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak, Lurralde Historikoen arabera


7.4. Defentsa juridikoaren kostuak

2005. urtean zehar Euskadin gertatutako lan-istripuen ondorioz Defentsa Juridikoaren arloan sortutako kostuak 215.000 eurokoak dira, eta 67. taula ikusi ahal denez, eraikuntza-sektoreko istripu larriek sortu zituzten zenbateko handienak. Defentsa juridikoaren kostuak direla-eta, zer-bitzuen sektorean gertatutako istripu hilgarriak nabarmentzen dira, kostu honen, gutxi gorabe-hera, %23a bereganatu baitzuten.

67. TAULA. Defentsa Juridikoaren kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0€ 0€ 0€ 0€Industria 0€ 2.400€ 0€ 2.400€Eraikuntza 0€ 162.000€ 300€ 162.300€Zerbitzuak 0€ 0€ 50.300€ 50.300€

Guztira 0€ 164.400€ 50.600€ 215.000€



— 99 —

EMAITZEN AZTERKETA

Jarduera-sektoreka aztertzekotan, eraikuntza-sektoreari Defentsa juridikoaren ondoriozko guztizko gastuaren ¾ak dagozkio (56. grafikoa).

56. GRAFIKOA. Defentsa Juridikoaren kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Istripuen larritasun-mailan oinarrituta ikusiko dugu (57. grafikoa) istripu larriek ekarri dituztela Defentsa juridikoaren arloko kosturik handienak, hau da, guztizkoaren %76a

57. GRAFIKOA. Defentsa Juridikoaren kostuak, istripu-motaren arabera


Lurralde Historikoa dela-eta, Bizkaian gertatutako istripu hilgarriek eta larriek sortu zuten de-fentsa juridikoaren ondoriozko gastu handiena (68. taula).


— 100 —


68. TAULA. Defentsa Juridikoaren kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 0€ 0€ 300€ 300€Bizkaia 0€ 164.400€ 48.000€ 212.400€Guipúzcoa 0€ 0€ 2.300€ 2.300€

Guztira 0€ 164.400€ 50.600€ 215.000€


Ondorengo grafikoak, 58.ak, islatzen duenaren arabera, Bizkaia da EAEn gertatutako lan-istripuen ondoriozko Defentsa Juridikoaren arloko ia kostu guztiak ordaindu behar izan dituen probintzia.

58. GRAFIKOA. Defentsa Juridikoaren kostuak, Lurralde Historikoen arabera


7.5. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak

Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko gutizko kostuen zatirik handiena zer-bitzuen sektorean gertatutako istripu arinek ondorioztatu dute. Horrela islatzen da ondorengo taulan (69. taula).

69. TAULA. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0€ 0€ 0€ 0€Industria 2.943€ 0€ 0€ 2.943€Eraikuntza 0€ 0€ 10.800€ 10.800€Zerbitzuak 880.094€ 0€ 13.000€ 893.094€

Guztira 883.036€ 0€ 23.800€ 906.836€



— 101 —

EMAITZEN AZTERKETA

Honelako ia kostu guztiak zerbitzuen sektorean sortu dira, erakuntzaren sektoreari kostuen oso portzentaje txikia eta, lehen sektoreari (nekazaritza, abeltzaintza eta arrantza) zein industria-sektoreari ia ezer ez dagokiela (59. grafikoa).

59. GRAFIKOA. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Istripuen larritasun-mailaren inguruan (60. grafikoa) nabarmendu behar da, istripu larriek ez dutela ia honelako batere kosturik sortu, eta hilgarriek eragindako zenbatekoa ere oso txikia dela. Kostu gehienak istripu arinek ekarri dituzte.

60. GRAFIKOA. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, istripu-motaren arabera


Lurralde Historikoka aztertuz gero (70. taula eta 61. grafikoa), ikusi ahal da istripuek asegu-ruetan izandako eraginaren ondorioz kostu gehien sortu dituen lurraldea Gipuzkoa dela.


— 102 —


70. TAULA. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 0€ 0€ 800€ 800€Bizkaia 2.943€ 0€ 13.000€ 15.943€Gipuzkoa 880.094€ 0€ 10.000€ 890.094€

Guztira 883.036€ 0€ 23.800€ 906.836€


61. GRAFIKOA. Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuak, Lurralde Historikoen arabera


7.6. Beste kostu batzuk

Azkenik, eta lan-istripuek eragindako kostu-partida ezberdinak aztertzen amaitzeko, aurreko partidetan sartu ezin izan ditugun bestelako kostuen zenbatekoak jaso ditugu ondorengo taulan (71. taula). Hauek, «beste kostu batzuk» izenburupean bildu eta, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera sailkatu ditugu.

71. TAULA. Beste kostu batzuk, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 0€ 0€ 0€ 0€Industria 11.176€ 20.229€ 10.698€ 42.103€Eraikuntza 93€ 124.950€ 103.741€ 228.784€Zerbitzuak 45.762€ 48.640€ 28.000€ 122.402€

Guztira 57.031€ 193.819€ 142.439€ 393.289€



— 103 —

EMAITZEN AZTERKETA

Honelako kostuak jarduera-sektoreka aztertuz gero (62. grafikoa), gehienak eraikuntza-sek-torean eman direla ikusiko dugu.

62. GRAFIKOA. Beste kostu batzuk, jarduera-sektorearen arabera


Bestalde, istripu-mailari gagozkiola (63. grafikoa), zera esan daiteke, istripu larriek eragin dituztela honelako kostuen ia erdia, eta ondoren istripu hilgarriek, guztizko kostuen %36a bere-ganatzen baitituzte.

63. GRAFIKOA. Beste kostu batzuk, istripu-motaren arabera


Amaitzeko, eta Lurralde Historikoen arabera sailkatuta, 72. taulan «beste kostu batzuk» izen-burupean bildutako kostuen sailkapena azaltzen zaigu istripu-motaka. Horren arabera, Bizkaian gertatutako istripu larriek ekarri dituzte handienak, eta ondoren, Gipuzkoako hilgarriek.


— 104 —


72. TAULA. Beste kostu batzuk, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 0€ 8.229€ 0€ 8.229€Bizkaia 57.031€ 136.751€ 31.742€ 225.524€Gipuzkoa 0€ 48.839€ 110.697€ 159.536€

Guztira 57.031€ 193.819€ 142.439€ 393.289€


64. grafikoan Lurralde Historikoaren araberako banaketa jaso da, oraingoan, istripuaren la-rritasun-maila kontuan hartu gabe, eta horien inguruan nabarmendu behar da, portzentajerik txi-kiena Arabari (%2) dagokiola, eta Bizkaia eta Gipuzkoari, ordea, %57 eta %41, hurrenez hurren.

64. GRAFIKOA. Beste kostu batzuk, Lurralde Historikoaren arabera


8. GUZTIZKO KOSTUAK

Aurreko ataletan lan-istripuen ondorioz sortzen diren kostu ezberdinen azterketa zehatza egin ondoren, 2005. urtean Euskadin izandako lan-istripu orok eragindako guztizkoa kostua atera ahal izan da, hau da, guztira 72.897.513 euro.

Ondoren, istripu horiek larritasun-mailaren, zein jarduera-sektorearen eta Lurralde Histo-rikoaren arabera banakatuta azaltzen zaigu guztizko kostua.

Jarraian aurkezten den taulan (73. taula), 2005. urtean zehar EAEn gertatutako lan-istri-puen guztizko kostuak jaso dira, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera sailkatuta. Ikusi ahal denez, istripu arinei dagokie kostuen zatirik handiena, hau da, lan-istripuek eragin-dako guztizko kostuaren %93 inguru. Gainera, zerbitzuen sektorean ematen dira gehienbat honelako istripuak, oro har, EAEn gertatutako lan-istripu orok sortutako guztizko kostuen %42a sortu dutela.


— 105 —

EMAITZEN AZTERKETA

73. TAULA. Guztizko kostuak, istripu-motaren eta jarduera-sektorearen arabera


Nekazaritza 1.198.970€ 73.172€ 34.989€ 1.307.131€Industria 25.246.387€ 1.276.732€ 88.203€ 26.611.322€Eraikuntza 10.907.995€ 1.152.229€ 455.982€ 12.516.205€Zerbitzuak 30.274.298€ 1.704.023€ 484.534€ 32.462.855€

Guztira 67.627.649€ 4.206.155€ 1.063.707€ 72.897.513€


Jarduera-sektorearen inguruan (65. grafikoa) esan behar da, iaz EAEn gertatutako lan-istri-puek guztizko gastuaren portzentajerik altuena zerbitzuen sektoreari dagokiola (%44), eta atzetik industria-sektorea (%37) doakiola.

65. GRAFIKOA. Guztizko kostuak, jarduera-sektorearen arabera


Lurralde Historikoen araberako azterketa eginez gero, ondorengo taulan (74. taula) azaltzen zaigu 2005. urtean zehar EAEn gertatutako istripu denek sortu dituzten guztizko kostuak horrela sailkatuta. Taula honi jarraiki, Bizkaian gertatutako istripu arinek sortu dute guztizko kostuen zati handiena, gutxi gora behera, guztizkoaren %41a bereganatuz.

74. TAULA. Guztizko kostuak, istripu-motaren eta Lurralde Historikoaren arabera


Araba 20.702.844€ 886.159€ 228.737€ 21.817.741€Bizkaia 29.813.627€ 2.275.766€ 534.584€ 32.624.248€Gipuzkoa 17.11.178€ 1.044.230€ 300.116€ 18.455.524€

Guztira 67.627.649€ 4.206.155€ 1.063.707€ 72.897.513€



— 106 —


Azkenik, ondoren aurkezten den grafikoan (66. grafikoa), EAEn gertatutako lan-istripuek era-gin duten guztizko kostua Lurralde Historikoen arabera sailkatuta, eta istripuaren larritasun-maila kontuan hartu gabe.

66. GRAFIKOA. Guztizko kostuak, Lurralde Historikoen arabera


Aurreko grafiko horretan honela azaltzen dira banatuta lan-istripuek eragindako guztizko kostuak: lehenengo, Bizkaia azaltzen da, guztizko kostuaren %45a bereganatuz eta, ondoren, Araba eta Gipuzkoa, %30 eta %25arekin, hurrenez hurren.


Ondorioak


— 109 —

Agiri osoan zehar aztertutako alderdi nagusietatik ateratako ondorioak biltzen dira kapitulu honetan, horretarako bi zati handitan sailkatu direlarik:

1. Enpresen, istripua izan duten langileen eta istripuen inguruko azterketa.2. Lan-istripuen ondoriozko kostu ekonomikoen azterketa.

1. ENPRESEN, ISTRIPUA IZAN DUTEN LANGILEEN ETA ISTRIPUEN INGURUKO AZTERKETA

Atal honetan, enpresak, istripua izan duten langileen eta istripuen inguruan egindako azter-keta deskriptiboetatik ateratako ondorioz nagusiak biltzen dira.

1.1. 2005. urtean EAEn lan-istripuak jaso dituzten enpresen ezaugarriak

Hona, ondorio gisa, 2005. urtean zehar lan-istripuren bat izan duten 11.656 enpresen ezau-garri nagusiak:

75. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripuak jaso dituzten enpresen ezaugarriak

ALDAGAIA

Lurralde Historikoa Bizkaia (%49,6)

Udalerria Bilbo (%13,9)

Enpresa-mota Mikroenpresak (%45,7)

Jarduera-sektorea Zerbitzuak (%41,7)

Jarduera Construcción (%21,3)



— 110 —


1.2. Istripua izan duten langileen ezaugarriak

Atal honetan, berriz, 2005. urtean zehar EAEn gertatutako istripuetan kaltetuta izan diren pertsonen «profila» osatzen duten ezaugarri nagusiak biltzen dira, aldagai bakoitzaren araberako portzentajeak kontuan hartuz.

Ondorengo taulan (76. taula), 2005. urtean zehar Euskadin gertatutako lan-istripuetan kalte-tuak izan diren pertsonen ezaugarriak azaltzen dira laburbilduta:

76. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn istripua izan duten langileen ezaugarriak

ALDAGAIA

Sexua Gizonezkoa (%82)

Adina 17 eta 27 urte bitartekoa (%35,5)

Lanbidea Eskulangileak eta manufaktura-industrietako, eraikuntzako eta meagin-tzako langile gaituak (%29,9)

Antzinatasuna Urtebetetik behera (%39,4)

Gizarte Segurantza Besteen konturako langileak (%98,2)

Kontratu-mota Lanaldi osoko lan-kontratu mugagabea (%53,1)

Herritartasuna Espainia (%95,2)


1.3. Istripuen ezaugarriak

Jarraian azaltzen den taulan (77. taula), iazkoan EAEn gertatutako 44.613 lan-istripuen ezau-garri nagusiak jaso dira:

77. TAULA. 2005. urtean zehar EAEn gertatutako istripuen ezaugarriak

ALDAGAIA

Hilabetea Ekaina (%10,2)

Lekua Industrialdeak (%54,9)

Eguneko ordua 7:00etatik 12:00etara (%51,3)

Lanordua 2. ordua (%18,9)

Modua Gehiegizko esfortzu fisikoa egitea, trauma psikiko bat edo erradiazioen eraginpean egotea (%35,8)

Tresna / Eragilea Makina edo ibilgailuetako material, objektu, produktu edo elementuak (%25,8)

Gorputz-atala Goiko gorputz-adarrak (%38,9)

Larritasun-maila Istripu arinak (%99)

Kontratista nagusi/ azpikontratazioa/ ABLE

Ed/Ee (%76,8)

Antolaketa-eredua Kanpoko prebentzio-zerbitzua (%64,2)

Arriskuen ebaluazioa Bai (%59,9)



— 111 —

ONDORIOAK

2. LAN-ISTRIPUEN ONDORIOZKO KOSTU EKONOMIKOEN AZTERKETA

Lan-istripuek eragindako kostu ekonomikoak aztertu ondoren lortutako ondorio nagusiak biltzen dira bigarren atal honetan.

Lehengo eta behin, eta azterketa orokor batean oinarrituta, adierazi behar da Euskal Autonomia Erkidegoan 2005. urtean zehar gertatutako lan-istripuen ondoriozko kostuak 72.897.513 €koak izan direla. Nabarmendu beharrean gaude, nola ez, kostu honen zatirik handiena istripu arinek sortu dutela, eragin duten 67.627.649 €ko kostuek, lan-istripu ororen guztizko kostuaren % 93a osatzen baitute.

Jarduera-sektorearen arabera aztertzen bada, zerbitzuen sektoreak hartzen du lehenengo lekua, guztizko kostu ekonomikoen %44a bereganatzen baitu. Ondoren, industria-sektorea kokatze da, guztizko kostuaren %37arekin.

Lurralde Historikoka, ordea, Bizkaiari dagokio EAEn gertatutako lan-istripuek eragin dituzten guztizko kostuen portzentajerik altuena (%45), Araba eta Gipuzkoari, %30 eta %25, dagokiela, hurrenez hurren.

Bigarrenez, lan-istripuen ondoriozko guztizko kostuak sortu dituzten kontzeptu ezberdinen garrantzia aztertzea du xede, ondorio nagusien amaierako atal honek.

Hortaz, ondorengo grafikoan (67. grafikoa), txostenean zehar aztertu diren kostu ekono-mikoak eragindako kontzeptu ezberdinei dagozkien ehunekoak jasotzen dira, portzentajezko garrantzia, istripuaren larritasun-mailaren arabera (arina, larria edo hilgarria) ezarri dela.


— 112 —


67. GRAFIKOA. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa

%2 ,3 3

%0 ,3 6

%0 ,3 7

%0 ,73

%18 ,6 8

%3 5,9 0

%0 ,0 8

%6 ,0 1

%0 ,74

%14 ,6 6

%2 ,0 4

%15,3 7

%1,0 8

%0 ,2 6

%0 ,0 0

%0 ,0 0

%0 ,0 0

%1,3 1

%0 ,0 8

%0 ,3 7

%1,11

%0 ,3 1

%0 ,9 0

%16 ,12

%3 1,9 8

%0 ,0 2

%5,4 2

%0 ,0 5

%6 ,76

%1,3 7

%14 ,6 9

%5,74

%4 ,6 8

%1,8 0

%0 ,17

%3 ,9 1

%0 ,0 0

%4 ,6 1

%0 ,2 1

%1,55

%0 ,72

%1,6 1

%0 ,0 0

%0 ,0 2

%0 ,4 2

%14 ,6 9

%0 ,0 4

%7,2 6

%1,10

%11,3 3

%2 ,6 8

%11,52

%6 ,58

%19 ,8 8

%4 ,76

%2 ,2 4

%13 ,3 9

Istripua izan duen langileak is tripu-eguneangaldutako lanorduen guztizko kostuak

B este batzuek galdutako lanorduen gastuak

B itarteko aginteek galdutako lanorduen gastuak

B itarteko aginteek galdutako lanorduen gastuak(ondorengo egunetan)

A ldi baterako E zintasuneko prestazioa nahitahobetzearen ondoriozko guztizko kostuak

E npresak ordaindu beharreko GizarteS egurantzako kotizazioen kostuak

E raikinak konpontzearen ondoriozko kostuak

M akinetan emandako kalteen kostuak

Lehengai eta bukatutako zein erdi-eraldaturikoproduktuetako kalteen kostuak

E koizpenean gertatutako galeren kostuak

M akinak gelditzearen ondoriozko gastuak

E koizpena mantentzeko kostuen areagotzea

Neurri zuzentzaileen kostuak

A dministrazio-erantzukizuna: zigorren kostuak

Gizarte S egurantzaren arloko erantzukizuna:prestazioen gainordainen kostuak

E rantzukizun zibila: enpresak zuzeneanordaindutako kalte-ordainen kostuak

Defentsa J uridikoaren kostuak

Istripuek aseguruetan izandako eraginarenondoriozko kostuak

B este kostu batzuk

% Arinak % Larriak % Hilgarriak



— 113 —

ONDORIOAK

Gauzak horrela, honako alderdi hauek nabarmendu behar dira:

— Istripu arinek honako hauetan eragin dituzten kosturik handienak: «Enpresak ordaindu be-harreko Gizarte Segurantzako kotizazioen guztizko kostua» (%35,9); «Aldi baterako ezin-tasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko guztizko kostuak» (%18,68); «ekoiz-pena mantentzeko kostuen areagotzea» (%15,37); eta «ekoizpenean gertatutako galeren kostuak» (%14,66).

— Istripu larrien inguruan, honako kontzeptu hauek eragindako kostuak nabarmendu behar dira: «enpresak ordaindu beharreko Gizarte Segurantzako kotizazioen guztizko kostuak» (%31,98); «aldi baterako ezintasuneko prestazioa nahita hobetzearen ondoriozko guztizko kostuak» (%16,12); eta «ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea» (%14,69).

— Azkenik, istripu hilgarriek ondorioztatutako kostu ekonomikoen artean, honako hauek dute aparteko garrantzia: «erantzukizun zibila: enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuak. (%19,88); «makinetako kalteen kostuak» (%14,69); eta «beste kostu batzuk» (%13,39).

Ondorioz, eta oro har, guztizko kostua sortu duten kontzeptu ezberdinen sailkapen oroko-rrak erakusten du, 2005. urtean zehar EAEn gertatutako lan-istripuen ondoriozko ia kostu guz-tiak honako kontzeptu hauengatik izan direla: langileen kostuengatik (%58), eta kalte materialen kostuengatik (%38), eta horrela islatzen da ondorengo grafikoan (68. grafikoa).

68. GRAFIKOA. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa orokorra


Gainera, kontuan hartzen bada istripuaren larritasun-maila (arina, larria, hilgarria), ikusten da kontzeptu ezberdinen kostuak ezberdin banatzen direla, istripuaren larritasun-mailaka.

Izan ere, istripu arinen kasuan, langileen kostuak garrantziagoak dira kostuen sailkapen ho-rretan, %58a osatzen baitute. Kalte materialen kostuei, ordea, guztizko kostuaren %39a dago-kie. (ikusi 69. grafikoa).


— 114 —


69. GRAFIKOA. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa, istripu arinetan

Iturria: Etxean bertan prestatua

Istripu larriei dagokienez (70. grafikoa), honako hauetan ere portzentajezko garrantzi handia-go dute langileen kostuek (%51), kalte materialen ondoriozko kostuek baino, azken hauek %28a osatzen baitute.

Beraz, oro har ikusten da istripu arinei portzentaje txikiagoak dagozkiela kostuen kontzeptu berberetan, eta gainera, portzentajeen arteko alde handienak, neurri zuzentzaileak ezartzearen ondoriozko kostuen kontzeptuetan (%6a, istripu arinen %1aren aurrean) eta beste kostu ba-tzuetan (%15a, istripu arinen %2aren aurrean) ematen direla.

70. GRAFIKOA. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa, istripu larrietan


Azkenik, eta istripu hilgarrien inguruan adierazi behar da «beste kostu batzuk» kontzeptuak, guztizko gastuaren zatirik handiena daramala (%58), eta ondoregoak, kalte materialek ondo-rioztatutako kostuei dagozkiela (%35). Alde hau argi eta garbi ikus daiteke bai istripu arinen zein istripu larrien kasuan, eta horrela jaso da ondorengo grafikoan (71. grafikoa).


— 115 —

ONDORIOAK

71. GRAFIKOA. Guztizko kostuen kontzeptu ezberdinen banaketa, istripu hilgarrietan


Hartara, istripu hilgarrien kasuan, oso txikiak dira langileen kostuak (guztizko kostuaren %4), istripu larri eta arinen kasuan sortutakoak baino askoz txikiagoak (%58 eta %51, hurrenez hu-rrez).

Beraz, amaitzeko esan daiteke argi eta garbi ezberdintzen dela kontzeptu ezberdinen ba-naketa, batetik, istripu hilgarrien kasuan, eta bestetik, arin eta larrienetan.


Eranskinak


— 119 —

I. ERANSKINA:Galdetegia

Galdetegi zk. Enpresaren izena

Egun on, arratsaldeon, Eusko Jaurlaritzako Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saileko Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundekook (OSALAN), azterlan bat egiten ari gara, gure Erkidegoan gertatutako lan-istripuek sortu dituzten giza eta enpresa kostuen nondik norakoak jakin nahian.

Kolpatua: Hilda Garri Arin

Jaioteguna: Kolpatuaren sexua Gizona Emakumea

Istripu-eguna:

GALDETEGIA

0. GALDEGILEAREN IDENTIFIKAZIOA

1. ISTRIPUAREN DATU OROKORRAK

P.1) Kolpatuaren lanpostua: ________________________________________________________________________

P.2) Istripua izan zuenean betetzen ari zen lanpostua: ______________________________________________________

P.3) Detektatu al zen ebaluazioan istripua eragin duen arriskua?0. EE/ED. 1. Bai.2. Ez.

P.4) Aurreikusita al zegoen arrisku honi aurre egiteko prebentzio-neurririk?0. EE/ED.1. Bai.2. Ez.

P.5) Ezarri al dira prebentzio-neurri horiek?0. EE/ED.1. Bai.2. Ez.

2. LANGILEEN KOSTUAK

P.6) Kolpatuak galdutako orduak (istripuaren egunean) Orduak Orduen kostua Guztira (Jakinez gero: egiazko denbora. Jakin ezean: 2 ordu (baja gabe) eta 4 ordu (bajarekin))

P.7) Lankideek galdutako orduak (istripuaren egunean)(Jakinez gero: egiazko denbora. Jakin ezean: ordu 1 lankide bakoitzeko) Orduak Orduen kostua Guztira

- 1. lanpostua- 2. lanpostua- 3. lanpostua- 4. lanpostua- 5. lanpostua


— 120 —


EgunakP.8) Kolpatuak hartutako baja-egunak

Portzentajea (%)P.9) Arduratzen al da enpresa Mutualitateak soldatatik ordaintzen ez duen zatiaz? Adierazi %

P.10) Arduradunek eta agintariek galdutako orduak (istripuaren egunean)(Jakinez gero: egiazko denbora. Jakin ezean: ordu 1 agintari bakoitzeko) Orduak Orduen kostua Guztira- 1. lanpostua- 2. lanpostua- 3. lanpostua- 4. lanpostua- 5. lanpostua

P.11) Agintariek, arduradunek, prebentzioko ordezkariek eta abarrek galdutako orduak (istripuaren ondorengo egunetan)

Orduak Orduen kostua Guztira

- 1. lanpostua- 2. lanpostua- 3. lanpostua- 4. lanpostua- 5. lanpostua

EgunakEguneko

zenbatekoa GuztiraP.12) Borondatezko hobekuntzak Aldi Baterako Ezintasunarengatik

EgunakEguneko

zenbatekoa GuztiraP.13) Gizarte Segurantzako kotizazioak (enpresak ordaindu beharrekoak)

3. KALTE MATERIALEN KOSTUA

.14 Eraikin eta instalazioak Orduak Orduen kostua Guztira- Bertako Zerbitzuak egindako konponketa- Materialak- Kanpoko Zerbitzuak egindako konponketa

P.15) Makinak, tresnak eta lan-ekipoak Orduak Orduen kostua Guztira- Bertako Zerbitzuak egindako konponketa- Materialak- Ekipoak alokatu edo berriak erostea - Kanpoko Zerbitzuak egindako konponketa

P.16) Lehengaiak eta bukatutako zein erdi-eraldaturiko produktuak Guztira- Kostua, kaltetutako unitate-kopuruko

P.17) Ekoizpeneko galerak Guztira- Aurreikusitako ekoizpena – Egiazko ekoizpena

P.18) Makina gelditzea Guztira

P.19) Ekoizpena mantentzeko kostuen areagotzea Guztira- Ordu estrak- Ordezko langilearen kontratazioa eta prestakuntza - Obra eta zerbitzuen kontratazioa eta azpi-kontratazioa- Ordezkoaren esperientziarik ezak sortutako kostu osagarriak - Kolpatua sendatu bitartean ekoizpena murriztearen ondoriozko kostu osagarriak - Makina etenik egotearen ondorioz ekoizpen- edo errendimendu-galerak sortutako kostuak - Beste kostu batzuk


— 121 —

ERANSKINAK

4. NEURRI ZUZENTZAILEEN KOSTUAK

P.20) Istripua berriz gerta ez dadin ezarritako neurri zuzentzaileen kostuak

5. BESTE KOSTU BATZUK

P.21) Administrazio-erantzukizuna: zigorren kostuakP.22) Gizarte Segurantzaren arloko erantzukizuna: prestazioen gainordainen kostuakP.23) Erantzukizun zibila: enpresak zuzenean ordaindutako kalte-ordainen kostuakP.24) Defentsa Juridikoaren kostuak (abokatuak, perituak, etab.)P.25) Istripuek aseguruetan izandako eraginaren ondoriozko kostuakP.26) Beste kostu batzuk

OHARRAKKostu gehiago sor ditzaketen eta noiz ebatziko zain dauden jarduerak (epaiak, auziak, etab.) ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

GUZTIZKO KOSTUAK


— 122 —


II ERANSKINAIstripua izan dutenen lanpostua


Abokatuak eta fiskalak 2 0,004Igeltseroak eta hormaginak 1408 3,156Artxibozainak, liburuzainak eta antzeko lanbideak 5 0,011Arkitekto teknikoak 4 0,009Arkitektoak, hirigileak eta ingeniari plangintza-egileak 3 0,007Zuraren, ehunaren eta larruaren artisauak 8 0,018Jendea artatzen duten administrari laguntzaileak 165 0,370Jendea artatzen ez duten administrari laguntzaileak 121 0,271Kontabilitate- eta finantza-laguntzaileak 57 0,128Erizaintzako laguntzaileak eta antzekoak 575 1,289Artxibozain, liburuzain eta antzekoen laguntzaileak 1 0,002Suhiltzaileak 64 0,143Kutxazainak, txartel-saltzaileak eta antzeko lanbideak 111 0,249Zerbitzariak, tabernariak eta antzekoak 615 1,379Arotzak (metalezko egituretako arotzak izan ezik) 210 0,471Zeramikariak, beiragileak eta antzekoak 71 0,159Sukaldariak eta bestelako janari-prestatzaileak 685 1,535Autobus-gidariak 120 0,269Kamioi-gidariak 972 2,179Motozikleta- eta ziklomotor-gidariak 156 0,350Hiri-garraioko ibilgailuetako gidariak 1 0,002Etxezainak, kristal-garbitzaileak eta antzekoak 95 0,213Langileen kontrataziorako ordezkariak eta agenteak 19 0,043Delineanteak eta diseinugile teknikoak 38 0,085Merkataritzako saltzaileak eta antzekoak 1 0,002Dendetako, biltegietako, kioskoetako eta merkatuetako saltzaileak edo modelo-erakusleak

1227 2,750

Kontabilitateko diplomatuak eta gizarte-graduatuak; enpresetako eta turismo-jardueretako teknikariak

7 0,016

Gizarte-laneko diplomatuak 3 0,007Arlo eta sail espezializatuetako zuzendaritza 28 0,063Ekoizpen-saileko zuzendaritza 11 0,025Onura-erakundeetako zuzendaritza 1 0,002Zuzendaritza orokorra eta lehendakaritza betearazlea 14 0,031Herri-administrazioetako hainbat profesional, aurreko ataletan ezin sailka daitezkeenak

10 0,022

Osasuneko hainbat teknikari, aurreko ataletan sailkaturik ez daudenak 39 0,087Zurginak eta antzeko langileak 129 0,289Ekonomikalariak 5 0,011Eraikuntzako elektrikariak eta antzekoak 465 1,042Bidai agentzietako langileak, telefonariak eta bulegoak ez diren tokietako harreragileak

28 0,063

Liburutegietako, posta-zerbitzuetako eta antzekoetako langileak 127 0,285Bulegoetako informazio-langileak eta harreragileak 32 0,072Etxeko langileak 29 0,065Materialen erregistroko langileak; ekoizpena eta garraioa laguntzeko zerbitzuetako langileak

176 0,395

Muntatzaileen arduraduna 15 0,034Lurrak eta materialak lekuz aldatzeko makinetako eragileen arduraduna 55 0,123Gai kimikoak egiteko makinetako eragileen arduraduna 10 0,022Kautxuzko eta gai plastikozko ekoizkinak egiteko makinetako eragileen arduraduna

7 0,016

Metalak lantzeko makinetako eragileen arduraduna 129 0,289Denda barruko sail-arduraduna eta antzekoak 92 0,206Elikagaiak, edariak eta tabakoa egiteko makinetako eragileen arduraduna

13 0,029


— 123 —

ERANSKINAK


Zurezko ekoizkinak egiteko makinetako eragileen arduraduna 3 0,007Lurrak eta materialak lekuz aldatzeko makinetako eragileen arduraduna 36 0,081Pintatzaile, papereztatzaile eta antzekoen arduradunak 8 0,018Zuraren tailer-arduradunak; papergintzako lan-taldeko buruak 13 0,029Zeramikazko beiraren eta tailerreko arduradunak eta antzekoak 4 0,009Metalak tratatzeko instalazioetako arduradunak 98 0,220Meatzetako instalazioetako arduradunak 2 0,004Meatzetako arduradunak eta kontramaisuak 7 0,016Eraikuntzako egitura-lanetako arduradunak eta lan-taldeetako buruak 186 0,417Erizainak 165 0,370Behe-mailako kidegoak 80 0,179Erdi-mailako kidegoak 54 0,121Goi-mailako kidegoak 20 0,045Sormeneko eta interpretazioko idazleak eta artistak 11 0,025Botikariak 4 0,009Fisikariak, kimikariak eta antzekoak 11 0,025Iturginak eta hodi-jartzaileak 377 0,845Indar armatuak 17 0,038Espetxeetako funtzionarioa 6 0,01310 soldatapeko baino gutxiagoko handizkako merkatritza-enpresetako kudeatzailea

3 0,007

10 soldatapeko baino gutxiagoko txikizkako merkatritza-enpresetako kudeatzailea

3 0,007

Soldatapekorik gabeko txikizkako merkataritza-enpresetako kudeatzailetza

1 0,002

10 soldatapeko baino gutxiagoko ostatu-enpresetako kudeatzailetza 3 0,00710 soldatapeko baino gutxiagoko jatetxeetako kudeatzailetza 1 0,00210 soldatapeko baino gutxiagoko bestelako enpresetako kudeatzailetza 15 0,034Soldatapekorik gabeko bestelako enpresetako kudeatzailetza 5 0,011Toki-gobernua 8 0,018Datu-grabatzaileak 16 0,036Zinpeko zaintzaileak eta segurtasun pribatuko langileak 233 0,522Errementariak, lanabesen egileak eta antzekoak 485 1,087Goi-mailako ingeniariak 18 0,040Ingeniari teknikoak 27 0,061Aireontzietako, nabigazioko eta ibilgailuak gidatzeko irakasleak 34 0,076Sukaldari-buruak, zerbitzari-buruak eta antzekoak 59 0,132Industria-erroboten eragileen lan-taldeko buruak 21 0,047Energia ekoizteko instalazioetako lan-taldeko buruak eta antzekoak 18 0,040Tratamendu kimikorako instalazioetako lan-taldeko buruak 23 0,052Mekanikari-taldeetako buruak; tresneria elektrikoen eta elektronikoen doitzaile-taldeetako buruak

42 0,094

Moldiztegi-tailerreko buruak; azaleztapen-tailerrekoak; eta paperezko ekoizkinak egiteko tailerrekoak

6 0,013

Nekazaritzarako eta industriarako makinen tailerreko buruak 4 0,009Motordun ibilgailuen tailerreko buruak 47 0,105Tailerreko buruak eta eraikinen amaitze-lanetako langileen arduradunak 22 0,049Tailerreko buruak; metalezko egituren moldeatzaileen, soldatzaileen eta muntatzaileen arduradunak eta antzekoak

210 0,471

Kontagailuen irakurleak (ura...) eta makina automatikoetako diru-biltzaileak 20 0,045Zapata-garbitzaileak; kalez kaleko bestelako langileak 44 0,099Lokomotorretako makinazainak eta antzekoak 70 0,157Tostartekoak eta antzekoak 21 0,047Morroi nagusiak, ekonomoak eta antzekoak 7 0,016Metaletako eta antzeko materialetako doikuntza-mekanikariak 230 0,516Tresneria elektrikoen eta elektronikoen mekanikariak eta doitzaileak 614 1,376Makinen mekanikariak eta doitzaileak 1180 2,645Medikuak eta odontologoak 38 0,085Meatzariak, harginak eta metxa-pizleak 54 0,121


— 124 —



Modako, arteko eta publizitateko modeloak 1 0,002Moldeatzaileak, soldatzaileak, txapistak, metalezko egituren muntatzaileak eta antzeko langileak

3135 7,027

Muntatzaileak eta mihiztatzaileak 1499 3,360Fardeleriaren morroiak eta antzekoak 132 0,296Tresneria optiko eta elektronikoetako eragileak 52 0,117Nekazaritzarako makina higigarrietako eragileak 10 0,022Elikagaiak, edariak eta tabakoa egiteko makinetako eragileak 103 0,231Zurezko gaiak egiteko makinetako eragileak 588 1,318Gai kimikoak egiteko makinetako bestelako eragileak 152 0,341Metalak eta bestelako mea-ekoizkinak lantzeko makinetako eragileak 3003 6,731Nekazaritzarako bestelako makina higigarrietako eragileak 335 0,751Industria-erroboten eragileak 75 0,168Meak atera eta ustiatzeko instalazioetako eragileak 31 0,069Metalak lortu eta eraldatzeko instalazioetako eragileak 1132 2,537Kimikako industri lantegietako eragileak 228 0,511Energia eta antzekoak ekoizteko lantegietako eragileak 77 0,173Beira eta zeramika lortu, eraldatu eta eskukatzeko instalazioetako eragileak eta antzekoak

157 0,352

Zura eta papera lantzeko instalazioetako eragileak 250 0,560Inprimatu, azaleztatu eta paperezko zein kartoizko gaiak egiteko makinetako eragileak

168 0,377

Ehunezko, larruzko eta larrukizko gaiak egiteko makinetako eragileak 11 0,025Menpekoak 139 0,312Bestelako muntatzaileak eta mihiztatzaileak 741 1,661Herri-administrazioetako bestelako profesionalak, aurreko ataletan ezin sailka daitezkeenak

16 0,036

Irakaskuntzako bestelako zenbait profesional 36 0,081Osasun arloko goi-mailako bestelako profesionalak 3 0,007Zuzenbideko bestelako zenbait profesional 1 0,002Eraikuntzako amaitze-lanetako bestelako langileak eta antzekoak 626 1,403Eraikuntzako egitura-lanetako bestelako langileak 799 1,791Babes- eta segurtasun-zerbitzuetako bestelako langileak 64 0,143Gizabanakoentzako zerbitzuetako bestelako langileak 222 0,498Beste zerbitzuetako bestelako langile ez-gaituak 13 0,029Ileapaintzaileak, edertasun-tratamenduko espezialistak eta antzeko langileak

60 0,134

Nekazaritzako peoiak 113 0,253Nekazaritza eta abeltzaintzako peoiak 14 0,031Manufaktura-industrietako peoiak 4461 9,999Eraikuntzako peoiak 2355 5,279Meatzetako peoiak 13 0,029Arrantzako peoiak 95 0,213Manufaktura-industrietako peoiak 1 0,002Garraioko peoiak eta zama-langileak 1330 2,981Basogintzako peoiak 160 0,359Abeltzaintzako peoiak 15 0,034Eraikinetako aurrealdeak garbitzeko langileak eta kedar-garbitzaileak 17 0,038Bulegoetako eta hoteletako garbiketa-langileak; antzeko bestelako langileak

1945 4,360

Herri-administrazioko zuzendaritzakideak 2 0,004Arrain-jardueretako besteren konturako arrantzaleak eta langile gaituak 216 0,484Arrain-jardueretako norbere konturako arrantzaleak eta langile gaituak 28 0,063Pintatzaileak, bernizatzaileak, papereztatzaileak eta antzekoak 266 0,596Aginte betearazlea eta legegilea; Aginte Judizialaren Kontseilu Nagusia 1 0,002Poliziak 973 2,181Herri-administrazioetakoak diren eginkizunetan lan egiten duten administrazio-profesionalak (aduana, zerga eta antzeko arloetan) eta antzekoak

3 0,007


— 125 —

ERANSKINAK


Zientzia Fisiko, Kimiko eta antzeko arloetako unibertsitateko lehen zikloko titulazioren bati loturiko profesionalak

4 0,009

Matematikako, Estatistikako eta antzeko arloetako unibertsitateko lehen zikloko titulazioren bati loturiko profesionalak

4 0,009

Administrazio-kudeaketarako laguntza-profesionalak, administrazio-eginkizun orokorrak dituztela

53 0,119

Finantza- eta hainbat merkataritza-eragiketatako laguntza-profesionalak

25 0,056

Matematikako, Estatistikako eta berdinetsitako arloetako unibertsitateko lehen zikloko titulazioren bati loturiko profesionalak

9 0,020

Gizarteratze arloko laguntza-profesionalak 64 0,143Goi-mailako informatikako profesionalak 9 0,020Erdi-mailako informatikako profesionalak 4 0,009Arteko, ikuskizunetako eta kiroletako profesionalak 164 0,368Natur Zientzietako profesionalak 3 0,007Itsas nabigazioko profesionalak 27 0,061Enpresak antolatu eta administratzeko profesionalak 14 0,031Informatikako profesional teknikoak 34 0,076Lanbide Heziketako irakasle teknikoak 8 0,018Hezkuntza Bereziko irakasleak 9 0,020Lehen Hezkuntzako eta Haur Hezkuntzako irakasleak 75 0,168Bigarren Hezkuntzako irakasleak 48 0,108Unibertsitateetako irakasleak; goi-mailako irakaskuntzako bestelako ikastegitako irakasleak

9 0,020

Zabor-biltzaileak eta antzeko langileak 459 1,029Merkataritzako ordezkariak eta salmentako teknikariak 128 0,287Entokatzaileak, eskaiolistak eta iztukariak 95 0,213Soziologoak, historialariak, filosofoak, filologoak, psikologoak eta antzekoak

5 0,011

Takigrafoak eta mekanografoak 3 0,007Automobiletako eta furgonetetako taxistak eta gidariak 302 0,677Zientzia Fisikoetako, Kimikoetako eta ingeniaritzetako teknikariak 87 0,195Natur Zientzietako teknikariak eta berdinetsitako profesional laguntzaileak 15 0,034Osasun arloko teknikariak 89 0,199Eraikuntzako, lan-segurtasuneko eta kalitate-kontroleko teknikariak 36 0,081Haur Hezkuntzako eta Hezkuntza Bereziko teknikariak 61 0,137Nekazaritza-ustiategietako besteren konturako langile gaituak 238 0,533Nekazaritza-ustiategietako norbere konturako langile gaituak 14 0,031Nekazaritzako besteren konturako langile gaituak; baratzeetakoak, mintegietakoak eta lorategietakoak izan ezik

10 0,022

Baratzeetako, mintegietako eta lorategietako besteren konturako langile gaituak

107 0,240

Baratzeetako, mintegietako eta lorategietako norbere konturako langile gaituak

71 0,159

Pertsonak zaintzeko langileak eta antzekoak (erizaintzako laguntzaileak izan ezik)

524 1,175

Arte grafikoetako langileak eta antzekoak 175 0,392Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriako langileak 797 1,786Larruaren, larrukiaren eta oinetakoen industriako langileak 8 0,018Ehunen eta jantzien industriako langileak eta antzekoak 90 0,202Erauzketa-industrietako langileak 1 0,002Konkret sendotuaren langileak, zarpeatzaile burdinlariak eta antzekoak 1157 2,593Eraikuntzako egitura-lanetako langileak 10 0,022Bidaiariak laguntzen dituzten langileak eta antzekoak 74 0,166Zura tratatzen duten langileak eta antzekoak 433 0,971Saltzaile ibiltariak eta antzekoak 258 0,578Albaitariak 5 0,011Zaindariak, jagoleak eta antzekoak 88 0,197

Guztira 44613 100,000


— 126 —


III. ERANSKINAIstripua izan dutenen herritartasuna

MAIZTASUNA PORTZENTAJEAK

Afganistan 6 0,013Hegoafrika 2 0,004Albania 1 0,002Alemania 6 0,013Angola 8 0,018Saudi Arabia 2 0,004Aljeria 105 0,235Argentina 39 0,087Austria 1 0,002Benin 4 0,009Bolivia 13 0,029Bosnia-Herzegovina 1 0,002Brasil 22 0,049Bulgaria 11 0,025Burkina Faso 2 0,004Burundi 1 0,002Kamerun 16 0,036Txile 13 0,029Txina 6 0,013Kolonbia 227 0,509Kongo 6 0,013Ipar Korea 4 0,009Boli Kosta 4 0,009Kroazia 2 0,004Kuba 38 0,085Danimarka 1 0,002Dominika 1 0,002Dominikar Errepublika 14 0,031Ekuador 191 0,428Egipto 4 0,009El Salvador 2 0,004Eritrea 1 0,002Espainia 42472 95,201Estatu Batuak 3 0,007Filipinak 1 0,002Frantzia 26 0,058Gambia 2 0,004Georgia 2 0,004Ghana 20 0,045Ginea-Bissau 3 0,007Ginea 6 0,013Ekuatore Ginea 1 0,002Honduras 1 0,002Hungaria 1 0,002India 1 0,002Irak 1 0,002Irlanda 5 0,011Italia 27 0,061Kenia 1 0,002Libano 1 0,002Liberia 2 0,004


— 127 —

ERANSKINAK

MAIZTASUNA PORTZENTAJEAK

Lituania 4 0,009Mali 13 0,029Maroko 387 0,867Mauritania 10 0,022Mexiko 5 0,011Moldavia 6 0,013Mongolia 1 0,002Monserrat 1 0,002Birmania 1 0,002Nauru 1 0,002Nikaragua 3 0,007Niger 1 0,002Nigeria 21 0,047Ez da herritartasuna zehazten 55 0,123Afrikako beste herrialde batzuk 3 0,007Amerikako beste herrialde batzuk 3 0,007Pakistan 40 0,090Paraguai 4 0,009Peru 47 0,105Polonia 2 0,004Portugal 474 1,062Erresuma Batua 6 0,013Txekiar Errepublika 1 0,002Ruanda 1 0,002Errumania 91 0,204Errusia 8 0,018Mendebaldeko Sahara 4 0,009Senegal 31 0,069Sierra Leona 4 0,009Somalia 1 0,002Taiwan 1 0,002Tunisia 1 0,002Turkia 2 0,004Ukraina 18 0,040Uruguai 15 0,034Uzbekistan 2 0,004Venezuela 13 0,029Jugoslavia 1 0,002Zimbabwe 1 0,002

GUZTIRA 44613 100


2005. urteko lan istripuen kostuak Euskadin · 2009. 11. 25. · 2005. urteko lan istripuen kostuak...

Documents

Transcript of 2005. urteko lan istripuen kostuak Euskadin · 2009. 11. 25. · 2005. urteko lan istripuen kostuak...