1. Modulu Tematikoa: Ekonomia Zuzenaren eta Solidarioaren aurkezpena

1. modulu tematikoa

EKONOMIA ZUZENAGOA ERAIKIZ, GIZA GARAPEN JASANGARRIRAKO: tokian

tokikotik hasi eta munduraEkonomia zuzenaren eta solidarioaren

sustapena Unibertsitatean

Munduko ekonomiaren konplexutasuna: globalizazioa eta haren inplikazioak

“Globalizazioa munduko herrialdeen interdependentzia ekonomikoa da, gorantz ari dena, ondasun eta zerbitzuen mugaz gaindiko transakzioen bolumenak eta aniztasunak eta kapitalen nazioarteko fluxuek gora egitearen ondoriozkoa, bai eta teknologiaren zabalkunde azkarraren eta orokorraren ondoriozkoa ere”. http://vimeo.com/channels/611282

……Boterearen Boterearen kontzentrazioa…kontzentrazioa…

……Estatuen Estatuen gainetik…gainetik…

……Merkatuak Merkatuak araututa eta araututa eta

kontrolatuta…kontrolatuta…

……Helburu bakarra: Helburu bakarra: onurak onurak

maximizatzea…maximizatzea…

……Harremanetan Harremanetan dagoen mundua…dagoen mundua…

BIDEGABEKERIAK MUNDU GLOBALIZATUAN

11. Bidegabekeriak eta giza eskubidea. Bidegabekeriak eta giza eskubideakk

2. Bidegabekerien egiturazko kausak2. Bidegabekerien egiturazko kausak

3. Bidegabekeriak ezabatzeko bideak3. Bidegabekeriak ezabatzeko bideak

BidegabekeriaBidegabekeriaLegezko bidegabekeria• gizakia: librea eta soziala• harremanak arautu behar ditu: legeak• arauketa hauek balore- eta ideia-aldaketekin

aldatzen dira: gizatasuna pixkanaka hobetzen doaBidegabekeria morala• Giza eskubideak• Etika indibiduala eta etika erakundeetan


11. Bidegabekeriak eta giza eskubidea. Bidegabekeriak eta giza eskubideakkNBEk 1948an emandako adierazpen unibertsalaNBEk 1948an emandako adierazpen unibertsala

• 1. belaunaldia: zibilak eta politikoak• 2. belaunaldia: ekonomikoak, sozialak eta kulturalak (EESK)• 3. belaunaldia: ingurumenekoak, garapenekoak, bakea,

herrien autodeterminazioa, ingeniaritza genetikoa, datu pertsonalen babesa, gizatasunaren baterako ondarea

• 4. belaunaldia: kolektibo jakin batzuk, besteak beste: emakumeak, adingabe errefuxiatuak edo

homosexualak


Eskubide ekonomikoak, sozialak eta kulturalak Eskubide ekonomikoak, sozialak eta kulturalak (EESK)(EESK)

• Ura izateko eskubidea• Elikadura egokia izateko eskubidea• Etxebizitza egokirako eskubidea• Hezkuntzarako eskubidea• Osasunerako eskubidea• Lanerako eskubidea• Kultura-bizitzan parte hartzeko eta zientziaren eta kulturaren

onurez gozatzeko eskubidea• Gutxiengo kulturetarako eskubidea• Diskriminaziorik ezerako eskubidea

11. Bidegabekeriak eta giza eskubidea. Bidegabekeriak eta giza eskubideakkasteko jatekoa

2. Erabateko desberdintasuna2. Erabateko desberdintasuna

Eskubide ekonomikoen urraketaEskubide ekonomikoen urraketa

2. Desberdintasun erlatiboa2. Desberdintasun erlatiboa

Munduko biztanleen % 1 aberatsenak munduko aberastasunaren % 46 du. Munduko 85 pertsona aberatsenek herritar pobreenen erdiaren (3.600 milioi

pertsona) antzeko aberastasuna dute.

Espainiako estatua da EBn desberdintasunik gehien duen herrialdea (20/20). Emakumeek gizonek baino % 25 gutxiago irabazten dute, gaitasun berekin. 876 milioi heldu analfabetoak dira, eta horien bi heren emakumeak dira.

2. Bidegabekeria ekonomikoen kausak 2. Bidegabekeria ekonomikoen kausak

• Eredu ekonomikoa: kapitalismo neoliberalaEredu ekonomikoa: kapitalismo neoliberala• Egungo bizitzaren kultura eta eredua: balio nagusiakEgungo bizitzaren kultura eta eredua: balio nagusiak• Nazioarteko erakundeak (globalizazioa)Nazioarteko erakundeak (globalizazioa)• Kanpo-zorra Kanpo-zorra • Nazioarteko merkataritza (globalizazioa)Nazioarteko merkataritza (globalizazioa)• Zerga-paradisua (globalizazioa)Zerga-paradisua (globalizazioa)• Nazioz gaindiko enpresak (globalizazioa)Nazioz gaindiko enpresak (globalizazioa)

2. Bidegabekeria ekonomikoen kausak2. Bidegabekeria ekonomikoen kausak

Kontsumo-gizarteaKontsumo-gizartea• AEBko eta Europako herritarren % 10ek

munduko kontsumoaren % 60 egiten dute.• Kalkulatzen da kontsumitzaile europarren heren

batek kontsumoarekiko adikzio-maila handia duela.

• Nike markak lortu du laketan fabrikatutako zapatila batzuk glamourrez salgai jarrita egotea eta luxuzko produktu izatea merkataritza-guneetan.

• FAOk kalkulatzen du munduan ekoitzitako elikagaien % 40 alferrik galtzen dela.


Ahalik eta etekin handiena

Garapen ekonomikoa: BPGd-a

Indibidualismoa, solidaritaterik eza

Lehiakortasuna

Denak balio du: helburuak baliabideak justifikatzen ditu

Ustelkeria

Anbizio espekulatiboa: diru erraza eta azkarra

Globalizazio neoliberalaren ereduaren baloreakGlobalizazio neoliberalaren ereduaren baloreak

Merkatuaren legea

Epe laburreko emaitzak

Finantzak ekonomia errealaren gainean

Botere ekonomiko kontzentratua

Desberdintasunen areagotzea

Naturaren gaineko arduragabekeria

Kultura uniformearen inposizioa markak, produktuak,

kontsumismoa, lan-estiloak


Nazioarteko erakundeakNazioarteko erakundeak

Munduko Bankua (BM), Nazioarteko Diru Funtsa (NDF),Munduko Merkataritza Antolakundea (MMA), G8 eta G20 eta

Munduko Foro Ekonomikoa

• ez-demokratikoak• herrialde aberatsen eskuetan• legeria gutxi eta interesatua• herrialde aberatsen onurarako• eredu neoliberalaren ezarpena: herrialde txiroen sufrimendu

handia, zerbitzu publikoen pribatizazioa, zorra


Kanpo-zorraKanpo-zorraNork zor dio nori? Zorra legez kontrakoa da

Herrialde aberatsak txiroen zordun dira

• Herrialde batzuek aurrekontuaren % 20 zorra ordaintzeko baliatzen dute funts gutxi osasunean, hezkuntzan… inbertitzeko.

• Kasu askotan, ustelkeriarako bide eman du; gobernu ustelen zorrak.• Zor gisa, laguntza bezala jasotzen dutena halako 7 ordaintzen dute.• Garapen bidean dauden herrialdeek 2007ra arte ordaindu zuten 1970ean zor zutena

halako 102. Hala ere, aldi berean, beren kanpo-zorra 48 aldiz biderkatu zen.• Beste zorrak: soziala (esklabotasuna, kultura-zapalkuntza), ekologikoa (erauzteko

industriak, monokultiboak), zor historikoa


Nazioarteko merkataritzaNazioarteko merkataritza• Lehengaiak % 80 hegoaldeko esportazioak dira, baina multinazionalek

kontrolatzen dituzte merkatuak eta ezartzen dituzte prezioak.• Enpresen botere handia eragina gobernuetan iparraldearen eta

hegoaldearen arteko akordioak, desberdintasun-egoeretan.• AEBk eta Europak, enpresen interesak defendatuz, merkataritza-irekiera

ezartzen dute beren produktuetarako hegoaldean; inportazioak muga-zergen bidez babesten dituzte eta produktuak diruz laguntzen dituzte, lehiakorrak izateko.

• Patenteak eta teknologia.• Medikuntza/generikoak.

MERKATARITZA JUSTIZIARIK

gabe

pobrezia murrizteko ekimenek porrot egingo dute


• Munduko 100 potentzia handienetatik 51 enpresak dira- Shell-en urteko sarrerek ia bikoiztu egiten dute Venezuelako BPGd-a –aberatsa petrolioan–. • Multinazionalek merkataritzaren % 60 baino gehiago kontrolatzen dute.• Nazioz gaindiko enpresen nazioarteko arauketarik eza.• Nazioz gaindiko enpresen botere negoziatzaile handia.• Hegoaldeko herrialdeen lehia, atzerriko inbertsioak erakartzeko: horien tresnak dira giza eskubideak urratzea,

ingurumeneko araurik eza eta zerga-abantailak eremu frankoak (lakatzaileak, etab.).• Zerga-paradisuak enpresa nagusiaren erantzukizuna kentzeko erabiltzea.

– estatuen gainetik– hiru botere demokratikoak alde batera utzita – merkatuek bakarrik arautua eta kontrolatua– onurak maximizatzeko

100 indar ekonomikoen zerrenda100 indar ekonomikoen zerrenda1 United States 2 Japan 3 China 4 Germany 5 France 6 United Kingdom 7 Italy 8 Brazil 9 Russia 10 Spain 11 Canada 12 India 13 Mexico 14 Australia 15 South Korea 16 Netherlands 17 Turkey 18 Poland 19 Indonesia 20 Belgium 21 Switzerland 22 Sweden 23 Saudi Arabia 24 Norway 25 Austria 26 Iran 27 Wal-Mart Stores 28 Exxon Mobil 29 Greece 30 Royal Dutch Shell 31 Denmark 32 Argentina 33 Venezuela

34 BP 35 Ireland 36 South Africa 37 Finland 38 Thailand 39 Portugal 40 Colombia 41 Toyota Motor 42 Czech Republic 43 Nigeria 44 Chevron 45 ING Group 46 Romania 47 Israel 48 Malaysia 49 Total 50 General Motors 51 Singapore 52 Ukraine 53 ConocoPhillips 54 Daimler 55 General Electric 56 Algeria 57 Ford Motor 58 Chile 59 Pakistan 60 Philippines 61 Fortis 62 United Arab Emirates 63 Egypt 64 AXA 65 Sinopec 66 Citigroup

67 Hungary 68 Volkswagen 69 Dexia Group 70 HSBC Holdings 71 BNP Paribas 72 Kazakhstan 73 New Zealand 74 China National Petroleum 75 Peru 76 Deutsche Bank 77 ENI 78 Bank of America Corp. 79 AT&T 80 Berkshire Hathaway 81 UBS 82 J.P. Morgan Chase & Co. 83 Carrefour 84 Assicurazioni Generali 85 Kuwait 86 American International Group 87 Royal Bank of Scotland 88 Siemens 89 Samsung Electronics 90 ArcelorMittal 91 Honda Motor 92 Hewlett-Packard 93 Pemex 94 Société Générale 95 McKesson 96 HBOS 97 Libya 98 International Business Machines 99 Gazprom


Zerga-paradisuakZerga-paradisuakMunduko merkataritzaren %Munduko merkataritzaren % 50 50 –– munduko BPGd-aren 1/3 (TJN 2012) munduko BPGd-aren 1/3 (TJN 2012)

• Banku-sekretua.• Zerga-sistema oso baxua (ia nulua) ez-egoiliarrentzat.• Jurisdikzio ez-kooperatiboa beste zerga-administrazio batzuekin.• Informazioa ez da helburu judizialetarako automatikoki

elkartrukatzen (zigor-kodean berdin tipifikatutako delitua).• Ez-egoiliarrentzat pantaila-sozietateak sortzeko erraztasunak

ematen dituen legeria, benetan herrialdean jarduerarik egin behar izan gabe.

• IBEX 35eko enpresen % 94k enpresa filialak edo partaidetuak ditu zerga-paradisuetan.

Pluspetrol Brazil Corp.

(Cayman)

Pluspetrol Norte S.A.

(Peru)

Carmen Cooperation

(Cayman)

Pluspetrol Lote 56 S.A.

(Peru)

Pluspetrol Venezuela Corp.

(Cayman)

Pluspetrol Camisea S.A.

(Peru)

Pluspetrol Internat. Inc.

(US)

Pluspetrol Peru Corporations S.A.

(Peru)

Pluspetrol E&P S.A

(Peru)

Pluspetrol Colombia Corp.

(Cayman)

Central Termica Tucuman S.A.

(Argentina) Fenix Corp.

(Netherlands)

Pluspetrol Resources Corporation N.V. (Netherlands)

Pluspetrol S.A.

(Argentina) Pluspetrol Energy S.A.

(Argentina)

Pluspetrol Capital Sarl.

(Luxemburg)

Pluspetrol Investment Ltd.

(Gibraltar)

Pluspetrol Resources Corp.

(Cayman)

Pluspetrol Bolivia Corp.

(Cayman)

Penta Energy Corp.

(British Virgin)

Pluspetrol Bolivia Corp. S.A.

(Bolivia)

Pluspetrol Venezuela Corp.

(Venezuela)

Buzoi-enpresa

Subsidiarioa zerga-paradisuan

Subsidiarioa jarduten duen herrialdean

Bulegoa

Kapitalen legez kontrako fluxuakKapitalen legez kontrako fluxuak

Zenbait azterketaren arabera, 1 bilioi dolar inguru (“b”-z, hamabi zero)

Corrupción 3%

Crimen organizado 30%

Fraude fiscal MNC 62%

KRISIA

240 MILA MILIOI €

Gizarte-egoerarekin arduratsua den

inbertsioa

Banku etikoaElikadura-burujabetza

Bidezko merkataritza Merkatu soziala

Ekonomia soziala eta solidarioa

Garapena Beherapena Milurtekoko

garapen helburuak

EGKE

Ingurumena Generoa

Giza Garapen JasangarriaGiza Garapen Jasangarria

Kontsumo Arduratsua

1. Modulu Tematikoa: Ekonomia Zuzenaren eta Solidarioaren aurkezpena

Economy & Finance

Transcript of 1. Modulu Tematikoa: Ekonomia Zuzenaren eta Solidarioaren aurkezpena