14.antzinaroa hipi

17
margarigela.blogspot.com hipigela.blogspot.com Ohiana L.H.5. (egokitzapena) 1 Duela 3.000 urte Penintsulan herri zeltak eta iberiarrak bizi ziren. Tributan, harresiz inguratutako herrixketan bizi ziren. Zeltak: - Iberiar goi-ordokian eta kostalde atlantikoan bizi ziren. - Abeltzainak. - Metalezko tresnak egiten trebeak ziren. - Etxeak zirkulu formakoak ziren. - Tributan antolatuta zeuden. Iberiarrak -Kostalde mediterraneoan. -Salerosketan aritzen ziren. -Dirua zuten. -Idazten bazekiten. -Nekazariak, abeltzaintzak eta eskulangileak ziren. -Etxeak angeluzuzenak ziren. -Kaleka antolatuta zeuden. Beranduago, herri KOLONITZAILEAK iritsi ziren: FENIZIARRAK. GREZIARRAK. KARTAGOTARRAK. LA EDAD ANTIGUA Hace 3000 años en la Península vivían los pueblos celtas e íberos. Los celtas: Ocupaban las tierras de la Meseta y la costa atlántica Vivían en poblados llamados castros. Se dedicaban a la ganadería. Se organizaban en tribus. Los íberos Vivían en la costa mediterránea. Tenían dinero. Sabían escribir. Eran agricultores, ganaderos y artesanos. Las casas eran rectangulares. Se organizaban en tribus. Más tarde llegaron los pueblos colonizadores: Fenicios Griegos cartagineses

description

L.H. 5. maila: 14.gaiaAntzinaroa (egokitzapena)

Transcript of 14.antzinaroa hipi

Page 1: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

1

Duela 3.000 urte Penintsulan herri zeltak eta iberiarrak bizi ziren. Tributan, harresiz inguratutako herrixketan bizi ziren. Zeltak:

- Iberiar goi-ordokian eta kostalde atlantikoan bizi ziren. - Abeltzainak. - Metalezko tresnak egiten trebeak ziren. - Etxeak zirkulu formakoak ziren. - Tributan antolatuta zeuden.

Iberiarrak -Kostalde mediterraneoan. -Salerosketan aritzen ziren. -Dirua zuten. -Idazten bazekiten. -Nekazariak, abeltzaintzak eta eskulangileak ziren. -Etxeak angeluzuzenak ziren. -Kaleka antolatuta zeuden.

Beranduago, herri KOLONITZAILEAK iritsi ziren:

� FENIZIARRAK. � GREZIARRAK. � KARTAGOTARRAK.

LA EDAD

ANTIGUA

Hace 3000 años en la Península vivían los pueblos celtas e íberos.

Los celtas:

Ocupaban las tierras de la Meseta y la costa atlántica

Vivían en poblados llamados castros.

Se dedicaban a la ganadería.

Se organizaban en tribus.

Los íberos

Vivían en la costa mediterránea.

Tenían dinero.

Sabían escribir.

Eran agricultores, ganaderos y

artesanos.

Las casas eran rectangulares.

Se organizaban en tribus.

Más tarde llegaron los pueblos

colonizadores:

• Fenicios

• Griegos

• cartagineses

Page 2: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

2

FENIZIARRAK

K.A. VII. mendean Asiatik etorri ziren.

Itsas gizon trebeak eta merkatari bikainak ziren.

Andaluziako kostaldean kokatu ziren.

GREZIARRAK

Beranduago iritsi ziren eta Mediterraneo Kostaldean kokatu ziren.

Greziatik etorri ziren.

Salerosketan aritzen ziren.

KARTAGOTARRAK

Afrikatik etorri ziren.

Balear uharteetan eta Iberiar penintsulako ekialdean kokatu ziren.

Erromatarrek menderatu egin zituzten kartagotarrak eta kanporatu

egin zituzten Iberiar penintsulatik.

LOS FENICIOS

Vinieron de Asia el siglo VII a.C.

Eran hábiles navegantes y excelentes comerciantes.

Se instalaron en la costa andaluza.

GRIEGOS

Llegaron después y se situaron en la costa Mediterránea.

Vinieron de Grecia.

Eran comerciantes.

LOS CARTAGINESES

Vinieron de África.

Se situaron en las islas Baleares y al este de la Península.

Los cartagineses y los romanos se enfrentaron. Los romanos vencieron y los cartagineses fueron expulsados de la Península.

Page 3: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

3

ARIKETAK

Hurrengo mapa honetan, Iberiarrak, zeltak, feniziarrak,

kartagotarrak eta greziarrak non bizi ziren eta

koloreekin lurralde horiek bereiztu:

EJERCICIOS

En el siguiente mapa, pinta con

distintos colores los territorios

donde vivían los íberos, los celtas,

los fenicios, los cartagineses y los

griegos.

Page 4: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

4

Duela 3.000 urte nortzuk bizi ziren Iberiar

Penintsulan?

Zerrendatu herri kolonizatzaileak:

1. ............................................ 2. ............................................ 3. ...........................................

Zein izan zen zelten jarduera nagusia?

Eta iberiarrenena?

Nortzuk erabiltzen zuten dirua?

Zeltek bazekiten idazten?

Nortzuk iritsi ziren Afrikatik?

Eta Asiatik?

Greziarrak nondik iritsi ziren?

Herri hauek zertan aritu ziren Iberiar

Penintsulan?

Nortzuk kanporatu zituzten kartagotarrak

Iberiar Penintsulatik ?

Hace 3000 años quién vivía en la Península Ibérica?

Nombra los pueblos colonizadores:

1……………..…………………..

2……………………………………

3……………………………………

¿Cuál fue la actividad principal de los celtas?

¿Y de los íberos?

¿Quiénes utilizaban el dinero?

¿Los celtas sabían escribir?

¿Quiénes vinieron de Africa?

¿Y de asia?

¿De dónde vinieron los griegos?

¿Qué hiceron estos pueblos en la Península?

¿Quién expulsó a los cártagineses de la Península Ibérica?

____________________________

Page 5: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

5

“La Dama de Elche”, Iberoek egindakoa.

ERROMATARRAKERROMATARRAKERROMATARRAKERROMATARRAK

Orain dela 2.000 urte, erromatarrek Iberiar Penintsula konkistatu nahi

zuten.

Erromatarrak eta kartagotarrak elkarren kontra borrokatu ziren.

Erromatarrek kartagotarrak menderatu zituzten eta Iberiar Penintsula

hartu zuten: HISPANIA.

Hiriak sortu zituzten: Saguntum, Tarraco...

Erromatarrek latina eta kristautasuna zabaldu zuten.

Bere legeak ekarri zituzten.

Gizartean bi talde zeuden:

1. Pertsona askeak: merkatariak, lurren jabeak, artisauak...

2. Esklaboak: gladiadoreak, soroetan eta etxeetan lan egiten

zutenak...

Hispaniarrek erromatarren ohiturak bereganatu zituzten.

HISPANIA ROMANA

Hace 2000 años, los romanos querían conquistar la Península Ibérica.

Los romanos lucharon contra los cartagineses. Ganaron los romanos. Conquistaron la Penísula y la llamaron HISPANIA.

Crearon ciudades: Saguntum, Tarraco…

Los romanos extendieron el latín y el cristianismo.

Trajeron sus leyes.

En la sociedad había dos grupos:

• Las personas libres: comerciantes, dueños de tierras, artesanos…

• Los esclavos: gladiadores…

Los hispanos hicieron suyas las costumbres romanas.

Page 6: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

6

Erromatarrak eraikitzaile bikainak ziren. Bi material berri erabiltzen

zituzten: zementua eta hormigoia: zubiak, akueduktoak, zirkuak,

antzokiak, termak...

Segoviako akueduktoa

Termak

Los romanos eran excelentes constructores. Utilizaban dos materiales nuevos: el cemento y el hormigón para hacer puentes, acueductos, circos, teatros, termas…

Page 7: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

7

ARIKETAK Hispaniako hiri batzuen izenak, aipatu:

Erromatarrek noren kontra borrokatu zuten

Iberiar Penintsula bereganatzeko?

Zer hizkuntz hitz egiten zuten erromatarrek?

Erromatar gizartea, nola zegoen banatuta?

Erromatarrek zer eraikin egin zituzten?

Zertarako balio dute akueduktoek?

Erromatarrek zer egiten zuten zirkuetan?

Nortzuk ziren galdiadoreak?

EJERCICIOS

Nombra algunas ciudades de Hispania:

¿Contra quién se pelearon los romanos para hacerse dueños de la Península Ibérica?

¿Qué idioma hablaban los romanos?

¿Cómo estaba dividida la sociedad romana?

¿Qué construcciones realizaron los romanos?

¿Para qué sirven los acueductos?

¿Qué hacían los romanos en los circos?

¿Quiénes eran los gladiadores?

Page 8: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

8

GLADIADOREA

Page 9: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

9

EUSKAL LURRALDEA ANTZINAROAN

Erromatarren konkistaren aurretik, euskaldunen lurraldean hainbat tribu

bizi ziren: barduliarrak, baskoiak, akitaniarrak, beroiak, karistiarrak...

Erromatarrak K.a. 179. utearen inguruan iritsi ziren gure lurraldera.

Hemen bizi zirenek erromatarrak onartu zituzten.

Erromatarrak Araban eta Nafarroan kokatu ziren batez ere.

Hiriak, villak, galtzadak eta zubiak eraiki zituzten.

Page 10: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

10

Erromatar hiri garrantzitsuenetako bat Iruña-Veleia izan zen.

Page 11: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

11

ARIKETAK

Erromatarrek zer eraiki zituzten?

Galtzadak zer dira?

Aipatu 3 hiri erromatarren izenak:

Erromatarrak Euskal Herrian, non kokatu ziren?

KOLOREZTATU

Page 12: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

12

ZELTA-ETXEA

IBERIAR ETXEA

Page 13: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

13

Page 14: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

14

AZTERKETA

IZENA..........................................................................

DATA...........................................................................

1.- Herri hauek mapan kokatu:

2.- Noren etxeak dira?

ZELTAK - IBERIARRAK -- BASKOIAK

FENIZIARRAK – GREZIARRAK - KARTAGOTARRAK

Page 15: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

15

3.- Zeltak eta Iberiarrak penintsulan, nola bizi ziren? Zer egiten

zuten? Nolako herriak ziren?

4.- Erromatarrek nortzuk kanporatu zituzten Penintsulatik?

� Iberiarrak � Kartagotarrak � Baskoiak

5.- Zer hizkuntz hiz egiten zuten erromatarrek?

6.- Oso trebeak ziren:

� Armak egiten � Eraikinak egiten � Liburuak egiten

Page 16: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

16

7.- Gozoratzen zara erromatar hiri baten izena?

8.- Lotu:

TERMAK

AKUEDUKTOA

GALTZADA

ZIRKUA

Page 17: 14.antzinaroa hipi

margarigela.blogspot.com

hipigela.blogspot.com

Ohiana L.H.5. (egokitzapena)

17

9.- Nortzuk dira? Zer egiten zuten? Non?

10.- Gustatu al zaizu gai hau? Zer ikasi duzu?