2 η έκδοση Εγχειρίδιο...5 Προκλήσεις και λύσεις 12 6 Το...

Procura+ 2η έκδοση

Εγχειρίδιο Ένας οδηγός για Βιώσιμες και Συμφέρουσες Δημόσιες Προμήθειες

Λεωφορεία χαμηλών εκπομπών

Ακίνδυνα για την υγεία καθαριστικά προϊόντα

Βιολογικά τρόφιμα / Τρόφιμα από ∆ίκαιο και Αλληλέγγυο Εμπόριο

Πράσινη ηλεκτρική ενέργειαΕνεργειακά αποδοτικός

ηλεκτρονικός εξοπλισμός

Ενεργειακά αποδοτικές κατασκευές

Το Εγχειρίδιο Procura+ παρέχει απλές και ξεκάθαρες οδηγίες σε Ευρωπαϊκούς δημόσιους οργανισμούς για την υλοποίηση πράσινων προμηθειών, ανεξάρτητα από το μέγεθος του οργανισμού ή το βαθμό εμπειρίας του.

Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει:

• Πρακτικές συμβουλές για την ενσωμάτωση των αρχών της αειφορίας στις δημόσιες συμβάσεις

• Πληροφορίες για το κόστος των πράσινων προμηθειών

• Μια μεθοδολογία για τη συστηματική υλοποίηση πράσινων προμηθειών – τα Βήματα της εκστρατείας Procura+

• Πράσινες τεχνικές προδιαγραφές για 6 -υψηλής προτεραιότητας- κατηγορίες προϊόντων (λεωφορεία, προϊόντα καθαρισμού, ηλεκτρική ενέργεια, τρόφιμα, ηλεκτρονικό εξοπλισμό (IT) και κατασκευή/ανακαίνιση κτηρίων) τα οποία μπορούν να ενσωματωθούν στις αντίστοιχες προκηρύξεις.

• Μια απλή προσέγγιση για την παρακολούθηση της επίδοσης του οργανισμού στις πράσινες συμβάσεις – την Κάρτα Αξιολόγησης Procura+

• Ένα CD-ROM στο οποίο περιέχεται μια σειρά από παραδείγματα καλών πρακτικών από την Ευρώπη, πιο αναλυτικές πληροφορίες για τις κατηγορίες προϊόντων που καλύπτονται από το εγχειρίδιο, ορισμένη σχετική Ευρωπαϊκή νομοθεσία καθώς και μια σειρά από εργαλεία για περαιτέρω βοήθεια.

Το εγχειρίδιο χρησιμεύει επίσης και ως οδηγός για τους οργανισμούς που συμμετέχουν στην Εκστρατεία Procura+. Στην εκστρατεία μπορεί να προσχωρήσει οποιοσδήποτε Ευρωπαϊκός δημόσιος οργανισμός, για να δημοσιοποιήσει τη δέσμευσή του για πράσινες δημόσιες προμήθειες ή για να αξιοποιήσει τις δυνατότητες σε πόρους που προσφέρει η Εκστρατεία.

“ Μόνο μέσω της ενασχόλησης των δημόσιων

οργανισμών ανά την Ευρώπη με πράσινες

βιώσιμες προμήθειες μπορεί να επιτευχθεί

σημαντική πρόοδος στην αγορά, αναφορικά με

την αύξηση της περιβαλλοντικής επίδοσης των

επιχειρήσεων και των προϊόντων. Η Εκστρατεία

Procura+ αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς

αυτή την κατεύθυνση.”

Σταύρος ∆ήμας, Επίτροπος της Ε.Ε για το Περιβάλλον

“ Οι πράσινες δημόσιες

προμήθειες απαιτούν

ισχυρή πολιτική βούληση.

Αυτή όμως θα πρέπει να

συνδυάζεται με μια απλή και

ξεκάθαρη καθοδήγηση για την

υλοποίησή τους. Το εγχειρίδιο

αυτό παρέχει τις απαραίτητες

συμβουλές.”

Danielle Poliautre, Αντιδήμαρχος Lille, Γαλλία“Οι δημόσιοι οργανισμοί μπορούν να έχουν

ηγετικό ρόλο αποτελώντας παράδειγμα με τη

συμμετοχή τους στην Εκστρατεία . Αυτή είναι

μια πολύ καλή ευκαιρία για πόλεις της Νότιας

Ευρώπης”

Imma Mayol, Αντιδήμαρχος Barcelona,Ισπανία

“ Πολύ μεγάλος όγκος δουλειάς μπορεί να αποφευχθεί

για τους δημόσιους οργανισμούς ανά την Ευρώπη αν

μοιραστούν τις εμπειρίες τους και βρουν κοινές λύσεις

στο θέμα των πράσινων δημόσιων προμηθειών.

Καλωσορίζουμε την προσέγγιση που προτείνει η

Εκστρατεία Procura+”

Mara Pesaro, ∆ιευθύνων σύμβουλος,Τμήμα Περιβάλλοντος, Επαρχία Cremona, Ιταλία Department, Province of Cremona, Italy“Η καταπολέμηση των πρακτικών μη-βιώσιμης

κατανάλωσης αγαθών είναι μια από τις βασικές

προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα.

Πρωτοβουλίες όπως το Procura+ είναι καθοριστικές

για την επίτευξη του παραπάνω στόχου”

Bas de Leeuw, Head, Integrated Resource Management, Sustainable Consumption and Production Branch, United Nations Environment Programme (UNEP)/ Division of Technology www.procuraplus.org

[email protected]

Procura+ 2ηέκδοση

Εγχειρίδιο Ένας οδηγός για Βιώσιμες και Συμφέρουσες Δημόσιες Προμήθειες

Το εγχειρίδιο Procura+Ένας Οδηγός για Βιώσιμες και Συμφέρουσες ∆ημόσιες Προμήθειες, 2η έκδοση

Εκδότης: ICLEI – Local Governments for Sustainability, European SecretariatGino Van Begin (responsible)

Επιμέλεια: Simon Clement, ICLEI European Secretariat, Sustainable Procurement Team

Συγγραφείς:

Simon Clement, Peter Defranceschi, Mark Hidson, Amalia Ochoa, Aureà Adell Querol (ICLEI European Secretariat),

Ria Müller, Heimo Staller (IFZ), Αλέξης Χατζημπίρος, Ειρήνη Σκουλά, (ΕΠΤΑ), Hannah Isaac, Andrea Immendörfer

(ESD), Didier Bergeret (Auxilia), Francesca Villari, Martino Milardi (Università di Regio Calabria), Montserrat Reus

Marti (Diputaciό de Barcelona), Josep Puig (Ecoserveis), Barbara Armanini, Livia Mazzà (Provincia di Cremona), Σπύρος Αρβανιτάκης (Τοπική Ένωση ∆ήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής), Carina Herbertsson, Patrick Hjelm,

Johan Hultman (Växjöhem).

Μετάφραση και Επιμέλεια Ελληνικής Έκδοσης: ΕΠΤΑ ΕΠΕ – Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων

Φωτογραφίες:ICLEI: Mark Hidson (p. 70, 77), Peter Defranceschi (p. 28), Renée Brautigam (p. 58)Dreamstime.com (p. 18, 25, 62, 67, 74)photocase.com: Thomas Kerzner (p. 32), JiffyStyler (p. 54), stm (p. 38)Fotolia.de: Daiga Lelieur (p. 8), Otmar Smit (p. 12), Markus Barzen (p. 20), Greg Pickens (p. 40),

Σχεδίαση: www.land-in-sicht.deΕπιμέλεια Εκτύπωσης: DOT REPRO A.E.

Copyright: ©

ICLEI European Secretariat GmbH, Freiburg, Germany, 2007

Με την επιφύλαξη όλων των δικαιωμάτων. ∆εν επιτρέπεται η δημοσίευση μέρους ή ολόκληρου του εντύπου ή η αναπαραγωγή σε οποιαδήποτε μορφή και με οποιοδήποτε τρόπο, χωρίς την έγγραφη άδεια του οργανισμού ICLEI – Local Governments for Sustainability, European Secretariat.

Εκτύπωση στην Ελλάδα σε 100% ανακυκλωμένο και μη όξινο χαρτί.

∆ιατίθεται από την ΕΠΤΑ ΕΠΕ – Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων Ολοφύτου 15, 11142, ΑθήναΤηλ: 210 2224208Φαξ: 210 2914534E-mail: [email protected]: www.epta.gr

Αναγνωρίσεις Το έντυπο αυτό δημιουργήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος DEEP (∆ιάδοση Μέτρων Εξοικονόμησης Ενέργειας σε Κτήρια του ∆ημοσίου Τομέα), με την υποστήριξη του προγράμματος «Ευφυής Ενέργεια» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.Η αποκλειστική ευθύνη για το περιεχόμενο του εντύπου βαραίνει τους συγγραφείς και δεν αντιπροσωπεύει απαραίτητα τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που εμπεριέχονται σε αυτό το έντυπο. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα DEEP μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα www.iclei-europe.org/deep.

4

Πρόλογος 6

Κεφάλαιο Ι: Εισαγωγή1 Πράσινες συμβάσεις, έξυπνες συμβάσεις 82 Πράσινες συμβάσεις: Τα οφέλη 93 Το δυναμικό των δημοσίων συμβάσεων 104 Γιατί να ξεκινήσουμε τώρα πράσινες συμβάσεις; 115 Προκλήσεις και λύσεις 126 Το εγχειρίδιο της Εκστρατείας Procura+ 13

6.1 Τα περιεχόμενα του εγχειριδίου 13 6.2 To CD-ROM 147 ICLEI – Τοπικές Αρχές για την Αειφορία 15

Κεφάλαιο ΙΙ: Η Eκστρατεία Procura+

1 Τι είναι η Eκστρατεία Procura+; 162 Στόχοι της Εκστρατείας 163 Οφέλη από τη συμμετοχή στην Eκστρατεία 174 Πώς να γίνετε μέλος της Εκστρατείας 195 Περισσότερες πληροφορίες 19

Κεφάλαιο III: Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις διαδικασίες σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης

1 Βασικές αρχές για τη διαδικασία σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης 212 Σημεία της προκήρυξης όπου μπορούν να εισαχθούν

περιβαλλοντικά κριτήρια 21 2.1 Καθορισμός του αντικειμένου της σύμβασης 21 2.2 Καθορισμός των τεχνικών προδιαγραφών 22 2.3 Κριτήρια επιλογής 24 2.4 Ανάθεση σύμβασης 26 2.5 Όροι εκτέλεσης συμβάσεων 27 2.6 Συμπεράσματα 273 Ανάπτυξη περιβαλλοντικών προδιαγραφών 28

3.1 Οικολογική σήμανση 28 3.2 Κατευθυντήριες Οδηγίες 30

Κεφάλαιο IV: Το κόστος των πράσινων συμβάσεων

1 Εισαγωγή 322 Βλέποντας πέρα από την τιμή αγοράς:

Κόστος κύκλου ζωής των προϊόντων 333 Καταγραφή του πραγματικού κόστους:

Η κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων 344 Ελαχιστοποίηση της ανάγκης αγοράς 355 Κοινές προμήθειες 376 ∆ιατήρηση ανταγωνιστικών τιμών αγοράς: Όρια τιμών 39

Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Eκστρατεία Procura+

1 Η διαδικασία των Βημάτων – Εισαγωγή 41 1.1 Ευέλικτο πλαίσιο 41 1.2 Πολιτική βούληση 42 1.3 Καταμερισμός αρμοδιοτήτων 432 Τα Βήματα της Εκστρατείας Procura+

2.1 Βήμα 1: Προετοιμασία 43 2.1.1. Προσεγγίσεις για την υλοποίηση 2.1.2 Επιλογή κατηγοριών προϊόντων ή υπηρεσιών 2.1.3 Ερωτηματολόγιο αναφοράς 2.2 Βήμα 2: Καθορισμός στόχων 48 2.2.1 Πώς να θέσετε στόχους 2.3 Βήμα 3: Ανάπτυξη σχεδίου δράσης 50 2.3.1 Σχέδιο δράσης 2.3.2 Τι πρέπει να καλύπτουν οι δράσεις 2.3.3 Ανάθεση αρμοδιοτήτων 2.4 Βήμα 4: Εφαρμογή του σχεδίου δράσης 52 2.5 Βήμα 5: Παρακολούθηση της προόδου και

αναφορά των αποτελεσμάτων 3 ∆ιάρκεια της διαδικασίας των Βημάτων 534 Η προσέγγιση «Άμεσο ξεκίνημα» 54

4.1 Βήμα 1: Επιλογή προϊόντος/υπηρεσίας 54 4.2 Βήμα 2: Ενσωμάτωση περιβαλλοντικών

και κοινωνικών κριτηρίων στις προκηρύξειςτων διαγωνισμών 55

4.3 Βήμα 3: Ανάλυση και αξιολόγηση της προόδου 55

Κεφάλαιο VI: Βασικά κριτήρια Procura+- Εισαγωγή57

A: Λεωφορεία

1 Βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις 582 Βασικά κριτήρια Procura+ - Λεωφορεία 583 Πρόσθετες ιδέες 614 Σχετικά οικολογικά σήματα 61

B: Προϊόντα και υπηρεσίες καθαρισμού και συντήρησης

1 Βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις 622 Βασικά κριτήρια Procura+ - Προϊόντα καθαρισμού 62

• Αγορές προϊόντων καθαρισμού για εσωτερικούς χώρους 63 • Σύμβαση για υπηρεσίες καθαρισμού 643 Πρόσθετες ιδέες 654 Σχετικά οικολογικά σήματα 66

Γ: Πράσινη ηλεκτρική ενέργεια

1 Βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις 672 Βασικά κριτήρια Procura+ - Ηλεκτρική ενέργεια 67

• Πράσινη ηλεκτρική ενέργεια3 Πρόσθετες ιδέες 69

Δ: Τρόφιμα και υπηρεσίες τροφοδοσίας

1 Βασικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις 702 Βασικά κριτήρια Procura+ - Τρόφιμα και υπηρεσίες

τροφοδοσίας 70 • Βιολογικά τρόφιμα 70 • Προϊόντα ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου 723 Πρόσθετες ιδέες 734 Σχετικά οικολογικά σήματα 73

E: Ηλεκτρονικός εξοπλισμός

1 Βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις 742 Βασικά κριτήρια Procura+ - Ηλεκτρονικός εξοπλισμός 743 Πρόσθετες ιδέες 754 Σχετικά οικολογικά σήματα 76

ΣΤ: Κατασκευή/Ανακαίνιση κτηρίων

1 Βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις 772 Κατευθυντήριες οδηγίες Procura+ 78

2.1 Θεματικές ενότητες 2.2 ∆ιαδικασία κατασκευής 2.3 Φάσεις διαγωνισμού 2.4 Έργα ανακαίνισης 2.5 Αρίθμηση των επιλογών 3 Πρόσθετες ιδέες 85

I

II

III

IV

V

VI

Περιεχόμενα

55

Πράσινες συμβάσεις είναι οι “έξυπνες συμβάσεις”. Αυτό σημαίνει βελτίωση της

αποτελεσματικότητας των δημόσιων συμβάσεων και ταυτόχρονα εκμετάλλευση

της αγοραστικής δύναμης του δημοσίου τομέα ώστε να επιτευχθούν σπουδαιότερα

περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Οι κοινότητες σε ολόκληρο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις δραματικές συνέπειες της αλλαγής

του κλίματος, της υπερβολικής χρήσης των φυσικών πόρων, της μείωσης της βιοποικιλότητας

και της αυξανόμενης φτώχειας. Αυτά τα προβλήματα δε μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς

να γίνει αλλαγή κατεύθυνσης σε πιο βιώσιμες πρακτικές παραγωγής και κατανάλωσης. Εάν

τα δισεκατομμύρια των δημοσίων Ευρώ, ∆ολλαρίων, Γιεν κα ξοδεύονταν σε προϊόντα και

υπηρεσίες που προάγουν την αειφόρο ανάπτυξη, θα μπορούσε να γίνει ένα τεράστιο βήμα

μπροστά.

Τυπικά υπεύθυνος για το 10-20% των δαπανών, ο δημόσιος τομέας έχει σημαντική

αγοραστική ισχύ για να οδηγήσει την αγορά προς την παροχή πράσινων προϊόντων και

υπηρεσιών. Ωστόσο, αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν όσοι δρουν στο δημόσιο τομέα

δουλέψουν μαζί για να στείλουν ένα ενιαίο και ξεκάθαρο μήνυμα στην αγορά.

Μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων: Κάθε προϊόν ή υπηρεσία που αγοράζεται,

έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής του, από την εξαγωγή

των πρώτων υλών και την παραγωγή του, μέχρι τη χρήση του και την τελική του διάθεση.

Η λήψη έξυπνων αποφάσεων για τις δημόσιες συμβάσεις, μπορεί να μειώσει σημαντικά τις

επιπτώσεις αυτές, με οφέλη σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Στην αγορά είναι διαθέσιμες

σε ανταγωνιστικές τιμές όλο και περισσότερες φιλικές προς το περιβάλλον εναλλακτικές

λύσεις, όπως για παράδειγμα ενεργειακά αποδοτικά κτήρια, ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη

από ανανεώσιμες πηγές, υπηρεσίες τροφοδοσίας που προσφέρουν βιολογικά τρόφιμα και

δημόσιες συγκοινωνίες που ρυπαίνουν λιγότερο την ατμόσφαιρα.

Πρόλογος

66

Πρόλογος

Mark Hidson, ∆ιευθυντής του Τμήματος Πράσινων Προμηθειών & Μάνατζερ της Εκστρατείας Procura+ ICLEI - Local Governments for Sustainability

Danielle Poliautre, Αντιδήμαρχος της Λιλ (Γαλλία)Πρόεδρος της Εκστρατείας Procura+

Ενθάρρυνση κοινωνικών βελτιώσεων: Οι αγορές που κάνουμε έχουν και κοινωνικές

επιπτώσεις και έτσι οι δημόσιες συμβάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να οδηγήσουν

σε βελτιώσεις σε κοινωνικό επίπεδο, είτε αυτό σημαίνει την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών

εργασίας για τους εργαζόμενους στα δημόσια έργα, είτε την προσβασιμότητα ατόμων με

αναπηρίες σε δημόσια κτήρια, την παροχή νέων ευκαιριών εργασίας για περιθωριοποιημένες

ομάδες, την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας ή την υποστήριξη του ∆ίκαιου και

Αλληλέγγυου Εμπορίου (Fair Trade).

Επίτευξη οικονομικής αποτελεσματικότητας: Έξυπνες συμβάσεις σημαίνει επίσης αποδοτικές

συμβάσεις. Πολύ συχνά μελετάται μόνο η αρχική τιμή αγοράς όταν αγοράζονται προϊόντα

και υπηρεσίες, αγνοώντας το κόστος χρήσης, όπως η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ή

νερού, οι δαπάνες συντήρησης και το κόστος διάθεσης στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

Επίσης πολλά προϊόντα αγοράζονται άσκοπα. Επομένως, υπάρχουν δυνατότητες σημαντικής

εξοικονόμησης.

Οι πράσινες συμβάσεις μπορούν να έχουν σημαντικά οφέλη και να κάνουν τη διαφορά,

σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Σήμερα ωστόσο, οι δημόσιες

αρχές, αισθάνονται πως παρεμποδίζεται η ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών

παραμέτρων στις συμβάσεις, εξαιτίας της έλλειψης υποστήριξης και κατά δεύτερο λόγο

εξαιτίας της έλλειψης δοκιμασμένων εργαλείων.

Αυτό το εγχειρίδιο αναπτύχθηκε από και για τις Ευρωπαϊκές δημόσιες αρχές, παρέχοντας

καθαρές και απλές συμβουλές για την εφαρμογή πράσινων συμβάσεων σε έναν δημόσιο

οργανισμό, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή το επίπεδο της εμπειρίας του. Το εγχειρίδιο

παρουσιάζει το μοντέλο υλοποίησης και τα κριτήρια που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της

Εκστρατείας Procura+, της εκστρατείας πράσινων συμβάσεων του ∆ιεθνούς Οργανισμού ICLEI.

Γίνετε κι εσείς μέλος της Εκστρατείας!

7

I

Κεφάλαιο Ι: Eισαγωγή1 Πράσινες συμβάσεις, έξυπνες συμβάσεις 82 Πράσινες συμβάσεις: Τα οφέλη 93 Το δυναμικό των δημόσιων συμβάσεων 104 Γιατί να ξεκινήσουμε τώρα πράσινες συμβάσεις; 115 Προκλήσεις και λύσεις 126 Το εγχειρίδιο της Εκστρατείας Procura+ 137 ICLEI - Τοπικές αρχές για την αειφορία 15

Πράσινες συμβάσεις, έξυπνες συμβάσειςΟι πράσινες συμβάσεις εξασφαλίζουν μεταξύ άλλων ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που αγοράζει ο οργανισμός σας είναι όσο το δυνατόν πιο βιώσιμες, με το χαμηλότερο περιβαλλοντικό και τον υψηλότερο κοινωνικό αντίκτυπο.

Βασικά, αυτό σημαίνει πως εξασφαλίζετε για παράδειγμα ότι αγοράζετε πάντα ανακυκλωμένο χαρτί ή καφέ που σέβεται τις αρχές του ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου (Fair Trade). Πιο αναλυτικά, σημαίνει συστηματική ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων σε όλες τις δραστηριότητες συμβάσεων-είτε αγοράζονται αγαθά, υπηρεσίες ή έργα-από τον καθορισμό των πραγματικών αναγκών, των κατάλληλων τεχνικών προδιαγραφών και διαδικασιών αξιολόγησης, στην παρακολούθηση της απόδοσης και των αποτελεσμάτων.

Μπορεί να σημαίνει την ενσωμάτωση μιας ολόκληρης σειράς χαρακτηριστικών των προϊόντων και των υπηρεσιών που αγοράζετε, για παράδειγμα:

Χρήση μη τοξικών ουσιών και ανανεώσιμων υλικών Κατανάλωση ενέργειας και νερού κατά τη διάρκεια της χρήσηςΕπιλογές διάθεσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης στο τέλος του κύκλου ζωήςΣυνθήκες εργασίας στην παροχή υπηρεσιών

•••

•

11

Eισαγωγή

88

IEισαγωγή

Μπορεί να είναι τόσο απλό όσο ο αποκλεισμός συγκεκριμένων χημικών στις προτεινόμενες τεχνικές προδιαγραφές για τον καθαρισμό προϊόντων ή τόσο ευρύ όσο ο επαναπροσδιορισμός του σχεδίου για τον καθαρισμό του γραφείου σας.

Μόνο λαμβάνοντας υπόψη ολόκληρο το κόστος του κύκλου ζωής και τα οφέλη από τις συμβάσεις που υλοποιείτε, εξασφαλίζετε την αποτελεσματικότητα των ενεργειών σας.

Οι συμβάσεις και οι πράσινες συμβάσεις πρέπει να είναι ένα και το αυτό.

Πράσινες συμβάσεις: Τα οφέλη ∆ίνεται έμφαση από τους συμμετέχοντες στην Εκστρατεία Procura+, σε έναν αριθμό βασικών οφελών των πράσινων συμβάσεων:

Οικονομικά οφέλη: Τα αποδοτικά σε ενέργεια, νερό και πόρους προϊόντα, υπηρεσίες και κτήρια, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τους λογαριασμούς από τη χρήση και τα λειτουργικά έξοδα. Η αγορά περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων, μπορούν να μειώσουν τα έξοδα διαχείρισης αποβλήτων και τα έξοδα για την πρόληψη της ρύπανσης. Η πόλη του Tubingen στη Γερμανία εξοικονομεί €30.000 ετησίως κάνοντας κεντρικά τις συμβάσεις για το προϊόντα και τις υπηρεσίες καθαρισμού και χρησιμοποιώντας καινοτόμα προϊόντα. Για να διαβάσετε περισσότερα για τα οικονομικά των πράσινων συμβάσεων συμβουλευτείτε το Κεφάλαιο IV του εγχειριδίου.

Επίτευξη τοπικών περιβαλλοντικών στόχων και προστασία δημόσιας υγείας: Οι πράσινες συμβάσεις μπορούν να είναι μία προσέγγιση πολύ αποδοτική οικονομικά, για να αντιμετωπιστούν τα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα και να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι του οργανισμού σας. Για παράδειγμα, η χρήση μη τοξικών προϊόντων καθαρισμού και ο εφοδιασμός με καθαρά, οργανικά τρόφιμα, παρέχει πιο υγιεινές συνθήκες για μαθητές και εργαζόμενους σε γραφεία. Η χρήση λεωφορείων και αυτοκινήτων χαμηλών εκπομπών, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του τοπικού ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος. Η σύμβαση για την παροχή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να συνεισφέρει στην επίτευξη των στόχων για την προστασία του κλίματος.

Επίτευξη τοπικών κοινωνικών στόχων: Βασικά κοινωνικά θέματα όπως η δημιουργία θέσεων απασχόλησης και οι συνθήκες εργασίας, αλλά και η περιθωριοποίηση συγκεκριμένων ομάδων, μπορούν επίσης να αντιμετωπιστούν μέσω των δημοσίων συμβάσεων για υπηρεσίες. Η εφαρμογή αυστηρών συνθηκών για εταιρείες που εκτελούν υπηρεσίες για λογαριασμό σας, όπως η εύνοια των μειονοτικών ομάδων ή η εξασφάλιση ποιοτικών συνθηκών εργασίας, μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Προώθηση της καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο: Η συνεργασία με τους τακτικούς σας τοπικούς προμηθευτές, για να ενθαρρυνθούν περιβαλλοντικά καινοτόμες προσεγγίσεις και η δημιουργία αγορών για τέτοια προϊόντα, μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τους προμηθευτές αυτούς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Βελτίωση της δημόσιας εικόνας και αύξηση της νομιμότητας: Η υλοποίηση μιας πολιτικής πράσινων συμβάσεων, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την δημοσιοποίηση της δέσμευσης του οργανισμού σας για την προώθηση της αειφορίας.

Συμβολή στην παγκόσμια αειφορία: Ο αντίκτυπος των πράσινων συμβάσεων μπορεί να γίνει αισθητός παγκοσμίως, βοηθώντας στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της αποψίλωσης των δασών, καθώς και στη βελτίωση των οικονομικών πόρων των μικρών αναπτυσσόμενων παραγωγών παγκοσμίως, μέσω της στήριξης του ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου.

•

•

•

•

•

•

2

99

EισαγωγήI

Το δυναμικό των δημόσιων συμβάσεωνΟι οργανισμοί του ευρύτερου δημόσιου τομέα, από τοπικά μέχρι εθνικά γραφεία διοίκησης, από πανεπιστήμια και σχολεία μέχρι νοσοκομεία και κοινωφελείς υπηρεσίες, ελέγχουν τεράστιους προϋπολογισμούς κι αγοράζουν τεράστιες ποσότητες προϊόντων και υπηρεσιών κάθε χρόνο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι €1,5 τρισεκατομμύρια δαπανώνται ετησίως από τις δημόσιες αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 16% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος[1] - ενώ σε κάποιες χώρες το ποσοστό αυτό είναι ακόμα υψηλότερο. Αυτό περιλαμβάνει, για παράδειγμα, 2,8 εκατομμύρια ηλεκτρονικούς υπολογιστές και οθόνες που αγοράζονται ετησίως από τις δημόσιες αρχές της Ε.Ε.

Χώρα %

Γερμανία 17

Ιταλία 12

Ολλανδία 21

Ισπανία 13

Σουηδία 20

Ηνωμένο Βασίλειο 18

Ελλάδα 13

E.E. 15 16

Με τόσο σημαντική αγοραστική δύναμη, οι δημόσιες αρχές είναι ικανές όχι μόνο να επιτύχουν άμεσες και ουσιώδεις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές βελτιώσεις, αλλά και να ασκήσουν αξιοσημείωτη επιρροή στην αλλαγή κατεύθυνσης ολόκληρης της αγοράς προς την παροχή περισσότερο βιώσιμων προϊόντων και υπηρεσιών.

Άμεσες επιπτώσεις:

Ο δημόσιος τομέας στην Ε.Ε., υπολογίζεται ότι αγοράζει περίπου 150.000 GWh ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 6-7% της αγοράς. Η μετατόπιση προς την πράσινη ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποφυγή μέχρι και 60 εκατομμύρια τόνων εκπομπών CO2, που αντιστοιχεί στο 18% των υποχρεώσεων της Ε.Ε. βάσει του Πρωτοκόλλου του Κιότο και ισοδυναμεί με τις εκπομπές μίας πόλης στο μέγεθος του Λονδίνου[2].

Το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης χρησιμοποιεί ετησίως σε αυτόματους πωλητές 6.500 Kg καφέ ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου (Fair Trade). Αυτό παρέχει μια καλή διαβίωση για 15 με 20 οικογένειες από την Τανζανία.[3]

Επιπτώσεις για ολόκληρη την αγορά:

Ακολουθώντας μία ομοσπονδιακή δικαστική απόφαση στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την οποία οι δημόσιες αρχές πρέπει να αγοράζουν μόνο υπολογιστές οι οποίοι συμμορφώνονται με το σήμα Energy Star[4], η ζήτηση για τέτοια μοντέλα ήταν τόσο μεγάλη ώστε μέσα σε μερικά χρόνια σχεδόν όλα τα προϊόντα που ήταν διαθέσιμα στην αγορά ακολουθούσαν αυτά τα πρότυπα. Οι κατασκευαστές αντιλήφθηκαν πως δεν είχε νόημα να λειτουργούν παράλληλες γραμμές παραγωγής κι έτσι απέσυραν σταδιακά τα λιγότερο αποδοτικά μοντέλα.

Επιπλέον, οι δημόσιες συμβάσεις μπορούν να προωθήσουν την καινοτομία στην αγορά, παρέχοντας το κατάλληλο υπόβαθρο για την παραγωγή νέων προϊόντων.

[1] Έκθεση γα τη λειτουργία της αγοράς των δημόσιων συμβάσεων στην Ε.Ε: οφέλη από την εφαρμογή των Οδηγιών και προκλήσεις για το μέλλον (2004) http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/studies_en.htm[2] Οι υπολογισμοί προέκυψαν από το Ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα Relief, που συντονίστηκε από το ∆ιεθνή Οργανισμό ICLEI, ο οποίος υπολόγισε τα δυνατά περιβαλλοντικά οφέλη από τις πράσινες συμβάσεις: www.iclei-europe.org/relief[3] Από τον Buying Fair Guide, που περιέχεται στο CD-ROM: www.iclei-europe.org/buyfair[4] Ένα διεθνές σήμα που πιστοποιεί ότι το προϊόν έχει υψηλά επίπεδα ενεργειακής απόδοσης- www.energystar.gov

•

•

•

33

Πίνακας 1:

∆ημόσιες συμβάσεις

ως ποσοστό του Α.Ε.Π.

- Επιλεγμένες χώρες

(2002)

Πίνακας 1:

∆ημόσιες συμβάσεις

ως ποσοστό του Α.Ε.Π.

- Επιλεγμένες χώρες

(2002)

1010

IEισαγωγή

Προώθηση της καινοτομίας:

Ακολουθώντας μία πολιτική απόφαση για την επιδίωξη μέτρων για ενεργειακή

απόδοση κι εξοικονόμηση οικονομικών πόρων, η πόλη του Αμβούργου

προμηθεύτηκε νέα, ενεργειακά αποδοτικά συστήματα φωτισμού για τα 1.500

δημόσια κτήρια. Κατέστη υποχρεωτικό όλες οι επενδύσεις σε ενεργειακό εξοπλισμό

να είναι μακροπρόθεσμα, οικονομικά αποδοτικές- π.χ. λαμβάνοντας υπόψη το

κόστος στον κύκλο ζωής.

Ο όγκος της ζήτησης εξασφάλισε ότι οι αυστηρές απαιτήσεις των προμηθευτών

σε ενεργειακή απόδοση αντιμετωπίστηκαν από την αγορά μέσω νεωτεριστικών

προσεγγίσεων. Σαν αποτέλεσμα, η αγορά για νέα, ενεργειακά αποδοτικά,

συστήματα φωτισμού και οι σχετικές υπηρεσίες στο Αμβούργο, έχει επεκταθεί

σημαντικά και τα αποτελέσματα επηρέασαν και τον ιδιωτικό τομέα, με πολλές

τοπικές εταιρείες να κάνουν τώρα παρόμοιες επενδύσεις [5].

Αναγνωρίζοντας αυτή τη δύναμη, το 2002, η ∆ιεθνής Σύνοδος Κορυφής για την Αειφόρο

Ανάπτυξη στο Γιοχάνεσμπουργκ δέσμευσε τις δημόσιες αρχές να προωθήσουν την

πολιτική των δημόσιων συμβάσεων που ενθαρρύνει την ανάπτυξη και τη διάθεση των

περιβαλλοντικών αγαθών και υπηρεσιών [6].

Γιατί να ξεκινήσουμε τώρα πράσινες συμβάσεις; [7]

Γίνεται ολοένα πιο σημαντικό κι εύκολο να ξεκινήσουμε τις πράσινες συμβάσεις, για διάφορους λόγους:

Αυξανόμενη διαθεσιμότητα πιστοποιημένων περιβαλλοντικών και κοινωνικών προϊόντων και υπηρεσιών. Όσο η αγορά για τέτοια προϊόντα και υπηρεσίες αυξάνεται, τόσο αυξάνεται η ποσότητα και η ποιότητα της προσφοράς τέτοιων προϊόντων. Επιπλέον, η επέκταση της πιστοποίησης διαφόρων προϊόντων και υπηρεσιών με πληθώρα οικολογικών σημάτων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (Nordic Swan, Blue Angel, EU Flower, FSC, FLO ) έχει διευκολύνει την ανάληψη πρωτοβουλιών για τις πράσινες συμβάσεις. Τέτοια σήματα βοηθούν τις αναθέτουσες αρχές να θέσουν περιβαλλοντικές και κοινωνικές απαιτήσεις και να εξασφαλίσουν ότι οι προσφορές των

προμηθευτών πληρούν τα κριτήρια που τίθενται.

Ευκαιρίες για συνεργασία. Πολλές δημόσιες αρχές εργάζονται τώρα για να θέσουν σε εφαρμογή πράσινες συμβάσεις. Οι ενδιαφερόμενες Αρχές έχουν πολλά να κερδίσουν με το να μοιραστούν εμπειρίες και πληροφορίες μέσω διεθνών δικτύων, όπως το ICLEI.

Αυξανόμενη ευαισθητοποίηση. Όσο περισσότερες πληροφορίες γίνονται διαθέσιμες και αυξάνεται η ενημέρωση για περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα, αυξάνεται διαρκώς η πίεση που ασκούν οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) κι άλλες ομάδες για την υλοποίηση πράσινων συμβάσεων από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Προετοιμασία για μελλοντικούς κανονισμούς. Καθώς οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί γίνονται ολοένα και πιο αυστηροί, η υιοθέτηση μίας προσέγγισης που βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από τη νομοθεσία, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική σε σχέση με την υποχρέωση ένας οργανισμός να ανταποκριθεί σε νέες απαιτήσεις, αφού αυτές έχουν θεσμοθετηθεί.

[5] ftp://ftp.cordis.europa.eu/pub/innovation-policy/studies/full_study.pdf[6] Σχέδιο Υλοποίησης για την Αειφόρο Ανάπτυξη της ∆ιεθνούς Συνόδου Κορυφής, παράγραφος 19 [7] Προσαρμοσμένο από το βιβλίο Οικολογική Σύμβαση: Καλές περιβαλλοντικές ιστορίες για Αμερικάνους (2003), που αναπτύχθηκε από την

Ε.Ε για Περιβαλλοντική Συνεργασία της Βορείου Αμερικής

•

•

•

•

•

44

11

EισαγωγήI

Προκλήσεις και λύσεις [8]

Αν και τα οφέλη των πράσινων συμβάσεων είναι ξεκάθαρα και ευρέως αναγνωρισμένα, ένας αριθμός συγκεκριμένων τεχνικών προκλήσεων εκκρεμεί να αντιμετωπιστεί:

Έλλειψη ξεκάθαρων ορισμών. Πολλοί υπεύθυνοι για θέματα προμηθειών προσπαθούν να διευκρινίσουν τι είναι ένα “περιβαλλοντικά ή/και κοινωνικά προτιμητέο” προϊόν ή υπηρεσία και πώς να συμπεριλάβουν τέτοιες απαιτήσεις στις προκηρύξεις.Λύση: Αυτό το εγχειρίδιο παρουσιάζει απλά κριτήρια που μπορούν να

χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό. Πολλές δημόσιες αρχές χρησιμοποιούν επίσης οικολογικά σήματα στον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών. Υπάρχουν επίσης και άλλες πηγές για αγοραστικά κριτήρια, στην Ελλάδα και διεθνώς. Το Κεφάλαιο ΙΙΙ παρέχει επιπλέον συμβουλές για την ανάπτυξη τεχνικών περιβαλλοντικών προδιαγραφών. Το Κεφάλαιο VI παρέχει τεχνικές προδιαγραφές που μπορούν να ενσωματωθούν στις συμβάσεις για έξι κατηγορίες προϊόντων.

Αλλαγή της αντίληψης ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη μόνο η τιμή αγοράς. Μία βασική πρόκληση που αναγνωρίζεται από πολλούς οργανισμούς του δημόσιου τομέα, είναι η αλλαγή συμπεριφοράς των τμημάτων προμηθειών που συχνά λαμβάνουν ως μοναδικό κριτήριο την τιμή αγοράς προκειμένου να επιλέξουν την πλέον συμφέρουσα προσφορά, αντί να λαμβάνουν υπόψη το κόστος στον κύκλο ζωής του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Λύση: Η παροχή απλών πληροφοριών σχετικά με τα οικονομικά οφέλη της χρήσης της

προσέγγισης του κόστους κύκλου ζωής μπορεί να βοηθήσει να ξεπεραστεί η αντίληψη αυτή, αν και ο διαχωρισμός των εσωτερικών προϋπολογισμών μπορεί να εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά παρέχονται στο Κεφάλαιο IV.

Ενσωμάτωση στα συστήματα διαχείρισης. Αποκεντρωμένοι οργανισμοί απαιτούν αποτελεσματικά συστήματα διαχείρισης για να εξασφαλίσουν τη συνεπή εφαρμογή των περιβαλλοντικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών τους. Λύση: Η ολοκλήρωση δραστηριοτήτων πράσινων συμβάσεων μέσω ενός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης ή ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας μπορεί να βοηθήσει στον ορισμό αντικειμενικών στόχων και διαδικασιών παρακολούθησης σε έναν οργανισμό. Αυτό το εγχειρίδιο παρουσιάζει στο Κεφάλαιο V τα βασικά βήματα της Εκστρατείας Procura+, που σχεδιάστηκαν για να βοηθήσουν στην αποτελεσματική υλοποίηση τέτοιων δράσεων.

[8] Προσαρμοσμένο από το βιβλίο Οικολογική Σύμβαση: Καλές περιβαλλοντικές ιστορίες για Αμερικάνους (2003), που αναπτύχθηκε από την Ε.Ε για Περιβαλλοντική Συνεργασία της Βορείου Αμερικής

•

•

•

55

12

IEισαγωγή

Το εγχειρίδιο της Εκστρατείας Procura+Αυτό το εγχειρίδιο έχει σχεδιαστεί για να παρέχει ξεκάθαρη και εύκολη καθοδήγηση για την υλοποίηση πράσινων συμβάσεων. Το εγχειρίδιο αναπτύχθηκε από ανθρώπους που έχουν χρόνια εμπειρίας ως εργαζόμενοι σε τμήματα προμηθειών του δημόσιου τομέα ενσωματώνοντας κριτήρια αειφορίας στις δημόσιες συμβάσεις.

Βασίζεται στο πρώτο εγχειρίδιο του Procura+, που αναπτύχθηκε και τυπώθηκε το 2004, το οποίο αναθεωρήθηκε μέσα από το έργο DEEP[9]. Το εγχειρίδιο έχει σχεδιαστεί για να παρέχει πρακτικές συμβουλές υλοποίησης και καθοδήγηση για την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών κριτηρίων στη διαδικασία των συμβάσεων, παρέχοντας ταυτόχρονα ένα μοντέλο για την ανάπτυξη και τη διαχείριση της όλης διαδικασίας καθώς και αγοραστικά κριτήρια για έξι κατηγορίες προϊόντων υψηλής προτεραιότητας (κατασκευές, ηλεκτρονικός εξοπλισμός (ΙΤ), προϊόντα καθαρισμού, τρόφιμα, λεωφορεία και ηλεκτρική ενέργεια) τα οποία είναι συμβατά με τη νομοθεσία και μπορούν να εισαχθούν κατευθείαν στην προκήρυξη προμηθειών.

Αυτές οι ομάδες προϊόντων επιλέχθηκαν ακολουθώντας μία λεπτομερή διαδικασία, μέσα από το έργο RELIEF[10], για διάφορους λόγους:

Έχουν τις πιο σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον κύκλο ζωής του προϊόντοςΥπάρχει μεγάλη διαθεσιμότητα οικονομικά αποδοτικών και περιβαλλοντικά προτιμητέων λύσεωνΗ σημασία των συγκεκριμένων προϊόντων στον τυπικό προϋπολογισμό των δημοσίων αρχών

Το εγχειρίδιο επίσης αποτελεί και έναν οδηγό υλοποίησης για αρχές που συμμετέχουν στην Εκστρατεία Procura+. Κάθε Ευρωπαϊκή δημόσια αρχή μπορεί να προσχωρήσει στη Εκστρατεία, για να επιδείξει τη δέσμευση της για την προώθηση των πράσινων συμβάσεων και για να κάνει χρήση των πληροφοριών και συμβουλών που παρέχονται στα μέλη της Εκστρατείας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Εκστρατεία Procura+ ανατρέξτε στο Κεφάλαιο II.

6.1 Τα περιεχόμενα του εγχειριδίου

Το Εγχειρίδιο περιέχει τις ακόλουθες πληροφορίες:

Πώς να ενσωματώσετε τη διάσταση της αειφορίας στις συμβάσεις: Σαφής καθοδήγηση στο πώς να ενσωματώσετε κριτήρια αειφορίας στη διαδικασία των συμβάσεων - από το αντικείμενο της σύμβασης μέχρι τεχνικές προδιαγραφές, κριτήρια επιλογής και ανάθεσης και όρους της σύμβασης- βλ. Κεφάλαιο III.

Πληροφορίες σχετικά με την οικονομική διάσταση των πράσινων συμβάσεων: Μια εισαγωγή στην έννοια της Ανάλυσης του Κόστους Κύκλου Ζωής και συμβουλές για να κρατήσετε χαμηλό το κόστος των συμβάσεων – βλ. Κεφάλαιο IV.

Πώς να διαχειριστείτε τις πράσινες συμβάσεις – Τα βήματα της Εκστρατείας: Ένα απλό πρότυπο υλοποίησης, βασισμένο σε ένα τυπικό κύκλο διαχείρισης για την εξασφάλιση της συστηματικής ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών παραμέτρων στις δημόσιες συμβάσεις – βλ. Κεφάλαιο V

Βασικά αγοραστικά κριτήρια: Μία σειρά από σαφή αγοραστικά κριτήρια, που εστιάζουν στις σημαντικότερες περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις, τα οποία κάθε δημόσια αρχή μπορεί να χρησιμοποιήσει κατευθείαν στις συμβάσεις έξι βασικών κατηγοριών προϊόντων - κατασκευές, ηλεκτρονικός εξοπλισμός (ΙΤ), προϊόντα καθαρισμού, τρόφιμα, λεωφορεία και ηλεκτρική ενέργεια – βλ. Κεφάλαιο VI

Οδηγός για την παρακολούθηση της απόδοσης των μέτρων (Κάρτα Αξιολόγησης): Μία ακριβής προσέγγιση για την παρακολούθηση των ενεργειών σας σχετικά με τις πράσινες συμβάσεις - βλ. Κεφάλαιο V, Ενότητα 2.1.3.

[9] DEEP (∆ιάδοση Μέτρων Εξοικονόμησης Ενέργειας στα Κτήρια του ∆ημοσίου Τομέα), διατίθεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρόγραμμα «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη»: www.iclei-europe.org/deep[10] www.iclei-europe.org/relief

••

•

•

•

•

•

•

66

1313

EισαγωγήI

6.2 Το CD-ROMΤο εγχειρίδιο συνοδεύεται επίσης από ένα CD-ROM [11] (προσαρτημένο στο οπισθόφυλλο) το οποίο περιέχει μεγάλη ποσότητα από επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες:

1. Το εγχειρίδιο σε μορφή αρχείου pdf

∆ίνει τη δυνατότητα ταυτόχρονης χρήσης του εγχειριδίου από πολλά άτομα του οργανισμού και άμεση ηλεκτρονική πρόσβαση στην καθοδήγηση που παρέχεται.

2. Επιτυχημένα παραδείγματα και παραδείγματα προκηρύξεων (διαθέσιμα μόνο στην Αγγλική γλώσσα)

Επιτυχημένα παραδείγματα: Μία σειρά από επιτυχή παραδείγματα πράσινων συμβάσεων από όλη την Ευρώπη, για να αποτελέσουν έμπνευση για νέους φορείς που θέλουν να συμμετάσχουν στην Εκστρατεία Procura+ Μία σειρά αγοραστικών κριτηρίων που χρησιμοποιήθηκαν σε πραγματικές προκηρύξεις: Μία συλλογή κριτηρίων αειφορίας που χρησιμοποιήθηκαν σε πραγματικές προκηρύξεις από διαφορετικές αρχές της Ευρώπης.

3. Πληροφορίες για προϊόντα

Λεπτομερείς πληροφορίες για έξι βασικές κατηγορίες προϊόντων: Πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την υλοποίηση των πράσινων συμβάσεων, για τις έξι βασικές ομάδες προϊόντων που καλύπτονται στο εκτυπωμένο εγχειρίδιο.

4. Μία σειρά από εργαλεία για την υλοποίηση των πράσινων συμβάσεων

Ανάπτυξη πολιτικής πράσινων συμβάσεων: Ένα εργαλείο που παρέχει καθοδήγηση για την προετοιμασία πολιτικής πράσινων συμβάσεων, για την υποστήριξη των καθημερινών δραστηριοτήτων σας. Αναπτύχθηκε μέσα από το έργο LEAP[12] Ενεργειακά αποδοτικές συμβάσεις: Μία σειρά εργαλείων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των προϊόντων και υπηρεσιών που αντιστοιχούν στις συμβάσεις σας, που περιλαμβάνει για παράδειγμα την προετοιμασία μίας πολιτικής για την προμήθεια ενεργειακά αποδοτικών προϊόντων και υπηρεσιών, ένα εργαλείο για την ανάλυση του κόστους κύκλου ζωής κι ένα εργαλείο αυτο-επιθεώρησης για δημόσιες υπηρεσίες. Αναπτύχθηκε μέσα από το έργο DEEP.∆ίκαιο και Αλληλέγγυο Εμπόριο στις συμβάσεις: Ο οδηγός για αγορές τέτοιου τύπου προσφέρει συμβουλές για την αγορά προϊόντων του ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου[13]

Κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων: Ένας πίνακας καταγραφής και αξιολόγησης των συμβάσεων σε Excel (όπως παρουσιάστηκε στο Κεφάλαιο V, Ενότητα 2.1.3) για την παρακολούθηση της υλοποίησης πράσινων συμβάσεωνΠαρουσίαση PowerPoint: Περιγραφή των βασικών οφελών των πράσινων συμβάσεων, με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση στο εσωτερικό του οργανισμού Συχνές ερωτήσεις: Μία σειρά από απαντήσεις σε κάποιες από τις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με τις πράσινες συμβάσεις

5. Μία σειρά από σημαντικά έγγραφα αναφοράς

Οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες για τις συμβάσεις κι άλλα σχετικά έγγραφα

6. Στοιχεία επικοινωνίας

Επιπλέον πληροφορίες σχετικά με το διεθνή οργανισμό ICLEΙ και όσους συνέβαλλαν στη σύνταξη του εγχειριδίουΠληροφορίες σχετικά με το πώς να συμμετάσχετε στην Εκστρατεία Procura+, συμπεριλαμβανομένης μίας αίτησης και των όρων συμμετοχής

[11] Οι πληροφορίες στο CD-ROM είναι επίσης διαθέσιμες για κατέβασμα στην ιστοσελίδα του Procura+: www.procuraplus.org[12] www.leap-gpp-toolkit.org[13] www.buyfair.org

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

14

IEισαγωγή

ICLEI - Τοπικές αρχές για την αειφορίαΤο ICLEI - Τοπικές Αρχές για την Αειφορία είναι ένας διεθνής οργανισμός τοπικών αρχών και εθνικών, περιφερειακών και τοπικών κυβερνητικών οργανισμών, που έχουν δεσμευτεί για την υλοποίηση δράσεων για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και αριθμεί σχεδόν 500 μέλη παγκοσμίως. Το ICLEI παρέχει υπηρεσίες τεχνικών συμβουλών, εκπαίδευσης και πληροφόρησης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων στο δημόσιο τομέα. Προάγει επίσης τη διάδοση της γνώσης μεταξύ των μελών με στόχο την υποστήριξη των τοπικών αρχών αυτοδιοίκησης στην προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης.

Ο διεθνής οργανισμός ICLEI είναι πρωτοπόρος στο πεδίο των πράσινων συμβάσεων στην Ευρώπη για περισσότερο από 10 χρόνια, συντονίζοντας πολυάριθμα έργα που σκοπεύουν να επιδείξουν το δυναμικό των πράσινων συμβάσεων και να παρέχουν πρακτικά εργαλεία υλοποίησης για δημόσιες αρχές. Όλα αυτά τα έργα και οι μελέτες κατέληξαν στην ανάπτυξη της Εκστρατείας Procura+ (δείτε τις παραγράφους που ακολουθούν), και αυτού του εγχειριδίου.

Η ομάδα για τις πράσινες συμβάσεις του ICLEI εργάζεται για την υποστήριξη των δημόσιων αρχών στην προσπάθεια τους για προώθηση των πράσινων συμβάσεων και προσφέρει μεγάλο όγκο πληροφοριών και υπηρεσιών:

Εκστρατεία και Δίκτυο: Σε συνδυασμό με την Εκστρατεία Procura+ παρέχονται επιπλέον συμβουλές μέσω της συμμετοχής στο δίκτυο “Αγοράστε οικολογικά” – ∆ίκτυο επαγγελματιών για τις δημόσιες συμβάσεις (BIG-Net).

Συντονισμός διεθνούς έρευνας και πιλοτικών προγραμμάτων

Κέντρο παροχής πληροφόρησης για τις δημόσιες συμβάσεις, με την διανομή διμηνιαίων ενημερωτικών δελτίων σχετικά με τις δραστηριότητες του οργανισμού, επιτυχή παραδείγματα, εργαλεία καθοδήγησης και οδηγούς εκπαίδευσης.

Συμβουλές: Βοήθεια στη σχεδίαση πολιτικής πράσινων συμβάσεων και σχεδίων δράσης, εξετάζοντας τις συμβάσεις για την εκπλήρωση περιβαλλοντικών όρων, προετοιμάζοντας περιβαλλοντικές προδιαγραφές.

Εκπαίδευση: Το ICLEI έχει το δικό του ∆ιεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης και μπορεί να προσφέρει έναν αριθμό υπηρεσιών εκπαίδευσης, στον τομέα των πράσινων συμβάσεων.

Οργάνωση συνεδρίων και σεμιναρίων: Το ICLEI έχει εντεταλμένο προσωπικό για την οργάνωση τοπικών, εθνικών και διεθνών συνεδρίων και σεμιναρίων. Τα συνέδρια του ICLEI με την επωνυμία EcoProcura είναι φόρουμ συζήτησης, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα σε διαφορετικούς εμπλεκόμενους φορείς να συζητήσουν και να ξεκινήσουν ένα κίνημα που σκοπεύει να προωθήσει τις πράσινες συμβάσεις σε τοπικό, εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο και να συντονίσει μελλοντικές δραστηριότητες στην Ευρώπη.

Για να βρείτε περισσότερα σχετικά με τις δραστηριότητες του ICLEI για τις πράσινες συμβάσεις, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.iclei-europe.org/procurement

•

•

•

•

•

•

77

1515

Η Εκστρατεία Procura+II

Κεφάλαιο ΙΙ: Η Εκστρατεία Procura+

1 Τί είναι η Εκστρατεία Procura+; 16

2 Στόχοι της Εκστρατείας 16

3 Οφέλη από τη συμμετοχή στην Εκστρατεία 17

4 Πώς να γίνετε μέλος της Εκστρατείας 19

5 Περισσότερες πληροφορίες 19

Τι είναι η Εκστρατεία Procura+;Ο ∆ιεθνής Οργανισμός ICLEI - Τοπικές Αρχές για την Αειφορία ξεκίνησε το 2004 την Εκστρατεία Procura+ με στόχο την προώθηση των πράσινων ή οικολογικών συμβάσεων. Υπεύθυνος φορέας για την εκστρατεία είναι το Ευρωπαϊκό Παράρτημα του ICLEI που εδρεύει στο Freiburg, της Γερμανία. Η Εκστρατεία σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε με τη βοήθεια εργαζομένων σε οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορείς του ευρύτερου δημοσίου τομέα ανά την Ευρώπη, οι οποίοι ασχολούνται με θέματα αειφόρου ανάπτυξης.

Στόχοι της Εκστρατείας Η Εκστρατεία Procura+ δίνει τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους φορείς που θα συμμετάσχουν σε αυτήν να προχωρήσουν στην εφαρμογή πράσινων συμβάσεων μέσω μίας σειράς εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί και είναι διαθέσιμα στα μέλη της Εκστρατείας.

Η συμμετοχή πολλών ευρωπαϊκών φορέων στην Εκστρατεία και η δέσμευσή τους για την εφαρμογή περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στις δημόσιες συμβάσεις έχει ως απώτερο στόχο την αύξηση της ζήτησης περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων, αλλά και προϊόντων τα οποία σέβονται τις αρχές του ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου εμπορίου (Fair Trade). Η αύξηση της ζήτησης τέτοιων προϊόντων μπορεί να προκαλέσει και την ανάλογη στροφή στις διεθνείς αγορές.

22

1

1616

IIΗ Εκστρατεία Procura+

Στα πλαίσια του Procura+ έχουν αναπτυχθεί πολλά εργαλεία για την υποστήριξη των μελών της Εκστρατείας, τα οποία συνεχώς ανανεώνονται. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται οι λεπτομερείς τεχνικές προδιαγραφές για έξι βασικές κατηγορίες προϊόντων, καθώς και μια μεθοδολογία (Βήματα) για την εφαρμογή των πράσινων συμβάσεων σε ένα οργανισμό.

Ένας από τους επιμέρους στόχους της Εκστρατείας είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτικών φορέων σε όλα τα επίπεδα. Η εφαρμογή πράσινων συμβάσεων από τους δημόσιους φορείς απαιτεί κατ’ αρχήν την πολιτική δέσμευση της διοικούσας αρχής. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της Εκστρατείας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διεκδίκηση επιπρόσθετης υποστήριξης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Η ιδέα για την Εκστρατεία Procura+ και τα κριτήρια για την επιλογή προϊόντων και υπηρεσιών φιλικών προς το περιβάλλον γεννήθηκε στα πλαίσια υλοποίησης του ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου έργου RELIEF[1], στο οποίο συντονιστής ήταν το ICLEI. Στο έργο αυτό συμμετείχε πλήθος Ευρωπαίων ειδικών επιστημόνων, αλλά και εκπρόσωπων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) με εκτενή εμπειρία σε θέματα πράσινων δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι κατέληξαν σε ποσοτική εκτίμηση των πιθανών περιβαλλοντικών και οικονομικών οφελών από την εφαρμογή των πράσινων συμβάσεων. Ανέπτυξαν επίσης πρότυπες στρατηγικές για το σχεδιασμό και εφαρμογή πολιτικών πράσινων συμβάσεων.

Οφέλη από τη συμμετοχή στην Εκστρατεία Στην Εκστρατεία μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι δημόσιοι φορείς καθώς και οι οργανισμοί του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Τα οφέλη που αποκομίζουν από τη συμμετοχή στην Εκστρατεία είναι ανεξάρτητα από το μέγεθος του φορέα και από την εμπειρία του σε θέματα πράσινων δημοσίων συμβάσεων:

Παροχή τεχνικής υποστήριξης

Τα περιβαλλοντικά κριτήρια Procura+ - Στα μέλη της Εκστρατείας παρέχονται περιβαλλοντικά κριτήρια που μπορούν να ενσωματωθούν σε όλα τα στάδια των δημοσίων συμβάσεων (λ.χ. τεχνικές προδιαγραφές, κριτήρια ανάθεσης) για έξι βασικές κατηγορίες προϊόντων, τα οποία αναφέρονται αναλυτικά στο Κεφάλαιο VI. Τα κριτήρια αυτά έχουν αναπτυχθεί κατόπιν συζητήσεων και διαβουλεύσεων μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων (αναθέτουσες αρχές, προμηθευτές, εκπρόσωποι οικολογικών σημάτων, επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων). Για να είναι εύκολα στη χρήση τους, τα κριτήρια εστιάζουν στις πτυχές εκείνες των προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Έχουν επίσης σχεδιαστεί με τρόπο που να διευκολύνεται η χρήση τους από τις αναθέτουσες αρχές. Επιπλέον, έχει εξασφαλιστεί ότι η αγορά μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σε προϊόντα και υπηρεσίες που πληρούν αυτά τα κριτήρια με οικονομικά αποδοτικό τρόπο για τις αναθέτουσες αρχές. Κριτήρια έχουν αναπτυχθεί για τις παρακάτω κατηγορίες προϊόντων:

Λεωφορεία Τρόφιμα Προϊόντα Καθαρισμού Ηλεκτρονικός εξοπλισμός (ΙΤ) Ηλεκτρική Ενέργεια Κατασκευή / Ανακαίνιση κτηρίων

Κριτήρια για άλλες κατηγορίες προϊόντων είναι επίσης υπό ανάπτυξη και θα αναρτηθούν στη σχετική ιστοσελίδα της Εκστρατείας με την ολοκλήρωση τους (www.procuraplus.org)

Τα Βήματα της Εκστρατείας Procura+ - Παροχή συγκεκριμένης μεθοδολογίας για κάθε αναθέτουσα αρχή η οποία επιθυμεί να πρασινίσει τις συμβάσεις της. Τα βασικά στάδια της μεθοδολογίας αυτής έχουν αναπτυχθεί στη λογική του «Σχεδίασε, Πράξε, Έλεγξε, ∆ράσε», ώστε να εξασφαλίζεται διαρκής βελτίωση των επιδόσεων του συμμετέχοντος οργανισμού. Τα βήματα αυτά αναλύονται στο Κεφάλαιο V.

Συμβουλές και υποστήριξη – Η ομάδα του ICLΕΙ που έχει ως αντικείμενο ενασχόλησης τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις παρέχει διαρκή υποστήριξη σε θέματα που αφορούν στην Εκστρατεία. Η υποστήριξη μπορεί να αφορά στην παροχή πληροφοριών σχετικά με τα προϊόντα ή ακόμη και στη σύνταξη της προκήρυξης για την προμήθεια προϊόντων ή υπηρεσίων.

[1] www.iclei-europe.org/relief

•

•

•

33

17

Η Εκστρατεία Procura+II

Προβολή της δράσης του οργανισμού σε διεθνές επίπεδο

∆υνατότητα της χρήσης του λογοτύπου της Εκστρατείας στο υλικό που εκδίδει ο οργανισμός

Ανακοίνωση της πολιτικής απόφασης για συμμετοχή στην Εκστρατεία στην ιστοσελίδα του ICLEI. Προβολή της δράσης του οργανισμού σε εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες.

∆ημοσιοποίηση της πολιτικής δέσμευσης του οργανισμού στο ευρύ κοινό

Συμμετοχή σε δίκτυα και ανταλλαγή εμπειριών με τους άλλους συμμετέχοντες

Ο οργανισμός είναι διαρκώς ενήμερος για τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα των δημοσίων συμβάσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις δράσεις άλλων ευρωπαϊκών ΟΤΑ.

Ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων με άλλους οργανισμούς για την αντιμετώπιση εμποδίων που προκύπτουν από την εφαρμογή των πράσινων συμβάσεων.

Τα μέλη της Εκστρατείας συμμετέχουν στο δίκτυο BIG-Net (“Αγόρασε Πράσινα”), το οποίο αριθμεί πάνω από 200 μέλη, με στόχο την απόκτηση περαιτέρω γνώσεων για το θέμα των δημοσίων συμβάσεων και πρόσβαση σε σχετικά εργαλεία.

Πρόσβαση σε σεμινάρια και συνέδρια

Η συμμετοχή με χαμηλό κόστος ή δωρεάν των μελών της Εκστρατείας σε σχετικά συνέδρια, σεμινάρια και άλλες εκδηλώσεις συντελεί στην παροχή επιπρόσθετης πληροφόρησης και εκπαίδευσης σε θέματα δημοσίων συμβάσεων

•

•

•

•

•

•

•

1818

IIΗ Εκστρατεία Procura+

Πώς να γίνετε μέλος της Εκστρατείας Στην Εκστρατεία μπορεί να συμμετάσχει κάθε φορέας του ευρύτερου δημοσίου τομέα ανεξαρτήτως μεγέθους και εμπειρίας στα θέματα δημοσίων συμβάσεων. Για να γίνει μέλος της Εκστρατείας, ο κάθε ενδιαφερόμενος οργανισμός, οφείλει να:

Υποβάλλει σχετική αίτηση συμμετοχής, είτε υπογεγραμμένη από τον υπεύθυνο του τμήματος προμηθειών, είτε συνοδευόμενη από πολιτική απόφαση του οργανισμού. Η αίτηση είναι διαθέσιμη στο CD-ROM που συνοδεύει το παρόν έντυπο αλλά και στην ιστοσελίδα www.procuraplus.org

∆εσμευτεί για τη θέσπιση ορισμένων ποσοτικών στόχων για την προμήθεια πράσινων προϊόντων ή υπηρεσιών για τουλάχιστον μία από τις 6 κατηγορίες της Εκστρατείας (ηλεκτρική ενέργεια, κατασκευές, τρόφιμα, ηλεκτρονικός εξοπλισμός (ΙΤ), προϊόντα καθαρισμού, λεωφορεία)

Υποβάλλει εκθέσεις προόδου ετησίως με βάση το σχετικό έντυπο (Κεφάλαιο V, Ενότητα 2.1.3.)

Υποβάλλει στο ICLEI τις προκηρύξεις για την κατηγορία ή τις κατηγορίες προϊόντων που επιλέχθηκαν να περιλαμβάνουν περιβαλλοντικά ή κοινωνικά κριτήρια. Για μία τουλάχιστον προκήρυξη πρέπει να δοθεί περισσότερο βάρος σε αυτά τα κριτήρια έναντι άλλων.

Υποβάλλει ετήσια συνδρομή στην Εκστρατεία, η οποία ανέρχεται σε μερικές εκατοντάδες ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, συμβουλευτείτε τη διεύθυνση www.procuraplus.org

Ορίσει κάποιον υπεύθυνο για την Εκστρατεία που θα εκπροσωπεί τον οργανισμό

Οι όροι συμμετοχής στην Εκστρατεία περιλαμβάνονται στο CD-ROM που συνοδεύει το παρόν εγχειρίδιο.

Περισσότερες πληροφορίες Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Εκστρατεία επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.procuraplus.org, είτε επικοινωνήστε με την ομάδα του ICLEI στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected]. Επίσης, μπορείτε να επικοινωνείτε με τον εθνικό εταίρο της Εκστρατείας ΕΠΤΑ ΕΠΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected].

1.

2.

3.

4.

5.

6.

44

55

1919

III Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασηςστις διαδικασίες σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης

Κεφάλαιο III: Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις διαδικασίες σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης

1 Βασικές αρχές για τη διαδικασία σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης 212 Σημεία της προκήρυξης όπου μπορούν να εισαχθούν

περιβαλλοντικά κριτήρια 213 Ανάπτυξη περιβαλλοντικών προδιαγραφών 28

Το υφιστάμενο καθεστώς διεθνούς εμπορίου καθώς και αυτό των συμβάσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης καθιστούν δυνατή τη σύναψη πράσινων δημοσίων συμβάσεων, αρκεί οι αγοραστικές αρχές να ακολουθούν τους θεμελιώδεις κανόνες του ελεύθερου εμπορίου.

Αυτό το κεφάλαιο συγκεντρώνεται στην ενσωμάτωση των ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ κριτηρίων. Το νόμιμο πλαίσιο εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενσωμάτωση ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ κριτηρίων είναι λιγότερο ξεκάθαρο, αν και σύντομα θα παρέχεται καθοδήγηση πάνω στο θέμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο σκοπός του συγκεκριμένου κεφαλαίου, είναι να αναδείξει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών κριτηρίων στους δημόσιους διαγωνισμούς, χωρίς να αντικρούονται υπάρχοντες κανονισμοί. Το πρώτο μέρος καταπιάνεται με τις βασικές αρχές που πρέπει να ακολουθηθούν κατά τον διαγωνισμό. Αυτό ακολουθείται από μία λεπτομερή ματιά στο πώς ενσωματώνονται περιβαλλοντικές απαιτήσεις στα διάφορα στάδια. Το τελευταίο μέρος αυτού του κεφαλαίου ασχολείται με διάφορες πηγές πληροφόρησης, για να σας βοηθήσει στην ανάπτυξη περιβαλλοντικών προτύπων/απαιτήσεων για ενσωμάτωση στους δημόσιους διαγωνισμούς.

Σημείωση: Έτοιμα κριτήρια αγοράς για έξι προϊόντα/ υπηρεσίες, που περιγράφουν ξεκάθαρα σε ποια από αυτά τα στάδια πρέπει να χρησιμοποιηθούν, συμπεριλαμβάνονται στο Κεφάλαιο VI.

20

IIIΕνσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασηςστις διαδικασίες σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης

Βασικές αρχές για τη διαδικασία σύναψης μιας δημόσιας σύμβασηςΗ ανάθεση των δημόσιων συμβάσεων διέπεται αυστηρά από συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο που στοχεύει στην προστασία τόσο των δημόσιων αρχών όσο και των αναδόχων.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το νομικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις των Κρατών-Μελών ορίζεται από τις Οδηγίες του 2004[1] για αγορές μεγαλύτερες από ένα συγκεκριμένο ποσό, ενώ για μικρότερες αγορές αυτό ορίζεται από το εθνικό νομικό καθεστώς.

Ωστόσο, όλοι οι δημόσιοι φορείς των Κρατών-Μελών είναι υποχρεωμένοι να σέβονται τις αρχές της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας κατά τη διαδικασία σύναψης μίας σύμβασης, ανεξάρτητα από το μέγεθος της σύμβασης και τους νόμους που τη διέπουν (Εθνικούς ή Ευρωπαϊκούς).

Οι πιο σχετικές αρχές της Συνθήκης για τις δημόσιες συμβάσεις είναι συνοπτικά οι ακόλουθες

Η αρχή της ελεύθερης διακίνησης των αγαθώνΗ αρχή της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών Η αρχή της αμεροληψίαςΗ αρχή της ίσης μεταχείρισηςΗ αρχή της αναλογικότηταςΗ αρχή της διαφάνειας

Περιβαλλοντικά κριτήρια μπορούν να εισαχθούν στις δημόσιες συμβάσεις, χωρίς αυτό να αντίκειται στις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας, εφόσον δεν γίνεται παραβίαση των ανωτέρω αρχών.

Σημεία της προκήρυξης όπου μπορούν να εισαχθούν περιβαλλοντικά κριτήρια Οι νέες Οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις ορίζουν ξεκάθαρα πού και πώς μπορούν να εισαχθούν περιβαλλοντικά κριτήρια σε μια προκήρυξη. Τα σημεία αυτά, τα οποία ορίζονται από την εθνική νομοθεσία των περισσότερων Κρατών-Μελών, είναι τα ακόλουθα:

Αντικείμενο της σύμβασηςΤεχνικές προδιαγραφές για το προϊόν/ έργο/ υπηρεσία Κριτήρια επιλογής για τους υποψήφιουςΚριτήρια ανάθεσης Όροι εκτέλεσης της σύμβασης

Τα παραπάνω στάδια περιγράφονται αναλυτικά στις επόμενες παραγράφους.

2.1 Καθορισμός του αντικειμένου της σύμβασηςΤο αντικείμενο μιας σύμβασης αφορά στο προϊόν, την υπηρεσία ή το έργο που ενδιαφέρεται η αναθέτουσα αρχή να αγοράσει. Οι νόμοι για τις δημόσιες συμβάσεις ορίζουν τη διαδικασία σύναψης μιας σύμβασης, όχι όμως και το αντικείμενο, επιτρέποντας έτσι στις δημόσιες αρχές να επιλέξουν τι θέλουν να αγοράσουν.

Για το λόγο αυτό, όταν ένας δημόσιος φορέας επιθυμεί την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε μια σύμβαση, ο πιο γρήγορος και άμεσος τρόπος να το κάνει είναι δηλώνοντάς το στο αντικείμενο της σύμβασης. Πράγματι, όταν κανείς επιθυμεί να συμπεριλάβει περιβαλλοντικές προδιαγραφές στην προκήρυξη, μπορεί να το δηλώσει στο αντικείμενο της σύμβασης προκειμένου η διαδικασία να είναι απόλυτα διαφανής.

[1] Οι Οδηγίες αυτές είναι: Οδηγία 2004/18/EC του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών. Το κείμενο της οδηγίας περιλαμβάνεται στο CD-ROM Οδηγία 2004/17/EC του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών. Το κείμενο της οδηγίας περιλαμβάνεται στο CD-ROM

••••••

1.2.3.4.5.

11

22

21


Οι ακριβείς περιβαλλοντικές προδιαγραφές θα πρέπει να οριστούν στις τεχνικές προδιαγραφές ή στα κριτήρια ανάθεσης, αλλά εισάγοντας την περιβαλλοντική διάσταση και στο αντικείμενο της σύμβασης, δηλώνεται σαφέστατα στους πιθανούς πλειοδότες η πρόθεση της αναθέτουσας αρχής να αγοράσουν πράσινα προϊόντα, υπηρεσίες ή έργα.

Η μόνη απαίτηση στην περίπτωση αυτή είναι να διασφαλίζεται ότι ο ορισμός του αντικειμένου της σύμβασης δεν είναι μεροληπτικός, ώστε να μην αντιβαίνει στις αρχές της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

Για παράδειγμα:

Μπορεί κανείς να δηλώσει ότι επιθυμεί να συνάψει σύμβαση με αντικείμενο «Υπηρεσίες τροφοδοσίας που προμηθεύουν βιολογικά προϊόντα», αλλά δε μπορεί να δηλώσει «Υπηρεσίες τροφοδοσίας που προμηθεύουν τοπικά προϊόντα», καθώς ο ορισμός θεωρείται μεροληπτικός ως προς τα τοπικά προϊόντα – δεν επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση των αγαθών.

Μπορεί κανείς να δηλώσει ότι επιθυμεί να αγοράσει «ενεργειακά αποδοτικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές», αλλά δε μπορεί να δηλώσει «ηλεκτρονικούς υπολογιστές πιστοποιημένους με το σήμα Energy Star», καθώς ο ορισμός είναι μεροληπτικός και δε δίνει τη δυνατότητα ίσης μεταχείρισης των προσφορών, από τη στιγμή που απαιτείται συγκεκριμένο πιστοποιητικό.

Παραδείγματα σωστών και έγκυρων «πράσινων» τίτλων είναι:

Σύμβαση για την προμήθεια ανακυκλωμένου χαρτιού

Συύμβαση για το σχεδιασμό και την κατασκευή ενός ενεργειακά αποδοτικού κτηρίου

Σύμβαση για περιβαλλοντικές υπηρεσίες καθαρισμού που περιλαμβάνουν

διαχωρισμό των στερεών αποβλήτων .

2.2 Καθορισμός των τεχνικών προδιαγραφών

Από τη στιγμή που οριστεί το αντικείμενο της σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή πρέπει να ορίσει μετρήσιμες τεχνικές προδιαγραφές για το προϊόν / υπηρεσία. Οι απαιτήσεις αυτές είναι υποχρεωτικές, γεγονός που σημαίνει ότι αν μια προσφορά δε συμμορφώνεται με

αυτές, αυτόματα αποκλείεται.

Οι τεχνικές προδιαγραφές μπορούν να οριστούν με βάση:

Α) Περιβαλλοντικά τεχνικά πρότυπα και οικολογικά κριτήρια

Η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι και η πιο συνήθης. Μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αρκετά Ευρωπαϊκά ή εθνικά τεχνικά πρότυπα ή προδιαγραφές, όπως αυτές που αναπτύχθηκαν από το CEN (Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε αυτή την περίπτωση κάθε αναφορά θα συνοδεύεται από τις λέξεις «ή ισοδύναμο», καθώς η ανάδοχος αρχή δε μπορεί να αποκλείσει έναν υποψήφιο, ο οποίος μπορεί να αποδείξει ότι το προϊόν ή η υπηρεσία του πληροί τις απαιτήσεις που αναφέρονται με ισοδύναμο τρόπο.

Ωστόσο, μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει άλλα κριτήρια ακόμα πιο αυστηρά από αυτά που ορίζονται στα πρότυπα, αρκεί να μην είναι μεροληπτικά.

Σημείωση:

Όταν κανείς επιθυμεί να αγοράσει πράσινα προϊόντα, υπηρεσίες ή έργα, θα πρέπει να συμπεριλάβει περιβαλλοντικές απαιτήσεις σε αυτό το σημείο, καθώς οι προδιαγραφές είναι υποχρεωτικές για τους υποψήφιους αναδόχους. Αν αφήσει την περιβαλλοντική παράμετρο για το στάδιο ανάθεσης, δε μπορεί να εξασφαλίσει την επιλογή των πιο φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων/ υπηρεσιών (βλέπε Παράγραφο 2.4).

Σημείωση:

Όταν κανείς επιθυμεί να αγοράσει πράσινα προϊόντα, υπηρεσίες ή έργα, θα πρέπει να συμπεριλάβει περιβαλλοντικές απαιτήσεις σε αυτό το σημείο, καθώς οι προδιαγραφές είναι υποχρεωτικές για τους υποψήφιους αναδόχους. Αν αφήσει την περιβαλλοντική παράμετρο για το στάδιο ανάθεσης, δε μπορεί να εξασφαλίσει την επιλογή των πιο φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων/ υπηρεσιών (βλέπε Παράγραφο 2.4).

22


Μπορεί επίσης κανείς να χρησιμοποιήσει τα περιβαλλοντικά κριτήρια που εφαρμόζονται στα οικολογικά σήματα ως τεχνικές προδιαγραφές κατά τη σύνταξη της προκήρυξης. Ωστόσο δε μπορεί να ζητηθεί συγκεκριμένο οικολογικό σήμα (θεωρείται μεροληπτική η διαδικασία), παρά μόνο συμμόρφωση με τα κριτήρια. Τα οικολογικά σήματα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να αποδείξουν συμμόρφωση του παρεχόμενου προϊόντος με τις τεχνικές προδιαγραφές, αλλά πρέπει να επιτρέπονται κι άλλα αποδεικτικά μέσα συμμόρφωσης. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα οικολογικά σήματα δίνονται στην Παράγραφο 3.1.


∆ε μπορεί κανείς να απαιτήσει «χαρτί πιστοποιημένο με το σήμα Blue Angel» - θεωρείται μεροληπτικό.

Ωστόσο μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει στην προκήρυξη τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την πιστοποίηση με το συγκεκριμένο οικολογικό σήμα, π.χ.:

Το χαρτί πρέπει:

να περιέχει τουλάχιστον 80% ανακυκλωμένου χαρτιούνα είναι πλήρως απαλλαγμένο από χλώριο (TCF)ανθεκτικότητα > 100έτη, σε συμφωνία με τα ISO 9706, DIN 6738 ή ισοδύναμοσυμβατότητα με τα μηχανήματα: να συναντά τις προδιαγραφές των DIN 19309, AFNOR Q11-013 ή ισοδύναμου

Τα προϊόντα που φέρουν το σήμα Blue Angel θα θεωρούνται ότι συμμορφώνονται, αλλά και άλλα αποδεικτικά μέσα θα γίνονται αποδεκτά

••••

Β) Προδιαγραφές απόδοσης

Οι προδιαγραφές απόδοσης δεν περιγράφουν λεπτομερώς τις τεχνικές προδιαγραφές, αφήνοντας έτσι χώρο για επινοητικότητα της αγοράς. Ωστόσο, οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να είναι προσεκτικές κατά τον καθορισμό των προδιαγραφών απόδοσης, δεδομένου ότι οι επιλογές ποικίλλουν σημαντικά. Σε κάθε περίπτωση, οι προδιαγραφές πρέπει να είναι σαφείς, ώστε να επιτρέπουν τη σωστή αξιολόγηση των προσφορών. Παράδειγμα τέτοιων προδιαγραφών παρουσιάζεται στη συνέχεια:

“Συνθήκες ποιότητα εσωτερικού αέρα σε κτήριο: Εσωτερική θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του χειμώνα μεταξύ 18-22oC και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μεταξύ 26-28oC και σχετική υγρασία 50%”.

Σε τέτοια περίπτωση, ο πλειοδότης μπορεί να επιλέξει οποιαδήποτε μέθοδο για την επίτευξη των παραπάνω απαιτήσεων, χωρίς να χρειάζεται να ακολουθήσει πολύ συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές για τα συστήματα θέρμανσης / ψύξης που θα χρησιμοποιήσει.

Γ) Μέθοδοι παραγωγής

Η αναθέτουσα αρχή κατά τη σύναψη μιας σύμβασης μπορεί να θέσει κριτήρια που προσδιορίζουν το περιεχόμενο των προϊόντων που ενδιαφέρεται να προμηθευτεί, όπως επίσης και τη μέθοδο παραγωγής των προϊόντων.

Για παράδειγμα, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να απαιτήσει:

Tο χαρτί να παράγεται χωρίς τη χρήση χλωρίου (TCF)Tα τρόφιμα να παράγονται με βιολογική μέθοδο (χωρίς τη χρήση χημικών παρασιτοκτόνων και λιπασμάτων), σε συμμόρφωση με τον Κανονισμό της ΕΟΚ 2092/91 Της 24ης Ιουνίου 1991 και του 1804/99/EC.

Η ηλεκτρική ενέργεια να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές.

••

•

23


Δ) Η χρήση εναλλακτικών προσφορών

Όταν το κριτήριο ανάθεσης που χρησιμοποιείται είναι η οικονομικά πιο συμφέρουσα προσφορά (βλέπε Παράγραφο 2.4), η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητήσει από τους υποψηφίους να υποβάλουν εναλλακτικές προσφορές. Με τη χρήση των εναλλακτικών προσφορών, ο υπεύθυνος για τη σύναψη μιας σύμβασης μπορεί να συγκρίνει προϊόντα που πληρούν διαφορετικές ομάδες τεχνικών προδιαγραφών, χρησιμοποιώντας τα ίδια κριτήρια ανάθεσης.

Η χρήση εναλλακτικών προσφορών αποτελεί πολύ σημαντικό εργαλείο, ειδικά όταν η αναθέτουσα αρχή δεν είναι σίγουρη για την ύπαρξη πράσινων εναλλακτικών προϊόντων ή υπηρεσιών. Η δυνατότητα χρήσης των εναλλακτικών προσφορών πρέπει να υποδεικνύεται στην προκήρυξη.

Η αναθέτουσα αρχή μπορεί:

Nα θέσει τις ελάχιστες (μη περιβαλλοντικές) τεχνικές προδιαγραφές του προϊόντος ή της υπηρεσίας στην Παραλλαγή 1. Με άλλα λόγια η παραλλαγή 1 θα αντιπροσωπεύει την ουδέτερη βασική προσφορά.

Nα θέσει επιπλέον περιβαλλοντικά κριτήρια για το προϊόν ή την υπηρεσία στην Παραλλαγή 2, πέρα από τα ελάχιστα κριτήρια που ορίζονται στην Παραλλαγή 1. Η Παραλλαγή 2 μπορεί να θεωρηθεί και πράσινη παραλλαγή επειδή ενσωματώνει την περιβαλλοντική διάσταση.

Μόνο οι προσφορές που πληρούν τουλάχιστον τις ελάχιστες προδιαγραφές λαμβάνονται υπόψη. Μετά το άνοιγμα των προσφορών, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να συγκρίνει τις συμβατικές και τις περιβαλλοντικά φιλικές επιλογές, βάση των ίδιων κριτηρίων ανάθεσης.

2.3 Κριτήρια επιλογής Κατά την αξιολόγηση των προσφορών που έχουν κατατεθεί, στο πρώτο στάδιο εξετάζεται αν οι υποψήφιοι έχουν την ικανότητα να εκτελέσουν τη σύμβαση, στην περίπτωση που τους ανατεθεί. Αν δε πληρούν τα κριτήρια αυτά, η προσφορά τους αυτόματα αποκλείεται.

Τα κριτήρια επιλογής που η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ορίσει σε μία προκήρυξη είναι τρία: κριτήρια αποκλεισμού, κριτήρια τεχνικής ικανότητας και οικονομικά κριτήρια. Ωστόσο μόνο στις δύο πρώτες κατηγορίες υπάρχει η δυνατότητα για ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης:

A) Κριτήρια αποκλεισμού

Τόσο στις Οδηγίες της Ε.Ε. όσο και στους εθνικούς νόμους για τις δημόσιες συμβάσεις, υπάρχει κατάλογος με τα κριτήρια αποκλεισμού που μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει σε μια προκήρυξη. Τα κριτήρια αυτά μπορεί να είναι για παράδειγμα αν η εταιρεία είναι χρεοκοπημένη ή έχει κηρύξει πτώχευση, αν έχει κριθεί ένοχη για δωροδοκία ή κατάχρηση ή αν δεν έχει αποδώσει τους φόρους που της αναλογούν ή συνδρομές κοινωνικής ασφάλειας.

Υπάρχουν επίσης και περιβαλλοντικοί λόγοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποκλειστούν υποψήφιοι. Κριτήριο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αυτήν την περίπτωση είναι αν η εταιρεία δε συμμορφώνεται με την περιβαλλοντική νομοθεσία ή κανονισμούς.

B) Κριτήρια τεχνικής ικανότητας

Τα κριτήρια τεχνικής ικανότητας επικεντρώνονται στην ικανότητα του υποψηφίου να εκτελέσει τη σύμβαση. Τα κριτήρια αυτά συνήθως απαιτούν απόδειξη της εμπειρίας του υποψηφίου αναδόχου, κατάλογο αντίστοιχων έργων που έχει πραγματοποιήσει, περιγραφή των διαθέσιμων τεχνικών εγκαταστάσεων κλπ. Ένας πλήρης κατάλογος κριτηρίων επιλογής για τον έλεγχο της τεχνικής ικανότητας των υποψήφιων παρέχεται από τις Οδηγίες της Ε.Ε. για τις δημόσιες συμβάσεις, όπως επίσης και στην εθνική νομοθεσία, αλλά τα κριτήρια που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να σχετίζονται με το αντικείμενο της σύμβασης.

1.

2.

24


Σε ό,τι αφορά στα κριτήρια περιβαλλοντικής τεχνικής ικανότητας, αυτά μπορούν να ενσωματωθούν μόνο εάν απαιτείται συγκεκριμένη περιβαλλοντική πείρα για την υλοποίηση της σύμβασης. Αυτό ισχύει μόνο για συγκεκριμένες συμβάσεις υπηρεσιών και έργων, οι οποίες θεωρείται πως έχουν σχετικά σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά την παράδοση τους - οι οποίες συμβάσεις πρέπει να κρίνονται από την ίδια την αρχή που κάνει την προσφορά.

Για όλα αυτά τα κριτήρια, εκείνοι που κάνουν προσφορά πρέπει να υποβάλλουν τις σχετικές αποδείξεις. Αυτές μπορεί να είναι μία λίστα παρόμοιων περιβαλλοντικών υπηρεσιών που εκτελούνται από την εταιρεία.


Εάν επιθυμείτε να αναθέσετε το “σχεδιασμό και κατασκευή ενός βιοκλιματικού κτηρίου”, μπορείτε να ρωτήσετε για την τεχνική κατάρτιση εκείνων που κάνουν την προσφορά ζητώντας τους να παρέχουν μία λίστα προηγούμενων κτηρίων που έχουν κατασκευάσει με βιοκλιματικές αρχές.

Είναι επίσης δυνατό να απαιτήσετε την ύπαρξη κάποιων Συστημάτων Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης (ΣΠ∆) – αλλά μόνο εάν αυτό είναι σχετικό με την εκτέλεση της σύμβασης. Από τη στιγμή που τα απαιτούμενα μέτρα διαχείρισης καλύπτονται από το ΣΠ∆ εκείνου που κάνει την προσφορά (όπως EMAS ή ISO 14001), αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μία απλή μορφή απόδειξης. Άλλες μορφές που να αποδεικνύουν την ύπαρξη αυτών των μέτρων διαχείρισης, πρέπει να γίνονται επίσης αποδεκτές.


Η κατασκευή μίας γέφυρας σε μία προστατευόμενη περιοχή απαιτεί την εφαρμογή μίας σειράς συγκεκριμένων μέτρων διαχείρισης που έχουν ως σκοπό την εξασφάλιση προστασίας για την πανίδα και τη χλωρίδα στην περιοχή κατά την κατασκευή της γέφυρας, π.χ. έλεγχος των επιπέδων θορύβου, συλλογή αποβλήτων, κλπ. Σε αυτή την περίπτωση, η εφαρμογή ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης για τα εργοτάξια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν απόδειξη της τεχνικής κατάρτισης εκείνου που κάνει την προσφορά, προκειμένου να εκτελέσει τη σύμβαση ανάλογα.

25


2.4 Ανάθεση ΣύμβασηςΤο τελευταίο στάδιο της διαδικασίας σύναψης μιας σύμβασης είναι η ανάθεση. Σε αυτό το στάδιο, οι αναθέτουσες αρχές αξιολογούν την ποιότητα των προσφορών που συμμορφώνονταν με τις τεχνικές προδιαγραφές, ώστε να επιλέξουν την πιο κατάλληλη.

Ο τρόπος ανάθεσης μπορεί να βασίζεται:

α) στη χαμηλότερη τιμή.β) στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά.

Στην πρώτη περίπτωση, η τελική απόφαση λαμβάνεται μόνο επί της τιμής των προσφορών. Συνεπώς, εάν δεν έχουν καθοριστεί περιβαλλοντικά κριτήρια σε προηγούμενα στάδια, δε θα έχετε την πιθανότητα να τα συμπεριλάβετε σε αυτό το στάδιο και η απόφαση θα βασιστεί μόνο στην χαμηλότερη τιμή. Εάν επιλέξετε αυτή την επιλογή, πρέπει να εξασφαλίσετε ότι έχουν συμπεριληφθεί περιβαλλοντικά κριτήρια στις τεχνικές προδιαγραφές.

Εάν εφαρμόζεται η αρχή της “πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς”, μπορούν μαζί με την τιμή να συνυπολογιστούν κι άλλα κριτήρια ανάθεσης. Αυτά τα κριτήρια μπορεί να αφορούν για παράδειγμα στην ποιότητα, την ημερομηνία παράδοσης, την τεχνική αξία ή σε περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά. Σε αυτήν την περίπτωση, όταν καθορίζετε αυτά τα περιβαλλοντικά κριτήρια ανάθεσης, είναι πολύ σημαντικό αυτά να είναι:

σχετικά με το αντικείμενο

αντικειμενικά ποσοτικοποιήσιμα

σταθμισμένα σε σχέση και με τα άλλα κριτήρια ανάθεσης (κατανομή σε φθίνουσα σειρά)

ξεκάθαρα ορισμένα στα τεύχη του διαγωνισμού, ώστε να εξασφαλίζεται η διαφάνεια

Η χρήση περιβαλλοντικών κριτηρίων στη φάση ανάθεσης μπορεί να είναι μία καλή ιδέα εάν δεν είστε σίγουροι για τη διαθεσιμότητα ή το κόστος του πιο φιλικού προς στο περιβάλλον προϊόντος ή υπηρεσίας. Η χρήση περιβαλλοντικών κριτηρίων ανάθεσης δεχίνουν την πρόθεση του οργανισμού να αγοράσει πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες, αν όμως αυτά τα προϊόντα είναι πολύ πιο ακριβά δε θα επιλεγούν. Το “βάρος” που δίνετε στα περιβαλλοντικά κριτήρια στην αξιολόγηση, θα καθορίσει πόσο επιπλέον προτίθεστε να πληρώσετε.

Είναι δυνατό να συμπεριλάβετε περιβαλλοντικά κριτήρια ανάθεσης, ακόμη κι αν έχετε συμπεριλάβει και ελάχιστα περιβαλλοντικά κριτήρια στις προδιαγραφές. Η κίνηση αυτή δίνει τη δυνατότητα να ανταμειφθεί μια ακόμη καλύτερη απόδοση.

Για παράδειγμα, εάν αναθέτετε μία υπηρεσία μίσθωσης υπολογιστών, μπορείτε να ορίσετε στις τεχνικές προδιαγραφές ένα συγκεκριμένο επίπεδο κατανάλωσης. Στα κριτήρια ανάθεσης μπορεί να επιθυμείτε να προτιμήσετε εξοπλισμό που καταναλώνει ακόμη λιγότερη ενέργεια. Συνεπώς, μπορείτε να θέσετε τα κριτήρια ανάθεσης ως ακολούθως:

για την οικονομική προσφορά: μέχρι 80 βαθμούς

για ενεργειακή κατανάλωση ακόμη χαμηλότερη από την καθορισμένη στις τεχνικές προδιαγραφές: μέχρι 20 βαθμούς [2].

•

•

Όταν μελετάται η οικονομική προσφορά, δε χρειάζεται αυτό να περιορίζεται μόνο στην τιμή - είναι καλύτερο να μελετάται το “κόστος κύκλου ζωής” του προϊόντος/ υπηρεσίας που αναθέτετε. Αυτό δεν περιλαμβάνει μόνο την τιμή αγοράς, αλλά επίσης το κόστος χρήσης (όπως ηλεκτρική ενέργεια ή κατανάλωση νερού), συντήρησης και τελικής διάθεσης. Περισσότερες πληροφορίες πάνω σε αυτήν την προσέγγιση, περιλαμβάνονται στο Κεφάλαιο IV του εγχειριδίου.

[2] Θα πρέπει να παρουσιάσετε ξεκάθαρα τον τρόπο κατανομής των βαθμών, για παράδειγμα μία φθίνουσα σειρά με 20 βαθμούς για την καλύτερη προσφορά και 0 για τη χειρότερη.

•

•

•

•

Σημείωση:

Η διαφορά ανάμεσα στις τεχνικές προδιαγραφές και τα κριτήρια ανάθεσης έγκειται στο γεγονός ότι οι τεχνικές προδιαγραφές θέτουν τις ελάχιστες απαιτήσεις τις οποίες το προϊόν/ υπηρεσία ΠΡΕΠΕΙ να πληροί, ενώ τα κριτήρια ανάθεσης επιτρέπουν στην αναθέτουσα αρχή να υποδείξει τι θα προτιμούσε, αλλά όχι με οποιαδήποτε τιμή.

Σημείωση:

Η διαφορά ανάμεσα στις τεχνικές προδιαγραφές και τα κριτήρια ανάθεσης έγκειται στο γεγονός ότι οι τεχνικές προδιαγραφές θέτουν τις ελάχιστες απαιτήσεις τις οποίες το προϊόν/ υπηρεσία ΠΡΕΠΕΙ να πληροί, ενώ τα κριτήρια ανάθεσης επιτρέπουν στην αναθέτουσα αρχή να υποδείξει τι θα προτιμούσε, αλλά όχι με οποιαδήποτε τιμή.

26


2.5 Όροι εκτέλεσης συμβάσεωνΤέλος, οι δημόσιες αρχές μπορούν να παρουσιάσουν στους όρους εκτέλεσης συμβάσεων και περιβαλλοντικά κριτήρια - π.χ. οι κανονισμοί για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να εκτελεστεί μία σύμβαση. Αυτοί οι όροι δεν επηρεάζουν την ανάθεση της σύμβασης, ωστόσο πρέπει να περιγράφονται εκτενώς στην προκήρυξη και να σχετίζονται ξεκάθαρα με την εκτέλεση της σύμβασης.

Οι όροι εκτέλεσης συμβάσεων, μπορούν να σχετίζονται μόνο με τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η σύμβαση. Αυτό σημαίνει ότι δε μπορούν να υπάρχουν “μεταμφιεσμένες” τεχνικές προδιαγραφές, κριτήρια ανάθεσης ή επιλογής και όλοι οι υποψήφιοι ανάδοχοι πρέπει να είναι ικανοί να συμμορφώνονται με αυτές. Κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού δε μπορούν να απαιτηθούν κάποιου είδους αποδείξεις συμμόρφωσης με τους όρους εκτέλεσης.

Ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει αυτούς τους όρους όταν εκτελεί το έργο ή την προμήθεια. Εάν αποτύχουν να το κάνουν, η αναθέτουσα αρχή έχει το δικαίωμα να ορίσει μία οικονομική ποινή ή ακόμη και να ακυρώσει τη σύμβαση.

Κάποια παραδείγματα των όρων εκτέλεσης συμβάσεων είναι:

Τα προϊόντα πρέπει να παραδίδονται σε μεγάλες συσκευασίες, αντί για ξεχωριστές μονάδες.

Ο ανάδοχος πρέπει να χρησιμοποιεί επαναχρησιμοποιήσιμα κοντέινερ όταν παραδίδει τα προϊόντα.

Ο ανάδοχος πρέπει να συγκεντρώνει τα συσκευασμένα υλικά και τα χρησιμοποιημένα προϊόντα, τα οποία θα ανακυκλωθούν ή επαναχρησιμοποιηθούν.

Για όλα τα προϊόντα πρέπει να υποδεικνύεται η ποσότητα που πρέπει να χρησιμοποιείται, για την αποφυγή υπερβολικής χρήσης.

Οι υπηρεσίες θα πρέπει να εκτελούνται σε συμμόρφωση με τις διαδικασίες και τα κριτήρια που παγιώθηκαν στο ΣΠ∆ του οργανισμού

2.6 ΣυμπεράσματαΠεριληπτικά, είναι δυνατό να συμπεριλαμβάνονται περιβαλλοντικά κριτήρια στα τεύχη του διαγωνισμού, χωρίς να έχει σημασία εάν καλύπτονται από Ευρωπαϊκό ή εθνικό νόμο, από τη στιγμή που λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθες βασικές αρχές:

Όλα τα περιβαλλοντικά κριτήρια αναφέρονται ρητά στα τεύχη της προκήρυξηςΗ διατύπωση των κριτηρίων σέβονται τις γενικές αρχές της διαφάνειας, μη διάκρισης και ίσης μεταχείρισηςΤα κριτήρια σχετίζονται με το αντικείμενο της σύμβασηςΤα κριτήρια είναι αντικειμενικά ποσοτικοποιήσιμαΟποιαδήποτε μορφή κατάλληλης απόδειξης συμμόρφωσης γίνεται αποδεκτή

••

•••

27


Ανάπτυξη περιβαλλοντικών προδιαγραφώνΣτις προηγούμενες παραγράφους υποδεικνύεται πού μπορείτε να συμπεριλάβετε περιβαλλοντικές απαιτήσεις στους δημόσιους διαγωνισμούς, ένα όμως από τα πιο ενδιαφέροντα ζητήματα των πράσινων συμβάσεων είναι να γνωρίζετε ποιες πρέπει να είναι αυτές οι απαιτήσεις. Οι περισσότερες αναθέτουσες αρχές δεν είναι ειδικές στο περιβάλλον και πολλοί υπάλληλοι περιβαλλοντικών τμημάτων έχουν συχνά μικρή πείρα σε πράσινες συμβάσεις.

Πράσινο προϊόν ή υπηρεσία είναι εκείνο το οποίο έχει καλύτερη απόδοση μέσα από τον κύκλο ζωής του[3] και οδηγεί σε ισοδύναμη ή καλύτερη λειτουργία, ποιότητα και ικανοποίηση του τελικού χρήστη, συγκρινόμενο με ένα συμβατικό προϊόν. Χρήσιμες πηγές για την επιλογή των κατάλληλων κάθε φορά περιβαλλοντικών προδιαγραφών, είναι τα οικολογικά σήματα και ο αυξανόμενος αριθμός εθνικών οδηγιών που είναι διαθέσιμες.

3.1 Οικολογική σήμανσηΈνας αυξανόμενος αριθμός οικολογικών σημάτων υπάρχει πλέον στην αγορά ώστε να βοηθήσει να υποδειχθούν τα προϊόντα που επιτυγχάνουν ένα συγκεκριμένο περιβαλλοντικό επίπεδο ποιότητας. Τα προϊόντα πρέπει να ικανοποιούν ένα σύνολο απαιτήσεων πριν τους επιτραπεί να φέρουν το σήμα.

Υπάρχουν πάρα πολλά εθελοντικά πλαίσια για οικολογικά σήματα παγκοσμίως, που υλοποιούνται από κυβερνήσεις, ιδιωτικούς φορείς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς. Η πλειοψηφία των οικολογικών σημάτων χρησιμοποιούν κριτήρια πολλαπλών διαστάσεων που βασίζονται στην Ανάλυση Κύκλου Ζωής, ωστόσο κάποια οικολογικά σήματα βασίζονται σε μία περιβαλλοντική επίπτωση (π.χ. το Energy Star, ένα πλαίσιο οικολογικού σήματος που αφορά στην ενεργειακή απόδοση).

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τα οικολογικά σήματα μπορούν να είναι πολύ χρήσιμα για τις δημόσιες αναθέτουσες αρχές. Μία αναθέτουσα αρχή μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ίδιες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, με αυτές που χρησιμοποιούνται από το οικολογικό σήμα. Μπορεί τότε να θεωρείται ότι τα προϊόντα που φέρουν το οικολογικό σήμα, συμμορφώνονται με τα κριτήρια, αποφεύγοντας μία μακρά διαδικασία επικύρωσης, αν και άλλες μορφές απόδειξης πρέπει πάντα να γίνονται αποδεκτές (βλ. Παράγραφο 2.2).

[3] Η Ανάλυση Κύκλου Ζωής (ΑΚΖ) είναι ένα εργαλείο που αναπτύχθηκε για αυτό το σκοπό. Σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΑΚΖ είναι «μία μέθοδος για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών πτυχών και των πιθανών συνεπειών που συνδέονται με ένα προϊόν, η οποία συνίσταται στην απογραφή των σχετικών εισροών και εκροών ενός συστήματος, την αξιολόγηση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που σχετίζονται με αυτές τις εισροές και εκροές και την ερμηνεία των αποτελεσμάτων» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2001), Πράσινη Βίβλος για την Ολοκληρωμένη Πολιτική Προϊόντων COM(2001) 68). Η μέθοδος επιτρέπει τον εντοπισμό των σημαντικότερων περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός προϊόντος, ποσοτικοποιεί τα περιβαλλοντικά οφέλουν που μπορούν να επιτευχθούν μέσω του οικολογικού σχεδιασμού, και συγκρίνει την περιβαλλοντική αποδοχή ανταγωνιστικών προϊόντων ή διαδικασιών.

33

„“Για πολλά προϊόντα, τα οικολογικά σήματα, όπως ο γερμανικός «Μπλε Άγγελος» (Blue Angel), μας προμήθευσαν με τα κατάλληλα κριτήρια για την αναγνώριση πιο πράσινων προϊόντων. Αυτό είναι εύκολο να εφαρμοστεί και σας απαλλάσσει από το φορτίο του να σκέφτεστε για όλα τα θέματα που σχετίζονται με ένα προϊόν. Εύχομαι περισσότερα προϊόντα πιστοποιημένα με οικολογικά σήματα να

ήταν διαθέσιμα στην αγορά.”

Roland Schütze, Επικεφαλής τμήματος προμηθειών, Πόλη της Στουτγκάρδης, Γερμανία

„“Για πολλά προϊόντα, τα οικολογικά σήματα, όπως ο γερμανικός «Μπλε Άγγελος» (Blue Angel), μας προμήθευσαν με τα κατάλληλα κριτήρια για την αναγνώριση πιο πράσινων προϊόντων. Αυτό είναι εύκολο να εφαρμοστεί και σας απαλλάσσει από το φορτίο του να σκέφτεστε για όλα τα θέματα που σχετίζονται με ένα προϊόν. Εύχομαι περισσότερα προϊόντα πιστοποιημένα με οικολογικά σήματα να

ήταν διαθέσιμα στην αγορά.”

Roland Schütze, Επικεφαλής τμήματος προμηθειών, Πόλη της Στουτγκάρδης, Γερμανία

28


Ωστόσο, εάν επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε κριτήρια οικολογικών σημάτων στις προκηρύξεις, είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλιστεί ότι ο φορέας πιστοποίησης είναι αξιόπιστος και ανεξάρτητος. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι παραγωγοί μπορούν να ισχυριστούν ότι τα προϊόντα τους είναι πράσινα ώστε να επιτύχουν ένα, πιθανώς αδικαιολόγητο, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Για να διακριθεί ένα αποδεκτό πλαίσιο οικολογικής σηματοδότησης από τις παραπλανητικές δηλώσεις των παραγωγών, ο ∆ιεθνής Οργανισμός Τυποποίησης έχει παράσχει ένα σύνολο από κριτήρια για τον καθορισμό ενός αποδεκτού πλαισίου οικολογικής σήμανσης ISO 14024[4]. Αυτά τα βασικά κριτήρια περιλαμβάνουν:

την αξιοπιστία των πληροφοριών (π.χ. υπάρχουν επαρκείς διαδικασίες για παρακολούθηση αξιοπιστίας και συμμόρφωσης;)

τη διαφάνεια των διοικητικών διαδικασιών του εκάστοτε σήματος

την ύπαρξη μίας επίσημης διαδικασίας για διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους

φορείς.

Σύμφωνα με την ταξινόμηση του ISO, υπάρχουν τρία πλαίσια οικολογικής σήμανσης που περιγράφονται παρακάτω. Μερικά οικολογικά σήματα που υφίστανται στην Ευρώπη μπορείτε να δείτε στο Πλαίσιο 1.

Οικολογικά σήματα Τύπου Ι

Αυτή η ομάδα είναι πιθανώς η πιο χρήσιμη για τις δημόσιες αναθέτουσες αρχές. Αυτά τα σήματα βασίζονται στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κύκλου ζωής, τα κριτήρια θεσπίζονται από ένα ανεξάρτητο σώμα και παρακολουθούνται μέσω μίας πιστοποίησης ή μιας διαδικασίας παρακολούθησης. Η διαφάνεια και η αξιοπιστία εξασφαλίζονται μέσω της πιστοποίησης από έναν τρίτο φορέα. Τα περισσότερα από τα υπάρχοντα επίσημα εθνικά και πολυεθνικά πλαίσια οικολογικών σημάτων στην Ευρώπη, ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

Οικολογικά σήματα Τύπου ΙΙ

Ενημερωτικές περιβαλλοντικές δηλώσεις. Είναι περιβαλλοντικές δηλώσεις που έγιναν για αγαθά από τους κατασκευαστές, εισαγωγείς ή διανομείς τους. ∆εν επικυρώνονται ξεχωριστά, δεν χρησιμοποιούν προκαθορισμένα κι αποδεκτά κριτήρια για αναφορά και είναι οι λιγότερο ενημερωτικές από τους τρεις τύπους περιβαλλοντικών σημάτων.

Οικολογικά σήματα Τύπου ΙΙΙ

Αυτά τα σήματα δεν κρίνουν την περιβαλλοντική ποιότητα του προϊόντος, αλλά απλά πληροφορούν τον καταναλωτή σχετικά με τις περιβαλλοντικές του επιπτώσεις. Ένα “σκορ” που βασίζεται σε μεθόδους Ανάλυσης Κύκλου Ζωής δίνεται για το προϊόν, για προκαθορισμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Αυτό το περιβαλλοντικό σκορ υπολογίζεται από μια ανεξάρτητη υπηρεσία πιστοποίησης και βασίζεται σε έναν αριθμό δεικτών απόδοσης (EPI), π.χ. χρήση ενέργειας, εκπομπές στον αέρα, απορρίψεις στο νερό, κλπ. Αυτό παρέχει σε έναν αγοραστή την ευκαιρία να συγκρίνει τα σκορ διαφορετικών προϊόντων και να αγοράσει εκείνα με το καλύτερο, αλλά δεν παρέχει καθοδήγηση σχετικά με το τι θεωρείται καλή απόδοση. [5]

[4] ∆ιεθνής Οργανισμός Τυποποίησης, ISO 14024: Περιβαλλοντικά Σήματα & ∆ηλώσεις – Οικολογικά σήματα Τύπου 1 – Κατευθυντήριες οδηγίες και διαδικασίες σχετικά με τα οικολογικά σήματα και λογότυπα. [5] Πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές δηλώσεις προϊόντων (Π∆Π), μαζί με μία προσβάσιμη βάση δεδομένων Π∆Π και συγκεκριμένες απαιτήσεις προϊόντων, είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Παγκόσμιου ∆ικτύου ∆ιακηρύξεων Περιβαλλοντικών Προϊόντων Τύπου ΙΙΙ (GEDNet): www.environdec.com/gednet.

•

•

•

29


Οικολογικά Σήματα Τύπου Ι

Το οικολογικό σήμα της Ε.Ε. (Flower): http://www.eco-label.com

Το Nordic Swan, Σκανδιναβία: www.svanen.nu

Το Blue Angel (Blauer Engel), Γερμανία: www.blauer-engel.de

Το Umweltzeichen, Αυστρία: www.umweltzeichen.at

Το NF Environment, Γαλλία: www.marque-nf.com

Το Milieukeur, Ολλανδία: www.milieukeur.nl

Το AENOR, Ισπανία: www.aenor.es

Το Energy Star: Πιστοποιημένος, ενεργειακά αποδοτικός, εξοπλισμός γραφείου: www.eu-energystar.org

Μία λίστα από περισσότερα οικολογικά σήματα μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα του Παγκόσμιου ∆ικτύου Οικολογικής Σηματοδότησης (GEN) www.gen.gr.jp/product.html

•

•

•

•

•

•

•

•

•

3.2 Κατευθυντήριες Οδηγίες Ένας αριθμός εθνικών κυβερνήσεων και MKO, βοηθούν τους αγοραστές στην εφαρμογή των πράσινων συμβάσεων παρέχοντας καθοδήγηση στη θέσπιση περιβαλλοντικών απαιτήσεων, μαζί με άλλες πρακτικές συμβουλές σχετικά με τις πράσινες συμβάσεις.

Επιπλέον, κάποιες κυβερνήσεις και ΜΚΟ διατηρούν βάσεις δεδομένων πράσινων προϊόντων, οι οποίες περιέχουν περιβαλλοντικά κριτήρια και συνδέσεις με πιθανούς προμηθευτές. Οι περισσότερες από αυτές τις πληροφορίες είναι διαθέσιμες ελεύθερα και προσβάσιμες μέσω του διαδικτύου. Βλ. Πλαίσιο 2.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει εκτενή καθοδήγηση για την υλοποίηση των πράσινων δημόσιων συμβάσεων (GPP): ec.europa.eu/environment/gpp

Ελλάδα: Πρόγραμμα LIFE Περιβάλλον «Προώθηση Πράσινων Προμηθειών σε Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Μεσόγειο», www.greenmed.net , περιέχει το Μοντέλο Πράσινου Κέρδους με αναλυτικές τεχνικές προδιαγραφές για 5 κατηγορίες προϊόντων στην Ελληνική Γλώσσα και προσομοιάζει τη διαδικασία ανάθεσης μίας σύμβασης. Το Μοντέλο είναι διαθέσιμο στη διεύθυνση www.greenmed.net/gpm και οι κωδικοί χρήσης του είναι Όνομα Χρήστη (username): user , Κωδικός (password): goodbi198

Αυστρία: Η υπηρεσία συμβάσεων της Αυστρίας, έχει αναπτύξει εκτεταμένες κατευθυντήριες οδηγίες για διάφορες κατηγορίες προϊόντων στο www.oekoeinkauf.at

Δανία: Κατευθυντήριες οδηγίες για πράσινες συμβάσεις και πιο σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμα στο Greennet (www.ski.dk/greenprocurement), που υποστηρίζεται από τη ∆ανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος

Φινλανδία: Το Hymonet (www.hymonet.com), είναι ένα σύστημα υποστήριξης περιβαλλοντικά φιλικών συμβάσεων που βασίζεται στο διαδίκτυο.

Γαλλία: Ιστοσελίδα σχετικά με υπεύθυνη αγορά για τη ∆ημόσια ∆ιοίκηση.www.ecoresponsabilite.environnement.gouv.fr Πλατφόρμα για δημόσιες συμβάσεις και βιώσιμη ανάπτυξη. www.achatsresponsables.com

Γερμανία: Γερμανική ιστοσελίδα που περιλαμβάνει προδιαγραφές προϊόντων: www.beschaffung-info.de

Πλαίσιο1:

Οικολογικά σήματα

στην Ευρώπη

Πλαίσιο1:

Οικολογικά σήματα

στην Ευρώπη

30


Ιαπωνία: Το ∆ίκτυο Πράσινης Αγοράς (GPN), διατηρεί κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τις πράσινες συμβάσεις, συμπεριλαμβάνοντας κριτήρια προϊόντων και μία βάση δεδομένων προμηθευτών: www.gpn.jp

Ολλανδία: Ολλανδική ιστοσελίδα σχετικά με τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις (GPP): www.senternovem.nl/duurzaaminkopen/English/Index.asp

Νορβηγία: Οι κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με την οικολογικά αποδοτική αγορά, του ιδρύματος GRIP, για Πράσινη Παραγωγή και Κατανάλωση: www.grip.no/Innkjop/English/Hoved.htm

Σουηδία: Το Σουηδικό Όργανο για Οικολογικά Βιώσιμες Συμβάσεις: www.eku.nu/eng

Ηνωμένο Βασίλειο: Η Ομάδα Ανάληψης του Ηνωμένου Βασιλείου για τις πράσινες συμβάσεις και τη στρατηγική τους: www.sustainable-development.gov.uk/government/task-forces/procurement/index.htm. Βρετανικό Γραφείο για το εμπόριο, τις πολιτικές για την αειφορία και την υποστήριξη στον καταναλωτή: www.ogc.gov.uk/index.asp?id=1004338

Η.Π.Α: : Βάση δεδομένων των περιβαλλοντικά προτιμητέων προϊόντων της Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Προστασίας των Ηνωμένων Πολιτειών: www.epa.gov/oppt/epp/pubs/about/about.htm

IGPN: Το ∆ιεθνές ∆ίκτυο Πράσινης Αγοράς, είναι ένας οργανισμός που προωθεί την πράσινες αγορές ανά την υφήλιο: www.igpn.org

EUROCITIES: Κατευθυντήριες οδηγίες και βέλτιστες πρακτικές για Υπεύθυνες Αγορές από Πόλεις: www.eurocities.org/carpe-net

UNEP: Ιστοσελίδα που περιέχει πληροφορίες και βάση δεδομένων των προϊόντων: www.uneptie.org/pc/sustain/design/green-proc.htm

Πλαίσιο2:

∆ιαδικτυακή

καθοδήγηση και

εργαλεία σχετικά με τις

πράσινες συμβάσεις

Πλαίσιο2:

∆ιαδικτυακή

καθοδήγηση και

εργαλεία σχετικά με τις

πράσινες συμβάσεις

31

Το κόστος των πράσινων συμβάσεωνIV

Κεφάλαιο IV:Το κόστος των πράσινων συμβάσεων

1 Εισαγωγή 32

2 Βλέποντας πέρα από την τιμή αγοράς: Κόστος κύκλου ζωής των

προϊόντων 33

3 Καταγραφή του πραγματικού κόστους: Η κάρτα αξιολόγησης των

συμβάσεων 34

4 Ελαχιστοποίηση της ανάγκης αγοράς 35

5 Κοινές προμήθειες 37

6 Διατήρηση ανταγωνιστικών τιμών αγοράς: Όρια τιμών 39

ΕισαγωγήΕίναι οι πράσινες συμβάσεις δαπανηρές; Η πιο συχνή παρανόηση σχετικά με τις πράσινες συμβάσεις, είναι ότι η τιμή πιο πράσινων προϊόντων και υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα υψηλή και τα οφέλη δε δικαιολογούν το χρόνο και την προσπάθεια που απαιτείται.

Σε πολλές περιπτώσεις η αρχική τιμή είναι λίγο υψηλότερη, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν αληθεύει για όλες τις περιπτώσεις, ειδικά εάν λαμβάνεται υπόψη το κόστος που σχετίζεται με το προϊόν ή την υπηρεσία μέσα στο χρόνο ζωής του (τιμή αγοράς, κόστος χρήσης, συντήρησης και διάθεσης), και όχι μόνο η τιμή αγοράς - Κόστος χρόνου ζωής. Σε πολλές περιπτώσεις εξοικονόμηση χρημάτων είναι δυνατή, ακόμα και χωρίς να ληφθεί υπόψη το γενικό κόστος για την κοινωνία, που σχετίζεται με την περιβαλλοντική υποβάθμιση και με κοινωνικά προβλήματα.

Επιπλέον, ένας αριθμός άλλων προσεγγίσεων/στρατηγικών μπορεί να υιοθετηθούν για την επίτευξη επιπλέον οικονομίας:

Ελαχιστοποίηση της ανάγκης αγορών: Η αποφυγή της ανάγκης για αγορά είναι ο πιο άμεσος τρόπος να μειωθεί το κόστος των αγορών και να επιτευχθεί προστασία του περιβάλλοντος.

•

11

32

IVΤο κόστος των πράσινων συμβάσεων

Κοινές προμήθειες: Οι συνδυασμένες από διάφορες δημόσιες αρχές προμήθειες, μπορούν να βοηθήσουν στην επίτευξη σημαντικής οικονομίας, αυξάνοντας την αγοραστική δύναμη των οργανισμών. Ταυτόχρονα είναι ένας χρήσιμος τρόπος να διεισδύσουν οι πράσινες προμήθειες σε έναν επιφυλακτικό οργανισμό.

Όρια τιμών: Εάν ανησυχείτε για πιθανές αυξήσεις κόστους, χρησιμοποιήστε περιβαλλοντικά ή κοινωνικά θέματα ως ένα κριτήριο ανάθεσης/ αξιολόγησης, παρά ως προδιαγραφή (ελάχιστο πρότυπο). Εάν δοθούν οι κατάλληλοι συντελεστές βαρύτητας, θα εξασφαλιστεί ότι οι τιμές δε μπορούν να αυξηθούν σημαντικά.

Κάθε ένα από αυτά τα σημεία ερευνάται με περισσότερες λεπτομέρειες παρακάτω.

Τελικά είναι σημαντικό κάθε προϊόν να μη μελετάται απομονωμένα. Πιθανή αύξηση του κόστους κάποιων αγαθών, συχνά αντισταθμίζεται από την οικονομία που γίνεται σε άλλα προϊόντα. Στην πόλη του Kolding στη ∆ανία, η οποία έχει ουσιαστικά “πρασινίσει” το 100% των διαγωνισμών της, προέκυψε ότι γενικά αυτή η στρατηγική είναι οικονομικά ουδέτερη, και δεν επιβαρύνει τον οργανισμό με επιπλέον κόστος.

Βλέποντας πέρα από την τιμή αγοράς: Κόστος κύκλου ζωής των προϊόντωνΤο επιχείρημα που χρησιμοποιείται πιο συχνά ενάντια στις πράσινες συμβάσεις είναι ότι τα πράσινα προϊόντα κοστίζουν περισσότερο. Ωστόσο, μετά από στενότερη επιθεώρηση, αυτή η γενίκευση δεν είναι βάσιμη. Σε πολλές περιπτώσεις η πιο πράσινη εναλλακτική είναι διαθέσιμη ακόμη και στην ίδια τιμή αγοράς με αυτή των κανονικών προϊόντων, ή οριακά πιο υψηλή. Ενεργειακά αποδοτικά προϊόντα ηλεκτρονικού εξοπλισμού για παράδειγμα, γενικά δεν είναι πιο ακριβά από τις λιγότερο αποδοτικές εναλλακτικές, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το μειωμένο κόστος κατά τη χρήση. Το ίδιο ισχύει γενικά για τα πράσινα προϊόντα καθαρισμού.

Είναι συχνό ωστόσο, το πράσινο προϊόν να κοστίζει ελάχιστα περισσότερο από το συμβατικό, δεδομένου ότι η τιμή συχνά περιλαμβάνει κάποιο κόστος για νέες τεχνολογίες και σχεδίαση και για πολλά προϊόντα δεν έχει μέχρι στιγμής επιτευχθεί οικονομία κλίμακας. Ακόμη, το πραγματικό κόστος ενός προϊόντος σε όλη τη διάρκεια ζωής του για τον αγοραστή είναι σημαντικά υψηλότερο από την τιμή αγοράς. Έτσι, για να αποφασιστεί ποια εναλλακτική είναι πιο φθηνή, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το κόστος του κύκλου ζωής του προϊόντος, π.χ. το κόστος αγοράς, λειτουργίας, συντήρησης και διάθεσής του.

Όταν εξετάζεται το θέμα των πράσινων συμβάσεων, από τη στιγμή που λαμβάνεται υπόψη το “κρυφό” κόστος κύκλου ζωής, το οικονομικά πλεονεκτήματα αγοράς των πράσινων προϊόντων γίνονται εμφανή. Όπως καταδεικνύει το Σχήμα 1, παρά το υψηλότερο κόστος αγοράς (η τιμή στο διάγραμμα), για πολλά πράσινα προϊόντα το μειωμένο κόστος λειτουργίας και διάθεσης (χρήση και απόρριψη) προσφέρουν απόσβεση στην επένδυση. Για παράδειγμα, ένα πιο αποδοτικό ενεργειακά κτήριο μπορεί να κοστίζει περισσότερο να κατασκευαστεί, αλλά, χάρη στα χαμηλότερα λειτουργικά έξοδα (π.χ. λογαριασμοί θέρμανσης) θα αποσβέσει το κόστος αυτής της επένδυσης. Στην περίπτωση ενεργειακά αποδοτικών προϊόντων, μία υψηλή τιμή αγοράς συχνά αντισταθμίζεται από ακόμη υψηλότερη μακροπρόθεσμη οικονομία. Για παράδειγμα, η τιμή των συμπαγών λαμπτήρων φθορισμού (CFL) είναι περίπου 10€/μονάδα. Αυτοί οι λαμπτήρες είναι πιο ακριβοί από τους συμβατικούς λαμπτήρες πυρακτώσεως, αλλά διαρκούν 10 φορές περισσότερο και χρησιμοποιούν μόνο το ένα τέταρτο της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιούν οι λαμπτήρες πυρακτώσεως. Συνεπώς, προσφέρουν εξοικονόμηση πάνω

από 40€ στη διάρκεια ζωής τους [1].

[1] Worldwatch Institute (2002). Vital Signs 2002 Highlights.

•

•

22Σημείωση:

Ένα εργαλείο Excel (εργαλείο LCCA)

για χρήση από δημόσιες αρχές, για τον

υπολογισμό του κόστους κύκλου ζωής,

περιλαμβάνεται στο προσαρτημένο

CD-ROM (επίσης διαθέσιμο στο

www.procuraplus.org) συνοδευόμενο

από έναν επεξηγηματικό οδηγό. Αυτό

το εργαλείο αναπτύχθηκε στα πλαίσια

του συγχρηματοδοτούμενο από την

Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμματος

DEEP

Σημείωση:

Ένα εργαλείο Excel (εργαλείο LCCA)

για χρήση από δημόσιες αρχές, για τον

υπολογισμό του κόστους κύκλου ζωής,

περιλαμβάνεται στο προσαρτημένο

CD-ROM (επίσης διαθέσιμο στο

www.procuraplus.org) συνοδευόμενο

από έναν επεξηγηματικό οδηγό. Αυτό

το εργαλείο αναπτύχθηκε στα πλαίσια

του συγχρηματοδοτούμενο από την

Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμματος

DEEP

Τιμή

Χρήση

Απόρριψη

Τιμή

Χρήση

Απόρριψη

Κόστος

Σχήμα 1:

Επίδραση του κόστους χρήσης και διάθεσης

των προϊόντων στο συνολικό κόστος

Τιμή

Χρήση

Απόρριψη

Τιμή

Χρήση

Απόρριψη

Κόστος

Σχήμα 1:

Επίδραση του κόστους χρήσης και διάθεσης

των προϊόντων στο συνολικό κόστος

33

Το κόστος των πράσινων συμβάσεωνIVΠολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί οργανισμοί παγκοσμίως αναγνωρίζουν τα οικονομικά οφέλη της μελέτης του κόστους κύκλου ζωής των προϊόντων. ∆ύο καλά παραδείγματα

δίνονται στο Πλαίσιο 1 παρακάτω.

[2].

Αμβούργο, Γερμανία

Όταν οι περιβαλλοντικές αρχές στο Αμβούργο, Γερμανία, αντικατέστησαν δύο παλιούς μη αποδοτικούς λαμπτήρες με έναν ενεργειακά αποδοτικό λαμπτήρα σε 300 δημόσια κτήρια, μείωσαν την ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας περίπου 4,5 εκατομμύρια kWh (ένα ισοδύναμο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) περίπου 2.700 τόνοι). Υποθέτοντας μία τιμή 5 λεπτών ανά kWh, αυτό ισοδυναμεί με εξοικονόμηση 225.000€ στο λογαριασμό ηλεκτρισμού [2] του Αμβούργου.

Kolding, Δανία

Στην πόλη του Kolding, ένα νέο σχολικό κτήριο έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει την κοινότητα να εξοικονομήσει περισσότερο από 50% σε κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και συντήρησης, απλά εισάγοντας ένα παθητικό σύστημα αερισμού.

Καταγραφή του πραγματικού κόστους: Η κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεωνΩστόσο, στην πλειοψηφία των δημόσιων διοικήσεων στην Ευρώπη, τα λογιστικά συστήματα που χρησιμοποιούνται κάνουν δύσκολη τη συλλογή του πραγματικού κόστους της σύμβασης και συχνά εναντιώνονται στην πιο εκτεταμένη εφαρμογή αυτής της προσέγγισης.

Η λογιστική των δημόσιων διοικήσεων είναι ένα πολύπλοκο σύστημα, που έχει καθοριστεί από τον εθνικό προϋπολογισμό και τη σχετική νομοθεσία. Κάποιες φορές αυτό συμπληρώνεται από εργαλεία οικονομικής ανάλυσης, προσαρμοσμένα από οικονομικά στοιχεία επιχειρήσεων. Τελικά, όλα φανερώνουν ένα χαρακτηριστικό: δεν αναφέρουν το κόστος των συμβάσεων επακριβώς.

Αρχικά, το κόστος για τις προμήθειες είναι κατανεμημένο σε όλο τον προϋπολογισμό, επειδή υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον σχετικά με το ποιο τμήμα ξοδεύει περισσότερα χρήματα, παρά με το πού ακριβώς ξοδεύονται τα χρήματα.

∆εύτερον, οι λεπτομέρειες του προϋπολογισμού δεν αναλύονται επαρκώς και συνεπώς είναι δύσκολο να γίνει διάκριση ανάμεσα σε διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων (εξαίρεση αποτελούν μερικές φορές προϊόντα όπως καύσιμα ή ηλεκτρική ενέργεια).

Τέλος, οι προϋπολογισμοί δεν παρέχουν στοιχεία σχετικά με τις ποσότητες των προϊόντων που αγοράζονται - φυσικά υπάρχει μεγάλη διαφορά εάν για παράδειγμα με 50.000€ αγοράζονται 50 ή 100 υπολογιστές.

Αυτή η έλλειψη κατάλληλα δομημένων στοιχείων, κάνει δύσκολο να προσδιοριστεί το πραγματικό κόστος των συμβάσεων και οδηγεί σε μία κατάσταση στην οποία οι αρμόδιοι υπάλληλοι ενθαρρύνονται να αγοράσουν το πιο φθηνό προϊόν χωρίς να μελετήσουν το κόστος κύκλου ζωής.

Αν και αυτό το εγχειρίδιο (και ολόκληρη η Εκστρατεία Procura+) δε μπορεί να εξαλείψει αυτές τις ατέλειες στο σύστημα λογιστικής, η κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων (βλ. Κεφάλαιο 5, Ενότητα 2.1.3.) έχει αναπτυχθεί ως ένα απλό και αποτελεσματικό εργαλείο για την παρακολούθηση του κόστους για συγκεκριμένα προϊόντα.

[2] City of Hamburg Status Report, the RELIEF project: www.iclei-europe.org/index.php?id=1854

•

•

•

Πλαίσιο 1:

Εξοικονόμηση μέσω

προσεγγίσεων του

κόστους κύκλου ζωής

Πλαίσιο 1:

Εξοικονόμηση μέσω

προσεγγίσεων του

κόστους κύκλου ζωής

33

34


Ελαχιστοποίηση της ανάγκης αγοράςΗ αποφυγή της ανάγκης αγοράς, είναι ο πιο άμεσος και σίγουρος τρόπος να ελαττωθεί το κόστος των συμβάσεων. Με απλούς όρους, αυτό σημαίνει ότι οι τελικοί χρήστες των προϊόντων κι εκείνοι που αγοράζουν πρέπει να αναθεωρήσουν τις απαιτήσεις των προϊόντων τους και να προσδιορίσουν δυνατές ευκαιρίες για αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης. Για παράδειγμα στην πόλη της Ζυρίχης, στην Ελβετία, η διοίκηση αναφέρει ότι η χρήση υψηλής χωρητικότητας ανακατασκευασμένων μελανιών λέιζερ εκτυπωτών μείωσαν κατά 30% τα έξοδα αγοράς, επειδή περιέχουν κατά 30% περισσότερο μελάνι

από τα αρχικά μελάνια και αυτό γιατί διαρκούν πιο πολύ[3]. Κάποια παραδείγματα αυτής

της προσέγγισης περιγράφονται στο Πλαίσιο 2.

Αποφυγή της ανάγκης αγοράς του προϊόντος: Για παράδειγμα, η χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομίου (e-mail) αντί για παραδοσιακά χειρόγραφα σημειώματα, μπορεί να εξαλείψει τη χρήση μεγάλων ποσοτήτων χαρτιού, παράλληλα με μείωση του κόστους αγοράς, αποθήκευσης και διάθεσης.

•

Περιορισμός των υλικών που απαιτούνται για μια δουλειά: Ο περιορισμός των υλικών συσκευασίας για μεταφορά των προϊόντων μειώνει την ανάγκη για ανακύκλωση ή διάθεση αυτών των υλικών, όταν δεν είναι αναγκαία περαιτέρω.

•

Η αγορά προϊόντων και εξοπλισμού τα οποία είναι ανθεκτικά, επιδιορθώνονται και αναβαθμίζονται: Επειδή αυτά τα προϊόντα χρειάζεται να αντικατασταθούν σπανιότερα, μειώνουν τα απόβλητα και την ποσότητα της ενέργειας και των υλικών που απαιτούνται για την κατασκευή νέων προϊόντων, μειώνοντας έτσι το κόστος αγοράς.

•

Βελτίωση αποθήκευσης, απογραφών και διαχείρισης αποθέματος: Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κόστους φθοράς μέσω αχρηστίας και να ελαχιστοποιήσει το διοικητικό κόστος, το μεταφορικό κόστος και το κόστος διανομής.

•

Αγορά προϊόντων σε μαζικές συσκευασίες και σε συμπυκνωμένη μορφή (όποτε είναι δυνατό): Ελαχιστοποιεί το κόστος αποστολής και τα απόβλητα συσκευασιών που σχετίζονται με τη διανομή και καθυστερεί την ανάγκη για αγορά νέων προϊόντων.

•

Χρήση υπηρεσιών αντί για προϊόντα: Αυτό σημαίνει χρήση μιας υπηρεσίας, αντί ενός αντικειμένου για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τελικής χρήσης, όπως για παράδειγμα οι συμβάσεις καθαρισμού και ενοικίαση επίπλων γραφείου, τμήματος εξοπλισμού ή στόλου οχημάτων. Αυτό μπορεί να εξαλείψει την ανάγκη για αγορά, συντήρηση και τελικά διάθεση του υλικού, μειώνοντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

•

Αναβολή της αντικατάστασης των προϊόντων (για όσο το δυνατόν περισσότερο καιρό): Οι οργανισμοί που χρησιμοποιούν προϊόντα για όσο καιρό αυτά λειτουργούν, αξιοποιούν στο μέγιστο τις αγορές τους.

•

Εκπαίδευση των υπαλλήλων σε πιο αποδοτική χρήση του εξοπλισμού: Για παράδειγμα, η εκπαίδευση σε επιλογές που αυξάνουν την ενεργειακή απόδοση του εξοπλισμού γραφείου, συντελεί στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας.

•

Εξασφάλιση της βέλτιστης αξιοποίησης των προϊόντων στο τέλος της ζωής τους: Όλο και περισσότερες εναλλακτικές δυνατότητες γίνονται διαθέσιμες, αντί της απόρριψης, από προγράμματα ανακύκλωσης χρησιμοποιημένων χαλιών, μέχρι καθαρισμό και επαναπώληση άχρηστων υπολογιστών, επαναχρησιμοποιώντας τα μέρη σε άλλες μηχανές ή ανακυκλώνοντας τα άχρηστα περιεχόμενα

•

[3] Worldwatch Institute (2002). Vital Signs 2002 Highlights. [4] Προσαρμοσμένο από: INFORM Inc (1999). Waste at Work: Prevention Strategies for the Bottom Line:

www.informinc.org/wasteatworkfront.pdf

44

Πλαίσιο 2:

Ελαχιστοποίηση της ανάγκης

για συμβάσεις [4]

Πλαίσιο 2:

Ελαχιστοποίηση της ανάγκης

για συμβάσεις [4]

35

Το κόστος των πράσινων συμβάσεωνIVΗ πρακτική εφαρμογή έχει αποδείξει ότι τέτοιες δράσεις συνοδεύονται από σημαντική μείωση του κόστους, όπως μπορεί να φανεί από το παράδειγμα πολλών ∆ήμων παγκοσμίως. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα πρόληψης αποβλήτων χαρτιού στην πόλη της Ζυρίχης, είχε ως αποτέλεσμα ετήσια εξοικονόμηση περίπου 65.000€ στο κόστος αποθήκευσης και διάθεσης, το πρώτο έτος της λειτουργίας και περίπου 125.000€ στα ακόλουθα έτη.[5] Ένα άλλο επιτυχές παράδειγμα είναι του Wiener Neustadt στην Αυστρία, το οποίο πέτυχε μείωση μεγαλύτερη από 30% στο κόστος καθαρισμού (δείτε το πλαίσιο 3).

Το1996, η πόλη του Wiener Neustadt, στην Αυστρία, ξεκίνησε μία πρωτοβουλία που είχε ως σκοπό τη μείωση των περιβαλλοντικών κινδύνων που σχετίζονται με τους συμβατικούς τρόπους καθαρισμού. Αυτή η προσέγγιση περιελάμβανε αλλαγές τόσο στις συμβάσεις των προϊόντων καθαρισμού - συνάπτοντας συμβάσεις κεντρικά και ενσωματώνοντας περιβαλλοντικά κριτήρια στους διαγωνισμούς - όσο και στη χρήση τους. Μια σειρά από μέτρα ελήφθησαν, μεταξύ των οποίων ήταν τα παρακάτω:

Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης: Ζητήθηκε από μια τοπική εταιρεία καθαρισμού, να αποτιμήσει την υφιστάμενη κατάσταση, κάτι το οποίο περιελάμβανε εξέταση των διαστάσεων της περιοχής που θα καθαριστεί, τον όγκο και το βαθμό της ακαθαρσίας, τον υπάρχοντα εξοπλισμό καθαρισμού και τα χημικά καθαρισμού, τον τύπο του καθαρισμού, κλπ. Η συγκεκριμένη αξιολόγηση χρησιμοποιήθηκε ως βάση για νέες προσφορές.

Αναγνώριση και εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων: Οι προσεγγίσεις που ελήφθησαν περιελάμβαναν τη μείωση των διαστάσεων της περιοχής που θα καθαριστεί, τη χρήση εναλλακτικών (π.χ. μηχανικών) μεθόδων καθαρισμού και την παρουσίαση ενός ακριβούς συστήματος δοσολογίας.

Εκπαίδευση των εργαζομένων: Οι εργαζόμενοι εκπαιδεύτηκαν να έχουν μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη στάση στη χρήση των προϊόντων καθαρισμού. Τα θέματα εκπαίδευσης περιελάμβαναν περιβαλλοντικά κριτήρια στην αγορά, εναλλακτικές μεθόδους καθαρισμού, οδηγίες επιθυμητής δοσολογίας και πληροφορίες σχετικά με τους οικολογικούς κινδύνους και τους κινδύνους για την υγεία. Για παράδειγμα, απορρυπαντικά συχνά χρησιμοποιούνται υπέρμετρα, έχοντας ως βάση τη λανθασμένη αντίληψη ότι “περισσότερο απορρυπαντικό καθαρίζει καλύτερα”.

Παρακολούθηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος: Τα αποτελέσματα περιλαμβάνουν τον έλεγχο της κατανάλωσης κι επιλογής των προϊόντων καθαρισμού και εξοπλισμού από το κεντρικό γραφείο προμηθειών, την παρακολούθηση της περιοχής που θα καθαριστεί και των απαιτήσεων σε υλικό, από μία τοπική εταιρία καθαρισμού (χωρίς κόστος).

Αποτελέσματα και επιδράσεις: Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του καθαρισμού μειώθηκαν σημαντικά με την περικοπή της χρήσης των προϊόντων καθαρισμού κατά 20-30%. Προσωπικό που έχει κίνητρο κι έχει ενημερωθεί, συνεχίζει να συνεισφέρει στην προστασία του περιβάλλοντος.

Στον οικονομικό τομέα, τα μέτρα που ελήφθησαν είχαν ως αποτέλεσμα εξοικονόμηση μεγαλύτερη από 30% στο ετήσιο κόστος για προϊόντα καθαρισμού.

•

•

•

•

[5] ICLEI (2002). Local Sustainability: European Good Practice Information Service, online: www3.iclei.org/egpis/egpc-156.html

[6] ICLEI (2002). Local Sustainability: European Good Practice Information Service, online: www3.iclei.org/egpis/egpc-159.html

Πλαίσιο 3:

Ελαχιστοποίηση της

ανάγκης για συμβάσεις: Το

παράδειγμα του Wiener

Neustadt, Αυστρία [6]

Πλαίσιο 3:

Ελαχιστοποίηση της

ανάγκης για συμβάσεις: Το

παράδειγμα του Wiener

Neustadt, Αυστρία [6]

36


Κοινές προμήθειεςΣτο δημόσιο τομέα, πολλές αρχές αγοράζουν παρόμοια αγαθά και υπηρεσίες. Υπάρχουν πολλά οφέλη από το συνδυασμό των ενεργειών σας για τις προμήθειες με άλλες δημόσιες αρχές - “Κοινές προμήθειες”:

Οικονομικά: Ο συνδυασμός των δραστηριοτήτων αγοράς, όπως είναι φανερό, αυξάνει τις ποσότητες που αγοράζονται και κατά συνέπεια την αγοραστική δύναμη των εμπλεκόμενων αρχών. Αυτό πολύ πιθανά θα οδηγήσει σε πιο ελκυστικές προσφορές από προμηθευτές στους διαγωνισμούς. Για πολλές μικρές δημόσιες αρχές αυτά τα πλεονεκτήματα μπορούν να είναι αρκετά σημαντικά.

Διοικητικό κόστος: Το συνολικό διοικητικό έργο για την ομάδα των αρχών που εμπλέκονται στην προετοιμασία και την εκτέλεση μίας αντί διάφορων προσφορών, μπορεί να μειωθεί ουσιαστικά. Το πόσο θα μειωθεί, θα εξαρτηθεί από τον τύπο

της συμφωνίας κοινής σύμβασης που χρησιμοποιήθηκε.

Ικανότητες και ειδικές γνώσεις: Η συμμετοχή σε παρόμοιες κοινές δράσεις διαφόρων αρχών, κάνει δυνατή την κατανομή διαφορετικών ικανοτήτων και ειδικών γνώσεων μεταξύ των Αρχών. Οι ικανότητες στις προμήθειες (κι όχι μόνο) είναι σπάνιες και δε μπορεί κάθε δημόσια αρχή να αναπτύξει υψηλής ποιότητας

ικανότητες σε όλο το φάσμα των λειτουργιών της[7]. Συγκεκριμένα μικρότερες αρχές μπορούν να επωφεληθούν από τις ικανότητες του προσωπικού σε μεγαλύτερες αρχές. Αυτό είναι ιδιαιτέρως χρήσιμο όταν προμηθεύονται καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Η εξέταση νέων προϊόντων/ υπηρεσιών μπορεί να είναι χρονοβόρα. Ωστόσο, εάν ικανότητες διαφορετικών αρχών συνδυαστούν, ο φόρτος εργασίας

μπορεί να μοιραστεί.

Καλλιθέα, ΕλλάδαΟ ∆ήμος Καλλιθέας Ρόδου συμμετείχε το 2005 σε μία δράση κοινής σύμβασης και ως αποτέλεσμα αγοράζει ανακυκλωμένο χαρτί φθηνότερα από ότι πλήρωνε πρόσφατα για μη ανακυκλωμένο χαρτί (2,34€ αντί για 2,4€), επιτυγχάνοντας εξοικονόμηση χρημάτων και προστασία του περιβάλλοντος.

Vorarlberg, ΑυστρίαΤο 2001 ιδρύθηκε η «Υπηρεσία Οικολογικών Συμβάσεων», με πρωταρχικό σκοπό την πρόσβαση σε οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη κοινών αγορών για ∆ήμους στην περιοχή Vorarlberg. Αναφορές από το 2005 δείχνουν ότι επιτεύχθηκε σημαντική οικονομία στις τιμές που πληρώθηκαν για τα προϊόντα (5%-10% φθηνότερα) και στο διοικητικό κόστος (20%-60% φθηνότερα) - συνολική εξοικονόμηση που άγγιξε τα 286.507€, χωρίς να συνυπολογίζεται η εξοικονόμηση στο κόστος τηλεφώνου και διαδικασιών.

Αυτά τα επιχειρήματα, φυσικά, απευθύνονται σε οποιαδήποτε μορφή δημοσίων συμβάσεων για προμήθειες κι όχι μόνο στις πράσινες προμήθειες. Ωστόσο, οι κοινές προμήθειες αντιπροσωπεύουν επίσης έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο ενθάρρυνσης της αγοράς, για πιο φιλικά στο περιβάλλον προϊόντα και υπηρεσίες και συντελούν στη μείωση του κόστους για την έναρξη των πράσινων συμβάσεων σε μία συγκεκριμένη Αρχή, με μια σειρά από συγκεκριμένους τρόπους:

Ευκαιρία για εισαγωγή των πράσινων προμηθειών: Σε Αρχές όπου δεν υπάρχει σημαντική γνώση σχετικά, ή υποστήριξη για πράσινες προμήθειες, πείθοντας άλλα εσωτερικά τμήματα να συμμετάσχουν σε μία κοινή οικολογική προμήθεια στη βάση του κόστους, μπορεί να αποτελέσει μία αποτελεσματική προσέγγιση για να εισαχθούν οι πράσινες προμήθειες πιο γενικά στην ημερησία διάταξη.

[7] Από «Local Authority Procurement: A research report, commissioned by the UK Office of the Deputy Prime Minister», διαθέσιμη στη διεύθυνση: http://www.odpm.gov.uk/index.asp?id=1136756

•

•

•

•

55 Σημείωση:

Ένα εργαλείο που δίνει συμβουλές

για τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές

αρχές μπορούν να δημιουργήσουν

και να οργανώσουν κοινές

προμήθειες, περιλαμβάνεται

στο προσαρτημένο CD-ROM

(επίσης διαθέσιμο στο

www.procuraplus.org).

Αυτό αναπτύχθηκε μέσα από το

συγχρηματοδοτούμενο από την

Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμμα

LEAP.

Σημείωση:

Ένα εργαλείο που δίνει συμβουλές

για τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές

αρχές μπορούν να δημιουργήσουν

και να οργανώσουν κοινές

προμήθειες, περιλαμβάνεται

στο προσαρτημένο CD-ROM

(επίσης διαθέσιμο στο

www.procuraplus.org).

Αυτό αναπτύχθηκε μέσα από το

συγχρηματοδοτούμενο από την

Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμμα

LEAP.

Πλαίσιο 4:

Οφέλη των κοινών

προμηθειών

Πλαίσιο 4:

Οφέλη των κοινών

προμηθειών

37

Το κόστος των πράσινων συμβάσεωνIVΖήτηση καινοτόμων λύσεων φιλικών προς το περιβάλλον - Με την μαζική αγορά, οι τοπικές αρχές μπορούν να προκαλέσουν την απαραίτητη ζήτηση για λανσάρισμα νέων, πιο φιλικών στο περιβάλλον, προϊόντων και υπηρεσιών στην αγορά.

Μείωση της τιμής των περιβαλλοντικών προϊόντων και υπηρεσιών - Όσο μεγαλύτερη η ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες, τόσο οι τιμές θα μειωθούν. Αυτό ισχύει κυρίως για προϊόντα που δεν έχουν καθιερωθεί ακόμη στην αγορά.

Παρουσίαση νέων προϊόντων σε εθνικές αγορές - Η διαθεσιμότητα και η τιμή των περιβαλλοντικών προϊόντων, διαφέρουν σημαντικά σε διαφορετικές Ευρωπαϊκές χώρες. Ο διαγωνισμός για μεγάλες ποσότητες, μπορεί να ενθαρρύνει τους προμηθευτές να παρουσιάσουν νέες ποικιλίες, διαθέσιμες σε άλλες χώρες και να μεταβάλλουν τις στρατηγικές διαμόρφωσης των τιμών. Η χρήση των περιβαλλοντικών προδιαγραφών οι οποίες έχουν εφαρμοστεί επιτυχώς σε άλλες χώρες, είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος προσπάθειας ανάπτυξης της αγοράς για τέτοια προϊόντα.

Τυποποίηση περιβαλλοντικών απαιτήσεων - Όσο πιο τυποποιημένες είναι οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις, τόσο πιο εύκολο είναι για τους προμηθευτές να ανταποκριθούν.

Μεταφορά περιβαλλοντικής τεχνογνωσίας - Όπως συμβαίνει συχνά σε θέματα προμηθειών, οι περιβαλλοντικές ικανότητες και γνώση ποικίλλουν σημαντικά ανάμεσα στις δημόσιες αρχές. Οι κοινές προμήθειες μπορούν να βοηθήσουν στη διάδοση αυτής της εμπειρίας

Ενθάρρυνση των προμηθευτών να αναπτύξουν νέα προϊόντα ή να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες οι οποίες είναι λιγότερο επιβλαβείς για το περιβάλλον, αναζωογονώντας την αγορά. Αυτό συμβαίνει όταν στον προμηθευτή ανατίθενται μία σύμβαση για την προμήθεια μεγάλων ποσοτήτων για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Ένας μεμονωμένος οργανισμός είναι σχεδόν απίθανο να συνάψει μία τέτοια σύμβαση.

•

•

•

•

•

•

38


Διατήρηση ανταγωνιστικών τιμών αγοράς: Όρια τιμώνΌταν δεν είναι δυνατή μία εκτίμηση του κόστους κύκλου ζωής για ένα συγκεκριμένο προϊόν ή/και τα πράσινα προϊόντα είναι πιο ακριβά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κριτήρια ανάθεσης για να περιορίσουν την αύξηση της τιμής σε μία ανώτατη τιμή ή ένα ανώτατο όριο. Αυτό το εργαλείο, το οποίο κάποιες φορές αναφέρεται ως προτίμηση τιμολόγησης, υποδεικνύει το ποσοστό (π.χ. 5%) στο οποίο η δημόσια αρχή προτίθεται να πληρώσει επιπλέον για ένα περιβαλλοντικά ανώτερο προϊόν, βασισμένο σε κριτήρια τα οποία έχουν οριστεί ξεκάθαρα και με διαφάνεια.

Εάν μία δημόσια αρχή συμπεριλάβει κριτήρια πράσινων συμβάσεων στη φάση ανάθεσης ενός διαγωνισμού, μπορεί να διευκρινίσει πόση σημασία πρέπει να αποδοθεί σε αυτά τα κριτήρια. Για παράδειγμα, ένας διαγωνισμός μπορεί να σχεδιαστεί ώστε να επιτρέψει ένα μέγιστο 100 βαθμών για μία προσφορά στη φάση ανάθεσης. Από αυτούς τους 100 βαθμούς, ένα μέγιστο 5 βαθμών μπορούν να αποδοθούν για εκπλήρωση περιβαλλοντικών κριτηρίων, ενώ οι άλλοι 95 για την τιμή. Υποθέτοντας πως μία αύξηση στην τιμή κατά 5% σε σχέση με τη φθηνότερη προσφορά, οδηγεί σε μία μείωση 5 βαθμών στην κατηγορία τιμής, οι προσφορές στις οποίες έχουν αποδοθεί 5 βαθμοί για την περιβαλλοντική τους απόδοση αλλά έχουν επιπλέον κόστος μεγαλύτερο από 5%, σε σύγκριση με μία ισοδύναμη προσφορά [8], δεν θα κερδίσουν το διαγωνισμό. Επομένως, η δημόσια αρχή δε θα επιλέξει μία προσφορά με μεγαλύτερη από 5% διαφορά τιμής. Το Σχήμα 2 εξηγεί αυτόν τον υπολογισμό.

Βαθμοί που απονέμονται

Τιμή 100

= 95 βαθμοί

Τιμή 120

= 75 βαθμοί

Τιμή 102

= 93 βαθμοί

Περιβάλλον5 βαθμοί



Προσφορά 1 Προσφορά 2 Προσφορά 2

95 βαθμοί 80 βαθμοί 97 βαθμοί

.

[8] Φυσικά, μία δημόσια αρχή μπορεί να απονέμει βαθμούς και για άλλα θέματα όπως ποιότητα, σχεδιασμός, χρόνος παράδοσης κλπ. Ωστόσο, όσο μία τιμή κατά 5% υψηλότερη από τη φθηνότερη προσφορά οδηγεί σε μία μείωση 5 βαθμών στην κατηγορία τιμής, η οριακή τιμή θα είναι λειτουργική.

66

Σχήμα 2:

Χρήση ανωτάτου ορίου

στη φάση ανάθεσης ενός

διαγωνισμού

Σχήμα 2:

Χρήση ανωτάτου ορίου

στη φάση ανάθεσης ενός

διαγωνισμού

39

Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+V

Κεφάλαιο V:Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+

1 Η διαδικασία των Βημάτων – Εισαγωγή 41

2 Τα Βήματα της Εκστρατείας Procura+ 43

3 Διάρκεια της διαδικασίας των Βημάτων 53

4 Η προσέγγιση «Άμεσο ξεκίνημα» 54

Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται δύο προσεγγίσεις για την υλοποίηση πράσινων δημόσιων συμβάσεων στον οργανισμό σας:

Η διαδικασία εφαρμογής των Βημάτων της Εκστρατείας Procura+, η οποία προσφέρει ένα απλό, ευέλικτο και κατανοητό σύστημα διαχείρισης για την υλοποίηση πράσινων συμβάσεων σε έναν δημόσιο οργανισμό – Ενότητες 1-3

Η διαδικασία Procura+ Άμεσο Ξεκίνημα, μια απλοποιημένη προσέγγιση που επιτρέπει σε δημόσιους οργανισμούς να ξεκινήσουν άμεσα να υλοποιούν πράσινες συμβάσεις, χωρίς να είναι απαραίτητη η εγκατάσταση ενός ολοκληρωμένου διαχειριστικού συστήματος – Ενότητα 4

Πολλές δημόσιες αρχές πιθανόν να έχουν ήδη ένα κατάλληλο σύστημα διαχείρισης για την εφαρμογή των διάφορων διαδικασιών. Η διαδικασία εφαρμογής των Βημάτων της Εκστρατείας ίσως δώσει κάποιες περαιτέρω ιδέες για τη βελτιστοποίηση αυτού του συστήματος.

•

•

4040

VΜεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+

Η διαδικασία των Βημάτων – Εισαγωγή Η διαδικασία των Βημάτων έχει σχεδιαστεί σε συνεργασία με μια ομάδα πρωτοπόρων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η πρακτικότητα και αποτελεσματικότητά της[1], και βασίζεται στην κλασσική διαδικασία διαχείρισης «Σχεδίασε, Πράξε, Έλεγξε, ∆ράσε». Ακολουθώντας τα απλά βήματα που παρουσιάζονται εδώ, εξασφαλίζεται η συνεχής βελτίωση στην περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική απόδοση του οργανισμού. Η διαδικασία αυτή, περιλαμβάνει το σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός σχεδίου δράσης για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις, την παρακολούθηση της υλοποίησής του, την αξιολόγηση της προόδου καθώς και διορθωτικές κινήσεις που πιθανόν να χρειαστούν. Στην εικόνα που ακολουθεί παρουσιάζονται εποπτικά τα βήματα που περιγράφηκαν παραπάνω:

Παρακολούθησηπροόδου και

αναφοράαποτελεσμάτων

51

2

3

4

Προετοιμασία

Θέσπισηστόχων

Ανάπτυξησχεδίουδράσης

Εφαρμογήσχεδίουδράσης

1.1 Ευέλικτο πλαίσιο Τα Βήματα της Εκστρατείας Procura+ που περιγράφηκαν παραπάνω, σχεδιάστηκαν με τη λογική να υπάρχει ευελιξία, ώστε η εφαρμογή τους από έναν δημόσιο οργανισμό να μην επηρεάζεται από το μέγεθός ή τη δομή του. Καθένα από τα Βήματα μπορούν να εφαρμοστούν είτε συνοπτικά είτε αναλυτικά, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε οργανισμού. Για παράδειγμα:

Εξετάστε τα ενδεχόμενα η εφαρμογή να γίνει είτε σε όλο τον οργανισμό είτε σε κάποιο τμήμα του. Σε μεγάλους οργανισμούς ή οργανισμούς που δεν έχουν εμπειρία στις πράσινες συμβάσεις, συχνά εξυπηρετεί -για ξεκίνημα- η εφαρμογή της Εκστρατείας σε ένα ή δύο τμήματα, πιλοτικά.


•

11

Σχήμα 1:

Σχηματική παρουσίαση

της εφαρμογής

της Εκστρατείας

Procura+ μέσω των

προκαθορισμένων

Βημάτων

Σχήμα 1:

Σχηματική παρουσίαση

της εφαρμογής

της Εκστρατείας

Procura+ μέσω των

προκαθορισμένων

Βημάτων

41

Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+VΕξετάστε πόσες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών θέλετε να καλύψετε. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, οργανισμοί που δεν έχουν εμπειρία σε παρόμοιες πρακτικές, πιθανόν να θελήσουν να ξεκινήσουν την εφαρμογή πράσινων συμβάσεων σε μία ή δύο κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών. Εξάλλου, οι πιλοτικές δράσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την ανάδειξη της πρακτικότητας και των πλεονεκτημάτων των πράσινων δημόσιων συμβάσεων. Ωστόσο, για δημόσιους οργανισμούς που έχουν ήδη κάποια εμπειρία, τα Βήματα της εκστρατείας μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών του οργανισμού.

Η διαδικασία των βημάτων της Εκστρατείας Procura+, όπως φαίνεται και στην επόμενη ενότητα, είναι συμβατή με διαφορετικές προσεγγίσεις υλοποίησης πράσινων συμβάσεων, σε επίπεδο πολιτικής. Η προσέγγιση «Άμεσο Ξεκίνημα» παρουσιάζεται κι αυτή σε αυτό το κεφάλαιο (Ενότητα 4) δίνοντας τη δυνατότητα σε όσους οργανισμούς το επιθυμούν να ξεκινήσουν άμεσα την υλοποίηση πράσινων συμβάσεων χωρίς τη χρήση ενός πλήρους διαχειριστικού πλαισίου όπως τα Βήματα. Ωστόσο, μια συνεχής και συστηματική προσέγγιση θα απαιτήσει την εφαρμογή κάποιου διαχειριστικού συστήματος.

1.2 Πολιτική βούλησηΗ ύπαρξη πολιτικής βούλησης για την υλοποίηση πράσινων δημοσίων συμβάσεων είναι καθοριστική για την επιτυχία της διαδικασίας. Από την εμπειρία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο προκύπτει ότι η δέσμευση για υλοποίηση πράσινων δημόσιων συμβάσεων είναι ιδιαίτερα δύσκολο να τηρηθεί χωρίς υποστήριξη από σχετικές πολιτικές αποφάσεις.

Η ύπαρξη εγγράφως μιας πολιτικής για υποστήριξη των πράσινων αγορών αποτελεί μια χρήσιμη βάση πάνω στην οποία μπορεί να στηριχθεί μια καλά οργανωμένη και δομημένη προσέγγιση. Έτσι, όσοι από τα εμπλεκόμενα μέρη είναι αιρετοί, θα πρέπει να συμβάλουν στη διατήρηση της πολιτικής για υλοποίηση πράσινων δημοσίων συμβάσεων. Χωρίς μια τέτοια πολιτική σε ισχύ, η υλοποίηση πράσινων συμβάσεων μπορεί να γίνει μόνο με αποσπασματικό τρόπο και εναπόκειται στις μεμονωμένες προσπάθειες ορισμένων δημοτικών υπαλλήλων, με αποτέλεσμα συνήθως να είναι αποτυχημένη. Επιπλέον, χωρίς μια σαφή και δηλωμένη σχετική πολιτική, η εισαγωγή περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στις διαδικασίες των συμβάσεων καθίσταται πολύ δυσκολότερη.

Η στήριξη της διαδικασίας μέσω πολιτικής μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους ενώ το ίδιο ισχύει και για τον τρόπο που θα εφαρμοστεί η διαδικασία των Βημάτων, καθώς και τα δύο εξαρτώνται από τις ιδιαιτερότητες κάθε οργανισμού:

Γενική δέσμευση για υλοποίηση πράσινων δημοσίων συμβάσεων, όπως για παράδειγμα μια δήλωση ενταγμένη στην πολιτική που ακολουθείται για τις συμβάσεις που να συνιστά δέσμευση να εξετάζονται περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια στις δημόσιες συμβάσεις. Σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία των Βημάτων που περιγράφηκε συνιστά τον τρόπο υλοποίησης της πολιτικής αυτής. Η πολιτική πρέπει να προηγείται του 1ου Βήματος όπως φαίνεται και στο διάγραμμα στα δεξιά.

Σαφής πολιτική για πράσινες συμβάσεις: Σε αυτή την περίπτωση ενδείκνυται ο σχεδιασμός μιας προσέγγισης με σαφείς στόχους (περισσότερες πληροφορίες για την ανάπτυξη μιας τέτοιας πολιτικής μπορείτε να βρείτε στο προσαρτημένο CD ROM). Σε αυτή την προσέγγιση, το Βήμα 1 προετοιμάζει την ανάπτυξη της πολιτικής, ενώ οι συγκεκριμένοι στόχοι και η πολιτική διαμορφώνονται στη Βήμα 2, όπως φαίνεται και στο διπλανό σχήμα.

Οι συμμετέχοντες στην Εκστρατεία Procura+ οφείλουν να παρουσιάσουν μια πολιτική δέσμευση για πράσινες δημόσιες συμβάσεις μέσα σε δύο χρόνια από την ένταξη τους στην Εκστρατεία.

•

•

•

5 1

2

34

Πολιτική

5 1

2

34

Πολιτική

5 1

2

34

Πολιτική

5 1

2

34

Πολιτική

42


1.3 Καταμερισμός αρμοδιοτήτωνΓια να μπορέσει να υλοποιηθεί η διαδικασία των Βημάτων της εκστρατείας Procura+ απαιτείται ο καθορισμός συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων.

Ο αριθμός των ατόμων που θα εμπλακούν, εξαρτάται από τις δράσεις που απαιτείται να υλοποιηθούν καθώς κι από τους πόρους που μπορούν να διατεθούν από τον οργανισμό για το σκοπό αυτό. Στην πιο απλή περίπτωση, κάποιος αναλαμβάνει την ευθύνη να συντονίσει την υλοποίηση των 5 Βημάτων, έχοντας βεβαίως την υποστήριξη των συναδέλφων του.

Αν ο αριθμός των απαιτούμενων ενεργειών είναι μεγάλος και ενδείκνυται ένα πιο ευρύ και αναλυτικό σύστημα, μια αποτελεσματική λύση είναι να οριστεί μια ομάδα εργασίας υπό την επίβλεψη του συντονιστή, στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι από τα διαφορετικά τμήματα που σχετίζονται με τις συμβάσεις. Μέλη μιας τέτοιας ομάδας θα μπορούσαν να είναι οι υπεύθυνοι για τη σύναψη συμβάσεων και τις προμήθειες, οι υπεύθυνοι για περιβαλλοντικά θέματα και θέματα επικοινωνίας κα. Αυτό θα βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης για πράσινες συμβάσεις. Ο αριθμός των συμμετεχόντων στην ομάδα εργασίας και η σύνθεσή της εξαρτάται από το μέγεθος και τη δομή του δημόσιου οργανισμού.

Οι συμμετέχοντες στην εκστρατεία Procura+ οφείλουν να ορίσουν έναν υπεύθυνο ως σημείο επαφής για την επικοινωνία με το ICLEI.

Τα Βήματα της εκστρατείας Procura+

2.1 Βήμα 1: Προετοιμασία

Στόχος Καταγραφή των υφιστάμενων πρακτικών για τη σύναψη συμβάσεων μέσω ενός ερωτηματολογίου αναφοράςΚαθορισμός των στόχων:

Θα συμμετάσχει ολόκληρος ο οργανισμός ή μόνο ορισμένα τμήματα;Σε ποιες κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών θα εστιάσει η διαδικασία;

•

••

•

Παραδοτέα Ερωτηματολόγιο αναφοράς, συμπεριλαμβανομένης της κάρτας αξιολόγησης των συμβάσεων για τις προμήθειες

Καθορισμός του στόχου της δραστηριότητας

•

•

Πριν από την σύναψη πράσινων δημοσίων συμβάσεων, καλό είναι να γίνει μια προεργασία.

Καταρχήν, θα πρέπει να μελετηθεί η υφιστάμενη κατάσταση (μέσω του ερωτηματολογίου), προκειμένου να οριστεί μια στάθμη αναφοράς με βάση την οποία θα καθοριστούν τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν και θα αξιολογείται η πρόοδος που επιτυγχάνεται.

Κατά δεύτερον, πρέπει να ληφθεί η απόφαση αν η διαδικασία θα εφαρμοστεί σε ολόκληρο τον οργανισμό ή σε ορισμένα τμήματα αυτού, τα οποία θα πρέπει να καθοριστούν σαφώς, καθώς επίσης και για ποιες κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών θα συναφθούν πράσινες συμβάσεις

22

4343


2.1.1 Προσεγγίσεις για την υλοποίηση

Για τον καθορισμό των τμημάτων και υπηρεσιών του οργανισμού όπου θα εφαρμοστεί η

προτεινόμενη διαδικασία (Βήμα 1) προτείνονται 3 διαφορετικές προσεγγίσεις:

Μοντέλο 1: Αναλυτική προσέγγιση

Χρήση του ερωτηματολογίου σε όλα τα τμήματα και για όλες τις κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών

Επιλογή των κατηγοριών προϊόντων και υπηρεσιών καθώς και των τμημάτων του οργανισμού όπου θα υλοποιηθούν πράσινες συμβάσεις

Η αναλυτική προσέγγιση, που είναι κι η πιο χρονοβόρα, περιλαμβάνει τη χρήση ενός ερωτηματολογίου (βλ. Ενότητα 2.1.3) σε όλα τα τμήματα και για όλες τις κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών του οργανισμού. Με βάση τα αποτελέσματα που θα προκύψουν, θα καθοριστούν τα τμήματα και οι κατηγορίες προϊόντων στα οποία θα ξεκινήσει η εφαρμογή της διαδικασίας υλοποίησης πράσινων συμβάσεων. Ωστόσο, σε μεγαλύτερους οργανισμούς η προσέγγιση αυτή είναι ιδιαίτερα απαιτητική κι έτσι ενδείκνυται η χρήση των μοντέλων 2 ή 3.

Μοντέλο 2: Απλοποιημένη προσέγγιση

Επιλογή τμημάτων και κατηγοριών προϊόντων ή υπηρεσιών

Χρήση του ερωτηματολογίου μόνο για τα τμημάτα και τις κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών που επιλέχθηκαν

Η προσέγγιση αυτή είναι η πιο άμεση. Σύμφωνα με αυτή, λαμβάνεται πρώτα η απόφαση για τα τμήματα και τα προϊόντα ή υπηρεσίες όπου θα γίνουν πράσινες συμβάσεις και η χρήση του ερωτηματολογίου περιορίζεται στα τμήματα και προϊόντα ή υπηρεσίες που επιλέχθηκαν.

Σε ορισμένους οργανισμούς μπορεί για διάφορους λόγους, η επιλογή των κατηγοριών προϊόντων ή υπηρεσιών να είναι το πρώτο βήμα για την άμεση εφαρμογή της διαδικασίας υλοποίησης πράσινων συμβάσεων. Τέτοιοι λόγοι μπορεί να είναι τα περιορισμένα χρονικά περιθώρια ή η ύπαρξη συγκεκριμένων προτεραιοτήτων από άλλες πολιτικές, όπως για παράδειγμα μείωση των εκπομπών CO2, παραγωγή αποβλήτων, χρήση μη βιώσιμης ξυλείας.

Μοντέλο 3: Ενδιάμεση προσέγγιση

Επιλογή ενός αριθμού τμημάτων και ορισμένων κατηγοριών προϊόντων ή υπηρεσιών

Χρήση του ερωτηματολογίου για τα τμήματα και τις κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών που επιλέχθηκαν

Απόφαση σε ποια τμήματα και ποιες κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών θα γίνουν πράσινες συμβάσεις

Η τρίτη προσέγγιση είναι ένας συνδυασμός των δύο προηγούμενων και προϋποθέτει αρχικά τη λήψη μιας απόφασης για το ποια τμήματα του οργανισμού και ποιες κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών θα ήταν κατάλληλα για υλοποίηση πράσινων συμβάσεων. Στη συνέχεια, γίνεται χρήση του ερωτηματολογίου μόνο για τις κατηγορίες που επιλέχθηκαν, ενώ η τελική απόφαση για το ποια θα είναι τα τμήματα και οι κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών όπου θα υλοποιηθούν πράσινες συμβάσεις λαμβάνεται με βάση τα αποτελέσματα που προκύπτουν από το ερωτηματολόγιο

44


2.1.2 Επιλογή κατηγοριών προϊόντων ή υπηρεσιών

Η απόφαση για το πόσα τμήματα και πόσες κατηγορίες προϊόντων θα επιλεγούν για να υλοποιηθούν πράσινες συμβάσεις εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων. Για παράδειγμα:

∆ιαθέσιμοι πόροι και ανθρώπινο δυναμικό με κατάλληλες δεξιότητες

Περιβαλλοντικές και κοινωνικές προτεραιότητες σε τοπικό επίπεδο

Η συνεισφορά κάθε κατηγορίας προϊόντος ή υπηρεσίας στο συνολικό προϋπολογισμό του οργανισμού

Το κατά πόσον κάθε τμήμα μπορεί να δεσμευτεί και να ακολουθήσει τη διαδικασία που υποδεικνύεται

∆ιαθεσιμότητα στην εθνική αγορά πράσινων προϊόντων ή υπηρεσιών σε ανταγωνιστική τιμή

Οι 6 κατηγορίες προϊόντων στην εκστρατεία Procura+ έχουν επιλεγεί με βάση το ύψος του προϋπολογισμού που διατίθεται για αυτές, τα μεγάλα περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη που μπορούν να προκύψουν και τη διαθεσιμότητα στην αγορά εναλλακτικών λύσεων που να είναι ανταγωνιστικές. Τα παραπάνω κριτήρια μπορούν να χρησιμεύσουν στον οργανισμό ως οδηγός για το ποιες κατηγορίες προϊόντων θα επιλεγούν για σύναψη πράσινων συμβάσεων.

Οι συμμετέχοντες στην Εκστρατεία Procura+ οφείλουν να υλοποιήσουν πράσινες προμήθειες σε τουλάχιστον μία από τις 6 κατηγορίες προϊόντων.

2.1.3 Ερωτηματολόγιο αναφοράς

Το ερωτηματολόγιο αναφοράς, που αποτελεί ένα βασικό στάδιο για την προετοιμασία της σύναψης πράσινων συμβάσεων, αποτελείται από δύο μέρη:

Καταγραφή των διαδικαστικών μηχανισμών που απαιτούνται για την σύναψη

συμβάσεων για προϊόντα ή υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα κατά πόσον οι

συμβάσεις για προϊόντα και υπηρεσίες γίνονται συνολικά για ολόκληρο τον

οργανισμό ή όχι, ποιοι υπάλληλοι και τμήματα θα αναμειχθούν στη διαδικασία

και με ποιο τρόπο κα.

Την κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων μέσω της οποίας συλλέγονται

δεδομένα για τις ποσότητες που αγοράζονται από κάθε κατηγορία προϊόντων ή

υπηρεσιών, την τιμή που πληρώνεται και τα όποια περιβαλλοντικά και κοινωνικά

κριτήρια που χρησιμοποιούνται ήδη για τη σύναψη των συμβάσεων. Μέσω της

κάρτας αξιολόγησης επιτυγχάνεται η συνεχής παρακολούθηση της διαδικασίας

των Βημάτων που περιγράφηκε παραπάνω.

Το ερωτηματολόγιο θα βοηθήσει τον οργανισμό να βασίσει τις αποφάσεις του στα δεδομένα της υφιστάμενης κατάστασης, να θέσει ρεαλιστικούς στόχους, να αξιολογεί την πρόοδο που επιτυγχάνεται στην υλοποίηση πράσινων συμβάσεων και τέλος να αναδείξει τις δυνατότητες για βελτίωση της αποτελεσματικότητας των πρακτικών διαχείρισης. Παράλληλα, το ερωτηματολόγιο μπορεί να χρησιμεύσει στον οργανισμό και ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο εσωτερικής επικοινωνίας.

Καταγραφή των διαδικαστικών μηχανισμών

Για τον επιτυχημένο σχεδιασμό της διαδικασίας σύναψης πράσινων δημοσίων συμβάσεων, είναι ιδιαίτερα βοηθητική η καταγραφή των διαδικαστικών μηχανισμών που τίθενται σε εφαρμογή προκειμένου να υλοποιηθεί μια σύμβαση από τον οργανισμό, όπως για παράδειγμα ποιοι εμπλέκονται στη διαδικασία και με ποιον τρόπο. Το στάδιο αυτό μπορεί να συνεισφέρει και στη διαδικασία συγκέντρωσης της πληροφορίας που ζητείται για να συμπληρωθεί το ερωτηματολόγιο. Το βάθος της αναζήτησης εξαρτάται από τους πόρους που διαθέτει ο οργανισμός, ωστόσο αυτή θα μπορούσε να προσανατολιστεί στις

παρακάτω βασικές ερωτήσεις:

•

•

•

•

•

1.

2.

4545


Στόχος Οι παρακάτω ερωτήσεις είναι βοηθητικές προκειμένου να προσδιοριστούν οι υπεύθυνοι που λαμβάνουν απόφαση για τη σύναψη συμβάσεων, αυτοί δηλαδή που θα πρέπει να εμπλακούν και στη διαδικασία υλοποίησης των πράσινων συμβάσεων.

Η επίδραση κάθε μεμονωμένου τμήματος στην ποσότητα των προϊόντων ή υπηρεσιών που αγοράζονται μπορεί να είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη, και να φτάσει ακόμη στην προτίμηση συγκεκριμένων προϊόντων ή προμηθευτών

Η διαδικασία αυτή θα βοηθήσει να φανεί και κατά πόσον βρίσκονται σε ισχύ συμβάσεις μεγάλης διάρκειας με προμηθευτές. Αν υπάρχουν τέτοιες συμβάσεις, τότε θα πρέπει ο οργανισμός να εστιάσει σε άλλες κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών.

Ερώτηση 1. Ποιος είναι υπεύθυνος για την αγορά των προϊόντων ή υπηρεσιών που επιλέχθηκαν; Είναι μια αγορά που ο οργανισμός κάνει συνολικά (κεντρικά);

2. Αν η κατηγορία προϊόντων ή υπηρεσιών αφορά πάνω από ένα τμήματα, ποια είναι αυτά;

3. Ποια είναι η επίδραση του τμήματος που χρησιμοποιεί το προϊόν ή την υπηρεσία στη διαδικασία σύναψης της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών του προϊόντος ή της υπηρεσίας;

4. Αν στη διαδικασία σύναψης μιας σύμβασης λαμβάνονται υπόψη περιβαλλοντικά ή κοινωνικά κριτήρια, ποιος τα καθορίζει αυτά;

5. Ποιος είναι υπεύθυνος για τη σύνταξη των προκηρύξεων;

6. Υπάρχουν σε ισχύ συμβάσεις με προμηθευτές; Αν ναι, πότε λήγουν;

Αν ολοκληρώσατε μία φορά την κυκλική διαδικασία των Βημάτων και φτάσατε για δεύτερη φορά σε αυτό το Βήμα, είναι σημαντικό να απαντήσετε ξανά στο ερωτηματολόγιο για να επανεκτιμήσετε την κατάσταση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν εστιάζετε σε περισσότερα του ενός τμήματα ή κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών .

Η κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων

Η κάρτα αξιολόγησης είναι ένα απλό εργαλείο για την καταγραφή της διαδικασίας των πράσινων δημοσίων συμβάσεων και της παρακολούθηση της προόδου από έτος σε έτος. Η κάρτα αυτή, που φαίνεται στον Πίνακα 1 παρακάτω, για μεγαλύτερη ευκολία συμπεριλαμβάνεται σε ηλεκτρονική μορφή (αρχείο excel) στο CD ROM.

Πλαίσιο 1:

Ερωτηματολόγιο

αναφοράς

– Καταγραφή των

διαδικαστικών

μηχανισμών

4646


Προ

ϊόν/

Υπηρ

εσία

Μον

άδα

μέτρ

ησης

Συνο

λικό

ς αρ

ιθμό

ς μο

νάδω

ν πο

υ αγ

οράσ

τηκα

ν το

200

6

Αρι

θμός

πρ

άσιν

ων

μονά

δων

που

αγορ

άστη

καν

Χρησ

ιμοπ

οι-

ήθηκ

αν τα

κρ

ιτήρι

α τη

ς εκ

στρα

τεία

ς Pr

ocur

a+;

(Ναι

/Όχι

)

Ποσ

ά πο

υ δα

πανή

θηκα

ν (

)Συ

νολι

κός

αριθ

μός

μονά

δων

που

αγορ

άστη

καν

το

2007

Αρι

θμός

πρ

άσιν

ων

μονά

δων

που

αγορ

άστη

καν

το

2007

Χρησ

ιμοπ

οι-

ήθηκ

αν τα

κρ

ιτήρι

α τη

ς εκ

στρα

τεία

ς Pr

ocur

a+;

(Ναι

/Όχι

)

Ποσ

ά πο

υ δα

πανή

θηκα

ν (

)

Προσθέστε τα επόμενα έτη

Σχόλ

ια (σ

υμπλ

ηρώ

στε)

:

-Αν

χρησ

ιμοπ

οιήθ

ηκαν

όλα

ή

κάπο

ια α

πό τα

κρι

τήρι

α τη

ς εκ

στρα

τεία

ς Pr

ocur

a+

-Αν

αφορ

ά όλ

ο το

ν ορ

γανι

σμό

ή κά

ποια

τμήμ

ατα

-Ανα

φέρα

τε α

ν χρ

ησιμ

οποι

ήθηκ

αν κ

άποι

α πε

ριβα

λλον

τικά

ή κο

ινω

νικά

κρ

ιτήρι

α (κ

αι π

οια)

-Παρ

έχετ

ε σχ

όλια

για

τα

κριτή

ρια

Proc

ura+

Ποσ

ό γι

α πρ

άσιν

ες

συμβ

άσει

ς

Συνο

λικό

ποσ

ό Π

οσό

για

πράσ

ινες

συ

μβάσ

εις

Συνο

λικό

ποσ

ό

2006

2007

1. Τ

ρόφ

ιμα

(kg

ή

)

2. Ν

έα κ

τήρι

αm

2 πο

υ κα

τασκ

ευάσ

τηκα

ν

3. Η

λεκτ

ρονι

κοί

υπολ

ογισ

τές

4. Λ

εωφ

ορεί

αΑ

ριθμ

ός λ

εωφο

ρείω

ν πο

υ αγ

οράσ

τηκα

ν

5. Υ

πηρε

σίες

κα

θαρι

σμού

Επιφ

άνει

α πο

υ κα

θαρί

στηκ

ε (m

2 )

Υπηρ

εσίε

ςΜ

ονάδ

αΣυ

νολι

κός

αριθ

μός

μονά

δων

που

αγορ

άστη

καν

το 2

006

Αρι

θμός

πρ

άσιν

ων

μονά

δων

που

αγορ

άστη

καν

Χρησ

ιμοπ

οι-

ήθηκ

αν τα

κρ

ιτήρι

α τη

ς εκ

στρα

τεία

ς Pr

ocur

a+;

(Ναι

/Όχι

)

Ποσ

ά πο

υ δα

πανή

θηκα

ν (

)Συ

νολι

κός

αριθ

μός

μονά

δων

που

αγορ

άστη

καν

το

2007

Αρι

θμός

πρ

άσιν

ων

μονά

δων

που

αγορ

άστη

καν

το

2007

Χρησ

ιμοπ

οι-

ήθηκ

αν τα

κρ

ιτήρι

α τη

ς εκ

στρα

τεία

ς Pr

ocur

a+;

(Ναι

/Όχι

)

Ποσ

ά πο

υ δα

πανή

θηκα

ν (

)

Ηλε

κτρι

σμός

KWh

Νερ

όm

3

Απο

ρρίμ

ματα

Τόνο

ι

Άλλ

α (φ

υσικ

ό αέ

ριο,

πε

τρέλ

αιο

κα)

Πίνακας 1

Κάρτα Αξιολόγησης

Προμηθειών, διαθέσιμη

σε Excel στο CD ROM

που επισυνάπτεται καθώς

και στην ιστοσελίδα της

εκστρατείας Procura+ www.procuraplus.org

47

Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+VH κάρτα αξιολόγησης έχει δημιουργηθεί σε ένα απλό αρχείο Excel, για να είναι εύκολη στη χρήση. Οι συμμετέχοντες στην Eκστρατεία μπορούν να καταγράφουν και να τηρούν αρχείο με τις περιπτώσεις όπου υλοποιήθηκαν πράσινες αγορές κάθε έτος, με χρήση των Procura+ ή και άλλων κριτηρίων, για όλες τις περιπτώσεις προϊόντων ή υπηρεσιών.

Η συγκέντρωση των παραπάνω δεδομένων μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο, ειδικά αν η σύναψη των συμβάσεων δεν γίνεται κεντρικά ή αν η διαδικασία των πράσινων συμβάσεων εφαρμόζεται σε ολόκληρο τον οργανισμό. Ωστόσο, μπορεί να παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την παρακολούθηση και αναφορά της προόδου που επιτυγχάνεται.

Από την άλλη, ορισμένες συμβάσεις μπορεί να καλύπτουν μεγάλα χρονικά διαστήματα ή σε άλλες περιπτώσεις για κάποιο έτος να μην υπάρχει καθόλου σύμβαση για αγορά συγκεκριμένων προϊόντων ή υπηρεσιών. Ωστόσο, προτείνεται σε κάθε περίπτωση τα δεδομένα των αγορών που πραγματοποιήθηκαν κάθε έτος να συμπληρώνονται, προκειμένου να υπάρξει μια σαφής εικόνα της κατάστασης.

Η στήλη όπου ζητούνται σχόλια χρησιμεύει για να καταγράφονται ορισμένες σημαντικές λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα αν τα κριτήρια Procura+ εφαρμόστηκαν σε όλες ή σε κάποιες περιπτώσεις, αν οι αγορές έγιναν για ολόκληρο τον οργανισμό ή για κάποια τμήματα αυτού, αν χρησιμοποιήθηκαν κοινωνικά κριτήρια καθώς επίσης και για να παρέχεται ανάδραση για τα κριτήρια Procura+.

Οι συμμετέχοντες στην Εκστρατεία οφείλουν στο τέλος κάθε χρόνου να στέλνουν την κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων στο ICLEI. Αυτό επιτρέπει στο ICLEI τη συγγραφή σε ετήσια βάση μιας έκθεσης όπου θα φαίνονται αθροιστικά τα επιτεύγματα των συμμετεχόντων. Τα θετικά αποτελέσματα της Εκστρατείας συνεισφέρουν στην περαιτέρω προώθηση των πράσινων δημόσιων συμβάσεων τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε παγκόσμιο.

2.2 Bήμα 2: Καθορισμός στόχων

Στόχος Ο καθορισμός στόχων που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε δημόσιου οργανισμού

•

Σκοπός Η διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιεσδήποτε κατηγορίες προϊόντων ή υπηρεσιών

Η διαδικασία μπορεί να καλύπτει από ολόκληρο τον οργανισμό μέχρι ένα μόνο τμήμα του

•

•

Παραδοτέο Ξεκάθαροι ποσοτικοί στόχοι•

Ο καθορισμός και η δημοσιοποίηση σαφών στόχων είναι στοιχεία σημαντικά για την παροχή πολιτικής στήριξης στους υπεύθυνους της υλοποίησης των πράσινων δημοσίων συμβάσεων. Παράλληλα, δείχνουν στο κοινό ότι υπάρχει δέσμευση του οργανισμού προς αυτή την κατεύθυνση και συνθέτουν ένα πλαίσιο κατάλληλο για την παρακολούθηση της προόδου της διαδικασίας.

Αν ο οργανισμός καταρτίζει μια αναλυτική στρατηγική για πράσινες συμβάσεις, τότε οι στόχοι θα πρέπει να συμπεριληφθούν στην πολιτική που σχεδιάζεται (για περισσότερες πληροφορίες, δείτε το προσαρτημένο CD-ROM και τον επίσημο ιστοχώρο της Εκστρατείας στη διεύθυνση www.procuraplus.org).

Αν ο οργανισμός έχει ήδη μια πολιτική που δεν συμπεριλαμβάνει συγκεκριμένους στόχους, τότε αυτοί μπορούν να τεθούν σε εσωτερικό επίπεδο. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρξει γι‘ αυτούς δέσμευση από το υψηλότερο δυνατό επίπεδο διοίκησης και λήψης αποφάσεων στον οργανισμό.

Αν έχετε ήδη ολοκληρώσει την κυκλική διαδικασία των Βημάτων και έχετε φτάσει σε αυτό το Βήμα για δεύτερη φορά, πολλοί από τους στόχους που έχετε θέσει θα είναι ακόμα σε ισχύ. Ωστόσο, για νέα προϊόντα ή υπηρεσίες θα πρέπει να τεθούν καινούριοι στόχοι.

4848


Για να είναι αποτελεσματικοί οι στόχοι, θα πρέπει:

Να αφορούν συγκεκριμένα προϊόντα

Να είναι μετρήσιμοι

Να έχουν σαφή χρονικό ορίζοντα

Να είναι υψηλοί αλλά ρεαλιστικοί

Παραδείγματα πιθανών στόχων για προϊόντα παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα 2

Ο οργανισμός <..> δεσμεύεται ως προς τους ακόλουθους στόχους:

Το 2008..................... το 30% των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων να είναι βιολογικής προέλευσης

Το 2008..................... τα καθαριστικά προϊόντα που αγοράζονται να μην περιέχουν καθόλου επικίνδυνες ουσίες

Το 2009..................... 80% των νέων κτηρίων να πληρούν κριτήρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης

Το 2010..................... όλα τα δημόσια λεωφορεία που αγοράζονται να πληρούν κριτήρια πολύ χαμηλών εκπομπών

Το 2011..................... το 90% του νέου εξοπλισμού που καταναλώνει ενέργεια να είναι ενεργειακά αποδοτικό

Το 2012..................... το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας που αγοράζεται να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

2.2.1 Πώς να θέσετε στόχους

Χρήση των πληροφοριών από το ερωτηματολόγιο, προκειμένου να φανεί η υφιστάμενη κατάσταση καθώς και ποιοι στόχοι θα ήταν ρεαλιστικοί να τεθούν.

Ανάλυση αγοράς: Είναι σημαντικό να έχετε μια καλή άποψη σχετικά με το τι προϊόντα κυκλοφορούν στην αγορά και σε τι τιμή. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αβεβαιότητα, μπορεί να υπάρξει ένας ανοιχτός διάλογος με φορείς της αγοράς, σε συνεργασία με πιθανούς προμηθευτές ή και άλλους ειδικούς.

Συμβουλές από έμπειρους συναδέλφους σε άλλους οργανισμούς: Μέσω της μεταφοράς γνώσης από άλλους δημόσιους οργανισμούς που έχουν ήδη υλοποιήσει πράσινες συμβάσεις, μπορεί να εξοικονομηθεί αρκετός χρόνος. Με τη συμμετοχή ενός οργανισμού στην Εκστρατεία Procura+, αυτός αποκτά πρόσβαση σε ένα ευρύ δίκτυο έμπειρων επαγγελματιών στην Ευρώπη που μπορούν να διευκολύνουν τους νεοεισερχόμενους οργανισμούς.

Εξέταση οργανωτικών παραμέτρων: Ο βαθμός της συγκέντρωσης των ευθυνών για τη σύναψη συμβάσεων επιδρά στους στόχους που τίθενται. Όταν τα προϊόντα ή υπηρεσίες που αγοράζονται είναι συγκεντρωμένα σε λίγες συμβάσεις, είναι πολύ ευκολότερο να διασφαλιστεί ότι η διαδικασία που εφαρμόζεται πληροί τα κριτήρια βιωσιμότητας που έχουν τεθεί. Αντίθετα, όταν η ευθύνη για τη σύναψη των συμβάσεων είναι διαμοιρασμένη, τότε είναι δυσκολότερο να διασφαλιστεί ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουν τα απαραίτητα προσόντα να συμπεριλάβουν περιβαλλοντικές ή κοινωνικές απαιτήσεις στις συμβάσεις, ενώ παράλληλα δυσκολεύει κι η παρακολούθηση του κατά πόσον αυτό επιτυγχάνεται.

•

•

•

•

•

•

•

•

Πίνακας 2:

Παραδείγματα στόχων σχετικά με τις πράσινες

συμβάσεις ενός δημόσιου οργανισμού

Πίνακας 2:

Παραδείγματα στόχων σχετικά με τις πράσινες

συμβάσεις ενός δημόσιου οργανισμού

4949


2.3 Βήμα 3: Ανάπτυξη σχεδίου δράσης

Στόχος Ο σχεδιασμός των δράσεων και η ανάθεση αρμοδιοτήτων για την επίτευξη των στόχων

•

Παραδοτέο Σχέδιο δράσης•

2.3.1 Σχέδιο δράσης

Το σχέδιο δράσης είναι λιτό, ξεκάθαρο και προσαρμοσμένο στα ειδικά χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και τις πρακτικές για τη σύναψη συμβάσεων κάθε δημόσιου οργανισμού. Το σχέδιο δράσης θα πρέπει να δημοσιοποιηθεί και να είναι προσιτό σε όλους τους υπαλλήλους που εμπλέκονται με τη διαδικασία των συμβάσεων.

Γι αυτούς που έχουν μια πολιτική πράσινων συμβάσεων, το σχέδιο δράσης θα περιγράφει σαφώς το πώς θα επιτευχθούν στην πράξη οι στόχοι που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της υφιστάμενης πολιτικής.

Ο σκοπός και οι λεπτομέρειες του σχεδίου δράσης εξαρτώνται από το πόσο αναλυτική είναι η προσέγγιση που έχει αποφασιστεί.

Το σχέδιο δράσης θα πρέπει ιδανικά να περιέχει:

Την πολιτική δέσμευση που λήφθηκε από τον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένων των στόχων που τέθηκαν

Μια περιγραφή των ευθυνών που ανατέθηκαν

Μια περιγραφή των μέτρων και διαδικασιών της υλοποίησης πράσινων συμβάσεων

Σχετικούς δείκτες προόδου

Χρονοδιάγραμμα

2.3.2 Τι πρέπει να καλύπτουν οι δράσεις

Το κομμάτι αυτό εξαρτάται πολύ έντονα από τον σκοπό και τους στόχους που έχουν τεθεί από τον οργανισμό. Για κάθε στόχο, θα πρέπει να αποφασιστεί ο τρόπος με τον οποίο αυτός θα επιτευχθεί. Εδώ πιθανόν να συμπεριληφθούν κατηγορίες δράσεων σχετικές με διαγωνισμούς, εκπαίδευση και δημοσιοποίηση. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής:

Διαγωνισμοί

Προσδιορισμός των κατάλληλων περιβαλλοντικών και κοινωνικών απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένης ίσως και της έρευνας αγοράς

Ενσωμάτωση των απαιτήσεων αυτών στα τεύχη των προκηρύξεων

Προσδιορισμός των δυνατοτήτων για σύναψη κοινών συμβάσεων (για παράδειγμα συντονίζοντας τις ενέργειές σας με αυτές άλλων οργανισμών) προκειμένου να επιτευχθεί μείωση του κόστους και της γραφειοκρατικής δουλειάς (περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στο Κεφάλαιο IV, Ενότητα 5 καθώς και στη διεύθυνση www.procuraplus.org)

∆ημοσίευση διαγωνισμών, αξιολόγηση προσφορών και υπογραφή και τήρηση των συμβάσεων

Παρακολούθηση και αναφορά δράσεων και αποτελεσμάτων

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

5050


Εκπαίδευση

Είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων έχει τα απαραίτητα προσόντα ή του παρέχεται η κατάλληλη εκπαίδευση:

Στους υπεύθυνους προμηθειών, σχετικά με τις τεχνικές λεπτομέρειες των πράσινων δημόσιων συμβάσεων

Στο προσωπικό του οικονομικού τμήματος, σχετικά με τη λογική του κόστους ανάλυσης του κύκλου ζωής

Στους τελικούς χρήστες, σχετικά με τα πράσινα προϊόντα και τις υπηρεσίες

Δημοσιοποίηση:

Η προσπάθεια για εισαγωγή πράσινων συμβάσεων στους δημόσιους οργανισμούς είναι πιο αποτελεσματική όταν είναι ξεκάθαρο σε όλο το προσωπικό του οργανισμού αλλά και στους προμηθευτές τί αφορούν οι συμβάσεις αυτές καθώς και οι λόγοι για τους οποίους εισάγονται. Οι ακόλουθες δράσεις προτείνονται να υλοποιηθούν:

∆ράσεις ευαισθητοποίησης του προσωπικού, μέσω σεμιναρίων, ενημερωτικών δελτίων και του εσωτερικού δικτύου του οργανισμού

∆ημοσιοποίηση των προθέσεων του οργανισμού στους προμηθευτές, δίνοντας τους το χρόνο και τις απαραίτητες πληροφορίες για να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις του οργανισμού, ίσως και με τη διενέργεια σεμιναρίων

Παρουσίαση των δράσεων στο κοινό

2.3.3 Ανάθεση αρμοδιοτήτων

Ο οργανισμός θα πρέπει να λάβει τις ακόλουθες αποφάσεις:

Ποιος θα είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό της προσπάθειας για σύναψη πράσινων συμβάσεων; Η αρμοδιότητα του συντονισμού όλων των δράσεων και της διασφάλισης ότι οι στόχοι επιτυγχάνονται πρέπει να ανατεθεί σε ένα άτομο.

Ποιος θα είναι υπεύθυνος για την υλοποίηση στην πράξη; Στο σχέδιο δράσης θα πρέπει να αναφέρονται συγκεκριμένες δράσεις και να καταμερίζονται σαφώς οι αρμοδιότητες για την υλοποίησή τους. Η διαδικασία του καθορισμού περιβαλλοντικών και κοινωνικών απαιτήσεων πιθανόν να απαιτήσει τη συνεργασία ορισμένων ειδικών (ειδικά του τμήματος περιβάλλοντος και των υπευθύνων των συμβάσεων). Ωστόσο, η τελική ευθύνη για τη διασφάλιση της υλοποίησης της

όλης διαδικασίας πιθανόν να πρέπει να βασιστεί στους τωρινούς υπευθύνους.

•

•

•

•

•

•

•

•

5151


2.4 Βήμα 4: Εφαρμογή του σχεδίου δράσης

Στόχος Εφαρμογή του σχεδίου δράσης•

Παραδοτέο ∆ημόσιες συμβάσεις για πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες

Εκπαίδευση του προσωπικού και εσωτερική επικοινωνία

Εξωτερική επικοινωνία και μάρκετινγκ

Επικοινωνία με προμηθευτές

•

•

•

•

Για περισσότερες συμβουλές σχετικά με την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στους διαγωνισμούς, δείτε το Kεφάλαιο III του εγχειριδίου.

Τα κριτήρια της εκστρατείας Procura+, όπως αυτά περιγράφονται στο Kεφάλαιο IV, παρέχουν κομμάτια κειμένου που μπορούν να ενσωματωθούν στα τεύχη της προκήρυξης, μαζί με συμβουλές για την εφαρμογή τους. Αν εστιάζετε σε μία από τις κατηγορίες προϊόντων, αυτό βοηθάει στο να μειωθεί ο φόρτος δουλειάς για την ανάπτυξη κριτηρίων για το δικό σας οργανισμό. Τα οικολογικά σήματα καθώς κι οι εθνικές κατευθυντήριες γραμμές μπορούν να έχουν συμβουλευτικό ρόλο.

2.5 Βήμα 5: Παρακολούθηση της προόδου και αναφορά των αποτελεσμάτων

Στόχος Αξιολόγηση και αναφορά της προόδου

Αναθεώρηση των στόχων που έχουν τεθεί

•

•

Παραδοτέο Κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων

Εσωτερικός απολογισμός

•

•

Αυτό το Βήμα χρησιμεύει στην αξιολόγηση του κατά πόσον οι στόχοι που τέθηκαν από τον οργανισμό έχουν στην πράξη επιτευχθεί και να φανούν τυχόν προβλήματα που προέκυψαν ώστε να βρεθούν λύσεις. Παράλληλα, χρησιμοποιείται ως ευκαιρία για δημοσιοποίηση της προόδου με στόχο τη διάδοση των αποτελεσμάτων αλλά και την ευαισθητοποίηση του κοινού.

Στο Βήμα αυτό περιλαμβάνονται δύο δράσεις:

Περιοδική συμπλήρωση της κάρτας αξιολόγησης προκειμένου να φανεί η πρόοδος ως προς την επίτευξη των στόχων

Εσωτερικός απολογισμός, που επικεντρώνεται στο κατά πόσον τα μέτρα και οι διαδικασίες που επιλέγησαν εφαρμόστηκαν στην πράξη, τι επιτεύχθηκε, τι προβλήματα παρουσιάστηκαν και ποιες λύσεις προτάθηκαν για την αντιμετώπισή τους. Ο απολογισμός αυτός μπορεί να είναι είτε ανεπίσημος είτε επίσημος, ο δε σκοπός του εξαρτάται από τον σκοπό των δράσεων που υλοποιούνται.

Μόλις ολοκληρωθεί η κυκλική διαδικασία των Βημάτων, θα πρέπει να επιστρέψετε στο Βήμα 1 και να επαναλάβετε τη διαδικασία. Στο τέλος του πρώτου κύκλου, είναι μια καλή στιγμή να αναλύστε περισσότερο ορισμένα προβλήματα που παραμένουν και δυσκολεύουν την υλοποίηση των πράσινων συμβάσεων στον οργανισμό. Στην ιστοσελίδα www.procuraplus.org μπορείτε να βρείτε ένα χρήσιμο εργαλείο για την ανάλυση και την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.

•

•

5252


Οι συμμετέχοντες στην Εκστρατεία Procura+ οφείλουν να στείλουν στο ICLEI συμπληρωμένη την κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται στο ICLEI η δυνατότητα να δημοσιοποιήσει ευρέως τα αποτελέσματα στην Ευρώπη και να βοηθήσει στην αναβάθμιση των πράσινων δημοσίων συμβάσεων σε συνεργασία με

Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς φορείς.

Διάρκεια της διαδικασίας των ΒημάτωνΟ χρόνος που απαιτείται για την εφαρμογή της κυκλικής διαδικασίας των Βημάτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος του οργανισμού, τον αριθμό των προϊόντων που καλύπτονται και την προηγούμενη εμπειρία του οργανισμού στην υλοποίηση πράσινων συμβάσεων. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι καθένα από τα Βήματα σχεδιάστηκε έτσι ώστε να απαιτεί το λιγότερο δυνατό χρόνο δουλειάς, στην πράξη η διαδικασία υλοποιείται από το υπάρχον προσωπικό του οργανισμού, το οποίο έχει να διεκπεραιώσει και τις υπόλοιπες καθημερινές του υποχρεώσεις. Με βάση αυτή την παραδοχή, μια χρονική εκτίμηση της διάρκειας των διαφορετικών φάσεων της διαδικασίας φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

5 1

2

34

4-8 μήνες

4-8 μήνες

12-24 μήνες

3-6 μήνες

1-6 μήνες

Η καταγραφή των υφιστάμενων πρακτικών και η δημιουργία του ερωτηματολογίου διαρκεί περίπου 3-6 μήνες. Στη συνέχεια, οι στόχοι τίθενται σε διάστημα περίπου ενός μήνα, ωστόσο αυτό μπορεί να φτάσει και τους 6 μήνες αν απαιτηθεί να προηγηθεί εκτενής συζήτηση. Η ανάπτυξη του σχεδίου δράσης δε θα πρέπει να πάρει πάνω από 3-6 μήνες ενώ η εφαρμογή του σχεδίου εκτιμάται ότι διαρκεί τουλάχιστον ένα χρόνο, καθώς ένας μεγάλος αριθμός προϊόντων δεν αγοράζονται συχνότερα από μια φορά το χρόνο, ενώ αρκετές συμβάσεις έχουν ακόμα μεγαλύτερη διάρκεια. Συνολικά, για την ολοκλήρωση της κυκλικής διαδικασίας προβλέπονται το πολύ 24 μήνες, ενώ η παρακολούθηση της προόδου μπορεί να επιτευχθεί σε 4-8 μήνες.

Αθροίζοντας τα παραπάνω νούμερα, προκύπτει ότι η εφαρμογή των Βημάτων μπορεί να ολοκληρωθεί σε 2 χρόνια. ωστόσο μπορεί να πάρει συνολικά μέχρι και 4 χρόνια.

33

Σχήμα 2:

Εκτιμώμενη διάρκεια

Βημάτων

Σχήμα 2:

Εκτιμώμενη διάρκεια

Βημάτων

5353


Η προσέγγιση «Άμεσο ξεκίνημα»Μερικοί οργανισμοί επιθυμούν να ξεκινήσουν άμεσα την προσπάθεια για υλοποίηση πράσινων συμβάσεων, χωρίς να περάσουν από τη διαδικασία να στήσουν ενα διαχειριστικό σύστημα. Αυτό μπορεί να επιτρέψει την γρήγορη εφαρμογή κάποιων πιλοτικών δράσεων, οι οποίες μπορούν με τη σειρά τους να βοηθήσουν στην επίτευξη στήριξης για πιο αναλυτική εφαρμογή της διαδικασίας.

Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι για να διασφαλιστεί η συστηματική εφαρμογή της διαδικασίας που να μην εξαρτάται από δράσεις μεμονωμένων υπαλλήλων που δείχνουν ενδιαφέρον, δίνεται η συμβουλή να στηθεί ένα σύστημα διαχείρισης ή να ενσωματωθεί η υλοποίηση πράσινων συμβάσεων σε κάποιο ήδη υπάρχον σύστημα.

Η προσέγγιση “Άμεσο Ξεκίνημα” είναι μια απλοποιημένη μορφή της διαδικασίας των Βημάτων και αποτελείται από 3 βήματα:

Επιλογή κατηγοριών προϊόντων/υπηρεσιών

Ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στις προκηρύξεις των

διαγωνισμών

Παρακολούθηση των αποτελεσμάτων

4.1 Βήμα 1: Επιλογή προϊόντος/υπηρεσίαςΟι απόψεις που παρουσιάστηκαν στο Βήμα 1 (Ενότητα 2.1.2) βρίσκουν εφαρμογή και εδώ.

Κάποια άλλα σημεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη για μια γρήγορη αρχή:

Είναι μάλλον ευκολότερο να αρχίσετε με προϊόντα παρά με υπηρεσίες, αφού οι αντίστοιχες περιβαλλοντικές και κοινωνικές απαιτήσεις μπορούν να ενσωματωθούν γρηγορότερα στις προκηρύξεις

Αρχίστε με ένα προϊόν στο οποίο τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια είναι ξεκάθαρα – π.χ. ηλεκτρονικός εξοπλισμός, χαρτί, προϊόντα καθαρισμού, τρόφιμα

Σκεφτείτε προϊόντα τα οποία να εμφανίζουν σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων στη διάρκεια ζωής τους (συνήθως προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια), ή προϊόντα με σχετικά χαμηλά επίπεδα κόστους (όπως το χαρτί ή τα προϊόντα καθαρισμού)

Εξετάστε προϊόντα στα οποία τα κριτήρια αγοράς είναι εύκολα διαθέσιμα, όπως οι κατηγορίες που ορίζονται στην εκστρατεία Procura+, προϊόντα με οικολογική σήμανση ή/και με οδηγίες που ορίζονται πιθανώς σε εθνικό επίπεδο

1.

2.

3.

•

•

•

•

44

5454


4.2 Βήμα 2: Ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στις προκηρύξεις των διαγωνισμών

Για να ελαχιστοποιηθεί η επιπλέον δουλειά, προτείνεται η χρήση κριτηρίων που έχουν ήδη αναπτυχθεί στις συμβάσεις. Τα κριτήρια της Procura+ είναι ένα παράδειγμα. Όπως έχει ήδη αναφερθεί τα οικολογικά σήματα και πιθανές οδηγίες σε εθνικό επίπεδο μπορούν επίσης να βοηθήσουν.

Μια άλλη προσέγγιση είναι να επικοινωνήσετε με άλλες δημόσιες αρχές οι οποίες έχουν εμπειρία σε αυτόν τον τομέα ή εργάζονται οι ίδιες πάνω σε αυτό το θέμα. Το ICLEI μπορεί να βοηθήσει, φέρνοντάς σας σε επαφή με άλλες, όποτε κρίνεται απαραίτητο.

Περαιτέρω καθοδήγηση για το πώς να συμπεριλάβετε τις περιβαλλοντικές παραμέτρους στις προκηρύξεις υπάρχουν στο Κεφάλαιο ΙΙΙ.

4.3 Βήμα 3: Ανάλυση και αξιολόγηση της προόδου Ανεξάρτητα με το πόσο αναλυτική είναι η προσέγγιση που επιλέχθηκε για τις πράσινες συμβάσεις, είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί η τήρηση αρχείου με τα αποτελέσματα σας και η αξιολόγηση της απόδοσης του οργανισμού. Η κάρτα αξιολόγησης των συμβάσεων και ο εσωτερικός απολογισμός που τονίζεται στο Βήμα 5 (Ενότητα 2.5.) παρέχουν μια πολύ απλή προσέγγιση για τη συλλογή στοιχείων για την επίτευξη των στόχων και για την αναγνώριση πιθανών προβλημάτων.

5555

VI Βασικά κριτήρια Procura+

Βασικά κριτήρια Procura+

56

VIΑυτό το κεφάλαιο παρουσιάζει απλά κριτήρια για τις προμήθειες για έξι υψηλής προτεραιότητας κατηγορίες προϊόντων:

A:Λεωφορεία

B:Προϊόντα

καθαρισμού

Γ:Ηλεκτρικήενέργεια

Δ:Τρόφιμα

E:Ηλεκτρονικός εξοπλισμός

ΣΤ:Κατασκευή και

ανακαίνιση κτηρίων

Αυτές οι κατηγορίες προϊόντων επιλέχθηκαν από μία σειρά ειδικών από το πρόγραμμα RELIEF [1] που συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως εκείνα που έχουν τις περισσότερες δυνατότητες περιβαλλοντικής βελτίωσης μέσω των πράσινων δημόσιων συμβάσεων. Αυτό καθορίστηκε αποτιμώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μέσω του κύκλου ζωής του προϊόντος, τη διαθεσιμότητα οικονομικά αποτελεσματικών και περιβαλλοντικά προτιμητέων λύσεων και τη σημασία του προϊόντος μέσω του τυπικού προϋπολογισμού μίας δημόσιας αρχής.

Τα βασικά αγοραστικά κριτήρια Procura+ έχουν σχεδιαστεί για να:

Αντιμετωπίζουν τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κύκλου ζωής που σχετίζονται με τις συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων

Πληρούν τη νομοθεσία και να είναι απλά στη χρήση τους, απαιτώντας τον ελάχιστο χρόνο και προσπάθεια

Μην οδηγούν σε σημαντική αύξηση κόστους

Τα κριτήρια ενημερώνονται τακτικά έπειτα από διαβουλεύσεις ειδικών από σχετικούς εμπλεκόμενους φορείς από όλη την Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων του βιομηχανικού κλάδου, αναθέτουσες αρχές, ειδικούς επιστήμονες και ειδικούς στην ανάλυση αγοράς).

Για ενημερώσεις σχετικά με τα τελευταία κριτήρια (και κάθε νέα κατηγορία προϊόντων) παρακαλούμε επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Εκστρατείας www.procuraplus.org

Η ενότητα για κάθε προϊόν έχει σχεδιαστεί για να εφοδιάζει τους υπεύθυνους προμηθειών με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την άμεση έναρξη πράσινων συμβάσεων, περιλαμβάνοντας κριτήρια τα οποία μπορούν να εισαχθούν αμέσως στα σχετικά τεύχη των προκηρύξεων.

Κάθε ενότητα περιέχει 4 τμήματα:

1 Βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Μία σύντομη περίληψη των πιο σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και πώς αυτές προσεγγίζονται από τα κριτήρια

2 Βασικά κριτήρια Procura+: Τα κριτήρια που μπορούν να εισαχθούν αμέσως στις προκηρύξεις. Αυτά περιλαμβάνουν και μία σειρά από παρατηρήσεις που παρέχουν επιπρόσθετες πληροφορίες για τη χρήση τους.

3 Επιπλέον ιδέες: Προτάσεις για Αρχές οι οποίες επιθυμούν να προχωρήσουν πέραν των βασικών κριτηρίων λαμβάνοντας υπόψη και άλλες παραμέτρους ή να έχουν πιο καινοτόμες προσεγγίσεις.

4 Σχετικά σήματα προϊόντων: Σήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για την ανάπτυξη επιπλέον κριτηρίων

Το προσαρτημένο CD-ROM παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για κάθε μία από αυτές τις κατηγορίες προϊόντων, τις οποίες πολλές αρμόδιες αρχές μπορεί να βρουν χρήσιμες.

Tα κριτήρια που αφορούν στην κατασκευή και ανακαίνιση κτηρίων είναι κάπως διαφορετικά από αυτά των άλλων κατηγοριών. Μια σειρά από παράγοντες έκανε αδύνατο τον ορισμό ενιαίων κριτηρίων για όλη την Ευρώπη, συνεπώς παρουσιάζονται διαφορετικές επιλογές, οι οποίες καλύπτουν μία σειρά από απόψεις που σχετίζονται με τις βιώσιμες κατασκευές. Για επιπλέον πληροφορίες σχετικά με την αδυναμία ορισμού ενιαίων κριτηρίων παρακαλούμε συμβουλευθείτε το σχετικό λεπτομερές κεφάλαιο στο CD-ROM.


•

•

•

Βασικά κριτήρια Procura+- Εισαγωγή

57

VI

A: ΛεωφορείαΒασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Επίπτωση Προσέγγιση

Προβλήματα υγείας στον τοπικό πληθυσμό που προκαλούνται από τα αιωρούμενα σωματίδια και το όζον στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας

Προμήθεια λεωφορείων χαμηλών εκπομπών

Περιβαλλοντικά προβλήματα που μπορεί να προκληθούν από οξίνιση, ευτροφισμό και από το όζον στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας

Προμήθεια λεωφορείων χαμηλών εκπομπών

Παραγωγή αερίων θερμοκηπίου μέσω κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων

Βελτίωση του τρόπου οδήγησης

Αξιοσημείωτη ηχορύπανση Αγορά λεωφορείων με χαμηλές εκπομπές θορύβου

Άλλοι τρόποι προσέγγισης για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μπορεί να είναι η χρήση εναλλακτικών καυσίμων όπως τα βιοκαύσιμα και η μελέτη της διάθεσης των οχημάτων στο τέλος της ζωής τους.

Βασικά κριτήρια Procura+ – ΛεωφορείαΆμεσες αγορές λεωφορείων

Τα βασικά κριτήρια της Εκστρατείας Procura+ για άμεσες αγορές λεωφορείων εστιάζουν σε τρεις βασικές παραμέτρους:

Πρότυπα εκπομπής: Η πιο απλή προσέγγιση για την εξασφάλιση ικανοποιητικής στάθμης εκπομπών για τα λεωφορεία που αγοράζονται είναι η χρήση των προτύπων EURO. Όλα τα νέα λεωφορεία πρέπει πλέον να πληρούν τα πρότυπα του EURO IV. ∆εδομένης της διαθεσιμότητας της αγοράς και του ανταγωνιστικού κόστους η αποδεκτή προσέγγιση για τα κριτήρια που θα χρησιμοποιηθούν είναι η απαίτηση για λεωφορεία προτύπου EEV. Μέσω του κριτηρίου αυτού, είναι πιθανή μία πραγματική αλλαγή κατεύθυνσης στην αγορά.

Τρόπος οδήγησης: Η εγκατάσταση συσκευών στα αυτοκίνητα για την παρακολούθηση του τρόπου οδήγησης (συλλογή πληροφοριών για κατανάλωση, ταχύτητα, απόσταση κτλ) κοστίζει ελάχιστα και σε συνδυασμό με κατάλληλη εκπαίδευση, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθεί η κατανάλωση καυσίμων.

•

•

11

22

Βασικά κριτήρια Procura+ A: Λεωφορεία

58

VIΕκπομπές θορύβου: Μία μεγάλη ποικιλία λεωφορείων με πολύ χαμηλές εκπομπές θορύβου είναι τώρα διαθέσιμη, χωρίς να επηρεάζεται η απόδοση ή να αυξάνεται σημαντικά το κόστος. Οι στάθμες θορύβου που επιδιώκονται εδώ βασίζονται σε προτάσεις από τη Γερμανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος και είναι πιο αυστηρές από τις αντίστοιχες που ορίζονται στις σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες για βαρέα οχήματα

χαμηλού θορύβου.

Άμεσες αγορές λεωφορείωνΑντικείμενο Σύμβασης: Αγορά λεωφορείων χαμηλών εκπομπών

Προδιαγραφές: Οι κινητήρες των οχημάτων πρέπει να πιστοποιείται ότι πληρούν το πρότυπο EEV για τις εκπομπές, σύμφωνα με την Οδηγία 1999/96/ΕΚ

Όλα τα οχήματα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με μετρητές τρόπου οδήγησης, ώστε να παρακολουθείται η κατανάλωση καυσίμου

Οι εκπομπές θορύβου των οχημάτων δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 75dB (A) για οχήματα με ισχύ κινητήρα μεταξύ 75-150kW και τα 77dB (A) για οχήματα με ισχύ κινητήρα που υπερβαίνει τα 150kW[1]

•

•

•

Παρατηρήσεις:

Πιστοποίηση (εκπομπές): Όλα τα λεωφορεία που ικανοποιούν τα πρότυπα EEV όταν παράγονται, πιστοποιούνται σχετικά. Οι σχετικές πληροφορίες περιλαμβάνονται στα τεχνικά έγγραφα του οχήματος.

Πιστοποίηση (θόρυβος): Οι εκπομπές θορύβου βασίζονται στα τεχνικά έγγραφα των οχημάτων και μπορούν συνεπώς να ελεγχθούν από τους προμηθευτές.

�

�

Σύμβαση για υπηρεσίες μεταφορών

Τα βασικά κριτήρια της Εκστρατείας Procura+ για συμβάσεις υπηρεσιών που αφορούν δημόσια λεωφορεία είναι παρόμοια με αυτά των άμεσων αγορών, αλλά με μία ελαφρώς προσαρμοσμένη και επεκταμένη προσέγγιση:

Στάθμες εκπομπής: ∆εν είναι ρεαλιστικό να θεωρείται ότι οι παροχείς υπηρεσιών στον τομέα αυτό θα έχουν επί του παρόντος έναν υψηλό αριθμό οχημάτων EEV, ούτε μπορεί να αναμένεται ότι ολόκληρος ο στόλος θα ανανεωθεί. Ωστόσο, πρέπει να επιδιώκεται μία μερική ανανέωση του στόλου και συνεπώς να δοθούν κίνητρα ώστε ένα συγκεκριμένο ποσοστό οχημάτων να συμμορφώνονται στο πρότυπο EEV. Επίσης στόχος μία τέτοιας σύμβασης πρέπει να είναι μία αύξηση στην ποσότητα των λεωφορείων EEV που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Τέλος, είναι σημαντικό ολόκληρος ο στόλος να ικανοποιεί ένα συγκεκριμένο ελάχιστο περιβαλλοντικό πρότυπο. Για αυτό το λόγο προτείνονται διάφορα κριτήρια:

Ελάχιστο περιβαλλοντικό κριτήριο για λεωφορεία που χρησιμοποιούνται στην εκτέλεση της υπηρεσίας (EURO III)

Επιπλέον βαθμοί για τον αριθμό των οχημάτων EEV στη φάση ανάθεσης της σύμβασης.

Σχετικοί όροι στη σύμβασης που θα επιτρέπουν στην αναθέτουσα αρχή να παρακολουθεί πόσο χρησιμοποιούνται τα λεωφορεία EEV και να ενθαρρύνει την αυξανόμενη χρήση τους.

Τρόπος οδήγησης: Αν και η μετασκευή παλιών λεωφορείων για προσθήκη συσκευών καταγραφής είναι σχετικά ακριβή, πρέπει να είναι σαφές στα τεύχη της προκήρυξης ότι τουλάχιστον τα οχήματα που αγοράστηκαν πρόσφατα είναι εξοπλισμένα με τέτοιες συσκευές. Επίσης απαραίτητη είναι η κατάλληλη εκπαίδευση των οδηγών, για να εξασφαλιστεί ότι έχει επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή απόδοση, η οποία μπορεί εύκολα να συμπεριληφθεί στις σχετικές απαιτήσεις του διαγωνισμού.

Υπηρεσίες καλής ποιότητας: Η ενθάρρυνση της χρήσης των δημόσιων μεταφορών αντί των Ι.Χ. αυτοκινήτων συνεπάγεται ξεκάθαρα περιβαλλοντικά οφέλη. Φυσικά για να αυξηθεί η χρήση των δημόσιων μέσων μαζικής μεταφοράς, η υπηρεσία που παρέχεται πρέπει να είναι ελκυστική. Σχετικοί όροι της σύμβασης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων που προσφέρονται από μία ιδιωτική σύμβαση υπηρεσιών, για να εξασφαλιστεί ότι παρέχονται υπηρεσίες καλής ποιότητας.

[1] Umweltbundesamt: Handbuch für umweltfreundliche Beschaffung , München 1999(βλ. επίσης: VCD Fakten, Umweltstandards im ÖPNV e.V., Bonn 2001

•

•

•

•

•

•

•


59

VI

Προσφερόμενες υπηρεσίες μεταφορώνΑντικείμενο Σύμβασης: Σύμβαση για παροχή υπηρεσιών μεταφορών με περιβαλλοντικά φιλικά πρότυπα

Προδιαγραφές:

α) Στάθμες εκπομπών:

Όλα τα λεωφορεία που χρησιμοποιούνται στην εκτέλεση της υπηρεσίας πρέπει να έχουν κινητήρες που ικανοποιούν τα πρότυπα EURO III, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 1999/96/EΚ. Όταν τα λεωφορεία δεν πληρούν το πρότυπο EURO III, αλλά τυχόν μετέπειτα τεχνικές τροποποιήσεις έχουν επιτύχει την ίδια στάθμη, πρέπει να υπάρχει σχετική τεκμηρίωση στην προσφορά και να έχει πιστοποιηθεί η συμμόρφωση με το πρότυπο από ανεξάρτητο φορέα. Για να γίνει αποδεκτή η πιστοποίηση, χρειάζεται απόδειξη ότι ο φορέας πιστοποίησης έχει την κατάλληλη τεχνική κατάρτιση στην τεχνολογία οχημάτων και είναι πλήρως ανεξάρτητος από τον υποβάλλοντα την προσφορά (προμηθευτή).

•

β) Τρόπος οδήγησης:

Όλα τα λεωφορεία που έχουν αγοραστεί πρόσφατα, μετά την ανάθεση της σύμβασης και χρησιμοποιούνται στην εκτέλεση της υπηρεσίας πρέπει να είναι εξοπλισμένα με συσκευής καταγραφής στοιχείων σχετικά με τον τρόπο οδήγησης, για να παρακολουθείται η κατανάλωση καυσίμων.

•

Κριτήρια ανάθεσης:

Η σύμβαση θα ανατίθεται στον υποψήφιο που συγκεντρώνει την υψηλότερη βαθμολογία σύμφωνα με την ακόλουθη διαδικασία βαθμολόγησης:

Πρότυπο EURO κινητήρα: 10 βαθμοί (από 100) – 1 βαθμός απονέμεται για κάθε 10% λεωφορείων που πληρούν το πρότυπο EEV που χρησιμοποιούνται στην εκτέλεση της υπηρεσίας.

Άλλα: 90 βαθμοί (από 100)

Όροι σύμβασης - Ρήτρες:

α) Στάθμες εκπομπής:

Ο αριθμός των χιλιομέτρων που διανύονται ετησίως από λεωφορεία EEV πρέπει να καταγράφεται κάθε χρόνο. Αυτός ο αριθμός πρέπει να αυξάνεται κατά 10% ετησίως.

β) Τρόπος οδήγησης:

Όλοι οι οδηγοί λεωφορείων που εμπλέκονται στην εκτέλεση της υπηρεσίας, πρέπει να εκπαιδεύονται σε τακτική βάση σε ένα τοπικά αναγνωρισμένο ίδρυμα, πάνω στην περιβαλλοντικά ευσυνείδητη οδήγηση, για τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου κατά την οδήγηση.

γ) Υπηρεσία καλής ποιότητας:

Ο ανάδοχος πρέπει να επιτυγχάνει μία “υπηρεσία καλής ποιότητας”, αξιολογούμενη από μία ανεξάρτητη εταιρεία έρευνας αγοράς κάθε χρόνο με δαπάνες του προμηθευτή. Ο ανάδοχος πρέπει να παρέχει στην προσφορά τα στοιχεία μίας κατάλληλης εταιρείας έρευνας αγοράς.

•

•

•

•

•


60

VI


Πιστοποίηση (εκπομπές): Όλα τα λεωφορεία που ικανοποιούν τα πρότυπα EURO III, IV, V ή EEV όταν παράγονται θα

πιστοποιούνται σχετικά. Οι σχετικές πληροφορίες εμπεριέχονται στα τεχνικά έγγραφα του οχήματος. Όπως δηλώνεται

ξεκάθαρα στα κριτήρια, για αυτά τα λεωφορεία όπου οι μετέπειτα τεχνικές τροποποήσεις έχουν επιτύχει πρότυπο

EURO III, τα μέτρα πρέπει να τεκμηριώνονται και να περιλαμβάνονται στην προσφορά. Σχετική δήλωση ανεξάρτητου

φορέα πιστοποίησης κρίνεται απαραίτητη.

Διαδικασία ανάθεσης: Η ακριβής διαδικασία βαθμολόγησης και οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη

καθορίζονται από την αναθέτουσα αρχή.

Όροι εκτέλεσης σύμβασης (τεύχη προκήρυξης): Αυτοί οι ειδικοί όροι εκτέλεσης της σύμβασης πρέπει να

αναφέρονται στα τεύχη της προκήρυξης.

Όρος Σύμβασης (καλή ποιότητα υπηρεσίας): Πρέπει να γίνεται αποτίμηση ένα χρόνο μετά την έναρξη της

σύμβασης. Συγκεκριμένοι στόχοι πρέπει να τίθενται και να γίνονται αποδεκτοί κατά τις διαπραγματεύσεις για τη

σύμβαση. Πρέπει να χρησιμοποιούνται τρεις δείκτες για να κριθεί η ποιότητα της υπηρεσίας: Οι αριθμοί των επιβατών,

το κόστος των εισιτηρίων και η ικανοποίηση των επιβατών (που αποτιμάται μέσα από έρευνα), με τον αριθμό των

επιβατών να είναι μεγαλύτερης σημασίας. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη πως είναι περιορισμένη η δυνατότητα των

αναδόχων να επηρεάσουν τον αριθμό των επιβατών, ενώ η τοπική πολιτική και άλλες παράμετροι μπορούν να έχουν

μεγάλη επίδραση. Η ακριβής μέθοδος για την αποτίμηση και την ανάλυση των αποτελεσμάτων, θα είναι αρμοδιότητα

της ανεξάρτητης εταιρείας έρευνας αγοράς, στην οποία έγινε η ανάθεση από τον ανάδοχο.

Όροι σύμβασης (ποινές για μη συμμόρφωση): Για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας, πρέπει να

περιλαμβάνονται στη σύμβαση κατάλληλες ποινές σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, για παράδειγμα με

παρακράτηση πληρωμής μέχρι να γίνει συμμόρφωση με τους όρους που έχουν συμφωνηθεί.

�

�

�

�

�

Πρόσθετες ιδέες

Κάντε μία διαφορετική προσέγγιση για τη μείωση των εκπομπών – Για προσφερόμενες υπηρεσίες μελετήστε τη θέσπιση οριακών τιμών για τις εκπομπές του στόλου συνολικά, οι οποίες θα γίνονται προοδευτικά αυστηρότερες κατά την πάροδο της περιόδου της σύμβασης. Αυτό δίνει στον ανάδοχο μεγαλύτερη ευελιξία για το πώς θα επιτύχει τα επιθυμητά όρια ενθαρρύνοντας τη συνεχή βελτίωση.

Εξετάστε τη δυνατότητα χρήσης εναλλακτικών καυσίμων, όπως κυψέλες καυσίμου ή βιοκαύσιμα.

Κοινές προμήθειες ταιριάζουν στην περίπτωση των λεωφορείων, καθώς πρόκειται για ένα κλάδο υψηλής τεχνολογίας με απλές τυποποιημένες μονάδες, υψηλού κόστους ανά μονάδα

Ζητήστε από τους προμηθευτές να παρέχουν μία περιβαλλοντικά και κοινωνικά αποδεκτή προσέγγιση στη διάθεση των λεωφορείων στο τέλος της ζωής τους – προωθώντας την ανακύκλωση όπου είναι δυνατό κι όχι απλά μεταπουλώντας τα λεωφορεία σε χώρες με χαλαρούς περιβαλλοντικούς νόμους.

�

��

�

Σχετικά οικολογικά σήματα

Γερμανικό Οικολογικό Σήμα (Blue Angel)

RAL-UZ 59

∆ημοτικά οχήματα και λεωφορεία χαμηλού θορύβου και ρύπανσης

www.blauer-engel.de

33

44


61

VI

B: Προϊόντα και υπηρεσίες καθαρισμού και συντήρησης

Βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσειςΕπίπτωση Προσέγγιση

Ρύπανση του αέρα, σχηματισμός όζοντος (φωτοχημικού νέφους), βιοσυσσώρευση ή έκθεση της τροφικής αλυσίδας και ίσως απειλή για τους υδρόβιους οργανισμούς εξαιτίας της χρήσης ορισμένων χημικών στα προϊόντα καθαρισμού.

Αποφυγή μη απαραίτητων προϊόντων.

Αποφυγή συγκεκριμένων ουσιών ή συστατικών στα προϊόντα καθαρισμού.

Αρνητική επίπτωση στην υγεία των υπαλλήλων εξαιτίας της χρήσης συγκεκριμένων συστατικών καθαρισμού που περιέχουν διαλύτες χαρακτηρισμένους ως επιβλαβείς για την υγεία.

Σύμβαση προμηθειών / χρήση προϊόντων που δεν περιέχουν επιβλαβείς ουσίες

Άλλες προσεγγίσεις για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, περιλαμβάνουν την αναθεώρηση

της μεθόδου καθαρισμού, της συχνότητας και της χρησιμοποιούμενης δοσολογίας, τη βελτιστοποίηση και μείωση των διαφορετικών ειδών προϊόντων, την εκπαίδευση του προσωπικού καθαρισμού κ.α. Ο όγκος των συσκευασιών αποτελεί επίσης ένα πρόβλημα μετά τη χρήση των προϊόντων, συνεπώς η σύμβαση για προμήθεια μεγαλύτερων συσκευασιών, η χρήση δοχείων που μπορούν να ξαναγεμίσουν, η αγορά συμπυκνωμένων προϊόντων καθαρισμού, κλπ. πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη.

Βασικά κριτήρια Procura+ – Προϊόντα καθαρισμούΆμεσες αγορές προϊόντων καθαρισμού

Τα βασικά κριτήρια Procura+ για άμεσες αγορές προϊόντων καθαρισμού, εστιάζουν σε δύο βασικά ζητήματα:Απαγόρευση κάποιων ουσιών ή συστατικών: Για τα συστατικά καθαρισμού, προτείνονται η απαγόρευση προϊόντων και ουσιών που θεωρούνται πιο επιβλαβή/είς για το τοπικό περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς υπάρχουν διαθέσιμες πιο αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις. Η ταξινόμηση αυτών των ουσιών αναφέρεται στην Οδηγία 1999/45/EΚ και στην Οδηγία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 67/548/ΕΟΚ. Περισσότερες πληροφορίες για τις απαγορευμένες ουσίες περιλαμβάνονται σε λεπτομερές κεφάλαιο για τα προϊόντα καθαρισμού στο CD-ROM.Δοσολογία και οδηγίες χρήσης: Σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται υπερβολικές ποσότητες προϊόντων καθαρισμού, επειδή οι χρήστες δεν είναι ενήμεροι για τη σωστή δοσολογία ή επειδή δεν έχουν κατάλληλους δοσομετρητές. Σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη μπορούν να προκύψουν αν τα προϊόντα συνοδεύονται από κατάλληλους δοσομετρητές και οδηγίες χρήσεως.

•

•

11

22

Βασικά κριτήρια Procura+ Β: Προϊόντα και υπηρεσίες καθαρισμού και συντήρησης

62

VIΤα κριτήρια ισχύουν για συνηθισμένα προϊόντα καθαρισμού που χρησιμοποιούνται για γενικό καθαρισμό και συντήρηση κτηρίων: προϊόντα γενικής χρήσεως και ουδέτερα καθαριστικά, καθαριστικά για πλαστικές ή μεταλλικές επιφάνειες, προϊόντα καθαρισμού εγκαταστάσεων υγιεινής και καθαριστικά τουαλέτας, καθαριστικά μπάνιου, απορρυπαντικά για πλύσιμο πιάτων (για πλύσιμο στο χέρι ή για πλυντήριο πιάτων), απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων, μαλακτικά, καθαριστικά τζαμιών, καθαριστικά χαλιών, προϊόντα για τη φροντίδα δαπέδων.Τα κριτήρια δεν ισχύουν για απολυμαντικά, βιομηχανικά προϊόντα καθαρισμού και ειδικές εφαρμογές καθαρισμού (αφαίρεση λεκέδων, γυαλιστικά επίπλων, καθαριστικά σχάρας, καθαριστικά σωληνώσεων ή προϊόντα που χρησιμοποιούνται σε αυτόνομα συστήματα).

Αγορές προϊόντων καθαρισμού για εσωτερικούς χώρουςΑντικείμενο: Αγορά φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων καθαρισμού

Προδιαγραφές: Όλα τα υπό προμήθεια προϊόντα πρέπει να παραδίδονται με ξεκάθαρες οδηγίες χρήσεως και κατάλληλους δοσομετρητές και πρέπει να πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:

Δεν είναι ταξινομημένα σαν ευαισθητοποιητικά (με R42 ή/και R43) ή σαν επικίνδυνα για το περιβάλλον (Ν) σύμφωνα με την Οδηγία για τα Επικίνδυνα Παρασκευάσματα (1999/45/EΚ).

Δεν περιέχουν Πτητικές Οργανικές Ενώσεις σε συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν το 10% του βάρους του προϊόντος (ή 20% στην περίπτωση των προϊόντων για τον καθαρισμό των δαπέδων). Οι ακόλουθοι διαλύτες επιτρέπονται μέχρι 30%: αιθανόλη, ισοπρανόλη, προπανόλη-n και ακετόνη.

Δεν περιέχουν συντηρητικά με δυναμικό βιοσυσσώρευσης P(ow)> 3 ή exp. BCF>100.

Δεν περιέχουν τασιενεργές ουσίες που δεν βιοδιασπώνται εύκολα (OECD 301A-F). Οι τασιενεργές ουσίες πρέπει να συμμορφώνονται με τον Κανονισμό για τα Απορρυπαντικά 648/2004/EΚ χωρίς εφαρμογή των Άρθρων 5 και 6 (εξαίρεση).

Δεν περιέχουν τα ακόλουθα συστατικά:

- Συστατικά ταξινομημένα ως καρκινογόνα, μεταλλαξογόνα ή τοξικά στην αναπαραγωγή (R45,46,49,60,61), ή πολύ τοξικά ή τοξικά σε υδρόβιους οργανισμούς ή που να μπορούν μακροπρόθεσμα να αποβούν επιζήμια για το υδατικό περιβάλλον (R50/53, 51/53) σύμφωνα με την Οδηγία για τις επικίνδυνες ουσίες (67/548/EΟΚ) σε ποσότητες που υπερβαίνουν το 0,01% κατά βάρος στο τελικό προϊόν. Αυτό περιλαμβάνει επίσης και κάθε ουσία που χρησιμοποιείται για το σχηματισμό του προϊόντος που υπερβαίνει το 0,01% κατά βάρος στο τελικό προϊόν.

- Αιθυλομενοδιαμινοτετραοξικό οξύ (EDTA)- Aλκυλοφαινολαιθοξυλικά άλατα (APEO)- Λευκαντικές ουσίες με βάση το χλώριο (ουσίες ενεργού χλωρίου)- Νιτρικό μόσχο ή πολυκυκλικές ουσίες μόσχου

Η προσθήκη αρωμάτων πρέπει να είναι σύμφωνη με τα πρότυπα IFRA.

Βαφές: Οι χρωστικές ουσίες πρέπει να περιλαμβάνονται στην Οδηγία για τα Καλλυντικά 2003/15/ΕΚ ή να επιτρέπονται για χρήση ως χρωματικές ουσίες σε τρόφιμα.

Πιστοποίηση: Οι προμηθευτές πρέπει να παρέχουν επαρκείς αποδείξεις για τη συμμόρφωση των προϊόντων τους με τις τεχνικές προδιαγραφές. Προϊόντα που φέρουν το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (EU Flower) ή Σκανδιναβικό Οικολογικό Σήμα (Nordic Swan) θεωρούνται ότι πληρούν τις προδιαγραφές

•

•

•

•

•

•

•

•


Τασιενεργές ουσίες: Τα κριτήρια σχετικά με την βιοαποδομησιμότητα των τασιενεργών ουσιών είναι τα ίδια με αυτά που αναφέρονται στον Κανονισμό της Ε.Ε. για τα απορρυπαντικά. Παραμένουν τμήμα των προτεινόμενων τεχνικών προδιαγραφών, καθώς έστω κι αν ο Κανονισμός πάρει τη μορφή Νόμου, παραμένει δυνατόν για τους παραγωγούς να ζητήσουν την εξαίρεση των προϊόντων τους από αυτόν. Τέτοια εξαίρεση είναι φυσικά δυνατή μόνο μέσω μίας συμπληρωματικής εκτίμησης κινδύνου και μπορεί να επιτρέψει ή να περιορίσει τη χρήση τασιενεργών ουσιών τα οποία δεν είναι εύκολα βιοαποδομήσιμα, κυρίως για τη χρήση τους σε ειδικές εφαρμογές.

Τμηματικές Συμβάσεις: Καθώς οι συμβάσεις για προϊόντα καθαρισμού τείνουν να καλύψουν ένα μεγάλο εύρος κατηγοριών προϊόντων – όπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω- θα ήταν ίσως επιθυμητό η προκήρυξη να είναι χωρισμένη σε κατηγορίες. Αυτό σημαίνει ότι ένας προμηθευτής μπορεί να επιλέξει να κάνει προσφορά για κάποιες κατηγορίες και όχι για άλλες. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να επιλέξει το καλύτερο προϊόν σε κάθε κατηγορία, ακόμη και αν προέρχονται από διαφορετικούς προμηθευτές.

�

�

•


6363

VI

Σύμβαση για υπηρεσίες καθαρισμού

Τα βασικά κριτήρια του Procura+ για τις ανατιθέμενες υπηρεσίες καθαρισμού εστιάζουν στα ακόλουθα ζητήματα:

Απαγόρευση κάποιων ουσιών ή συστατικών: Για τα συστατικά καθαρισμού, προτείνεται η απαγόρευση των προϊόντων και ουσιών που θεωρούνται πιο επιβλαβή/είς για το τοπικό περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς υπάρχουν διαθέσιμες πιο αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις. Η ταξινόμηση αυτών των ουσιών αναφέρονται στην Οδηγία 1999/45/EΚ και στην Οδηγία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 67/548/ΕΟΚ. Περισσότερες πληροφορίες για τις απαγορευμένες ουσίες περιλαμβάνονται σε λεπτομερές κεφάλαιο για τα προϊόντα καθαρισμού στο CD-ROM.

Υπεύθυνες πρακτικές καθαρισμού: Το προσωπικό καθαρισμού είναι μονίμως σε επαφή με ουσίες που περιέχουν χημικά συστατικά που μπορεί να είναι ερεθιστικά, διαβρωτικά, κλπ. Συνεπώς για να εξασφαλιστούν οι συνθήκες ασφαλείας, το προσωπικό πρέπει να εκπαιδευτεί και να ακολουθούνται σαφείς οδηγίες κατά τη διαδικασία καθαρισμού

Σύμβαση για υπηρεσίες καθαρισμούΑντικείμενο: Σύμβαση για υπηρεσίες καθαρισμού φιλικές προς το περιβάλλον.

Προδιαγραφές: Τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται από την υπηρεσία καθαρισμού πρέπει να ικανοποιούν τα ακόλουθα κριτήρια: (εισάγετε τα κριτήρια από το τμήμα “Άμεσες αγορές προϊόντων καθαρισμού”):

Πιστοποίηση: Ο ανάδοχος πρέπει να παρέχει μία λίστα των προϊόντων που θα χρησιμοποιηθούν για την εκτέλεση της σύμβασης, μαζί με πληροφορίες που αποδεικνύουν ότι πληρούνται οι τεχνικές προδιαγραφές που υπάρχουν στα τεύχη του διαγωνισμού. Στο τέλος κάθε χρόνου πρέπει να υποβάλλεται ένα ισοζύγιο, το οποίο θα υποδεικνύει το όνομα και την ποσότητα των προϊόντων καθαρισμού που χρησιμοποιήθηκαν. Για προϊόντα που δεν αναφέρονται στην αρχική προσφορά, πρέπει να υποβάλλονται ξανά πληροφορίες οι οποίες θα αποδεικνύουν ότι αυτά πληρούν τις προδιαγραφές.

Κριτήρια επιλογής:

Ο ανάδοχος πρέπει είτε:

Να εφαρμόζει σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης (ΣΠ∆) για υπηρεσίες καθαρισμού ( όπως το EMAS ή το ISO 14001) ή

Να δεσμευτεί να αναπτύξει ακριβείς οδηγίες εργασίας σχετικά με την περιβαλλοντική προστασία και τα πρότυπα ασφαλείας και υγιεινής κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας. Αυτές οι οδηγίες πρέπει να παρουσιάζονται στην αναθέτουσα αρχή κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά την έναρξη της σύμβασης και πρέπει να εκτίθενται στα κτήρια με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί το συνεργείο καθαρισμού να ανατρέχει σε αυτές οποιαδήποτε στιγμή. Παραδείγματα οδηγιών εργασίας περιλαμβάνουν την αναγνώριση και κατάλληλη μεταχείριση των επικίνδυνων προϊόντων, κατάλληλες διαδικασίες για την αποθήκευση των επικίνδυνων υλικών, ακριβείς οδηγίες δοσολογίας, διαχωρισμό και διάθεση αποβλήτων και προστασία της επιδερμίδας.

Όροι σύμβασης:

α) Προσωπικό και Οργάνωση

Το προσωπικό καθαρισμού πρέπει να έχει εκπαιδευτεί για τα διάφορα καθήκοντα του. Ένα αρχείο αυτών των μέτρων εκπαίδευσης (εισαγωγική/ επαγγελματική εκπαίδευση) πρέπει να φυλάσσεται και να παρουσιάζεται στην αναθέτουσα αρχή.

Ένας συντονιστής του συνεργείου καθαρισμού πρέπει να διορίζεται για να οργανώνει και να επιβλέπει τον καθαρισμό. Ο υπεύθυνος πρέπει να μένει σε επαφή με την αναθέτουσα αρχή και να είναι εύκολο να επικοινωνήσει κάποιος μαζί του τις ώρες εργασίας. Ο υπεύθυνος πρέπει να έχει εκπαιδευτεί επαρκώς σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας, τεχνικές εφαρμογής και περιβαλλοντικά θέματα.

β) Προμήθειες, Υλικά και Εξοπλισμός που θα παρέχει ο ανάδοχος

Από απαίτηση της αναθέτουσας αρχής, πρέπει να γίνεται ισολογισμός όλων των παροχών για το καθαρισμό που χρησιμοποιούνται στην εγκατάσταση, ανάλογα με την ποσότητα τους. Το πρώτο ισοζύγιο πρέπει να γίνεται έξι μήνες μετά την έναρξη της σύμβασης. Ακολούθως, το ετήσιο ισοζύγιο πρέπει να υπολογίζεται κάθε χρόνο και να υποβάλλεται στην αναθέτουσα αρχή σύμφωνα με το προσύμφωνο συνεργασίας.

•

•

•

•

•

•

•


64

VI


Κριτήρια επιλογής (ΣΠΔ): Η παρουσίαση ενός πιστοποιημένου συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης (ΣΠ∆) θα είναι αποδεικτικό στοιχείο της τεχνικής ικανότητας του αναδόχου να παρέχει μία υπηρεσία καθαρισμού με περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο. Ωστόσο το ΣΠ∆ σχετίζεται με την απόδοση της υπηρεσίας και όχι με άλλα θέματα που δε σχετίζονται με το αντικείμενο της σύμβασης.

Όροι εκτέλεσης σύμβασης (τεύχη διαγωνισμού): Αυτοί οι ειδικοί όροι εκτέλεσης της σύμβασης πρέπει να έχουν διευκρινιστεί σε όσους ενδεχομένως κάνουν προσφορά, στα τεύχη του διαγωνισμού.

Όροι εκτέλεσης σύμβασης (ποινές για μη συμμόρφωση): Για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας, πρέπει να περιλαμβάνονται στη σύμβαση κατάλληλες ποινές για μη συμμόρφωση, για παράδειγμα παρακράτηση πληρωμής μέχρι να γίνει συμμόρφωση με τους όρους αυτούς.

�

�

�


Εξετάστε καλύτερα τις ανάγκες σας και το εύρος των προϊόντων καθαρισμού που χρησιμοποιούνται, κυρίως την αναγκαιότητα των παρακάτω καθαριστικών: Αρωματικά τουαλέτας, αποσμητικά χώρου, χημικά καθαριστικά σωληνώσεων, μαλακτικά, γυαλιστικά πατωμάτων με βάση πολυμερή που δεν διαλύονται στο νερό, απολυμαντικά, εξαιρετικά όξινα καθαριστικά, συσκευασίες ψεκασμού με προωθητικά αέρια κ.α.

Χρησιμοποιείτε “τεχνικές πράσινου καθαρισμού”, όπως χρήση κατάλληλων συσκευών για καθαρισμό, σφουγγάρισμα και γυάλισμα πατωμάτων.

Εάν η υπηρεσία καθαρισμού γίνεται από εσωτερικούς εργαζομένους, μελετήστε την εκτεταμένη εισαγωγική εκπαίδευση για νέο προσωπικό και την τακτική εκπαίδευση για μόνιμο προσωπικό. Ειδικότερα καλύψτε σημαντικά θέματα όπως η δοσολογία και χρήση δοσομετρητών, νέες τεχνικές και προϊόντα καθαρισμού, επίγνωση των κινδύνων για την υγεία και οδηγίες χρήσης.

Αυστηρότερα πρότυπα (1): Η αρχή σας μπορεί να θέλει να εφαρμόσει υψηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα από αυτά που δίδονται. Σε αυτή την περίπτωση μπορείτε να ζητήσετε προϊόντα που δεν έχουν ταξινομηθεί ως επιβλαβή (Xn), διαβρωτικά (C): R34,R35 , ερεθιστικά (Χi με R41).

Μπορεί επίσης να θέλετε να εξαιρέσετε προϊόντα που περιέχουν συστατικά που έχουν ταξινομηθεί ως R39 (κίνδυνος για πολύ σοβαρές μη-αντιστρεπτές επιπτώσεις) , ή R48 (κίνδυνος σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία από παρατεταμένη έκθεση), αν και η πιθανότητα τα προϊόντα να περιέχουν παρόμοιες ουσίες είναι πολύ μικρή.

Έχετε υπόψη ότι προς το παρόν μόνο τα προϊόντα που φέρουν το Σκανδιναβικό Οικολογικό Σήμα (Nordic Swan), συμμορφώνονται πλήρως με αυτά τα κριτήρια. Το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα δεν αποτελεί ικανοποιητική απόδειξη ότι πληρούνται τα κριτήρια, κι ως εκ τούτου επιπλέον αποδείξεις θα πρέπει να ζητηθούν από τον προμηθευτή.

Αυστηρότερα πρότυπα (2): Σε χώρες που συνηθίζεται η επεξεργασία των αποβλήτων με αναερόβιες διαδικασίες, θα ήταν χρήσιμο να συμπεριληφθεί ένα επιπλέον κριτήριο: ”Τα προϊόντα να μην περιέχουν τασιενεργές ουσίες που είναι βιο-αποικοδομήσιμα με μη-αναερόβιο τρόπο (OECD 11734)”. Αυτή είναι μια απαίτηση τόσο του Ευρωπαϊκού όσο και του Σκανδιναβικού Οικολογικού Σήματος, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως απόδειξη συμμόρφωσης.

Συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Το Ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα απαιτεί κι αυτό από τα προϊόντα να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια σχετικά με την τοξικότητά τους στο υδάτινο περιβάλλον, με βάση τον “κρίσιμο όγκο αραίωσης“ (CDVTOX). Αυτός είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να διασφαλιστεί η αγορά του καλύτερου προϊόντος, απαιτεί όμως αρκετούς υπολογισμούς από την αναθέτουσα αρχή ή εναλλακτικούς τρόπους να αξιολογηθούν τα προϊόντα που προσφέρονται, καθώς τα στοιχεία αυτά δεν θα συμπεριλαμβάνονται στις βασικές πληροφορίες του προϊόντος. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το έγγραφο για τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού οικολογικού σήματος http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/pdf/all-purpose_cleaners/all_pupose_cleaners_en.pdf

Συζητείστε την κατάλληλη συχνότητα καθαρισμού.

�

�

�

�

�

�

�

�

�

33

που δίδονται. Σε αυτή την περίπτωση μπορείτε να ζητήσετε προϊόντα που δεν έχουν ταξινομηθεί ως επιβλαβή (Xn),

Μπορεί επίσης να θέλετε να εξαιρέσετε προϊόντα που περιέχουν συστατικά που έχουν ταξινομηθεί ως R39 (κίνδυνος για πολύ σοβαρές μη-αντιστρεπτές επιπτώσεις) , ή R48 (κίνδυνος σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία από παρατεταμένη έκθεση), αν και η πιθανότητα τα προϊόντα να περιέχουν παρόμοιες ουσίες είναι πολύ μικρή.



Συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Το Ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα απαιτεί κι αυτό από τα προϊόντα να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια σχετικά με την τοξικότητά τους στο υδάτινο περιβάλλον, με βάση τον “κρίσιμο

). Αυτός είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να διασφαλιστεί η αγορά του καλύτερου προϊόντος, απαιτεί όμως αρκετούς υπολογισμούς από την αναθέτουσα αρχή ή εναλλακτικούς τρόπους να αξιολογηθούν τα προϊόντα που προσφέρονται, καθώς τα στοιχεία αυτά δεν θα συμπεριλαμβάνονται στις βασικές πληροφορίες του προϊόντος. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το έγγραφο για τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού οικολογικού σήματος http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/pdf/all-purpose_cleaners/all_pupose_cleaners_en.pdf

Συζητείστε την κατάλληλη συχνότητα καθαρισμού.





πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια σχετικά με την τοξικότητά τους στο υδάτινο περιβάλλον, με βάση τον “κρίσιμο ). Αυτός είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να διασφαλιστεί η αγορά του καλύτερου

προϊόντος, απαιτεί όμως αρκετούς υπολογισμούς από την αναθέτουσα αρχή ή εναλλακτικούς τρόπους να αξιολογηθούν τα προϊόντα που προσφέρονται, καθώς τα στοιχεία αυτά δεν θα συμπεριλαμβάνονται στις βασικές πληροφορίες του προϊόντος. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το έγγραφο για τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού οικολογικού σήματος http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/pdf/all-purpose_cleaners/all_pupose_cleaners_en.pdf

Μπορεί επίσης να θέλετε να εξαιρέσετε προϊόντα που περιέχουν συστατικά που έχουν ταξινομηθεί ως R39 (κίνδυνος για πολύ σοβαρές μη-αντιστρεπτές επιπτώσεις) , ή R48 (κίνδυνος σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία από παρατεταμένη






6565

VI

Σχετικά οικολογικά σήματα

Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα

Προϊόντα γενικής χρήσεως και καθαριστικά εγκαταστάσεων υγιεινής (Decision 2005/344/EC)Απορρυπαντικά για πλυντήριο πιάτων (Decision 2003/31/EC)Απορρυπαντικά για πλύσιμο πιάτων στο χέρι (Decision 2005/342/ECΑπορρυπαντικά πλυντηρίου (Decision 2003/200/EC)

http://europa.eu.int/comm/environment/ecolabel/

Σκανδιναβικό Οικολογικό Σήμα (Nordic Swan)

Καθαριστικά γενικής χρήσης - Καθαριστικά εγκαταστάσεων υγιεινής

Απορρυπαντικά πλυντηρίου πιάτων

Απορρυπαντικά για πλύσιμο πιάτων στο χέρι

Προϊόντα φροντίδας δαπέδου - Σαμπουάν και σαπούνι

Απορρυπαντικά πλυντηρίου

www.svanen.nu

Γερμανικό Οικολογικό Σήμα (Blue Angel)

Απορρυπαντικό πλυντηρίου

RAL UZ 70

www.blauer-engel.de

Αυστριακό Οικολογικό Σήμα

Απορρυπαντικά για πλύσιμο πιάτων στο χέρι UZ 19

Απορρυπαντικά πλυντηρίου πιάτων UZ 20

Απορρυπαντικά πλυντηρίου υφασμάτων UZ 21

Προϊόντα γενικής χρήσεως και καθαριστικά εγκαταστάσεων υγιεινής UZ 30

(πανομοιότυπα με το πλαίσιο του Ευρωπαϊκού σήματος)

www.umweltzeichen.at

Οικολογικό Σήμα από το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής

Επιλογής, Καναδάς

Καθαριστικά γενικής χρήσης

Βιομηχανικά και διαφημιστικά καθαριστικά

www.terrachoice.ca

Οικολογικό Σήμα (Green Seal)

Καθαριστικά χεριού (GS-41)

Καθαριστικά Βιομηχανιών και ιδρυμάτων: Καθαριστικά γενικής χρήσης (GS-37)

Λευκαντικά πλυντηρίου (GC-11) - Καθαριστικά τζαμιών (GS-37)

Προϊόντα φροντίδας δαπέδου (GS-40)

www.greenseal.org

44


66

VIΒασικά κριτήρια Procura+ Γ: Πράσινη ηλεκτρική ενέργεια

Γ: Πράσινη ηλεκτρική ενέργειαΒασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Επίπτωση Προσέγγιση

Η παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα είναι υπεύθυνη για την πλειοψηφία των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως

Αύξηση του μεριδίου της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές

Η βιομηχανία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι υπεύθυνη για ένα σημαντικό ποσοστό τέτοιων εκπομπών, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται ακόμη από την καύση κάρβουνου ή φυσικού αερίου.

Επιδιώξτε αύξηση της παραγωγής πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία ξεπερνά τα εθνικά σχέδια δράσης (= ‘Προσθετικότητα’)

Άλλες προσεγγίσεις για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιλαμβάνουν την αγορά ενεργειακά αποδοτικών υπηρεσιών, την ενημέρωση των υπαλλήλων και του κοινού και τον αποκλεισμό της πυρηνικής ενέργειας. Για να επιτραπεί σε μικρότερους προμηθευτές πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας να συμμετέχουν στο διαγωνισμό, η προκήρυξη μπορεί να είναι χωρισμένη σε τμήματα.

Βασικά κριτήρια Procura+ – Ηλεκτρική ενέργειαΠράσινη Ηλεκτρική Ενέργεια

Τα κριτήρια της Εκστρατείας Procura+ για πράσινη ηλεκτρική ενέργεια καλύπτουν έναν αριθμό από ζητήματα:

Συμμόρφωση με τον ορισμό της Ε.Ε. για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) – όπως αυτός δίνεται στην Οδηγία 2001/77/ΕΚ.

Προτίμηση σε ΑΠΕ που δεν προέρχονται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς – ∆εδομένων των τοπικών περιβαλλοντικών ανησυχιών που σχετίζονται με μεγάλες υδροηλεκτρικές μονάδες και την ποσότητα των υφιστάμενων μεγάλων μονάδων παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας, τα κριτήρια Procura+ περιορίζουν την επιτρεπόμενη αναλογία υδροηλεκτρικής ενέργειας, για να ενθαρρυνθούν οι εναλλακτικές πηγές ΑΠΕ.

Προσθετικότητα – Για να δοθούν κίνητρα για την κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, τα κριτήρια Procura+ απαιτούν ένα συγκεκριμένο ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται από “νέες μονάδες”.

•

•

•

11

22

67

VI

Άμεση αγορά πράσινης ηλεκτρικής ενέργειαςΑντικείμενο: Αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με ένα συγκεκριμένο ποσοστό από ΑΠΕ, καινούριες μονάδες ΑΠΕ με προτίμηση σε μη-υδροηλεκτρικούς σταθμούς

Προδιαγραφές:

α) Τουλάχιστον 50% της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) - όπως ορίζονται από την Οδηγία 2001/77/ΕΚ.

Επικύρωση: Πιστοποιητικά προέλευσης πρέπει να παρέχονται από αξιόπιστο ανεξάρτητο φορέα, που θα επιβεβαιώνει την προέλευση της ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και το γεγονός ότι δεν έχει πωληθεί ήδη αλλού. Τέτοια πιστοποιητικά προέλευσης πρέπει να εκδίδονται από αρμόδια αρχή που έχουν ορίσει τα Κράτη Μέλη σύμφωνα με την Οδηγία 2001/77 (άρθρο 5).

β) Το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πρέπει να προέρχεται από καινούριες μονάδες παραγωγής. Ως τέτοιες ορίζονται οι μονάδες που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους λιγότερο από 5 χρόνια πριν την έκδοση αυτής της προκήρυξης. Εναλλακτικά, αυτή η προϋπόθεση πληρείται, εάν ο υποψήφιος ανάδοχος δεσμευτεί να φέρει σε λειτουργία μία νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, μέσα σε δύο χρόνια από την έναρξη της περιόδου της σύμβασης, οδηγώντας σε συνολική δυναμικότητα 30% (ΑΠΕ από καινούριες μονάδες) της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας

Επικύρωση: Ο προμηθευτής πρέπει να παρέχει αξιόπιστη απόδειξη ότι αυτό το κριτήριο πληρείται.

Φάση ανάθεσης:

Η σύμβαση θα ανατίθεται στον υποψήφιο ανάδοχο με την υψηλότερη βαθμολογία, που θα προσδιορίζεται σύμφωνα με το ακόλουθο πλάνο:

1. Πρόσθετες ΑΠΕ : 10 βαθμοί (από 100) – βαθμοί που απονέμονται για προσφερόμενη ηλεκτρική ενέργεια πάνω από την ελάχιστη απαίτηση (που παράχθηκε από επιλέξιμες ΑΠΕ).

2. Καινούριες μονάδες ΑΠΕ: 5 βαθμοί (από 100) – βαθμοί που απονέμονται για προσφερόμενη ηλεκτρική ενέργεια πάνω από την ελάχιστη απαίτηση (που παράχθηκε από καινούριες μονάδες ΑΠΕ).

3. Προτίμηση σε μη-υδροηλεκτρική ενέργεια: 5 βαθμοί (από 100) – βαθμοί που απονέμονται αν η παρεχόμενη ενέργεια δεν προέρχεται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς.

4. Άλλα: 80 βαθμοί (από 100)

Πιστοποίηση: Ο προμηθευτής πρέπει να παρέχει αξιόπιστες αποδείξεις για τη συμμόρφωση με τα κριτήρια. Για το κριτήριο ανάθεσης 1, πρέπει να υποβάλλονται Πιστοποιητικά Προέλευσης σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στις τεχνικές προδιαγραφές.

Όροι εκτέλεσης σύμβασης:

Η aναθέτουσα aρχή διατηρεί το δικαίωμα να εκτελέσει αιφνίδιους ελέγχους για να πιστοποιήσει ότι η σύμβαση εκτελείται σύμφωνα με τους όρους που υπήρχαν στην αρχική προσφορά του προμηθευτή.

Βασικά κριτήρια Procura+ Γ: Πράσινη ηλεκτρική ενέργεια

68

VIΒασικά κριτήρια Procura+ Γ: Πράσινη ηλεκτρική ενέργεια


Προδιαγραφή α: Η αναθέτουσα αρχή μπορεί βεβαίως να επιλέξει να απαιτήσει περισσότερο από 50% ως ελάχιστο. Αντίθετα, στην περίπτωση που δεν είναι δυνατόν το 50% της παρεχόμενης ενέργειας να καλυφθεί από ΑΠΕ, τότε πρέπει να τίθενται πιο ρεαλιστικοί στόχοι.

Προδιαγραφή α, πιστοποίηση: Όλα τα Κράτη-Μέλη υποχρεούνται να θεσπίσουν νομικά την έκδοση Πιστοποιητικών Προέλευσης. Σε περίπτωση που οι διαδικασίες για την έκδοση πιστοποιητικού προέλευσης δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί σε κάποιο Κράτος-Μέλος, μια προσωρινή εναλλακτική λύση θα ήταν ο προμηθευτής να παρέχει μία πιστοποίηση από κάποια ανεξάρτητη αρχή ότι η συγκεκριμένη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από ΑΠΕ, π.χ. εμπορεύσιμα πιστοποιητικά από μία ανεξάρτητη εκδούσα αρχή όπως το RECS (Renewable Energy Certification Scheme).

Προδιαγραφή β: Εάν ο προμηθευτής δεσμευτεί να φέρει σε λειτουργία νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, αυτό πρέπει να αναφέρεται ρητά στη σύμβαση και πιθανή μη συμμόρφωση πρέπει να επιφέρει κατάλληλη ποινή.

Διαδικασία ανάθεσης: Η ακριβής διαδικασία βαθμολόγησης και οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη καθορίζονται από την αναθέτουσα αρχή.

Όροι εκτέλεσης: Αν η αναθέτουσα αρχή διατηρεί επιφυλάξεις για τη συμμόρφωση με τα κριτήρια κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης, μπορεί να αναθέσει σε έναν ανεξάρτητο επιθεωρητή να ελέγξει τον προμηθευτή.

�

�

�

�

�

Πρόσθετες ιδέεs

Η απαίτηση ενεργειακά αποδοτικών υπηρεσιών από τον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας είναι δυνατή και είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για επιπλέον μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Εάν επιθυμείτε να το συμπεριλάβετε αυτό στις προδιαγραφές ή στη φάση ανάθεσης, πρέπει αυτό να αναφέρεται ξεκάθαρα και στο αντικείμενο της σύμβασης.

Για να επιτραπεί και σε μικρούς προμηθευτές πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας να συμμετέχουν στο διαγωνισμό, η προκήρυξη μπορεί να χωριστεί σε υποκατηγορίες.

Για να πιέσετε περισσότερο μέσω της εφαρμογής παρόμοιων μέτρων, ο σχεδιασμός μία πολιτικής για την προστασία του κλίματος μπορεί να συνεισφέρει προς αυτή την κατεύθυνση.

”Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να εξασφαλιστεί ότι η πυρηνική ενέργεια δε συμπεριλαμβάνεται στο ενεργειακό μείγμα που προσφέρεται είναι να υποδεικνύεται αυτό στο αντικείμενο, π.χ. “Αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με 50% από ανανεώσιμες πηγές εκτός της πυρηνικής ενέργειας”

∆ραστηριότητες/εκστρατείες ενημέρωσης σε περιβαλλοντικά θέματα, όπως ενεργειακή απόδοση, μπορεί επίσης να ζητηθεί από τον προμηθευτή. Εάν επιθυμείτε να το συμπεριλάβετε αυτό στις προδιαγραφές ή στη φάση ανάθεσης, πρέπει αυτό να αναφέρεται ξεκάθαρα και στο αντικείμενο της σύμβασης.

�

�

�

�

�

33

69

VI

Δ: Τρόφιμα και υπηρεσίες τροφοδοσίας

Βασικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσειςΕπίπτωση Προσέγγιση

Η χρήση χημικών λιπασμάτων και παρασιτοκτόνων, η οποία καταλήγει στη ρύπανση των υδάτων και του εδάφους, έχει επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία

Ενίσχυση της αγοράς βιολογικών τροφίμων

Η εισαγωγή προϊόντων (π.χ. καφές, τσάι, φρέσκα φρούτα και χυμοί, σοκολάτα) από οικονομικά μη προνομιούχους και περιθωριοποιημένους παραγωγούς του αναπτυσσόμενου κόσμου

Ενίσχυση της αγοράς προϊόντων Δίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου (Προϊόντα Fair Trade)

Άλλες προσεγγίσεις για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιλαμβάνουν αναθεώρηση των πρακτικών τροφοδοσίας, μείωση των απαιτήσεων μεταφοράς, μείωση της κατανάλωσης κρέατος και ενίσχυση της βιώσιμης αλιείας.

Βασικά κριτήρια Procura+ – Τρόφιμα και υπηρεσίες τροφοδοσίας

Βιολογικά προϊόντα

Τα βασικά κριτήρια Procura+ για την αγορά τροφίμων και τις υπηρεσίες τροφοδοσίας που παρουσιάζονται εστιάζουν στην αύξηση της αγοράς βιολογικών τροφίμων. ∆ύο εκδοχές κριτηρίων έχουν αναπτυχθεί, ανάλογα με το αν κανείς αγοράζει άμεσα τρόφιμα ή αν αυτό πραγματοποιείται μέσω εξουσιοδοτημένης εταιρείας τροφοδοσίας. Με βάση και τις δύο εκδοχές προτείνεται για συγκεκριμένα τρόφιμα να καθιερωθούν κατώτατα όρια για προϊόντα βιολογικής προέλευσης και να αναπτυχθούν κριτήρια ανάθεσης, τέτοια ώστε να επιβραβεύονται οι προσφορές που είναι καλύτερες από τις ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές. Ωστόσο, δεν προτείνονται συγκεκριμένα κατώτατα όρια, καθώς οι συνθήκες αγοράς διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Για τον καθορισμό των κατώτατων ορίων ενδείκνυται αρχικά μία έρευνα αγοράς για τη διερεύνηση των τιμών.

11

22

Βασικά κριτήρια Procura+ Δ: Τρόφιμα και Υπηρεσίες Τροφοδοσίας

70

VI

Άμεση αγορά τροφίμων – βιολογικά προϊόνταΑντικείμενο: Αγορά τροφίμων που περιέχουν συγκεκριμένο ποσοστό από βιολογικές καλλιέργειες

Προδιαγραφές: ‘X% του [εισάγετε το τρόφιμο, π.χ. X% των λαχανικών, X% των γαλακτοκομικών] κατά βάρος [εισάγετε το βάρος] πρέπει να είναι βιολογικό και να συμμορφώνεται με τον Κανονισμό της Ε.Κ. 2092/91, της 24ης Ιουνίου 1991 για τη βιολογική καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων, καθώς και τον Κανονισμό της Ε.Κ. της 19ης Ιουλίου 1999, που αναφέρεται συγκεκριμένα στα βιολογικά προϊόντα ζωικής προέλευσης.

Κριτήρια ανάθεσης: Η σύμβαση θα ανατεθεί στον υποψήφιο που θα συγκεντρώσει την υψηλότερη βαθμολογία, με βάση το ακόλουθο σχήμα:

Ποσοστό βιολογικής προέλευσης: 10 βαθμοί (στους 100). Βαθμοί δίνονται ανάλογα με την αύξηση, κατά βάρος, του ποσοστού βιολογικής προέλευσης στα τρόφιμα (π.χ. λαχανικά, γαλακτοκομικά) πέρα από το κατώτατο απαιτούμενο όριο.

Υπόλοιπα: 90 βαθμοί (στους 100)

•

•

Υπηρεσίες τροφοδοσίας – βιολογικά προϊόνταΑντικείμενο: Συμβόλαιο για υπηρεσίες τροφοδοσίας συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης για προϊόντα βιολογικής προέλευσης

Προδιαγραφές: ‘X% του [εισάγετε το τρόφιμο, π.χ. X% των λαχανικών, X% των γαλακτοκομικών] κατά βάρος [εισάγετε το βάρος] πρέπει να είναι βιολογικό και επομένως να συμμορφώνεται με τον Κανονισμό της Ε.Κ. 2092/91, της 24ης Ιουνίου 1991 για τη βιολογική καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων, καθώς και τον Κανονισμό της Ε.Κ. της 19ης Ιουλίου 1999, που αναφέρεται συγκεκριμένα στα βιολογικά προϊόντα ζωικής προέλευσης.

Κριτήρια ανάθεσης: Η σύμβαση θα ανατεθεί στον υποψήφιο που θα συγκεντρώσει την υψηλότερη βαθμολογία, με βάση το ακόλουθο σχήμα:

Ποσοστό βιολογικής προέλευσης: 10 βαθμοί (στους 100). Βαθμοί δίνονται ανάλογα με την αύξηση, κατά βάρος, του ποσοστού βιολογικής προέλευσης στα τρόφιμα (π.χ. λαχανικά, γαλακτοκομικά) πέρα από το κατώτατο απαιτούμενο όριο.

Υπόλοιπα: 90 βαθμοί (στους 100)

•

•


Προδιαγραφές: Λόγω των διαφορετικών συνθηκών που επικρατούν στις αγορές των Ευρωπαϊκών χωρών, δεν είναι δυνατό να προταθούν συγκεκριμένα κατώτατα όρια για τα διάφορα είδη τροφίμων. Για το λόγο αυτό συνίσταται μία έρευνα αγοράς για τον καθορισμό των απαιτούμενων ποσοστών οργανικών τροφίμων (π.χ. λαχανικά, γαλακτοκομικά, δημητριακά), χωρίς να αυξάνεται σημαντικά το κόστος. Το ποσοστό που θα οριστεί αρχικά μπορεί βαθμιαία να αυξάνεται σε μελλοντικές συμβάσεις. Στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει δυνατότητα να διεξαχθεί έρευνα αγοράς, το ποσοστό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κριτήριο ανάθεσης αντί για τεχνική προδιαγραφή.

Όροι εκτέλεσης: Οι απαιτήσεις για τρόφιμα βιολογικής προέλευσης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σαφέστατα στο συμβόλαιο που θα υπογραφεί από τον ανάδοχο προμηθευτή, μαζί με κατάλληλους ελεγκτικούς μηχανισμούς και αυστηρές κυρώσεις σε περιπτώσεις μη-συμμόρφωσης. Οι όροι αυτοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί σε συμβόλαια υπηρεσιών τροφοδοσιών.

Κριτήρια ανάθεσης: Το ακριβές σύστημα βαθμολόγησης που χρησιμοποιείται και οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη εξαρτώνται από την αναθέτουσα αρχή.

�

�

�


71

VI

Προϊόντα Δίκαιου και Aλληλέγγυου Eμπορίου

∆ύο ομάδες κριτηρίων έχουν αναπτυχθεί για την απαίτηση προϊόντων ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου σε συμβάσεις, ανάλογα με το αν κανείς αγοράζει άμεσα τρόφιμα ή αν αυτό πραγματοποιείται μέσω εξουσιοδοτημένης εταιρείας τροφοδοσίας.

Πλέον είναι διαθέσιμες εκδοχές ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου για έναν αριθμό διαφορετικών τροφίμων: Ροφήματα και ποτά (τσάι, καφές, χυμοί, κακάο, κρασί, μπύρα), σοκολάτα, φρέσκα και αποξηραμένα φρούτα, ξηροί καρποί και δημητριακά (π.χ. ρύζι). Τα κριτήρια που παρουσιάζονται στη συνέχεια μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να εφαρμόζονται σε οποιοδήποτε από αυτά τα τρόφιμα.

Ωστόσο, δεν προτείνονται συγκεκριμένα κατώτατα όρια για προϊόντα ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου, καθώς οι συνθήκες αγοράς διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Για τον καθορισμό των κατώτατων ορίων ενδείκνυται αρχικά μία έρευνα αγοράς για τη διερεύνηση των τιμών.

Άμεση αγορά τροφίμων – Προϊόντα Δίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου

Αντικείμενο: Αγορά καφέ, όπου συγκεκριμένο ποσοστό προέρχεται από πηγές δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου.

Προδιαγραφές: X% των προϊόντων καφέ πρέπει να παράγεται σε συμμόρφωση με τις παραμέτρους που ορίζονται από το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το ∆ίκαιο Εμπόριο και την Ανάπτυξη (2005/2245(INI)

Εξακρίβωση: Οι προμηθευτές πρέπει να παρέχουν αξιόπιστη απόδειξη ότι τα κριτήρια πληρούνται. Προϊόντα που φέρουν το σήμα Fair Trade, ή που εισάγονται και διανέμονται από Οργανισμούς Προώθησης του ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου θεωρείται ότι πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές.

Υπηρεσίες τροφοδοσίας – Προϊόντα Δίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου

Αντικείμενο: Συμβόλαιο για υπηρεσίες τροφοδοσίας που περιλαμβάνουν την παροχή προϊόντων δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου.

Προδιαγραφές: X% του καφέ, του τσαγιού, της σοκολάτας, των τροπικών φρούτων και τροπικών φρουτοχυμών που προσφέρονται από υπηρεσίες τροφοδοσίας πρέπει να παράγεται σε συμμόρφωση με τις παραμέτρους που ορίζονται από το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το ∆ίκαιο Εμπόριο (A6-0207/2006)

Εξακρίβωση: Οι προμηθευτές πρέπει να παρέχουν αξιόπιστη απόδειξη ότι τα κριτήρια πληρούνται. Προϊόντα που φέρουν σήμα Fair Trade, ή που εισάγονται και διανέμονται από Οργανισμούς Προώθησης του ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου θεωρείται ότι πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές..


Προδιαγραφές: Κάποια πιθανά νομικά ζητήματα σχετικά με την αγορά προϊόντων ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου έχουν τεθεί σε κανονισμούς της Ε.Ε. σχετικούς με δημόσιες συμβάσεις. Αν και δε μπορεί να προταθεί κάποια σαφής οδηγία, τα νομικά αυτά ζητήματα μπορούν να ελαχιστοποιηθούν ώστε να ενισχυθεί το ∆ίκαιο Εμπόριο στις δημόσιες συμβάσεις. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου συμβουλευτείτε τον Οδηγό για τις δημόσιες προμήθειες προϊόντων ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου στο CD-ROM που επισυνάπτεται ή στην ιστοσελίδα www.buyfair.org

Προδιαγραφές (ποσοστά): Λόγω των έντονα διαφορετικών συνθηκών που επικρατούν στις αγορές των Ευρωπαϊκών χωρών, δεν είναι δυνατό να προταθούν συγκεκριμένα κατώτατα όρια για προϊόντα ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου. Για το λόγο αυτό συνίσταται μία έρευνα αγοράς για τον καθορισμό του κατώτατου ορίου που μπορεί να απαιτηθεί, χωρίς σημαντική αύξηση του κόστους. Το ποσοστό που θα οριστεί αρχικά μπορεί βαθμιαία να αυξάνεται σε μελλοντικές συμβάσεις. Στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει δυνατότητα να διεξαχθεί έρευνα αγοράς, το ποσοστό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κριτήριο ανάθεσης αντί για τεχνική προδιαγραφή.

Προδιαγραφές (επιλογή προϊόντων): Αν κάποιο από τα προϊόντα που σημειώθηκαν στην εισαγωγή παράγονται σε τοπικό επίπεδο (π.χ. τροπικά φρούτα ή φρουτοχυμοί) η τοπική αρχή μπορεί να επιθυμεί να εξαιρέσει το συγκεκριμένο προϊόν από τη λίστα.

Πιστοποίηση: Τα κριτήρια που σχετίζονται με τα διάφορα σήματα προϊόντων (όπως το FLO) μπορούν μεν να χρησιμοποιηθούν από τους παραγωγούς, αλλά δε μπορεί να προδιαγραφεί ότι ένα προϊόν πρέπει να φέρει ένα συγκεκριμένο σήμα. Τα σήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποδείξουν συμμόρφωση του προϊόντος με τα κριτήρια, αλλά γίνονται αποδεκτά και άλλου είδους αποδεικτικά. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη χρήση των οικολογικών σημάτων βλ.: Κεφάλαιο III: Eνσωμάτωση περιβαλλοντικών κριτηρίων σε συμβάσεις.

Όροι εκτέλεσης: Οι απαιτήσεις για προϊόντα ∆ίκαιου και Αλληλέγγυου Εμπορίου θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σαφέστατα στη σύμβαση που θα υπογραφεί από τον ανάδοχο προμηθευτή, μαζί με κατάλληλους ελεγκτικούς μηχανισμούς και αυστηρές κυρώσεις σε περιπτώσεις μη-συμμόρφωσης. Οι όροι αυτοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί σε συμβόλαια υπηρεσιών τροφοδοσιών.

�

�

�

�

�


72

VI


Παροχή κινήτρου στη φάση ανάθεσης μέσα από συμβόλαια για προμηθευτές που προσφέρουν ψάρια και θαλασσινά που είναι προϊόντα βιώσιμης αλιείας και σύμφωνα με τα κριτήρια που ορίζονται από το σήμα του Συμβουλίου Προστασίας και ∆ιαχείρισης της Αλιείας (MSC).

Απαίτηση προϊόντων απαλλαγμένων από γενετικά μεταλλαγμένους οργανισμούς (GMO-free)

Προώθηση της εποχιακής προσέγγισης στα μενού, μέσα από την ανάδειξη προϊόντων που παράγονται τοπικά κατά τη διάρκεια της κάθε εποχής. Με αυτόν τον τρόπο, θα μειωθούν οι απαιτήσεις για μεταφορές τροφίμων και θα ενισχυθεί η τοπική αγροτική κοινότητα.

Εξέταση του ενδεχομένου μείωσης του κρέατος στα μενού δεδομένων των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την παραγωγή του. Το ενδεχόμενο αυτό μπορεί να συνεξεταστεί με την αύξηση των διαφόρων πιάτων λαχανικών που προσφέρονται στα μενού.

�

��

�

Σχετικά οικολογικά σήματαΣήμα οργάνωσης δίκαιου εμπορίου

(IFAT)

www.ifat.org

Διεθνής Σήμανση Δίκαιου Εμπορίου

(FLO)

www.fairtrade.net

Συμβούλιο Προστασίας και Διαχείρισης της Aλιείας

(MSC)

www.msc.org

Σήμα της Ε.Ε. για τα βιολογικά προϊόντα

(παραγωγή σε συμμόρφωση με τον Κανονισμό Ε.Ο.Κ. 2092/91)

Demeter

(σήμανση προϊόντων που παράγονται σε συμμόρφωση με τις αρχές της Βιοδυναμικής)

Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων

www.dionet.gr

Οργανισμός Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων

www.agrocert.gr

Το Ινστιτούτο Ελέγχου Βιολογικών Προϊόντων Α.Ε. ΒΙΟΕΛΛΑΣ αποτελεί εγκεκριμένο Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης για προϊόντα βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας.

www.bio-hellas.gr

33

44


73

VI

E: Ηλεκτρονικός εξοπλισμόςΟ ηλεκτρονικός εξοπλισμός ή εξοπλισμός ΙΤ αφορά μία μεγάλη ποικιλία διαφορετικών κατηγοριών προϊόντων, που συμπεριλαμβάνουν: προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές και φορητούς υπολογιστές (laptop), οθόνες, εκτυπωτές, φωτοτυπικά μηχανήματα, πολυμηχανήματα (MFD [1]), σαρωτές και συσκευές fax.


Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και οι παραγόμενες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2)

Αγορά ενεργειακά αποδοτικών μοντέλων

Άλλες επιπτώσεις αφορούν στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Αυτές προκαλούνται από κάποιες επικίνδυνες ουσίες που υπάρχουν σε αυτόν τον εξοπλισμό από την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων αποβλήτων ή εκπομπών ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και θορύβου.

Για τη μείωση αυτών των επιπτώσεων προτείνεται η θέσπιση ορίων για τις ουσίες και τις εκπομπές, η ενθάρρυνση της χρήσης προϊόντων με μεγαλύτερο χρόνο ζωής, η εξασφάλιση της ανακύκλωσης στο τέλος ζωής των προϊόντων, η μείωση των υλικών συσκευασίας και η εξασφάλιση της αποτελεσματικής εκπαίδευσης των χρηστών. Πιο καινοτόμες προσεγγίσεις αφορούν στη χρήση συστημάτων στα οποία οι λειτουργίες περιορίζονται στις απαραίτητες (thin clients).

Βασικά κριτήρια Procura+ - Ηλεκτρονικός εξοπλισμός

Ηλεκτρονικός Εξοπλισμός (ΙΤ)

Τα βασικά κριτήρια Procura+ για αγορές προϊόντων ΙΤ εστιάζουν στην:

Ενεργειακή απόδοση: Τα προσφάτως ανανεωμένα πρότυπα του οικολογικού σήματος Energy Star για υπολογιστές και ηλεκτρονικό εξοπλισμό (εκτυπωτές, φωτοτυπικά, MFD, σαρωτές), (τα οποία περιλαμβάνονται στο CD-ROM) πληρούνται από το 25-35% των προϊόντων που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στην αγορά. Οι περισσότεροι φορείς απονομής οικολογικών σημάτων αναμένεται να ενοποιήσουν σύντομα τις απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για αυτά τα πρότυπα. Τα πρότυπα αυτά παρέχουν μία άμεση, φιλόδοξη και επίσης φιλική προς την αγορά, ομάδα απαιτήσεων, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ελάχιστες απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα υπό προμήθεια προϊόντα.

[1] Τα πολυμηχανήματα (MFD) συνδυάζουν διάφορες λειτουργίες (όπως εκτύπωση, αντιγραφή, fax και σάρωση) σε μία συσκευή.

•

11

22

Βασικά κριτήρια Procura+ E: Ηλεκτρονικός εξοπλισμός

74

VI

Άμεση αγορά εξοπλισμού ΙΤΑντικείμενο: Αγορά περιβαλλοντικά φιλικών προσωπικών υπολογιστών (ή εκτυπωτών, MFD κλπ.)

Προδιαγραφές: Όλα τα προϊόντα πρέπει να ικανοποιούν τα πιο πρόσφατα πρότυπα του σήματος Energy Star για την ενεργειακή απόδοση, διαθέσιμα στο www.energystar.gov , ή ισοδύναμα αυτών

Το σήμα Energy Star θα γίνεται αποδεκτό ως απόδειξη συμμόρφωσης, όπως επίσης οποιαδήποτε άλλη αξιόπιστη τεκμηρίωση με τεχνικά έγγραφα που αποδεικνύει ότι ικανοποιούνται τα κριτήρια..


Καθορισμός προτύπων: ∆εν υπάρχει απαίτηση για καθορισμό συγκεκριμένων ορίων στα τεύχη του διαγωνισμού – η αναφορά σε σχετικά οικολογικά σήματα είναι επαρκή εφόσον το εκάστοτε οικολογικό σήμα πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές (βλ. Κεφάλαιο ΙΙΙ). Τα ίδια τα πρότυπα είναι σχετικά πολύπλοκα και τεχνικά (κυρίως για ηλεκτρονικό εξοπλισμό), αλλά συμπεριλαμβάνονται στο CD ROM του παρόντος εγχειριδίου

Πιστοποίηση: Οι προδιαγραφές και τα κριτήρια ανάθεσης έχουν αναπτυχθεί σε συνάρτηση με τα πρότυπα οικολογικής σήμανσης των προϊόντων. Τα περισσότερα προϊόντα που προσφέρονται θα φέρουν το σήμα, ωστόσο άλλες μορφές συμμόρφωσης με τις τεχνικές προδιαγραφές πρέπει να γίνονται αποδεκτές.

�

�


Περιορισμός της χρήσης υδραργύρου στις οθόνες

Εξασφάλιση μεγάλου χρόνου ζωής του προϊόντος απαιτώντας εγγυήσεις, διαθεσιμότητα ανταλλακτικών και εύκολη αναβάθμιση των μηχανημάτων

Εξασφάλιση της ευκολίας αποσυναρμολόγησης και ανακύκλωσης του προϊόντος στο τέλος της ζωής του

Θέσπιση ορίων για τις εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας

Περιορισμός εκπομπών θορύβου

Περιορισμός της χρήσης χαρτιού και μελανιού από τις συσκευές του γραφείου. Εξασφαλίστε την καταλληλότητα των συσκευών για χρήση ανακυκλωμένου χαρτιού καθώς και για εκτύπωση σε 2 όψεις. Περιορισμός της χρήσης ουσιών όπως το κάδμιο, ο μόλυβδος, το χρώμιο ή ο υδράργυρος στο μελάνι. Τα δοχεία των μελανιών θα πρέπει να μπορούν να ξαναγεμίζουν.

Παροχή απλής εκπαίδευσης στους χρήστες για τον τρόπο με τον οποίο θα εξοικονομήσουν ενέργεια μέσω της χρήσης του ηλεκτρονικού εξοπλισμού τους.

Μελέτη της μετάβασης σε σύστημα πελάτη-εξυπηρετητή της μορφής thin client, όπου η επεξεργασία και τα προγράμματα είναι εγκατεστημένα σε έναν κεντρικό server.

Σκεφτείτε την αγορά πολυμηχανημάτων (MFD) η οποία συνδυάζει διάφορες λειτουργίες (εκτύπωση, αντιγραφή, fax, σάρωση)

��

��

�

�

�

Για πολλά από αυτά τα θέματα, ο ευκολότερος τρόπος να θεσπιστούν συγκεκριμένες προδιαγραφές είναι να χρησιμοποιηθούν τα κριτήρια των οικολογικών σημάτων που αναφέρονται παρακάτω. Κάποια πιθανά κριτήρια αγοράς περιλαμβάνονται στο λεπτομερές κεφάλαιο για τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό στο επισυναπτόμενο CD-ROM.

33

Βασικά κριτήρια Procura+ Δ: Ηλεκτρονικός εξοπλισμός

75

VI

Σχετικά οικολογικά σήματαΕυρωπαϊκό

Οικολογικό Σήμα

Προσωπικοί, φορητοί υπολογιστές

www.eco-label.com

Σκανδιναβικό Οικολογικό Σήμα (Nordic Swan)Προσωπικοί υπολογιστές, αντιγραφικά μηχανήματα, εκτυπωτές, μηχανήματα fax και MFD

www.svanen.nu/Eng/default.asp

Γερμανικό Οικολογικό Σήμα “Blue Angel”Προσωπικοί υπολογιστές, σημειωματάρια, οθόνες,εκτυπωτές, αντιγραφικά, MFD

www.blauer-engel.de/englisch/navigation/body_blauer_engel.htm

Energy Star

Προσωπικοί υπολογιστές, οθόνες, εκτυπωτές, αντιγραφικά, μηχανήματα αποστολής μηνυμάτων, MFD, fax, σαρωτές

www.energystar.gov

Group for Energy Efficiency Appliances (GEEA)

Προσωπικοί υπολογιστές, οθόνες, εκτυπωτές, αντιγραφικά, μηχανήματα αποστολής μηνυμάτων, MFD, σαρωτές

www.efficient-appliances.org

TCO

Προσωπικοί υπολογιστές, σημειωματάρια, εκτυπωτές, οθόνες.

www.tcodevelopment.com

EPEAT(Electronic Product Environmental Assessment Tool)

www.epeat.net

44

Βασικά κριτήρια Procura+ E: Ηλεκτρονικός εξοπλισμός

76

VIΒασικά κριτήρια Procura+ ΣΤ: Κατασκευή / Ανακαίνιση κτηρίων

ΣΤ: Κατασκευή /Ανακαίνιση κτηρίων


Κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση, ψύξη, αερισμό, ζεστό νερό, ηλεκτρισμό και εκπεμπόμενο διοξείδιο του άνθρακα (CO2)

Εξασφάλιση προτύπων υψηλής ενεργειακής απόδοσης

Ενθάρρυνση της χρησιμοποίησης τοπικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ)[1]

Κατανάλωση φυσικών πόρων Προώθηση της χρήσης φυσικών πόρων που διαχειρίζονται με βάση τις αρχές της αειφορίας

Εκπομπή τοξικών ουσιών κατά τη διάρκεια της παραγωγής ή διάθεσης των υλικών των κτηρίων που οδηγούν σε ρύπανση της ατμόσφαιρας και των υδάτινων πόρων

Προώθηση της χρήσης μη τοξικών δομικών υλικών

Αρνητικές επιπτώσεις υγείας σε χρήστες κτηρίων εξαιτίας του κτηριακού υλικού που περιέχει τοξικές ουσίες

Προώθηση της χρήσης μη τοξικών δομικών υλικών

[1] Ο όρος τοπικές ΑΠΕ έχουν την έννοια της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ στο ίδιο το κτήριο (πχ. φωτοβολταϊκά, λέβητες βιομάζας, ανεμογεννήτριες κα)

11

77

VI

Κατευθυντήριες οδηγίες Procura+∆εδομένου του διαφορετικού ρυθμιστικού πλαισίου και των διαφορετικών συνθηκών στις χώρες της Ε.Ε., δεν είναι δυνατό να θεσπιστούν ενιαία πρότυπα για να χρησιμοποιηθούν σε τεύχη προκηρύξεων για τα έργα κατασκευής κτηρίων. Αντ’ αυτού, αναπτύχθηκε μία σειρά ειδικών κατευθυντήριων οδηγιών που παρέχει εναλλακτικές προσεγγίσεις οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Η αναθέτουσα αρχή που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις οδηγίες θα χρειαστεί να καθορίσει ποια εναλλακτική είναι πιο κατάλληλη για τη δική της περίπτωση. Οι κατευθυντήριες οδηγίες απευθύνονται κυρίως στην ενεργειακή απόδοση των κτηρίων και τη χρήση βιώσιμων υλικών κατασκευής.

Μεγάλη ποσότητα επιπλέον πληροφοριών πάνω στο θέμα αυτό και οι κατευθυντήριες οδηγίες που αναπτύχθηκαν μπορούν να βρεθούν στο λεπτομερές κεφάλαιο για τις κατασκευές στο CD-ROM (επίσης διαθέσιμο στη διεύθυνση www.procuraplus.org). Προτείνεται να μελετηθεί αυτό το πιο λεπτομερές κεφάλαιο πριν την έναρξη των ενεργειών.

2.1 Θεματικές ενότητεςΑυτές οι οδηγίες είναι χωρισμένες σε 5 θεματικούς τομείς:

Κατανάλωση ενέργειας

Χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ[2])

Χρήση βιώσιμων υλικών κατασκευής

Θέματα που αφορούν στο χρήστη

Πείρα του αρχιτέκτονα

Σε κάθε παράγραφο, δίνεται ένας αριθμός εναλλακτικών (κάποιες φορές

συμπληρωματικών) προσεγγίσεων που δύνανται να χρησιμοποιηθούν.

2.2 Διαδικασία κατασκευήςΕπιπλέον, οι οδηγίες υποδεικνύουν σε ποιες φάσεις του διαγωνισμού μπορούν να ενσωματωθούν τα κριτήρια που περιέχονται στο εγχειρίδιο. Είτε:

Α) Προκαταρκτικός διαγωνισμός αρχιτεκτονικού σχεδίουΒ) Προσφορές για την κατασκευή κτηρίουΓ) Προσφορές για τις υπηρεσίες κτηρίου - “Υπηρεσίες κτηρίου” θεωρούνται οι

παρακάτω: θέρμανση, αερισμός, κλιματισμός και ψύξη (ΘΑΚΨ). Αυτές δύνανται να ανατεθούν σε μία εξειδικευμένη εταιρεία υπηρεσιών κτηρίου να σχεδιάσει και να εισαγάγει (και κάποιες φορές να συντηρεί) αυτές τις υπηρεσίες για το κτήριο.

Τα παραπάνω στάδια του διαγωνισμού έχουν αναγνωριστεί σαν τα πιο κοινά στάδια συμβάσεων στον Ευρωπαϊκό κατασκευαστικό τομέα. Ωστόσο, αυτό το πλάνο μπορεί να διαφοροποιείται, σε σχέση με τα ακριβή στάδια που ακολουθούνται και τις φάσεις του διαγωνισμού για την κατασκευή ενός κτηρίου. Εάν υπάρχει μόνο μία ενιαία φάση στο διαγωνισμό που περιλαμβάνει όλα τα στάδια, όλες οι προσεγγίσεις και κριτήρια πρέπει να απευθύνονται σε αυτό το στάδιο προσφορών.

[2] ΑΠΕ: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ανανεώσιμες θεωρούνται οι ακόλουθες πηγές ενέργειας: • Ηλιακή ενέργεια: - παθητικά - ενεργητικά συστήματα • Βιομάζα (ξύλο, ενεργειακά φυτά, βιοαέριο) • Γεωθερμία • Μικρά υδροηλεκτρικά

• Αντλίες θερμότητας, ανάκτηση θερμότητας

1.

2.

3.

4.

5.

22

Βασικά κριτήρια Procura+ ΣΤ: Κατασκευή / Ανακαίνιση κτηρίων

78

VI

2.3 Φάσεις διαγωνισμούΚάθε προτεινόμενη επιλογή υποδεικνύει επίσης που πρέπει να εισάγονται τα κριτήρια σε μια συγκεκριμένη διαδικασία προσφορών.

Σε πολλές περιπτώσεις τα κριτήρια προορίζονται για συνυπολογισμό στις Τεχνικές Προδιαγραφές του έργου που θα εκτελεστεί π.χ. θέτουν τα ελάχιστα πρότυπα που πρέπει να πληρούν οι εταιρείες που υποβάλλουν προσφορά.

Κάποια κριτήρια προορίζονται για χρήση στο στάδιο Ανάθεσης/ Αξιολόγησης των προσφορών, όπου συγκρίνονται διαφορετικές προσφορές που πληρούν τις ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές. Σε αυτό το στάδιο η περιβαλλοντική απόδοση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένα από τα κριτήρια ανάθεσης, μαζί με άλλες παραμέτρους όπως η τιμή. Το βάρος που δίνεται στα κριτήρια περιβαλλοντικής απόδοσης που προτείνονται παρακάτω, πρέπει να καθορίζεται από την αναθέτουσα αρχή, αλλά προτείνεται αυτό να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 10-20%. Σε κάποιες περιπτώσεις διάφορα κριτήρια περιβαλλοντικής απόδοσης θα μπορούσαν να εισάγονται στο στάδιο αξιολόγησης των προσφορών (π.χ. για κατανάλωση ωφέλιμης ενέργειας (επιλογή 1.Α.2) και χρήση ηλιακών συλλεκτών (2.Α.1) κατά τη διάρκεια του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού). Οι βαθμοί που απονέμονται στις επιλογές που παρατίθενται είναι απλά παραδείγματα για να χρησιμοποιηθούν για καθοδήγηση.

2.4 Έργα ανακαίνισηςΤα κριτήρια που παρουσιάζονται παρακάτω προορίζονται για να χρησιμοποιηθούν τόσο για την κατασκευή νέων κτηρίων όσο και για ανακαινίσεις μεγάλης κλίμακας. Η διαδικασία και τα στάδια του διαγωνισμού που ακολουθούνται για τα έργα ανακαίνισης διαφέρουν στις διάφορες χώρες της Ε.Ε., και εξαρτώνται πάλι από τον τύπο των έργων ανακαίνισης. Αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη ώστε να εξακριβωθεί που θα συμπεριληφθούν τα κριτήρια. Το ποια κριτήρια δεν είναι κατάλληλα για έργα ανακαίνισης, αναφέρεται ξεκάθαρα παρακάτω.

2.5 Αρίθμηση των επιλογών Οι επιλογές που παρουσιάζονται παρακάτω είναι χωρισμένες ανάλογα με τη θεματική ενότητα (ο πρώτος αριθμός) και το στάδιο της διαδικασίας του διαγωνισμού στο οποίο μπορούν να ενσωματωθούν (ο δεύτερος αριθμός). Ο τελευταίος αριθμός είναι για να γίνεται διάκριση ανάμεσα σε διαφορετικές επιλογές που καλύπτουν την ίδια θεματική ενότητα και το ίδιο στάδιο του διαγωνισμού.

Π.χ. Η επιλογή 1.Α.1. αφορά στην ενεργειακή κατανάλωση (αριθμός 1) και πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τον προκαταρκτικό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό (γράμμα Α).

Η επιλογή 3.Β.2 σχετίζεται με τη χρήση βιώσιμων δομικών υλικών (3) και πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την προκήρυξη για την κατασκευή του κτηρίου (γράμμα Β).

Για περισσότερες πληροφορίες για την εφαρμογή κάθε επιλογής δείτε το αναλυτικό κεφάλαιο στο

CD-ROM.


79

VI

A – Προκαταρκτικός διαγωνισμός αρχιτεκτονικού σχεδίου / Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός

1. Κατανάλωση ενέργειας

1.A.1 – Ελάχιστες απαιτήσεις για ωφέλιμη ενέργεια

Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις: Η απαίτηση για ωφέλιμη ενέργεια δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιμή Χ

(Προαιρετικά) Κριτήρια ανάθεσης: : Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για απαιτήσεις σε ωφέλιμη ενέργειας μικρότερη από αυτή που ορίζουν οι τεχνικές προδιαγραφές

Παράδειγμα: 10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με τις λιγότερες απαιτήσεις για ωφέλιμη ενέργεια, για άλλες προσφορές κάθε αύξηση 1% στην κατανάλωση μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής.

•

•

•

•

1.A.2 – Διαγωνισμός σχετικά με την κατανάλωση ωφέλιμης ενέργειας

Κριτήρια ανάθεσης:Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για χαμηλότερη κατανάλωση ωφέλιμης ενέργειας

Παράδειγμα: 10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με τις χαμηλότερες απαιτήσεις σε ωφέλιμη ενέργεια, για άλλες προσφορές κάθε αύξηση 1% στην κατανάλωση μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής.

•

•

•

1.A.3 – Ελάχιστες απαιτήσεις για το συντελεστή θερμοπερατότητας και για την αναλογία σχήμα/όγκος[3](δεν είναι εφαρμόσιμο στην περίπτωση ανακαινίσεων)

Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις

Η αναλογία σχήματος προς τον μικτό θερμαινόμενο όγκο δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιμή Χ.

Όροι σύμβασηςΟι συντελεστές θερμοπερατότητας δεν πρέπει να υπερβαίνουν την τιμή Χ.

(Προαιρετικά) κριτήρια αξιολόγησης/ανάθεσηςΕπιπλέον βαθμοί απονέμονται για την αναλογία σχήμα/όγκος (δεν είναι εφαρμόσιμο στην περίπτωση ανακαινίσεων)

Παράδειγμα: 10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με την καλύτερη αναλογία σχήμα/όγκος, για άλλες προσφορές κάθε αύξηση 1% στην αναλογία, μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής.

•

•

•

•

1.A.4 – Διαγωνισμός σχετικά με την αναλογία σχήμα/όγκος

Κριτήρια ανάθεσης: Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για την αναλογία σχήμα/όγκος (δεν είναι εφαρμόσιμο στην περίπτωση ανακαινίσεων)

Παράδειγμα:10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με την καλύτερη αναλογία σχήμα/όγκος, για άλλες προσφορές κάθε αύξηση 1% στην αναλογία μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής.

•

•

•


[3] Στα Ελληνικά συνήθως αυτό αναφέρεται ως αναλογία επιφάνειας/όγκου, η οποία αποδίδεται με το σχήμα του. Όσο πιο μικρή είναι η επιφάνεια σε σχέση με τον όγκο του κτηρίου, τόσο λιγότερες θερμικές απώλειες έχει το κτήριο. Η αναλογία επιφάνειας/όγκου μπορεί να αποδοθεί με διαφορετικά σχήματα κτηρίου. Επομένως υπάρχει ιδανικό σχήμα, με το οποίο ένα κτήριο έχει τις λιγότερες θερμικές απώλειες άρα τη βέλτιστη αναλογία επιφάνειας/όγκου. Για αυτό το λόγο, επιλέχθηκε ο όρος που φαίνεται στα κριτήρια Procura+.80

VI

2. Χρήση ΑΠΕ

2.A.1 – Ελάχιστη χρήση της ηλιακής ενέργειας

Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις: Ένα ελάχιστο Χ% της κατανάλωσης ωφέλιμης ενέργειας για ζεστό νερό/ θέρμανση χώρων/ ψύξη/ ηλεκτρισμό πρέπει να προέρχονται από Χ ηλιακούς συλλέκτες

•

5. Εμπειρία του αρχιτέκτονα

5.A.1 – Επιλογή βασισμένη σε προηγούμενη πείρα σε σχεδιασμό αειφόρων κατασκευών

Κριτήρια επιλογής: Ο αρχιτέκτονας πρέπει να έχει επαρκή πείρα πάνω στη σχεδίαση αειφόρων κατασκευών. Κάθε αιτών απαιτείται να υποβάλλει ένα δισέλιδο έγγραφο περιγράφοντας προηγούμενη εμπειρία στα ακόλουθα πεδία (ενδεικτική λίστα):

Σχεδίαση ενεργειακά αποδοτικών κατασκευών. Εφόσον υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία να γίνει αναφορά στις ενεργειακές απαιτήσεις των προηγούμενων κατασκευών ανά τμ για θέρμανση, ψύξη, φωτισμόΑεροστεγανότητα και συστήματα εναλλαγής θερμότητας με ανάκτηση θερμότηταςΧρήση ΑΠΕ και συμπαραγωγήςΒιοκλιματική αρχιτεκτονική, για την επίτευξη ενεργειακής αποδοτικότητας, θερμική και οπτική άνεση, αποφυγή χρήσης μηχανικών συστημάτων, όπως παροχή φωτισμού με συστήματα φυσικού φωτισμούΧρήση εργαλείων ΑΚΖ στο σχεδιασμόΧρήση βιώσιμων/πράσινων δομικών υλικώνΕπίτευξη καλής ποιότητας εσωτερικού αέρα

•

•••

•••

5.A.2 – Υποχρεωτική χρήση του εργαλείου Ανάλυσης Κύκλου Ζωής κατά το σχεδιασμό

Όροι σύμβασηςΣτην εκτέλεση του σχεδιασμού πρέπει να χρησιμοποιηθεί το εργαλείο ............ <Εισάγετε το όνομα του εργαλείου (ΑΚΖ)>.

•


81

VI

B – Διαγωνισμός για την κατασκευή του κτηρίου

1. Κατανάλωση Ενέργειας

1.B.1 – Ανταγωνισμος σχετικά με το συντελεστή θερμοπερατότητας – αξιολόγηση βάση της τιμής και του συντελεστή θερμοπερατότητας

Κριτήρια ανάθεσης: Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για το συντελεστή θερμοπερατότητας

Παράδειγμα:10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με την καλύτερη τιμή του συντελεστή, για άλλες προσφορές κάθε αύξηση 1% της τιμής του συντελεστή μειώνει τους βαθμούς κατά 1%.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής.

•

•

•

3. Χρήση πράσινων κατασκευαστικών υλικών

3.B.1 – Απαγόρευση χρήσης συγκεκριμένων ουσιών

Προδιαγραφές/ελάχιστες απαιτήσεις: :Ο ανάδοχος πρέπει να διαβεβαιώσει ότι τα ακόλουθα υλικά/ουσίες δε θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή:

Ανακυκλωμένη ξυλεία, που δε συνοδεύεται από έγγραφα δοκιμών από ανεξάρτητο φορέα, που να διαβεβαιώνει ότι δεν περιέχονται επιβλαβείς ουσίες (όπως ορίζονται από διεθνείς κανονισμούς).

Προϊόντα που περιέχουν υδροφθοράνθρακες (H-FKW)

Προϊόντα που περιέχουν εξαφθοριούχο θείο (SF6)

Εσωτερικές βαφές και βερνίκια που περιέχουν διαλυτικές ουσίες[4] σε υψηλότερες τιμές από

για βαφές τοίχων (σύμφωνα με το ΕΝ 13300): 30 g/l (αφαιρουμένου του νερού)

για άλλες βαφές με απόδοση τουλάχιστον 15 m2/l και με καλυπτική ικανότητα που ανέρχεται σε 98% αδιαφάνεια: 250g/l (αφαιρουμένου του νερού)

για όλα τα άλλα προϊόντα (στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα χρώματα που δεν είναι βαφές τοίχου και που έχουν απόδοση μικρότερη των 15 m2/l, τα βερνίκια, οι βαφές ξύλου, τα επιχρίσματα δαπέδων και τα χρώματα δαπέδων, και τα σχετικά προϊόντα): 180 g/l (αφαιρουμένου του νερού).

Όλη η παρθένα ξυλεία από δάση και φυτείες, πρέπει να προέρχεται από δάση και φυτείες που υφίστανται βιώσιμη διαχείριση.Στην Ευρώπη, οι αρχές και τα μέτρα που αναφέρονται παραπάνω πρέπει να ανταποκρίνονται τουλάχιστον σε εκείνα του Πανευρωπαϊκού Επιχειρησιακού Οδηγού για Βιώσιμη ∆ασική ∆ιαχείριση, όπως επικυρώθηκε από Υπουργικό Συμβούλιο της Λισσαβόνας για την Προστασία των ∆ασών στην Ευρώπη (2-4 Ιουνίου 1998). Εκτός Ευρώπης πρέπει να ανταποκρίνονται τουλάχιστον στις ∆ασικές Αρχές UNCED (Ρίο ντε Τζανέιρο, Ιούνιος 1992) και όταν είναι δυνατόν στα κριτήρια ή κατευθυντήριες οδηγίες για βιώσιμη δασική διαχείριση, όπως υιοθετήθηκαν από τις σχετικές διεθνείς και τοπικές πρωτοβουλίες (ΙΤΤΟ, διαδικασία Μόντρεαλ, διαδικασία Tarapoto, Πρωτοβουλία UNEP/FAO ξηρής ζώνης Αφρικής).

•

•

•

•

•

•

•

•

Επικύρωση για ξυλεία: Όταν χρησιμοποιείται παρθένα ξυλεία από πιστοποιημένα δάση και φυτείες, ο αιτών πρέπει να παρέχει κατάλληλο πιστοποιητικό, για παράδειγμα το σήμα FSC (Forest Stewardship Council), μαζί με υποστηρικτικά έγγραφα που να αποδεικνύουν ότι η διαδικασία πιστοποιήσης είναι σύμφωνη με τις προαναφερθείσες αρχές και μέτρα βιώσιμης δασικής διαχείρισης.

Για παρθένα ξυλεία από δάση που δεν είναι πιστοποιημένα σαν δάση ή φυτείες από βιώσιμη διαχείριση, ο αιτών πρέπει να παρέχει τις κατάλληλες δηλώσεις, πιστοποιητικά, κώδικες που πιστοποιούν ότι οι παραπάνω απαιτήσεις πληρούνται.

[4] Οι διαλυτικές ουσίες είναι πτητικές οργανικές ενώσεις, των οποίων το σημείο βρασμού είναι κατώτερο ή ίσο με 250ο C.


82

VI

3.B.2 – Ελάχιστη ποσότητα βιώσιμων υλικών κατασκευής

Τεχνικές Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις: Οι υποψήφιοι ανάδοχοι πρέπει να δηλώνουν ότι ένα ελάχιστο Χ% των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή (σε αξία) πρέπει να έχουν παραχθεί σύμφωνα με τα πρότυπα του

οικολογικού σήματος Τύπου 1 σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14024.

Επικύρωση:Προϊόντα τα οποία φέρουν οικολογικό σήμα Τύπου 1 θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με αυτά τα κριτήρια. Εναλλακτικά, αξιόπιστη τεκμηρίωση με έγγραφα, που να επικυρώνει ότι πληρούνται τα

κριτήρια ενός οικολογικού σήματος Τύπου 1, θα γίνεται αποδεκτή.

(Προαιρετικά) Κριτήρια ανάθεσης:

Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για το ποσοστό των υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή (σε αξία), που έχουν παραχθεί σε συμμόρφωση με τα πρότυπα που υπόκεινται σε ένα οικολογικό σήμα Τύπου 1 σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14024, πάνω από το ελάχιστο όριο που έχει οριστεί στις προδιαγραφές.

Παράδειγμα:5 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με το υψηλότερο ποσοστό χρήσης βιώσιμων υλικών, για άλλες προσφορές κάθε μείωση 1% στο ποσοστό μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.95 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής

•

•

•

•

•

3.B.3 – Ανταγωνισμός σχετικά με τη χρήση βιώσιμων υλικών κατασκευής

Κριτήρια ανάθεσης: Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για το ποσοστό των υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή (σε αξία), που έχουν παραχθεί σε συμμόρφωση με τα πρότυπα οικολογικού σήματος Τύπου 1 σύμφωνα

με το πρότυπο ISO 14024.

Παράδειγμα:5 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με το υψηλότερο ποσοστό, για άλλες προσφορές κάθε μείωση 1% στο ποσοστό μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.95 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής

•

•

•

4. Παρακολούθηση και θέματα που αφορούν τον χρήστη

4.B.1 – Υποχρεωτική δοκιμή

Τεχνικές Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις: Όπου περιλαμβάνεται μηχανικός εξαερισμός στο κτήριο, η επικρατούσα προσφορά πρέπει να εξασφαλίζει ότι θα γίνει μία δοκιμή Blower Door για την ανίχνευση τυχόν διαρροών αέρα από τις χαραμάδες, η οποία θα εκτελεστεί στο στάδιο <Εισάγετε το κατάλληλο στάδιο της κατασκευής>. Αυτό πρέπει να επαναλαμβάνεται όσες φορές απαιτείται, μέχρι να επιτευχθεί το κατάλληλο επίπεδο μόνωσης.

•


83

VI

Γ – Διαγωνισμός για υπηρεσίες στο κτήριο

1. Ενεργειακή κατανάλωση

1.Γ.1 – Ελάχιστες απαιτήσεις για κατανάλωση πρωτογενούς/τελικής ενέργειας

Τεχνικές Προδιαγραφές/Ελάχιστες απαιτήσεις:

Η πρωτογενής/τελική κατανάλωση ενέργειας δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιμή Χ.

(Προαιρετικά) Κριτήρια ανάθεσης: Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για πρωτογενή/τελική κατανάλωση ενέργειας χαμηλότερη από τις ελάχιστες απαιτήσεις

Παράδειγμα: 10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με τη χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση, για άλλες προσφορές κάθε αύξηση 1% στην κατανάλωση μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής.

•

•

•

•

1.Γ.2 – Ανταγωνισμός για την κατανάλωση πρωτογενούς/τελικής ενέργειας

Κριτήρια ανάθεσης:

Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για τελική/ αρχική ενεργειακή κατανάλωση

Παράδειγμα: 10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με τη χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση, για άλλες προσφορές κάθε αύξηση 1% στην κατανάλωση μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 1%.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανομένης της τιμής.

•

•

•

2. Χρήση ΑΠΕ

2.Γ.1 – Ελάχιστο ποσοστό τοπικών ΑΠΕ

Τεχνικές Προδιαγραφές/Ελάχιστες απαιτήσεις:Ένα ελάχιστο Χ% (πρωτογενούς, τελικής ή ωφέλιμης) ενεργειακής κατανάλωσης πρέπει να παρέχεται

από τοπικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

(Προαιρετικά) Κριτήρια ανάθεσης:Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για το ποσοστό (πρωτογενούς, τελικής ή ωφέλιμης) ενεργειακής κατανάλωσης, που παρέχεται από τοπικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πάνω από το ελάχιστο

πρότυπο που ορίζεται στις προδιαγραφές.

Παράδειγμα: 10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με το υψηλότερο ποσοστό, για άλλες προσφορές κάθε μείωση 1% στην προσφορά, μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 0,5.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανόμενης της τιμής.

•

•

•

•

2.Γ.2 – Ανταγωνισμός σχετικά με το ποσοστό των τοπικών ΑΠΕ

Κριτήρια ανάθεσης:Επιπλέον βαθμοί απονέμονται για το ποσοστό (πρωτογενούς, τελικής ή ωφέλιμης) ενεργειακής

κατανάλωσης, που παρέχεται από τοπικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Παράδειγμα: 10 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται στην προσφορά με το υψηλότερο ποσοστό, για άλλες προσφορές κάθε μείωση 1% στην προσφορά, μειώνει τον αριθμό των βαθμών κατά 0,5.90 (από 100) βαθμοί θα απονέμονται για άλλα θέματα συμπεριλαμβανόμενης της τιμής.

•

•

•


84

VI

4. Παρακολούθηση και θέματα που αφορούν τον χρήστη

4.Γ.1 – Τήρηση Αρχείου Καταναλώσεων

Τεχνικές Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις:Πρέπει να έχει ανατεθεί σε μία ανεξάρτητη εταιρεία να τηρεί αρχείο καταναλώσεων για τα πρώτα τρία χρόνια, η οποία θα παρέχει στο διαχειριστή του κτηρίου μηνιαίες τιμές ενεργειακής κατανάλωσης για θέρμανση, ψύξη, αερισμό, ζεστό νερό και ηλεκτρική ενέργεια.

•

4.Γ.2 – Οθόνη επίδειξης ενεργειακής κατανάλωσης

Τεχνικές Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις:Μια οθόνη που περιέχει στοιχεία σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση όλου του κτηρίου πρέπει να τοποθετηθεί σε ένα εμφανές σημείο στο κτήριο .

•

4.Γ.3 – Εκπαίδευσης για διαχειριστή κτηρίου

Τεχνικές Προδιαγραφές/ ελάχιστες απαιτήσεις:Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής/ανακαίνισης του κτηρίου πρέπει να υπάρχει μία περίοδος εκπαίδευσης του διαχειριστή πάνω στην ενεργειακά αποδοτική χρήση του κτηρίου

•


Υποδομές - Παρέχετε επαρκείς (κατά προτίμηση) υπαρκτές τεχνικές και κοινωνικές υποδομές ως βάση για την αστική ανάπτυξη.

Κόστος κύκλου ζωής - Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, το κόστος λειτουργίας και συντήρησης υπερβαίνει κατά πολύ το κόστος κατασκευής. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη μόνο το κόστος κατασκευής, πιθανόν να υπάρξουν υψηλότερες οικονομικές εκροές κατά τη διάρκεια ζωής του κτηρίου. Ζητήστε το κόστος κύκλου ζωής. Εναλλακτικά μοντέλα κόστους (όπως χρηματοδότηση από τρίτη πλευρά, σύμβαση ενεργειακής απόδοσης) προσφέρουν τρόπους να ξεπεραστεί το κενό ανάμεσα στο κόστος κατασκευής και το κόστος κύκλου ζωής.

Συμμετοχή χρήστη - Η συμπεριφορά του χρήστη παίζει αποφασιστικό ρόλο στην ενεργειακή και οικολογική απόδοση των κτηρίων. ∆ιευκολύνετε τη συμμετοχή του χρήστη ξεκινώντας από τα πρώτα στάδια του έργου, κυρίως για την ανακαίνιση οικιστικών έργων.

Ανακαίνιση - Προωθήστε την ανανέωση των υφιστάμενων κτηρίων επιτυγχάνοντας μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας, πρώτων υλών, γης, τεχνικών και κοινωνικών υποδομών.

Επαναχρησιμοποίηση αποκατεστημένων χώρων διάθεσης απορριμμάτων – Χρησιμοποιήστε παλιούς χώρους διάθεσης απορριμμάτων για νέες κατασκευές.

Πυκνότητα χώρου – Ελαχιστοποίηση της χρήσης γης με την ενθάρρυνση υψηλής πυκνότητας στη διαμόρφωση του χώρου, λαμβάνοντας επίσης υπόψη αρχιτεκτονικές και κοινωνικές παραμέτρους.

Μικροκλίμα και σχεδιασμός οικοπέδου – Λάβετε υπόψη κλιματικές και τοπογραφικές παραμέτρους σε όλα τα στάδια του έργου, κυρίως στην ανάπτυξη και στο σχεδιασμό του έργου.

Εσωτερική ποιότητα – Η θερμική άνεση, το φυσικό ηλιακό φως ή τα καλά φωτιστικά συστήματα, ο έλεγχος υγρασίας και θορύβου, είναι θεμελιώδεις απαιτήσεις για την άνεση του χρήστη.

Διαχείριση λυμάτων και νερών βροχής – Τα οικολογικά συστήματα για τη διαχείριση των λυμάτων (επαναχρησιμοποίηση λυμάτων, εξοικονόμηση νερού, κλπ.) και η χρησιμοποίηση του νερού της βροχής, μπορεί να επηρεάσει επίσης την εξοικονόμηση οικονομικών πόρων, καθώς και οικολογικά ζητήματα.

Ολοκληρωμένος σχεδιασμός – Οι αειφόρες κατασκευές βασίζονται σε ένα συνεχιζόμενο διάλογο και συνεργασία ανάμεσα σε όλους όσοι εμπλέκονται στη διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής, όπως και στη χρήση και συντήρηση του κτηρίου.

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

33


85

2 η έκδοση Εγχειρίδιο...5 Προκλήσεις και λύσεις 12 6 Το...

Documents

Transcript of 2 η έκδοση Εγχειρίδιο...5 Προκλήσεις και λύσεις 12 6 Το...