… · Web viewOhitura txarrak identifikatu, eta dagozkien ohitura zuzenak izendatu. Jende-zerrenda...

IKASGELAKO PROGRAMAZIOA – Ingurunearen Ezaguera 3 LMH

Ingurunearen Ezaguera 3 LMH giltza

IKASGELAKO PROGRAMAZIOA:Unitate didaktikoen programazioa

© giltza-edebé taldea 1

Euskadi

LEGE-GORDAILUA: B-11580-2012


1. UNITATE DIDAKTIKOA: Mundua eta izaki bizidunak

OINARRIZKO GAITASUNAK/ASKOTARIKO ADIMENAK HELBURU DIDAKTIKOA EBALUAZIO-IRIZPIDEAK ADIERAZLEAK

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / NaturalistikoaIzaki biziduna eta materia bizigabea kontzeptuak ezagutzea, ulertzea, identifikatzea eta ongi erabiltzea. (ZTOK)Izaki bizidunen berezko funtzioak ezagutzea, bereiztea eta ulertzea: nutrizio-, ugalketa- eta erlazio-funtzioak. (ZTOK)Dieta, higienea eta bizimodua aztertzea, oreka pertsonalerako zer garrantzitsuak diren jakiteko, eta bizimodu osasungarria izatera animatzea. (ZTOK)Gizakiaren aro bakoitzeko ezaugarriak ezagutzea, bereiztea eta irudikatzea: haurtzaroa, nerabezaroa, gaztaroa, helduaroa eta zahartzaroa. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoaIdeiak, iritziak, bizipena eta emozioak idatziz adieraztea. (HK)Ahozko jardueretan parte hartzea, ahozko komunikazioa (elkarrizketa) jarduera aberasgarri eta atsegintzat hartzeko. (HK)Narrazio-testuak eta testu biografikoak sailkatzea, ordenatzea eta idaztea, elkarrizketa batean lortutako datuetatik abiatuz. (HK)

Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/PertsonartekoaTaldean sortzen diren ekimenetan parte hartzea, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. (GH)Egoera antzeztuetara egokitutako emozioak

Izaki biziduna eta materia bizigabea kontzeptuak ezagutzea, eta mota bateko eta besteko elementuak identifikatzea ikaslearen ingurune hurbilenean.

Materia bizigabea elementu natural eta artifizialetan bereiztea.

Izaki bizidunen berezko bizi-funtzioak ezagutzea: nutrizio-, ugalketa- eta erlazio-funtzioak.

Gizakiak animaliengandik bereizten dituzten ezaugarriak identifikatzea: adimena eta sentimenduak.

Ohitura jakin batzuen ezaugarriak eta gizakiaren osasunean zer ondorio dituzten ezagutzea.

Gizakiaren bizitzako aroen ezaugarriak bereiztea: haurtzaroa, nerabezaroa, gaztaroa, helduaroa eta zahartzaroa.

Ingurunean aurki ditzakegun elementuak sailkatzea, izaki biziduna edo materia bizigabea den kontuan izanik

Izaki bizidunak —berezko bizi-funtzioak bereiziz (nutrizio-, ugalketa- eta erlazio-funtzioak)— eta materia bizigabea —elementu naturalak eta artifizialak bereiziz— sailkatzea eta identifikatzea.

Osasunerako elikadura- eta higiene-ohitura jakinek, ariketa fisikoak eta atsedenak zer ondorio dituzten identifikatzea eta azaltzea, eta organismoan ondorio osasungarria duten ohiturak balioestea.

Elkarrizketa batean jasotako datuetatik abiatuz, pertsona baten bizitzako aro bakoitzeko berezko jardueren kontakizun kronologiko bat deskribatzea.

Izaki biziduna eta materia bizigabea kontzeptuak ezagutzen, identifikatzen, ulertzen eta erabiltzen ditu. (ZTOK)

Izaki bizidunen funtzioak ezagutzen, bereizten eta ulertzen ditu: nutrizio-, ugalketa- eta erlazio-funtzioak. (ZTOK)

Egoera antzeztuetara egokitutako emozioak identifikatzen eta kudeatzen ditu. (GH)

Ideiak, iritziak, bizipena eta emozioak idatziz adierazten ditu. (HK)

Eskuratutako ezagutzak testuinguru berrietan aplikatzen ditu, eta autonomoa da. (II)

Dietaren, higienearen eta bizimoduaren garrantzia aztertzen du. (ZTOK)

Narrazio-testuak eta testu biografikoak sailkatzen, ordenatzen eta idazten ditu, elkarrizketa batean lortutako datuetatik abiatuz. (HK)

Gizakiaren aro bakoitzeko ezaugarriak ezagutzen, bereizten eta irudikatzen ditu: haurtzaroa, nerabezaroa, gaztaroa, helduaroa eta zahartzaroa. (ZTOK)



identifikatzea eta kudeatzea. (GH)

Ikasten ikastea (II)/IntrapertsonalaEzagutzak testuinguru berri eta askotarikoetan aplikatzea, errealitatean eskumendunak eta autonomoak izateko. (II)

EDUKIAKKONTZEPTUAKMateria bizigabearen definizioa. KIzaki bizidunaren definizioa. KBizi-funtzioen identifikazioa. KLandarearen definizioa. KAnimaliaren definizioa. KIzaki bizidunen ezaugarri nagusiak identifikatzea. KGizakien berezko ezaugarriak identifikatzea. KZainketa- eta osasun-ohiturak hartzea. K Bizitzako aroak identifikatzea. K

PROZEDURAKIrudiei behatzea, eta aztertzea. PIritzi eta ideiak adieraztea. PInternet erabiltzea planetako izaki bizidunei buruzko bideo bat ikusteko. P

BALIOAKBizi garen mundua ezagutzeko interesa. BNorberaren ezagutza. BNorbera zaintzen ikastea. BAro bakoitzaren garrantzia balioestea. B

ZEHAR-LERROAK•Osasun-hezkuntza: bizitza osoan zehar zaintzearen beharra balioestea. Bizitza osoko eta aldi bakoitzeko zainketa-beharrak identifikatzea.



IKASTEKO JARDUERAKZerrenda bat sailkatu: izaki bizidunak edo materia bizigabea, animaliak eta landareak.Ekintzak dagokien bizi-funtzioaren arabera sailkatu.Beste izaki bizidunetatik bereizten gaituzten ezaugarriak idatzi.Adimenarekin eta sentimenduekin erlazionatutako ekintzak idatzi.Ohitura txarrak identifikatu, eta dagozkien ohitura zuzenak izendatu.Jende-zerrenda bat egin, eta adina, bizitzako aroa eta lanbideak zehaztu.Bizitzako aro bakoitzaren abantailak adierazi.Biografia baten datu esanguratsuak idatzi: http:// www.rae.es ; http ://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:PortadaPertsona ezagun baten biografia idatzi.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Gainerako izaki bizidunekin ditugun aldeak ikertu: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi


http://www.rae.eshttp/

http://www.rae.es/

http://www.rae.es/


BESTE JARDUERA BATZUK

HASIERAKO EBALUAZIOA Talde handian•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta izaki bizidunei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=A3effmHwMNk&feature=related bideoa ikusi, eta ageri diren izaki bizidunei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:– Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Norekin sentitzen zara identifikatuena? Zergatik? Arnasa hartzen du, elikatzen da edo zuk bezala amets egiten du? Arnasa har dezake zuhaitzak? Eta mugitu? Eta txakurra? Ingurunea kontserbatzeko eta babesteko gutako bakoitzak egin dezakegun ekarpenari buruz hitz egitea.

OINARRIZKO GAITASUNAK ETA ASKOTARIKO ADIMENAK

ATAZA INTEGRATUA - «Erretratuak; ikasgelako orla»• Testuingurua: Museo batean izan gara, eta, bereziki, hiru koadro hauetan jarri dugu arreta, pertsonen bizitzako hiru aroak erakusten baitituzte.

•Jarduerak: − Erretratu bat aukeratu, eta erretratuko pertsona deskribatu:− Pintorearen biografia osatu: http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada− Erretratuetako pertsonak bizitzako beste aro batean nolakoak izango ziren pentsatu, eta deskribatu.− Erretratu bat egin: http://media.academyart.edu/freeclass/− Fitxa pertsonal bat egin.− Ikasgelako orla egin.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Rudyard Kiplingen Oihaneko liburua laneko pasarte batetik abiatuz, hari buruz hitz egin, eta antzeztu.•Denbora-epe jakin batean, zoriz aukeratutako alfabetoko letra batez hasten diren izaki bizidunen eta materia bizigabearen ahalik eta izen gehiena idatzi; ondoren, sailkatu: animaliak, landareak, pertsonak, materia bizigabe naturala eta materia bizigabe artifiziala.•Bizitzako aroak aztertu pintura batzuetan.•Primateen ezaugarriak identifikatu, Interneten informazioa bilatuta. Ikerketa zabaldu. Gizakien eta primateen arteko ezaugarri berdinak eta desberdinak zehaztu.•Egoera jakin batzuetako sentimenduak identifikatu. Egoerak antzeztu. Kontrako egoeren aurreko pentsamendu positiboei buruz hitz egin.•Norbere burua marraztu, haurtzaroaren ezaugarri diren elementuak erabiliz, eta haurtzaroa ulertzeko duten moduari buruz hitz


http://media.academyart.edu/freeclass/

http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada

http://www.youtube.com/watch?v=A3effmHwMNk&feature=related


egin.•Izaki bizidunei buruzko hitzaldi bat antolatu talde txikietan, jarraibide batzuetatik abiatuz; powerpoint programaren laguntzaz egin.•Ikaskideek gizakiaren ezaugarri bereziei buruz egindako aurkezpenean apunteak hartu, eta laburpen bat egin apunte guztiekin.

OSAGARRIAK •Ingurunearen collage bat egitea, argazkiak eta marrazkiak erabiliz.•Giza ezaugarri jakin batzuek dituen ikaskide baten irudikapena asmatzera jolastea, mimikaren bidez.•Gorputza zaintzeko ohiturei buruz hitz egitea. Bizitzako aroetako zainketak identifikatzea. Norbere ohiturei buruz hitz egitea, eta osasungarriak diren edo ez identifikatzea.•Horma-irudi bat egitea, bizitzako aroei buruzko argazkiak sailkatuz.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Hiru bizi-funtzioak. Izaki bizidunen taldeak: landareak eta animaliak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Adimena. Izaki bizidunak: Zaindu egiten gara. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

EBALUAZIOA UNITATEARENA OINARRIZKO GAITASUNENA/ASKOTARIKO ADIMENENA

Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.– Elementuak materia bizigabearekin edo izaki bizidunarekin lotu.– Materia bizigabea eta izaki biziduna definitu.– Bizi-funtzioei buruzko galderei erantzun.– Animalien, landareen eta gizakien berezko ezaugarriak idatzi.– Pertsonen bizitzako bost aroak deskribatu, eta zer adin-tarte hartzen duten zehaztu.

• Edukiak aztertzea eta eskuratzea.

Programazioa eta orientazio didaktikoak•Ataza integratuen errubrikak.•Proiektuen errubrikak.

Oinarrizko gaitasunak koadernoa.•Unitate didaktikoen errubrikak.•Oinarrizko gaitasunak ebaluatzeko hiruhilekoko errubrikak.•Trebetasun orokorren errubrikak.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Ikaslearen erregistroa.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Taldearen erregistroa.•Porfolioa eta e-portfolioa.•Ebaluazio-txostena.



IRAKURKETA BULTZATZEKO ETA AHOZKO ETA IDATZIZKO ADIERAZPENA GARATZEKO JARDUERAK

Irakurketa•Irakurritakoa ulertzeko estrategiak erabili:– Irakurketa isila (ulermena autoerregulatzea).– Eguneroko hizkuntzatik arloko hizkuntzara itzultzea.– Sintesia, eskema edo laburpena egitea eta ideia nagusia ateratzea (ulertu denaren kontzientzia).•Testuak ulertuz irakurri.•Beste testu batzuk irakurri (euskarri digitaleko testuak, jarduera interaktiboak, etab.), informazioa lortzeko, ikasteko, ondo pasatzeko edo komunikatzeko.•Testu irakasgarriak irakurri eta ulertu.

Ahozko eta idatzizko adierazpena•Egindako jardueraren planteamendua eta garapena ahoz azaldu: aurkezpena.•Ikasitakoa ondo adierazi ahoz eta idatziz, hiztegi zehatza erabiliz.•Testu irakasgarriak eta aurkezpen-testuak idatzi.

IKT JARDUERAK

CD-ko baliabideak•Unitatearen flipbooka.•Unitate didaktikoko jarduerekin erlazionatutako jarduera interaktiboak ebaztea.•Unitateko edukien kontzeptuzko mapa.

Web-loturak

Ikaslearen liburua— Izaki bizidunei buruzko bideo bat ikusi: http://www.youtube.com/watch?v=A3effmHwMNk&— Hiztegi bat kontsultatu: http://www.rae.es/rae.html— Bilatzaile batean kontsultatu: http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada— Bilatzaile batean kontsultatu: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi— Aurpegiak marraztu: http://media.academyart.edu/freeclass/

Gida didaktikoa— Erretratuari buruzko informazioa: http://es.wikipedia.org/wiki/Retrato


http://media.academyart.edu/freeclass/


— Erretratuari buruzko informazioa: http://www.profesorenlinea.cl/artes/Retrato.htm— Erretratuak egin: http://www.interpeques2.com/trabajos/pequeartistas/dibujoenlinea/dibujo6/dibujo6.htm— Erretratuak egin: http://flashface.ctapt.de/index.php— Erretratuak egiteko pertsonaiak bilatu: http://www.dibujosparapintar.com— Orla bat egin: http://www.corelclub.org/creacion-de-orlas-con-coreldraw/

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOA•Ingurunean aurki ditzakegun elementuak sailkatzea, izaki biziduna edo materia bizigabea den kontuan izanik

•Izaki bizidunak —berezko bizi-funtzioak bereiziz (nutrizio-, ugalketa- eta erlazio-funtzioak)— eta materia bizigabea —elementu naturalak eta artifizialak bereiziz— sailkatzea eta identifikatzea.

•Osasunerako elikadura- eta higiene-ohitura jakinek, ariketa fisikoak eta atsedenak zer ondorio dituzten identifikatzea eta azaltzea, eta organismoan ondorio osasungarria duten ohiturak balioestea.

KALIFIKAZIO-IRIZPIDEAK•Informazioa eman eta eskatzean, arlo bakoitzeko kontzeptuak eta hiztegia ongi erabiltzea.•Ikasitakoa modu naturalean edo eguneroko testuinguruetan erabiltzea.•Ideia eta erantzunak zenbateraino egin dituen nork bere kasa.•Informazioaren ulermen- eta komunikazio-maila.•Ariketak aurkeztean, ordenatua, garbia eta puntuala izatea: letra egokia erabiltzea, datuak eta prozedurak zuzen eta argi adieraztea, ortografia-akatsik ez egitea, etab.•Portaera: ikaskideenganako eta irakasleenganako errespetua, materialarekiko errespetua; interesa eta motibazioa; azalpenei arreta jartzea; nekaezintasuna, pertseberantzia eta adiskidetasuna.•Banakako lan, proba, ariketa eta abarren ehunekoa edo balorazioa.•Talde-lanetan, proiektuetan… duen parte-hartze maila.



METODOLOGIAMATERIALAK eta BALIABIDEAK ESPAZIOAK - DENBORAK ESTRATEGIA METODOLOGIKOAK

•INGURUNEAREN EZAGUERA 3 testu-liburua, Pixel; Giltza argitaletxea.

Beste baliabide batzuk•Arbel digitala•CD-ko baliabideak•Hezkuntza-baliabideak•Material suntsikorra

•Ikasgela; beste espazio batzuk.•Denbora: hiru aste inguru.

Proposatutako metodologiaren bidez, ikasketa esanguratsuak eraiki nahi dira, jarduera-sekuentzia hau oinarri hartuta:•Hasierako motibazioa eragin eta aurretiazko ezagutzak gogorarazi.•Pixkanaka eta kontu handiz, edukiak barneratzen joan, eguneroko egoeretatik ateratako adibideen bidez, testuinguruan kokatuta. Hartara, ezagutzak transferitu, orokortu eta zabaldu egiten dira, eta identifikatutako oinarrizko gaitasunekin lotzen dira.•Ikasitakoa askotariko jardueretan aplikatu: aplikazioa, arrazoiketa, oinarrizko gaitasunen eta askotariko adimenen lanketa, jarduera interaktiboak, proiektuak, lankidetza-taldea, sendotze-jarduerak, sakontze-jarduerak, etab. Zailtasun-mailen arabera sekuentziatuta daude jarduerak, eta ikasleen oinarrizko gaitasunak eta estilo kognitiboak hobeto lantzen laguntzen dute.•Askotariko baliabide digitalak, arbel digitala edo ordenagailua erabiliz. Baliabide horien artean, ikasketa-sekuentzian barneratutako jarduerak, jarduera interaktiboak eta Interneteko loturen aukeraketa egokia daude.

1. unitatea: Mundua eta izaki bizidunak. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).



EBALUAZIO-PROZEDURAK ETA -TRESNAK

IDATZIAK AHOZKOAK BESTE BATZUK•Ikasgelako eguneroko jardunean ikasleak egindako lanak.•Ikasleak ebaluatzeko askotariko jarduerak (liburua, fitxa fotokopiagarriak, proba idatzia, etab.).•Talde-lanak.•IKT jarduerak: interaktiboak, Interneteko loturak•Banakako dosierra.

Egindako planteamenduaren, betetako prozesuaren eta lortutako emaitzaren balioespena.

•Banakako eta taldeko galderak.•Elkarrizketa.•Ahozko aurkezpena.•Banakako ahozko proba.

Ikasle bakoitzaren parte-hartzea eta parte-hartze horren kalitatea aztertzea eta ebaluatzea.

•Unitate didaktikoen errubrikak.•Ataza integratuen errubrikak.•Oinarrizko gaitasunak ebaluatzeko hiruhilekoko errubrikak.•Proiektuen errubrikak.•Trebetasun orokorren errubrikak.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen lanketa.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Ikaslearen erregistroa.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Taldearen erregistroa.•Porfolioa eta e-portfolioa.•Ebaluazio-txostena.



IRAKASKUNTZAREN BALORAZIOA

PLANGINTZA EGOKITZEA EMAITZA AKADEMIKOAK

HOBETZEKO PROPOSAMENAK

Eskola eta material didaktikoak prestatzea

Koherentzia dago programazioaren eta eskolen garapenaren artean.Denboraren banaketa orekatua da.Eskolaren garapena taldearen ezaugarrietara egokitzen da.

Metodologia egokia erabiltzea

Kontuan hartu dira ikasketa esanguratsuak.Kontuan hartu da diziplinartekotasuna (jardueretan, edukien tratamenduan, etab.).Kontuan hartu da metodologiak ikaslearen motibazioa eta gaitasunen garapena bultzatzen dituela.

Irakaskuntzaren erregulazioa

Ikasleen segimendu-maila.Irakasteko erabilitako baliabideen baliozkotasuna.Sustapen-irizpideak irakasleen artean adostuta daude.

Ikasketen ebaluazioa eta ikasleei eta familiei emandako informazioa

Ebaluazio positiborako irizpideak helburu eta edukiekin lotuta daude.Ebaluazio-irizpideen bidez, hainbat ikasketa-aldagai erregistra daitezke.Kalifikazio-irizpideak planifikatutako jardueren tipologiara egokitzen dira.Ebaluazio- eta kalifikazio-irizpideak jakinarazi zaizkie:Ikasleei.Familiei.

Aniztasuna tratatzeko neurriak

Aurretiazko neurriak hartzen dira ikasketa-zailtasunak zenbaterainokoak diren jakiteko.Ikasketa-gaitasun eta -erritmo guztiei erantzun zaie.Uste da eskainitako neurriak eta baliabideak nahikoak direla.Irakasle taldeak txosten psikopedagogikoen arabera gomendatutako ezohiko neurriak aplikatzen dira.



HEZKUNTZA-BEHARRIZAN BEREZIEI (HBB) LAGUNTZEKO PROGRAMAZIOA

Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…

•Ikasgelan banakako arreta ematen da proposatutako jarduerak egiteko.•Programazioko jarduerak egokitzen dira.•Banakako arreta ikasgelaren barruan eta kanpoan jarduera egokituak egiteko.•Curriculum-egokitzapen esanguratsua HBBak izateagatik.•Curriculum-egokitzapena adimen-gaitasun handia izateagatik.•Curriculum-materialaren egokitzapenak HSan berandu txertatzeagatik.…


PROGRAMACIÓN DE AULA – Conocimiento del Medio 3 EP

2. UNITATE DIDAKTIKOA: Ingurukoa jasotzen dugu


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Gorputzaren funtzionamendua ulertzea eta deskribatzea (zentzumenen organoak), eta estimuluak identifikatzea eta zentzumenen organoekin erlazionatzea. (ZTOK)• Zentzumenen organoak zaintzea zergatik den garrantzitsua aztertzea, eta haiek zaintzeko eta ongi funtzionatzeko osasun-ohitura osasungarriak hartzea. (ZTOK)• Informazioa jasotzeko, zentzumenen organoek zer funtzio duten jakitea, eta balioestea. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa• Ahozko elkarrizketetan parte hartzea, komunikazio ona izateko, jarrerak argudiatuz, modu aktiboan entzunez eta elkarrizketarako jarrera izanez. (HK)• Aurkezpen-testuak idaztea, mezua modu egokienean komunikatzeko (soinuaren ibilbidea: belarritik garunera). (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Baliabide teknologikoak erabiltzea zentzumenen organoak zaintzeari buruzko informazioa eta prestakuntza jasotzeko. (IT-D)

Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Taldean sortzen diren ekimenetan parte

Zentzumenen organoak ezagutzea (ikusmena, ukimena, entzumena, usaimena eta dastamena), baita haien morfologia eta funtzionamenduaren oinarrizko deskribapena ere.

Zentzumenen organoek ingurumenarekin eta beste gizakiekin erlazionatuta zer rol duten identifikatzea.

Zentzumenen organoak zaintzeko higiene-ohiturak identifikatzea eta hartzea.

Metodo zientifikoa aplikatzea, zentzumenen organoen estimulazioa jasotzen duen organismoak emandako erantzunen esperimentaziotik abiatuta.

Zentzumenen organoen funtzionamendua deskribatzea, aurkezpen-testuen edo irudikapen grafikoen bidez.

Ingurunean dagoen informazioa gizakiak informazio hori jasotzeko duen «zentzumenen ekipoarekin» lotzea, eta zentzumenen organo bakoitza jasotzen duen informazioaren arabera bereiztea.

Osasunerako zentzumenen organoen zainketarekin erlazionatutako higiene-ohitura jakinak identifikatzea, eta zer ondorio dituzten azaltzea; organismoan ondorio osasungarria duten ohiturak balioestea.

Zentzumenen organoen funtzionamendua aztertzea, sentsazio jakinak esperimentatuz, eta idatziz nahiz grafiko edo irudi bidez jasotzea.

Zentzumenen funtzionamendua ulertzen eta deskribatzen du. (ZTOK)

Zentzumenen organoen funtzioak ezagutzen eta balioesten ditu. (ZTOK)

Errealitate bateko ikuspegiak identifikatzen ditu. (GH)

Zentzumenen organoak zaintzearen garrantzia aztertzen du. (ZTOK)

Baliabide teknologikoak erabiltzen ditu informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Taldean parte hartzen du. (GH)

Arte-hizkuntzetako teknikak, baliabideak eta materialak erabiltzen ditu. (GAK)

Testuak idatzi eta mezuak komunikatzen ditu. (HK)

Ezagutzak eta estrategiak aplikatzen ditu zeregin berriak egiteko. (II)



hartzea, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. (GH)• Errealitate baten ikuspegiak identifikatzea, eta norbere jarrerak ikaskideenekin alderatzea, eta argumentuak ematea. (GH)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK) / Ikusizkoa eta espaziala• Arte-hizkuntzetako teknikak, baliabideak eta materialak erabiltzea, ongi egindako sorkuntzak lortzeko. (GAK)

Ikasten ikastea (II)/Intrapertsonala• Ezagutzak eta estrategiak modu berezi eta bestelakoan aplikatzea zeregin berriak egitean (sudurraren barnealdea marraztea, usain batek egiten duen ibilbidea adierazteko). (II)

EDUKIAK

KONTZEPTUAKZentzumenak identifikatzea. KIkusmena eta haren organoa ezagutzea. KBegiaren atal nagusiak identifikatzea. KUkimena eta haren organoa ezagutzea. KAzalaren atal nagusiak identifikatzea. KEntzumena eta haren organoa ezagutzea. KBelarriaren atal nagusiak identifikatzea. KUsaimena eta haren organoa ezagutzea. KSuduraren atal nagusiak identifikatzea. KDastamena eta haren organoa ezagutzea. KMihiaren atal nagusiak identifikatzea. K

PROZEDURAKIrudiei behatzea, eta aztertzea. PIritzi eta ideiak adieraztea. PInternet erabiltzea planetako izaki bizidunei buruzko bideo bat ikusteko. P



Istorio bat ulertzea. P

BALIOAKIngurunea eta norbere sentimenduak ezagutzeko interesa. BNorberaren ezagutza. BZainketa- eta osasun-ohiturak hartzea. B

ZEHAR-LERROAK•Zentzumenen bidez hautematea, eta hautemate horiek sentimendu desberdinak sortzen dizkigutela jabetzea.

IKASTEKO JARDUERAKEgoera jakin batzuen aurrean, zer estimuluk esku hartzen duen, zer zentzumenek erantzuten duen eta zer erantzun izaten den identifikatu.Norberaren erantzunak ikaskideenekin alderatu, eta argudiatu.Begi bat marraztea. Atalak eta babesteko sistema adierazi.Begiak estimulatzen dituzten zenbait esperientzia izan: erantzunak eta esku hartzen duten babes-sistemak aztertu eta deskribatu.Oftalmologoarenera joatea zergatik den beharrezkoa arrazoitu.Hainbat testuratako objektuak identifikatu eta izendatu.Gorputzeko hainbat ataletako azala behatu, deskribatu eta hari buruz hitz egin.Belarriaren eta sudurraren egiturak marraztu, eta atalen izenak idatzi.Soinua garunera nola iristen den azaldu.Entzumen-sistemarentzat kaltegarriak diren jarrerak identifikatu.http://www.pulevasalud.tv/2010/06/21/358/como-limpiarte-los-oidos webgunea kontsultatu, belarria nola zaindu jakiteko.Usaimen eta dastamenarekin esperimentuak egin.Elikagai batzuen zaporea identifikatu, eta horri buruz hitz egin.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.


http://www.pulevasalud.tv/2010/06/21/358/como-limpiarte-los-oidos



HASIERAKO EBALUAZIOA Talde handian

•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta zentzumenei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=Tp1pbDMt1_g&feature=related bideoa ikusi, eta hautematen ditugun estimuluen ugaritasunaz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:– Irudiari erreparatu, eta gure inguruneko estimuluak hautemateko moduari buruz eta estimulu horiek sortzen dituzten sentimenduei buruz hausnartu.


ATAZA INTEGRATUA - «Zentzumenekin jan»• Testuingurua: telebista-programa batean, zenbait errezeta egin dituzte.

• Jarduerak: − Errezetak nola egiten diren ikusi: http://www.youtube.com/watch?v=PzsN4SThYKs; http://www.youtube.com/watch?

v=QyjLyXYaEP0; http://www.youtube.com/watch?v=6wrdwuOMG-E, http://www.youtube.com/watch?v=qBjLW5_dGAM− Prestatutako janari guztien usainak eta zaporeak identifikatu.− Hotzeriak usainei eta zaporeei nola eragiten dieten azaldu.− Frutak beste fruta batzuekin usainei eta zaporeei dagokienez dituzten antzekotasunen arabera sailkatu.− Elikagaiek presatzean izaten dituzten itxura-aldaketak identifikatu.− Janari baten aurkezpena marraztu, gosegarriago egiteko.− Elikagaiak haiek testurekin lotu.− Bideo bat entzun: http://www.youtube.com/watch?v=qBjLW5_dGAM. Zer janari den, zer urrats egin diren eta zer plater

den identifikatu.− Soinu-banda bat aukeratu prestatutako janari bakoitzerako.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Musika eta arteari buruzko erakusketa bat antolatzea: musika desberdinak entzutea eta horma-irudiak prestatzea, gero erakusketa bat egiteko haiekin.•Zure izena braille alfabetoa erabiliz idaztea: braille alfabetoari buruz ikertzea (http://www.once.es/otros/cursobraille/), eta zure izena idaztea alfabeto horretan.•Itsu baten lekuan jartzea: binaka, begiak estali, eta hainbat eremutan ibiltzea, ikusi gabe.•Eguzkia hartzeko azala nola zaindu behar den ezagutzea: Eguzkitik babesteko kremaren garrantziari buruzko informazioa biltzea, eta ikasgelan hori buruz eztabaidatzea.•Musika-kontzertu bat antolatzea, ikasleek egindako musika-tresnen bidez: musika-tresnak egitea material birziklatuz, eta, ondoren, taldeka, zer soinu egiten dituzten erakustea.


http://www.once.es/otros/cursobraille/

http://www.youtube.com/watch?v=qBjLW5_dGAM

http://www.youtube.com/watch?v=6wrdwuOMG-E

http://www.youtube.com/watch?v=QyjLyXYaEP0


http://www.youtube.com/watch?v=PzsN4SThYKs


•Janarietako osagaiak identifikatzea: janari baten osagai guztiak identifikatzea, eta, ondoren, zer zapore nagusitzen den erabakitzea.•Zentzumenek gure bizitzan duten rolaren laburpena egitea: datuak biltzea, eta ondorioak ateratzea, zentzumen bakoitzarekin lortzen diren datuei eta sortzen dituzten sentimenduei buruz.

OSAGARRIAK •Collage bat egitea entzumenekin hautematen ditugun elementuen irudiekin.•Beste animalia batzuek gurekin alderatuta dituzten hautemate-aldeei buruz hitz egitea.•Ikusmenaren asaldurei eta behar dituzten zainketei buruzko zerrenda bat egitea: http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_CATEGORIA=100307&IDCATEGORIA_ENLACE=101429.•Itsuastoka jolastea.•Diktaketa bat egitea belarrietan ezko-tapoiak jarrita.•Usainak ikusi gabe identifikatzea; ondoren, usainak erabilgarriak zertarako izan daitezkeen pentsatzea.•Zentzumenei buruzko powerpoint bat egitea, edukien eskematik abiatuz: organo bakoitzaren horma-irudiak egitea, eta zentzumen bakoitzarekin hautematen den munduaren alderdiak jasotzea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA

Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Zentzumenak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Zentzumenen osasuna. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.– Begi baten atal nagusiak eta haien funtzioak idatzi.– Ukimenaren eta dastamenaren organoa identifikatu, eta haiekin zer sentsazio hautematen diren zehaztu.– Belarriaren atalak haien funtzioekin lotu.– Usaimenaren organoa identifikatu.

•Edukiak aztertzea eta eskuratzea.




http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_CATEGORIA=100307&IDCATEGORIA_ENLACE=101429

http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_CATEGORIA=100307&IDCATEGORIA_ENLACE=101429





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Belarriaren zainketa: http://www.pulevasalud.tv/2010/06/21/358/como-limpiarte-los-oidos•Errezetak nola egiten diren ikustea: http://www.youtube.com/watch?v=PzsN4SThYKs; http://www.youtube.com/watch?v=QyjLyXYaEP0; http://www.youtube.com/watch?v=6wrdwuOMG-E; http://www.youtube.com/watch?v=qBjLW5_dGAM•Errezetak egitea: http://www.youtube.com/watch?v=qBjLW5_dGAM

Gida didaktikoa•Braille alfabetoa: http://www.once.es/otros/cursobraille/•Begien asaldura nagusiei eta zentzumen horren zainketari buruzko informazioa: http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_CATEGORIA=100307&IDCATEGORIA_ENLACE=101429•Prestatutako arrainei buruzko informazioa: http://www.pequerecetas.com/recetas-pescado-mariscos-para-ninos/pescado-para-ninos-soldaditos-




http://www.youtube.com/watch?v=6wrdwuOMG-E


http://www.youtube.com/watch?v=PzsN4SThYKs

http://www.pulevasalud.tv/2010/06/21/358/como-limpiarte-los-oidos


de-pavia/•Soinuari eta elikadurari buruzko bideoak: http://vimeo.com/3737375lHYPERLINK; http://www.rtve.es/alacarta/videos/television/tres14-sabor-los-sonidos/1028803

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAZentzumenen organoen funtzionamendua deskribatzea, aurkezpen-testuen edo irudikapen grafikoen bidez.

Ingurunean dagoen informazioa gizakiak informazio hori jasotzeko duen «zentzumenen ekipoarekin» lotzea, eta zentzumenen organo bakoitza jasotzen duen informazioaren arabera bereiztea.

Osasunerako zentzumenen organoen zainketarekin erlazionatutako higiene-ohitura jakinak identifikatzea, eta zer ondorio dituzten azaltzea; organismoan ondorio osasungarria duten ohiturak balioestea.

KALIFIKAZIO-IRIZPIDEAK•Informazioa eman eta eskatzean, arlo bakoitzeko kontzeptuak eta hiztegia ongi erabiltzea.•Ikasitakoa modu naturalean edo eguneroko testuinguruetan erabiltzea.•Ideia eta erantzunak zenbateraino egin dituen nork bere kasa.•Informazioaren ulermen- eta komunikazio-maila.•Ariketak aurkeztean, ordenatua, garbia eta puntuala izatea: letra egokia erabiltzea datuak eta prozedurak zuzen eta argi adieraztea, ortografia-akatsik ez egitea, etab.•Portaera: ikaskideenganako eta irakasleenganako errespetua, materialarekiko errespetua; interesa eta motibazioa; azalpenei arreta jartzea; nekaezintasuna, pertseberantzia eta adiskidetasuna.•Banakako lan, proba, ariketa eta abarren ehunekoa edo balorazioa.•Talde-lanetan, proiektuetan… duen parte-hartze maila.


http://vimeo.com/3737375lHYPERLINK;







2. unitatea: Ingurukoa jasotzen dugu. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).




Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…




3. UNITATE DIDAKTIKOA: Mugitu egiten gara


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Lokomozio-aparatuarekin esperimentatzea, eta haren funtzionamendua deskribatzea. (ZTOK)• Jarrera zaintzeak eta jarduera fisikoa egiteak, eta, horretarako, ohitura osasungarriak izateak, zer garrantzi duen aztertzea.(ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa• Idatziz adieraztea ideiak, iritziak eta bizipenak, eta zehatz deskribatzea nahi dena. (HK)• Testu bat ulertzea, autoreak zer adierazi nahi duen jakiteko, eta norberaren ondorioak ateratzeko. (HK)• Ahozko mezuak koherentziaz eta kohesioz egituratzea ikasitakoari eta norberaren esperientziari dagokionez. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Lan intelektualeko teknikak erabiltzea informazioa erregistratzeko, antolatzeko eta laburbiltzeko (informazioa tauletan eta kontzeptuzko mapetan antolatzea). (IT-D)

Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Ikaskideei laguntzea haien funtzio eta zereginetan (lankidetzan aritzea), emaitza

Giza gorputzaren lokomozio-aparatuaren egitura eta funtzioa ezagutzea, eta eskeletoa eta muskulatura haren funtsezko osagaitzat bereiztea.

Hezur, muskulu eta artikulazio garrantzitsuenak ezagutzea, eta azken horiek sailkatzea (artikulazio finkoa, erdimugikorra eta mugikorra).

Lokomozio-aparatuaren zainketarekin eta funtzionamendu onarekin erlazionatutako higiene- eta osasun-ohiturak ezagutzea.

Lokomozio-aparatuari eragin diezaioketen lesio ohikoenak ezagutzea, baita haiek prebenitzeko neurri batzuk ere.

Mugimendu bat lokomozio-aparatuko elementuen urratsetan eta ekintzetan deskonposatzea.

Mugimendu jakinetan parte hartzen duten hezurrak eta muskuluak aztertzea eta deskribatzea.

Giza gorputzeko hezurrak eta muskuluak irudikatzea irudi-eskema batean.

Osasunerako jarrera eta ariketa fisikoko ohitura jakinak identifikatzea eta zer ondorio dituzten azaltzea, eta organismoan ondorio osasungarria duten ohiturak balioestea eta hartzea.

Lokomozio-aparatuaren lesioak (bihurrituak, dislokazioak, hausturak, agujetak), eragin ditzaketen arrazoiak eta errekuperatzeko egiten den esku hartzea identifikatzea.

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu informazioa erregistratzeko, antolatzeko eta laburbiltzeko (informazioa tauletan eta kontzeptuzko mapetan antolatzea). (IT-D)

Idatziz adierazten ditu ideiak, iritziak eta bizipenak, eta zehatz deskribatzen du nahi duena. (HK)

Lokomozio-aparatuarekin esperimentatzen du, eta haren funtzionamendua deskribatzen du. (ZTOK)

Zenbait osatua osatzeko edukiak zehazten ditu. (GAK)

• Eskura dituen baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Ikaskideei laguntzen die beren funtzio eta zereginetan (lankidetzan aritzea). (GH)

Bizimodu osasungarria izateko, jarrera zaintzeak eta jarduera fisikoa egiteak zer garrantzi duten aztertzen du. (ZTOK)

Testu bat ulertzen du, autoreak zer adierazi nahi duen jakiteko, eta norberaren ondorioak ateratzeko.

© grupo edebé 24


hobea eta kalitatezkoa izateko arduraz laguntzeko. (GH)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK) / Ikusizkoa eta espaziala• Edukiak zehaztea, zerbait osatua sortzeko modu artistikoan, eta nahi dena komunikatzeko. (GAK)

(HK)

Ahozko mezuak koherentziaz eta kohesioz egituratzen ditu ikasitakoari eta norberaren esperientziari dagokionez. (HK)

EDUKIAK

KONTZEPTUAKHezurra kontzeptuaren definizioa. KMuskulua kontzeptuaren definizioa. KArtikulazioa kontzeptuaren definizioa. KHezurren eta muskuluen ezaugarriak. KGizakiaren eskeletoko hezurrak. KArtikulazioak. KEskeletoaren funtzioak. KGiza gorputzeko muskuluak. KMuskulu-mugimenduak. KLokomozio-aparatuaren osasuna zaintzen laguntzen duten ohiturak. KLokomozio-aparatuaren ohiko lesioak. K

PROZEDURAKIrudiei behatzea, eta aztertzea. PIritzi eta ideiak adieraztea. PInternet erabiltzea dantza egiten ari den gizon bati buruzko bideo bat ikusteko. PMuskuluen ezaugarriak. PHezurren eta artikulazioen kokapena. PArtikulazio motak. PMuskuluen kokapena. PMugimenduetan esku hartzen duten muskuluen azterketa. PNorberaren osasun-ohiturak identifikatzea. PLesioak eta lehen laguntzak identifikatzea. P

© grupo edebé 25


BALIOAK

Helburuak lortzeko, ahalegina eta irmotasuna zer garrantzitsuak diren balioestea; lokomozio-aparatuaren osasuna zaintzen duten ohiturak izatea zer garrantzitsua den balioestea. B

ZEHAR-LERROAK•Jarduera fisikoa egitean ahalegina eta irmotasuna zer garrantzitsuak diren balioestea.

IKASTEKO JARDUERAKLokomozio-aparatuak egiten dituen ekintzak eta ekintza horietan parte hartzen duten atalak identifikatu, zerrendatu eta arrazoitu.Ekintza desberdinetan esku hartzen duten artikulazioak, hezurrak eta muskuluak identifikatu eta izendatu.Goiko eta beheko gorputz-adarren arteko antzekotasunei erreparatu: http://www.saludalia.com/saludaliaNuevo/interior/atlas/doc/esqueleto/doc/atlas.htmGure gorputza zaintzeko gomendagarriak diren eta ez diren ekintzak identifikatu. Ekintza horiek egiten dituzten hausnartu.Lesioek zer hezur, muskulu eta artikulaziori eragiten dieten identifikatu.Haien lesioak eta zaintzeko tratamenduak azaldu, eta haiei buruz hitz egin.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Erradiografiei buruz ikertu, Interneten laguntzaz: http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada; http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi

© grupo edebé 26

http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi


http://www.saludalia.com/saludaliaNuevo/interior/atlas/doc/esqueleto/doc/atlas.htm




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta fisikoki zailak diren eta ahalegin handia eskatzen duten jarduerei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=z_lz51kt0hM bideoa ikusi, eta bertan egiten diren mugimenduei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:– Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Zure ustez, itzulipurdi horiek lehen ahaleginean lortzen dira? Inoiz egin duzu gurpila edo itzulipurdi bat, edo buruz behera jarri zara? Nola lortu zenuen? Askotan errepikatu behar izan zenuen? Egiteko ahalegina eta irmotasuna eskatzen dituzten jardueren zerrenda bat egin, eta horri buruz hitz egin.


ATAZA INTEGRATUA - «Dantza eta eskultura»•Testuingurua: Dantza egitean, eskeletoa eta muskuluak mugitzen dira.

•Jarduerak: − Visionar los siguientes vídeos sobre diferentes tipos de danzas:

Ballet: http:// ww.youtube.com/watch?v=wSvSta8_hB4 Sabel-dantza: http://www.youtube.com/watch?v=3f_hM7I2XsE Rock´n´rolla: http://www.youtube.com/watch?v=Rf55gHK48VQ Capoeira: http://www.youtube.com/watch?v=IHHM-QqUzZU

− Dantza bakoitzean mugitzen diren gorputzaren atalak eta osasunerako dituzten onurak identifikatu.− Lokomozio-aparatu guztia mugitzeko koreografia bat asmatu.− Eskulturei buruz ikertu. Webgune hau lagungarria izan daiteke: http://www.es.wikipedia.org. Haiei buruzko fitxa bat

egin, eta jarrerei erreparatuta, zer gogo-aldarte igortzen duten azaldu. Ikaskideei aurkeztu emaitza.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Badakizu nor den Ardi? http://www.youtube.com/watch?v=hie-rEUm-70 bideoa ikustea, eta galderei erantzutea. Testu bat egitean ondorioekin.•Berotze-ariketak: http://www.youtube.com/watch?v=STVRunFMczo&feature=related. Proposatutako ariketak eta ezagutzen dituzten beste batzuk egitea, berotzeko.•Hezurren kaligrama: hezur bakoitzari buruzko poema bat egitea, kaligrama moduan idatziz: Webgune hau baliagarria izan daiteke: http://leerxleer.wordpress.com/2009/03/13/caligramas-poesia-e-imagen/•Mugikortasun-arazoak dituen jendea eta oztopo arkitektonikoak: galdera-zerrenda batetik abiatuta, eztabaidatzea, eta

© grupo edebé 27

http://leerxleer.wordpress.com/2009/03/13/caligramas-poesia-e-imagen/

http://www.youtube.com/watch?v=STVRunFMczo&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=hie-rEUm-70

http://www.es.wikipedia.org/

http://www.youtube.com/watch?v=IHHM-QqUzZU

http://www.youtube.com/watch?v=3f_hM7I2XsE

http://ww.youtube.com/watch?v=wSvSta8_hB4


http://www.youtube.com/watch?v=3f_hM7I2XsE



ondoren, ondorioak jasotzen dituen testu bat egitea.•Lehen laguntzak. Lokomozio-aparatuko lesioei eta lehen laguntzei buruz ikertzea: http://www.misionrg.com.ar/auxilio1.htm. Lesioa eta hura zaintzeko modua jasotzen dituen taula bat egitea.•Testu bat interpretatzea: taldeetan, hitzaldi baterako testu bat egitea, gaiari buruzko gidoi batetik eta bost galderatatik abiatuz.•Gure gorputza erradiografien bidez berregiten: erradiografiak lortzea, gorputza berregiteko.

OSAGARRIAK •Kirol-jarduera bateko mugimenduak egitea, ikasleek asmatzeko zer kirol den.•Gure gorputzari buruzko galdera-zerrenda batetik abiatuz, gure gorputzari buruz hitz egitea. Ondoren, ondorioak prestatzea, eta aurkeztea.•Hezurrak eta artikulazioak kokatzea norbere gorputzean.•Ahalik eta muskulu gehiena izendatzea, eta gure gorputzean kokatzea.•Borondatezkoak diren eta ez diren mugimenduak identifikatzea, belauna leun-leun kolpatuz.•Hezurrentzat onak diren elikagaien zerrenda bat egitea: http://www.botanical-online.com/medicinalshuesosdieta.htm; http://www.cuidadodelasalud.com/alimentos-nutritivos/alimentacion-adecuada-para-los-huesos/ eta http://www.biomanantial.com/huesos-vitaminas-mine rales-sanos-alimentos-para-salud-a-1532-es.html . Ondoren, norbere dieta aztertzea.•Taula batean jasotzea kirolak, erabiltzen diren babesgarriak eta babesten duten gorputz atala.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Hezurra keta muskuluak. Gure hezurrak: eskeletoa. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Muskuluak. Zaindu zure lokomozio-aparatua. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.– Lokomozio-aparatua osatzen duten elementuak eta haien ezaugarriak identifikatu.– Hezurrak dagokien lekuan sailkatu.– Artikulazioei buruzko adierazpen zuzenak eta okerrak identifikatu.– Gorputzaren atal bakoitzeko bi muskulu pentsatu.– Lokomozio-aparatuari eragin diezaioketen lesioak zerrendatu.



© grupo edebé 28

http://www.biomanantial.com/huesos-vitaminas-minerales-sanos-alimentos-para-salud-a-1532-es.html

http://www.biomanantial.com/huesos-vitaminas-minerales-sanos-alimentos-para-salud-a-1532-es.html

http://www.misionrg.com.ar/auxilio1.htm


•Edukiak aztertzea eta eskuratzea.•Ebaluazio-txostena.

© grupo edebé 29





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua– Dantzan ari den gizon baten bideo bat ikustea: http://www.youtube.com/watch?v=z_lz51kt0hM– Irudiak kontsultatzea: http://www.saludalia.com/saludaliaNuevo/interior/atlas/doc/esqueleto/doc/atlas.htm– Informazioa eta irudiak bilatzea: http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia y www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi

Gida didaktikoa– Arbasoei buruzko informazioa: http://www.youtube.com/watch?v=hie-rEUm-70– Prestakuntza fisikoari buruzko bideoa: http://www.youtube.com/watch?v=STVRunFMczo&feature=related– Kaligramak: http://leerxleer.wordpress.com/2009/03/13/caligramas-poesia-e-imagen/

© grupo edebé 30


– Elikagaiak: http://www.botanical-online.com/medicinalshuesosdieta.htm, http://www.cuidadodelasalud.com/alimentos-nutritivos/alimentacion-adecuada-para-los-huesos/; http://www.biomanantial.com/huesos-vitaminas-minerales-sanos-alimentos-para-salud-a-1532-es.html– Lehen laguntzei buruzko informazioa: http://www.misionrg.com.ar/auxilio1.htm– Elikadura eta osasuna: http://www.botanical-online.com/medicinalshuesosdieta.htm, http://www.cuidadodelasa

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAMugimendu jakinetan parte hartzen duten hezurrak eta muskuluak aztertzea eta deskribatzea.

Giza gorputzeko hezurrak eta muskuluak irudikatzea irudi-eskema batean.

Osasunerako jarrera eta ariketa fisikoko ohitura jakinak identifikatzea eta zer ondorio dituzten azaltzea; eta organismoan ondorio osasungarria duten ohiturak balioestea eta hartzea.

Lokomozio-aparatuaren lesioak (bihurrituak, dislokazioak, hausturak, agujetak), eragin ditzaketen arrazoiak eta errekuperatzeko egiten den esku hartzea identifikatzea.


© grupo edebé 31

http://www.cuidadodelasalud.com/alimentos-nutritivos/alimentacion-adecuada-para-los-huesos/

http://www.cuidadodelasalud.com/alimentos-nutritivos/alimentacion-adecuada-para-los-huesos/







3. unitatea: Mugitu egiten gara. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 32



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 35


4. UNITATE DIDAKTIKOA: Animaliak


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Ongi erabiltzea animaliei buruzko ezagutzak, ornodunetan eta ornogabeetan nahiz askotariko taldeetan sailkatzeko.(ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa• Idatziz adieraztea ideiak, iritziak eta bizipenak, eta zehatz deskribatzea nahi dena. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Lan intelektualeko teknikak erabiltzea informazioa erregistratzeko, antolatzeko eta laburbiltzeko (informazioa tauletan eta kontzeptuzko mapetan antolatzea). (IT-D)• Baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Taldean sortzen diren ekimenetan parte hartzea, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. (GH)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK) / Ikusizkoa eta espaziala• Edukiak zehaztea, zerbait osoa sortzeko modu artistikoan (animalien marrazkiak, argazkiz osatutako horma-irudiak, animalien fitxategiak…), eta nahi dena komunikatzea.

Animalia ornodunak eta ornogabeak bereiztea talde bakoitzaren ezaugarrietatik abiatuz.

Ornogabeen ezaugarriak ezagutzea: anelidoak, knidarioak, moluskuak, ekinodermatuak eta artropodoak.

Ornodunen ezaugarriak ezagutzea: anfibioak, narrastiak, arrainak, hegaztiak eta ugaztunak.

Animaliak zaintzearen eta errespetatzearen garrantzia ulertzea eta balioestea, baita etxean animalia bat izatearen erantzukizuna ere.

Animaliak identifikatzea eta ornodun eta ornogabeetan sailkatzea, sailkapen hori animalia bakoitzaren eta haren taldearen berezko ezaugarriekin lotuz.

Animalia ornogabeen adibide jakinak osatzen duten taldearekin lotzea, eta talde bakoitzaren berezko ezaugarriekin (gorputzaren forma eta egitura, ugalketa…).

Animalia ornodunen adibide jakinak osatzen duten taldearekin lotzea, eta sailkatzeko erabiltzen diren ezaugarriak aztertzea (ugalketa, mugimendua, bizi diren ingurunea, gorputzaren egitura eta forma …).

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu informazioa erregistratzeko, antolatzeko eta laburbiltzeko (informazioa tauletan eta kontzeptuzko mapetan antolatzea). (IT-D)

• Eskura dituen baliabide teknologikoak erabiltzen du informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Idatziz adierazten ditu ideiak, iritziak eta bizipenak, eta zehatz deskribatzen du nahi duena. (HK)

Edukiak zehazten ditu, zerbait osoa sortzeko modu artistikoan (animalien marrazkiak, argazkiz osatutako horma-irudiak, animalien fitxategiak…). (GAK)

• Eskura dituen baliabide teknologikoak erabiltzen ditu informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Taldean sortzen diren ekimenetan parte hartzen du, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. (GH)

Izaki bizidunen (animalia ornodunak) portaera aztertzen, ikertzen eta deskribatzen du. (ZTOK)

© grupo edebé 36


(GAK)Edukiak zehazten ditu, zerbait osoa sortzeko modu artistikoan (animalien marrazkiak, argazkiz osatutako horma-irudiak, animalien fitxategiak…), eta nahi duena komunikatzen du. (GAK)

• Eskura dituen baliabide teknologikoak erabiltzen ditu informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

EDUKIAK

KONTZEPTUAKAnimalia ornodunen eta ornogabeen ezaugarriak. KAnelidoen eta knidarioen ezaugarriak. KMoluskuen eta ekinodermatuen ezaugarriak. KArtropodoen ezaugarriak. KAnfibioen ezaugarriak. KAnfibioen metamorfosia. KNarrastien ezaugarriak. KArrainen ezaugarriak. KHegaztien ezaugarriak. KUgaztunen ezaugarriak. K

PROZEDURAKIrudiei behatzea, eta aztertzea. PIritzi eta ideiak adieraztea. PInternet erabiltzea animaliei buruzko bideo bat ikusteko. PAnimaliak ornodunetan eta ornogabeetan sailkatzea. PAnimalia ornodunak eta ornogabeak identifikatzea. PAnelidoak eta knidarioak identifikatzea. PMoluskuak eta ekinodermatuak identifikatzea. PArtropodoak sailkatzea. P

© grupo edebé 37


BALIOAKInguruneko animaliak zaintzeko interesa eta erantzukizuna. B

ZEHAR-LERROAK•Natura zaintzeko dugun erantzukizunari buruz hausnarraraztea, eta ikasleak kontzientziatzea.

IKASTEKO JARDUERAKAnimaliak ornodunetan eta ornogabeetan sailkatu, honen laguntzaz: www.youtube.com/watch?v=Xh7oPMgK82A&feature=related,Ingurune desberdinetako animaliak zerrendatu.Anelidoak eta knidarioak nola mugitzen diren alderatu. Webgune hauek erabil daitezke: http://www.youtube.com/watch?v=dHkDdLQ32ys eta http://www.youtube.com/watch?v=vou0w6hWfvo&NR=1Anemona eta marmoken, narrastien eta anfibioen arteko aldeak identifikatu.Animalia ornogabeak taldeetan sailkatu.Artropodoen argazkiak bilatu: http:// www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi y http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada . . Horma-irudi bat egin.Anfibioen talde bat erkatu eta deskribatu.Narrastien talde baten irudiak bilatu: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi y http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada. Ondoren, fitxategi bat egin.Igel eta arrain baten arteko antzekotasunak azaldu.www.youtube.com/watch?v=Gvjk6dyR7RA bideoa ikusi, eta zerrenda bat eta bakoitzaren fitxa bat egin, eta haien ezaugarriak erkatu.Hegaztien ezaugarriak identifikatu.Hegazti batzuen argazkiak bilatu (http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi,), eta behaketa-tresnak zertarako diren azaldu.Testu batean zenbait ugaztun identifikatu, eta fitxa bat egin: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi; http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:PortadaUnitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Bideo hauek ikusi: http://www.youtube.com/watch?v=1QBqp068jkI&feature=relmfu;, http://www.youtube.com/watchv=WyMePpBSA5A&feature=results_video&playnext=1&list=PL5BADA334FE2EC10C y http://. Ondoren, metamorfosi-prozesuak deskribatu eta erkatu.

© grupo edebé 38

http://www.youtube.com/watch?v=Tolt_NGEvcc&NR=1

http://www.youtube.com/watchv=WyMePpBSA5A&feature=results_video&playnext=1&list=PL5BADA334FE2EC10C

http://www.youtube.com/watchv=WyMePpBSA5A&feature=results_video&playnext=1&list=PL5BADA334FE2EC10C

http://www.youtube.com/watch?v=1QBqp068jkI&feature=relmfu




http://www.youtube.com/watch?v=Gvjk6dyR7RA







http://www.youtube.com/watch?v=vou0w6hWfvo&NR=1

http://www.youtube.com/watch?v=dHkDdLQ32ys

http://www.youtube.com/watch?v=Xh7oPMgK82A&feature=related




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta etxeko animaliei, haien zainketari eta eskatzen duten erantzukizunari buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=thuViaxRd_w&NR=1 bideoa ikusi, eta ageri diren animaliei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:– Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Ba al duzu animaliarik etxean? Izan nahiko zenuke? Zein? Etxeko animalia bat nola zaintzen den azaldu. Zer erantzukizun har dezakezu? Hitz egin etxean animalia bat izanez gero behar dituen zainketez eta eskatzen dituen erantzukizunez.


ATAZA INTEGRATUA - «Galzorian dauden animaliak » •Testuingurua: Inoiz ikusi duzu dinosaurorik? Non? Agian film batean, marrazki bizidunetan, museoren edo libururen batean… Eta egiazko dinosaurorik? Inork zergatik ez duen ikusi jakingo dugu.

•Jarduerak:– Dinosauroei buruzko ikerketa bat egin. Webgune hau lagungarria izan daiteke: http://www.dinosaurios.info. Galdera batzuei erantzun.– Gaur egungo galerei buruzko ikerketa bat egin, eta horma-irudi batean jaso ondorioak.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Galzoriak dauden animaliak. Galzorian dauden animalien zerrenda bat egitea (http://www.animales-en-extincion.info/) y . Lortutako informazioari buruz hitz egitea.•Animalien inauteria: Ikertzea eta entzutea: (http://es.wikipedia.org/wiki/El_carnaval_de_los_animales, http://www.wix.com/mariajesusmusica/carnaval-animales ) . Luego, d . Ondoren, esperimentatzen dituzten sentimenduei buruz hitz egitea, eta musikaren erritmora dantza egitea.•Espezie kopurua erkatzea: testu batetik abiatuz, espezie kopuruei buruzko taula bat egitea.•Kontuz marmokekin! Marmoka batek helduz gero eman behar diren lehen laguntzei buruz ikertzea (http://www.euroresidentes.com/salud/consejos/primeros-auxilios/medusas.htm), eta horma-irudi bat egitea informazioarekin.•Natura eta literatura: bestiarioa. Bestiario bat zer den ikertzea, ornogabe bat aukeratzea, hari buruz ikertzea, poema edo ipuin labur bat idaztea eta guztiak liburu batean jasotzea.•Dinosauroen film bat ikusten: Parke Jurasikoa filma ikustea, eta narrasti moduan zer ezaugarri dituzten identifikatzea.•Arrainak prestatzeko errezeta onenak: ikasleei bururatzen zaizkien arrain-errezeten liburu bat egitea.•Hegaztien mokoak eta elikadura: hegaztien mokoei eta elikadurari buruz ikertzea. http://www.mascotasdigital.com/historico/aves/razas/aves030807.htm eta http://www.cinerea.org/articulos-ornitologia/140-tipos-

© grupo edebé 39

http://www.cinerea.org/articulos-ornitologia/140-tipos-picos-aves.html

http://www.mascotasdigital.com/historico/aves/razas/aves030807.htm

http://www.euroresidentes.com/salud/consejos/primeros-auxilios/medusas.htm

http://www.wix.com/mariajesusmusica/carnaval-animales




http://es.wikipedia.org/wiki/El_carnaval_de_los_animales

http://www.animales-en-extincion.info/


http://www.dinosaurios.info/

http://www.youtube.com/watch?v=thuViaxRd_w&NR=1


picos-aves.html.•Ornodunen bestiarioa: ugaztun bat aukeratzea, hari buruz ikertzea, poema edo ipuin labur bat idaztea, eta guztiak liburu batean biltzea.•Alegiak asmatzen: binaka, alegia bat asmatzea.

OSAGARRIAK •Taula bat egitea alfabetoko letra guztiekin hasten diren animaliekin.•Ezaugarrietatik abiatuz, animaliak asmatzera jolastea.•Anfibioei buruzko testu osatugabe bat idaztea, ikaskideak osa dezan.•Metamorfosia izaten duten animalien zerrenda bat osatzea, eta haien arteko antzekotasun eta aldeak zehaztea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Animaliak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Animaliak eta haien ezaugarriak. Ornogabeak: anelidoak eta knidarioak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.– Ornodunak eta ornogabeak bereizten dituzten ezaugarriak zehaztu.– Adierazpen batean zer animalia ornogabe deskribatzen den identifikatu.– Anfibioen eta narrastien antzekotasun eta aldeak azaldu.– Arrainen eta ugaztunen ezaugarriak jaso.




© grupo edebé 40






IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Animalia motak: http://www.youtube.com/watch?v=thuViaxRd_w&NR=1•Ornodunak eta ornogabeak: http://www.youtube.com/watch?v=Xh7oPMgK82A&feature=related•Anelidoak eta knidarioak. http://www.youtube.com/watch?v=dHkDdLQ32ys, http://www.youtube.com/watch?v=vou0w6hWfvo&NR=1•Artropodoak: http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada•Narrastiak: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi, http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada •Igelak eta arrainak: http://www.youtube.com/watch?v=Gvjk6dyR7RA.•Hegaztiak: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi•Ugaztunak: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada;

© grupo edebé 41




http://www.youtube.com/watch?v=Gvjk6dyR7RA




http://www.youtube.com/watch?v=vou0w6hWfvo&NR=1

http://www.youtube.com/watch?v=dHkDdLQ32ys

http://www.youtube.com/watch?v=Xh7oPMgK82A&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=thuViaxRd_w&NR=1


; http://www.youtube.com/watch?v=1QBqp068jkI&feature=relmfu; http://www.youtube.com/watch?v=WyMePpBSA5A&feature=results_video&playnext=1&list=PL5BADA334FE2EC10C•Metamorfosia: http://www.youtube.com/watch?v=Tolt_NGEvcc&NR=1•Dinosauroak: http:// www.dinosaurios.info

•Gida didaktikoa•Galzoriak dauden animaliak. Galzorian dauden animalien zerrenda bat egitea (http://www.animales-en-extincion.info/) y realizar un cartel con la información obtenida : •Animalien inauteria: http://es.wikipedia.org/wiki/El_carnaval_de_los_animales; http://www.wix.com/mariajesusmusica/carnaval-animales•Marmokak: http://www.euroresidentes.com/salud/consejos/primeros-auxilios/medusas.htm•Hegaztiak eta haien elikadura: http://www.mascotasdigital.com/historico/aves/razas/aves030807.htm, http://www.cinerea.org/articulos-ornitologia/140-tipos-picos-aves.html

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAAnimaliak identifikatzea, eta ornodun eta ornogabeetan sailkatzea, sailkapen hori animalia bakoitzaren eta haren taldearen berezko ezaugarriekin lotuz.

Animalia ornogabeen adibide jakinak osatzen duten taldearekin lotzea, eta talde bakoitzaren berezko ezaugarriekin (gorputzaren forma eta egitura, ugalketa…).

Animalia ornodunen adibide jakinak osatzen duten taldearekin lotzea, eta sailkatzeko erabiltzen diren ezaugarriak aztertzea (ugalketa, mugimendua, bizi diren ingurunea, gorputzaren egitura eta forma…).


© grupo edebé 42



http://www.mascotasdigital.com/historico/aves/razas/aves030807.htm

http://www.euroresidentes.com/salud/consejos/primeros-auxilios/medusas.htm


http://es.wikipedia.org/wiki/El_carnaval_de_los_animales





http://www.dinosaurios.info/

http://www.youtube.com/watch?v=Tolt_NGEvcc&NR=1

http://www.youtube.com/watch?v=1QBqp068jkI&feature=relmfu







4. unitatea: Animaliak EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 43



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 46


5. UNITATE DIDAKTIKOA: Landareak


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Natura-errealitateak ulertzeko eta azaltzeko informazio-, azalpen eta argudio-mezuak eta testuak egitea (landare baten bizi-zikloa). (ZTOK)• Izaki bizidunen (landareak)sailkapeneko elementu batzuk ezagutzea landare batzuetan, eta aztertutako irizpide batzuen arabera sailkatzea. (ZTOK)• Lore bat fruitu bihurtu arteko prozesuari behatzea, ikertzea eta deskribatzea. Halako landareak ugaltzeko zer garrantzi duen aztertzea. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa• Idatziz adieraztea ideiak, iritziak eta bizipenak, eta zehatz deskribatzea nahi dena (landare baten atalak). (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)• Lan intelektualeko teknikak erabiltzea landare baten atalei, funtzioei eta ezaugarriei buruzko informazioa taulatan antolatzeko. (IT-D)• Informazioa hainbat euskarritan bilatzea, fruituen haziak ezagutzeko eta marrazteko. (IT-D)

Ikasten ikastea (II)

Landareek izaki bizidun diren neurriak zer ezaugarri dituzten, beren bizi-zikloetako une giltzarriak zein diren eta haien funtsezko atalak zein diren ezagutzea.

Landare baten atalak bereiztea, eta atal bakoitzaren funtzioak definitzea.

Landareei buruz aztertutako egiturak eta ezaugarriak identifikatzea ikasleak inguruan dituen landareetan.

Landaren ugalketa-zikloa ezagutzea, hazi bidezkoa (lorea duten landareen kasuan) nahiz espora bidezkoa (lorerik ez duten landareen kasuan).

Landareak zaintzearen eta errespetatzearen garrantzia ulertzea eta balioestea, baita etxean landare bat izatearen erantzukizuna ere.

Landaren baten atalak eta haien funtzioak identifikatzea.

Landare baten bizi-zikloko uneak bereiztea.

Landare baten sustraiaren egitura eta funtzioa azaltzea, eta landarearen oinarrizko funtzioekin lotzea.

Landare baten zurtoinaren egitura eta funtzioa, eta sailkapena azaltzea.

Hosto baten egitura, funtzioa eta sailkapena azaltzea.

Lore baten egitura eta funtzioa azaltzea.

Landareak sailkapen-eredu baten arabera sailkatzea.

Lorea duten eta ez duten landareak bereiztea, eta landare bat nola sortzen den azaltzea.

Ezagutzak eta estrategiak testuinguru berrietan erabiltzen ditu. (II)


Baliabide teknologikoak erabiltzen ditu. (IT-D)

Informazio-testuak egiten ditu. (ZTOK)


Landare bat deskribatzen du. (HK)

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu informazioa antolatzeko. (IT-D)

Ezagutzak eta estrategiak testuinguru berrietan erabiltzen ditu. (II)

Izaki bizidunak sailkatzeko elementu batzuk ezagutzen ditu. (ZTOK)

Lore batek fruitu bihurtu eta landare berri bat eman arte egiten duen prozesua deskribatzen du. (ZTOK)

Informazioa hainbat euskarritan bilatzen du, fruituen haziak ezagutzeko eta marrazteko. (IT-D)

© grupo edebé 47


• Ezagutzak eta estrategiak landareak eta haien atalak ezagutzeko testuinguru berri eta askotarikoetan aplikatzea. (II)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK) / Ikusizkoa eta espaziala• Arte-hizkuntzen teknikak, baliabideak eta materialak erabiltzea ideiak behar bezala landutako sorkuntzen bidez adierazteko (landareen eta haien atalen marrazkia). (GAK)

EDUKIAK

KONTZEPTUAKLandarea definitzea. KLandaren baten atalak ezagutzea. KSustraiaren funtzioak ezagutzea. KZurtoinaren funtzioak ezagutzea. KHostoen funtzioak ezagutzea. KLorea definitzea. KLorearen funtzioak ezagutzea. K

PROZEDURAKIrudiei behatzea, eta aztertzea. PIritzi eta ideiak adieraztea. PInternet erabiltzea lorategi botaniko bati buruzko bideo bat ikusteko. PLandare baten atalak identifikatzea. PSustraiaren atalak identifikatzea. PSustraien formak identifikatzea. PZurtoinaren atalak identifikatzea. PZurtoinak sailkatzea. PZurtoinen ezaugarriak identifikatzea. PHostoaren atalak identifikatzea. PLandareak hosto motaren arabera sailkatzea. PHostoak formaren eta orriaren ertzaren arabera sailkatzea. P

© grupo edebé 48


Lorearen atalak identifikatzea. PLorea fruitu bihurtzeko prozesua identifikatzea. P

BALIOAKInguruko landareak zaintzeko interesa eta erantzukizuna. B

ZEHAR-LERROAK•Ingurumen-hezkuntza: landareak errespetatzeari eta zaintzeari buruz hausnartzea, eta kontzientziatzea.

IKASTEKO JARDUERAKLandare baten atalak adierazi hainbat argazkitan.Zenbait landareren sustraien irudiak bildu (http://images.google.es/.). Marraztu; atalak adierazi, eta haien funtzioak zehaztu.Landare batzuen zurtoina deskribatu, eta ezaugarriak identifikatu.Argazkietako zuhaitz batzuen izena identifikatu hostoaren deskribapenean oinarrituz.Zuhaitz bat marraztu eta deskribatu.Lore bat marraztu, eta haren atalak adierazi.Lorea fruitu nola bihurtzen den azaldu.Informazioa bilatu (http://es.wikipedia.org), eta fruitu-zerrenda bateko fruituen haziak marraztu.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Landare haragijaleei buruzko ikerketa bat egin, eta denen artean osatutako horma-irudi batean jaso informazioa.

HIRUHILEKOKO PROIEKTUA: ETXEBIZITZAWebgune honetara sartu: http://www.youtube.com/watch?v=8rVf5Od6AYg. Irudiak aztertu, etxeak nolakoak diren azaldu (barrutik eta kanpotik), eta errealekin alderatu.Taldeak osatu, eta etxebizitza bati buruz ikertu.Etxebizitzak denbora-lerroan kokatu.Taldeari ikerketaren berri emateko aurkezpena prestatu.

© grupo edebé 49

http://www.youtube.com/watch?v=8rVf5Od6AYg

http://es.wikipedia.org/

http://images.google.es/




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta landareei eta haien zainketari buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://visitasvirtualesvega.com/cosmovitral-y-jardin-botanicotoluca-estado-de-mexico-2.html bideoa ikusi, eta agertzen diren landareei eta sailkatzeko moduei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:– Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Ba al duzu landarekin etxean? Izan nahiko zenuke? Zein? Landare bat zaintzeko moduari eta eskatzen duen erantzukizunari buruz hitz egin.


GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Erraldoi berekoia: ipuina irakurtzea http://www.elalmanaque.com/navidad/cuentos_archivos/wilde.htm). Erraldoiaren lorategian izan daitezkeen landareak izendatzea eta sailkatzea.•Lorategi batera bisitan joatea: lorategi batera joatea, eta zuhaitz, zuhaixka eta belar batzuk aukeratzea. Gero, landare bakoitzaren marrazki bat egitea, eta horma-irudi bat osatzea marrazkiekin.•Sustraiekin esperimentuak egitea: lekaleak hozitzea, sustraiak uretan edo oliotan jarrita zer geratzen den ikusteko. Ondorioak aurkeztea.•Zenbat urte ditu zuhaitzak? http://www.eraecologica.org/revista_03/lee_03.htm?musarana.htm~mainFrame webgunearen laguntzaz, zuhaitz gazte baten eta heldu baten ebakidura marraztea.•Zer atera dezakezu zuhaitzen azaletik? Zuhaitzen azalaren erabilerei buruzko eskema bat egitea, webgune honetatik abiatuz: http://www.efn.uncor.edu/dep/biologia/intrbiol/corteza.htm.•Hostoen kaligrama: zuhaitzei buruz ikertzea, http://es.wikipedia.org, haiei buruzko bi bertso pentsatzea, eta kaligrama bat osatzea.•Lore-poemak: lore bati buruzko poema bat egitea, proposatutako urratsak eginez.•Fruta-askaria: frutak ekartzea, behatzea, fruituen arabera sailkatzea, eta ondoren, askaria egitea guztiekin.•Landareei buruzko aldizkaria: landareei buruzko albisteak idaztea, eta aldizkari bat osatzea albiste guztiekin.

HIRUHILEKOKO PROIEKTUA: Etxebizitza- 1. fasea: HautatuFase honetan, gaia aurkezte da, aurretiazko ideiak gogoratzen dira, eta ondoren ikergai izango diren galderak eta hipotesiak planteatzen dira.

- 2. fasea: Plangintza eginEgin beharreko lanak ikasleen eta osatutako taldeen artean antolatu eta banatu.

- 3. fasea: Garatu

© grupo edebé 50

http://www.eraecologica.org/revista_03/lee_03.htm?musarana.htm~mainFrame

http://www.elalmanaque.com/navidad/cuentos_archivos/wilde.htm

http://visitasvirtualesvega.com/cosmovitral-y-jardin-botanicotoluca-estado-de-mexico-2.html

PROGRAMACIÓN DE AULA – Conocimiento del Medio 3 EPAurrez planteatutako hipotesiak ikertu. Estilo kognitibo bakoitza martxan jartzen duten taldeko jarduerak eta lankidetza-jarduerak:

Etxebizitzak kronologikoki ordenatzea, eta etorkizuneko etxea diseinatzea. Etxebizitzei buruzko informazioa lortzeko, hainbat lotura kontsultatzea:

◦ Historiaurreko haitzuloak, http://www.youtube.com/watch?v=o3cL-bARjEE ◦ txabolak, http://www.youtube.com/watch?v=TK74LFiBQFk&feature=related◦ Erdi Aroko gazteluak, http://www.youtube.com/watch?v=piOzMCSiWzk◦ jauregiak, http://www.youtube.com/watch?v=fQ9VgKHHOOU◦ egungo pisuak, http://www.youtube.com/watch?v=gNvselljYVs◦ etxe domotikoak, http://www.youtube.com/watch?v=WLpT1Ts0n2w

Erakusketa prestatzea, eta triptiko bat egitea, jendeari aurkezteko.

- 4. fasea: EbaluatuProiektuaren balorazioa eta ebaluazioa, batetik, proiektuan egindako jarduerak jaso behar dituen ikaslearen banakako dosierraren bidez eta, bestetik, gaitasunak eta ikaslearen betetze-maila jaso behar dituen ebaluazio-errubriken bidez.

OSAGARRIAK •Landareak identifikatu ingurunean, eta bakoitzaren fitxa bat egin, marrazki edo argazki batekin.•Hostoak lehortu, orriaren eta ertzaren arabera sailkatu, eta zer zuhaitzen izena den idatzi.•Fruituen deskribapenak jasotzen dituzten txartelak egin, eta asmatzera jolastu.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Landareen atalak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)Sakontzea:•Fitxa: Landareen atalak eta haien ezaugarriak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Sustraiaren funtzio nagusiak eta formak zerrendatu.–Zurtoin moten ezaugarriak adierazi, eta bat deskribatu.–Landare hostoerorkor bat eta hostoiraunkor bat bereizi, eta adibideak eman.–Landare baten bi zati nagusiak adierazi. Polena zer atalek duen adierazi, eta haren funtzioa zehaztu.

Ikaslearen liburua: «Erabili» (hiruhilekoko ebaluazioa) Argazki bateko elementuak sailkatzea, izaki bizidunak edo materia

organikoa diren kontuan izanik. Bizi diren lekuan zentzumenekin jasotzen diren pertzepzioak mendiko

irudiarekin jasotzen dituztenekin erkatzea. Jarduera fisikoan esku hartzen duten hezurrak, muskuluak eta

artikulazioak identifikatzea. Animalia talde baten ezaugarri guztiak jasotzen dituen fitxategi bat

egitea. Ekintza batzuen artean, landareentzat kaltegarriak zein diren

identifikatzea.

© grupo edebé 51

http://www.youtube.com/watch?v=WLpT1Ts0n2w

http://www.youtube.com/watch?v=gNvselljYVs

http://www.youtube.com/watch?v=fQ9VgKHHOOU

http://www.youtube.com/watch?v=piOzMCSiWzk

http://www.youtube.com/watch?v=TK74LFiBQFk&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=o3cL-bARjEE

PROGRAMACIÓN DE AULA – Conocimiento del Medio 3 EP–Fruitua eta hazia nola osatzen diren azaldu.




© grupo edebé 52



Irakurketa•Irakurritakoa ulertzeko estrategiak erabili:–Irakurketa isila (ulermena autoerregulatzea).–Eguneroko hizkuntzatik arloko hizkuntzara itzultzea.–Sintesia, eskema edo laburpena egitea eta ideia nagusia ateratzea (ulertu denaren kontzientzia).•Testuak ulertuz irakurri.•Beste testu batzuk irakurri (euskarri digitaleko testuak, jarduera interaktiboak, etab.), informazioa lortzeko, ikasteko, ondo pasatzeko edo komunikatzeko.•Testu irakasgarriak irakurri eta ulertu.


IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua– Lorategi botaniko bati buruzko bideo bat ikustea: http://visitasvirtualesvega.com/cosmovitraly-jardin-botanico-tolu-ca-estado-de-mexico-2.html

– Irudiak bilatzea: http//imagenes.google.es/

– Bilatzaile batean kontsultatzea: http://es.wikipedia.org– Landare haragijaleei buruzko informazioa kontsultatzea: http:// www.carnivorousplants.org/gallery/gallerymain.html eta http://images.google.es

© grupo edebé 53


http://es.wikipedia.org/


Gida didaktikoa– Ipuin bat irakurtzea: http://www.elalmanaque.com/navidad/cuentos_archivos/wilde.htm

– Zuhaitzen urteei buruzko informazioa kontsultatzea: http://www.eraecologica.org/revista_03/lee_03.htm?musarana.htm~mainFrame

– Zuhaitzen azalari buruzko informazioa kontsultatzea: http://www.efn.uncor.edu/dep/biologia/intrbiol/corteza.htm

– Zuhaitzen ezaugarriei buruzko informazioa bilatzea: http://es.wikipedia.org

– Lorerik gabeko landareei buruzko informazioa kontsultatzea: http://www.asturnatura.com/plantas-flores-color/espora/4.html

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOALandaren baten atalak eta haien funtzioak identifikatzea.Landare baten sustraiaren egitura eta funtzioa azaltzea, eta landarearen oinarrizko funtzioekin lotzea.Landare baten zurtoinaren egitura eta funtzioa, eta sailkapena azaltzea.Hosto baten egitura, funtzioa eta sailkapena azaltzea.Lore baten egitura eta funtzioa azaltzea.


© grupo edebé 54







5. unitatea: Landareak. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 55



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 58


6. UNITATE DIDAKTIKOA: Elkarrekin bizi gara


Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Beren aukeren neurrian, beren inguruneko, familiako, berezko zereginak identifikatzea, eta haietan parte hartzea, eta bizikidetza ona izaten laguntzea. (GH)• Inguratzen duen egituretako antolakuntza demokratikorako mekanismoak ezagutzea, eta bizikidetza demokratiko ona izateko arau batzuk izatearen garrantzia ezagutzea. (GH)• Taldean sortzen diren ekimenetan parte hartzea, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. Taldearekin hitz egitea. (GH)• Gizabidezko bizikidetza alda dezaketen ekintza jakinetatik eratortzen diren ondorioak kontuan hartzea. (GH)• Gizateriaren iraganeko eta egungo ondareari kulturek zer ekarpen egin dizkioten identifikatzea eta kritikoki balioestea. (GH)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa• Ideiak, iritziak, bizipenak, sentimenduak idatziz adieraztea, gutun baten bidez. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Familia osatzen duten funtsezko ezaugarri batzuk ezagutzea: familia osatzen duten kideak, ahaidetasunak, asetzen dituzten oinarrizko beharrak, zereginen banaketa…

Eskolak ikaslearen garapenean zer garrantzi duen sakontzea, gainerakoekin harremanak izateko ezagutzak, lan-ohiturak, tresnak eskuratzea, antolaketa-arau batzuk zehaztuz.

Komunitate bateko kideek izaten dituzten harremanak ezagutzea (auzoak, lagunak…).

Komunitate batean ohitura eta tradizio desberdinak dituzten kideak izatea komunitate hori aberasteko elementutzat balioestea.

Hiru belaunaldiko familia bateko kideen arteko ahaidetasunak bereiztea, eta bakoitzak familiako zereginetan egin beharreko ekarpena bizikidetza ona izateko elementutzat balioestea.

Hezkuntza-komunitatea osatzen duten pertsona taldeak eta talde bakoitzaren funtzioa bereiztea, ikaslea hainbat arlotan garatzeko: ezagutzak eskuratzea, autonomia garatzea, lan-ohiturak hartzea, gizarteratzea… eskolak ongi funtzionatzeko funtzionamendu-arau batzuetatik abiatuz.

Bizikidetza-arauak izatearen eta, komunitateak ongi funtzionatzeko, haiek betetzearen garrantzia ezagutzea, eta oso modu berezian balioestea lankidetza eta elkarrizketa, gatazkak saihesteko edo konpontzeko.

Ikaslearen komunitatean ospatzen diren ohiturak eta tradizioak ezagutzea (jatorria, bilakaera, ezaugarriak…), berak nahiz komunitateko beste kide batzuek ospatuak.

Bere aukeren neurrian, beren inguruneko, familiako, berezko zereginak identifikatzen ditu; haietan parte hartzen du, eta bizikidetza ona izaten laguntzen du. (GH)

Ideiak, iritziak, bizipenak, sentimenduak idatziz adierazten ditu gutun baten bidez. (HK)

Inguratzen duen egituretako antolakuntza demokratikorako mekanismoak ezagutze ditu, eta bizikidetza demokratiko ona izateko arau batzuk izatearen garrantzia ezagutzen du. (GH)

Taldean sortzen diren ekimenetan parte hartzen du, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. Taldearekin hitz egiten du. (GH)

Gizabidezko bizikidetza alda dezaketen ekintza jakinetatik eratortzen diren ondorioak kontuan hartzen ditu. (GH)

• Eskura dituen baliabide teknologikoak erabiltzen ditu informazioa lortzeko eta ikasteko.(IT-D)

Gizateriaren iraganeko eta egungo ondareari kulturek zer ekarpen egin dizkioten identifikatzen eta kritikoki

© grupo edebé 59


balioesten du. (GH)

EDUKIAKKONTZEPTUAKFamilia. Ahaidetasunak: aita, ama, neba-arrebak, osaba-izebak, lehengusuak, aitona-amonak. K

Hezkuntza-komunitatea. Kideak, taldeak, funtzioak. K

Hezkuntza-komunitateko kideen arteko bizikidetza-arauak. K

Komunitatea kontzeptua, eta ezaugarriak: auzoak, ingurunea. K

Gure kulturako festak eta tradizioak familian, eskolan, komunitatean. K

PROZEDURAKInternet erabiltzea bizikidetzaren eta lankidetzaren garrantziari buruzko bideo bat ikusteko. PNorberaren familiaren zuhaitz genealogiko bat egitea. P

Norberaren familiaren aurkezpena: kideak, bakoitzaren ekarpena, bizikidetza-harremanak... P

Eskolako espazioko antolaketa- eta bizikidetza-arauen laburpena: ikasgela, jolastokia. P

Komunitate bateko kideak bizi diren espazioak deskribatzea (auzoko ekipamendu publikoak). P

Komunitate bateko antolaketa-moduak deskribatzea. P

Gizartearen aurrerapenaren eta lan-ohituren, antolaketaren, ohituren… arteko harremana. P

Gizartearen aurrerapenaren eta festen eta tradizio-aldaketen arteko harremana. P

BALIOAKHezkuntza-komunitateko kide moduan, eskolaren antolaketa eta funtzionamendua ezagutzeko eta bertan parte hartzeko interesa izatea, eta nahi izatea. B

Bizikidetza ona izateko komunitateko kideen arteko harremana balioestea, eta sor daitezkeen arazoak konpontzeko neurriak proposatzea. B

Beste kultura batzuek gure komunitateko festei eta tradizioei egiten dizkieten ekarpenak modu kritikoan balioestea. B

© grupo edebé 60


Kulturek komunitateari egiten dizkioten ekarpenak komunitate hori aberasteko elementutzat balioestea kritikoki. B

ZEHAR-LERROAK•Bake-hezkuntza: gainerakoekin harreman izateko eta komunikatzeko interesa.•Gizabide eta moral-hezkuntza: talde-jardueretan parte hartzeko nahia, ikaskideen parte hartzean arreta jarrita.

IKASTEKO JARDUERAKFamiliari buruzko laburpen pertsonal bat idatzi.Bizikidetza-arazoei buruzko zerrenda bat egin (familia, eskola, auzoa...), eta irtenbideak eman.Familian zereginak nola banatzen dituzten azaldu.Ikasgelan eta eskolako jolastokian zer antolaketa duten azaldu.Komunitatearekin partekatzen dituzten espazioak deskribatu.Komunitateko beste kide batzuekin partekatzen dituzten ohiturak azaldu.Denboraren poderioz izaten diren ohitura-aldaketak azaldu.Beste kultura batzuetako jendeak gure kulturan barneratzeko izaten dituen arazoak identifikatu.Norberaren ohiturei eta tradizioei buruzko fitxa bat egin, eta beste jendearen ohitura eta tradizioak ikertu, webgune honen laguntzaz: http://www.google.esUnitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Denboraren joanari buruzko erakusketa bat prestatu. Webgune hau baliagarria izan daiteke: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi

© grupo edebé 61

http://www.google.es/




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta gizakien harreman-beharrei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http:// bideoa ikusi, eta lankidetzaren, ohituren eta tradizioen garrantziaz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta «Inor ez da uharte bat» esalditik abiatuz, horri buruz hitz egiten. Hauen moduko galderak egin daitezke: Zure ustez, zer esan nahi izan zuen? Iritzia ikaskideekin partekatu. Bizikidetza-beharrari buruz hitz egin.


ATAZA INTEGRATUA - «Zientzia-kluba» Testuingurua: Lehen mailako hezkuntzako 3. mailako ikasleok zientzia-klub bat sortzea erabaki dugu,

ikasturte amaieran esperimentuei buruzko erakusketa bat egiteko.

Jarduerak: − Klubeko kide izateari buruzko esperientzien berri eman.− Klub baten arauei, jarduerei, sorkuntzari, logotipoari, txartelari, publizitateari buruz ikertu, webgune hauen

laguntzaz: http://es.htdesigner.org/galeriapiedra.htm; http:// www.google.es/imghp − Klub bat sortu, urrats guztiak eginez.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Ipuin bat txotxongiloekin: ipuin bat antzezteko zereginak egitea, taldetan banatzea aurrera eramateko, eta irudikatzea. Talde-lanari buruz hausnartzea.•Familien historiak: familian bizi izandako egoera batzuk gogora ekartzea, eta gertaera dibertigarriren bat idaztea.•Bizikidetza onaren dekalogoa: dekalogoari buruzko horma-irudi bat egitea, taldean erabaki ondoren ikasgelan bizikidetza ona izateko arauak.•Bizilagunen eskubide eta betebeharrak: dekalogoari buruzko horma-irudi bat egitea, taldean erabaki ondoren auzoan bizikidetza ona izateko arauak.•Bidaia autobusez: autobusez egindako bidaia bateko egoerak antzeztea, eta bizikidetza-arauei buruz hitz egitea.•Ipuinak eta tradizioak: norberaren udalerriko ipuin eta kondairei buruz hitz egitea. Baten bat asmatzea.•Bizikidetza: powerpoint bat egitea, ildo batzuetatik abiatuz, bizikidetza-arau batzuei buruzko ikerketa bat egin ondoren.•Erakusketari buruzko ondorioak: erakusketa batera egindako bisitaren ondorioak jasotzeko esaldiak egitea.

OSAGARRIAK •Zuhaitz genealogikoa marraztea.•Eskolako kideei eskolaren antolaketari buruzko inkesta bat egitea, eta erantzunetatik abiatuz, eskema bat egitea.

© grupo edebé 62

http://www.google.es/imghp

http://www.google.es/imghp

http://es.htdesigner.org/galeriapiedra.htm

http://www.youtube.com/watch?v=K1HWyUIZ5kk


•Garai bateko eta egungo autoei buruzko irudiak bilatzea (http://images.google.es/; http://www.monografias.com/trabajos15/automovil-historia/automovil-historia.shtml), eta antzekotasunen eta aldeen zerrenda bat egitea.•Oporretan familiak dituen ohiturei buruzko zerrenda bat egitea. Familien arteko antzekotasunak eta aldeak bilatzea.•Beste herrialde batzuetatik jasotako tradizio-zerrenda bat egitea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Bizikidetza. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Garai bateko eskola eta oraingoa. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Familia nork osatzen duten, zer ekarpen egiten diguten eta familiaren egitura grafikoki nola irudikatzen den pentsatu.–Hezkuntza-komunitate bateko kideak beren zereginekin lotu.–Eskolak zer ekarpen egiten duen pentsatu.–Komunitatean bizikidetza hobetzen duten jardueren adibideak pentsatu.–Familian, komunitatean edo eskolan ospatzen diren festen adibideak eman.




© grupo edebé 63

http://www.monografias.com/trabajos15/automovil-historia/automovil-historia.shtml






IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua– Casteller-ei buruzko bideo bat ikustea (lankidetza eta elkarlana): http://www.youtube.com/watch?v=K1HWyUIZ5kk– Bilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es/– Bilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi– Ezkutuak sortzea: http://es.htdesigner.org/galeriapiedra.htm– Bilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es/imghp

Gida didaktikoa– Autoei buruzko irudiak kontsultatzea: http://images.google.es/

© grupo edebé 64


– Autoen historiari buruzko informazioa bilatzea: http://www.monografias.com/trabajos15/automovil-historia/automovil-historia.shtml

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAHiru belaunaldiko familia bateko kideen arteko ahaidetasunak bereiztea, eta bakoitzak familiako zereginetan egin beharreko ekarpena bizikidetza ona izateko elementutzat balioestea.

Hezkuntza-komunitatea osatzen duten pertsona taldeak eta talde bakoitzaren funtzioa bereiztea ikaslea hainbat arlotan garatzeko: ezagutzak eskuratzea, autonomia garatzea, lan-ohiturak hartzea, gizarteratzea… eskolak ongi funtzionatzeko funtzionamendu-arau batzuetatik abiatuz.

Bizikidetza-arauak izatearen eta, komunitateak ongi funtzionatzeko, haiek betetzearen garrantzia ezagutzea, eta oso modu berezian balioestea lankidetza eta elkarrizketa, gatazkak ekiditeko edo konpontzeko.


© grupo edebé 65







6. unitatea: Elkarrekin bizi gara. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 66



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 69


7. UNITATE DIDAKTIKOA: Udalerria


Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Inguratzen duen gizarte- eta kultura-errealitatearen bilakaera historikoa aztertzea (hirien garapena), hobeto ulertu ahal izateko.(GH)• Taldearekin hitz egitea, lanak batera egitean ahalik eta bizikidetza onena izateko. (GH)

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Bizitza eta giza jarduerak garatzen diren ingurune fisikoa interpretatzea, bai eskala handian, bai ingurune hurbilean. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa•Ideiak, iritziak, bizipenak, sentimenduak idatziz adieraztea, deskribapen-testu baten bidez. (HK)• Testuak ulertzea, autoreak zer adierazi nahi duen jakiteko, eta norberaren ondorioak ateratzeko. (HK)• Ahozko mezuak interpretatzea edukia eta asmoa ulertzeko, eta koherentziaz eta kohesioz egituratutako mezuak igortzea. (HK)• Deskribapen-testuak kohesioz eta koherentziaz idaztea, mezua egoera bakoitzerako modu egokienean komunikatzeko, eta mezu ulergarri eta zuzenak sortzeko. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa

Udalerria definitzen duten osagarriak eta lur gaineko (eraikinak, hiri-altzariak…) eta lurpeko (ur-eroanbideak, gas-eroanbideak, estolderia, elektrizitatea…) elementuak ezagutzea.

Udalerriak hedaduraren eta biztanle kopuruaren arabera bereiztea (herrixkak, herriak eta hiriak), eta bakoitzaren abantaila eta desabantailei buruz hausnartzea.

Hiriek denboraren poderioz zer aldaketa izaten dituzten aztertzea, eta parte zaharra, zabalgunean eta aldiriko auzoak bereiztea.

Hiria irudikatzeko, puntuak aurkitzeko eta ibilbideak markatzeko planoak zer erabilgarriak diren kontuan hartzea.

Hiri baten oinarrizko elementuak ezagutzea, kale bat aztertuz eta deskribatuz.

Norberaren udalerriaren ezaugarriak aztertzea, eta hedaduraren eta biztanle kopuruaren arabera sailkatzea (herrixka, herria, hiria), eta mota bakoitzeko udalerriaren abantailak eta desabantailak kontuan hartzea.

Udalerrien eremu bakoitzean aurki ditzakegun eraikin motak bereiztea, norberaren udalerriaren azterketatik abiatuz.

Planoak ongi erabiltzea, puntuak kokatzetik, ibilbideak egitetik eta legendak interpretatzetik abiatuta.

Idatzi jasotzen du deskribapen-testu bat.(HK)

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu material grafikoa eta ikusizkoa aukeratzeko eta antolatzeko. (IT-D)

Testuak ulertzen ditu, eta ondorioak ateratzen ditu (HK)

Ahozko mezuak interpretatzen ditu edukia eta asmoa ulertzeko, eta koherentziaz eta kohesioz egituratutako mezuak igortzen ditu. (HK)

Taldearekin hitz egiten du, ahalik eta bizikidetza onena izateko. (GH)

Eskuragarri dauden baliabide teknologikoak erabiltzen ditu. (IT-D)

Errealitatearen eta kulturaren bilakaera historikoa aztertzen du, ulertzeko. (GH)

Deskribapen-testuak idazten ditu, mezua egoera bakoitzean egokiena den moduan komunikatzeko. (HK)

Giza jarduera garatzen den ingurune fisikoa interpretatzen du. (ZTOK)

Zenbait osatua modu artistikoan

© grupo edebé 70


eta hitzezkoa• Lan intelektualeko teknikak erabiltzea grafiko eta irudietan aurkeztutako informazioa aukeratzeko, antolatzeko, aztertzeko eta laburbiltzeko. (IT-D)• Eskura dituen baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK) / Ikusizkoa eta espaziala• Edukiak zehaztea, zerbait osatua sortzeko modu artistikoan (mapak eta grafikoak interpretatzea eta krokisak egitea), eta eman nahi den informazioa ematea. (GAK)

osatzeko edukiak zehazten ditu. (GAK)

EDUKIAKKONTZEPTUAKLanda- eta hiri-inguruneak bereiztea. KUdalerrien ezaugarri bereizgarriak. KNorberaren kalearen deskribapena, eta udalerriko ezaugarri bereizgarrienena. KUdalerri motak: herrixkak, herriak, hiriak. KHiriaren egitura: parte zaharra, zabalguneak, aldiriko auzoak. KEremu bakoitzaren bereizgarri diren eraikinak. KPlanoak hiria paperean irudikatzeko sistema. Planoaren elementuak: eskala, legendak… KHerri barruko eta herri arteko garraio-sistemak. KGarraio publikoak eta pribatuak. K

PROZEDURAKInternet erabiltzea hiriguneko alderdi batzuei buruzko bideo bat ikusteko: udalerria. PNorberaren udalerria dagokion tipologiarekin identifikatzea. Tipologia hori argudiatzea eta deskribatzea. PNorberaren hiriko eremuak aztertzea eta deskribatzea. PNorberaren udalerriaren plano bat erabiltzea, lekuak kokatzeko, ibilbideak interpretatzeko… P

BALIOAK

© grupo edebé 71


Bere hiri-ingurunea ezagutzeko eta errespetatzeko eta hura kontserbatzen eta hobetzen laguntzeko interesa. BHiriko bizitzaren abantailak eta desabantailak aztertzea. Eragozpenak murrizteko irtenbideak aurkezteko nahia eta interesa. BPlanoa udalerria irudikatzeko sistematzat balioestea. BNorberaren udalerriko garraio-sistemak identifikatzea. B

ZEHAR-LERROAK•Bake-hezkuntza: gatazkak modu baketsuan eta elkarrizketaren bidez ebaztea.

IKASTEKO JARDUERAKNorberaren kalea, udalerria… deskribatu ildo batzuetatik abiatuz.Hiru udalerri motak identifikatu deskribapen-testuetatik abiatuz. Norberaren udalerria sailkatu.Udalerri mota bakoitzaren abantailak eta desabantailak aztertu.Hirigunearen ezaugarriak zerrendatu.Norberaren udalerria deskribatu, eta parte zaharreko eraikin garrantzitsuenak zerrendatu. Bilaketa bat egin www.google.es bilatzailean.Zehaztutako ibilbide bat deskribatu, plano batetik abiatuz.Udalerriaren edo auzoaren plano batean, etxea eta eskola kokatu, eta interesgune hurbilenak adierazi. http://maps.google.es/ kontsultatu.Testu batetik, aipatzen diren garraiobideak atera, eta sailkatu.Erabil ditzakeen hiriko garraiobideak azaldu eta sailkatu.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Krokis bat egin, plano batetik abiatuz.

© grupo edebé 72

http://maps.google.es/





•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta norberaren udalerrian bizi diren jendeari eta udalerriko jarduerei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. www.youtube.com/watch?v=bsKAfLLnE9o bideoa ikusi, eta ageri diren leku populatuei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Ezagutzen dituzu zure eraikineko bizilagunak? Zergatik ezagutzen dituzu? Agurtzen duzue elkar? Egiten duzu jarduerarik zure eraikineko edo auzoko bizilagunekin? Zein? Zertan parte hartzea duzu gogoko?


ATAZA INTEGRATUA - «Ibilbide turistikoa» Testuingurua: Sorpresa berezi bat izango dugu laster: beste autonomia-erkidego bateko haurrak udalekuetara

etorriko dira gure udalerrira. Bisita gidatu bat prestatuko diegu.

Jarduerak: − Bisita gidatu bat nolakoa den deskribatu: . Kontsultatu: http://www.youtube.com/watch?v=05HSDM_TRA8;

http://www.villafrancadelbierzo.org/hosteleria/virtual_english/− Puntu batzuk kokatu udalerriko mapan: ttp://maps.google.com ). − Monumentu historiko bati buruzko galderei erantzun, haren deskribapenetik abiatuz:− Norberaren udalerriko interesguneak aztertu, eta fitxa bat egin.− Landutako guztia bisita gidatu moduan aurkeztu ikaskideei.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Arazoak bizilagunekin: zenbait arazo modu baketsuan eta elkarrizketaren bidez konpontzea.•Oso komiki hiritarra: hiri-altzariak dituen komiki bat egitea.•Gure autonomia-erkidegoa ezagutzen: herrien, herrixken eta hirien zerrenda bat egitea, eta haiek identifikatzen dituzten elementuak zehaztea.•Hiru udalerritako bizitza irudikatzen: haur batek herri, herrixka eta hiri batean duen bizimoduari buruzko testu bat idaztea.•Nire auzoaren berri ematen: gutun edo mezu elektroniko bat idaztea lagun bati, bere auzoa nolakoa den azaltzeko. Ildo batzuei jarraituko zaie.•Liburuxka turistikoak: liburuxkak egitea udalerriko ibilbideekin.•Autoan ala bizikletan? Haurrak bi taldetan banatzea, eta eztabaidatzea: talde bakoitzak garraiobide bat defendatuko du.•Etxe baten krokisa: norberaren etxearen krokisa egitea.

© grupo edebé 73

http://maps.google.com/

http://maps.google.com/

http://www.villafrancadelbierzo.org/hosteleria/virtual_english/

http://www.youtube.com/watch?v=05HSDM_TRA8


OSAGARRIAK •XXX. mendeko udalerriak nolakoak izango diren irudikatzea, eta testu bat idaztea, galdera batzuetatik abiatuz.•Udalerriko elementuei buruzko mozorro bat egitea.•Udalerriko parte zaharrari buruzko informazioa biltzea, bisita bat egitea, eta lortutako informazioari nahiz bisitari buruz hitz egitea.•Udalerriko plano batean, leku interesgarriak eta ikasitako ikonoak bilatzea.•Garraio publikoaren eta pribatuaren abantailak eta desabantailak idaztea.•Udalerriari buruzko erreportaje turistiko bat egitea, eta testu-prozesadore baten bidez aurkeztea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Udalerri motak eta haien ezaugarriak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Zure udalerriaz ikertzen. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Eraikinak, hiri-altzariak eta lurpeko elementuak deskribatu.–Hiru udalerri motak eta haien ezaugarriak azaldu.–Udalerrietako auzoei eta guneei buruzko adierazpen-zerrenda bat zuzena ala okerra den zehaztu.–Plano bat zer den eta zer elementu dituen esan.–Herri barruko eta herri arteko garraiobideen aldeak azaldu.




© grupo edebé 74





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburuaLeku populatuei buruzko bideo bat ikustea: http://www.youtube.com/watch?v=bsKAfLLnE9oBilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es/Bilatzaile batean kontsultatzea: http://maps.google.es/Bisita gidatuak: http://www.youtube.om/watch?v=05HSDM_TRA8; http:// www.villafrancadelbierzo.org/hosteleria/virtual_english/

Gida didaktikoaBilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es/Udalerri motak: http:// www.youtube.com/watch?v=bsKAfLLnE9o

© grupo edebé 75

http://www.youtube.com/watch?v=bsKAfLLnE9o





http://www.youtube.com/watch?v=05HSDM_TRA8





Norberaren udalerriari buruzko informazioa: http://www.google.es/Udalerriaren planoa http://maps.google.es/La Giralda: http://es.wikipedia.org/wiki/Giralda

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAHiri baten oinarrizko elementuak ezagutzea, kale bat aztertuz eta deskribatuz.

Udalerriaren ezaugarriak aztertzea, eta hedaduraren eta biztanle kopuruaren arabera sailkatzea (herrixka, herria, hiria), eta mota bakoitzeko udalerriaren abantailak eta desabantailak kontuan hartzea.

Udalerrien eremu bakoitzean aurki ditzakegun eraikin motak bereiztea, norberaren udalerriaren azterketatik abiatuz.


© grupo edebé 76

http://es.wikipedia.org/wiki/Giralda









7. unitatea: Udalerria. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 77



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 80


8. UNITATE DIDAKTIKOA: Udalerrian bizitzea


Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Udal-administrazioa antolatzeko modua ezagutzea, eta oinarri dituen balio demokratikoak identifikatzea eta balioestea, eta ohartzea zer garrantzitsuak diren herritarren parte hartzea antolakuntzan, eta lankidetza, funtzionamenduan. (GH)• Hauteskunde-prozesuaren faseak identifikatzea, oinarri dituen elementu demokratikoak ezagutzea eta kide duen gizartearen funtzionamendu demokratikoa balioestea. (GH)• Printzipio demokratikoetan oinarritzen den gizarte batek ongi funtziona dezan hiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak zer garrantzitsuak diren balioestea, eta ingurune hurbilenean, haietako batzuk identifikatzea. (GH)• Gizateriaren iraganeko eta egungo ondareari kulturek zer ekarpen egin dizkioten identifikatzea eta kritikoki balioestea, bereziki gaztelaniari egindako ekarpena. (GH)

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Bizitza eta giza jarduerak garatzen diren ingurune fisikoa interpretatzea, bai eskala handian, bai ingurune hurbilean. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa• Testuak ulertzea, autoreak zer adierazi nahi duen jakiteko, eta norberaren ondorioak ateratzeko. (HK)

Udal-administrazioaren oinarrizko antolakuntza (alkatea eta zinegotziak) eta haien oinarrizko funtzioak ezagutzea, eta hiritarren erakundeen funtzionamenduari laguntzearen garrantzia balioestea.

Gizarte demokratiko batean, hauteskunde-prozesuak duen garrantzia balioestea.

Bizikidetzarako, oinarrizko hiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak izatearen garrantzia balioestea.

Gure udalerrian kulturartekotasunak duen garrantzia balioestea, beste kultura eta ohitura batzuk ezagutzeko.

Gure udalerrian erabili ohi ditugun zerbitzuak udaleko ordezkaritzen funtzioekin lotzea.

Hauteskundeak egiteko prozedura eta hauteskundeen faseak ezagutzea.

Hauteskundeak sistema demokratikoaren funtzionamenduarekin lotzea.

Hiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak betetzen dituzten eta betetzen ez dituzten jokabideak bereiztea.

Beste kultura batzuetatik datozen norbere kulturako elementu batzuk ezagutzea, historian zehar txertatuak; adibidez, gaztelaniaren hitz batzuk.

Udal-administrazioaren antolakuntza ezagutzen du, eta hiritarren parte hartzea zer garrantzitsua den jabetzen da. (GH)

Ahozko mezuak interpretatzen ditu, eta mezu egituratuak igortzen ditu. (HK)

Hauteskunde-prozesu baten faseak identifikatzen ditu. (GH)

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu informazioa bilatzeko eta laburbiltzeko, eta eskematikoki aurkezten du tauletan. (IT-D)

Testuak ulertzen ditu, autoreak zer adierazi nahi duen jakiteko, eta bere ondorioak ateratzeko. (HK)

Gizarteak funtzionatzeko hiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak zer garrantzitsuak diren jabetzen da. (GH)

Gizateriaren iraganeko eta egungo ondareari kulturek zer ekarpen egin dizkioten identifikatzen eta kritikoki balioesten du, bereziki gaztelaniari egindako ekarpena. (GH)

Giza jarduera garatzen den ingurune fisikoa interpretatzen du. (ZTOK)

© grupo edebé 81


• Ahozko mezuak interpretatzea edukia eta asmoa ulertzeko, eta koherentziaz eta kohesioz egituratutako mezuak igortzea. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Lan intelektualeko teknikak erabiltzea informazioa bilatzeko eta laburbiltzeko, eta eskematikoki aurkeztea tauletan. (IT-D)• Baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Baliabide teknologikoak erabiltzen ditu informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

EDUKIAKKONTZEPTUAKUdalerriaren antolakuntza: udala, zinegotziak, alkatea. KUdalbatzaren funtzioak udalerri bateko zerbitzu publikoen kudeatzaile moduan. KHauteskundeen garrantzia hiritarrek udalen antolakuntzan eta kudeaketan demokratikoki parte hartzeko. KUdal-zergak komunitateak dituen zerbitzuak kudeatzeko eta antolatzeko sistematzat. KHiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak komunitate edo udalerri bateko kideen bizikidetzarako. KAniztasuna gizarteak aberasteko elementutzat (adina, arrazak, herritartasunak…). K

PROZEDURAKIkasleak bere ingurunean erabiltzen dituen zerbitzu publikoak identifikatzea eta deskribatzea. PUdalerriko udalaren funtzionamendua nahiz inguruneko herritarrek parte hartzeko elkarteak deskribatzea. PHiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak betetzen dituzten eta betetzen ez dituzten portaerak identifikatzea eta sailkatzea. P

BALIOAKUdalerriko udalaren antolakuntza eta funtzionamendua ezagutzeko interesa. BUdalerriko udalaren funtzionamendua ezagutzeko gogoa eta interesa, baita inguruko elkarteena ere. BKomunitateko kideen ohiko portaerak kritikoki balioestea, baita, gizarte edo komunitate batek funtzionamendu harmonikoa izateko, hiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak betetzearen garrantzia ere. BKulturek komunitateari egiten dizkioten ekarpenak komunitate hori aberasteko elementutzat balioestea kritikoki. B

© grupo edebé 82


ZEHAR-LERROAK•Bake-hezkuntza: jende guztia errespetatzearen garrantzia, eta bizikidetza ona izateko, arauak errespetatu behar direla kontzientziatzea.

IKASTEKO JARDUERAKErabili ohi dituzten udal-zerbitzuen zerrenda egin.Hiri-altzariak nork jartzen dituen, nork erabiltzen dituen eta nork konpontzen dituen azaldu.Udalerrian ongi eta gaizki funtzionatzen duten zerbitzuetan pentsatu.Auzoko elkarteei eta egiten dituzten jarduerei buruzko informazioa bilatu.Testu batean hiri-arauak eta bide-segurtasunekoak betetzen ez dituzten portaerak identifikatu eta zerrendatu, eta kasu horietako portaera zehatzak idatzi.Hitz batzuen jatorria ikertu: http://www.buscon.rae.es/draeI/Beste kultura batzuetako jendeari norberaren udalerrian barneratzeko ekimenak zerrendatu.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Udalari buruzko ildo batzuetatik abiatuz, ikerketa bat egin.

© grupo edebé 83

http://Www.buscon.rae.es/draeI/




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta elkarteei eta agintariei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=dJ4Nnr0MXKY, bideoa ikusi, eta bertan agertzen diren portaerei buruz hitz egin, eta errealitatearekin lotu.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Talde edo elkarteren bateko kidea zara? Zure udalerrian antolatzen den kirol-, arte- eta kultura-jardueraren batean parte hartu nahiko zenuke? Zeinetan? Agintariek jendearen beharrak ezagutzearen garrantziari buruz ere hitz egin.


ATAZA INTEGRATUA - «Herritarren parte hartzea»

Testuingurua: Nola hartzen dira erabakiak udalean? Jar dezagun praktikan.

Jarduerak: − Komunitate batek dituen zerbitzuak identifikatu testu batean.− Udalerriak instalazio batzuk eraikitzearen abantailen eta desabantailen zerrenda bat egin. Egokiena zein izan

daitekeen balioetsi. Horma-irudi bat egin.− Udalerri baterako instalazioen eraikuntzari buruzko hiru iritzitatik abiatuz, eztabaidatu eta erabaki.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Jarduerak eta elkarteak: ezagutzen dituzten elkarteen zerrenda bat egitea.•Albiste bat idaztea: egunkari bateko albiste bat izango balitz bezala idaztea, eta, gertakari bakoitzaren alboan, zer zinegotziri dagokion adieraztea. Egunkari bat egitea albiste guztiekin.•BEZ zerga aztertzea: (http://impuestosrenta.com/tipos-de-iva/; http://www.actibva.com/magazine/fiscalidad/la-subida-del-iva-conoce-los-productos-y-servicios-que-van-asubir-su-precio ) y e , eta hura azaltzeko testu bat egitea.•Hiri-arauak horma-irudian: zerbitzu publiko bat aukeratzea, eta haiek ongi erabiltzeko bost aholku jasotzen dituen horma-irudi bat egitea.•Munduko hizkuntzak: arriskuan dauden hizkuntzei buruz ikertzea (http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/index.php?hl=en&page=atlasmap ) , eta haiei buruzko txosten bat egitea.•Ikerketa bisita bat udaletxera: udalera bisitan joatea, ikertutako informazioa erkatzeko.

© grupo edebé 84

http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/index.php?hl=en&page=atlasmap



http://www.actibva.com/magazine/fiscalidad/la-subida-del-iva-conoce-los-productos-y-servicios-que-van-asubir-su-precio




http://impuestosrenta.com/tipos-de-iva/


OSAGARRIAK •Eskolarako sei bizikidetza-arauren eta funtzionamendu egokia kolokan jartzen duten sei portaeraren zerrenda egitea.•Udalerriko udalaren funtzionamendua ezagutzea, webgunea ikertuz.•Eskolako ordezkaria aukeratzeko hauteskundeak antzeratzea.•http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=c9ftJHGv4IY& bideoa ikustean, eta auto bateko hiri-arauei buruzko zerrenda bat egitea.•Kulturaniztasunari buruz ikertzea (http://portal.unesco.org/culture/es/ev.php-URL_ID=34321&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html; http://www.unesco.org/index.php?id=18174&L=2), eta kultura-aniztasunaren egunari buruzko horma-irudi bat eta albiste bat osatzea.•Kirol-instalazioei buruzko gutun bat idaztea alkateari.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Udalerriaren antolakuntza. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Guraso elkartea eta haren funtzioak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Udalak zer egiten duen eta nork osatzen duen azaldu.–Zinegotzien ardura diren zerbitzuen adibideak eman.–Agintariak aukeratzeko prozesuaren izena eman, eta zenbat urtean behin egiten den adierazi.–Hiri-arauen bi adibide eta bide-segurtasuneko arauen bi adibide idatzi.–Aniztasunak zergatik aberasten gaituen azaldu, eta adibideak eman.




© grupo edebé 85

http://www.unesco.org/index.php?id=18174&L=2

http://portal.unesco.org/culture/es/ev.php-URL_ID=34321&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html


http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=c9ftJHGv4IY&NR=1





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua– Portaerari buruzko bideo bat ikustea: http://www.youtube.com/watch?v=dJ4Nnr0MXKY— Hiztegi bat kontsultatzea: http://buscon.rae.es/draeI/— Bilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es— Mapak kontsultatzea: http:// maps.google.es

Gida didaktikoa– Bilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es— Zergei buruzko informazioa bilatzea: http://impuestosrenta.com/tipos-de-iva/; http://www.actibva.com/magazine/fiscalidad/la-subida-del-iva-conoce-los-

© grupo edebé 86


http://impuestosrenta.com/tipos-de-iva/


productos-y-servicios-que-van-asubir-su-precio; http://www.finanzzas.com/ibi-impuesto-sobre-bienes-inmuebles; http://www.consumer.es/web/es/motor/seguros_y_legislacion/2007/06/22/163975.php— Bide-segurtasunari buruzko informazioa bilatzea: http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=c9ftJHGv4IY&NR=1— Kulturaniztasunari buruzko informazioa bilatzea: http://portal.unesco.org/culture/es/ev.php-URL_ID=34321&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html; http://www.unesco.org/index.php?id=18174&L=2; http://www.unesco.org/new/es/culture/themes/endangered-languages/; http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/index.php?hl=en&page=atlasmap

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAGure udalerrian erabili ohi ditugun zerbitzuak udaleko ordezkaritzen funtzioekin lotzea.

Hauteskundeak egiteko prozedura eta hauteskundeen faseak ezagutzea.

Hiri-arauak eta bide-segurtasuneko arauak betetzen dituzten eta betetzen ez dituzten jokabideak bereiztea.


© grupo edebé 87

http://www.unesco.org/new/es/culture/themes/endangered-languages/

http://www.unesco.org/index.php?id=18174&L=2


http://www.finanzzas.com/ibi-impuesto-sobre-bienes-inmuebles









8. unitatea: Udalerrian bizitzea. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 88



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 91


9. UNITATE DIDAKTIKOA: Ekoizten eta kontsumitzen dugu


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Lehengaia gizakiaren beharrak asetzeko produktu landu bihurtzeko egiten den prozedura ulertzea eta azaltzea. (ZTOK)

Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Taldearekin hitz egitea, eta norberaren jarrerak argudiatzea eta gainerakoen ekarpenak errespetatzea. (GH)• Gizarte aurreratuak antolatzeko, lanaren banaketaren garrantzia kontuan hartzea eta argudiatzea. (GH)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa• Testuak ulertzea, autoreak zer adierazi nahi duen jakiteko, eta norberaren ondorioak ateratzeko. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Lan intelektualeko teknikekin erlazionatutako tresnak erabiltzea informazioa sailkatzeko eta antolatzeko. (IT-D)• Baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK) / Ikusizkoa eta espaziala• Edukiak zehaztea, zerbait osatua sortzeko modu artistikoan (ogia eskuz eta modu

Produktu naturalen eta landuen ezaugarriak ezagutzea, naturatik zuzenean lortu diren ala eraldaketaren bat izan duten kontuan izanik.

Produktu jakin batzuk egiteko prozesua aurrera eramateko urratsak identifikatzea.

Produktuak lantzeko prozesuak ezagutzea, produktua kontsumitzailearengana iritsi artekoak: banaketa, merkaturatzea eta kontsumoa.

Produktu naturalak eta landuak identifikatzea.

Produktuak animalia-, landare- eta mineral-jatorriaren arabera bereiztea.

Kontsumitzen ditugun produktuak bakoitzaren jatorriarekin lotzea.

Produktu jakin batzuk ekoizteko egindako prozedura ezagutzea (artisau erakoa, industriala).

Produktuak sailkatzea, animalia- edo landare-jatorrikoa den zehaztea, produktuaren jatorri zehatza adieraztea, zer ontzitan dagoen esatea…

Banaketarako erabiltzen diren garraiobideak bereiztea.

Sarri kontsumitzen ditugun produktuak eskuratzeko saltoki motak identifikatzea.

Publizitatea eta asmoa lotzea.

Lan intelektualeko teknikekin erlazionatutako tresnak erabiltzen ditu informazioa sailkatzeko eta antolatzeko. (IT-D)


Gizarte aurreratuak antolatzeko, lanaren banaketaren garrantzia kontuan hartzen eta argudiatzen du. (GH)


Lehengaia produktu landu bihurtzeko prozedura ulertzen du. (ZTOK)

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu informazioa aukeratzeko, antolatzeko, laburbiltzeko eta aurkezteko. (IT-D)

Edukiak zehazten ditu, modu artistikoan sortzeko eta nahi duen informazioa komunikatzeko. (GAK)

Bere jarrerak argudiatuz eta gainerakoak errespetatuz hitz egiten du. (GH)

Erabakiak hartzen ditu produktuak aukeratzean. (NAE)

© grupo edebé 92


industrialean egiteko urratsak), nahi den informazioa komunikatuz. (GAK)

Norberaren autonomiarako eta ekimenerakoa (NAE)• Kontsumituko den produktu bat aukeratzeko erabakiak hartzea, hainbat alderdi kontuan izanik (prezioa, kalitatea, publizitate-elementuak…). (NAE)

EDUKIAKKONTZEPTUAKProduktu naturalak eta produktu landuak. KLehengaiak. Lehen sektoreko jarduerak, produktuak lortzearekin erlazionatutako jarduera. K KAnimalia-, landare- edo mineral-jatorriko materialak. KLehengaia produktu landu bihurtzeko eraldatze-prozesua. KProduktuak banatzeko prozesua. Garraiobideak. KMerkaturatzeko eta kontsumitzeko prozesua. Saltoki motak/ azokak. K

PROZEDURAKInternet erabiltzea saltoki-gune batean erosketak egiten ari diren pertsona batzuen portaerari buruzko bideo bat ikusteko. P Gure dietako produktuak naturaletan eta landuetan sailkatzea. PEguneroko erabilerako materiak jatorriaren arabera sailkatzea. PEraldatze-prozesuak artisau erakoan eta industrialean sailkatzea. PProduktuak artisau eran edo modu industrialean egiteko urratsen segida deskribatzea. P

BALIOAKElikagai jakinen jatorria ezagutzeko nahia izatea, eta naturaltzat edo landutzat sailkatzea. BIkaslearen ingurunean erabili ohi diren produktuen jatorri ezagutzeko nahia eta interesa izatea. BProduktuak azken kontsumitzaileengana iristeko banaketa- eta merkaturatze-jardueren garrantzia kritikoki balioestea. B

ZEHAR-LERROAK•Ingurumen-hezkuntza: kutsatzen duten hondakinak ezabatzeko beharraz kontzientziatzea.•Kontsumo-hezkuntza: kontsumo arduratsuaren garrantzia.

© grupo edebé 93


IKASTEKO JARDUERAKMenu batean jasotako produktuak identifikatu eta sailkatu.Animalia-, landare- eta mineral-jatorriko elikagai naturalak eta landuak zerrendatu.Lehorreko laboreak eta labore ureztatuak identifikatu.Lehengaiak jatorriaren arabera sailkatu.Lehengaiak dagokion produktu landuarekin lotu.Ogia artisau eran eta modu industrialean egiteko prozesuaren arteko aldeak azaldu, marratu eta identifikatu (http://www.youtube.com/watch?v=dqCnDg3aUAs; http://www.youtube.com/watch?v=r8v85aG4ug4).Produktu jakin batzuk banatzeko garraiobide motak deskribatu.Saltoki-guneei, publizitateari… buruzko datuak aztertu eta jaso.Marka bat aukeratzeko arrazoiak eman.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Produktu batzuei buruzko fitxak osatu: http://www.eroski.es; http://www.hipercor.es; http://www.alcampo.es

© grupo edebé 94

http://www.hipercor.es/

http://www.eroski.es/

http://www.youtube.com/watch?v=r8v85aG4ug4

http://www.youtube.com/watch?v=dqCnDg3aUAs




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta erosketei eta kontsumoari buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=gBZdUA8zxJ0&f bideoa ikusi, eta protagonistek supermerkatuan duten portaerari buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Lagundu diezue inoiz helduei supermerkatura? Laguntzen diezue erosketak egiten? Nola? Zenbat gauza erabiltzen dituzue egun batean? Eta horietatik zein dira erabilera bakarrekoak? Zein partekatzen dituzue beste norbaitekin? (kontsumo arduratsuaren garrantzia nabarmendu).


ATAZA INTEGRATUA- «Eskulanen azoka» Testuingurua: Eskulanen azoka bat antolatu dugu eskolan, elkartasun-helburu baterako dirua biltzeko.

Prest zaude zure eskulana egiteko?.

Jarduerak: − Eskulanen zerrenda bat egin: http://www.manualidadesinfantiles.org− Aukeratutako eskulanari buruzko fitxa bat egin: materiala, krokisa, urratsak...− Iragarki bat diseinatu: eslogana, irudiak, marka (http://www.brandsoftheworld.com) eta musika.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Ingurumena zaintzen: erosketak egiteko poltsa berrerabilgarri bat diseinatzea.•Supermerkatuko erosketa: astebeteko gosarirako beharrezkoak diren produktuak erosteko zerrenda bat egitea, sailkatzea eta esperientziari buruz hitz egitea.•Produktuen etiketak: produktu bat aukeratzea, etiketan begiratzea zer lehengai dituen, eta barra-diagrama bat egitea emaitzekin.•Hotz denerako, lepokoak! http://www.artedelricamo.com/es/ganchillo/ganchillo-para-ninos.html bideoa ikusi eta lepoko bat egitea, bideoan bezala. Artisau-produktuen eta industrialki landutako produktuen prezioari buruz eztabaidatzea.•Nola garraiatzen dugu produktua? Produktu naturalen eta landuen zerrenda bat egitea, nondik datorren idaztea eta Espainiara eramateko garraiobide egokia proposatzea.•Arropa diseinatzen dugu: arropa bat eta haren etiketa aztertzea. Arropa bat eta haren etiketa diseinatzea. Arduraz kontsumitzeko, etiketak irakurtzearen garrantziari buruz hitz egitea.•Ikerketari buruzko ondorioak: ikerketari buruzko fitxak aurkeztea, eta informazioa nahikoa den aztertzea.

OSAGARRIAK •Erosketa birtual bat egitea supermerkatu batean (http://www.ocu.org/alimentos-y-bebidas/supermercado-virtual-s68621.htm), eta esperientziari buruz hitz egitea.

© grupo edebé 95

http://www.ocu.org/alimentos-y-bebidas/supermercado-virtual-s68621.htm

http://www.artedelricamo.com/es/ganchillo/ganchillo-para-ninos.html

http://www.manualidadesinfantiles.org/

http://www.youtube.com/watch?v=gBZdUA8zxJ0&feature=related


•Produktuen zerrenda bat egitea esandako letrarekin; produktu mota guztiak eta jatorri guztietakoak jaso behar dira.•Produktu natural bat aukeratzea, eta hari buruzko fitxa bat egitea. Fitxa guztiak ordena alfabetikoaren arabera sailkatzea.•Jogurta egiteko moduari buruz ikertzea (http://www.youtube.com/watch?v=uKwuqj5w1K4), eta jogurt bat egitea; egiteko zailtasunei, zaporeari, salten diren jogurten prestakuntzari eta abarri buruz hitz egitea.•Produktuen merkaturatzeari buruzko hitzaldi bat ematea, ildo batzuei jarraiki eta bitarteko informatiko baten laguntzaz.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Produktu naturalak eta produktu landuak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Produktu baten azterketa. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Zerrenda bat produktu artifizial eta naturaletan sailkatu, eta haien aldeak azaldu.–Lehengaiak zer diren azaldu, motak adierazi, eta adibideak eman.–Eraldatze-prozesuak ezaugarriekin lotu.–Produktu landuek gugana iristeko egiten dituzten urratsak azaldu.–Produktu bakoitzaren ezaugarriak non jasotzen diren azaldu.




© grupo edebé 96

http://www.youtube.com/watch?v=uKwuqj5w1K4





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Bideoko jendearen portaera azaltzea, eta ari buruz hitz egitea: http://www.youtube.com/watch?v=gBZdUA8zxJ0&f eature=related •Ogia egitea: http://www.youtube.com/watch?v=dqCnDg3aUAs; http://www.youtube.com/watch?v=r8v85aG4ug4•Produktuak: http://www.eroski.es; http://www.hipercor.es; http://www.alcampo.es•Eskulanak: http://www.manualidadesinfantiles.org•Logotipoak: http://www.brandsoftheworld.com

Gida didaktikoa•Supermerkatua: http://www.ocu.org/alimentos-y-bebidas/supermercado-virtual-s68621.htm•Jogurta egitea: http://www.youtube.com/watch?v=uKwuqj5w1K4•Lepokoak egitea: http://www.artedelricamo.com/es/ganchillo/ganchillo-para-ninos.html

© grupo edebé 97

http://www.artedelricamo.com/es/ganchillo/ganchillo-para-ninos.html

http://www.youtube.com/watch?v=uKwuqj5w1K4

http://www.ocu.org/alimentos-y-bebidas/supermercado-virtual-s68621.htm

http://www.brandsoftheworld.com/

http://www.manualidadesinfantiles.org/

http://www.alcampo.es/

http://www.hipercor.es/

http://www.eroski.es/

http://www.youtube.com/watch?v=r8v85aG4ug4

http://www.youtube.com/watch?v=dqCnDg3aUAs




EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAProduktu naturalak eta landuak identifikatzea.

Produktuak animalia-, landare- eta mineral-jatorriaren arabera bereiztea.

Kontsumitzen ditugun produktuak bakoitzaren jatorriarekin lotzea.

Produktu jakin batzuk ekoizteko egindako prozedura ezagutzea (artisau erakoa, industriala).


© grupo edebé 98







9. unitatea: Ekoizten eta kontsumitzen dugu EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 99



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 102


10. UNITATE DIDAKTIKOA: Lan egiten dugu


Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/Pertsonartekoa• Lan-banaketaren kontzeptua ezagutzea, kide duen gizartearen antolakuntza moduan identifikatzea, eta gizarteek ongi funtzionatzeko funtsezko elementutzat hartzea. (GH)• Ongizate gizarterako, hirugarren sektoreko jarduerak zer garrantzitsuak diren eta zer ekarpen egiten duten kontuan hartzea, eta ematen dituzten zerbitzuei dagokienez, beharrak asetzearekin lotzea. (GH)

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa• Zientziaren eta teknologiaren tresnak eta prozedurak ezagutzea eta erabiltzea, gizakiari ingurunearekin harremanak izateko eta hura ustiatzeko aukera ematen dietenak. (ZTOK)• Ezagutzak testuinguru berrietan aplikatzea, errealitate naturala interpretatzeko; inguruneko objektuak erlazionatzea hura osatzen duten lehengaiekin eta ekoizpen-prozesuarekin. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoa•Ideiak, iritziak, bizipenak, sentimenduak idatziz adieraztea, deskribapen-testu baten bidez. (HK)• Testuak ulertzea, autoreak zer adierazi nahi duen jakiteko, eta norberaren ondorioak ateratzeko. (HK)• Ahozko mezuak interpretatzea edukia eta

Lanaren oinarrizko kontzeptua eta biltzen dituen jarduerak ezagutzea, eta sailkatzea: lehen sektorea, bigarren sektorea eta hirugarren sektorea.

Lehen sektoreko berezko jarduerak produktu naturalak zuzenean lortzearekin lotzea: nekazaritza, abeltzaintza, arrantza eta meatzaritza.

Lehengaien eraldaketa bigarren sektoreari dagozkion jardueren oinarrizko ezaugarritzat hartzea (artisau erako eraldaketa eta industriala).

Hirugarren sektoreko jarduerak beste bi ekoizpen-sektoreko jardueretatik bereiztea.

Lehen, bigarren eta hirugarren sektoreei dagozkien jarduerak bereiztea.

Ikaslearen inguruneko jendeak egiten dituen jarduerak zer sektoretakoak diren identifikatzea.

Lehen sektoreko produktuak lortzeko prozedurak ezagutzea.

Hirugarren sektoreko tresnen oinarrizko funtzionamenduak ezagutzea.

Inguruneko produktu landuak osatzen dituzten lehengaiak identifikatzea.

Produktuak egin dituen industria motarekin erlazionatzea.

Hirugarren sektoreko oinarrizko jarduerak ezagutzea.

Ahozko mezuak interpretatzen ditu, eta mezu egituratuak igortzen ditu. (HK)

Lanaren banaketaren kontzeptua ezagutzen du, eta antolakuntzako funtsezko elementutzat hartzen du. (GH)



Zientzia eta teknologietako tresnak eta prozedurak identifikatzen ditu. (ZTOK)

Ezagutzak testuinguru berrietan aplikatzen ditu, errealitate naturala interpretatzeko; inguruneko objektuak erlazionatzen ditu hura osatzen duten lehengaiekin eta ekoizpen-prozesuarekin. (ZTOK)

Deskribapen-testu bat adierazten du. (HK)

Bizitzako datuak ulertzen eta interpretatzen ditu (grafikoak). (M)

Hirugarren sektoreko jardueren garrantzia kontuan hartzen du. (GH)

© grupo edebé 103


asmoa ulertzeko, eta koherentziaz eta kohesioz egituratutako mezuak igortzea. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa• Eskuragarri dauden baliabide teknologikoak erabiltzea askotariko informazioa bilatzeko eta informatzeko. (IT-D)

Matematikarakoa (M) / Logikoa eta matematikoa• Eguneroko bizitzan aurkitzen diren datu eta informazio matematikoak ulertzea eta interpretatzea, eta modu grafikoan aurkeztea (barra-diagramak). (M)

EDUKIAKKONTZEPTUAKLanaren kontzeptua. Gizarte-antolakuntzako oinarrizko elementuak kontzeptu horren inguruan. KLehen sektoreko jarduerak: nekazaritza, abeltzaintza, arrantza eta meatzaritza. KBigarren sektoreko jarduerak: lehengaien eraldaketa. KHIrugarren sektoreko jarduerak: ez du ondasun materialik sortzen zuzenean. K

PROZEDURAKInternet erabiltzea lanari buruzko bideo bat ikusteko. PLehen, bigarren edo hirugarren sektoreko jarduerak identifikatzea. PLehenengo sektoreko jarduerak identifikatzea: nekazaritza, abeltzaintza eta meatzaritza. PBigarren sektoreko jarduerak identifikatzea, industria motaren arabera: metala, kimika, elektronika, elikadura, eraikuntza… PHirugarren sektoreko jarduerak identifikatzea: oinarrizko zerbitzuak, merkataritza- eta finantza-zerbitzuak, aisia-zerbitzuak, garraio- eta komunikazio-zerbitzuak. P

BALIOAKJarduerak zer sektoretakoak diren ezagutzeko interesa izatea (lana), eta gizarteak funtzionatzeko guztiak zer garrantzitsuak diren jabetzea. BLehenengo sektoreko jardueren garrantzia balioestea, gizartearen funtzionamenduari laguntzen dioten beharrak asetzeari dagokionez. BBigarren sektoreko jarduerek beharrak asetzeko egiten duten ekarpenaren garrantzia balioestea. BBigarren sektoreko jarduerek beharrak asetzeko egiten duten ekarpenaren garrantzia balioestea. B

© grupo edebé 104


ZEHAR-LERROAK•Berdintasunerako hezkuntza: sektore guztiak gizartean garrantzitsuak direla jabearaztea, eta horrenbestez, guztiek balio bera dutela eta errespetu bera merezi dutela jabetzea.

IKASTEKO JARDUERAKLanen zerrenda bat idatzi, eta sektoreen arabera multzokatu.Lan-zerrenda bateko lanetan egiten diren jarduerak azaldu.Lanen garrantziari buruz hitz egin.Irudi batzuetan, nekazaritza eta abeltzaintza motak identifikatu.Tresna, makina eta arropa hauek erabiltzen dituen lehen sektoreko jarduerarekin lotu; hau erabili: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wiLehengaiak haiekin egin daitezkeen produktuekin eta erabilerarekin lotu.Artisautza ekoizpena eta ekoizpen industriala bereizi.Bost zerbitzu idatzi, eta deskribatu.Zerbitzuetan lan egiten duten bi udalerriko pertsonen barra-diagrama bat egin.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Iragarkiei eta zerbitzuei buruz ikertu; hau erabili: http://www.youtube.com/watch?v=i5NRSPBbK1Q

HIRUHILEKOKO PROIEKTUA: Aisialdia, pilarik gabeko dibertsioa!Pilarik gabeko jokoak eta piladun jokoak balioestea eta alderatzea.Pilarik gabeko jokoen zerrenda bat egitea, eta haien ezaugarri guztiak deskribatzea.Joko baten fitxa egitea.Bola-jokoari buruz ikertzea: http://es.wikipedia.org/wiki/Bolos; http:// www.febolos.esJoko baten aldaera bat asmatzea, eta arauak, materialak… idaztea.

© grupo edebé 105

http://www.febolos.es/

http://es.wikipedia.org/wiki/Bolos

http://www.youtube.com/watch?v=i5NRSPBbK1Q





•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta lanei eta lan horiek egiten dituen jendeari buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http:// www.youtube.com/watch?v=Cw3eaBmlTwE bideoa ikusi, eta protagonistek egin nahi dituzten lanei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Gogoko dituzu jeanak? Ba al dakizu zer materialekin egiten diren? Zure ustez, zenbat jendek esku hartzen du ekoizpen- eta merkaturatze-prozesuan? Zere gin dezakezue besteen bizitza atseginagoa izateko? Guztion lanak gizarteari egiten dion ekarpenaren garrantzia nabarmendu.


GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Ikertu eta lanbide bat aurkeztea: familiako kideren baten lanbideari buruzko azalpen-testu bat egitea, eta ikasgelan aurkeztea.•Artisau-lanak: artisau erako produktuei buruz ikertzea (http://www.bolanosdecalatrava.es/uploads/media/Oficios_artesanales. pdf ; http://www.artedehoy.com/html/revista/artesania.html), eta lanbide bakoitza azaltzeko testu bat idaztea.•Nire eskualdeko ekonomia-jarduera: eskualdeko nekazaritza-, abeltzaintza-, arrantza- eta/edo meatzaritza-ekoizpenari buruzko mapa bat egitea, eta eskualdeko jarduera nagusiari buruz hitz egitea.•Erreportari-lanak egiten: Elkarrizketak. Oinarrizko zerbitzuetako profesional batentzako elkarrizketa bat prestatzea, egitea, transkribatzea eta ikaskideei aurkeztea.•Hirugarren sektoreko zerbitzu bat ematen: oporretan joateko leku bat aukeratzea, eta beharko diren zerbitzuen zerrenda bat egitea, eta sailkatzea.•Publizitatea egiteko horma-irudi bat diseinatzea: http://www.youtube.com/watch?v=iQoz2wEBbJ8 bideoa ikustea, eta publizitatea egiteko horma-irudi bat diseinatzea.

HIRUHILEKOKO PROIEKTUA: Aisialdia- 1. fasea: HautatuFase honetan, gaia aurkezte da, aurretiazko ideiak gogoratzen dira, eta ondoren ikergai izango diren galderak eta hipotesiak planteatzen dira.


- 3. fasea: GaratuAurrez planteatutako hipotesiak ikertu. Estilo kognitibo bakoitza martxan jartzen duten taldeko jarduerak eta lankidetza-jarduerak:

Energia elektrikorik erabiltzen ez duten jokoen zerrenda bat egitea, eta hainbat ezaugarriri erreparatuz sailkatzea: tradizionalak eta modernoak, banaka eta taldean jolastekoak, etab.

© grupo edebé 106

http://www.youtube.com/watch?v=iQoz2wEBbJ8

http://www.artedehoy.com/html/revista/artesania.html

http://www.bolanosdecalatrava.es/uploads/media/Oficios_artesanales.pdf


http://www.youtube.com/watch?v=Cw3eaBmlTwE

http://www.youtube.com/watch?v=Cw3eaBmlTwE


Hiru joko aukeratzea, eta fitxa bat egitea familiarengandik eta loturetatik lortutako informaziotik abiatuz:◦ bola-jokoa, http://es.wikipedia.org/wiki/Bolos o www.febolos.es◦ beste proposamen batzuk, http://revistas.educa.jcyl.es/divergaceta/index.php?

option=com_content&view=article&id=274:como-jugar-a-rayuela&catid=76:comojugar&Itemid=94 o http://revistas.educa.jcyl.es/divergaceta/index.php?option=com_content&view=article&id=793:como-jugar-a-las-canicas&catid=76:comojugar&Itemid=94

Energia elektrikorik behar ez duten jokoen ginkana bat antolatu.


OSAGARRIAK •Hiru lekutako lanbideei buruzko horma-irudi erkatzaile bat egitea.•Keinuekin lanbideak irudikatzea, ikaskideek asma dezaten.•Taldeka, lehen sektoreko lau taldeei buruz ikertzea, eta informazio guztia lehen sektoreari buruzko txosten batean jasotzea.•Ohiko produktuei buruzko zerrenda bat egitea, sailkatzea, lehengaiak edo landuak diren eta zer industriatakoak diren kontuan izanik. Ikasle guztiek ikusitakoari buruzko barra-diagrama bat egitea.•Industria-eraldaketa aztertzen: industria-eraldaketa bati buruz ikertzea (http://www.google.es/), txosten bat idaztea, eta PowerPoint batean aurkeztea ikaskideei.•Hirugarren sektoreko lanbide bat deskribatzea. Deskribapena eman eta lanbide bat asmatzera jolastea.•Bidaia-agentzia batera joatea, eta ematen dituzten produktuen zerrenda bat egitea. Esperientzia partekatzea.•Gurasoen eta familiako kideen lana ekonomia-sektoreekin lotzea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Ekonomia-sektoreak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Ekonomia-sektoreak aztertzen. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Sektore bakoitzeko lana zertan datzan azaldu,

Ikaslearen liburua: «Erabili» (hiruhilekoko ebaluazioa) Zuhaitz genealogiko bat egitea testu batetik abiatuz. Udalerri bat deskribatzea argazki batetik abiatuz. Udalari buruzko galderei erantzutea.

© grupo edebé 107


http://revistas.educa.jcyl.es/divergaceta/index.php?option=com_content&view=article&id=793:como-jugar-a-las-canicas&catid=76:comojugar&Itemid=94

http://revistas.educa.jcyl.es/divergaceta/index.php?option=com_content&view=article&id=793:como-jugar-a-las-canicas&catid=76:comojugar&Itemid=94

http://revistas.educa.jcyl.es/divergaceta/index.php?option=com_content&view=article&id=274:como-jugar-a-rayuela&catid=76:comojugar&Itemid=94o

http://revistas.educa.jcyl.es/divergaceta/index.php?option=com_content&view=article&id=274:como-jugar-a-rayuela&catid=76:comojugar&Itemid=94o

http://www.febolos.es/

http://es.wikipedia.org/wiki/Bolos


eta adibide bat eman.–Azaldu: nekazaritza-laboreak, abeltzaintza motak, arrantza motak eta meatzaritza jarduerak egiten diren lekuak.–Industriaren lau adibide eman.–Sektoreen zerbitzuko hiru talde handiak azaldu, eta bakoitzaren adibide bat eman.

• Edukiak aztertzea eta eskuratzea.

Zerrenda batean, elikagai naturalak eta landuak identifikatzea. Testu batean ageri diren lanbideak sailkatzea.



© grupo edebé 108





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua– Haurrek heltzean zer izan nahi duten azaltzen duen bideo bat ikustea: http://www.youtube.com/watch?v=Cw3eaBmlTwE– Hiztegi bat kontsultatzea: http://buscon.rae.es/draeI/– Bilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es– Iragarki bati buruzko bideo bat ikustea: http://www.youtube.com/watch?v=i5NRSPBbK1Q

Gida didaktikoa– Bilatzaile batean kontsultatzea: http://www.google.es– Artisautza-lanei buruzko informazioa bilatzea: http://www.bolanosdecalatrava.es/uploads/media/Oficios_artesanales.pdf;

© grupo edebé 109



http://www.artedehoy.com/html/revista/artesania.html; http://ca.wikipedia.org/wiki/Portada– Iragarki bati buruzko bideo bat ikustea: http://www.youtube.com/watch?v=iQoz2wEBbJ8

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOALehen, bigarren eta hirugarren sektoreei dagozkien jarduerak bereiztea.

Lehen sektoreko produktuak lortzeko prozedurak ezagutzea.

Inguruneko produktu landuak osatzen dituzten lehengaiak identifikatzea.

Produktuak egin dituen industria motarekin erlazionatzea.


© grupo edebé 110

http://www.artedehoy.com/html/revista/artesania.html







10. unitatea: Lan egiten dugu. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 111



Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…


© grupo edebé 114


11. UNITATE DIDAKTIKOA: Makinak.


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / Naturalistikoa

·Egunero erabiltzen diren aparatuen funtzionamenduarekin erlazionatutako prozesu teknikoak ulertzea eta deskribatzea (ZTOK) (ZTOK)

Natura-errealitateak eta errealitate teknologikoak ulertzeko eta azaltzeko informazio-, azalpen- eta argudio-mezuak eta -testuak egitea. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoaMakina baten funtzionamenduari buruzko testuak koherentziaz eta kohesioz egitea (HK). (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D) / Linguistikoa eta hitzezkoa

Hainbat formatutan, egoeratan eta testuingurutan eskuragarri dagoen informazioa aplikatzea. (IT-D)

Baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko eta ikasteko. (IT-D)

Lan intelektualeko teknikak erabiltzea informazioa aukeratzeko, erregistratzeko eta taulatan antolatzeko. (IT-D)

Gizarterako eta herritartasunerakoa

Ikaslearen eguneroko bizitzako parte diren makinen kontzeptua, haien ezaugarriak, makinen funtzionamenduaren oinarri orokorra eta haietako batzuen oinarrizko helburua ezagutzea.

Makina baten funtzionamendua hura osatzen duten osagaiekin lotzea, baita funtzionamenduarekin eta erabilera praktikoarekin ere.

Makina kontzeptua funtzionamenduarekin eta ikasleek haiei eguneroko bizitzan ematen dieten erabilerarekin lotzea.

Makina bakunak eta konplexuak bereiztea, eta ikaslearen eguneroko bizitzako batzuk sailkatzea.

Gizakiekekoizpen-jarduerarako makinei ematen dien erabilera gizartearen aurrerapenarekin lotzea.

Makina baten oinarrizko osagaiak eta helburua identifikatzea.

Ikaslearen inguruan dauden makinen osagai jakinak (palanka, gurpila, plano inklinatua) identifikatzea, eta haien funtzionamendua deskribatzea.

Makina bat diseinatzea, oinarrizko operadoreak erabiliz.

Makina baten funtzionamenduari buruzko testu deskribatzaileak koherentziaz eta kohesioz egiten ditu (HK). (HK)

Egunero erabiltzen diren aparatuen funtzionamenduarekin erlazionatutako prozesu teknikoak ulertzen eta deskribatzen ditu. (ZTOK)

Natura-errealitateak eta errealitate teknologikoak ulertzeko eta azaltzeko informazio-, azalpen- eta argudio-mezuak eta -testuak egiten ditu. (ZTOK)

Hainbat formatutan, egoeratan eta testuingurutan eskuragarri dagoen informazioa aplikatzen du (IT-D)

Baliabide teknikoak erabiltzen ditu makinen funtzionamenduari buruzko informazioa bilatzeko. (IT-D)

Informazioa aukeratzeko, erregistratzeko eta taulatan antolatzeko lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu. (IT-D)


© grupo edebé 115


(GH)/PertsonartekoaTaldean sortzen diren ekimenetan parte

hartzea, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. (GH)

Norberaren autonomiarako eta ekimenerakoa (NAE)/ Intrapertsonala

Ideia, obra, teoria edo produktu berriak eraikitzea aurretiazko informaziotik edo osagaietatik abiatuz (berregite sortzailea). (NAE)

Ideia, obra, teoria edo produktu berriak eraikitzen ditu aurretiazko informaziotik edo osagaietatik abiatuz (berregite sortzailea). (NAE)

EDUKIAKKONTZEPTUAKMakina kontzeptua definitzea, eta ikaslearen inguruneko makina batzuk deskribatzea. KMakina baten operadorea kontzeptua definitzea. KMakinen operadore arruntenak (torlojuak, malgukiak, entxufeak, etengailuak…) deskribatzea. KMakina bakunen eta konplexuen ezaugarriak zehaztea. KAurrerapena eta makinak. K

PROZEDURAKInternet erabiltzea gizakiak makinak erabiltzeari buruzko bideo bat ikusteko. PGizakiaren bizitzan makinak duen garrantziari buruzko iritziak ematea, webguneko bideoaren edukiari dagokionez. PIkaslearen inguruneko makinen operadoreak identifikatzea. PPalanka, gurpila eta plano inklinatua makinen operadore diren heinean, zer funtzionamendu duten deskribatzea. PMakinak bakunak edo konplexuak diren kontuan izanik eta egiten duten lanaren arabera sailkatzea. PMakina baten funtzionamenduaren urrats-segida deskribatzea. PGarraiobideak eraikitzeko makinak identifikatzea. PGarraiobide batzuen bilakaera historikoa ikertzea eta deskribatzea. PEtorkizuneko garraiobide bat asmatzea eta deskribatzea. P

© grupo edebé 116


BALIOAKGizakiaren bizitzan makinek duten funtzionamendua eta erabilera ezagutzeko interesa. BMakinen funtzionamendua ezagutzeko nahia eta interesa, eta, osagaietatik abiatuz, makinak sortzekoa. BIkaslearen ingurunean sarrien erabiltzen diren makinen ekarpenak kritikoki balioestea. B

ZEHAR-LERROAK• Segurtasuna makinak eta tresnak erabiltzeko.

IKASTEKO JARDUERAKLan jakin batzuetan (etxean, eskolan, etab.) zer makina erabiltzen diren adierazi. Zer lanetan laguntzen duten azaldu.Taula bat osatu, makinekin, haien irudiekin, erabilerarekin, erabiltzen duten energiarekin, errazten dituzten lanekin eta erabiltzen diren lanbideekin.Bilatu http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi webgunean.Torlojuak, malgukiak edo entxufeak dituzten makinak bilatu.Etengailua duten makinak bilatu, eta etengailu bakoitzak zer funtzio duen adierazi.Makinetan operadoreak bilatu, eta haien funtzioa adierazi. Operadoreen adibideak eman.Makina bat asmatu, marraztu eta zertarako den eta haien operadoreek zer funtzio dituzten adierazi.Bizikleta baten funtzionamendu-urratsak ordenatu.Makina bakunen eta konplexuen argazkiekin horma-irudi bat egin. Baliagarriak izan daitezke webgune hauek: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi, http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:PortadaDuela denbora bat ez zeuden makinen fitxa bat egin. Makina horiei nahiz haien bilakaerari buruz ikertu, eta lortutako informazioari buruz hausnartu.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Garbigailuari buruz ikertu: http://www.google.es/imghp?hl=es&ta

© grupo edebé 117

http://www.google.es/imghp?hl=es&ta







•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta makinei eta gizakiarentzat duten erabilerari buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=pZlJ0vtUu4w&feature=related bideoa ikusi, eta ageri diren makinei, haiei garrantziari… buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Erabiltzen al duzu makinarik egunero? Zein? Zertarako da? Makinarik gabeko munduaren abantailei eta desabantailei buruz hitz egin, baia makinak erabiltzean izan behar diren arretei buruz ere.


ATAZA INTEGRATUA - «Garraiobideak asmatzea» Testuingurua: garraiobideak gure eguneroko jarduerak errazten dizkiguten makinak dira. Garraiobide berri

bat asmatuko dugu, gure bizitza errazagoa izan dadin.

Jarduerak: − Garraiobideak behatu, eta itsasokoak, lurrekoak edo airekoak diren kontuan izanik sailkatu.− Makina bakunak ala konplexuak diren esan.− http://www.educar.org/inventos/transportes/index.asp webgunea kontsultatu, garraiobideak ordena

kronologikoaren arabera ordenatu eta bilakaerari eta asmatzaileari buruzko datuak ikertu.− Bizikletari buruzko galderei erantzun:

http://web.educastur.princast.es/proyectos/grupotecne/asp1/investigacion/vermensajebbb.asp?idmensaje=4082, http://www.educar.org/inventos/transportes/bicicleta.asp

− Garraiobide bat asmatu, eta fitxa bat egin, galdera batzuei erantzunez.− Lana ikaskideekin aurkeztu.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Ehiza Historiaurrean: tresnak aztertzea http://www.atapuerca.org/Laevoluciontecnologica. pdf webgunean, eta haien erabilgarritasunari buruz hitz egitea.•Energia-iturriak ezagutzen: http://ntic.educacion.es/w3//eos/MaterialesEducativos/mem2009/fuentes_energia/index_ 1.html bideoa aztertzea, eta ageri diren energia-iturriei buruz hitz egitea; berriztagarri eta ez-berriztagarrietan sailkatzea.•Makina ezkutua aurkitzera jolastea: ikaskideei makina bat irudikatzea, zein den asmatzeko.•Ingeniariak antzinako Egipton: Antzinako Egiptoko piramide bat egiten laguntzeko makina bakunak nola erabili aurkitzea.•Makinak eta birziklatzea: makina zaharrei, birziklatzeko aukerei… buruz hitz egitea.

© grupo edebé 118

http://ntic.educacion.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2009/fuentes_energia/index_1.html


http://www.atapuerca.org/Laevoluciontecnologica.pdf


http://www.educar.org/inventos/transportes/bicicleta.asp

http://web.educastur.princast.es/proyectos/grupotecne/asp1/investigacion/vermensajebbb.asp?idmensaje=4082


http://www.educar.org/inventos/transportes/index.asp

http://www.youtube.com/watch?v=pZlJ0vtUu4w&feature=related


•Ipuin labur bat asmatzea: antzinako pertsonaia batek egungo makinen aurrean izango lukeen erantzunari buruzko ipuin labur bat idaztea.•Etxetresna elektrikoen funtzioa balioesten: elektrizitatea, etxetresna elektrikoak… iritsi zirenean izan ziren aldaketak balioestea, eta asmakariek bizi-kalitatea nola hobetzen duten adieraztea; esaterako, garbigailuak.

OSAGARRIAK •Inguruneko makinen zerrenda bat egitea, eta elektrizitatea zeinek behar duten adieraztea.•Makinak erabiltzen dituzten lanen argazkiak biltzea; gaika multzokatzea eta haien izenak idaztea.•Etxetresna elektrikoetan errepikatzen diren piezen zerrenda bat egitea; haien funtzionamendua eta zer materialez eginda dauden ikertzea.•Gurpila duten makinen zerrenda bat egitea, non dagoen aurkitzeko eta identifikatzeko.•Lokomozio-bide zaharrak eta berriak erkatzea. Zerrenda bateko baldintzak betetzen dituzten lokomozio-bideak idaztea.•Nekazaritzan, eraikuntzan eta garraiobideetan makinek duten erabilerari buruzko hitzaldi bat idaztea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Operadoreak: torlojua, malgukia eta entxufea. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Hiru palanka mota aztertu eta sailkatu. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)•Fitxa: Palanka motak ikertu. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Makina bat zer den definitu eta funtzionatzeko zer behar den esan.–Makinen adibideak eman, eta zer energia mota behar duten esan.–Makinen hiru operadoreren izenak eta haien funtzioak idatzi.–Polearen, gurpil horzdunaren eta engranajearen arteko aldeak adierazi.–Makina bakunen eta konplexuen bina adibide eman.–Erabilera bera duten bi makina zahar eta bi modernoren izena idatzi. Gauza bera egin bi


Oinarrizko gaitasunak koadernoa.•Unitate didaktikoen errubrikak.•Oinarrizko gaitasunak ebaluatzeko hiruhilekoko errubrikak.•Trebetasun orokorren errubrikak.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Ikaslearen erregistroa.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Taldearen erregistroa.•Porfolioa eta e-portfolioa.•Ebaluazio-txostena.•Porfolioa eta e-portfolioa.•Ebaluazio-txostena.

© grupo edebé 119





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Makinak: http://www.youtube.com/watch?v=pZlJ0vtUu4w&feature=related•Makinen irudiak: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi•Makina bakunak eta konplexuak: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi, http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada•Garbigailua: http://www.google.es/imghp?hl=es&ta•Garraiobideak: http://www.educar.org/inventos/transportes/index.asp•Bizikleta: http://web.educastur.princast.es/proyectos/grupotecne/asp1/investigacion/vermensajebbb.asp?idmensaje=4082, http://www.educar.org/inventos/transportes/bicicleta.asp

© grupo edebé 121

http://www.educar.org/inventos/transportes/bicicleta.asp


http://www.educar.org/inventos/transportes/index.asp

http://www.google.es/imghp?hl=es&ta




http://www.youtube.com/watch?v=pZlJ0vtUu4w&feature=related


Gida didaktikoa•Tresnak: http://www.atapuerca.org/Laevoluciontecnologica. pdf •Energia-iturriak: http://ntic.educacion.es/w3//eos/MaterialesEducativos/mem2009/fuentes_energia/index_ 1.html

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAMakina bakunak eta konposatuak bereiztea, eta ikaslearen eguneroko bizitzako batzuk sailkatzea.

Makina baten oinarrizko osagaiak eta helburua identifikatzea.

Ikaslearen inguruan dauden makinen osagai jakinak (palanka, gurpila, plano inklinatua) identifikatzea, eta haien funtzionamendua deskribatzea.

Makina bat diseinatzea, oinarrizko operadoreak erabiliz.


© grupo edebé 122











11. unitatea: Makinak. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 123


12. UNITATE DIDAKTIKOA: Indarrak eta energia.


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / NaturalistikoaMateriari eta energiari buruzko ezagutza zientifikoak, haien propietateak, eta aldaketak erabiltzea mundu naturala azaltzeko. (ZTOK)Hainbat iturritako informazioa interpretatzea, eta grafikoak, taulak, diagramak, kontzeptu-mapak, eskemak eta beste idazkera-ikur batzuk interpretatzea. (ZTOK)Aurrerapen zientifiko eta teknologikoek ingurumenean, gizartean eta kulturan dituzten eraginei buruz hausnartzea. (ZTOK)Ingurumena zaintzearekin erlazionatutako giza arazoak deskribatzea, eta jarrera bat hartzea eta ingurumen-eragina gutxienekoa izateko erabakiak hartzea. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoaIdatziz jasotzea informazio-, azalpen- eta argudio-testuak. (HK)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK)/Ikusizkoa eta espazialaDiseinuan eta edukiaN elementu artistikoak ezagutzea, eta elementu horiek dituzten sorkuntzak egitea. (GAK)

Norberaren autonomiarako eta

Indarra zer den, zertarako den eta objektuetan indarra eragiteak zer ondorio dituen ezagutzea.

Indar magnetiko eta grabitazio-indar motak ezagutzea.

Energia zer den eta oinarrizko zer forma izan ditzakeen jakitea: bero-energia, argi-energia, energia mekanikoa eta energia elektrikoa.

Energia berriztagarrien eta ez-berriztagarrien ezaugarriak bereiztea, baita ingurumenean duten eragina ere.

Idatziz azaltzea, informazioa aztertuz eta esperimentuak eginez, zer erlazio dagoen mugimenduaren eta/edo gorputz baten deformazioaren eta indar batek harengan eragindako ekintzaren artean.

Grabitazio-indarra eta indar magnetikoa ikaslearen ingurunean izaten diren fenomenoekin erlazionatzea, eta fenomeno horiek azaltzea indar horien azalpen zientifikotik abiatuz.

Motor hauekin mugitu daitekeen objektu bat diseinatzea eta eraikitzea: haizagailua, errota…

Bero-energiaren, argi-energiaren, energia mekanikoaren eta energia elektrikoaren formak bereiztea, eta haiek eguneroko bizitzan duten erabileraren adibideak ematea.

Energia-indar arruntenak identifikatzea, ingurumenean duten ondorioa aztertzea eta berriztagarri eta ez-berriztagarrietan sailkatzea.

Energia-iturri bati buruzko informazioa lortzea, eta ezaugarrietan sakontzea;

Idatziz jasotzen ditu informazio-, azalpen- eta argudio-testuak. (HK)

Diseinuan eta edukian elementu artistikoak ezagutzen ditu, eta elementu horiek dituzten sorkuntzak egiten ditu. (GAK)

Ideia eta proiektu sortzaileak egiten ditu, aukerak aztertuz eta zailtasunak aurkitzean plangintzatua berregokituz aurrera eramaten du. (NAE)

Materiari eta energiari buruzko ezagutza zientifikoak, haien propietateak eta aldaketak erabiltzen ditu mundu naturala azaltzeko. (ZTOK)

Ingurumena zaintzearekin erlazionatutako giza arazoak deskribatzen ditu, eta jarrera bat hartu eta ingurumen-eragina gutxienekoa izateko erabakiak hartzen ditu. (ZTOK)

Hainbat iturritako informazioa interpretatzen du, eta grafikoak, taulak, diagramak, kontzeptu-mapak, eskemak eta beste idazkera-ikur

© grupo edebé 127


ekimenerakoa (NAE)/ IntrapertsonalaIdeia eta proiektu sortzaileak egitea, aukerak aztertuz eta zailtasunak aurkitzean plangintzatua berregokituz aurrera eramatea. (NAE)

hura lortzeko prozedura eta makinei buruzko informazioa lortzea, ezaugarrietan sakontzea, eta ondorioak ikaskideei aurkeztea.

batzuk interpretatzen ditu. (ZTOK)

Aurrerapen zientifiko eta teknologikoek ingurumenean, gizartean eta kulturan dituzten eraginei buruz hausnartzen du. (ZTOK)

EDUKIAKKONTZEPTUAKIndarraren definizioa. KIndarraren osagaiak: noranzkoa eta norabidea. KIndar motak: erakarpena eta aldaratzea. KEnergiaren formak: bero-energia, argi-energia, energia mekanikoa eta energia elektrikoa. KEnergia-iturriak: berriztagarriak eta ez-berriztagarriak. Erabilera. KHistorian zehar bizimoduan izandako aldaketak energia-kontsumoari dagokionez. K

PROZEDURAKIndarren konbinazioa eta emaitzaren deskribapena. PErakarpen-indarrak (indar magnetikoa eta grabitate-indarra) edo aldaratze-indarrak izaten diren egoerak identifikatzea. PWebgunean halako indarren esperientziak bilatzea, eta esperientzia horiek deskribatzea. PIkasgelako energia-kontsumo orokorra aztertzea, eta argien eta ikasgelako aparatuen energia-kontsumoarekin lotzea. PEskolako eremuak bonbilla mota desberdinekin (goritasunezkoak, kontsumo txikikoak) argitzeko aukeraren azterketa. P

BALIOAKObjektuen mugimenduarekin edo deformazioarekin erlazionatutako eguneroko bizitzako jardueretan indarraren erabilera ezagutzeko eta sakontzeko interesa. BIndarren konbinazioarekin erlazionatutako printzipioak ikertzeko eta erabiltzeko nahia eta interesa. BMaila pertsonalean edo gizarte moduan energia-kontsumoa txikitzeko eta ahalik eta ingurumen-eragin txikiena eragiteko egin beharreko ekintzak identifikatzea eta deskribatzea. BEnergia-aurrezkiarekin lotutako neurrien inguruan sentsibilizatzea, eta neurriak definitzea. B

© grupo edebé 128


ZEHAR-LERROAK•Kontsumorako hezkuntza: energia arduraz erabiltzeko kontzientziatzea.

IKASTEKO JARDUERAKIndar bat eta indarrak erabiltzen diren egoerak definitu.Indar bat geratzeko, mugitzeko edo deformatzeko den identifikatu, eta adibideak jarri.Grabitazio-indarrak eta indar magnetikoak identifikatu, eta erakarpenekoak zergatik diren azaldu.Magnetismo-esperientzia bat egin eta zer geratzen den azaldu. Erabilgarria izan daiteke webgune hau: http://www.youtube.com/watch?v=cFots_wnThMBideoa ikusi http://tu.tv/videos/magnetismo_3, eta hari buruzko galderei erantzunEgoera jakin batzuetan izaten diren energia-aldaketak azaldu.Energia behar duten ekintzak aipatu.Egoera jakinetako energia motak eta energia-iturriak identifikatu.Energia berriztagarrien eta ez-berriztagarrien arteko aldeak azaldu.Gure eguneroko bizitzakoa paratu elektrikoak identifikatu.Energia arduraz erabiltzen duten ekintzak identifikatu.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Haizagailuaren motorraz mugitu daitekeen objektu bat diseinatu. Webgune hau kontsulta daiteke: http://tu.tv/videos/magnetismo_3

© grupo edebé 129

http://tu.tv/videos/magnetismo_3


http://www.youtube.com/watch?v=cFots_wnThM




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta indarrari eta energiari buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=U_MKL_fjDLo bideoa ikusi, eta haren garrantziari buruz hausnartu.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Nondik lortzen da autoa mugitzeko energia? Eta zerk argiztatzen ditu gure kaleak? Zerk mugitzen ditu egunero erabiltzen ditugun makinak? Zer energia mota erabiltzen duzu egunero? Zertarako erabiltzen dituzu?


ATAZA INTEGRATUA - «Ekoikuskapena egitea» Testuingurua: Zenbat energia kontsumitzen dugu eskolan? Murritz dezakegu? Ekoikuskapen bat egingo

dugu, horri buruz ikertzeko!

Jarduerak: − Ikasgelan energia kontsumitzen duten elementuen zerrenda bat egin.− Bonbilla motek kontsumitzen duten energia alderatu.− Bonbilla motei buruz ikertu:

http://ec.europa.eu/energy/lumen/overview/avariedchoice/index_es.htm− Bonbillak jartzeko aukerak balioetsi.− Ekoikuskapen bat egin, aparatu elektrikoak eta bonbillak aztertuz. Ikaskideei aurkeztu.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Nork daki gehien Eguzkiari buruz? Eguzkiari buruz ikertzea, galdera batzuetatik abiatuz: (http://es.wikibooks.org/wiki/Wikichicos/Sistema_Solar/El_Sol).•Makinei buruz ikasitakoa erabiltzea: indar fisikoa behar duten lan jakinak egiteko erabil daitezkeen makinei buruz erantzutea. •Lurraren Ipar eta Hego poloei buruzko erakusketa bat egitea: taldeka, bi poloei buruz ikertzea, galdera eta orientazio batzuetatik abiatuz. Lana ikaskideei aurkeztea.•Historiaurrean sua nola egiten zuten ikertzea: (http://www.youtube.com/watch?v=BWbB1aourI s&feature=related ) bideoa ikustea, eta sua egiteko urratsak idaztea.•Fotosintesia: landareek Eguzkia energia lortzeko eta materia organikoa sortzeko nola baliatzen duten ikertzea, eta informazioa horma-irudi batean aurkeztea.•Familiaren kontsumo elektrikoa aztertzea: kontsumo elektrikoa aztertzea, elektrizitatearen fakturaren grafikotik eta galdera batzuetatik abiatuz.

© grupo edebé 130

http://www.youtube.com/watch?v=BWbB1aourIs&feature=related


http://es.wikibooks.org/wiki/Wikichicos/Sistema_Solar/El_Sol

http://ec.europa.eu/energy/lumen/overview/avariedchoice/index_es.htm

http://www.youtube.com/watch?v=U_MKL_fjDLo


•Petrolioari buruzko hitzaldi bat prestatzea: PowerPoint bat egitea petrolioari buruzko ikerketa bat egin ondoren.•Ikasgelako sorkuntzen erakusketa antolatzen: erakusketa bat prestatzea ikasgelan sortutako objektuekin.

OSAGARRIAK •Hiri-paisaia batean erabil daitezkeen makina guztien zerrenda bat idaztea. Sailkatzea, erregaia edo elektrizitatea erabiltzen duten kontuan izanik. Modernoak eta duela denbora asko zeudenak adieraztea.•Adibideetatik abiatuz, objektuak haien materialen arabera mugitzeko edo deformatzeko behar den indarrari buruz hitz egitea.•Imanekin esperimentatzea erakarpen- eta aldaratze-indarra.•Energia-eraldaketak izaten diren egoerak deskribatzea.•Funtzionatzeko haizea baliatzen duten makinen eta aparatuen zerrenda bat egitea.•Elektrizitaterik gabe bizitza nolakoa izango litzatekeen irudikatzea eta horri buruz idaztea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Energia eta haren formak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Energia berriztagarriak eta energiaren erabilera egokia.


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Indarra definitu, eta norabide berean edo desberdinean indarra aplikatzean zer gertatzen den azaldu.–Erakarpen-indarra definitu, eta adibideak jarri.–Energia eta haren lau forma ohikoenak definitu.–Energia berriztagarrien eta ez-berriztagarrien iturrien adibideak eman.–Energia arduraz erabiltzeko aholkuak idatzi.




© grupo edebé 131





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Eguzkia: http://www.youtube.com/watch?v=U_MKL_fjDLo.•Magnetismoa: http://www.youtube.com/watch?v=cFots_wnThM.•Magnetismoa: http://tu.tv/videos/magnetismo_3.•Motordun aparatuak: http://tu.tv/videos/magnetismo_3•Bonbillak: http://ec.europa.eu/energy/lumen/overview/avariedchoice/index_es.htm.

Gida didaktikoa•Eguzkia: http://es.wikibooks.org/wiki/Wikichicos/Sistema_Solar/El_Sol•Sua Historiaurrean: http://www.youtube.com/watch?v=BWbB1aourIs&feature=related

© grupo edebé 132


http://es.wikibooks.org/wiki/Wikichicos/Sistema_Solar/El_Sol

http://ec.europa.eu/energy/lumen/overview/avariedchoice/index_es.htm



http://www.youtube.com/watch?v=cFots_wnThM

http://www.youtube.com/watch?v=U_MKL_fjDLo


EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAIdatziz azaltzea, informazioa aztertuz eta esperimentuak eginez, zer erlazio dagoen mugimenduaren eta/edo gorputz baten deformazioaren eta indar batek harengan eragindako ekintzaren artean.

Grabitazio-indarra eta indar magnetikoa ikaslearen ingurunean izaten diren fenomenoekin erlazionatzea, eta fenomeno horiek azaltzea indar horien azalpen zientifikotik abiatuz.

Bero-energiaren, argi-energiaren, energia mekanikoaren eta energia elektrikoaren formak bereiztea, eta haiek eguneroko bizitzan duten erabileraren adibideak ematea.

Energia-indar arruntenak identifikatzea, ingurumenean duten ondorioa aztertzea, eta berriztagarri eta ez-berriztagarrietan sailkatzea.


© grupo edebé 133







12. unitatea: Indarrak eta energia. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 134


13. UNITATE DIDAKTIKOA: Argia eta soinua


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / NaturalistikoaNatura-errealitateak ulertzeko informazio- eta azalpen-mezuak eta -testuak egitea. (ZTOK)Zientzia eta teknologiako datu, gertaera, tresna eta prozedurak ezagutzea eta deskribatzea. (ZTOK)Materiari eta energiari buruzko ezagutza zientifikoak, haien propietateak, eta aldaketak erabiltzea mundu naturala azaltzeko. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoaAskotariko testuak ulertzea. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D)/Linguistikoa eta hitzezkoaInformazio egokiena aukeratzea, eta sintesi bat egitea. (IT-D)Informazio-iturri berriak eta berrikuntza teknologikoak erabilgarritasunaren arabera balioestea eta aukeratzea. (IT-D)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK)/Ikusizkoa eta espazialaEdukiak zehaztea, zerbait osatua sortzeko modu artistikoan (argi-izpi baten ibilbidearen marrazkia), eta nahi dena komunikatzeko.

Argia energiaren modu den heinean, haren oinarrizko kontzeptua ezagutzea, baita haren portaera ere, argia igortzen (argidunak) eta jasotzen (argituak) duten gorputzekin lotuz.

Argiaren hedapenaren oinarrizko propietateak ezagutzea, islapenari eta errefrakzioari dagokienez, baita objektuen koloreei dagokienez ere.

Soinua zer energia mota den ezagutzea, eta entzuten dugun arte objektu baten bibrazioarekin eta hainbat bitartekotatik igortzen diren uhinekin lotzea.

Argiaren eta soinuaren ezaugarriak eta propietateak ezagutzea eta ulertzea, ikaslearen ingurunean beha daitezkeen fenomenoei aplikatuta.

Argiarekin eta energiarekin erlazionatutako mundu fisikoko prozesuak ulertzea, haien ezaugarri eta propietateetatik abiatuz.

Gorputzak sailkatzea, argidunak (naturalak edo artifizialak) edo argituak (gardenak, zeharrargitsuak edo opakuak) diren kontuan izanik, eta bakoitzaren ezaugarriekin lotzea.

Argiaren islapenaren eta errefrakzioaren propietateak gure ingurunean behatzen ditugun fenomenoekin erlazionatzea.

Argiaren islapenaren eta errefrakzioaren propietateak optikaren eremuko tresna jakin batzuk eraikitzeko egiten den erabilerarekin erlazionatzea.

Soinua zer energia mota den eta bitartekoen bidezko igorpena kontuan hartzea, eta horietako bakoitzaren bidezko hedapenaren eraginak aztertzea.

Soinuak iraupenaren, intentsitatearen, altueraren eta tinbrearen arabera bereiztea, eta ikaslearen inguruko mota bakoitzeko soinuak identifikatzea.

Argiari buruzko testuak ulertzen ditu, eta ondorioak ateratzen ditu. (HK)

Materiari eta energiari buruzko ezagutza zientifikoak, haien propietateak, eta aldaketak erabiltzen ditu mundu naturala azaltzeko. (ZTOK)

Informazio egokiena aukeratzen du, eta sintesi bat egiten du. (IT-D)

Informazio-iturri berriak eta berrikuntza teknologikoak erabilgarritasunaren arabera balioesten eta aukeratzen ditu (IT-D).

Edukiak zehazten ditu, zerbait osatua sortzeko modu artistikoan (argi-izpi baten ibilbidearen marrazkia), eta nahi duena komunikatzeko. (GAK)

Zientzia eta teknologiako datu, gertaera, tresna eta prozedurak ezagutzen eta deskribatzen ditu. (ZTOK)

Soinuari buruzko testuak ulertzen ditu, eta ondorioak ateratzen ditu. (HK)

Natura-errealitateak ulertzeko informazio- eta azalpen-mezuak eta -



(GAK) Argiarekin eta soinuarekin erlazionatutako giza jardueren ingurumen-eraginak zehaztea.

testuak egiten ditu.

EDUKIAKKONTZEPTUAKArgiaren kontzeptua, energia modutzat. KArgiaren hedapena: islapena eta errefrakzioa argiaren fenomenoak oztopoen aurrean. KArgi zuriaren deskonposizioa kolore-sortan. KSoinuaren kontzeptua, energia modutzat. KSoinuaren hedapena bitartekoetan: solidoa, likidoa eta gasa. KSoinuaren ezaugarriak: iraupena, intentsitatea, altuera eta tinbrea. KArgi- eta soinu-kutsadura: kausak eta ondorioak. KArgi- eta soinu-kutsaduraren fenomenoen arazoak eta konponbideak. K

PROZEDURAKGorputzen sailkapena argiari dagokionez, argidunak edo argituak diren kontuan izanik. PGorputz argidunak sailkatzea: naturalak eta artifizialak; gorputz argituak sailkatzea: gardenak, zeharrargiak eta opakuak. PArgiaren propietateak optikaren eremuan tresna jakin batzuk eraikitzeko egiten den erabilerarekin erlazionatzea. PKaleidoskopioari buruzko informazioa bilatzea: ezaugarriak, jatorria eta funtzionamendua. PKaleidoskopio bat eraikitzea, jarraibide-segida bati jarraiki. P

BALIOAKOptikarekin erlazionatutako tresnak ezagutzeko eta erabiltzeko nahia eta interesa. BIngurune hurbileneko soinuak eta melodiak sortzeko musika-tresnak sailkatzeko interesa. BArgi- eta soinu-kutsaduraren arazoak eta konponbideak kritikoki balioestea. BKaleidoskopio bat erabiltzeko nahia, eta harekin gozatzea, baita han sortzen diren argi-fenomenoei buruzko oinarrizko azalpenak ematekoa ere. B

ZEHAR-LERROAK



•Beste lan mota batzuk eta haiek eskatzen duten ahalegina eta irmotasuna balioestea.•Ingurumen-hezkuntza: argi-kutsaduraren kalteen eta hura murrizteko garrantziaren kontzientziazioa.

IKASTEKO JARDUERAKGorputz argidunak eta argituak identifikatu. Aldeak zerrendatu.Gorputz argidunak eta argituak sailkatu.Egoera desberdinetan behar diren gorputz argituak azaldu.Argiaren islapenaren eta errefrakzioaren fenomenoak identifikatu eta marraztu.Hainbat egoeratan baliagarriak diren tresna optikoak identifikatu.Koloreak identifikatu haietako argi-errefrakzioaren arabera.Soinuaren igorpenaren aldeak bereizi solido eta gasetan.Soinuak eta haien ezaugarriak identifikatu.Soinu motak aztertu abestietan.Soinu-kutsadura sortzen duten egoerak, haiek sortzen duten arazoa eta irtenbideak identifikatu.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Sonarrari buruz ikertu.





•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta argiari eta soinuari buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=Ys3RKEGn7II bideoa ikusi, eta argi- eta soinu-ikuskizunari buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Galderak zirku motei eta zirkuko bizimoduari buruzkoak izan daitezke.


ATAZA INTEGRATUA - «Kaleidoskopioa» Testuingurua: kaleidoskopioa munduko joko zahar eta ezagunenetako bat da, eta argiarekin eta koloreekin

jolasteko aukera ematen digu.

Jarduerak: − Kaleidoskopioari buruz ikertu: http://www.caleidoscopios.com− Kaleidoskopio bat egin, jarraibideei segika.− Kaleidoskopioa identifikatu, marraztu eta irudiak bilatu: http://www.youtube.com/watch?v=f6umUfjIZ2A

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Gu zirkua gara: taldetan, zirkuko jarduerak prestatzea, eskolako beste ikasleen aurrean egiteko.•Ipurtargiei buruz ikertzen: ipurtargiei buruz ikertzea, (http://www.mundo-geo.es/naturaleza/animales/luciernaga- el-insecto- luminoso), eta ondorioak ikaskideen aurrean aurkeztea.•Objektuei behatzea tresna optikoen bidez: behaketak egitea tresna optiko batzuekin, eta taula batean jasotzea behatutakoa.•Kolorearekin eta tenperaturarekin esperimentuak egiten: eguzkitan dauden kutxa beltz eta zuri baten tenperaturari behatzea, eta horri buruz hitz egitea.•Nola entzuten duten gorrek? Gorrak nola komunikatzen diren ikertzea, eskuzko alfabetoak bilatzea, eta zeinu-hizkuntzaren irakurketa lantzea.•Morse kodea: morse kodeari buruz ikertzea, eta ikaskideei aurkeztea ikerketa.•Espainiako argi-kutsadura aztertzen: Espainiako argi-kutsadurari buruz ikertzea eta hitz egitea: http://ntic.educacion.es/w3//eos/MaterialesEducativos/mem2000/astronomia/chicos/interactivas/ spain_noche.htm? city_name=Desconocida.•Urpekariei buruzko hitzaldi bat prestatzea: urpekariei buruz ikertzea, testuak idaztea eta horma-irudi bat egitea.

OSAGARRIAK •Zirkuko haurren bizitzari buruz ikertzea, (http://www.youtube.com/watch?v=KyE2T0qumVc&feature=fvsr), eta alderdi negatiboak eta positiboak balioestea.•Enperadorearen traje berria ipuina (http://lalupa3.webcindario.com/clasicos/el%20traje%20nuevo%20del%20emperador.htm)


http://lalupa3.webcindario.com/clasicos/el%20traje%20nuevo%20del%20emperador.htm

http://www.youtube.com/watch?v=KyE2T0qumVc&feature=fvsr

http://ntic.educacion.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2000/astronomia/chicos/interactivas/spain_noche.htm?city_name=Desconocida



http://www.mundo-geo.es/naturaleza/animales/luciernaga-el-insecto-luminoso



http://www.youtube.com/watch?v=f6umUfjIZ2A

http://www.caleidoscopios.com/

http://www.youtube.com/watch?v=Ys3RKEGn7II


irakurtzea, eta material opaku, garden eta zeharrargiei buruz hitz egitea. Iritziak adierazteari buruz ere hitz egitea.•Argiaren islapenari buruzko joko batean jokatzea, (http://www.abcjuegos.net/juego/magic-mirror).•Ikaskideak ahotsaren ezaugarrien arabera identifikatzea.•Eguneroko ekintzak zaratatsu, oso zaratatsu eta zarata gutxiko ekintzatan sailkatzea.•Ispiluekin egindako esperimentuei buruz ikertzea, (http://www.rtve.es/alacarta/videos/la-aventura-del-saber/aventura-del-saber-experimentos-cosmocaixa-juegos-espejos/1292412/). Ondorioak aurkeztea ikaskideei.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Argiaren islapena eta errefrakzioa. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)

Sakontzea:•Fitxa: Argiari buruz hausnartzen. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Argia zer den eta gorputz argidunak nolakoak izan daitezkeen azaldu.–Argiaren islapenaren eta errefrakzioaren arteko aldea azaldu.–Argiari eta koloreei buruzko adierazpenak osatzea.–Soinua zer den eta altueraren eta iraupenaren arabera nolakoa izan daitekeen azaldu.–Iraupen, intentsitate eta altuera bereko soinuak bereizteko ezaugarria identifikatu.





http://www.rtve.es/alacarta/videos/la-aventura-del-saber/aventura-del-saber-experimentos-cosmocaixa-juegos-espejos/1292412/


http://www.abcjuegos.net/juego/magic-mirror





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Argia eta soinua: http://www.youtube.com/watch?v=Ys3RKEGn7II.•Kaleidoskopioa: http://www.caleidoscopios.com.•Kaleidoskopioen irudiak: http://www.youtube.com/watch?v=f6umUfjIZ2A.

Gida didaktikoa•Ipurtargiak: http://www.mundo-geo.es/naturaleza/animales/luciernaga- el-insecto-luminoso .•Argi-kutsadura Espainian: http://ntic.educacion.es/w3//eos/MaterialesEducativos/mem2000/astronomia/chicos/interactivas/ spain_noche.htm? city_name=Desconocida







http://www.youtube.com/watch?v=f6umUfjIZ2A

http://www.caleidoscopios.com/

http://www.youtube.com/watch?v=Ys3RKEGn7II


•Zirkua: http://www.youtube.com/watch?v=KyE2T0qumVc&feature=fvsr•Enperadorearen traje berria ipuina: http://lalupa3.webcindario.com/clasicos/el%20traje%20nuevo%20del%20emperador.htm•Argiaren islapena: http://www.abcjuegos.net/juego/magic-mirror•Esperimentuak ispiluekin: http://www.rtve.es/alacarta/videos/la-aventura-del-saber/aventura-del-saber-experimentos-cosmocaixa-juegos-espejos/1292412/

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAArgiarekin eta energiarekin erlazionatutako mundu fisikoko prozesuak ulertzea, haien ezaugarri eta propietateetatik abiatuz.

Gorputzak sailkatzea, argidunak (naturalak edo artifizialak) edo argituak (gardenak, zeharrargitsuak edo opakuak) diren kontuan izanik, eta bakoitzaren ezaugarriekin lotzea.

Argiaren islapenaren eta errefrakzioaren propietateak gure ingurunean behatzen ditugun fenomenoekin erlazionatzea.

Soinuak iraupenaren, intentsitatearen, altueraren eta tinbrearen arabera bereiztea, eta ikaslearen inguruko mota bakoitzeko soinuak identifikatzea.

Argiarekin eta soinuarekin erlazionatutako giza jardueren ingurumen-eraginak zehaztea.




http://www.abcjuegos.net/juego/magic-mirror

http://lalupa3.webcindario.com/clasicos/el%20traje%20nuevo%20del%20emperador.htm

http://www.youtube.com/watch?v=KyE2T0qumVc&feature=fvsr







13. unitatea: Argia eta soinua. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).




Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…




14. UNITATE DIDAKTIKOA: Paisaiak


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / NaturalistikoaNatura-errealitateak ulertzeko informazio- eta azalpen-mezuak eta -testuak egitea. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoaTestu koherente eta kohesionatu bat egitea (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa. (IT-D)/Linguistikoa eta hitzezkoaInformazioa hainbat euskarritatik lortzea (bereziki webgunetik), kasu bakoitzean behar dena lortzeko. (IT-D)Lan intelektualeko teknikak erabiltzea informazioa jasotzeko, analizatzeko, antolatzeko eta laburbiltzeko. (IT-D)

Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/PertsonartekoaTaldean sortzen diren ekimenetan parte hartzea, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. (GH)

Ikasten ikastea (II)/IntrapertsonalaLan intelektualeko estrategiak eta teknikak erabiltzea banaka nahiz taldean. (II)Egoera edo arazo batean aurrean zer dakien

Paisaiaren oinarrizko kontzeptua ezagutzea, eta hura osatzen duten elementu naturalak eta giza elementuak identifikatzea.

Paisaien ezaugarriak ezagutzea (barnealdekoa, kostaldekoa, ibaikoa …), hura zehazten duten faktore batzuk identifikatuz (erliebea, lurzorua, klima, landaredia…).

Paisaietan ura zer egoeratan aurki dezakegun jakitea.

Paisaiaren kontzeptua definitzea, eta hura osatzen duten elementuak elementu naturaletan eta giza elementuetan sailkatzea eta ezagutzea.

Natura-guneak deskribatzea.

Paisaietako elementuak identifikatzea, eta gizakiak paisaia gizatiartzeko sartzen dituen elementuekin lotzea.

Ibaiaren ibilguaren atalak bereiztea, eta bakoitza ezaugarri nagusiekin lotzea.

Ibai baten osaerak eta gorabeherak ezagutzea: ibaiadarra, ur-jauzia, sedimentazioa, ibai-ahoa, ohantzea, ibilgua, ibaiertza, emaria, etab.

Urpeko erliebeak ezagutzea.

Natura-errealitateak ulertzeko informazio- eta azalpen-mezuak eta -testuak egiten ditu. (ZTOK)

Hainbat euskarritako informazioa lortzen du. (IT-D)

Sorkuntzak ezagutzen, interpretatzen eta egiten ditu (liburuxka turistikoa), eta autonomia pertsonal handiagoa lortzen du. (GAK)

Natura-errealitateak ulertzeko eta azaltzeko testuak egiten ditu. (ZTOK)

Edukiak zehazten ditu, zerbait osatua sortzeko modu artistikoan (paisaiak), eta nahi duena komunikatzen du. (GAK)

Informazioa hainbat euskarritatik lortzen du (bereziki webgunetik), kasu bakoitzean behar duena lortzeko. (IT-D)

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu informazioa jasotzeko, analizatzeko, antolatzeko eta laburbiltzeko. (IT-D)

Lan intelektualeko estrategiak eta teknikak erabiltzen ditu. (II)

Egoera edo arazo batean aurrean zer dakien eta zer ikasi behar duen



eta zer ikasi behar duen identifikatzea. (GAK)

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK)/Ikusizkoa eta espazialaLandutako gaiak zehaztuko dituzten sorkuntzak ezagutzea, interpretatzea eta egitea, eta askotariko diseinu artistikoak txertatzea. (GAK)

identifikatzen du. (GAK)

Edukiak zehazten ditu, zerbait osatua sortzeko modu artistikoan (paisaiak). (GAK)

EDUKIAKKONTZEPTUAKPaisaia. Paisaiaren elementuak: erliebea, ura, landaredia, fauna, lurzorua. KBarnealdeko paisaien berezko erliebeak. KKostaldeko paisaien berezko erliebeak. KIbaia. Ibai baten zatiak, eta zati bakoitzaren ezaugarri nagusiak. K

PROZEDURAKPaisaiei buruzko argazkiak bilatzea webgunean, elementuak identifikatuz. PPaisaia naturaletako elementuak identifikatzea eta sailkatzea. PHainbat motatako paisaia naturalak kokatzea lurreko planisferioan. P

BALIOAKUra bizitzarako zer garrantzitsua den eta ingurumenean ura biltegiratzen duten espazio naturalak zaintzea zer garrantzitsua den balioestea. B

ZEHAR-LERROAK•Ingurumen-hezkuntza: ingurumena zaintzearen garrantziari buruz kontzientziatzea.



IKASTEKO JARDUERAKPaisaia naturalak eta gizatiartuak bereizi: http://www.yannarthusbertrand2.org/Barnealdeko eta kostaleko paisaiak marraztu, deskribapena testu batean irakurrita.Barnealdeko paisaia bateko erliebeak identifikatu.Barnealdeko paisaia lauen eta menditsuen ezaugarriak bereizi.Kostaldeko paisaia baten krokis bat marraztu, eta erliebeko elementuak identifikatu.Bi ibai mota marraztu, eta kostaldearekiko hurbiltasunaren arabera bereizi.Erliebeko elementuak paisaia desberdinekin lotu.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Urpeko erliebeari buruz ikertu: http://es.wikipedia.org/wiki/Fosa_de_las_Marianas, http://es.wikipedia.org/wiki/Mauna_Kea


http://es.wikipedia.org/wiki/Mauna_Kea

http://es.wikipedia.org/wiki/Fosa_de_las_Marianas

http://www.yannarthusbertrand2.org/




•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta lurreko paisaiei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=Jdsmh6gBB9Q bideoa ikusi, eta ageri diren paisaiei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin, paisaia motei eta haiek errespetatzeari eta zaintzeari buruzko galderei erantzunez.


ATAZA INTEGRATUA - «Munduko paisaiak» Testuingurua: munduko paisaiei buruzko joko bat prestatuko dugu. Gogoan duzu unitate honetan

landutako guztia? Aurrera!

Jarduerak: − Paisaia baten deskribapenari begiratu: http://dpshots.com/photo-inspiration/landscape-

photography.html− Paisaia bat deskribatu, fitxa batetik abiatuz.− Munduko paisaien mapa bat egin: http://maps.google.es/− Paisaiekin jolastu.

GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Paisaiak ikertzen: taldeka, paisaia batzuk lantzea, ildo batzuei jarraiki, eta horma-irudi bat egitea.•Inguruneko paisaia bat marraztea: irteera bat egitea, paisaia bat margotzeko proposatutako pintura-teknikaren bidez.•Erliebeko harri eta mineral nagusien natura ezagutzea: http://clic.xtec.cat/db/act_es.jsp?id=2582 webgunea kontsultatzea, eta ezagutzak aplikatzea harriak identifikatzeko.•Espainiako kostaldeko elementu geografikoak: Espainiako mapa fisiko bat osatzea adierazten diren elementu geografikoekin.•Uraren garrantziari buruzko solasaldi bat antolatzen: Lila eta ura (http://www.youtube.com/watch?v=aile5M peHt8&feature=related) bideo hezigarria ikustea, eta izaki bizidunentzat urak duen garrantziari buruzko solasaldi bat antolatzea.•Fauna abisala aurkitzen: fauna abisalari buruzko bideoa ikustea, http://www.youtube.com/watch?v=jK7CUhjThkU, eta espezie abisalak eta haien ezaugarri nagusiak ezagutzea.

OSAGARRIAK •Ikaslearen ingurune hurbileko paisaia naturala deskribatzea, eta paisaiaren alderdi esanguratsuenak nabarmentzea.•Paisaia baten behaketatik abiatuz, elementu naturalen zerrenda bat egitea (landaredia, fauna...), baita gizakien egindako elementuena ere.


http://www.youtube.com/watch?v=jK7CUhjThkU

http://www.youtube.com/watch?v=aile5MpeHt8&feature=related



http://clic.xtec.cat/db/act_es.jsp?id=2582


http://dpshots.com/photo-inspiration/landscape-photography.html



•Barnealdeko paisaia bat marraztea, baina gizakiak sortutako elementuak erantsita.•Kostaldeko paisaiaren elementuak bilatzea hiztegian. •Higaduraren eraginez paisaia nola aldatzen den deskribatzea. •Ikasleak talde txikitan banatzea, eta paisaia naturalaren aldaketari buruzko hitzaldi bat prestatzea, gidoi proposatu batetik abiatuz. Erakusketa aurkezteko PowerPoint bat egitea.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Paisaia motak eta elementuak. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)•

Sakontzea:•Fitxa: Ibai baten ibilgua. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Paisaia definitu, eta hura osatzen duten elementuak zerrendatu.–Barnealdeko paisaia motak eta haien aldeak azaldu.–Kostaldeko paisaia kontzeptua definitu.–Ibaia eta haren ibilguaren zatiak definitu.









IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Paisaiak: http://www.youtube.com/watch?v=Jdsmh6gBB9Q•Paisaia motak: http://www.yannarthusbertrand2.org/•Urpeko erliebea: http://es.wikipedia.org/wiki/Fosa_de_las_Marianas; http://es.wikipedia.org/wiki/Mauna_Kea•Munduko paisaiak: http://dpshots.com/photo-inspiration/landscape-photography.html•Paisaien mapa: http://maps.google.es/

Gida didaktikoa•Erliebeko harriak eta mineralak: http://clic.xtec.cat/db/act_es.jsp?id=2582•Lila eta ura bideo hezigarria: http://www.youtube.com/watch?v=aile5M peHt8&feature=related •Fauna abisala: http://www.youtube.com/watch?v=jK7CUhjThkU


http://www.youtube.com/watch?v=jK7CUhjThkU



http://clic.xtec.cat/db/act_es.jsp?id=2582



http://es.wikipedia.org/wiki/Mauna_Kea

http://es.wikipedia.org/wiki/Fosa_de_las_Marianas

http://www.yannarthusbertrand2.org/

http://www.youtube.com/watch?v=Jdsmh6gBB9Q


EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOAPaisaiaren kontzeptua definitzea, eta hura osatzen duten elementuak elementu naturaletan eta giza elementuetan sailkatzea eta ezagutzea.

Paisaietako elementuak identifikatzea, eta gizakiak paisaia gizatiartzeko sartzen dituen elementuekin lotzea.

Ibaiaren ibilguaren atalak bereiztea, eta bakoitza ezaugarri nagusiekin lotzea.

Ibai baten osaerak eta gorabeherak ezagutzea: ibaiadarra, ur-jauzia, sedimentazioa, ibai-ahoa, ohantzea, ibilgua, ibaiertza, emaria, etab.









14. unitatea: Paisaiak. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).




Ikasleak:1 ….....

2 ……

3 ……

4 ……

5 ……

6 ……

7 ……

8 ……

…




15. UNITATE DIDAKTIKOA: Ekosistemak


Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa (ZTOK) / NaturalistikoaMundu fisikoari eta giza jarduerei buruzko iritzia ematea, jarrera bat hartzea eta erabakiak hartzea. (ZTOK)Natura-errealitateen funtzionamendua (ekosistemena, esaterako) ulertzea eta azaltzea, azalpen- eta argumentu-testuen bidez. (ZTOK)

Hizkuntza-komunikaziorakoa (HK)/Linguistikoa eta hitzezkoaAskotariko testuak ulertzea, autoreak zer adierazi nahi duen ulertzeko eta ondorioak ateratzeko. (HK)Ideiak, iritziak, bizipena eta emozioak idatziz adieraztea. (HK)Askotariko testuak idaztea; kasu honetan, gutuna. (HK)

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalak erabiltzekoa (IT-D)/ Linguistikoa eta hitzezkoa.Informazio egokiena aukeratzea, eta sintesi bat egitea. (IT-D)Informazioa hainbat euskarritatik lortzea (bereziki webgunetik), kasu bakoitzean behar dena lortzeko. (IT-D)Lan intelektualeko teknikak erabiltzea informazioa jasotzeko, aztertzeko,

Ekosistemen oinarrizko kontzeptua, hura osatzen duten elementuak eta ekosistemaren funtzionamendua ezagutzea.

Ekosistemak identifikatzea, eta gizakiaren eta ekosistemen arteko harremana aztertzea, maila trofikoari dagokionez.

Ingurumena zaintzeko eta baliabideei erabilera arrazoizkoa emateko beharra balioestea.

Lurreko ekosistemen elementuak eta ezaugarriak ezagutzea, eta ekosistema bateko izaki bizidunen arteko erlazio trofikoa aztertzea, lurreko eta uretako ekosistemetako elikatze-kateak interpretatuz eta irudikatuz.

Historian zehar gizakiak ekosistemekin zer harreman izan duen, eta egun zer harreman duen ikertzea eta aztertzea.

Izaki bizidunak beren ingurunera egokitzeko moduak ezagutzea eta azaltzea.

Bizitzarako garrantzitsuena den ondasunetako baten garrantzia jasotzea: ozeanoetakoa ez den urarena. Eta Lurrean zenbat dagoen, gizakiak nola erabiltzen duen eta arrazoiz erabiltzearen garrantzia jasotzea.

Giza jarduerak ingurumenean duten eraginekin lotzea, eta eragin hori ahalik eta txikiena izateko formulak bilatzea.

Natura-errealitateen funtzionamendua (ekosistemena, esaterako) ulertzen eta azaltzen du azalpen- eta argumentu-testuen bidez. (ZTOK)

Askotariko testuak ulertzen ditu, autoreak zer adierazi nahi duen ulertzeko eta ondorioak ateratzeko. (HK)

Informazio egokiena aukeratzen du, eta sintesi bat egiten du. (IT-D)

Informazioa hainbat euskarritatik lortzen du (bereziki webgunetik), kasu bakoitzean behar duena lortzeko. (IT-D)

Askotariko teknikak eta baliabideak erabiltzen ditu horma-irudi bat egiteko. (GAK)

Lan intelektualeko teknikak erabiltzen ditu informazioa jasotzeko, aztertzeko, antolatzeko eta laburbiltzeko. (IT-D)


Ideiak, iritziak, bizipena eta emozioak

© grupo edebé 160


antolatzeko eta laburbiltzeko. (IT-D)

Gizarterako eta herritartasunerakoa (GH)/PertsonartekoaTaldean sortzen diren ekimenenetan parte hartzea, baterako proiektu baten zati moduan lankidetzan arituz. (GH)

Ikasten ikastea (II)/IntrapertsonalaLan intelektualeko estrategiak eta teknikak erabiltzea banaka nahiz taldean.

Giza eta arte-kulturarakoa (GAK)/Ikusizkoa eta espazialaAskotariko teknikak eta baliabideak erabiltzea horma-irudi bat egiteko. (GAK)

idatziz adierazten ditu. (HK)

Askotariko testuak idazten ditu; kasu honetan, gutuna.

Mundu fisikoari eta giza jarduerei buruzko iritzia eman, jarrera bat hartu eta erabakiak hartzen ditu. (ZTOK)

EDUKIAKKONTZEPTUAKEkosistemak. Ekosistema motak: lurrekoak eta uretakoak. KEkosistema batean bizi diren izaki bizidunen egokitze-mekanismoak. KBaso mediterraneoaren eta atlantikoaren ezaugarrriak: klima, landaredia eta fauna. KUr gazitako eta gezatako ekosistemen ezaugarriak. KEkosistema bat osatzen duten izaki bizidunen arteko erlazio trofikoa. Elikatze-kateak. K

PROZEDURAKLurreko ekosistemen deskribapena: basoak. PGiza jardueraren eraginarekin erlazionatuta dauden ikaslearen inguruko ekosistemen egoera aztertzea, eta ingurumena babesteko proposamenak definitzea. P

BALIOAKIkaslearen ingurune hurbileko ekosistemen funtzionamendua ezagutzeko interesa. BIkaslearen hurbileko ekosistema osatzen duten basoak ezagutzeko eta errespetatzeko nahia eta interesa. BIkaslearen hurbileko uretako ekosistemak ezagutzeko eta errespetatzeko nahia eta interesa. B

© grupo edebé 161


Ekosistemen egoera aztertzeko eta hura babesteko interesa, horretarako neurriak definituz. B

ZEHAR-LERROAK•Ingurumen-hezkuntza: ekosistemak eta haien bioaniztasuna zaintzearen garrantzia.

IKASTEKO JARDUERAKEkosistema bateko elementuak sailkatzea.Ekosistemen ezaugarriak bertan bizi diren animalien egokitzapenaren bidez identifikatzea. Landareak klima atlantikoko eta mediterraneoko basoekin lotzea.Inguruneko basoak eta uretako ekosistemak identifikatzea, haiei buruz ikertzea eta horma-irudi bat egitea: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi; http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wiAnimaliak ur gezatako ala gazitako ekosistemakoak diren kontuan izanik sailkatzea: http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:PortadaAnimaliak elikatze-katean duten funtzioaren arabera sailkatzea.Ekosistemak kaltetzen dituzten eta haiek birsortzen laguntzen duten ekintzak identifikatzea.Unitatean ikasitako guztiarekin, eskema bat osatu.Unitatean landutakoaz hausnartu.Inguruneko ekosistemari buruz ikertzea.

HIRUHILEKOKO PROIEKTUA. Beste kultura batzukTxinako kulturari eta haren ekosistemei buruz ikertzea: http://www.pbs.org/kqed/chinainside/soundmap/index.html; http://www.casaasia.org/viajes/mapa_interactiv; http://www.youtube.com/watch?v=tbUVNBSwyLQ

© grupo edebé 162

http://www.casaasia.org/viajes/mapa_interactivo

http://www.pbs.org/kqed/chinainside/soundmap/index.html







•Unitateko eduki giltzarriei buruzko ideia-jasa egin, arreta erakartzeko, eta ekosistemei buruz aurretiaz dituzten ezagutzak aktibatzeko.

MOTIBAZIOA Talde handian•Hasierako bideoa. http://www.youtube.com/watch?v=l-AxxpcUbx4 bideoa ikusi, eta ekosistema ezagun batekin alderatuta dituen aldeei buruz hitz egin.

•Entzun eta hitz egin:–Irudiari erreparatu, eta hari buruz hitz egin. Hauen moduko galderak egin daitezke: Nola laguntzen duzu ingurunea babesten? Nola sentitzen zara basoan sute bat sortzean? Zer neurri hartu behar ditugu basoek su ez hartzeko?


GAITASUNAK LANTZEKO JARDUERAK•Zinemara goaz: Oihaneko liburua filma ikustea, eta oihaneko elementuei buruzko zineforum bat egitea.•Landareen eta animalien egokitzapen batzuk ezagutzea: taldeka, animaliak eta landareak tenperaturara eta ura izatera edo ez izatera nola egokitzen diren ikertzea (http://www.ecopaz.com.ar/arch/n0034/a-034-09.htm; http://www.ecopaz.com.ar/arch/n0034/a-034-09.htm; http://www.portaleureka.com/accesible/biologia/148-combatir-el-frio; http://www.unesco.org/mab/doc/ekocd/spanish/chapter9.html);. Amaitzeko, lanak horma-irudi moduan aurkeztea.•Landare usaintsuak aztertzen eta apaingarriak prestatzen: landare usaintsu batzuk aztertzea, eta usaina emateko paketeak egitea haiekin. •Izokinaren bizitzari buruz ikertzea: izokinaren bizitzari buruz ikertzea, (http://wikifaunia.com/index.php/Salmon), eta ondorioak idatziz aurkeztea, irudi adierazgarrirekin batera.•Otsoaren, ahuntzaren eta azaren asmakizuna: pertsonaiak egitea kartoi meheaz, asmakizuna ebazten saiatzeko.•Su-hiltzaileengana bisitan: bisita bat egin, eta han ikasitako guztiari buruz hitz egin.•Herbario txiki bat egitea: jarduerarako fitxak egitea, landareekin edo haien marrazkiekin.

HIRUHILEKOKO PROIEKTUA: Beste kultura batzuk- 1. fasea: HautatuFase honetan, gaia aurkezte da, aurretiazko ideiak gogoratzen dira, eta ondoren ikergai izango diren galderak eta hipotesiak planteatzen dira.


- 3. fasea: GaratuAurrez planteatutako hipotesiak ikertu. Estilo kognitibo bakoitza martxan jartzen duten taldeko jarduerak eta lankidetza-jarduerak:

Txina kokatzea, eta haren ezaugarri nagusiak ezagutzea: zer kontinentetan dagoen, zenbat biztanle dituen, zer herrialderekin egiten duen muga. Webgunea kontsultatzea: http://www.casaasia.org/viajes/mapa_interactivo

© grupo edebé 163


http://wikifaunia.com/index.php/Salmon

http://www.unesco.org/mab/doc/ekocd/spanish/chapter9.html

http://www.portaleureka.com/accesible/biologia/148-combatir-el-frio

http://www.ecopaz.com.ar/arch/n0034/a-034-09.htm



http://www.youtube.com/watch?v=l-AxxpcUbx4


Txinako klima eta norberaren udalerrikoa alderatzea. Klimaren ezaugarrien arroza lantzen laguntzen dutela ikustea. Arroza txinako dietako oinarrizko elikagaia da. Arroz-soroetan izaten diren aldaketak deskribatzea, bideoa hau ikusiz: http://www.youtube.com/watch?v=tbUVNBSwyLQ

Txinan bizi diren animaliei buruzko informazioa lortzea, eta fitxatan jasotzea. Txinari buruz idatzitako artikulu guztiak biltzea eta ordenatzea, eta aldizkari bat egitea.


OSAGARRIAK •Oihanaren ezagutzan sakontzea, ekosistema den heinean, proposatutako ildoetatik abiatuz.•Ekosistema bat marraztea, eta haien elementu batzuk.•Landare-ikatza nola egiten den ikertzea; ikatz naturala ez bezala, zuhaitzen egurraz egiten da: (http://www.youtube.com/watch?v=BSH0O-SODWw&feature=related) . •Uretako animaliak sailkatzea: igeri egiten dutenak, herrestatu egiten direnak eta eramaten uzten direnak.•Ingurune hurbila aztertzea, ikasleen lanaren bidez erabat edo hein batean berreskura daitekeen ekosistemarik baden ebaluatzeko.

ANIZTASUNAREN TRATAERA Oinarrizko gaitasunak sendotzea:•Fitxa: Elikatze-katea. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)•

Sakontzea:•Fitxa: Elikatze-katea. (ANIZTASUNAREN TRATAERA KOADERNOA)


Ebaluaziorako baliabideak koadernoa (irakaslearentzako materiala)•Ebaluazio-fitxa fotokopiagarria.–Ekosistemak eta hura osatzen duten elementuak definitu.–Bi ekosistema motak idatzi.–Basoetako bi ekosistema moten arteko aldeak idatzi.–Uretako ekosistemak eta haien ezaugarriak idatzi.–Elikatze-kate bat egin eta azaldu.


Ikaslearen liburua: «Erabili» (hiruhilekoko ebaluazioa) Makinak eta haien ezaugarriak identifikatzea paisaien argazkietan. Makinen energia deskribatzea. Inguruko soinuen ezaugarriak deskribatzea. Paisaiei buruzko galderei erantzutea. Elikatze-kate bat osatzea ekosistema bateko izaki bizidunekin.


Oinarrizko gaitasunak koadernoa.•Unitate didaktikoen errubrikak.

© grupo edebé 164

http://www.youtube.com/watch?v=BSH0O-SODWw&feature=related



http://www.youtube.com/watch?v=tbUVNBSwyLQ


•Oinarrizko gaitasunak ebaluatzeko hiruhilekoko errubrikak.•Trebetasun orokorren errubrikak.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Ikaslearen erregistroa.•Oinarrizko gaitasunen/askotariko adimenen ebaluazioa. Taldearen erregistroa.•Porfolioa eta e-portfolioa.•Ebaluazio-txostena.

© grupo edebé 165





IKT JARDUERAK


Web-loturak:

Ikaslearen liburua•Oihana: http://www.youtube.com/watch?v=l-AxxpcUbx4•Basoak: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi•Ekosistemak: http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada•Uretako ekosistemak: http://www.google.es/imghp?hl=es&tab=wi•Txina: http://www.pbs.org/kqed/chinainside/soundmap/index.html; http:// www.casaasia.org/viajes/mapa_interactivo; http://www.youtube.com/watch?v=tbUVNBSwyLQ

Gida didaktikoa

© grupo edebé 166




http://www.pbs.org/kqed/chinainside/soundmap/index.html




http://www.youtube.com/watch?v=l-AxxpcUbx4


•Landareen eta animalien egokitzapenak: http://www.ecopaz.com.ar/arch/n0034/a-034-09.htm; http://www.ecopaz.com.ar/arch/n0034/a-034-09.htm; http://www.portaleureka.com/accesible/biologia/148-combatir-el-frio, http://www.unesco.org/mab/doc/ekocd/spanish/chapter9.html•Izokina: http://wikifaunia.com/index.php/Salmon•Landare-ikatza: http://www.youtube.com/watch?v=BSH0O-SODWw&feature=related

EBALUAZIO POSITIBORAKO GUTXIENEZ ESKATU BEHARREKOALurreko ekosistemen elementuak eta ezaugarriak ezagutzea, eta ekosistema bateko izaki bizidunen arteko erlazio trofikoa aztertzea, lurreko eta uretako ekosistemetako elikatze-kateak interpretatuz eta irudikatuz.

Historia zehar gizakiak ekosistemekin zer harreman izan duen, eta egun zer harreman duen ikertzea eta aztertzea.

Izaki bizidunak beren ingurunera egokitzeko moduak ezagutzea eta azaltzea.

Giza jarduerak ingurumenean duten eraginarekin lotzea, eta eragin hori ahalik eta txikiena izateko formulak bilatzea.


© grupo edebé 167


http://wikifaunia.com/index.php/Salmon

http://www.unesco.org/mab/doc/ekocd/spanish/chapter9.html

http://www.portaleureka.com/accesible/biologia/148-combatir-el-frio








Proposatutako metodologiaren bidez, ikasketa esanguratsuak eraiki nahi dira, jarduera-sekuentzia hau oinarri hartuta:•Hasierako motibazioa eragin eta aurretiazko ezagutzak gogorarazi.•Pixkanaka eta kontu handiz, edukiak barneratzen joan, eguneroko egoeretatik ateratako adibideen bidez, testuinguruan kokatuta. Hartara, ezagutzak transferitu, orokortu eta zabaldu egiten dira, eta identifikatutako oinarrizko gaitasunekin lotzen dira.•Ikasitakoa askotariko jardueretan aplikatu: aplikazioa, arrazoiketa, oinarrizko gaitasunen eta askotariko adimenen lanketa, jarduera interaktiboak, proiektuak, lankidetza-taldea, sendotze-jarduerak, sakontze-jarduerak, etab. Zailtasun-mailen arabera sekuentziatuta daude jarduerak, eta ikasleen oinarrizko gaitasunak eta estilo kognitiboak hobeto lantzen laguntzen dute. •Askotariko baliabide digitalak, arbel digitala edo ordenagailua erabiliz. Baliabide horien artean, ikasketa-sekuentzian barneratutako jarduerak, jarduera interaktiboak eta Interneteko loturen aukeraketa egokia daude.

15. unitatea: Ekosistemak. EGITURA:•Hasierako motibazio-jarduera: irudi bat eta baliabide digital bat erabiltzen da, denen artean aztergaiari buruzko aurretiazko ezagutzak aurkezteko eta aipatzeko.•Edukiak: unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretatik edo adibideetatik abiatuta; sekuentzia horretan, ikasketa-jarduerak daude prozesu deduktiboan, eta, amaieran, ondorio bat eta aplikazio-jarduerak•Halaber, OGak (gaitasunak lantzeko jarduerak) eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotze- eta sakontze-jarduerak proposatzen dira.•Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.•Ataza integratua. OGak eta askotariko adimenak lantzeko eta ebaluatzeko jarduerak. Testuinguru jakin batean kokatutako jarduerak dira, ikasleen eguneroko egoera errealei buruzkoak. Jarduera horietan, ikasitakoa aplikatu behar da, eta ikasketa-gaitasun eta -estilo guztiak hartzen dira kontuan (irakurketaren, arrazoiketaren, mugimenduaren, dramatizazioaren, irudikapen plastikoaren... bidez).

© grupo edebé 168

… · Web viewOhitura txarrak identifikatu, eta dagozkien ohitura zuzenak izendatu. Jende-zerrenda...

Documents

Transcript of … · Web viewOhitura txarrak identifikatu, eta dagozkien ohitura zuzenak izendatu. Jende-zerrenda...