danbolin“Oraindik ez dut letu, zuk letu al duzu?” esan dit aurreneko hitza liburua manta-

lean hartuta. Andereño Pepitak, edonahiago baduzue Karnizero zaharre-neko Joxepak ez du bere bizitza ida-

Bere bizitzako kontakizunekin Nire Pausoak liburua osatu du.

tzita ikusi, baina ondo gogoan ditu, 93 urteetan bizi izan di-tuen komeri guztiak. 9 urterekin Zestoatik Iruna neskamejoan, eta ondoren Santanderren, (6. orrialdean jarraitzen du)

2000ko urria 02 zb.

mende bete

pauso:pepita

iriondo

ur(r)ezko plazerraekain jardunian olatz aranbarri... eta gutun anonimoa

-

helb

ide

gabe

ko in

prim

akia

dan

boli

nze

stoa

ko h

erri

ald

izka

ria

hile

ro;

txok

o gu

ztie

tako

inf

orm

azio

ahe

rrik

o et

xe g

uzti

etar

a bi

dali

ko d

ugu

harp

ided

un e

gin

beha

rrik

gab

e.

lagu

ntza

em

an n

ahi

badu

zu,

danb

olin

-zul

o ku

ltur

elk

arte

ko b

azki

de i

zan

zait

ezke

(25

00pt

a ur

tean

)

izen

a et

a bi

dei

tura

k

helb

idea

n.a.

(d.

n.i.)

sin

adur

a

k

ontu

kor

ront

eko

zenb

akia

(20

dig

ito)

danb

olin

-zul

o k.

e.

ze

stoa

ko k

ultu

r et

xea

g

urut

ze k

alea

, z/

g

207

40ze

stoa

02

03

Danbolin aldizkariaren lehen alea irtetea-rekin batera, Ekaingo kobazuloaren erreplika-ren lanei ere hasiera eman zaie jada herri ho-netan. Kointzidentzia galanta benetan.“Harrigarria” ere esango luke agian-apikaEkaingo pareta hutsak margotzen aritu zirene-tariko norbaitek. “Sinbolismoz beterikoa”, hiz-kuntzalaritzan jakituna den garaikideren batek.Baliteke, biek beren arrazoiaren zatitxo batedukitzea ere. Kasualitate handia baita, Ekaingomargo-hizkuntzaren pintaketak eta Danbolinaldizkariak dituzten antzekotasunak. “Zertan?”galdegingo du batek baino gehiagok. Zertaneduki dezakete loturarik, denboran hain urrundiruditen Ekaingo margoek eta Zestoako Dan-bolin aldizkariak? “Garai-une-momentu kon-kretu baten adierazle direlako”, esango luke,agian, historialariak. Garai-une-momentu ho-rretara iristeko direnak eta bi pasa behar izanzituzten. Ehiza eskasia, goseteak, izotzaldiak...intseguritatea hein handi batean. Eta egoera“margoketan aritzeko-pentsatzeko-praktikatzeko asti handirik emango zienik”, ez luke usteko soziolo-goak. Beraz, hipotesi honen arabera, garai emankorrak beharko lukete izan. “Pentsatzeko-hausnartzeko-galdetzeko-erantzuteko denbora izango zuten”, lioke filosofoak. “Gauzak hola ta hola ez dituk ateratzenmotel” herritar bertsolari-poeta-sentikor edonoren aburuz.

Biharra ber dik norbeak barruan daukan onena ateatzeko! Ta hoi norbeak zakik ondoena bean zen-bateko ziento portzientua ematen ai dan, zenbat emateko zioken, ta zein dan bere limitia, baldinbazau-kak behintzat. Ikusizak ze intziaben Ekainguak ondorenguontzat, guretzat hi, guretzat utzi ziaben. Ta zeesan nahi ziaben ba hainbeste zaldiekin? A! Ba nik usteiat bazakitela hi, ez al duk ziento portzientuahori hi? Nik hala usteiat behintzat. Ba... bai, errexa emateik asuntuak baina, proazak hola taaa hola pae-tian pintatzia hi? Nun ta kobazulo barruan, han ixkutuan, ilunetan... Ze? Ta zaldi pilo bat margotzeko,hi. Ba nik usteiat Ekaingo hoiek ondo pentsau ziabela. Zeba esatek hoi txikito? Nik usteiat fenomeno ba-tzuk hituala. Fenomeno-fenomenalak dudaipe. Animali hoiek garai horretan... gaur egungo askatasuna...jaungoikuaren pareko hituala. Ze esatek hik? Zoau in al gaituk o... txikito gehiegi hartu dituk gaur e?Ezetz ba, ni sereno asko natxiokela, ta usteiat teoria honek logikanbat bazaukakela. Hi fijatzen ba haiz,zaldiak zoragarriak dituk trotian aske dabiltzanian mendian gora, taldian ta bakarrik. Domatzeko zailaketa Ekaingo garaitan pentsazak! Ta horrek ze ikusi zakak ba, Danbolin aldizkaiakin? Ba hauek e, Ekain-guak bezela, garai oparuan bizi dituk, ez al duk hala? Bai, hortan arrazoi duk, zemat kalamidade, izardita lan ein dixkiaun etziok hemen gaur agunian bizitzeik, eztaaa...!!! Ba hoixen ba, hauek e garai oparuanbizituk, hausnartzeko-galdetzeko-erantzuteko denbora zeukatek, ta gaina gehienak estudiuakin hi! Tahik ustek Ekainguak bezela ziento portzientua emango debela? Saiatziak beak bakarrik nahiko meritubazeukak behintzat ta nik Ekaingo zaldiak adierazten diaben gauza bea opa ziotet, ta ez duk gutxi hi!!Askatasunez komunikatzia, eta ia hemendik milaka urtea ere gure ondorenguak Danbolinen replikaiteiaben... Hala izan daiela! Egile ezezaguneko idazkia

arg i tara tza i l ea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 14 71 23. danbo l in : Edurne Korta, Marce Tena, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Ainhoa Subinas, Jon Artano, Nagore Telleria, Margari Eizagirre,

Mailu Odriozola, Joxeba Larrañaga, Urko Canseco. d ise inua e ta maketaz ioa : Eneko Aristi.

l aguntza i l eak : Lidia Aveiro (argazkiak), Zestoako Udala, Zestoako Bertso Eskola. i npr imateg ia : Gertu (Oñati). l ege gorda i lua : SS-1108/2000. ISSN : 1576-9429.

enbidoa 05 mendea bete pauso: pepita iriondo 06 ekain 08belaunaldi berri bat eskaladako 10 ur(r)ezko plazerra 12 jardunian 15 atzera begira 16 gurean 17 agenda 18

&&

04

pintada. Eskerrik asko, Zestoa!Duela hiru urte, Peruko Huancavelica departamentuko haurrentzat laguntza eske hasi gi-

nenean, ez genuen espero herritarrengandik horrelako erantzuna jasoko genuenik. Urtetik ur-tera laguntza hori gehitzen joan da eta, lerro hauen bidez, zestoarrekin eta zestoarrak izateare-kin harro sentitzen garela adierazi nahi dizuegu.

Bihotz-bihotzez eskerrak eman nahi dizkizuegu laguntza eman duzuen guztioi. Eskerrak,benetan, udazkeneko kanpainan gurekin elkarlanean aritu zareten boluntario guztioi. Baitaere, eskerrak beti laguntzeko prest agertu zaigun udalari ere.

Bestalde, jakin ezazue janaria, garbikariak, eskola-gaiak jasotzeko udazkenetan kanpainaberezia antolatzen badugu ere, urte osoan jasotzen ditugula arropak eta bestelako gaiak. Bada-kizue non gauden.

Mila esker, beriro ere, Huancavelikako herritarren izenean eta gure izenean.Huancavelicaren lagunak (Zestoa)

Bueno,ondo iruitzezaten ze Zes-tukua kaosbat den. Uste-ñat abixu ho-yek ezertakoeztuela ba-liyo, ze jen-diak ba...etzienek ka-soik itten, tajendia eskar-mentatzekomultak beha-rrezkuakdiala.

jaxoneeizagirre

28 urte

Ondoiruitzezat,aparkade-ruak hortakodaue. Gaxkiaparkatze-mau berekulpa da,...jartzia dakaber dan le-kuan!

joxe mariartola

44 urte

Oso on-do, zeatikanhala bestekotxe batekpasatzia nahibau o, estor-bua itemayo,ba hurrungobateako es-pabilaukoa.Ondo apar-katzen ika-siko luke, tabeste iñorreketzun ibiliberko berebila.

xabieraranzibia

17 urte

Ba ondo,porke herri-yan ordenaeoteko ta...Multa jartze-yoenantzako“broma” ea-rra, joe! Baiño,aizu, ondoaparkau ber.

leiresanchez

16 urte

e iruitze zazu kotxia gaixki aparkatze-atikan multak jartzen hastia?z

Ba neioso ondo iru-itzezat, zehola ezte se-kula kale er-diyan da la-gako kotxeik.Nei jarrikobalie multa...ba izorrau inber.

joxe ma-nuel elorza

16 urte

Je, je, je...Bueno, ba...igual ez naizpertsona ego-kiyena, bai-ña... pentsa-tzet kafiahartzea etor-tzeko ta juxtutaberna on-duan kotxiautzi ber due-nak ba... ho-yek pixkat es-pabilatzen junberkoiala.

edurnekorta

28 urte

o5

gaitza.AITTA! AITTAAAA...

-Txikia dun, seguru suka-rrak gora egin diola! Ez-tulka ari dun gau guztianeta...Gauez beldurtuta deikaari den seme-albarendeiadar larria bainogauza hunkigarriagorik...-Zer da txiki? Ez al zaudeondo?Arnasestuka, itotako biri-ken txistu hotsa eta lagun-tza eske begiratzen dutenbegi haundi maitteak.-Lasai, ez da ezer, segi-tuan pasako zaizu. Mantakenduko dizut eta hobetoegongo zara... Etzan oraingozo-gozo. Oraintxe na-tor, ur pixka bat ekarrikodizut.Joder! Pastillak, jarabeak,bolitak, enplastoak, lurru-nak, masaiak... zer gehia-go egin behar dugu...Gaixoa!-Gaizki zegon, sukar han-dia din eta ia ezin din ar-nasarik hartu. Larrialdi-tara eramatea izango dunonena. Baina hangoa ba-zekinagu: ohetik atera,Donostiaraino joan, den-bora mordoa zain egoneta antibiotiko eta korti-doidez beteta bueltaetxera.AMAAA!-Bai, arrazoi dun, bestedenak ere frogatu dizki-nagu eta horrela ezindi-nagu eduki. Bagoaz txiki!Osakidetza, mediku "par-tikularrak", naturistak,homeopatia, akupuntura,erreflexoterapia...zenbatiritzi kontrajarri, zenbataukera desberdin eta zeinaukeraketa zaila maiteduzunaren sendabidearenbila! Eta zenbat jende,zenbat enpresa ea zenbaterakunde besteen larrita-sunetik etekina ateranahirik. j oak in a lberd i

nork bere burua zailtzen du:Behobia-Donostia”

Hogei kilometro luze. Gero eta herritar ge-hiago dira hasi eta bukatu korrika egiten di-tuztenak, eta are gehiago helburu horrekbultzaturik, “Amabirjinen” ajearekin hasieta, eguna joan eta eguna etorri, entrenatzenaritzen direnak. Apika, pitza-pitza egindadaudela pentsatuko luke sekula santan pau-so bat bestea baino azkarrago egin ez due-nak. Baina, tira!Hogei kilometro luze. Hasieran, lasterketa-ren burua iragartzen duen pankarta handiaere, hamaika mila lagunen artetik ozta-oztaikusten duzunean, urduri antxean aurkitzenzara, geldirik egon ezinik. Guztiek dituzte,izan ere, beren helburuak, beren ilusioak, etagehienak iazko norbere denbora hautsinahia —edo hautsi beharra— izan ohi dute.Edota, zergatik ez, lasterketan zehar aurreko

urtean bainosentsazio hobeakbizitzea amestenduenik ere bada.Bai, sentsazioak!Hogei kilometroluze. Tiro hotsa-rekin batera, orohar, saltoka-sal-

toka eta sasoi betean abiatzen zara, zakurrakatetik askatzean bezain indartsu. Kilometrobatzuk geroago, Irun atzean utzi eta “Gain-txurizketa”ko aldapan barrena, behazuna,barea edo auskalo zer lehen abisua ematenhasten zaizu. Baina, animo! aldapatzar horriere hartu diogu tamaina eta ordekan (...)

e(...) gozo-gozo goaz Pasairantz. Pasaikoportu beltzean hanka-pelotak gogor-gogorsentitzen dituzu, eta pausoa, indarge, “blaut-blaut” botatzera iristen zara. Azkenik —ai,ama! Mirakruz aldapa— hasierako salto-brinkoen indarrak ahiturik begiak lausotzenhasten direnean, lepo gaineko neurona-ziri-katzailea hasten da lanean, abiada bizian.Hogei kilometro luze egiten dituzunean, or-dea, txalo zaparradak eta norbere helburu-ilusioak gauzatuta ikusteak sortzen dizunbarne-poza eta ikara deskriba ezina da. Po-zez gainezka zaude. Nonbait, norbere buruazailtzeko ahalegin horretan urrats batgehiago egiteak badu bere meritua.Bai, pozez gainezka zaude, aurten izandakosentsazio mikatz horiek ere erabat goxatudira. Agian, datorren urtean beste era batekosentsazioak biziko ditut: flakezia-une arina-goekin lasterketa bera gehiago gozatuz. Etaagian aurtengo denbora ere jeistea lortukodut. Agian, litekeena da. Baina ziur naiz, da-torren urtean ere nire buruari irtetzeko apus-tua egingo banio, inguruan, lagunarte jatorbat izango nukeela, helburu bera erdietsinahiak elkartzen gaituen lagunartea. Eta ho-rrek bai motibatzen nauela. Bestela galdeie-zue, urrutira joan gabe, Iñaki, Arantxa,Luisa, Esteban, Onintza, Jone, Aintzane, Mi-kel, Lander, Asier, Jon, Pedro, Emiliano, Se-rafin edota egun hauetan Zestoako futbol ze-laian biltzen den edonori.

agurtzane azpeitia eizagirre

nbidoa

“

06 Kontu zahar haiek idatzi

beharra zuela esaten omen

zion amak, jendeak barre

egingo zuela eta. Nerea

Mendizabalek bere hitzak

jaso, Manuel Arregik

papelera pasa, eta

azkenean bete du Pepitak

amaren esana.

(azaletik dator) Hueskan etabeste hainbat tokitan eri-zain eta maistra egin zi-tuen urteetako ibilerakbizi-bizi ditu oraindik be-gietan. Lepotik zintzilikduen errosarioari musueman eta komunioko soi-nekoaren puntila bakoitzanolakoa zen kontatzeariekin dio, xehetasun batbera ere galdu gabe. Etxetik aldegin zuenean, zaldi ka-rroa hartu omen zuen gero Arroan trena hartzeko. Zar-pail-zarpail jantzita sartu omen zen, baina dotore askobistatu, eta kotxezainak “ hau ez dek lehengoa” pentsa-tuko zuela dio. Liburuko pasarteetan herriko jendea eresartu irtenean dabil, jostunak direla, Kale Okerreko jen-dea dela, ingurukoak eta bere ikasle izandakoek ere kikubat baino gehiago egiten dute. “Andereño, nik ez detikasi nahi, nik aittitta Martzelinon almazeneko arratoiaksalduko ditut, asko daude eta” esaten du barrez Adielekumetan esandakoaz oroituta. “Nik umeei ez nien errega-

lurik ekartzen, baina asko maite ni-tuen eta beraiek ere bai ni” esanazbukatzen du. Itxaropena dantza tal-dea nola sortu zen, eta ikastolarenhasierak ere kontatzen ditu, batzu-tan alai, eta besteetan tristeago,bere senarraren heriotza edota kar-tzelan egin zituen 10 urteez hitzegi-tean bezala.

Tarteka, mikrofonoari begiratu,eta “honek ze egingo dit nei”

esanda, haren esponja ikutu, irribarre egin eta kontu-kon-tari segitzen du, aurrez esandakoari garrantzia kendunahian bezala. Barre artean oroitzen du nola behin Do-nostian emakume bati poltsa harrapatu zioten. “Andreakbarre egiten zuen” eta Pepitak zer zuen galdetu zionean,“hildako katua itsarora botatzeko neraman poltsan sar-tuta eta susto ederra hartu behar dute”, erantzun omenzion. Nereari eskutik eusten dio, eta “pareko laguna to-katu zait eta, honek nik esandakoan denak apuntatu ditueta ondo-ondo” esaten dio. “Beso hau gaixo daukat, tron-bosia eman zidan eta, baina batzutan ametsetan pentsa-

“

”

“Zestoara le-henengo botikaria iri-

tsi zenean udaletxekoek nahi zuenetxea apartatzeko esanzioten eta AnttonioMarttolorena aukeratuzuen. Horrela osabaketa familiak etxea utzibehar izan zuten”.

“Ni txikia nintzenean,Kale Okerrean, zaldi-kotxeak egoten ziren,gure etxeko atetik boti-kako ertzeraino. KaxkaBeltx egoten zen, latigo haundi-haundibatekin. Beste batzuk Olaberrineko

ikuiluan egoten ziren eta baita Herre-ronekoan eta botika aurrean ere”.

“Ojalateroneko andreak balkoira ir-ten eta hala esaten omenzuen builaka: kale hon-tako gizon denak mozko-rrak dira, nere gizonaaurrena, hura haun-diena”.

“Telarea ere bazuen gi-zon batek. Ate atzean hirukarrete edukitzen zituen,txibota bezalakoak denahariz bilduta. Jendeak

esaten zuen Akuko emakumeek hangoardien ilearekin egiten zutela haria”.

tzen dut oraindik ibiliko naizela” esaten du. Zu fuerteazara eta igual zuk lagunduta”...

Burumakur bi segundu ere ez ditu egiten. Segituanhitz jokuetara bueltatzen da, “nik liburu zuria idatzi dut,baina beste bat berdea ere idatzi nezakeen”, esaten duironiaz, “baina berdekeriak horiek gorde egin ditut”.

Hala ere, 65 orrialdeko Nire Pausoak honetan konta-tzen dituenak ezzaizkio nahikoa iru-ditu, “kontu batzukahaztu egin zaizkiteta horiek idatzi eginbehar ditut” esatendu. Poesiak, ipuinak,eta egindako ametsakizango direla gaine-ratu du. “Jose LuisPotxolok ito pasadahartu, ondoren ige-rian ikasi eta ZestoanKlub Nautikoa sortu

eta igeritako proba irabazita bere arrebaren arropekin ka-lera irteten denekoa” kontatu du muestrarako. “Berakaditzen baldin badit, barre egingo du” esaten du, baina,berdin diola. Orain “Mallorkara dena gratis” joateko gon-bitea egin diote, baina “ni hiltzeko beldurrak eta igual or-duantxe hil” esaten du berak. Lehen ordea, ezin zuen gel-dirik egon. Agustina Koiotenekoak ere esaten omen zion,

beraiek goizegi jaio zi-rela, ez zutela garaihartan jaio behar.“Bestela, gu Pepita,ilargira ere joango gi-nateke eskursioan”,esaten omen zionAgustinak. Pausohauek irakurrita ez dadudarik. Segurubaietz.

nagore telleria

1910

pepitaren gurasoak

bere ikasle izandakoek pepitari egin zioten omenaldian

Uda leko berr iak .Euskara aholku ba-tzordeaZestoako Udalak Euskara aholku batzor-dea sortu zuenetik hilero biltzen jarrai-tzen du eta egitasmo baten arabera le-hen urratsak ematen hasita dago.Orainarte, besteak beste, honako arlohauek landu ditu:-Dendak eta jatetxeak: euskara teknika-riak herriko denda eta tabernak bisita-tuko ditu, euskara arloan udalak eskaindezakeen laguntzaren berri emanez. Ba-tik bat, ageriko errotulazio eta idatzietaneuskarari bultzada emateko helburuaizango dute bisita horiek.-Obrak eta enpresak: arlo honetan ereeuskararen presentzia gehitu nahi litza-teke. Hasierako urratsak, batik bat, Uda-lak kontratatutako edota Udalak bai-mendutako obra-lanen inguruanbideratu nahi dira.-Kale izendegiaren eta auzo izenen be-rritzea eta eguneratzea.-Baserri eta lur-sailen izenak bildu etaizenak finkatzea.-Euskararen erabilera-plana udaletxean:idazkera-mintegia, langileen trebakuntzasaioak.

ka ingo kobaren erreprodukz io - lanak urr iaren hamarrean has i z i ren Sas tarra ingo haranean . E ta

pro iek tu honen koord ina tza i l eak , An-

der Zes tona Unanuek, esan d igunez

obra “hurrengo ur tean gara i hone ta -

rako edo ur te bukaera a lderako

amai t zen ez ba ld in bada ere , nah iko

ger tu egon beharko luke”. Epe kon-

tuak arr i sku tsuak i za ten d i re la bada-

k igu , ba ina bad i rud i ur tebe te inguru

ba ino ez de la gera tzen go i -ma i lako

tekno log iaz buru tuko den l an hone taz

bere oso tasunean goza tzeko. Aukera

b ika ina an tz ina tera j auz i eg inez ,

gure arbasoen b i z imoduaz

zerba i t geh iago jak i -

teko.

Jakina da, udala ahalegin berezia egiten ari dela euskararen normalkuntza bideratze lanetan. Hala ere, bidezkoa di-rudi herritarrei ematen zaizkien oharretan kontu handiagoz jokatzen saiatzea. Honako ohar hau irakurri ondoren, zenbaiteztabaida sortu omen da zer esan nahiko ote zuen antzeman ezinik:

Gaztelaniazko bertsioa irakurrita, honelako zerbait agertu izan balitz, agianherritarrek hobeto ulertu ahal izango zuketen:

E

2000. urteko irailaren26an Herri Epaimahaia(herri juradoa) aukera-tzeko zozketa egingodela eta, 18 urtetik gora-koen hauteskunde-ze-rrendak jendearen eskudaude, zazpi egunekoepean, inork erreklama-ziorik egin nahiko balu.

Zestoa, 2000ko iraila-ren 19an

Herriko zenbait etxetako urakontagailuan pasatu aurretikhartuta dagoela erreparatudugu. Horrela eginda daukatenherritarrei urte amaiera bitartekoepea ematen zaie okerrak zu-zendu eta etxe bakoitzak egitenduen ur-kontsumo guztia konta-gailuetan ager dadin. Ezarritakoepearen ondoren berdin jarrai-tzen dutenei isunak jarriko zaiz-kie.

Zestoa, 2000ko irailaren 20an

ditu ingurumenean?A.Z. : Hasiera-hasieratik bailara babestea izan da gure helburua. Horregatiketa horretarako egin zen, erreplika eta proiektu horien denen aurretik, da gurehelburua. Horregatik eta horretarako egin zen, erreplika eta proiektu horiendenen aurretik, plan berezi bat. Behin erreplika egindakoan bisitariak bakarrikibiliko dira, oinez ordea. Orduan, alderdi horretatik ez dut uste eragin aipaga-rririk izango denik.d : Lili jauregian zerbait egiteko asmorik ba al dago?A.Z. : Erreplika ireki eta martxan denean, badago Lili jauregia egokitzeko in-tentziorik. Orain ari gara ideiak aztertzen, nolabaiteko erakusketa, museo edointerpretazio-zentru bat zabaltzeko asmoa dago. Dena dela, gauza horiek den-bora eramaten dute, besteak beste, eraikina bera ere berreskuratu egin beharbaita.d : Etorkizunari begira, zenbaterainoko mesedea egin diezaioke erreplikakZestoako herriari?

A.Z. : Hori oso galdera zabala da. Mesedegarria gerta ote daitekeen? Zerzentzutan?d : Ekonomikoan, adibidez.A.Z. : Zalantzarik gabe. Orain, eragin hori zenbaterainokoa izango den? Horiesatea oso zaila da. Zestoaren kasuan martxan daukagu azterketa bat. Herriarijakinaraziko zaio, gutxi gorabehera, zein izango liratekeen arlo honetan egindaitezken aurreikuspenak. Ez da turismo masiboa erakartzeko proiektuaizango. Orduan ba... horrek herriari eragingo dio, baina pentsatzekoa da ho-rrek guztiak aldaketa bortitzik ez duela sortuko.d : Lan eta egitasmo hauen guztien berri eman beharko zaio herriari, ezta?A.Z. : Erreplika bukatzen ari garen heinean, ezbairik gabe, marketin eta pu-blizitate kanpaina bat diseinatu beharko da, horri guztiari bultzada emateko.Nik uste horrekin batera Zestoako herriak aukera honetaz baliatu beharko lu-keela; erreplika erakarpen-puntu garrantzitsuaizango bada ere, beste gauza interesgarri askodauzkagu. Sastarrain, Lili jauregia eta Irikaitz tartehorretan, esaterako, ibilbide bat antolatzea nahikogenuke. Horrela, aztarnategia indusketa-garaianbisitatzeko aukera ere izango litzateke.d : Hitz gutxitan, esaiguzu zer nabarmenduko ze-nukeen proiektuaren osotasunetik.A.Z. : Denbora askopasatzen ari den arren,bukaeran benetan osokalitate handiko lanaizango dela azpimarra-tuko nuke, oso maila al-tua izango duela, alegia.

09

danbolin : Zerk atzeratu duEkaingo erreplikaren eraikuntza-lanen hasiera?Ander Zestona : Gure asmoa udaberri al-dera hastea zen, udaberri-udan; beste arrazoi ba-tzuen artean udako eguraldi onak aprobetxa-tzeko. Baina beno, ba... betiko arazoak...teknikoak eta beste maila batekoak sortu dira etalanak atzeratu egin zaizkigu, baina urriaren ha-marrean hasi gara azkenean.d : Orain hara joango bagina, zer ikusiko genuke?A.Z. : Beno, ikusiko genuke jadanik obrako kar-tela jarrita dagoela, beste zenbait xehetasun erebai, baina han bertako lanak oraindik hasi gabedaude. Hain zuzen, hortan hasi aurretik presta-keta-lan batzuk egin beharra dago: kamioi guz-tiak, Bainuetxeko zubitik pasa ostean, trenbidekoplataformatik etorriko dira. Ondorioz, bide horipixka bat moldatu egin beharko da. Liliko jauregiaurrean ere bihurgune bat egokitu egin behar da,soro bat lurrez bete kamioiak bertatik pasa daite-zen...d : Herritarroi zer traba eragingo dizkigu obrahonek?A.Z. : Herritarrek ohitura handia dute hortik pa-seatzeko. Orduan ba... obrek irauten duten bitar-tean, paseatzen jarraitzea posible izango badaere, kamioien eta makinen joan-etorria handiaizango da. Gauzak horrela, uste dut denok pa-zientzia apur bat eduki beharko dugula.d : Egitasmo honek aldaketa handiak eragingo al

rrean has i z i ren Sas tarra ingo haranean . E ta

pro iek tu honen koord ina tza i l eak , An-

der Zes tona Unanuek, esan d igunez

obra “hurrengo ur tean gara i hone ta -

rako edo ur te bukaera a lderako

amai t zen ez ba ld in bada ere , nah iko

ger tu egon beharko luke”. Epe kon-

tuak arr i sku tsuak i za ten d i re la bada-

k igu , ba ina bad i rud i ur tebe te inguru

ba ino ez de la gera tzen go i -ma i lako

tekno log iaz buru tuko den l an hone taz

bere oso tasunean goza tzeko. Aukera

b ika ina an tz ina tera j auz i eg inez ,

gure arbasoen b i z imoduaz

zerba i t geh iago jak i -

teko.

Olaia Salegi Urbieta2000ko urriaren 18an egindako elkarrizketa

11

danbolin : Zestoakogazte bat nola sartzen daeskaladan?mikel odriozola :Gu hasieran ZestoakoEkain eta Erlaitz harro-bietara joaten ginen.mikel nogales : Ani-maliak atsegin genitueneta Sastarraingo harro-bietara joan ohi ginenpasieran. Gero ohartu gi-nen eskalatzeko modukotokiak bazeudela han.Mikelen etxera joan gi-nen bagenekielako eska-latzeko materiala zutela.Eta eskatu egin genien.Mikelen etxekoek, utzibakarrik ez, laguntza ereeskaini ziguten. Lehe-nengo egunean Mikelen aita etorri zen gu ikustera.Hark kontrolatu gintuen. Gero gure kontura ibil-tzen hasi ginen. Modu asko daude eskalatzen has-teko. Kontua hastea da.d : Nork erakutsi dizue eskalatzen?m.o. : Niri osabak irakatsi zidan eskalatzen, segur-tasun neurriak hartzen eta hori guztia. OndorenAzpeitiko harrobian hasi ginenean, azpeitiarrekberaien lokalera gonbidatu gintuzten. Haiek ere la-gundu digute.d : Zer behar da eskaladan hasteko?m.n. : Materiala, beno, lehenengo hori erosteko di-rua. Edo bestela jendeak materiala uztea, materialaerabiltzen dakien lagunen bat izatea... Eta jakina,motibazioa eta gustatzea ere behar da.d : Bien artean laurogei kilo ez zarete izango. Txi-kia eta arina izanda erraz egingo da gora, ezta?m.n. : Arina izateak bai, horrek laguntzen du.Baina txikia izateak ez dakit... Luzea eta arina, lu-zea izateak laguntzen du neurri batean. Eta arinaizateak ere bai, zalantzarik gabe. Kontuak kontu,bakoitzak berearekin konformatu behar du.d : Asteburu honetan Espainiako txapelketara zo-azte zein da zuen asmoa?m.o.. : Ahal dena egitera goaz.m.n. : Ni zaharragoen aurka arituko naiz. Eta, aha-legina egingo dugu behintzat, eta ikusiko dugu zergertatzen den.d : Etorkizunean eskalatzen jarraitzea espero al du-zue. Atera al daiteke bizimodua eskaladatik?m.n. : Hori oso zaila da. Adibidez, Espainiakolehiaketa batean gailenduz gero 100.000 pezetaematen dizkizute. Atera kontuak! Eta hori nagu-sien kategorian. Gazteei ezer ez. Oso zaila da.Bueno, batzuk hortik bizi dira, oso onak direnak,

profesionalak.m.o. : Gure inguruanoso gutxi dira eskalada-tik bizi direnak.m.n. : Josune Lasao-koak ere hortik zerbaitateratzen du. Ez dioteasko ematen baina, ba-serrian lan egiten du...eta handik eta hemen-dik hartutakoarekin bi-zitzeko lain badu.d : Emakume asko ibil-tzen al da eskaladan?m.n. : Oso gutxi! Ani-matzen ditugu, gusturagainera, baina... betiberdinak gabiltza. He-men inguruan behin-tzat, denak ezagutzengara. Denak betikoak

izaten gara azkenean.d : Zuen kirola praktikatzeko dieta berezirik eginedo bizitzeko modua aldatu beharrik izan al du-zue?m.n. : Badaude dieta egiten dutenak, baina gukmomentuz ez dugu ezer berezirik egiten. Nik, adi-bidez, litxarreriarik ez dut jaten, ez dut pisu askohartu nahi-eta. Izan ere, gero hori asko nabaritzenda eskaladan. Kilo batzuk gehiagorekin indarragaltzen duzu behatzetan, gehiago kostatzen zaizugora igotzea.m.o. : Nik ere ez dut arazorik.d : Bukatzeko, nahi al duzue beste zerbait gaine-ratu?m.n. : Herri honetan udalak edo Kirol Bazkunakedo nik ez dakit nork, baina arduratu behar due-nak eskaladaren alde zerbait gehiago egitea nahikogenuke. Laguntzak ematea. Zestoan gehiago eska-latzen ez bada, eskalatzeko ezer ez dagoelako da:ez laguntzarik ez ezer. Gazteak animatzen ari dira.Eta kiroldegiak zerbait jarri behar duela esan digu.Baina orain arte ez du sekula ezer egin. Ea lagun-tza gehiago ematen duen.Urriaren 21eta 22an Elchen izan diren Espainiakogazteen txapelketetan bost herritarrek hartu duteparte. Mikel Nogalesek laugarren postua berega-natu du 20 urtez azpikoen kategorian eta MikelOdriozola bigarren gelditu da 18 urtez azpikoetan.Badira beste hiru gazte ere txapelketa horretan osoondo ibili direnak. Juango Zabala hirugarren izanda, Jon Alberdi zortzigarren eta Ruben Larrañagak17. postua lortu du. Azken hiru hauek 18 urtetikbeherakoen mailan aritu dira. Eta Zestoako gazteenmaila oso ona dela erakutsi dute.

grinak gure herriko gazteakbereganatu ditu. Zaletasunberri honen ordezkarinagusienak bi mutil gazteditugu. Bata Mikel OdriozolaLarrañaga, 17 urtekoa, etabestea Mikel Nogales Tena,18koa. Mikel Odriozolaaurtengo Euskal Herrikotxapelketan irabazle izan dugu18 urtez azpikoen mailan etaMikel Nogales azpitxapeldunhelduen kategorian. Urriaren21 eta 22an Elchen egin zenEspainiako gazteentxapelketara joan aurretikelkarrizketatu genituen biak.

Eskaladaren

U r ko C a n s e c o A l k o r t a

?¿

Herriko aldizkaritik gatozela esan eta ondohartu gaituzte Bainu-etxekoek. Pasieran erakutsidizkigu Mayre Modregok, Bainuetxean harreman

publikoetaz arduratzen denak,hoteleko zoko-mokoak.

“Mikel Irureri zor diozueeskaintza hau” esan diguMayrek. Mikelek arrazoi boro-bila bota digu, ekimena ea no-latan piztu zuen galdetu dio-gunean. “Hemen jendeakhorrelako gauzak egitea nahidu. Baina erdiak baino gehia-gok ezagutu ez horrelakorikzegoenik ere”. Mikelek ez diogezurrik, antza, hark esanda-koa berretsi egin digu eta Al-varok, Gran Hoteleko langilebatek. “Lehenengo egunetangalduta ibiltzen dira: ez dutejakiten nora joan, zertarakoden gauza bat, zeratarako bes-

tea... Topatu izan dut jendea arratsaldez erabil-tzen ez ditugun geletan ilunpetan eta non daudenez dakitela”. Hala ere gaitzerdi, ari gara eta, pix-

Azken aldian ez dut beste konturik entzuten inguruan.Futbol zelaia. Tolosan eta Etxarri Aranazen iaz eginzituzten erreferendumak etorri zaizkit gogora. Bainahari luzeegia du gaiak eta

ez dut tiraka segiko. Frantziatik etaEspainiatik tira egiten diguten bi es-tatistiketako datuak nituen buruanhona ekartzeko. Dena ari da desna-turaltzen, eta telebista, Interneta etapresari errua bota beharrean garabeste behin ere. Hara datua: Fran-tziako bikoteen erdiak ezkontzaagentzien bidez sortuak dira. Bereabantailak ere ba omen ditu bide ho-nek, denbora alperrik ez galtzearenaesaterako, eta txarrena jota ere, nobioa futbolzalea bada, aurrezhar daitezke neurriak. Egia da hori ere. Espainian berriz, japo-niar konplejodun asko dago nonbait. Parejen %35 ean bi kideek

lanbide bera dute, eta hauetatik asko lanean egiten dira nobio.Etorkizuna bi mutur hauetan dugunik ez dut ikusi nahi, eta tai-chi ikastaroren bat, edota adarra jotzen ikasteko lezioek ere bo-

lanta botatzeko balio dutela esateranindoan. Bestela, maiz lagunartean erdibrometan esandakoa: hemen ere, nahigabeko soltero soltera asko dago, etakonponbideren bat jarri beharko ge-nioke. Toki itxiren batean bailea edoerromeria antolatu eta parekoa topatuarte bertatik irteten utzi ez. Futbol ze-laia ere paraje aproposa izan daiteke li-lurak sortzeko, izarrak tarteko... bainasei urtean ez ote da inor horren zainegongo. Akaso izango ez ditugun seme

alabek topatuko dute maitea balizko futbol zelaian. Eta bitar-tean, lanean segi beharko dugu, “mutila behar dut” dioen ira-garkia egunkariren batean jartzeko, sikira. nagore te l l e r ia

Kiroldegira gimnasia egitera joaten zareten gehien-gehienok jakinarengainean izango zineten. Baina seguru,izango dela oraindik enteratu ezdenik: asteazkenero Bainu-etxekobainu turkoan, eta piszinan bainatugaitezke zestoarrok erdi prezioan.Danbolin-ekook, ezin genuen horiprobatzeke egon. Eta erreportajehonen aitzakian joan ginenargazkilaria eta biok, urrutikointxaurren kontua beteko zenentzikustera. Arratsalde neketsua zuentzatlanean pasa eta gero, honatx gureaholkua: aprobetxatu pagotxa!

urrezko plazerra

13

kanaka-pixkanaka bada ere, Bainuetxeak eskein-tzen digunaz nola gozatu ikasten. “Astean-asteanjende gehiago etortzen da” diosku Alvarok.

Geu ere “berriak” gara, eta azkar egin dugusartu-irtena aldageletara lehenbailehen probatunahi dugulako dena.

Sanarium-a, bainu turkora sartu aurretik da-goen gela bat da. Mayrek azaldu digu beroa delaoso baino turkoa, eta tenperaturara ohitzeko da-goela tarteko gela. Grabagailua eta kamara izorra-tzeko beldurrez ez gara ausartu baino turkoa har-tzen. Sanarium horretan topatu dugu LuzianoArakistain eta berak kontatuta jakin dugu “gor-putz osoa hobeto mugitzea” errazten dutela lu-rrunezko bainuek. Luzianok teoria propioa dugainera baino turkuaren inguruan: “Gaztearentzatbaino zaharrarentzako da hobeagoa hori”. Harra-pazak! Luzianok, azken uholdeak izan zireneankonponketan jardun zuenetako bat izan zela ereesan digu "sauna turkora" sartu aurretik. “Sua etaura belaunetik behera” esaera ekarri digu gogorauholdearenak, baina kasurik egin gabe abiatugara piszinara.

Pasilloan ikusi ditugu bainulari gazteenak:Gorka Mantzisidor “Mantzi” eta Borja Gomez.Zein baino zein harroskoago jarri dira grabagai-lua ikusi dutenean. “Internetetik” izan zutelaofertaren berri..., lehenago sekula etorri ez baziren“amak uzte ez zielako” zela..., bainuen onena ber-tan sortzen den “giro jator eta euskalduna” dela...Ez zaigu batere kostatu hauei erretratua ateratzea,desiatzen baitzeuden.

uuuf, relajantea...Azkenean iritsi gara piszinara. Handia da eta

txokotan banatuta dago. Txoko bakoitza gorpu-tzeko atal bat masajeatzeko pentsatuta dagoeladirudien arren, imajinazio pixkatekin aukera des-berdin asko asma daitezke.

Piszinaren hondotik gora egiten duten aire pa-rrastadak probatzen ari garela ikusi dugu RosarioAstigarraga. Berak, Mikelek ez baina haren amaMaria Angelesek esanda jakin zuen Bainuetxekoaukerarena. Eta ordutik “fija” omen da astero.“Aurreneko egunetik etorri naiz. Gaur bakarrik

etorri naiz, baina gero hemen lagunekin elkartzennaiz”. Rosariok pena hartzen du jende askok ezduelako Bainu-etxea ezagutzen: “Ni Goiherritik(sortzez ormaiztegiarra da bera) etorri nintzenhona, eta han ez dute ia ezagutu ere egiten hau...eta bainuak oso onak dira, uuuf relajantea... Han-dik etortzeko autobusa ipini beharko litzateke”.Hara hor Zestoak Benidormi Goiherriko erretira-tuen diruak kentzeko bidea. Egin beza kontubada, dagokionak.

“Betidanik izan dut artrosia eta bainu hauekmesede egiten didate” esan digu Beni Zinkunegikxuabe-xuabe. Lehendik ere etortzen omen zen etasos batzuk aurreztu ere egin ditu Benik asterokoplana antolatu zutenetik. “Iluntze aldera arte lu-zatuko balute, jende gehiago etorriko litzateke.Baita neure gizona ere”.

Beni agurtu eta piszina barruan dauden eser-leku berezi batzutan jarri gara. Uren erabilpen te-rapeutiko mordoa aipatu digu jendeak. Alabaina,euskaldunok berezkoa ei dugun herabetasunaga-tik edo, inork ez digu aitortu piszinako burbuila-txoek anatomiaren zein txokotan pizten dutenplazerrik handiena. “Hori nahigabe ere deskubri-tuko du hona datorrenak” esan digu bere izena ezidazteko erregutu digun batek.

Plisti-plasta ari garela hara non ikusten ditu-gun ezagutzen ez ditugun hiru emakume berri-tsu. Gerturatu eta tapa! Bete-betean asmatu guresusmoak: az-peitiarrakdira. Bainu-etxearen es-keintza zes-toarrontzatbakarrik dateorian, etahorregatik ezdiegu izenikgaldetu. Ezdiegu badaasteazkene-roko planaizorratuko!Hori bai, off the record eskatu digute, erreportajeanjendea animatzeko. Jatorrak dira, baina marka daazpeitiarrak bai, eta auzotarrik ez topatzea.

Di-da batean pasa zaigu arratsaldea saunatikpiszinara eta piszinatik saunara. Eta irteeran aur-pegia ere aldatu zaigula egingo genuke.

Datorren asterako izena eman nahi duena ki-roldegira joan dadila. Edo hots egin dezala bes-tela 994433 114477 994422 zenbakira. Hortik aurrera milapezeta, bainujantzia eta piszinarako txapela bainoez dira behar.

jon artano

a

14

Cestoa . Uste genuen hainbestekosta ondoren gure herriaren izenaargi zegoela, baina baten batek ezzeukan oso garbi. Dena den, seinaleaaldatu berri dutela jakin dugu etagaitzerdi.

Euskal Herriko hainbat herritan bezelaxe, gurean ere, perretxiku era-kusketa bat egin zen urriaren 22an. Aurreko egunetan eguraldi euri-tsua izan bazen ere batzuk gogor ekin zien perretxiku biltzeari. Era-kusketako Lehenengo saria Larrañaga anaiek irabazi zuten, etabigarren saria berriz hiru bikoterentzat izan zen, berdinketa egon bai-tzen. Inazio Aizpurua eta Igor Aizpurua aita semeak, Luis Mari Mugu-ruza"Txino" eta Patxi Exposito eta Jose Mari Zigaran eta Jose Aittola.Zorionak guztiei!

Azken aldianjende ugari joaten da gure herritik Kubara. Hasiera bateanjoan direnen zerrenda biltzeko asmoa genuen, eta karibearirlara joateko arrazoi desberdi-nak bildu, baina azkenean joandirenetako biri galderatxo ba-tzuk egin dizkiegu. Tabernariakbiak ere eta horra erantzunak:Zer ekarriko zenukete Kubatik?Guk puruak eta ron pixka batekarri genituen, baina benetan,kubatarren alaitasuna eta bizi-tzeko gogoa ekarriko genituzke.Zer eramango zenuke EuskalHerritik?Dirua, haragia, arropak... gauzapila bat. Blokeoa dela eta eskasia handia dago eta nahikolarri dabiltza, baina baikorrak dira: "no es facil, chico!" esa-ten dute eta ondoren "pero tampoco es dificil!"Zergatik joaten da hainbeste jende Kubara? Nik uste dut

arrazoi nagusiena klima dela eta horrekin batera dituenhondartza eta paraje ikusgarriak. Aldi berean Kubak betiizan du erakarpen berezi bat bere historiagatik; lehenik es-

painiar kolonia bat izan zen,gero EEBBen turismo leku etagaur egun iraultzaren ondoriozsistema sozialista bat dago inda-rrean. Iraultza honek sortu zuenikusmirak, EEBBekin duenlehiak eta Che Guevararen mi-toak jende asko eraman duKuba ezagutzera. Baina onartubeharra dago gaur egun turismosexuala deritzonak indar handiaduela.Euskal Herria ezagutzen al

dute?Bai dexente ezagutzen dute, batik bat euskaldun asko jao-ten delako eta telebistaz ere hemengo berriak jasotzen di-tuztelako.

b o l i n -

d a n -

guri gertatzeko, ez da ezer! Ale honen erredakzioa ixtekoordu gutxi falta zirela, hara non, norbaitek atepetik sartu digun hiru-garren orrialdean agertzen den idazki anonimua. Baina beste baterakoabisua, hi: “Hurrengoan, paperean utzi beharrean uztak/n disketian,harrizkoa bada ere berdin zaiok/n, ekaindarrak gogoan. Hor jardungaituk/n teklak topatu ezinik tika eta taka”.

z u l o

Oporre t a r a??? Kuba r a .

15

jardunian Olatz Aranberri. Oindala hoetahamalau urte jayo zan Arru-an, Azketa baserriyan. Urte morduanZestuan bizi izan tzan. Ta oain AkuakoGoikoetxe baserriyan bizi da, martxahortan igual bukaukou Aizarnan! Aste-

lenetik zapatura udaletxeko arkupetan sal-tzeittu Akuko labeldun barazkiyak. Harrittutageau da. Etzun asko uste beai elkarrizketaingo ginula. Hala're arpeitik irriparriakendu ezinda, jator asko erantzun dittu gal-dautakuak. Izan'e naturala ta prexkua daOlatz, mayan eukitzeun jenerua bezelako-xia.danbolin: Azkenaldiyan errenka zabiltza...olatz: Irristau ta eroi in naiz da... ezta eze-rre.d: Ta ze esan dizue medikuak?olatz: E'naiz jun.d: Medi-kuanabate junez!?olatz: Ez,e'naiz jun.d: Nolatan?olatz: Bo, pasakoa. Egunbatzutakua da, ta ezta eze-rre.d: Begetariano asko al dao Zestuan?olatz: Eez gutxi. Gutxi dao.d: Zuk zeuk, barazki asko jate aldezu?olatz: Baai, gure etxian barazkiasko jatea. Haragiya're bai ee! etaarraya're bai, baina barazkiya're ondojatea.d: Dana etxekua?olatz: Bai.d: Orduan sasoian sasoikua. Zer daooain?olatz: Oain dao eskarola, porrua, azel-gak, aza, letxua're bai... hoyek daudeoain.d: Txoritxo batek esan diu, ez ote'ezunekartzen Enparan-gainetik jenerua.olatz: Ez, ez, ez (seriyo). Oain momentuan

behintzat etxekua dakat dana. Udaran igualgutxitxo baldin bado noiz o noiz ekartzet.Baina jeneralian dana etxekua.d: Barazkiyan da frutan preziyuak ikaragarriiyo omen dia.olatz: Ez! igual samar dao. Patata aurten pix-kat gaextiyo, baina porrua hamabos peztandao, letxua hirurogeitahamabost, tipula go-rriya ehunda berroetamar... ezta asko iyo.d: Kalian saltzia ofiziyo zarra da. Baina se-guru paaukoittuzula zerga berriyak.olatz: Bai hoixe. Hemen herriyan eotia lenoetzan paatzen. Baina daoneko paau ittea.d: Halare batzutan kuadrila juntatze zeate.olatz: Ostiraletan azoka eotea. Ta bestelaArretxeko Pilar eotea, zea... Manuelen an-dria, eztiya saltzen. Ta Zumaikua, lorezalia,zapatutan.-Hemen elkarrizketa eten ber izan gendun, bietxekoandre etorri zialako Olatzena otarrabetetzea-d: Herriko txutxumutxuak, danak jakingoi-

ttuzu?olatz: Baai, hemen beti eo-tea komentayo politta.d: Zerren bueltan?olatz: Ba astelenetan

fuolan bueltan. Tageo astian au-rrea ba... he-

rriko gayak-eta,zein ezkon-tzean-da, zei-nek familiyaizateun-da,gauz hoyek.

Beti eotea zeozer.d: Azkeneko gal-dera: Paco Porraszein dan ba al da-kizu?olatz: Ez. d: Telebistan erte-tzean bat belarri-

yan letxua jarrita ta...olatz: Aaa! bai badakit!

badakit!d: Hoyek propaganda

itteizue ez?olatz: Ez takit guri ittei-guen eo! Beayek bere bu-ruai behintzat bai!

jon artano

gurehistoriahurbilaohe ertzetikkontatua

HERRIKO LI-BURUDENDE-TAN SALGAI

16

atzera begira

1930eko abuztuaren 31.ena egun seinalatua izan zen Zestoan. “Cestona Sport” elkarteak antolatuta, 1go Ces-tona saria korritu zen. Irabazlea, punta-puntako ziklista: Federiko Ezkerra “el rey del Galibier”. Berbena etatanborrada ere egin zuten karroza eta guzti “con las más hermosas damas del jardín cestonés”.

17

gurean .Udaberr i emankorra .Arroa-Be-

hea aldean bizi garenontzaturte berezia da aurtengoa.Kulturaren aldetik, esate bate-rako, ekintza ugari izan di-tugu, baina denen artean ga-rrantzitsuenak agian bi hauekizan dira: Arroa-Beheko His-toria Liburua eta Mardu Xa-rraren Trikiti CD diskoa:

Historia liburua osoproiektu garrantzitsua izanda guretzat, auzoko historiajasotzeaz gain, talde zabal ba-ten lanaren emaitza izan de-lako. Lan eta izerdi frankobota ondoren, Karmen egu-nean ikusi zuen argia libu-ruak, uztailaren 16an.

Mardu-xarra trikitilari bete-ranoaren diskoa ere garran-tzitsua izan da, auzoko trikiti-lari batek jotako musikabetirako gorde eta zabaltzekoaukera izan dugulako.

Bestetik, Auzo Elkartearenohiko kultur jarduerak ere ai-pagarriak dira, honelako herritxiki baten eguneroko bizitzapizteko eta suspertzeko baliodutelako: josten eta bordatzenikasteko ikastaroa, Ludote-kako jarduera iraunkorra,euskal dantzen ikastaroa,gimnasia eta abar.

Gainera, Arroa-Behearenetorkizunarentzat oso garran-tzitsuak diren berriak ere izanditugu: hainbat eta hainbat

urtez auzoaren ikurra eta ar-datza izan den Rezola ze-mentu fabrika saldu egindute, eraikin zaharrak botaeta bertan etxebizitzak egi-teko asmoz. Arnas berria etaberdegune gehiago emangoahal dio gure herriari! Horida, behintzat, gure nahia etaitxaropena!

Poligono industriala erehor dugu, proiektu erraldoia,izugarria... Auzoari bizitzaeman edota irentsi egin gai-tzakeen proiektua, oraingozetorkizun garbirik gabea...

Uda beroa .Uda hasieraarte giro ona eta baikorta-suna nagusi baziren ere,abuztuaren hasieran gerta-kari larri batek gogor astindudu auzoa: Joxe Mari Korta-ren erailketa. Hain ekintzalarriaren aurrean Biltzar Be-rezia egin genuen, Joxe Mari-ren oroimenez Arroa-Behekobiztanleok zer egin geneza-keen pentsatzeko eta eraba-kitzeko.

Auzo Elkartearen izeneanpolitika gai hertsietan sartzeakomeni ez denez, baloraziopolitikoak alboan utziz guregaitzespen gogorra azaltzeaeta omenaldi herrikoia egiteaerabaki genuen. Omenaldiairailaren 24an burutu da eta,besteak beste, auzoko semekuttun izendatu dugula go-goraraziko duen eskulturabat jarriko dugu Joxe Mari-ren oroimenez.

Baina zoritxarrez ez zirenhor amaitu gure penak. JoxeMariren hilketatik hilabeteingurura (irailaren 10ean)beste bi ekintzek gogor as-tindu gintuzten.

Alde batetik, auzoko lagunbati kotxea erre zioten, etaoraingoz ekintza horri bu-ruzko inongo azalpenik gabejarraitzen dugu, ez baita ar-gitu ez nork egin zuen, eztazergatik ere.

Bestetik, egun berean Txi-

Arroa-Behea:udaberriemankorraeta udaberoa

txarro dantzalekua zartatuzuen ETAk bonba batez,eta berriro samina zabalduzen gure artean. Arroakofamilia batek jasaten zuenbigarren erasoa zen, eta eznolanahikoa, gainera!

Bi ekintza horiek zirela-eta, beste Biltzar Berezi bategin genuen, biak sala-tzeko eta gure esku zego-ena egiteko.

Udazkena, nolakoa?Udazkenean sartuak garajada. Berri pozgarrien ar-tean Zentroko teilatuarenkonponketa dago, ohiturazahar bati eutsiz auzola-nean egina. Bai, pozgarriada auzotarren arteko lanki-detza krisialdian dagoengaraiotan auzolanak bizi-rik irauten duela jakitea.Duela urte batzuk KulturEtxeko lanei hasiera emangenien auzolanean, etaorain Zentroaren teilatua-ren txanda izan da.

Eta gai korapìlatsuei be-gira, berriz, beste borrokabat dugu aurrean: Jazz-be-rri diskotekaren ondoriozsortzen diren arazo ugarieiaurre egitea; betiko ara-zoak dira, baina agian unehonetan inoiz baino larria-goak.

Urte hasieran ahotan ge-nuen zapore gozo hura be-rreskuratu nahian gabiltza,baina kostako zaigu! Bitar-tean, beti bezala lanean ja-rraituko dugu, auzoakbizi-bizi eta bizi-pozez ja-rrai dezan.

Ezkaizto Auzo Elkartear

18 10 ostirala Lasaoko jaien hasiera. Iluntzeko 8:30etan bertso afaria Jokin Uranga

eta Loidisaletxe bertsolariekin. Ondoren “Altuna ahizpak” trikitilariak.

11 larunbata Arratsaldeko 5etan haurrentzat jaialdia: jokoak, pailazoak eta txokola-

tada. 6:30etan meza eta 8etan Amalda abesbatzaren kontzertua parrokian.9etan herri afaria eta 11:30etan Arlas eta Eztanda taldeekin dantzaldia.

12 igandea10:30etan meza. 11:30etan hamaiketakoa jubilatuentzat. 12etan herri

arteko pilota partidak eta jarraian afizionatuen arteko pilota partida.Txakolin eta sagardo dastaketa txarangaren musikak lagundurik.

16 ostegunaErretiratuak Errioxara joanen dira egunpasa. Nájeran izango dira.

Izena emateko, Jubilatu Etxera jo.

17 ostirala San Juan Egoitzakoek merienda egingo dute Mollergi tabernan.

19 igandea Agiro Mendi Taldeak irteera egingo omen du. Alabaina hau idazte-

rako oraindik ez zekiten Iparraldera txangoa, edo 17an irten eta astebu-rupasa egin Piriniotan. Kontuak kontu, mendira joango dira. Hori se-guru. Enteratu nahi duenarentzat kalean afixak jarriko dituzte. Etabestela galdetu lasai Mikel Irureri.

23 ostegunaEskolako artistek kontzertua egingo dute San Juan Egoitzan.

25 larunbata Santa Zezilia, musikoen patroiari, gorazarre egingo dio herriko ban-

dak kontzertu batekin. Arkupetan izango da iluntzeko meza ostean.

AZ aroan zehar......jokatuko da eskuz binakako Gipuzkoako pilota txapelketaren biga-

rren fasea. Azaroan zehar eta abenduan jokatuko da mutilen herriko bina-kako txapelketa ere. Berebat nesken binakako paleta tenis txapelketa. Klubenarteko Gipuzkoako paleta goma txapelketako hiru partida ere jokatukoditu Zestoako taldeak hilabete honetan. Zorionekoak pelotazaleak!!

gendaa

a al zenekienbetaurreko beltzakzeinentzat asmatuzituzten? Txinakoepaileentzat. Kaleanjendeak ezezagutzekoerabiltzen zituztenhasiera batean.

... gizakiaketengabe aharrausiegin zezakeenik? 15urteko neska batekbost aste pasa zituenahozabalka etenikgabe. 1888an izanzen hori, eta ez duinork marka hurahautsi.

b

gai librean . Doinua: "mutil koskorbat itxu aurreko"

Agortezina bihurtu zaiguzestoarren iturriaaldizkari bat degu labetik atera berri berriaZestoa gordin gordinean duenbor ardatz ta gerriainor badago gure herrikonotizien egarriadanbolin dauka aldizkari batoso erakargarria

Oskar Alberdi

iban altuna jose antonio murillo

j19

zestoa-azpeitiaastegunak:6:15/6:45/7:15/8:15/9:15/10:15/11:15/12:15/13:15/14:15/15:15/16:15/17:15/18:15/19:15/20:15/22:15asteburua eta jaiegunak:6:50/7:30/8:30/10:30/11:10/12:30/13:10/14:30/16:30/17:10/18:30/19:30/21:30

zestoa-zarautzastegunak: 6:50/8:35/10:50/13:35/15:20/18:20asteburua eta jaiegunak:15:50/18:20/20:20enpresa: la guipuzcoana

zestoa-zumaiaastegunak: 6:40/7:20/8:25/9:20(1)/10:20/11:20/12:20/13:20/14:20/15:20/16:20/17:20/18:20/19:20/20:20/21:20asteburua eta jaiegunak:7:35/9:35(1)/10:35/11:55/12:35/13:55/14:35/16:35/17:55/18:35/20:35/21:35/22:15enpresa: euskotrenoharra: (1) Aizarnazabale-tik pasatzen da.

zestoa-zumarragaastegunak: 6:45/8:15/1:15/12:15/14:15/16:15/18:15/19:15asteburua eta jaiegunak:7:30/8:30/10:30/12:30/14:30/16:30/18:30/19:30enpresa: euskotren

azpeitia-eibar-bilboastegunak: 6:30/13:00/18:30larunbatak: 9:30/14:30/18:30igande eta jaiegunak:9:30/19:30enpresa: pesa

zestoa-bilbo-leioaastegunak: 6:25/7:10/13:10enpresa: piper unibertsita-rien elkargoa

itzultzeko

donostia-zestoaastegunak:7:50/8:50/11:05/12:05/13:05(1)/14:05(1)/15:05/17:30/18:30(1)/19:30(1)/20:00(3)/20:30larunbatak eta abuztukoastegunak: 8:50/12:15/14:30/16:00/18:00/20:00igandeak eta jaiegunak:18:00/20:00enpresa: la guipuzcoanaoharrak: (1) eskola egune-tan “este”tik pasatzen da.(3) eskola egunetan soilik.

azpeitia-zestoaastegunak: 6:50/7:50/9:00/10:00/13:10/14:00/15:10/16:10/18:45/19:45larunbatak eta abuztuko

komunikabideakDV berriemailea 14 71 33Arrate Irratia berriemailea 81 26 32Loiola Irratia 814458

ikastetxeakZestoako herri eskola 14 79 77/14 70 57ikasberri ikast. 15 12 46iraurgi 81 02 10urola ikast. 15 02 28

garraioakeusko tren 15 06 77la Guipuzcoana 81 11 59pesa 21 26 99piper u. elkartea 85 25 87

taxiakPatxi Arregi "lopene" 14 78 48joxe mª olaizola (uztapi-de) 14 74 76

farmaziakazaroaren 6tik 12razurutuza (zestoa)tel: 14 70 06 azaroaren 13tik 19ramutiozabal (zumaia) pol. alai z/g. tel: 86 00 22azaroaren 20tik 26raaseginolaza (azpeitia)goiko kale, 2. tel: 81 13 50azaroaren 27tik abenduak 3raotaño tel: 86 11 04gurrutxaga p. 4. (zumaia)

okindegien txandakazaroak 12 Romanaazaroak 19 Apategiazaroak 26 Ertxinabenduak 3 Romanaabenduak 10 Apategi

autobusakjoateko

zestoa-donostiaastegunak:7:02(1)/8:00(1)/8:20(3)/9:12(1)/10:12/13:22(1)/14:12(1)/15:22/16:22/18:57(2)/19:57(2)larunbatak eta abuztukoastegunak: 8:00/10:12/13:52/15:22/16:22/19:27igandeak eta jaiegunak:15:22/19:27enpresa: la guipuzcoanaoharrak: (1)eskola egune-tan “este”tik pasatzen da.(2) sarrera amaratik.(3)eskola egunetan soilikzestoa-azpeitiaastegunak: 8:30/9:30/11:45/12:45/13:45/14:45/15:45/18:10/19:10/20:10/20:40/21:10larunbata eta abuztukoastegunak: 9:30/12:55/15:10/16:40/18:40/20:40igande eta jaiegunak:18:40/20:40enpresa: la guipuzcoana

zerbitzuak.Era-kunde edo toki publikoakudaletxea 14 70 10udaltzaingoa 14 70 10uultur etxea 14 71 23liburutegia 14 70 62musika eskola 14 79 11jubilatu eta pentsiodunenelkartea 14 70 91san juan egoitza 14 70 19sastarrain b. esk. 14 81 15gizakia helburu 14 80 69parrokia 14 70 01postetxea 14 76 21suhiltzaileak 15 13 13zerga bulegoa 81 13 68inem 14 04 02urkome 81 65 00lapatx zabortegia 81 55 05kiroldegia 14 79 42ertzaintza 85 10 00

osasunaanbulategia 14 72 31farmazia 14 70 06gurutze gorria 81 32 97anbulantzia 22 22 22dya 81 38 49anbulantzia 46 46 22larrialdiak 112

astegunak: 7:50/10:00/13:40/15:10/16:10/19:15igande eta jaiegunak:15:10/19:15enpresa: la guipuzcoana

azpeitia-zestoaastegunak: 6:30/7:10/8:15/9:10/10:10/11:10/12:10/13:10/14:10/15:10/16:10/17:10/18:10/19:10/20:10/21:10asteburua eta jaiegunak:7:25/9:25/10:25/11:45/12:25/13:45/14:25/16:25/17:45/18:25/20:25/21:25/22:05enpresa: eusko tren

zarautz-zestoaastegunak: 7:15/9:00/11:15/14:00/16:00/18:45asteburu eta jaiegunak:16:30/19:00/21:00enpresa: la guipuzcoana

zumaia-zestoaastegunak: 6:00/6:30/7:00/8:00/9:00/10:00/11:00/12:00/13:00(1)/14:00/15:00/16:00/17:00/18:00/19:00/20:00/22:00asteburu eta jaiegunak:6:35/7:15/8:15/10:15/10:55/12:15/12:55(1)/14:15/16:15/16:55/18:15/16:55/18:15/19:15/21:15enpresa: euskotrenoharra: (1) aizarnazabale-tik pasatzen da.

zumarraga-zestoaastegunak: 7:35/9:30/11:30/13:30/14:30/15:30/17:30/19:30/20:30asteburu eta jaiegunak:8:45/9:45/11:45/13:45/15:45/17:45/19:45/20:45enpresa: euskotren

bilbo-eibar-azpeitiaastegunak: 10:30/14:30/21:00larunbatak: 9:30/14:30/18:30igandeak eta jaiegunak:9:30/12:30/21:00enpresa: pesa

leioa-bilbo-zestoaastegunak: 12:55/14:00/18:00/19:00/20:00enpresa: piper unibertsi-tarien elkargoa.

tipitaki,tapatakidakienak badaki;ez dakienak baleki!

zerutikzintzilik,lurrariatxiki,zer denba al dakik?

esanahia asmatu behar zaion esaldi hura da tipitaki bat, eta igarkizuna esan aurretik erabiltzen den formulatik datorkio izena (Anjel Lertxundi. Letra Kalekantoitik. Alberdania, 1996