1Bach

2021-22 FÍSICA E QUÍMICA

Membros do departamento:

Alba María Andrade Grande

Beatriz Iglesias Graña

Isabel López Lorenzo

Cecilia Mariño Castro

Agustina Ramos Ferreiro

INDICE

1.Introducción e contextualización……………………………………………………………………………………3

2.Obxectivos da ESO…………………………………………………………………………………………………………….3

3.Contribución da material á adquisición das competencias básicas……………………….4

4.Secuenciación e temporalización…………………………………………………………………………………….6

5.Criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e competencias clave……….8

6.Contidos mínimos…………………………………………………………………………………………………………………34

7.Procedementos e instrumentos de avaliación…………………………………………………………….40

8.Metodoloxía………………………………………………………………………………………………………………………….42

9.Materiais didácticos………………………………………………………………………………………………………….42

10.Medidas de atención á diversidade…………………………………………………………………………….42

11.Avaliación inicial……………………………………………………………………………………………………………….42

12.Ensinanzas transversais………………………………………………………………………………………………….42

13.Actividades complementarias e extraescolares……………………………………………………….43

14.Procedementos para a revision da programación…………………………………………………….43

15.Criterios xerais de corrección das probas escritas……………………………………………….43

3

1-INTRODUCIÓN

A programación de Física e Química de 1º de Bacharelato, elaborouse tendo en conta que debe:

- Favorecer a madurez humana e intelectual do alumnado.

- Propoñer coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver as suas funcións sociais con

responsabilidade e competencia.

- Preparalos para estudos superiores relacionados coa materia.

A materia debe destacar o seu carácter empírico e predominantemente experimental, á vez que a súa

importancia como construción teórica e de modelos. Ten que favorecer, en consecuencia, a

familiarización do alumno coa natureza e coas bases conceptuais da ciencia e da tecnoloxía, coas

características da investigación científica e coa súa aplicación á resolución de problemas concretos

(método científico), e mostrar os usos aplicados destas ciencias e as súas consecuencias sociais, cada

vez maiores. É difícil imaxinar o mundo actual sen contar coas implicacións que o coñecemento da mecánica,

a electricidade ou a electrónica, por exemplo, supuxo e está supondo; ou sen contar con medicamentos,

abonos para o campo, colorantes ou plásticos.

Ademais ten un carácter propedéutico: o seu currículo debe incluír os diferentes tipos de contidos que

permitan abordar con éxito os estudos posteriores, dado que a Física e a Química forman parte de moitos

estudos universitarios de carácter científico e técnico e son necesarias para un amplo abano de ciclos

formativos da Formación Profesional de grao superior, e para iso están os seus conceptos, leis, teorías e

modelos máis importantes.

Co fin de que o alumnado adquira novos conceptos matemáticos (trigonometría, cálculo de derivadas,

vectores, etc) necesarios para os bloques de Física, iniciarase o programa polos bloques de Química.

2-OBXECTIVOS do BACHERELATO

O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica

responsable, inspirada polos valores da Constitución Española así como polos dereitos humanos, que

fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.

b) Consolidar unha madureza persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e

desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e

sociais.

c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar

criticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade real e a non discriminación das

persoas con minusvalidez.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz

aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.

e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e a lingua cooficial da súa

comunidade autónoma.

f )Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.

g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.

h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes

históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento

e na mellora do seu contorno social.

i ) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas

propias da modalidade-.

j )Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos

científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das

condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio.

k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en

equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

l ) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, e o criterio estético, como fontes de formación e

enriquecemento cultural.

m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.

n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.

3.- CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE.

CCL

A materia de Física e Química utiliza unha terminoloxía formal que permitirá ao alumnado incorporar

esta linguaxe ao seu vocabulario, e utilizalo nos momentos adecuados coa suficiente propiedade. Así

mesmo, a comunicación dos resultados de investigacións e outros traballos que realicen favorece o

desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística.

CMCCT

A competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía son as competencias

fundamentais da materia. Para desenvolver esta competencia, o alumnado aplicará estratexias para

definir problemas, resolvelos, deseñar pequenas investigacións, elaborar solucións, analizar resultados,

etc. Estas competencias son, polo tanto, as máis traballadas na materia.

CD

A competencia dixital fomenta a capacidade de buscar, seleccionar e utilizar información en medios

dixitais, ademais de permitir que o alumnado se familiarice cos diferentes códigos, formatos e linguaxes

nos que se presenta a información científica (datos estatísticos, representacións gráficas, modelos

5

xeométricos...). A utilización das tecnoloxías da información e a comunicación na aprendizaxe das

ciencias para comunicarse, solicitar información, retroalimentala, simular e visualizar situacións, para a

obtención e o tratamento de datos, etc., é un recurso útil no campo da física e a química que contribúe a

mostrar unha visión actualizada da actividade científica.

CAA

A adquisición da competencia de aprender a aprender fundaméntase nesta materia no carácter

instrumental de moitos dos coñecementos científicos. Ao mesmo tempo, operar con modelos teóricos

fomenta a imaxinación, a análise, as dotes de observación, a iniciativa, a creatividade e o espírito crítico,

o que favorece a aprendizaxe autónoma. Ademais, ao ser unha materia progresiva, o alumnado adquire a

capacidade de relacionar os contidos aprendidos durante anteriores etapas co que vai ver no

presente curso e no próximo.

CSC

Esta materia favorece o traballo de laboratorio, onde se fomenta o desenvolvemento de actitudes como

a cooperación, a solidariedade e o respecto cara ás opinións dos demais, o que contribúe á adquisición das

competencias sociais e cívicas. Así mesmo, o coñecemento científico é unha parte fundamental da

cultura cidadá que sensibiliza dos posibles riscos da ciencia e a tecnoloxía e permite formar unha opinión

fundamentada en feitos e datos reais sobre o avance científico e tecnolóxico.

CSIEE

O sentido de iniciativa e espírito emprendedor é básico á hora de levar a cabo o método científico de

forma rigorosa e eficaz, seguindo a consecución de pasos desde a formulación dunha hipótese ata a

obtención de conclusións. É necesaria a elección de recursos, a planificación da metodoloxía, a resolución

de problemas e a revisión permanente de resultados. Isto fomenta a iniciativa persoal e a motivación por

un traballo organizado e con iniciativas propias.

CEC

A elaboración de modelos que representen aspectos da Física e a Química, o uso de diagramas ou imaxes

que representen e exemplifiquen os contidos teóricos, etc., son exemplos dalgunhas das habilidades

plásticas que se empregan no traballo da Física e Química de 1.º de Bacharelato, o cal contribúe ao

desenvolvemento da conciencia e expresións culturais, ao fomentarse a sensibilidade e a capacidade

estética e de representación do alumnado.

4. SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN

UNIDADES DIDÁCTICAS / PROXECTOS / TEMAS Material de

referencia Temporalización Contidos Mes

Unid. B.1 BLOQUE 1: A ACTIVIDADE CIENTÍFICA B1.1 O método científico.

1

B1.2 Magnitudes: tipos de magnitudes. Unidades de medida. Sistemas de unidades.

Libro de

texto, apuntes e

TICs

Set.

B1.3 Incerteza e erro. Tipos de erros. Cifras significaticas e notación científica.

B1.4 Representación gráfica das medidas.

B1.5 A comunicación científica. Elementos esenciais e elaboración dun proxecto de investigación.

Unid. B.2 BLOQUE 2: ASPECTOS CUANTITATIVOS DA QUÍMICA

2

B.2.1 Leis ponderais e teoría atómica de Dalton.

Libro de

texto

Set./ Out.

B.2.2 Leis volumétricas. Hipótese de Avogadro. Concepto de masa atómica e de masa molecular. O mol.

B.2.3 Leis dos gases: ecuación de estado dos gases ideais. Mesturas de gases: lei de Dalton das presións parciais.

B.2.4 Fórmulas empíricas e fórmulas moleculares: determinación. B.2.5 Análise espectroscópica.

3

B.2.6 Disolucións: conceptos xerais. Unidades de concentración. Preparación de disolucións.

B.2.7 Propiedades coligativas. Unid. B.3 BLOQUE 3: REACCIÓNS QUÍMICAS

4

B.3.1 A reacción química. Axuste de ecuacións químicas. Cálculos estequiométricos.

Libro de texto

Out./ Nov.

B.3.2 A industria química: procesos de obtención de determinadas substancias de interese.

B.3.3 A siderurxia.

B.3.4 Importancia da Investigación química na produción de novos materiais.

Unid.

B.4 BLOQUE 4: TRANSFORMACIÓNS ENERXÉTICAS E

ESPONTANEIDADE DAS REACCIÓNS QUÍMICAS

5

B.4.1 Sistemas termodinámicos. Conceptos fundamentais, definicións e léxico específico básico.

Libro de

texto

Nov./ Dec.

B.4.2 Primeiro principio da termodinámica. B.4.3 Entalpía. Lei de Hess.

B.4.4 Segundo principio da termodinámica. Entropía: interpretación microscópica da entropía.

B.4.5 Enerxía (libre) de Gibbs: predición da espontaneidade dun proceso.

B.4.6 Consecuencias mediambientais das reaccións de combustión.

Unid. B.5 BLOQUE 5: QUÍMICA DO CARBONO

6

B.5.1 Química do carbono. Estrutura dos compostos do carbono.

Libro de

texto

Xan./ Feb.

B.5.2 Grupos funcionais e series homólogas.

B.5.3 Nomenclatura e formulación orgánica. Prefixos, sufixos e localizadores. Regras xerais.

B.5.4 Isomería. Tipos de isomería; estrutural e xeométrica ou espacial.

B.5.5 A industria do petróleo. B.5.6 Importancia dos compostos de carbono.

B.6 BLOQUE 6: CINEMÁTICA

B.6.1

O movemento. Conceptos básicos: sistema de referencia, vector de posición, traxectoria, velocidade e aceleración. Diferenza entre magnitudes medias e instantáneas. Importancia do carácter vectorial dalgunhas magnitudes.

Feb./ Mar,

18

B.6.2

Análise de gráficas posición-tempo e velocidade tempo para movementos rectilíneos. Relación entre conceptos xeométricos e conceptos físicos: pendentes, máximos e mínimos,

da traxetoria e de velocidades e aceleracións a partir da

aplicación de derivadas.

7

9

B.6.5

Estudo de certos tipos de movemento rectilíneo: MRU e MRUV. Movemento en dúas dimensións: tiro parabólico. Ecuacións dos diferentes tipos de movemento.

10

B.6.6

Movemento circular uniforme (MCU) e movemento circular uniformemente variado (MCUV). Magnitudes angulares e relación coas magnitudes lineais.

11 B.6.7 Movemento harmónico simple.

B.7 BLOQUE 7: DINÁMICA 3ª Avaliación

12

B.7.1 Forza: concepto. Carácter vectorial das forzas.

Mar./ Abr./ Maio

20

B.7.2 Leis de Newton da dinámica. O peso: diferenza entre peso e masa.

B.7.3 Forzas de contacto. Dinámica de corpos ligados.

B.7.4 Corpos en equilibrio. Condicións de equilibrio: momento dunha forza.

B.7.5 Forzas elásticas: lei de Hooke. Dinámica do MHS.

B.7.6 Impulso mecánico e momento lineal. Principio de conservación do momento lineal. Sistemas de dúas partículas.

13

B.7.7 Dinámica do MCU. B.7.8 Leis de Kepler.

B.7.9 Forzas centrais. Momento dunha forza e momento angular. Conservación do momento angular: lei das áreas.

B.7.10 Lei de gravitación universal. B.7.11 Interacción electrostática. Lei de Coulomb.

B.7.12 Comparación entre as interaccións gravitatoria e electrostática.

14

B.8 BLOQUE 8: ENERXÍA

B.8.1 Traballo e enerxía: conceptos básicos. Traballo realizado por forzas constantes.

Maio/ Xuño

20

B.8.2 Teorema da enerxía cinética. Definición de enerxía cinética.

B.8.3 Enerxía potencial gravitatoria: importancia do concepto de enerxía potencial. Forzas conservativas e forzas disipativas.

B.8.4 Enerxía potencial elástica. Interconversión de enerxías no oscilador harmónico simple.

B.8.5

Teorema de conservación da enerxía mecánica. Teorema xeralizado da conservación da enerxía. Cálculos relacionados con estes teoremas. B.8.6 Enerxía potencial eléctrica: diferenza de potencial.

5. CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS CLAVE

Unid.

Obx.

Cont.

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Proba escrita teórica

Cuestión s de

laborator.

Traballos indiv. ou en grupo

Bloque 1

1

B.1.1

B1.1. Recoñecer e utilizar as estratexias básicas da actividade científica: formular problemas e emitir hipóteses, propor modelos, elaborar estratexias de resolución de problemas e deseños experimentais, analizar os resultados e realizar experiencias

FQB1.1.1. Coñece as distintas etapas do método científico. CCL, CAA, CMCCT

X 2 %

FQB1.1.2. Sabe formular hipóteses e modelos de comportamento microscópico e analiza de xeito crítico os resultados dos experimentos.

CCL, CAA,

CMCCT

B.1.2

B1.2. Distinguir entre magnitudes escalares e vectoriais. B1.2. Comprobar a necesidade de usar vectores para a definición de determinadas magnitudes. B1.2. Aprender as operacións fundamentais con vectores. B1.2. Distinguir entre magnitudes fundamentais e derivadas. B.1.2. Coñecer as unidades do SI e as de outros sistemas importantes. B1.2. Relacionar as magnitudes fundamentais coas derivadas a

través de ecuacións de magnitudes.

FQB.1.2.1. Identifica unha determinada magnitude como escalar ou vectorial e describe os elementos que definen esta última. CCL, CMCCT

X 5 %

FQB.1.2.2. Coñece e realiza as operacións fundamentais con vectores: suma e resta de vectores; produto dun escalar por un vector.

CMCCT

FQB.1.2.3. Coñece o concepto de compoñente dun vector e o aplica as distintas operacións con vectores.

CMCCT

FQB.1.2.4. Distingue entre magnitudes fundamentais e derivadas

CCL, CMCCT

X 5 %

FQB1.2.5 Coñece as unidades do SI e as doutros sistemas importantes.

CMCCT

FQB1.2.6 Comproba a homoxeneidade dunha fórmula aplicando a ecuación de dimensións aos dous membros.

CMCCT

B.1.3

B.1.3. Xustificar que non é posible realizar medidas sen cometer erros. B.1.3. Coñecer os diferentes tipos de erros segundo os diferentes criterios de clasificación. B.1.3 Saber expresar os resultados dunha medida e identificar as cifras significativas B.1.3 Diferenciar entre sensibilidade, precisión e exactitude nunha serie de medidas. B.1.3 Coñecer a notación científica e expresar cantidades nela. B.1.3 Saber redondear cantidades.

FQB1.3.1. Comprende que non é posible realizar unha medida experimental sen cometer algún tipo de erro. CCL, CMCCT

X 5 %

FQB1.3.2. Distingue os diferentes criterios de clasificación dos erros e os tipos de erros dentro de cada criterio de clasificación.

CCL, CMCCT

FQB1.3.3. Sabe expresar os resultados dunha medida e identifica as cifras significativas nela.

CMCCT

FQB1.3.4. Diferencia entre sensibilidade, precisión e exactitude nunha serie de medidas.

CCL, CMCCT

FQB1.3.5. Coñece a notación científica e expresa correctamente cantidades nela.

CMCCT

FQB1.3.6. Calcula e interpreta o erro absoluto e o erro relativo dunha serie de medidas.

CMCCT

FQB1.3.7. Calcula e expresa correctamente o valor da medida, partindo dun conxunto de valores resultantes da medida dunha mesma magnitude, utilizando as cifras significativas adecuadas.

CMCCT

9

B.1.4.

B.1.4. Elaborar e interpretar representacións gráficas de procesos físicos e químicos a partir dos datos obtidos en experiencias de laboratorio ou virtuais, relacionando os resultados obtidos coas ecuacións que representan as leis e os principios subxacentes.

FQB1.4..1 Elabora e interpreta representacións gráficas de procesos físicos e químicos a partir dos datos obtidos en experiencias de laboratorio ou virtuais, e relaciona os resultados obtidos coas ecuacións que representan as leis e os principios subxacentes.

CAA, CCL,

CMCCT

X

5 %

B.1.5

B.1.5. Utilizar e aplicar as tecnoloxías da información e da comunicación no estudo dos fenómenos físicos e químicos.

FQB1.5.1. A partir dun texto científico, extrae e interpreta a información, e argumenta con rigor e precisión, utilizando a terminoloxía adecuada.

CAA, CCL, CMCCT

FQB1.5.2. Emprega aplicacións virtuais interactivas para simular experimentos físicos de difícil realización no laboratorio.

CD, CMCCT

FQB1.5.3. Establece os elementos esenciais para o deseño, a elaboración e a defensa dun proxecto de investigación, sobre un tema de actualidade científica, vinculado coa física ou a química, utilizando preferentemente as TIC.

CAA, CCL, CD, CMCCT, CSIEE

Bloque 2

2

B.2.1

B.2.1. Repasar as leis ponderais e como estas leis constituíron o fundamento para que Dalton establecese a súa teoría atómica.

FQB2.1.1. Xustifica a teoría atómica de Dalton e a descontinuidade da materia a partir das leis fundamentais da química, e exemplifícao con reaccións elaborando argumentos de compatibilidade..

CAA, CCL,

CMCCT

X 5 %

FQB2.1.2. Resolve exercicios nos que se demostra que determinados compostos cumpren as leis ponderais estudadas.

CMCCT

B.2.2

B.2.2. Repasar as leis volumétricas e como, modificando algunas das hipótesis de Dalton, deron lugar ao enunciado da hipótese de Avogadro. B2.2. Comprender a importancia da hipótese de Avogadro, especialmente na determinación das primeiras masas atomicas e moleculares e na introducción do concepto de mol. B.2.2. Incidir na importancia do concepto de mol no estudo da química.

FQB2.2.1. Coñece as leis volumétricas e como, modificando algunas das ideas de Dalton, deron lugar ao enunciado da hipótese de Avogadro.

CMCCT

FQB2.2.2. Comprende a importancia de poder coñecer as masas relativas de átomos e moléculas como forma de “contar”, polo menos de maneira relativa, tales partículas invisibles.

CMCCT

FQB2.2.3. Comprende a importancia da hipótese de Avogadro, especialmente na determinación das primeiras masas atomicas e moleculares relativas e na introducción do concepto de mol..

CMCCT

FQB2.2.4. Decátase da importancia que ten en química o concepto de mol, especialmente como xeito de contra cantidades enormes de partículas que, por outra banda, non son visibles.

CMCCT

B.2.3

B.2.3. Repasar as leis dos gases ideais (Boyle-Mariotte, Gau- Lussac e Charles, ecuación xeral dos gases e ecuación de estado dos gases ideais) e e comprender como se trata en ciencia un problema no que interveñen diferentes variables para acadar expresións xerais a partir dunhas máis sinxelas que relacionan as variables por pares. B.2.3. Estudar o comportamento de mesturas de gases ideais, deducir a lei de Dalton das presións pariciais e resolver

FQB2.3.1. Coñece as leis dos gases ideais (Boyle-Mariotte, Gau-Lussac e Charles, ecuación xeral dos gases e ecuación de estado dos gases ideais) e e comprende como se trata en ciencia un problema no que interveñen diferentes variables para acadar expresións xerais a partir dunhas máis sinxelas que relacionan as variables por pares.

CMCCT

X 5 %

FQB2.3.2. Explica razoadamente a utilidade e as limitacións da hipótese do gas ideal.

CCL, CMCCT

problemas nos que se apique esta lei. FQB2.3.3. Determina presións totais e parciais dos gases dunha mestura, relacionando a presión total dun sistema coa fracción molar e a ecuación de estado dos gases ideais.

CMCCT

FQB2.3.4. Resolve problemas numéricos empregando a ecuación de estado dos gases ideais, especialmente os que relacionan masas atómicas ou moleculares e densidades de gases.

CMCCT

B.2.4

B.2.4. Estudar os conceptos de fórmula empírica e fórmula molecular dun composto e determinar ditas fórmulas a partir de datos que permitan coñecer a composición (elemental) dese composto e aplicando, se fose o caso, a ecuación dos gases ideais para calcular masas moleculares.

FQB2.4.1. Relaciona a fórmula empírica e molecular dun composto coa súa composición centesimal, aplicando a ecuación de estado dos gases ideais.

CMCCT

FQB2 Calcula fórmulas empíricas e/ou moleculares dun composto a partir de datos que permitan coñecer a composición (elemental) dese composto e aplicando, se fose o caso, a ecuación de estado dos gases ideais.

CMCCT

B.2.5

B.2.5. Analizar o espectro electromagnético e clasificalo en función de diferentes rangos de frecuencias. B.2.5. Definir o espectro dunha substancia e diferenciar entre espectros de absorción e espectros de emisión. B.2.5. Estudar de xeito básico os tipos máis importante de espectrofotometría e saber con que niveis de enerxía están asociados nos átomos ou nas moléculas. B.2.5. Recoñecer a importancia das técnicas espectroscópicas que permiten a análise de substancias e as súas aplicacións para a detección destas en cantidades moi pequenas de mostras. B.2.5. Coñecer a base da espectrometría de masas e utilizar os datos obtidos mediante técnicas espectrométricas para calcular masas atómicas.

FQB2.5.1. Analiza o espectro electromagnético e clasificalo en función de diferentes rangos de frecuencias.

CMCCT

X

5 %

FQB2.5.2. Define o espectro dunha substancia e diferenciar entre espectros de absorción e espectros de emisión.

CCL, CMCCT

FQB2.5.3. Coñece de xeito básico os tipos máis importantes de espectrofotometría e sabe con que niveis de enerxía están asociados nos átomos ou nas moléculas.

CMCCT

FQB2.5.4. Recoñece a importancia das técnicas espectroscópicas que permiten a análise de substancias e as súas aplicacións para a detección destas en cantidades moi pequenas de mostras.

CMCCT

FQB2.5.5. Calcula a masa atómica dun elemento a partir dos datos espectrométricos obtidos para os diferentes isótopos deste.

CMCCT

3

B.2.6

B.2.6. Realizar os cálculos necesarios para a preparación de disolucións dunha concentración dada, expresala en calquera das formas establecidas, e levar a cabo a súa preparación

FQB2.6.1.Expresa a concentración dunha disolución en g/L, mol/L, porcentaxe en peso e en volume; leva a cabo e describe o procedemento de preparación no laboratorio de disolucións dunha concentración determinada e realiza os cálculos necesarios, tanto para o caso de solutos en estado sólido como a partir doutra de concentración coñecida.

CMCCT, CAA

X 5 %

B.2.7

B.2.7. Comprender que as propiedades coligativas dunha disolución só dependen da concentración de soluto e relacionar esta circunstancia co comportamento dos gases ideais. B.2.7. Citar as catro propiedades coligativas e establecer as ecuacións que relacionan cada unha delas coa unidade de concentración máis coveniente no seu estudo cuantitivo. B.2.7. Resolver problemas relacionados coas propiedades coligativas, aplican do as ecuacións correspondentes.

FQB2.7.1. Comprende que as propiedades coligativas dunha disolución só dependen da concentración de soluto e relaciona esta circunstancia co comportamento dos gases ideais.

CCL, CMCCT

X 5 %

FQB2.7.2. Coñeceas catro propiedades coligativas e establece as ecuacións que relacionan cada unha delas coa unidade de concentración máis coveniente no seu estudo cuantitivo.

CMCCT

FQB2.7.3. Resolve problemas relacionados coas propiedades coligativas, aplicando as ecuacións correspondentes.

CMCCT

11

FQB2.7.4. Experimenta e interpreta a variación das temperaturas de fusión e ebulición dun líquido ao que se lle engade un soluto, relacionándoo con algún proceso de interese no contorno.

CMCCT

FQB2.7.5. Utiliza o concepto de presión osmótica para describir o paso de ións a través dunha membrana semipermeable.

CMCCT

Bloque 3

4

B.3.1.

B.3.1. Formular e nomear correctamente as substancias que interveñen nunha reacción química dada, e levar a cabo no laboratorio reaccións químicas sinxelas. B.3.1. Interpretar as reaccións químicas e resolver problemas nos que interveñan reactivos limitantes e reactivos impuros, e cuxo rendemento non sexa completo.

FQB3.1.1. Escribe e axusta ecuacións químicas sinxelas de distinto tipo (neutralización, oxidación, síntese) e de interese bioquímico ou industrial.

CMCCT, CSIEE

X

16 %

FQB3.1.2. Interpreta unha ecuación química en termos de cantidade de materia, masa, número de partículas ou volume, para realizar cálculos estequiométricos nela.

CMCCT

FQB3.1.3. Realiza os cálculos estequiométricos aplicando a lei de conservación da masa a distintas reaccións. CMCCT

FQB3.1.4. Efectúa cálculos estequiométricos nos que interveñan compostos en estado sólido, líquido ou gasoso, ou en disolución, con presenza dun reactivo limitante ou un reactivo impuro.

CMCCT

FQB3.1.5. Aplica o rendemento dunha reacción na realización de cálculos estequiométricos. CMCCT

B.3.2.

B.3.2. Identificar as reaccións químicas implicadas na obtención de compostos inorgánicos relacionados con procesos industriais.

FQB3.2.1. Describe o proceso de obtención de produtos inorgánicos de alto valor engadido, analizando o seu interese industrial.

CMCCT

X 3 %

B.3.3..

B.3.3. Identificar os procesos básicos da siderurxia e as aplicacións dos produtos resultantes.

FQB3.3.1. Explica os procesos que teñen lugar nun alto forno, e escribe e xustifica as reaccións químicas que se producen nel.

CMCCT

X 3 %

FQB3.3.2. Argumenta a necesidade de transformar o ferro de fundición en aceiro, distinguindo entre ambos os produtos segundo a porcentaxe de carbono que conteñan.

CMCCT

FQB3.3.3. Relaciona a composición dos tipos de aceiro coas súas aplicacións. CMCCT

B.3.4.

B.3.4. Valorar a importancia da investigación científica no desenvolvemento de novos materiais con aplicacións que melloren a calidade de vida.

FQB3.4.1. Analiza a importancia e a necesidade da investigación científica aplicada ao desenvolvemento de novos materiais, e a súa repercusión na calidade de vida, a partir de fontes de información científica.

CCEC,

CMCCT, CSC

X

3 %

Bloque 4 5

B.4.1.

B.4.1. Coñecer a termonoloxía básica relacionada coa termodinámica.

FQB4.1.1. Coñece a termonoloxía básica relacionada coa termodinámica e os sistemas termodinámicos.

CCL, CMCCT X

5 %

FQB4.1.2. Coñece o concepto de traballo P.V e a súa utilidade para calcular o traballo no caso de cambios de volumes de substancias gaseosas.

CMCCT

B.4.2.

B.4.2. Interpretar o primeiro principio da termodinámica como o principio de conservación da enerxía en sistemas nos que se producen intercambios de calor e traballo.

FQB4.2.1. Relaciona a variación da enerxía interna nun proceso termodinámico coa calor absorbida ou desprendida e o traballo realizado no proceso.

CMCCT

FQB4.2.2. Comprende o concepto de función de estado e a súa utilidade para o estudo da termodinámica.

CMCCT

FQB4.2.3. Explica razoadamente o procedemento para determinar o equivalente mecánico da calor tomando como referente aplicacións virtuais interactivas asociadas ao experimento de Joule.

CMCCT

B.4.3.

B.4.3. Comprender a conveniencia de definir a función de estado entalpía nos procesos que se desenvolven a temperatura constante. B.4.3. Interpretar ecuacións termoquímicas e distinguir entre reaccións endotérmicas e exotérmicas. B.4.3. Describir as posibles formas de calcular a entalpía dunha reacción química. B.4.3. Enunciar a lei de Hess para o caso da entalpía e xeralizala para calquera función de estado termodinámica (extensiva). B.4.3. Aprender a aplicar a lei de Hess mediante a combinacións de difererentes ecuacións químicas para obter outra determinada.

FQB4.3.1. Comprende a conveniencia de definir a función de estado entalpía nos procesos que se desenvolven a temperatura constante.

CCL, CMCCT

X 8 %

FQB4.3.2. Expresa as reaccións mediante ecuacións termoquímicas debuxando e interpretando os diagramas entálpicos asociados.

CMCCT

FQB4.3.3. Define diferentes tipos de entalpía: entalpía estándar de reacción, entalpía estándar de formación, entalpía estándar de combustión, entalpía de enlace.

CMCCT

FQB4.3.4. Calcula a variación de entalpía dunha reacción aplicando a lei de Hess, coñecendo as entalpías de formación ou as enerxías de ligazón asociadas a unha transformación química dada, e interpreta o seu signo.

CMCCT

B.4.4

B.4.4. Dar resposta a cuestións conceptuais sinxelas sobre o segundo principio da termodinámica en relación aos procesos espontáneos. B.4.4. Definir a magnitude entropía desde un punto de vista macroscópico e coñecer a súa interpretación microscópica. B.4.4. Enunciar o segundo principio da termodinámica.

FQB4.5.1. Comprende que por si só, o primeiro principio da termodinámica non é suficiente para determinar a espontaneidade dun determinado proceso.

CCL, CMCCT

X 4 %

FQB4.5.2. Define a magnitude entropía desde un punto de vista macroscópico e comprende a súa interpretación microscópica.

CCL, CMCCT

FQB4.5.3. Predí a variación de entropía nunha reacción química dependendo da molecularidade e do estado dos compostos que interveñen.

CMCCT

FQB4.5.4. Enuncia o segundo principio da termodinámica e comprende que negar a súa validez implica aceptar que certos sistemas sinxelos evolucionarían de xeito absurdo e nunca observado experimentalmente.

CMCCT

FQB4.5.5. Relaciona o concepto de entropía coa espontaneidade dos procesos irreversibles e calcula a variación de entropía en casos sinxelos, como os cambios de estado.

CMCCT

B.4.5

B.4.5. Comprender a conveniencia de definir a función de estado enerxía (libre) de Gibbs para poder predecir a evolución espontánea dos procesos químicos que se desenvolven a presión e temperatura constantes.

FQB4.5.1. Comprende a conveniencia de definir a función de estado enerxía (libre) de Gibbs para poder predecir a evolución espontánea dos procesos químicos que se desenvolven a presión e temperatura constantes.

CMCCT

X

5 %

13

B4.5. Predicir, de forma cualitativa e cuantitativa, a espontaneidade dun proceso químico en determinadas condicións a partir da enerxía de Gibbs. B4.5. Distinguir os procesos reversibles e irreversibles, e a súa relación coa entropía e o segundo principio da termodinámica.

FQB4.5.2. Expón situacións reais ou figuradas en que se poña de manifesto o segundo principio da termodinámica, asociando o concepto de entropía coa irreversibilidade dun proceso.

CMCCT

FQB4.5.3. Xustifica a espontaneidade dunha reacción química en función dos factores entálpicos, entrópicos e da temperatura.

CMCCT

B.4.6.

B4.6. Analizar a influencia das reaccións de combustión a nivel social, industrial e ambiental, e as súas aplicacións.

FQB4.6.1. Analiza as consecuencias do uso de combustibles fósiles, relacionando as emisións de CO

2 co seu efecto na

calidade de vida, o efecto invernadoiro, o quecemento global, a redución dos recursos naturais, a chuvia ácida e outros, a partir de distintas fontes de información, e propón actitudes sustentables para reducir estes efectos.

CCL, CMCCT, CSC, CSIEE

X

3 %

Bloque 5

B.5.1

B.5.1 Establecer as razóns da singularidade do carbono e valorar a súa importancia na constitución dun elevado número de compostos naturais e sintéticos. B.5.1 Aplicar os conceptos aprendidos noutros cursos no estudo do enlace covalente aos compostos da química do carbono, especialmente o concepto de enlace múltiple. B.5.1 Coñecer os distintos tipos de fórmulas empregadas cos compostos orgánicos. B.5.1. Identificar e representar hidrocarburos sinxelos mediante distintas fórmulas, relacionalas con modelos moleculares físicos ou xerados por computador, e coñecer algunhas aplicacións de especial interese.

FQB5.1.1. Explica os motivos polos que o carbono é o elemento que forma maior número de compostos.

CMCCT

X 10 %

FQB5.1.2. Aplicar os conceptos aprendidos noutros cursos no estudo do enlace covalente aos compostos da química do carbono, especialmente o concepto de enlace múltiple, incluíndo o feito de que un dobre enlace ou un triplo enlace non son, respectivamente, o dobre ou o triplo de fortes ca un simple enlace e que a presenza de enlaces múltiple ten importantes consecuencias na estrutura molecular.

CMCCT

FQB5.1.3. Identifica e representa hidrocarburos sinxelos mediante a súa fórmula molecular, semidesenvolvida e desenvolvida.

CMCCT

FQB5.1.4. Deduce, a partir de modelos moleculares, as fórmulas usadas na representación de hidrocarburos.

CMCCT

FQB5.1.5. Describe as aplicacións de hidrocarburos sinxelos de especial interese.

CMCCT

B.5.2

B.5.2. Comprender o concepto de grupo funcional e de serie homóloga, así como coñecer os grupos funcionais máis importantes.

FQB5.2.1. Coñece e comprende o cocepto de grupo funcional e a súa importancia no estudo dos compostos do carbono.

CMCCT X

15 %

FQB5.2.2. Recoñece os grupos funcionais máis importantes (derivados haloxenados, alcois, éteres, aldehidos, cetonas, ácidos carboxílicos, aminas, ésteres e amidas).

CCL, CMCCT

FQB5.2.3. Coñece o concepto de serie homóloga. CMCCT

B.5.3

B5.3. Identificar compostos orgánicos que conteñan funcións osixenadas e nitroxenadas. B5.3. Coñecer as regras de formulación básicas dos compostos

FQB5.3.1.Coñece as regras de formulación dos compostos orgánicos empregando o sistema de prefixos e sufixos, así como a numeración as cadeas carbonadas.

CCL, CMCCT

orgánicos(que conteñan funcións osixenadas e nitroxenadas ou halóxenos) empregando o sistema de prefixos e sufixos, así como a numeración as cadeas carbonadas.

FQB2.20.2. Sabe formular e nomear compostos orgánicos con cadeas dun máximo de 10 carbonos, cun grupo funcional (excepto no caso de que aparezan derivados haloxenados) e con radicales alquílicos sinxelos (metilo, etilo, propilo, isopropilo, fenilo e bencilo).

CCL, CMCCT

B.5.4

B.5.4. Coñecer o concepto de isomería de xeito elemental, xustificando este fenómeno coas características dos enlaces carbono-carbono estudadas anteriormente.

FQB5.4.1. Distingue os tipos de isomería, estrutural e espacial para casos sinxelos e xustifícaos baseándose nas características xa estudadas da química do átomo de carbono.

CCL, CMCCT

X 10 %

B.5.5

B.5.5. Explicar os fundamentos químicos relacionados coa industria do petróleo e do gas natural.

FQB5.5.1. Describe o proceso de obtención do gas natural e dos derivados do petróleo a nivel industrial, e a súa repercusión ambiental.

CMCCT; CSC

X 5 %

FQB5.5..2. Explica a utilidade das fraccións do petróleo. CMCCT, CSC

B.5.6

B.5.6. Diferenciar as estruturas que presenta o carbono no grafito, no diamante, no grafeno, no fullereno e nos nanotubos, e relacionalo coas súas aplicacións.

B.5.6. Valorar o papel da química do carbono nas nosas vidas e recoñecer a necesidade de adoptar actitudes e medidas ambientalmente sustentables.

FQB5.6.1. Identifica as formas alotrópicas do carbono relacionándoas coas propiedades fisicoquímicas e as súas posibles aplicacións.

CMCCT

FQB5.6.2. A partir dunha fonte de información, elabora un informe no que se analice e xustifique a importancia da química do carbono, dos seus compostos e a súa incidencia na calidade de vida

CLC, CMCCT,

CSC

FQB5.6.3. Relaciona as reaccións de condensación e combustión con procesos que ocorren a nivel biolóxico.

CMCCT

Bloque 6

7

B.6.1 B.6.1. Xustificar o carácter relativo do movemento e a necesidade dun sistema de referencia e de vectores, para o describir adecuadamente, aplicando o anterior á representación de distintos tipos de desprazamento. Distinguir entre sistemas de referencia inerciais e non inerciais.

B.6.1. Representar graficamente as magnitudes vectoriais que describen o movementos nun sistema de referencia adecuado. B.6.1. Definir as magnitudes relacionadas co concepto de movemento e diferencialas claramente. B.6.1. Comprender e diferenciar os conceptos de taxa de variación media e taxa de variación instantánea de xeito cualitativo e de xeito xeométrico.

FQB6.1.1. Comprende o concepto de movemento e o seu carácter relativo, o que fai necesario o concepto de sistema de referencia.

CCL, CMCCT X

10 %

FQB6.1.2. Analiza o movemento dun corpo en situacións cotiás razoando se o sistema de referencia elixido é inercial ou non inercial.

CMCCT

FQB6.1.3. Xustifica a viabilidade dun experimento que distinga se un sistema de referencia se acha en repouso ou se move con velocidade constante.

CMCCT

FQB6.1.4. Define as magnitudes asociadas co concepto de movemento e diferénciaas de xeito suficiente.

CMCCT

FQB6.1.5. Representa a traxectoria e os vectores de posición, desprazamento e velocidade en distintos tipos de movemento, utilizando un sistema de referencia.

CMCCT

FQB6.1.6. Diferencia claramente os conceptos de distancia percorrida e (vector) desprazamento.

CMCCT

FQB6.1.7. Distingue a diferenza entre os conceptos de velocidade e aceleración e, en concreto, que un corpo se mova rápido e que vaia acelerado.

CCL, CMCCT

15

FQB6.1.8. Comprende que un corpo, nun instante determinado, pode estar parado e acelerado.

CCL, CMCCT

FQB6.1.8. Comprende que un corpo, nun instante determinado, pode estar parado e acelerado.

CCL, CMCCT

FQB6.1.9. Comprende a necesidade do carácter vectorial de algunhas magnitudes.

CMCCT

FQB6.1.10. Comprende o concepto de instante e de como non ten sentido falar de duración dun instante.

CCL, CMCCT

FQB6.1.11. Comprende e diferencia os conceptos de taxa de variación media e taxa de variación instantánea de xeito cuali e cuantitativo e de xeito xeométrico, aplicando o concepto de límite.

CCL, CMCCT

B.6.2

B.6.2. Analizar movementos rectilíneos a través de gráficas posición-tempo e velocidade tempo relacionando certas cacterísticas xeométricas con conceptos relacionados co movemento.

FQB6.2.1. Interpreta e diferencia correctamente nunha gráfica posición-tempo os conceptos de posición, desprazamento e distancia percorrida.

CMCCT

FQB6.2.2. Interpreta correctamente a nunha gráfica o sentido do movemento dentro dunha recta e a diferenza entre, por exemplo, moverse pola dereita (esquerda) e cara á dereita (esquerda).

CCL, CMCCT

FQB6.2.3. Relaciona os conceptos de pendente e os de velocidade (aceleración) nunha gráfica posición-tempo (velocidade- tempo).

CCL, CMCCT

FQB6.2.4. Sabe calcular, nas gráficas correspondentes, velocidades e aceleracións a partir do cálculo gráfico de pendentes.

CMCCT

FQB6.2.5. Comprende o concepto de pendente dunha curva nun punto e a relación que garda este concepto co de taxa de variación instantánea.

CCL, CMCCT

FQB6.2.6. Comprende o significado físico, nas respectivas gráficas, de conceptos xeométricos como os de máximos, mínimos, puntos de inflexión e áreas entre as “curvas” e o eixo de tempos nas gráficas correspondentes.

CMCCT

FQB6.2.7. Sabe calcular valores das diferentes magnitudes relacionadas co movemento a partir do análise de gráficas o da relación entre ditas magnitudes e os conceptos xeométricos.

CMCCT

8

B.6.3

B.6.3. Coñecer as compoñentes intrínsecas da aceleración e o significado físico de cada unha delas.

FQB6.3.1. Coñece as compoñentes intrínsecas da aceleración e o significado físico de cada unha delas e a utilidade de descompoñer a aceleración nesas dúas compoñentes en lugar de nas compoñentes cartesianas.

CMCCT

X 3 %

FQB6.3.2. Comprende que nun movemento rectilíneo non pode haber aceleración centrípeta.

CMCCT

FQB6.3.3. Comprende que o feito de que un corpo non cambie o módulo da súa velocidade non implica, necesariamente, que non posúa aceleración.

CCL, CMCCT

B.6.4

B.6.4. Determinar velocidades e aceleracións instantáneas a partir da expresión do vector de posición en función do tempo.

FQB6.4.1. Calcula a expresión de velocidades e aceleracións (total, tanxencial e centrípeta) en función do tempo, así como nun instante dado ou os seus valores medios a partir da expresión do vector de posición en función do tempo, aplicando derivadas.

CMCCT

X

8 %

FQB6.4.2. Calcula a ecuación da traxectoria a partir da expresión do vector de posición en función do tempo.

CMCCT

FQB6.4.3. Determina o raio de curvatura dun movemento no plano a partir do coñecemento da aceleración centrípeta e do módulo da velocidade.

CMCCT

FQB6.4.4. Identifica o tipo de movemento en función di tipo de

valores da velocidade ou da aceleración que posúe o móbil que os describe.

CCL, CMCCT

9

B.6.5

B.6.5. Deducir e expresar correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares. B.6.5. Resolver problemas de movementos rectilíneos, utilizando unha representación esquemática coas magnitudes vectoriais implicadas, e expresar o resultado nas unidades do Sistema Internacional. B.6.5. Identificar o movemento non circular (movemento parabólico) dun móbil nun plano como a composición de dous movementos unidimensionais rectilíneo uniforme (MRU) e/ou rectilíneo uniformemente acelerado (MRUA).

FQB6.5.1. Sabe deducir, axudándose do aprendido no estudo das gráficas, as expresións matemáticas que relacionan as variables nos movementos rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformemente variado (MRUV) .

CMCCT

X

10 %

FQB6.5.2. Resolve problemas de movemento rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformemente variado (MRUV), incluíndo movemento de graves, tendo en conta o carácter vectorial de certas magnitudes (valores positivos e negativos), e expresa o resultado en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT

FQB6.5.3. No caso do MRUV sabe resolver problemas nos que o móbil cambia de sentido no seu movemento e diferencia claramente entre distancia percorrida e desprazamento.

CMCCT

FQB6.5.4. Recoñece movementos compostos, establece as ecuacións que os describen, e calcula o valor de magnitudes tales como alcance e altura máxima, así como valores instantáneos de posición, velocidade e aceleración.

CMCCT

X 12 %

FQB6.5.5. Resolve problemas relativos á composición de movementos descompoñéndoos en dous movementos rectilíneos.

CMCCT

FQB6.5.6. Emprega simulacións virtuais interactivas para resolver supostos prácticos reais, determinando condicións iniciais, traxectorias e puntos de encontro dos corpos implicados.

CD CMCCT

10 B.6.6 6.6. Comprender a conveniencia de definir magnitudes angulares para o estudo de movementos circulares. 6.6. Relacionar as magnitudes angulares coas magnitude lineares. 6.6.- Comprender que a aceleración angular só está relacionada directamente coa compoñente tanxencial da aceleración linear.

FQB6.6.1. Comprender a conveniencia de definir magnitudes angulares para o estudo de movementos circulares. CCL , CMCCT X

5 %

FQB6.6.2. Deduce e expresa correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares, especialmente a “distancia” angular (ángulo total varrido polo móbil) coa distancia linear

CMCCT

17

B.6.6. Comprender as vantaxes de relacionar un movemento circular cun movemento rectilíneo sobre o eixo de xiro e no que as “distancias” ou os “desprazamentos” se midan en radiáns.

percorrida. FQB6.6.3. Comprende que a aceleración angular só está relacionada directamente coa compoñente tanxencial da aceleración lineal.

CMCCT

FQB6.6.4. Comprender as vantaxes de relacionar un movemento circular cun movemento rectilíneo sobre o eixo de xiro e no que as “distancias” ou os “desprazamentos” se midan en radiáns.

CMCCT

FQB6.6.5. Resolve problemas de movemento circular uniforme (MCU), circular uniformemente variado (MCUV). CMCCT

11

B.6.7

B.6.7. Interpretar o significado físico dos parámetros que describen o movemento harmónico simple (MHS) e asocialo ao movemento dun corpo que oscile.

B.6.7. Comprender que un mhs é a proxección dun mcu sobre un diámetro e a importancia de relacionar así estes dous tipos de movemento.

FQB6.7.1. Deseña, realiza e describe experiencias que poñan de manifesto o movemento harmónico simple (MHS) e determina as magnitudes involucradas.

CCL , CMCCT, CSIEE

X 2 %

FQB6.7.2. Interpreta o significado físico dos parámetros que aparecen na ecuación do movemento harmónico simple.

CMCCT

X

10 %

FQB6.7.3. Comprende que un mhs é a proxección dun mcu sobre un diámetro e a importancia de relacionar así estes dous tipos de movemento.

CMCCT

FQB6.7.4. Predí a posición dun oscilador harmónico simple coñecendo a amplitude, a frecuencia, o período e a fase inicial.

CMCCT

FQB6.7.5. Obtén a posición, velocidade e aceleración nun movemento harmónico simple aplicando as ecuacións que o describen.

CMCCT

FQB6.7.6. Analiza o comportamento da velocidade e da aceleración dun movemento harmónico simple en función da elongación.

CMCCT

FQB6.7.7. Representa graficamente a posición, a velocidade e a aceleración do movemento harmónico simple (MHS) en función do tempo, comprobando a súa periodicidade.

CMCCT

Bloque 7

12

B.7.1

B.7.1. Recoñecer o papel das forzas como causa dos cambios na velocidade ou na forma dos corpos e representalas vectorialmente. B.7.1. Identificar todas as forzas que actúan sobre un corpo.

FQB7.1.1. Representa todas as forzas que actúan sobre un corpo, obtendo a resultante e extraendo consecuencias sobre o seu estado de movemento.

CMCCT

X 5 %

FQB7.1.2. Debuxa o diagrama de forzas dun corpo situado no interior dun ascensor en diferentes situacións de movemento, calculando a súa aceleración a partir das leis da dinámica.

CMCCT

FQB7.1.3. Sabe descompoñer forzas en compoñentes cartesianas e aplica para relacionar a forza e as súas compoñentes conceptos básicos de trigonometría.

CMCCT

B.7.2 B.7.2. Enunciar as leis de Newton da dinámica. FQB7.2.1. Coñece as tres leis da dinámica de Newton. CCL, CMCCT X

FQB7.2.2. Deduce a primeira lei de Newton como consecuencia do enunciado da segunda lei.

CMCCT 5 %

FQB7.2.3. Interpreta fenómenos cotiáns en termos das leis de Newton.

CMCCT

FQB7.2.4. Representa e interpreta as forzas de acción e reacción en situacións de interacción entre obxectos.

CMCCT

B.7.3

B.7.3. Coñecer as principais forzas de contacto que se poden establecer entre dous ou máis corpos. B.7.3. Comprender a natureza da forza de rozamento. B.7.3. Resolver situacións desde un punto de vista dinámico que involucran planos inclinados e/ou poleas.

FQB7.3.1. Coñece as principais forzas de contacto que se poden establecer entre dous ou máis corpos (normal, rozamento e tensión).

CMCCT

X 10 %

FQB7.3.2. Comprende o concepto de rozamento e asocia este concepto coa discontinuidade da materia.

CCL, CMCCT

FQB7.3.3. Comprende que a forza de rozamento sempre é tanxente a traxectoria e de sentido contrario ao vector velocidade.

CMCCT

FQB7.3.4. Comprende o concepto de tensión dunha corda unida a un corpo sobre o que exerce unha forza.

CMCCT

FQB7.3.5. Identifica e representa as forzas que actúan sobre un corpo en repouso ou movemento nun plano tanto horizontal como inclinado, calculando a forza resultante e a aceleración así como outras variables do movemento mesmo no caso de dous corpos enlazadaos.

CMCCT

B.7.4

B.7.4. Coñecer as dúas condicións de equilibrio de un corpo e aplicalas a casos sinxelos, diferenciando o equilibrio de translación do de rotación.

FQB7.4.1. Diferencia entre o equilibrio de translación e o de rotación.

CMCCT

X 5 %

FQB7.4.2. Coñece o concepto de momento dunha forza e o relaciona coa capacidade desa forza para provocar movementos de rotación nese corpo, e recoñece o seu carácter axial.

CCL, CMCCT

FQB7.4.3. Coñece os dous principios de equilibrio dun corpo e aplícaos a casos sinxelos.

CMCCT

B.7.5

B.7.5. Recoñecer as forzas elásticas en situacións cotiás e describir os seus efectos.

FQB7.5.1. Determina experimentalmente a constante elástica dun resorte aplicando a lei de Hooke e calcula a frecuencia coa que oscila unha masa coñecida unida a un extremo do citado resorte ou calcula a constante elástica a partir da frecuencia ou do período.

CMCCT

X 5 %

FQB7.5.2. Demostra que a aceleración dun movemento harmónico simple (MHS) é proporcional ao desprazamento empregando a ecuación fundamental da dinámica.

CMCCT

FQB7.5.3. Estima o valor da gravidade facendo un estudo do movemento do péndulo simple.

CMCCT

B.7.6

B.7.6. Definir os conceptos de impulso mecánico e momento linear (ou cantidade de movemento) e como se relacionan a través da segunda lei de Newton. B.7.6. Establecer e aplicar o principio de conservación do momento lineal a sistemas de dous corpos e predicir o

FQB7.6.1. Define impulso mecánico dunha forza e momento lineal dunha partícula e establece a relación entre impulso mecánico e momento lineal aplicando a segunda lei de Newton.

CMCCT

X 10 %

FQB7.6.2. Establece o principio de conservación do momento lineal.

CMCCT

19

movemento destes a partir das condicións iniciais. FQB7.6.3. Explica o movemento de dous corpos en casos prácticos como colisións e sistemas de propulsión mediante o principio de conservación do momento lineal.

CMCCT

13

B.7.7.

B.7.7. Xustificar a necesidade de que existan forzas para que se produza un movemento circular.

FQB7.7.1. Aplica o concepto de forza centrípeta para resolver e interpretar casos de móbiles en curvas e en traxectorias circulares.

CMCCT

X 5 %

B.7.8

B.7.8. Contextualizar as leis de Kepler no estudo do movemento planetario.

FQB7.8.1. Comproba as leis de Kepler a partir de táboas de datos astronómicos correspondentes ao movemento dalgúns planetas.

CMCCT

FQB7.8.1. Describe o movemento orbital dos planetas do Sistema Solar aplicando as leis de Kepler e extrae conclusións acerca do período orbital destes.

CMCCT

B.7.9

B.7.9. Asociar o movemento orbital coa actuación de forzas centrais e a conservación do momento angular.

FQB7.9.1. Aplica a lei de conservación do momento angular ao movemento elíptico dos planetas, relacionando valores do raio orbital e da velocidade en diferentes puntos da órbita.

CMCCT

X 5 %

FQB7.9.1. Utiliza a lei fundamental da dinámica para explicar o movemento orbital de corpos como satélites, planetas e galaxias, relacionando o raio e a velocidade orbital coa masa do corpo central.

CMCCT

B.7.10

B.7.10. Determinar e aplicar a lei de gravitación universal á estimación do peso dos corpos e á interacción entre corpos celestes, tendo en conta o seu carácter vectorial.

FQB7.10.1. Expresa a forza da atracción gravitatoria entre dous corpos calquera, coñecidas as variables das que depende, establecendo como inciden os cambios nestas sobre aquela.

CMCCT

X 5 %

FQB7.10.1. Compara o valor da atracción gravitatoria da Terra sobre un corpo na súa superficie coa acción de corpos afastados sobre o mesmo corpo.

CMCCT

B.7.11

B.7.11. Enunciar a lei de Coulomb e caracterizar a interacción entre dúas cargas eléctricas puntuais.

FQB7.11.1. Compara a lei de Newton da gravitación universal e a de Coulomb, e establece diferenzas e semellanzas entre elas.

CMCCT, CCEC

X 5 %

FQB7.11.1. Acha a forza neta que un conxunto de cargas exerce sobre unha carga problema utilizando a lei de Coulomb.

CMCCT

B.7.12

B.7.12. Valorar as diferenzas e as semellanzas entre a interacción eléctrica e a gravitatoria.

FQB7.12.1. Determina as forzas electrostática e gravitatoria entre dúas partículas de carga e masa coñecidas e compara os valores obtidos, extrapolando conclusións ao caso dos electróns e o núcleo dun átomo.

CMCCT

Bloque 8 14 B.8.1 B.8.1. Definir e relacionar de xeito xenérico os conceptos de

traballo e de enerxía. B.8.1. Comprender que o traballo débese a acción de forzas que actúan sobre corpos ao longo de distancias percorridas por eles e que ese traballo ten como consecuencia cambios de enerxía nos corpos. B.8.1. Calcular traballos de forzas constantes e comprender que só a compoñente tanxencial dunha forza realiza traballo.

FQB8.1.1. Define e relaciona de xeito xenérico os conceptos de traballo e de enerxía.

CCL, CMCCT X

5 %

FQB8.1.2. Comprende que o traballo débese a acción de forzas que actúan sobre corpos ao longo de distancias percorridas por eles e que ese traballo ten como consecuencia cambios de enerxía cinética dos corpos.

CMCCT

FQB8.1.3. Calcula traballos de forzas constantes e comprender que só a compoñente tanxencial dunha forza realiza traballo.

CMCCT

B.8.1. Coñecer as unidades de traballo e enerxía no SI e razoar por que son as mesmas.

FQB5.1.4. Coñece as unidades de traballo e enerxía no SI e razoa por que son as mesmas.

CMCCT

B.8.2

B.8.2. Deducir e enunciar o teorema da enerxía cinética e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona o traballo da forza resultante cos cambios no módulo da velocidade (rapidez) coa que se move un corpo.

FQB8.2.1 Deduce, de xeito restrinxido a forzas constantes, e enuncia o teorema da enerxía cinética e comprende a súa importancia no sentido de que relaciona o traballo da forza resultante cos cambios no módulo da velocidade (rapidez) coa que se move un corpo.

CMCCT

X

5 %

B.8.3

B.8.3. Comprender que o traballo da forza gravitatoria non depende do camino seguido para calculalo o que permite poder calcular o traballo desta forza mediante a diferenza de dous termos que só dependen das posicións iniciais e finais, ademais da masa do corpo e da aceleración da gravidade. B.8.3. Coñecer o concepto de enerxía potencial e a súa importancia na comprensión e resolución de problemas físico- químicos. B.8.3. Calcular enerxías potenciais e as súas variacións empregado a expresión “m.g.h”.

FQB83.1. Deduce que o traballo da forza gravitatoria non depende da traxectoria seguida polo corpo sobre o que esta actúa, senón que só depende das coordenadas inicial e final e da propiedade da materia responsable da atracción gravitatoria (a masa) e, consecuentemente, da intensidade do campo gravitatorio (aceleración da gravidade).

CCL, CMCCT

X

5 %

FQB8.3.2. Coñece o concepto de enerxía potencial e a súa importancia na comprensión e resolución de problemas físico- químicos, xunto coas as limitacións que supón o uso deste concepto.

CMCCT

FQB8.3.3. Calcula enerxías potenciais e as súas variacións empregado a expresión “m.g.h”.

CMCCT

B.8.4

B.8.4. Comprender que o traballo das forzas elásticas, ao igual que cos da gravitatoria, non depende do camino seguido para calculalo o que permite poder calcular o traballo desta forza mediante a diferenza de dous termos que só dependen das coordenadas iniciais e finais, ademáis da constante elástica correspondente. B.8.4. Calcular o traballo de forzas variables co desprazamento mediante o cálculo de áreas nunha gráfica forza- desprazamento. B.8.4. Describir as transformacións enerxéticas que teñen lugar nun oscilador harmónico.

FQB8.4.1. Comprende que o traballo das forzas elásticas, ao igual que cos da gravitatoria, non depende do camino seguido para calculalo o que permite poder calcular o traballo desta forza mediante a diferenza de dous termos que só dependen das coordenadas iniciais e finais, ademáis da constante elástica correspondente.

CCL, CMCCT

X 5 %

FQB8.4.2. Calcula o traballo de forzas elásticas que seguen a lei de Hooke mediante o cálculo de áreas nunha gráfica forza- desprazamento.

CMCCT

FQB8.4.3. Estima a enerxía almacenada nun resorte en función da elongación, coñecida a súa constante elástica.

CMCCT

FQB8.4.4. Calcula as enerxías cinética, potencial e mecánica dun oscilador harmónico aplicando o principio de conservación da enerxía e realiza a representación gráfica correspondente.

CMCCT

B.8.5

B.8.5. Definir o concepto de enerxía mecánica. B.8.5. Deducir e enunciar o teorema de conservación da enerxía mecánica e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía. B.8.5. Comprender que o traballo da forza de rozamento sempre é negativo; é dicir, sempre contribúe a unha diminución da enerxía cinética e que supón unha transformación de enerxía mecánica en calor. B.8.5. Deducir e enunciar o principio xeral de conservación da

FQB8.5.1. Define o concepto de enerxía mecánica. CMCCT

X 10 %

FQB5.5.2. Deduce e enuncia o teorema de conservación da enerxía mecánica e comprende a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía.

CMCCT

FQB8.5.3. Aplica o teorema de conservación da enerxía mecánica a casos sinxelos.

CMCCT

FQB8.5.4. Aplica o principio xeral de conservación da enerxía a casos sinxelos relacionando o traballo da forza de rozamento coa enerxía mecánica disipada en forma de calor.

CMCCT

21

enerxía e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía e introduce ao concepto de forzas disipativas.

B.8.6

B.8.6. Vincular a diferenza de potencial eléctrico co traballo necesario para transportar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico e coñecer a súa unidade no Sistema Internacional.

FQB8.6.1. Asocia o traballo necesario para trasladar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico coa diferenza de potencial existente entre eles permitindo a determinación da enerxía implicada no proceso.

CMCCT

X

5 %

B.8.7

B.8.7. Comprender que o traballo da forza electrostática (a que ven dad pola lei de Coulomb) non depende do camino seguido para calculalo o que permite poder calcular o traballo desta forza mediante a diferenza de dous termos que só dependen das posicións iniciais e finais, ademais da carga dos corpos implicados na interacción. B.8.7. Definir o concepto de potencial eléctrico nun punto e comprender cal é o seu sentido físico. B.8.7. Definir os conceptos de superficie equipotencial e de diferenza de potencia entre dous puntos

FQB8.7.1. Comprende que o traballo da forza electrostática non depende da traxectoria seguida polo corpo sobre o que esta actúa, senón que só depende das coordenadas inicial e final e da propiedade da materia responsable da atracción eléctrica (a carga eléctrica).

CCL, CMCCT

X 5 %

FQB8.7.2. Define o concepto de potencial eléctrico nun punto e comprender cal é o seu sentido físico.

CCL, CMCCT

FQB8.7.3. Asocia o traballo necesario para trasladar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico coa diferenza de potencial existente entre eles permitindo a determinación da enerxía implicada no proceso.

CMCCT

6. CONTIDOS MÍNIMOS 1.- Coñecer as distintas etapas do método científico.

2.- Identificar unha determinada magnitude como escalar ou vectorial e describe os elementos que definen esta última.

3.- Coñecer e realizar as operacións fundamentais con vectores: suma e resta de vectores; produto

dun escalar por un vector. 4.- Coñecer o concepto de compoñente dun vector e o aplicar as distintas operacións con vectores.

5.- Distinguir entre magnitudes fundamentais e derivadas.

6.- Coñecer as unidades do SI e as doutros sistemas importantes.

7.- Comprobar a homoxeneidade dunha fórmula aplicando a ecuación de dimensións aos dous membros.

8.- Distinguir os diferentes criterios de clasificación dos erros e os tipos de erros dentro de cada criterio de clasificación.

9.- Saber expresar os resultados dunha medida e identificar as cifras significativas nela.

10.- Coñecer a notación científica e expresar correctamente cantidades nela.

11.- Calcular e interpretar o erro absoluto e o erro relativo dunha serie de medidas.

12.- Coñecer a teoría atómica de Dalton

13.- Resolver exercicios nos que se demostra que determinados compostos cumpren as leis ponderais estudadas.

14.- Coñecer as leis volumétricas e como, modificando algunas das ideas de

Dalton, deron lugar ao enunciado da hipótese de Avogadro.

15.- Decatarse da importancia que ten en química o concepto de mol, especialmente como xeito de

contra cantidades enormes de partículas que, por outra banda, non son visibles. 16.- Coñecer as leis dos gases ideais (Boyle-Mariotte, Gau-Lussac e Charles, ecuación xeral dos gases e ecuación de estado dos gases ideais).

17.- Resolver problemas numéricos empregando a ecuación de estado dos gases ideais, especialmente os que relacionan masas atómicas ou moleculares e densidades de gases.

18.- Relacionar a fórmula empírica e molecular dun composto coa súa composición centesimal, aplicando a ecuación de estado dos gases ideais.

19.- Calcular fórmulas empíricas e/ou moleculares dun composto a partir de datos que permitan coñecer a composición (elemental) dese composto, e aplicando, se fose o caso, a ecuación de estado dos gases ideais.

20.- Coñecer de xeito básico os tipos máis importantes de espectrofotometría e saber con que niveis de enerxía están asociados nos átomos ou nas moléculas.

21.- Calcular a masa atómica dun elemento a partir dos datos espectrométricos obtidos para os diferentes isótopos deste.

22.- Expresar a concentración dunha disolución en g/L, mol/L, porcentaxe en

peso e en volume; levar a cabo e describir o procedemento de preparación no laboratorio de

disolucións dunha concentración determinada e realizar os cálculos necesarios, tanto para o caso de

solutos en estado sólido, como a partir doutra de concentración coñecida. 23.- Comprender que as propiedades coligativas dunha disolución só dependen da concentración de

soluto e relacionar esta circunstancia co comportamento dos gases ideais. 24.- Resolver problemas relacionados coas propiedades coligativas, aplicando as ecuacións

23

correspondentes. 25.- Escribir e axustar ecuacións químicas sinxelas de distinto tipo

(neutralización, oxidación, síntese) e de interese bioquímico ou industrial. 26.- Efectuar cálculos estequiométricos nos que interveñan compostos en estado sólido, líquido ou

gasoso, ou en disolución con presenza dun reactivo limitante ou dun reactivo impuro. 27.- Efectúa cálculos estequiométricos nos que interveñan compostos en estado sólido, líquido ou

gasoso, ou en disolución en presenza dun reactivo limitante ou un reactivo impuro. 28.- Coñecer a termololoxía básica relacionada coa termodinámica e os sistemas termodinámicos.

29.- Coñecer o concepto de traballo P.V e a súa utilidade para calcular o traballo no caso de cambios

de volumes de substancias gaseosas. 30.- Relacionar a variación da enerxía interna nun proceso termodinámico coa calor absorbida ou

desprendida e o traballo realizado no proceso. 31.- Comprender o concepto de función de estado e a súa utilidade para o estudo da termodinámica.

32.- Definir diferentes tipos de entalpía: entalpía estándar de reacción, entalpía estándar de formación, entalpía estándar de combustión, entalpía de enlace.

33.- Calcular a variación de entalpía dunha reacción aplicando a lei de Hess, coñecendo as entalpías de

formación ou as enerxías de ligazón asociadas a unha transformación química dada, e interpretar o

seu signo. 34.- Comprender que por si só, o primeiro principio da termodinámica non é

suficiente para determinar a espontaneidade dun determinado proceso.

35.- Definir a magnitude entropía desde un punto de vista macroscópico e comprender a súa interpretación microscópica.

36.- Predicir a variación de entropía nunha reacción química dependendo da molecularidade e do estado dos compostos que interveñen.

37.- Enunciar o segundo principio da termodinámica e comprender que negar a súa validez implica

aceptar que certos sistemas sinxelos evolucionarían de xeito absurdo e nunca observado

experimentalmente. 38.- Relacionar o concepto de entropía coa espontaneidade dos procesos irreversibles e calcular a variación de entropía en casos sinxelos, como os cambios de estado.

39.- Xustificar a espontaneidade dunha reacción química en función dos factores entálpicos, entrópicos e da temperatura.

40.- Aplicar os conceptos aprendidos noutros cursos no estudo do enlace covalente aos compostos da

química do carbono, especialmente o concepto de enlace múltiple, incluíndo o feito de que un dobre

enlace ou un triplo enlace non son, respectivamente, o dobre ou o triplo de fortes ca un simple enlace e

que a presenza de enlaces múltiple ten importantes consecuencias na estrutura molecular. 41.- Identificar e representar hidrocarburos sinxelos mediante a súa fórmula molecular,

semidesenvolvida e desenvolvida. 42.- Coñecer e comprender o concepto de grupo funcional e a súa importancia no estudo dos compostos do carbono e coñecer o concepto de serie homóloga.

43.- Recoñecer os grupos funcionais máis importantes (derivados haloxenados, alcois, éteres, aldehidos, cetonas, ácidos carboxílicos, aminas, ésteres e amidas).

44.- Coñecer as regras de formulación dos compostos orgánicos empregando o sistema de prefixos e sufixos, así como a numeración as cadeas carbonadas.

45.- Saber formular e nomear compostos orgánicos con cadeas dun máximo de

10 carbonos, cun grupo funcional (excepto no caso de que aparezan derivados haloxenados) e con

radicales alquílicos sinxelos (metilo, etilo, propilo, isopropilo, fenilo e bencilo). 46.- Distinguir os tipos de isomería, estrutural e espacial para casos sinxelos e xustificalos

baseándose nas características xa estudadas da química do átomo de carbono. 47.- Diferenciar claramente os conceptos de distancia percorrida e (vector)

desprazamento. 49.- Distinguir a diferenza entre os conceptos de velocidade e aceleración e, en concreto, que un corpo se mova rápido e que vaia acelerado.

50.- Comprender e diferenciar os conceptos de taxa de variación media e taxa de variación

instantánea de xeito cuali e cuantitativo e de xeito xeométrico, aplicando o concepto de límite. 51.- Interpretar e diferenciar correctamente nunha gráfica posición-tempo os conceptos de posición,

desprazamento e distancia percorrida. 52.- Relacionar os conceptos de pendente e os de velocidade (aceleración) nunha gráfica posición-tempo (velocidade- tempo).

53.- Saber calcular, nas gráficas correspondentes, velocidades e aceleracións a partir do cálculo gráfico de pendentes.

54.- Comprender o concepto de pendente dunha curva nun punto e a relación que garda este concepto co de taxa de variación instantánea.

55.- Comprender o significado físico, nas respectivas gráficas, de conceptos xeométricos como os de

máximos, mínimos, puntos de inflexión e áreas entre as “curvas” e o eixo de tempos nas gráficas

correspondentes. 56.- Saber calcular valores das diferentes magnitudes relacionadas co movemento a partir do análise de gráficas o da relación entre ditas magnitudes e os conceptos xeométricos.

57.- Coñecer as compoñentes intrínsecas da aceleración e o significado físico de cada unha delas e a

utilidade de descompoñer a aceleración nesas dúas compoñentes en lugar de nas compoñentes

cartesianas. 58.- Comprender que o feito de que un corpo non cambie o módulo da súa velocidade non implica, necesariamente, que non posúa aceleración. 59.- Calcular a expresión de velocidades e aceleracións (total, tanxencial e centrípeta) en función do

tempo, así como nun instante dado, ou os seus valores medios a partir da expresión do vector de

posición en función do tempo, aplicando derivadas. 60.- Determinar o raio de curvatura dun movemento no plano a partir do coñecemento da aceleración

centrípeta e do módulo da velocidade. 61.- Resolver problemas de movemento rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformemente variado

(MRUV), incluíndo movemento de graves, tendo en conta o carácter vectorial de certas

magnitudes (valores positivos e negativos), e expresar o resultado en unidades do Sistema

Internacional. 62.- No caso do MRUV, saber resolver problemas nos que o móbil cambia de sentido no seu movemento e diferenciar claramente entre distancia percorrida e desprazamento.

63.- Recoñecer movementos compostos, establecer as ecuacións que os describen, e calcular o valor de

magnitudes tales como alcance e altura máxima, así como valores instantáneos de posición, velocidade

e aceleración. 64.- Resolver problemas relativos á composición de movementos descompoñéndoos en dous movementos rectilíneos.

65.- Deducir e expresar correctamente as relacións matemáticas que existen entre as

25

magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares. 66.- Comprender que a aceleración angular só está relacionada directamente coa compoñente tanxencial da aceleración lineal.

67.- Resolver problemas de movemento circular uniforme (MCU) e movemento circular

uniformemente variado (MCUV). 68.- Interpretar o significado físico dos parámetros que aparecen na ecuación do movemento

harmónico simple. 69.- Predicir a posición dun oscilador harmónico simple coñecendo a amplitude, a frecuencia, o período

e a fase inicial. 70.- Obter a posición, velocidade e aceleración nun movemento harmónico simple, aplicando as ecuacións que o describen.

71.- Analizar o comportamento da velocidade e da aceleración dun movemento harmónico simple en función da elongación.

72.- Debuxar o diagrama de forzas dun corpo situado no interior dun ascensor en diferentes situacións de movemento, calculando a súa aceleración a partir das leis da dinámica.

73.- Saber descompoñer forzas en compoñentes cartesianas e aplicar, para relacionar a forza e as súas compoñentes, conceptos básicos de trigonometría.

74.- Comprender que a forza de rozamento sempre é tanxente a traxectoria e de sentido contrario ao vector velocidade.

78.- Comprender o concepto de tensión dunha corda unida a un corpo sobre o que exerce unha

forza. 79.- Identificar e representar as forzas que actúan sobre un corpo en repouso ou

movemento nun plano tanto horizontal como inclinado, calculando a forza resultante e a aceleración así

como outras variables do movemento mesmo no caso de dous corpos enlazadaos. 80.- Coñecer o concepto de momento dunha forza e relaciónao coa capacidade desa forza para

provocar movementos de rotación nese corpo, e recoñece o seu carácter axial. 81.- Coñecer os dous principios de equilibrio dun corpo e aplicalos a casos sinxelos.

82.- Demostrar que a aceleración dun movemento harmónico simple (MHS) é proporcional ao

desprazamento empregando a ecuación fundamental da dinámica. 83.- Definir impulso mecánico dunha forza e momento lineal dunha partícula e establecer a relación

entre impulso mecánico e momento lineal, aplicando a segunda lei de Newton. 84.- Establecer o principio de conservación do momento lineal.

85.- Explicar o movemento de dous corpos en casos prácticos como colisións e sistemas de propulsión mediante o principio de conservación do momento lineal.

86.- Aplicar o concepto de forza centrípeta para resolver e interpretar casos de móbiles en curvas e en traxectorias circulares.

87.- Describir o movemento orbital dos planetas do Sistema Solar aplicando as leis de Kepler e

extraer conclusións acerca do período orbital destes. 88.- Aplicar a lei de conservación do momento angular ao movemento elíptico dos planetas,

relacionando valores do raio orbital e da velocidade en diferentes puntos da órbita. 89.- Utilizar a lei fundamental da dinámica para explicar o movemento orbital de corpos como

satélites, planetas e galaxias, relacionando o raio e a velocidade orbital coa masa do corpo central. 90.- Determinar e aplicar a lei de gravitación universal á estimación do peso dos corpos e á

interacción entre corpos celestes, tendo en conta o seu carácter vectorial. 91.- Achar a forza neta que un conxunto de cargas exerce sobre unha carga problema utilizando a lei de Coulomb.

92.- Calcular traballos de forzas constantes e comprender que só a compoñente tanxencial dunha forza realiza traballo.

93.- Coñecer as unidades de traballo e enerxía no SI e razoa por que son as mesmas.

94.- Deducir, de xeito restrinxido a forzas constantes, e enunciar o teorema da enerxía cinética e

comprender a súa importancia no sentido de que relaciona o traballo da forza resultante cos cambios

no módulo da velocidade (rapidez) coa que se move un corpo. 95.- Deducir que o traballo da forza gravitatoria non depende da traxectoria seguida polo corpo sobre

o que esta actúa, senón que só depende das coordenadas inicial e final e da propiedade da materia

responsable da atracción gravitatoria (a masa) e, consecuentemente, da intensidade do campo

gravitatorio (aceleración da gravidade).

96.- Coñecer o concepto de enerxía potencial e a súa importancia na comprensión e resolución de

problemas físico-químicos, xunto coas as limitacións que supón o uso deste concepto. 97.- Calcular enerxías potenciais e as súas variacións empregado a expresión

“m.g.h”.

98.- Calcular o traballo de forzas elásticas que seguen a lei de Hooke mediante o cálculo de áreas nunha gráfica forza-desprazamento.

99.- Estimar a enerxía almacenada nun resorte en función da elongación, coñecida a súa constante elástica.

100.- Calcular as enerxías cinética, potencial e mecánica dun oscilador harmónico aplicando o principio

de conservación da enerxía e realiza a representación gráfica correspondente. 101.- Definir o concepto de enerxía mecánica, deducir e enunciar o teorema de conservación da enerxía mecánica, e comprende a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía.

102.- Aplicar o teorema de conservación da enerxía mecánica a casos sinxelos.

103.- Aplicar o principio xeral de conservación da enerxía a casos sinxelos relacionando o traballo da

forza de rozamento coa enerxía mecánica disipada en forma de calor.

104.- Asociar o traballo necesario para trasladar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico

coa diferenza de potencial existente entre eles permitindo a determinación da enerxía implicada no

proceso. 105.- Comprender que o traballo da forza electrostática non depende da traxectoria seguida polo

corpo sobre o que esta actúa, senón que só depende das coordenadas inicial e final e da propiedade da

materia responsable da atracción eléctrica (a carga eléctrica). 106.- Definir o concepto de potencial eléctrico nun punto e comprender cal é o seu sentido físico.

107.- Asociar o traballo necesario para trasladar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico

coa diferenza de potencial existente entre eles permitindo a determinación da enerxía implicada no

proceso.

27

7.-PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Os contidos obxecto de avaliación de 1º Bacherelato da materia de Física e Química están recollidos

nos CRITERIOS DE AVALIACIÓN prescritos no currículo cos seus correspondentes estándares de

aprendizaxe e detallados na Programación Anual deste departamento.

Os PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS serán os seguintes

1. PROBAS ESCRITAS (PE)

2. LABORATORIO (LAB)

3. TRABALLOS COMPLEMENTARIOS

1. PE: Debido ás circunstancias excepcionais deste curso e co obxectivo de ter un número canto maior

mellor de notas do alumno, faranse pequenas probas tipo contral, cortas e nas que entre pouca materia,

que non ocupen toda unha sesión. Antes da avaliación farase un exame de avaliación, no que entra toda a

materia traballada durante aquela. A media das probas de control contará un 30 % e o examen un 70%.

O total desta parte, PE, será un 80 % da nota da avaliación. No caso de non poder realizarse o exame

de avaliación as probas de control contarán un 100%

2. LAB: Por a mesma razón, as prácticas de laboratorio desenvolveranse no laboratorio, cando sexa

posible, que será poucas veces e na casa. Das probas de laboratorio os alumnos presentarán informes,

das realizadas na casa, presentarán vídeos, presentacións, traballos, etc.

Para ser avaliado neste apartado é obligatorio que o alumno teña entregados os informes e feitas as

prácticas. No caso de non ter acudido a clase os días da realización das mesmas, a xustificación da

ausencia seguirá os cauces habituais da xustificación de calquera outra hora lectiva.

A nota de laboratorio será un número entre 0 e 10.

3. TC: Traballos complementarios

A CONTRIBUCIÓN DE CADA PARTE Á NOTA DA AVALIACIÓN será a seguinte:

PE (%) OUTROS

1º BAC 90 10

RECUPERACIÓN DAS AVALIACIÓNS

A nota da recuperación calcularase como a media ponderada entre a nota do exame de

recuperación e a nota da avaliación. A ponderación sera o 70% da nota máis alta e o 30% da nota

máis baixa de entre estas dúas

CÁLCULO DA NOTA DA AVALIACIÓN ORDINARIA DE XUÑO

Debido a que a materia de física e química de 1º de Bacharelato os contidos están moi

estruturados é posible dividir a materia en dous bloques. Será necesario aprobar os dous

bloques, FÍSICA e QUÍMICA para superar a materia.

A nota de xuño será a media aritmética entre as tres avaliacións ou entre a nota obtida en cada

un dos bloques.

Excepcionalmente e para os alumnos que teñan suspendido unha soa avaliación, poderán facer

unha recuperación adicional soamente desa avaliación. Ou se ten superado un dos bloques,

poderán recuperar solamente o outro bloque.

AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA DE SETEMBRO

Os alumnos que teñan suspendido a avaliación ordinaria unha proba escrita que se avaliará de

0 a 10.

CRITERIOS DE CORRECCIÓN DAS PROBAS

Indícanse nun anexo a parte, e, en calquera caso, serán coherentes cos indicados por a CIUGA

para as ABAU.

LABORATORIO

Se houbese disponibilidade de profesorado para facer prácticas de laboratorio, éstas serían

evaluadas cunha ou máis preguntas referidas ás mesmas,na proba escrita correspondente,

ademáis da observación do profesor durante a realización da práctica.

29

8.-METODOLOXÍA DIDÁCTICA

Debido ás circunstancias especial deste curso, a adaptación da metodoloxía de cara ás mesmas está

detallada nun anexo a esta programación.

9.-MATERIAIS DIDÁCTICOS

En canto aos materias didácticos, ademais do material específico de laboratorio e dos textos de Fisica

e Quimica de diferentes editoriais, faremos uso de outros libros de texto e ferramentas informáticas,

pero sobre todo procurarase que todos os materiais estén na AV.

10.- MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE

Polo que respecta as medidas de atención a diversidade, podemos dicir que:

-Partiremos do nivel de desenvolvemento do alumno, o que significa considerar tanto as súas capacidades

como os seus coñecementos previos.

-Faremos uso tanto de actividades de reforzo como de actividades de ampliación, mediante material foto-

copiable ou boletíns de exercicios e problemas

11.-AVALIACIÓN INICIAL

A principios de curso farase a avaliación inicial de cada un dos grupos, mediante unha proba de

conceptos básicos da materia e ferramentas matemáticas.

O fin desa proba e:

• Detectar necesidades para poder planificar estratexias metodolóxicas, para conseguir unha mellor

aprendizaxe.

• Descubrir os puntos fortes no ámbito competencial para aproveitalos .

A información ás familias realizarase por os cauces habituais de entrevista co tutor dependendo das

conclusións extraídas da reunión da xunta de Avaliación Inicial, e sempre e cando se considere necesaria a

comunicación desa información. No caso de que non haxa nada relevante do que informar dita comunicación

obviarase.

12.-ENSINANZAS TRANSVERSAIS

Trataranse os seguintes temas de carácter transversal:

Desenvolver conceptos relacionados coa seguridade viaria como o tempo de reacción dun

condutor e a distancia de seguridade.

Educar para o respecto ao medio ambiente traballando a medida de datos meteorolóxicos e a

súa interpretación e a relación entre presión atmosférica e contaminación da atmosfera

Educar para o consumo

Fomentar o aforro de enerxía.

Valorar o impacto ambiental que provocan os residuos plásticos e a importancia que ten a súa

reciclaxe.

Valorar o efecto dos produtos químicos presentes na contorna sobre a saúde, a calidade de

vida, o patrimonio e o futuro da nosa civilización, analizando ao mesmo tempo as medidas internacionais

que se establecen a este respecto.

Valoración da importancia do aire e a auga non contaminados para a saúde e a calidade de vida,

e rexeitamento das actividades humanas contaminantes.

13-PROCEDEMENTOS PARA ACREDITAR OS COÑECEMENTOS NECESARIOS

NOS CONTIDOS PROGRESIVOS

Os alumnos ou alumnas, que sen cursar física e química en 1º de bacharelato, queiran matricularse en

física ou química de 2º bacharelato, terán que acreditar os coñecementos necesarios para poder seguir

con aproveitamento a materia de segundo, mediante a realización e superación do exame de física e

química de 1º bacharelato da convocatoria extraordinaria de setembro.

14.-ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Non proceden este curso

15.-PROCEDEMENTOS PARA A REVISIÓN E AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN

Nas reunións de departamento, avaliarase o desenrolo da programación e faranse propostas de mellora.

Valorarase especialmente os seguintes aspectos:

Hai coherencia entre o programado e o desarrollo das clases.

A distribución temporal é equilibrada

O desarrollo da materia adecúase as características do grupo

A metodoloxía fomenta a motivación e o desarrollo das capacidades del alumno/a.

Grao de seguimento dos alumnos.

Os criterios de cualificación axústanse aos tipos de actividades

16. CRITERIOS XERAIS DE CORRECCIÓN DOS EXERCICIOS DAS PROBAS

ESCRITAS

1. Cando nunha proba escrita, non se especifica a puntuación de cada exercicio, significa que a

puntuación total da proba se divide por igual entre todos os exercicios.

2. En cada exercicio, se non está especificada a puntuación de cada apartado, significa que a

puntuación de cada exercicio se divide por igual entre todos os apartados.

31

3. A calificación total da proba poderase axustar a un decimal, redondeando este decimal según os

criterios habituais.

4. A nota final da avaliación, unha vez feitas as medias e ponderacións oportunas, solo se pode

expresar cun número enteiro, por o que a nota poderá salir de truncar a cantidade con decimais e

deixar únicamente o número enteiro.

5. Nalgúns casos, por cuestión de continuidade, a resolución dun problema ou unha cuestión dunha

proba que trate sobre uns contidos determinados, pode necesitar de coñecementos da materia xa

evaluados anteriormente.

6. As probas escritas estarán redactadas con tinta, nunca con lapis ou cun medio que se poida

borrar, . agás para os casos nos que sea necesario facer debuxos

B. CORRECCIÓNS DE PROBLEMAS OU CUESTIÓNS

ERROS DE CONCEPTO

a) Terase en conta o plantexamento do problema, a corrección dos cálculos, e se o resultado

obtido non supón un valor absurdo por estar dentro dun intervalo de valores sin sentido físico.

b) Os erros graves de concepto suporán unha calificación de 0 puntos no apartado de que se

trate.

ERROS DE CÁLCULO

c) Os erros nos cálculos, poderán supoñer ata un 25 % de penalización na calificación do apartado de

que se trate, agás que o resultado obtido sexa un valor absurdo por non estar dentro dun intervalo de

valores con sentido físico. Neste último caso a calificación pode ser de 0 puntos.

d) Cando un resultado erróneo sexa debido ao arrastre dun erro nun cálculo dun apartado anterior, non

será penalizado, a non ser que o resultado sexa absurdo por non ter sentido físico. Neste último caso,

poderase puntuar con 0 puntos.

ERROS NOS CÁLCULOS E NAS UNIDADES POR NIVEL

Os erros nos cálculos e/ou os erros nas unidades ou omisión das mesmas, terán a seguinte

penalización en cada nivel:

2º ESO: ata un 10% na puntuación do apartado correspondente

3º ESO: ata un 15% na puntuación do apartado correspondente

4º ESO: ata un 20% na puntuación do apartado correspondente

1º de bacherelato: 25 % na puntuación do apartado correspondente

2º de bacherelato: 25 % na puntuación do apartado correspondente

ERROS NA FORMULACIÓN E NOMENCLATURA

As cuestión de formulación e nomenclatura calificaranse do seguinte xeito:

ESO e 1º BACHERELATO

Un 25 % de erros suporá unha puntuación máxima dun 50 % do valor da pregunta.

Se hai máis dun 25 % de erros, o valor que suma cada resposta correcto será do 50% do valor

da pregunta dividido entre o número correspondente ao 75 % do número total de preguntas.

2º BACHERELATO

Seguiranse as directrices da CIUGA no momento correspondente

IMPORTANTE

Se algún dos criterios expostos no total deste apartado é contradictorio con algún criterio da CIUGA,

prevalecerá o criterio da CIUGA. Esto ten como finalidade evitar a confusión dos alumnos de

Bacherelato e permitir a coherencia coas probas ABAU.

I N F R A C C I Ó N S

As infraccións das instruccións ou condicións para a realización dunha proba de avaliación, en

función da gravidade e incidencia, apreciadas polo profesor, nas respostas ás cuestións ou

problemas, poderán supoñer a cualificación da proba con cero puntos e, no seu caso, a entrega

inmediata do exame.

Consideraranse infraccións das instruccións ou condicións para a realización dunha proba de avaliación as seguintes:

a) O intercambio de información non autorizada, oralmente ou por escrito, entre os alumnos.

b) Permitir de xeito intencionado o por grave neglixencia que o contido de probas xa

33

resoltas por un alumno sexa accesible visualmente aos alumnos que estean ao seu redor. c) O emprego de información ou aparellos electrónicos non autorizados expresamente polo

profesor, especialmente o uso de auriculares ou teléfonos móbiles. A simple tenencia desa

información ou de aparellos non autorizados, mesmo desconectados, pero non debidamente

gardados, de maneira que non sexan accesibles ao alumno, será considerada infracción. d) O emprego papel que non sexa entregado polo profesor agás que medie autorización expresa deste. As cuestións ou problemas respondidos sobre papel non autorizado, no mellor dos casos, non serán cualificados.

e) Non utilizar os conceptos ou procedementos indicados, expresamente, polo profesor na

resolución de problemas e cuestións (por exemplo, se o profesor indica que un problema ten que

resolverse aplicando teoremas de enerxías e o alumno resólveo empregando a leis da dinámica;

ou o profesor indica que unha ecuacuón química ten que ser axustada empregando o método do

ion-electrón e o alumno a axusta empregando outro método). f) Utilizar ab initio fórmulas matemáticas ad hoc para resolver un problema ou unha parte dun

problema, cando o profesor manifestase nas clases, ou ao comenzar a proba, que esas fórmulas

terían que ser deducidas a partir doutras máis fundamentais.

SOSPEITA DE INFRACCIÓNS

a) Cando o profesor responsable da corrección dunha proba, analizando o conxunto da proba

realizada por un alumno e, no seu caso, comparando as realizadas por dous ou maís alumnos, teña

indicios sólidos e razoables de que hai alumnos que, individual ou colectivamente, vulneraron as

condicións impostas para a realización da proba, poderá requerir aos alumnos implicados para: a.1) Que resolvan as cuestións ou problemas sobre os que recaia a sospeita de seren resoltos

incorrendo en infracción das condicións, pero sen ter acceso ao contido do exame. a.2) Que co exame diante expliquen ao profesor que é o que fixeron na resolución dos

problemas ou cuestións e por que o fixeron. b) Entre outras, considéranse indicios sólidos e razoables de haber incorrido en infracción:

b.1) Existencia nas diferentes probas de erros comúns singulares, sobre todo con emprego de

notación idéntica. Neste caso serán penalizados todos os alumnos que estean implicados na

infracción. b.2) Clara discrepancia ou incoherencia dentro do exame dun determinado alumno entre o tipo

de letra ou de orde á hora de expoñer as ideas ou razoamentos das diferentes cuestións ou

problemas. Se un alumno ten que cambiar de tinta ao responder ás cuestións ou resolver os

problemas, deberá advertir de tal circunstancia ao profesor.

c) No caso de que un alumno non sexa quen de ofrecer unha explicación coherente e

satisfactoria das anomalías detectadas no seu exame, poderá ser cualificado con cero puntos

na proba ou recibir unha merma da puntuación proporcional á gravidade da infracción.