2 OSASUNA Zubia Santillana LH 4
22
Laguntza gela 1 Osasuna EHUN URTE BAINO GEHIAGO BIZITZEA 2 Japoniako Okinawa uhartea da 100 urtetik gorako pertsona gehien dituen munduko tokia. Zergatik, zer bizimodu ote dute Okinawako biztanleek, hainbeste urtean bizitzeko?. Hau da sekretua : KLIMA SUABEA, DIETA OREKATUA, OINEZ IBILTZEKO OHITURA, eta UMORE ONA!
Transcript of 2 OSASUNA Zubia Santillana LH 4
Laguntza gela
1
Osasuna
EHUN URTE BAINO GEHIAGO BIZITZEA
2
Japoniako Okinawa uhartea da
100 urtetik gorako pertsona gehien
dituen munduko tokia.
Zergatik, zer bizimodu ote dute Okinawako biztanleek,
hainbeste urtean bizitzeko?.
Hau da sekretua :
KLIMA SUABEA,
DIETA OREKATUA,
OINEZ IBILTZEKO OHITURA,
eta UMORE ONA!
Laguntza gela
2
Ohitura osasungarriak
1- Hobe da prebenitzea Gaixo gaudenean, medikuarengana joan behar dugu sendatzeko. baina osasuntsu gaudenean ere gauza asko egin ditzakegu
Osasuna zaintzen laguntzen digute OHITURA OSASUNGARRIek.
P
It
higienea
atsedena
kirola
jarrera egokiak
elikagaiak
Laguntza gela
3
2- Higienea
Higienea garbitasuna da.
HIGIENE-GOMENDIOAK betetzen baditugu, osasuntsu egongo gara.
P
It
Otorduen ondoren hortzak
garbitzea.
Egunero dutxatzea.
Jan aurretik eskuak
garbitzea.
Pixa edo kaka egin ondoren
eskuak garbitzea.
Fruitak eta barazkiak ondo
garbitzea.
Komeni da urtean behin dentistarengana joatea. hortzak ondo ditugun ikusteko.
txantxarra
Laguntza gela
4
3- Atsedena Ondo egoteko , 10 orduz egin behar dugu lo egunero.
4- Kirola
Kirola egitea onuragarria da.
ONDO LO egiten badugu
P
It
LO GUTXI egiten badugu
P
It
Umore onez egongo gara. Errazago gaixotuko gara.
KIROLA egiten badugu
P
It
Giharrak indartzen dira. Bihotzerako ona da.
Ez gara loditzen. Ondo pasatu eta lagunak egiten ditugu.
Laguntza gela
5
5- Jarrera egokiak Zaindu egin behar ditugu jarrerak, bizkarrezurrari minik ez egiteko.
6- Elikadura Osasuntsu egoteko, ondo elikatzea oso inportantea da.
Oso garrantzitsua da JARRERA EGOKIA hartzea
P
It
Eserita gaudenean, bizkarra zuzen eduki behar dugu.
Oinez goazela, zuzen joaten saiatu behar dugu.
Zutik gaudela, zuzen egon behar gara.
Motxila, bizkarrean ondo jarrita eraman behar dugu.
Laguntza gela
6
ZUNTZA digestio-aparatuari ondo lan egiten laguntzen dio
Elikagaiak eta mantenugaiak
1- Mantenugai motak
Hauek dira MANTENUGAI MOTAK
P
It
KOIPEAK energia ematen digute
KARBOHIDRATOAK energia ematen digute
PROTEINAK beharrezkoak dira hazteko
BITAMINAK eta MINERALAK
beharrezkoak dira osasuntsu egoteko
Laguntza gela
7
2- Koipeak Koipeek energia ematen digute.
3- Karbohidratoak Kabohidratoek ere ematen digute energia, baina koipeek baino gutxiago.
Elikagai hauetan daude KOIPEAK
P
It
gurina olioa
esne-gaina
hestebeteak
Koipe asko duten elikagaiak
neurriz jan behar ditugu,
asko loditzen baitute.
Elikagai hauetan daude KARBOHIDRATOAK
P
It
ogia pasta
arroza patatak
lekaleak azukrea eztia
patatak ogia
esne-gaina
Laguntza gela
8
4- Proteinak Proteinak beharrezkoak dira behar bezala hazteko.
5- Bitaminak eta mineralak Bitaminak eta mineralak beharrezkoak dira osasuntsu egoteko.
Elikagai hauetan daude PROTEINAK
P
It
haragia
arraina arrautzak
esnekiak lekaleak
Elikagai hauetan daude BITAMINAK eta MINERALAK
P
It
fruitak barazkiak
KALTZIO izeneko minerala
oso garrantzitsua da hezurrentzat.
Kaltzioa esnekietan egoten da.
Laguntza gela
9
6- Zuntza Zuntzak digestio-aparatuari ondo lan egiten laguntzen dio.
Elikagai hauetan egoten da ZUNTZA
P
It
zerealak fruitu lehorrak
barazkiak fruitak
Laguntza gela
10
Dieta osasungarria 1- Dieta
Pertsona batek normalean jaten eta edaten duenari esaten zaio DIETA.
P
It
DIETA OREKATUA da, mantenugai bakoitzetik kantitate egokia ematen diguna.
P
It
karbohidrato, fruita eta barazki asko.
gozoki eta pastel gutxi.
Laguntza gela
11
2- Dieta osasungarria izateko
gomendioak
Elikagai prestatu
gehiegi ez jan.
Gatz asko
ez hartu.
Gozoki eta pastel gehiegi
ez jan.
Fruitak eta
barazkiak
egunero jan.
Bost otordu egin egunean:
1- gosaria
2- hamaiketakoa
3- bazkaria
4- askaria
5- afaria
Denetarik jan.
Laguntza gela
12
2- Elikagaien gurpila Elikagaien gurpilak dieta orekatua lortzen laguntzen digu.
Gurpila elikagai taldetan banatuta dago. Talde guztietako elikagaiak jan behar ditugu. Talde batzuen barruan, elikagai txikiagoak daude. Horiek neurriz jan behar ditugu.
Erdian bi gauza inportante daude: UR ASKO EDATEA eta KIROLA EGITEA
Laguntza gela
13
Ariketak
1- Zer ohitura osasungarri dituzte irudietako neska-mutilek?
Idatzi.
2- Erantzun galderei:
Otorduen ondoren, zergatik garbitu behar ditugu hortzak ?
................................................................................................................ ................................................................................................................
Ondo egoteko, zenbat orduz egin behar dugu lo?
................................................................................................................
Eserita gaudenean, nola eduki behar dugu bizkarra?
................................................................................................................
Zergatik da inportantea , jan aurretik fruitak garbitzea?
................................................................................................................
higienea kirola atsedena jarrera egokia elikadura
Laguntza gela
14
3- Markatu osasungarriak diren ohiturak.
4- Osatu galdeketa hau .
Ohitura osasungarriak dituzula uste duzu?
..............................................................................................................................................
Laguntza gela
15
5- Idatzi elikagai hauen izenak . Gero, inguratu KOIPEAK dituztenak.
6- Markatu esaldi zuzena..
KOIPE asko duten elikagaiak LANDARE - JATORRIKOAK dira.
KOIPE asko duten elikagaiak ANIMALIA - JATORRIKOAK dira.
7- Idatzi elikagai hauen izenak .
Gero, inguratu KARBOHIDRATOAK dituztenak.
8- Markatu esaldi zuzena..
KARBOHIDRATO asko duten elikagaiak LANDARE - JATORRIKOAK dira
.KARBOHIDRATO asko duten elikagaiak ANIMALIA - JATORRIKOAK dira.
Laguntza gela
16
9- Idatzi elikagai hauen izenak . Gero, inguratu PROTEINAK
dituztenak.
10- Idatzi elikagai hauen izenak .
Gero, inguratu BITAMINAK eta MINERALAK dituztenak.
11- Idatzi elikagai hauen izenak . Gero, inguratu ZUNTZA dutenak.
Laguntza gela
17
12- Lotu.
13- Zer mantenugai dituzte elikagai hauek?
14- Zer elikagai ez dituzu jan behar neurriz kanpo?
........................................................................................................................
digestio-aparatuari ondo lan egiten laguntzen dio.
beharrezkoak dira hazteko.
osasuntsu egoteko behar ditugu.
energia ematen digute.
ZUNTZA
PROTEINAK
BITAMINA eta MINERALAK
KOIPEAK eta KARBOHIDRATOAK
Laguntza gela
18
15- Zein iruditzen zaizu osagarriena? Markatu X-rekin.
16- Osatu esaldiak .
mineralak
koipeek
zuntzari
bitaminak
proteinak
karbohidrato
MANTENUGAIAK
a- ............................... eta ...........................................
energia ematen digute.
b- ......................................... behar-beharrezkoak
dira hazteko.
c- ............................... eta ...........................................
funtsezkoak dira osasuntsu egoteko.
d- ................................ esker, digestio-aparatuak
ondo funtzionatzen du.
Laguntza gela
19
17- Zenbat elikagai talde ditu elikagaien gurpilak? Idatzi izenak.
18- Zer da dieta orekatua? Azaldu.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
Elikagaien gurpilak .............. talde ditu.
Hauek dira elikagai- taldeak:
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
Zein taldetako elikagaiak jan behar ditugu egunero?
.........................................................................................................
Zein elikagai jan behar ditugu neurriz?
.........................................................................................................
Zer bi gauza garrantzitsu adierazten dira gurpilaren erdian?
..........................................................................................................
Laguntza gela
20
19- Orain zure menua egingo duzu.
MENUA
GOSARIA
HAMAIKETAKOA
BAZKARIA
ASKARIA
AFARIA
Laguntza gela
21
20- Irakurri eta erantzun galderei.
Zein dira jarrera egokiak? Azaldu zure hitzekin.
Galtzerdiak janzteko, eserita egotea komeni da.
Laguntza gela
22
21- Osatu eskema :
ELIKAGAIAK
MANTENUGAIAK
koipeak proteinak zuntza
energia ematen digute
beharrezkoak dira osasuntsu egoteko
