Lehen Hezkuntzako 1. mailarako Arin-arin Letraz letra liburua Zubia Editoriala, S.L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Teresa Grence Ruizen zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da.

Liburu honen prestatze- eta argitaratze-lanean honako talde honek esku hartu du:

TESTUA Idoia Aranberri Joseba Santxo Ainhoa Basterretxea

IRUDIAK Paul Caballero Alex Fernández Idoia Kareaga

EDIZIOA Ainhoa Basterretxea

PROIEKTUAREN ZUZENDARITZA Joseba Santxo Maite López-Sáez

Letraz letraLE

HEN

H

EZK

UN

TZA

1 Euskara

Arin-arin

Proiektuaren aurkezpena

Egiten Jakin proiektuak lau urte bete ditu. Proiektu arrakastatsua da, baina hezkuntzaren errealitatea etengabe aldatzen ari denez, iritsi zaio eguneratzeko unea. Hori dela eta sortu da Egiten Jakin Zurekin.

Egiten Jakin Zurekin proiektuak irakasleek beren hezkuntza-jardunerako eskatu dizkiguten berrikuntza metodologiko eta pedagogiko garrantzitsuak hartzen ditu barnean, eta hortik datorkio izena. Proiektuaren helburu nagusia da ikasleei laguntzea XXI. mendeko herritarrek ezinbesteko izango dituzten gaitasunak garatzen.

Komunikazio-trebetasunak

Komunikazioa funtsezko ardatza da proiektu honetan. Hori dela eta, arlo guztietan landuko dira komunikazio-trebetasunak, zenbait programaren bitartez:

– Hitz egiteko gogoz. Mintzamena.

– Irakurtzeko gogoz. Irakurmena.

– Idazteko gogoz. Idazmena.

Pentsamendu-abileziak

Pentsatzen ikastea eta arrazoibide logikoa garatzea dira Egiten Jakin Zurekin proiektuaren beste bi ardatz garrantzitsu. Horretarako, ikaskuntza autonomoa eta eraginkorra lortzeko behar diren estrategiak eta errutinak lantzen dira, eta horiei esker, ikasleek goi-mailako pentsamendua lortzeko trebetasunak eskuratuko dituzte:

– Ulermena indartzea eta ideia garrantzitsuenak laburbiltzea.

– Informazioa barneratzea eta gogoratzea.

– Ezagutzak elkarrekin lotzea.

Estrategia eta errutina horiek barneratzea lagungarria izango da pentsamendua kontrolatzeko eta ezagutza berriak eraginkortasun handiagoz aplikatzeko. Unitateetan, bada pentsamendua lantzeko atal bat, eta kapela urdin baten irudia erabili da atal hori nabarmentzeko.

Adimen emozionala

Emozioen hezkuntza ezinbestekoa da ikasleak osotasunean hezteko. Egiten Jakin Zurekin proiektuan proposatzen diren oinarrizko helburuetan, alderdi hauek jorratzen dira:

– Norberaren eta besteen emozioak identifikatzea.

– Emozioen autokudeaketa eta erregulazioa.

– Emozioak adieraztea.

– Gizarte-trebetasunak eta enpatia.

Proiektu honetan, kapela gorri baten irudia erabili da adimen emozionala berariaz garatzeko prestatu diren jarduerak eta proposamenak nabarmentzeko.

EGITEN JAKIN

zurekin

Sormena

Irudimen bizia izatea da sormena, gai izatea testuinguru desberdinetara egokitzeko, bai eta ezusteko egoeren eta arazoen aurrean erantzun originalak emateko ere. Sormena garatze aldera, gure liburuetan, funtsean, gaitasun hauek lantzen dira:

– Estrategia pertsonalak eta berritzaileak bilatzeko gaitasuna.

– Adierazpenerako molde sortzaileak erabiltzeko gaitasuna.

Proiektu honetako materialetan, kapela berde batez daude nabarmenduta bereziki sormena lantzera bideratuta dauden jarduerak.

Lan kooperatiboa

Proiektu honetan, zenbait jarduera proposatzen dira ikasleak lankidetzan aritu daitezen eta, helburu bera lortzeko asmoz, elkarrekin lan egiteko gaitasunak gara ditzaten. Jarduera horiek egiteko, zenbait talde mota osatu beharko dituzte ikasleek:

– Bikoteak.

– Taldetxoak.

– Ikastalde osoa.

Jarduera horiek adierazteko, zenbait ikono erabili dira.

Horrez gain, hiruhileko bakoitzaren amaieran, proiektu txiki bat erantsi dugu, Elkarlanean izenekoa. Atal horretan, ikaskuntza kooperatiboko zenbait teknika baliatzen dira.

Ikaskuntzaren autorregulazioa

Egiten Jakin Zurekin proiektuan, ikasleek eginkizun aktiboa dute ikasteko prozesuan, eta horretarako, norberak ikasitakoari buruzko gogoeta sustatu nahi dugu; hala, nork bere burua hobeto ezagutuko du, eta bere indarguneak eta ahulguneak hautemango ditu.

Unitateetan, errubrika labur batzuk daude. Errubrika horien bitartez, ikasleak zer ikasi duten ohartuko dira, eta hori nola egin duten ebaluatuko dute.

Azkenik, neurozientziaren azken aurrerapenak kontuan hartuta, Egiten Jakin Zurekin proiektuan GAMIFIKAZIO-proposamen bat dago, ikasleen emozioa eta jakin-mina pizteko; izan ere, garrantzitsuak dira ikaskuntza indartzeko elementu horiek. Proiektuan, jolasaren berezko dinamikak eskaintzen dira, eta horiei esker, ikasgela eraldatuko dugu, giro estimulatzailea eta motibatzailea sortuko baitugu.

Has gaitezen! ........................................................... 9

1. unitatea. Lehen mailan ...................................... 17

2. unitatea. Etxean ................................................ 37

3. unitatea. Kalean zehar ...................................... 57

4. unitatea. Gabonak ............................................. 77

Elkarlanean ............................................................. 94

5. unitatea. Gorputza mugitzen ............................. 97

6. unitatea. Aurrera funtzioa! .............................. 117

7. unitatea. Lan eta lan ....................................... 137

8. unitatea. Eguzki ala euri? ................................ 157

Elkarlanean ........................................................... 176

9. unitatea. Animaliak lagun ............................. 177

10. unitatea. Landare artean ............................... 195

11. unitatea. Munduan barrena .......................... 213

12. unitatea. Uda sasoian .................................... 231

Elkarlanean ........................................................... 248

Aurkibidea

Edukien mapa

Gaiak Hitz egiteko gogoz Irakurtzeko gogoz Irakur-idazketaEntzuteko gogoz Irakurtzen

jarraitzeko gogoz

Idazteko gogozEgiten jakin

Aurrera noa!ENTZUNGAIA ABESTIA

Has gaitezen! Oporretatik bueltan Bokalak eta h letra

1. Lehen mailan Ongi etorri lehen mailara!

Lehoi bat eskolan m, t, k eta b Goizean goiz Ongi etorri ikastolara!

Testu errimatua: Akabo bakea!

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Zerrendak • Astoa eta liburuak.

• Autoebaluazioa

2. Etxean Albiste beldurgarria Hansel eta Gretel d, g, n eta in Amesgaiztoa Nire etxea Elkarrizketa: Non dago Kiti?

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Oharrak • Amaiaren deia.

• Autoebaluazioa

3. Kalean zehar Plazan Ezusteko txangoa l, il, p eta j Ezusteko jaia Bagoaz azokara Azalpen-testua: Peio mendian

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Gonbidapena • Bazkaltzeko gonbidapena.

• Autoebaluazioa

4. Gabonak Gabonetako jaialdia Lagun berria r, rr, ir eta f Olentzeroren lanbidea

Olentzeroren ska Testu errimatua: Gabon-gauean

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Olentzeroren gutuna

• Olentzeroren ipuina.

• Autoebaluazioa

5. Gorputza mugitzen

Galtzaile txarra Baratxuri s, is, z eta iz Kalejira Munduko dantzak

Testu errimatua: Sokasaltoan

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa.

Egitaraua • Animalien lasterketa.

• Autoebaluazioa

6. Aurrera funtzioa! Txotxongiloak Zorte oneko eguna x, ts, tz eta tx Badatoz inauteriak

Hara non diren Olerkia: Aurtengo inauterietan

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa.

Kartela • Irratiko zozketa.

• Autoebaluazioa

7. Lan eta lan Dentistarenera Raluk eta hartza ñ, ll, dd, eta tt Zer izango zara handitan?

Lanbideak Txistea: Idazlana

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa.

Errezeta • Askaria. • Autoebaluazioa

8. Eguzki ala euri? Egun euritsua Euria eta igelak par, nez, mas, sal eta mun

Trumoiak eta tximistak

Ekaitza Testu errimatua: Marigorringo, gona gorringo

• Kaligrafia. • Letren

berrikusketa.

Tokien deskribapena

• Egun petrala.

• Autoebaluazioa

9. Animaliak lagun Animalien babeslekua Belea eta azeria fri eta dri Aitonaren erlauntza

Erleak Informazio-testua: Gizakion lehengusu iletsuak

Ipuinen hasierak eta amaierak

• Azeri azkarra.

• Autoebaluazioa

10. Landare artean Nekazari lanetan Filotea kla eta gla Kometa hegalaria

Haize harroputz Olerkia: Sagarrarena

Ipuinetako pertsonaiak

• Zuhaitz txiki itsusia.

• Autoebaluazioa

11. Munduan barrena

Munduko tokien liburua Krokodiloa eta eguzkia Letra guztien berrikusketa

Aurrera mendizaleak!

Ikusi mendizaleak

Bertsoak: Hondartza bitxia

Ipuinetako gertakariak

• Eguzkiaren oparia.

• Autoebaluazioa

12. Uda sasoian Donostiako akuariumean

Erro olagarroa Letra guztien berrikusketa

Laster oporrak Ondo ibili oporretan

Hitz-jokoa: Eguzki amandrea

Ipuina • Herensugea. • Autoebaluazioa

Gaiak Hitz egiteko gogoz Irakurtzeko gogoz Irakur-idazketaEntzuteko gogoz Irakurtzen

jarraitzeko gogoz

Idazteko gogozEgiten jakin

Aurrera noa!ENTZUNGAIA ABESTIA

Has gaitezen! Oporretatik bueltan Bokalak eta h letra

1. Lehen mailan Ongi etorri lehen mailara!

Lehoi bat eskolan m, t, k eta b Goizean goiz Ongi etorri ikastolara!

Testu errimatua: Akabo bakea!

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Zerrendak • Astoa eta liburuak.

• Autoebaluazioa

2. Etxean Albiste beldurgarria Hansel eta Gretel d, g, n eta in Amesgaiztoa Nire etxea Elkarrizketa: Non dago Kiti?

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Oharrak • Amaiaren deia.

• Autoebaluazioa

3. Kalean zehar Plazan Ezusteko txangoa l, il, p eta j Ezusteko jaia Bagoaz azokara Azalpen-testua: Peio mendian

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Gonbidapena • Bazkaltzeko gonbidapena.

• Autoebaluazioa

4. Gabonak Gabonetako jaialdia Lagun berria r, rr, ir eta f Olentzeroren lanbidea

Olentzeroren ska Testu errimatua: Gabon-gauean

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa

Olentzeroren gutuna

• Olentzeroren ipuina.

• Autoebaluazioa

5. Gorputza mugitzen

Galtzaile txarra Baratxuri s, is, z eta iz Kalejira Munduko dantzak

Testu errimatua: Sokasaltoan

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa.

Egitaraua • Animalien lasterketa.

• Autoebaluazioa

6. Aurrera funtzioa! Txotxongiloak Zorte oneko eguna x, ts, tz eta tx Badatoz inauteriak

Hara non diren Olerkia: Aurtengo inauterietan

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa.

Kartela • Irratiko zozketa.

• Autoebaluazioa

7. Lan eta lan Dentistarenera Raluk eta hartza ñ, ll, dd, eta tt Zer izango zara handitan?

Lanbideak Txistea: Idazlana

• Kaligrafia.• Letren

berrikusketa.

Errezeta • Askaria. • Autoebaluazioa

8. Eguzki ala euri? Egun euritsua Euria eta igelak par, nez, mas, sal eta mun

Trumoiak eta tximistak

Ekaitza Testu errimatua: Marigorringo, gona gorringo

• Kaligrafia. • Letren

berrikusketa.

Tokien deskribapena

• Egun petrala.

• Autoebaluazioa

9. Animaliak lagun Animalien babeslekua Belea eta azeria fri eta dri Aitonaren erlauntza

Erleak Informazio-testua: Gizakion lehengusu iletsuak

Ipuinen hasierak eta amaierak

• Azeri azkarra.

• Autoebaluazioa

10. Landare artean Nekazari lanetan Filotea kla eta gla Kometa hegalaria

Haize harroputz Olerkia: Sagarrarena

Ipuinetako pertsonaiak

• Zuhaitz txiki itsusia.

• Autoebaluazioa

11. Munduan barrena

Munduko tokien liburua Krokodiloa eta eguzkia Letra guztien berrikusketa

Aurrera mendizaleak!

Ikusi mendizaleak

Bertsoak: Hondartza bitxia

Ipuinetako gertakariak

• Eguzkiaren oparia.

• Autoebaluazioa

12. Uda sasoian Donostiako akuariumean

Erro olagarroa Letra guztien berrikusketa

Laster oporrak Ondo ibili oporretan

Hitz-jokoa: Eguzki amandrea

Ipuina • Herensugea. • Autoebaluazioa

Liburuan erabili diren ikurrak

Koloretako kapelak

Ikur honek adierazten du jarduera horiek ikaskidearekin egin beharko dituzula.

Jarduera horiek egiteko, talde-lanean jardun beharko duzu.

Jarduera egin aurretik, entzungaia aditu behar duzula adierazten du ikur honek.

Pentsamenduaren kapela da. Hausnartzeko eta ondorioak ateratzeko jantziko duzu.

Sormenaren kapela da. Kapela horrekin zure irudimena baliatuko duzu, ideia originalak proposatzeko.

Emozioen kapela da. Zer sentitzen duzun adierazteko eta besteen lekuan jartzeko erabiliko duzu.

PENTSAMENDUA

SORMENA

EMOZIOAK

Erantzun

Non egon da A¬maia oporretan? Z¬er egin du?

E¬ta I¬bai, non egon da? Z¬er egin du han?

Z¬u non egon zara oporretan?

Ongi ibili zara? Z¬er egin duzu?

Has gaitezen!

Amaia eta Ibai ezagutu nahi dituzu? Bada, entzun adi-adi kontatuko dizutena.

9

1 I¬nguratu i eta I letrak.

2 M¬argotu i letraz hasten direnak.

3 M¬arkatu i letra dutenak.

i Ii i i i I I I I

I ¬tziar ispilua I ¬ñigo inurria

biolina loreontzia landarea ipuina

• •

•• ••

• •

10

Has gaitezen!

1 I¬nguratu u eta U letrak.

2 M¬argotu u letraz hasten direnak.

3 M¬arkatu u letra dutenak.

uUu u u u U U U U

Unai kangurua sudurra Urola

uhartea ureztaontzia musua hiria

• •

•• ••• •

11

1 I¬nguratu o eta O letrak.

2 M¬argotu o letraz hasten direnak.

3 M¬arkatu o letra dutenak.

o Oo o o o O O O O

Oma ogitartekoa loroa Oihane

oilategia arrautza oiloa txita

• ••• ••

• •

12

Has gaitezen!

1 I¬nguratu a eta A letrak.

2 M¬argotu a letraz hasten direnak.

3 M¬arkatu a letra dutenak.

a Aa a a a A A A A

basoa A¬ia amona A¬itor

ziba peluxea panpina Pinotxo

• ••• ••

• •

13

1 I¬nguratu e eta E letrak.

2 M¬argotu e letraz hasten direnak.

3 M¬arkatu e letra dutenak.

e Ee e e e E E E E

etxea E¬durne euritakoa E¬rnio

zezena elefantea hipopotamoa tigrea

• ••• ••

• •

14

Has gaitezen!

1 I¬nguratu h eta H letrak.

2 Margotu h letraz hasten direnak.

3 M¬arkatu h letra dutenak.

h Hh h h h H H H H

ohea ohola hegazkina H¬aizeder

leihoa lehoia urmaela ahatea

• ••• ••

• •

15

Has gaitezen!

1 L¬otu letra xeheak eta larriak.

2 I¬datzi hitz bakoitzean errepikatzen den letra.

3 I¬datzi. Z¬er dio bakoitzak?

I OU A E

ae o u i

I ¬a -ia!A¬i, ai, ai!

AURRERA NOA!

16

Eman konponbidea

E¬z ditut nire ikaskide guztiak ezagutzen. Z¬er egingo dut?

Gainidatzi

1 Lehen mailan

EGITEN JAKIN

Z¬errendak idazten ikasiko dut.

ONGI ETORRI

17

Hitz egiteko gogoz

Orain, erantzun

Z¬ertan ari dira ikasleak eta andereñoa?

I¬kasgela horrek ba al du zurearen antzik?

PENTSAMENDUA

Z¬er galdetzen diot neure buruari?

Z¬er pentsatzen dut?

Z¬er ikusten dut?

18

1

3 A¬zaldu.

Gogoko al dituzue ipuinak?

Z¬er motatako ipuinak gustatzen zaizkizue?

2 Pentsatu animalia bat eta eman pistak ikaskideek igartzeko zer animalia den.

Adibidez: Lepo luzea du.

I¬nguratu. Z¬ein da A¬maiaren animalia gogokoena?

1 E¬ntzun eta markatu. Nork du arreba txikia?

mahaia

umea

atea

bat

batuketa

ebaki19

Lehoi bat eskolan

Irakurtzeko gogoz

1

A¬i, ai, ai!

I, u, o, a, e.

Ui, ui, ui…

Uaaa!

2

3 4

20

1

2 I¬datzi 1, 2 eta 3. A¬zaldu. Z¬er gertatu zen?

1 M¬argotu. Non topatu zuen lehoia I¬ratik?

3 I¬nguratu. Nor zen gaiztoa ipuin honetan?

21

mi mu mo ma me

1 I¬rakurri eta markatu zuzena.

umea ama mahaia amua

momia mimoa mamua mamia

M¬omia mehea.

M¬omo mimoa.

A¬i, ama, momia!

A¬i, ama, mamua!

mM

22

1

mi mu mo ma me M¬a M¬i• • • • •

• •

• • • • •

• •

2 Idatzi.

3 Idatzi. Nola egiten dute?

umea mamia

mihia

A¬maia ama

mahaia

M¬iau! M¬uuu!

23

ti tu to ta te

1 I¬rakurri. Gero, lotu irudiak eta esaldiak.

ahatea tea tutua tomatea

aita maitatu amaitu meta

Timoteo eta Toto.

Toto maite -maitea.

Timoteo mutu.

Toto temati.

t T

24

1

2 I¬datzi.

3 K¬opiatu birritan letra argiz.

autoa tutua

aita

motoa atea

meta

M¬aite, amaitu tomatea!M¬aite,

ti tu to ta te Te Ti•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

ai

25

ki ku ko ka kek K

1 I¬rakurri eta aukeratu. Nork dauka mokoa?

katea kaioa mahuka

kamioia kometa mokoa

K¬ukua kukuka.

K¬atua miauka.

K¬ukuak kukuka.

K¬atuak miauka.

kamioiak kaioak katuak26

1

ki ku ko ka ke K¬e K¬a• • • • •

• •

• • • • •

• •

2 I¬datzi eta erantzun.

3 Idatzi. Nola egiten dute?

Z¬ein dira jateko?

kokoa

kakahueteak

kakaoa komikiak

kaikua

eta

kua-kua

ku-ku

K¬ukuak,A¬hateak,

27

bi bu bo ba be

1 I¬rakurri eta inguratu. Nor da Tea?

botoia behia babak

batuketa bibotea bukatu

Bƒota bat.Bƒi bota.

Bƒotak beti botata.

Bƒatu botak!

Bƒea eta Tea, hau bikotea!

Bƒea beti behekoa, eta Tea?

b B

28

1

bi bu bo ba be Bƒe Bƒi• • • • •

• •

• • • • •

• •

2 Idatzi.

3 Kopiatu birritan, letra argiz.

Bƒea eta Tea bikiak.Bƒea

bekokia

koba

bikiak

ebaki

tuba

habia

29

1 E¬ntzun: Goizean goiz.

Entzuteko gogoz

I¬nguratu. Nor ari dira hizketan?

2 M¬arkatu. Z¬ein iruditan ari da I¬bai aharrausika?

3 A¬zaldu. Gustura joaten al zara eskolara?

30

14 E¬ntzun abestia.

A¬ukeratu eta osatu irudia. Nola joaten naiz eskolara?

Ongi etorri ikastolara!

K¬aixo, egun on, A¬maia eta I¬bai. K¬aixo, M¬aialen eta Unai. K¬aixo, egun on, andereño eta maisu, denontzat dakartzat mila musu.

31

Irakurtzen jarraitzeko gogoz

Akabo bakea!

K¬atuak, miau! Bƒehiak, muuu! A¬hateak, kua-kua! K¬ukuak, ku-ku! E¬ta aitak oihu: «akabo bakea!».

1 I¬datzi animalien hotsak irudian. Nola egiten du animalia bakoitzak?

2 I¬datzi testutxoan aipatzen diren animalien izenak.

32

1

ama aita

3 A¬ukeratu. Familiako nor aipatzen da testuan?

4 A¬ukeratu eta idatzi. Z¬er oihukatu du aitak?

Bƒiba bakea!

A¬kabo bakea!

PENTSAMENDUAM¬argotu. Z¬ein da zuzena? Z¬ergatik?

33

Idazteko gogoz

2 A¬ukeratu eta osatu hitzak.

1 Kaligrafia. Kopiatu letra argiz.

3 K¬opiatu lerro egokian.

Teo, batu mahaiko komikiak.

E¬ako kaiko kaioak mutu.

ma ba ka

E¬ba eta amaTeo umea

tea mua tuketa

34

1

1 Osatu zerrenda izenekin. I¬datzi zure izena amaieran.

B

A

M

I

K

E

EGITEN JAKIN

Zerrendak

LAGUNEN ZERRENDA

A¬maia E¬ba

I¬bai M¬ateoBƒake

K¬aiet

35

1 E¬ntzun eta margotu irudi zuzena.

2 M¬arkatu jakien izenak eta idatzi zerrendan.

IKASITAKOA. M¬argotu , edo .

E¬ntzungaiak ulertu ditut.

H¬itzak irakurri ditut eta ongi idatzi ditut.

AURRERA NOA!

tomatea tuba babak kakahueteak amua

36