[Баскский] Printze Txikia

7/25/2019 [Баскский] Printze Txikia

http://slidepdf.com/reader/full/-printze-txikia 1/94

ANTOINE

DE

SAINT-EXUPERY

EGILE REN

JATORRIZKO AKUARELAK



Eragotzita dago liburu honen berregintza osoa nahiz partziala baita edozein sistema informatikotan bera

erregistratzea ere hala nola elektronikaz mekanikaz fotokopiaz edo grabazioaren bidez inoreng:matzea

aurrez copyright-aren jabegoaren baimena eskuratzen ez bada.

Jatorrizko izenburua:

e Petit Prince

Jatorrizko argitaletxea: Editions Gallimard Paris

© Editions Gallimard 1946

© Itzulpenarena: Patxi Zubizarreta

Copyright © Ediciones Salamandra 2001

Edizio honetakoa © Ediciones Salamandra Elkarlanean S.L. 2001

ISBN: 978-84-8331-749-5

L.G : B-13.986-2011

ELKAR Argitaletxea

Portuetxe kalea 88 bis

20018 Donostia

Tel. 943-31 02 7 FaJt943-31 02 16

literatura@ elkarlanean.com

www.elkarlanean.com

5

argitaraldia 2011ko apirila

lnprimatzailea: EGEDSA

Rois de Corella 12-14 Nave

I

Sabadell



Leon Werth i

Haurrei barkamena eskatzen diet liburu

hau

pertsona nagusi bati eskaini izanagatik. Badut

arrazoi sendo bat: pertsona nagusi horixe da

nik munduan dudan lagunik onena. Beste

arrazoirik ere badut: pert, ona nagusi horrek

den-dena uler dezake, baita haurrentzako

liburuak

ere.

Hona

hemen

ene

hirugarren

arrazoia: pertsona nagusi hori Frantzian bizi

da, eta goseak eta hotzak dago Kontsolamendu

behar handia du. Arrazoi hauek guztiak na-

hikoa ez badira, pertsona nagusi hori noizbait

izan zen haurrari eskaintzen diot liburu hau.

Pertsona nagusi guztiak lehenago

haur izanak

dira. (Baina horietako gutxi batzuk oroitzen

dira

horretaz.

Zuzen dezadan, beraz, ene

eskaintza:

Leon Werth i

h ur

txikia zene n



Ene ustetan basa hegaztien migrazio

batez baliatu zen ihes egiteko.



ANTOINE DE SAINT EXUPERY

gilearen jatorrizko akuarelak

Itzultzailea: PATXI ZUBIZARRETA

.

·

elk r •

fsalamandra



Sei

urte

nituela behin batez irudi liluragarri bat ikusi

nuen

liburu

batean.

izi izandako

istorio k

izeneko

liburu hura

Oihan

Birjinari buruzkoa zen eta irudiak boa

suge

bat

erakusten zuen piztia bat

irensten

ari zela.

Rona

hemen

marrazkiaren kopia.

Liburuak hau zioen: «Boa sugeek oso-osorik mastekatu

gabe

irensten

dituzte beren

harrapakinak. Harren ostean

mugitu ezinik geratzen dira

eta

lotan igarotzen dituzte

digestioaldiaren sei hilabeteak».

Orduan

oihaneko abenturek

zer

pentsatu

handia

eman

zidaten eta era berean

kolorezko

arkatz batekin ene

aurreneko marrazkia zirriborratzea

lortu

nuen. Ene

1.

marrazkia alegia. Horrelakoxea zen:

Ene artelana pertsona nagusiei erakutsi eta ea beldur-

tzen zituen galdegin nien.

9



la era

ntzun

zidaten: «Zer dela

eta

beldurtu behar gaitu

lu

batek?

»

ne marrazkiak ez zuen kapelu

bat

erakusten.

Elefante

t

renstep. ari zen boa suge

bat

baizik.

Orduan,

boa sugea

barrunbea marraztu nuen, pertsona nagusiek uler

z z ten. Etengabe

behar izaten

dituzte argibideak.

Ene

2.

rraz

kia

horrelakoxea zen:

Pertsona nagusiek

aholkatu zidaten boa suge

ireki edo

itxie

n

marrazkiak

aide batera utzi,

eta gehiago saiatzeko

ge

ografian,

historian,

kalkuluan

edo

gramatikan.

Halaxe

utzi nion, bada,

sei

urte nituela, pintore ospetsu izateko

ikasbideari. Ene 1. eta 2.

marrazkiekin

izandako porrotak

gogogabeturik utzi

ninduen.

Pertsona nagusiek ez dute,

berez ezer ulertzen, eta haurrontzat

nekagarria

da betiere

rgibideak ematen ibili beharra.

Beraz,

beste lanbide bat hautatu behar, eta

hegazkinak

idatze

n

ikasi nuen.

Gutxi-asko

mundu

osoan

zehar

hegal

datu naiz.

Eta, jakina, geografiak asko iagundu dit.

Lehen

b giratu

hutsarekin, banekien

Txina Arizonatik

bereizten.

auean

galduz

gero oso lagungarri gertatzen da.

Hala bada, ene bizitzan

zehar

era askotako harremanak

izan

ditut

era askotako jende

serioarekin.

Luzaroan

bizi

izan

naiz

pertsona nagusien artean. Gertu-gertutik ezagutu

ditut.

Eta

horrek

ez

du

ene iritzia askorik

hobetu.

10



Buruargi

samarra

iruditzen zitzaidannorbaitekin

elkartuz

gero 1.

marrazkiaren froga

egiten nion, beti

eraman

izan

baitut neurekin.

Benetan ulertzen

ote

zuenjakin

nahi izaten

nuen.

Baina betiere

erantzuten

zidan: «Kapelu

bat

da».

Orduan ez nion hitz egiten ez boa sugeez ez oihan birjinez ez

izarrez.

Haren

mailarajaisten

nintzen.

Brigde-az golfaz gor

batez

eta

politikaz hitz egiten nion.

Eta

pertsona nagusia

poztu

egiten

zen

ni

bezalako gizon

zentzudun

bat ezagutzeaz.

Hala bada, bakar-bakarrik bizi izan

najz,

inorekin zinez

mintzatu gabe, harik

eta, orain

dela sei urte, Saharako

basamortuan matxura bat

izan

nuen arte. Zerbait hondatu

zitzaidan

motorrean.

Eta ez bainuen neurekin ez meka

nikaririk,

ez

bidaiaririk, bakar-bakarrik

saiatu

nintzen

konponketa gaitz hura

egiten.

Niretzat hil

edo biziko kontua

zen. Zortzi

bat egunetarako ura baino

ez

nuen.

Lehenengo

gauean,

harearen

gainean

egin nuen lo

jendea

bizi zen tokirik

hurbilenetik

mila miliatara.

Ozeanoare:o.

erdian

baltsa

batean galduta

dagoen naufragoa baino

askoz

bakartuago

nengoen.

Beraz,

ongi uler

dezakezue

zer-nolako

ustekabea

hartu

nuen,

egunsentian,

mintzo

apal

bezain

bitxi

batek esnatu

ninduenean.

Esan

zidan:

-Arren

..

egidazu

arkume

baten marrazkia

-Zer?

-Egidazu

arkume baten marrazkia ..

Tximistak jo izan banindu

bezalaxe

zutitu

nintzen.

Begiak indarrez igurtzi nituen. Arretaz

begiratu

nuen. Eta

11



gizontxo guztiz

liluragarri bat ikusi

:tmen,

niri

begirik

kendu

abe

zegoena. Rona

hemen nik,

geroxeago,

hartaz

egin ahal

izan

nuen erretraturik onena.

Baina, bistan

denez, ene

marrazkia ez da

inondik

ere modeloa bezain xarmagarria.

z da

ene

errua. Sei urte

nituela,

pertsona nagusiek

pintore

izatek

o gogoa

kendu zidaten,

bai,

eta

soil-soilik

boa

irekiak

ta

boa

itxiak marrazten ikasi nuen.

Begi

arranpaloekin ikusi nuen, beraz, agerpen

harrigarri

hura. Ez ahantzi jendea bizi zen tokirik

hurbilenetik

mila

milia

ara

nengoela.

Hala

ere, ez

zirudien

gizontxo

hura

galdua

do nekatua zegoenik, ezta gose, egarri edo

beldur

zenik ere.

Ez

zuen

ematen,

inondik ere,

basamortu

erdian,

bizitokirik

hurbilenetik mila miliatara galdu den haur bat. Halakoren

batean,

mintzatu ahal izan nintzenean, esan nion:

-

Baina

..,

zertan zabiltza hemen?

Eta berak,

oso

kontu serioa bailitzan, eztiki errepikatu

zidan:

-

Arren

..,

egidazu arkume baten marrazkia

..

Misterioa

zinez

hunkigarria

denean,

ez

dugu obeditu

beste aukerarik. Ezin

zentzugabeago

iruditu

arren,

jendea

bizi

zen

tokirik hurbilenetik mila miliatara eta

hiltzeko

rriskuan egon

arren, ene

sakelatik paper

orri bat eta luma

tera nituen.

Baina orduan oroitu nintzen

nik batez

ere

eografia,

historia,

kalkulua

eta

gramatika

ikasi

nituela,

eta

gizontxoari

esan

nion

apur

bat

aldarte txarrez)

ez

nekiela

marrazten. Berak erantzun zidan:

Ez dio axola.

Egidazu

arkume

baten marrazkia.

Baina

sekula

ez bainuen arkume

bat

marraztu,

egiteko

gai

nintzen bi marrazkietako

bat egin nion berriro.

Boa

itxiarena.

Eta harri

eta zur

geratu nintzen

gizontxoaren

rantzunarekin:

2



Hona hemen nik geroxeago h rt z egin h l iz n nuen

erretraturik onena.



-Ez

Ez Nik ez

dut

elefanterik

nahi boa baten barnean. Boa oso

arriskutsua da eta, elefantea, ostera,

tra

ba bat besterik ez. Ene

bizitokian

dena

da txikia. Eta nik arkume

bat

behar dut.

Egidazu

arkume baten marrazkia.

Orduan, marraztu

egin nuen

bat.

Berak

arretaz begiratu

zuen, eta

ger

o:

- Ez Hau

jada

oso gaixorik dago.

Egi

dazu

beste bat.

Nik

marraztenjarraitu

nuen.

Errukibera,

irribarre ezti bat egin

zidan:

-

Begira

.. hori ez

da arkume

bat,

ah

ari

bat

baizik.

Adarrak

ditu ..

Berriro

·

ekin

nion

marrazteari.

Baina,

aurrekoak bezala, hau ere errefusatu egin zuen:

Hau

zaharregia da. Luzaroan biziko

den

arkumea nahi

dut

nik.

Pazientziarik

gabe, ene

motorra

le

henbailehen

desmuntatzen

hasi beharra

neukanez, honako marrazki

hau

zirri

borratu

nion.

Eta jaulki nion: ·

-Honako hau kaxa

bat

da.

Zuk

nahi

duzun

arkumea barnean

dago.

Baina, orduan, ustekabe handiz

iku

si nuen

ene

epaile txikiaren aurpegia argitzen:

-Horra tx nik nahi

nuen arkumea Belar

asko behar

iz

ango

duela

uste

duzu?

4



-Zergatik?

Ene

bizitokian dena txikia

delako ..

-Seguruenik nahikoa

izango da. Oso

arkume

txikia eman

dizut.

Burua

marrazki

aldera makurtu

zuen.

-Horren

txikia ere

ez ...

Hara

Lokartu egin da ..

Eta halaxe ezagutu nuen, bada, printze

txikia.

III

Denbora

luzea

behar

izan

nuen nondik

zetorren

ulertzeko.

Printze txikiak

galdera asko

egiten zizkidan, baina ez

zirudien nireak entzuten

zituenik. Apurka-apurka,

kasik

konturatu

gabe esandako hitz

batzuek

argitu zidaten dena.

Esate baterako, ene hegazkina

lehenengo aldiz

ikusi zuenean

(ez

dut

ene

hegazkina

marraztuko,

niretzat

oso

marrazki

zaila baita),

galdegin

zidan:

Zer

da

gauza hori?

E z da

gauza

bat. Regan

egiten du. Hegazkin bat

da.

Ene

hegazkina da.

Eta

hegan egiten

nuela

adierazteak

harrotu

egin nin

duen. Orduan, harriduraz

esan zuen:

Nola? Zerutik

erori

zara?

Ba i esan

nion, apal.

-A

Bitxia benetan

..

5



ta

printze txikiari atera zitzaion irri

karkaila ozenak

tan

sumindu

ninduen.

Ene zorigaitzak serioski hartzea

·

izaten dut.

Gero

gaineratu

zuen:

- Beraz

zu ere zerutik

zatoz Zein planetatakoa

zara?

Berehala argi

izpi

bat

sumatu nuen

haren presentziaren

isteri

oan,

eta bat-batean

galdegin nion:

- Beraz zu

beste planetaren batetik

zatoz?

Baina ez

zidan erantzun.

Buruari

eragiten

zion, ezti,

ene

h gazki

na aztertu

bitartean.

- Argi dago

horren gainean

ezin

izan zarela

oso

urrunetik

torri...

Eta luzaroan ametsetan bezala

egon zen.

Horren ostean

ne

arkumea sakelatik atera

eta here altxorrari begira

·

begira geratu

zen.

Erraz imajina

dezakezue zenbaterainoko

jakin-mina

piztu

zidan «beste planetez» egindako aitorpen gisako hark. Hala

bada

gehiago jakiten

ahalegindu

nintzen:

N

ondik zatoz,

ene

gizontxoa? Non dago «Zure bizitokia»?

Nora eraman nahi duzu ene arkumea?

Gogoeta isil

bat

egin

ostean erantzun

zidan:

-

Ongi

etorriko

zait zuk eman didazun

kaxa

gauean

txetzat

balioko dio-eta.

i s

tan da.

Eta zintzoa

hazara soka

bat

ere emango

dizut, egunez

lotu

dezazun. Eta

hesola

bat.

Ene

proposamenak

harritu antzean

harrapatu

zuen

printze

txikia.

L

otu? Bai burutazio bitxia

- Baina lotu ezean

batek

daki

nora

joango

den galdu

egingo

da

..

6



Printze txikia B 612 asteroidearen gainean



Eta

ene laguntxoak beste

irri karkaila

bat egin

zuen:

- Norajoango da, baina

- Edonora. Zuzen aurrera ..

Orduan printze txikia serio jarri

eta

esan zuen:

- Ez dio axola, ene bizitokia

hain

da txikia ..

E

ta

malenkonia apur batekin beharbada gaineratu

zuen :

- Zuzen aurrera joanda ere ezin ba oso urrunera

he

ldu

.

IV

Gisa

hartan

bigarren gauza

garrantzitsu

bat

jakin

ahal izan

nuen: haren jatorrizko planeta nekez

izan zitekeen

etxe bat

bain

o handiagoa

Horrek

ezin

ninduen

gehiegi

harritu. Nik

ongitxo

nekien

guk izendatuak ditugun planeta handiez gainera hala

nola Lurra Jupiter

Martitz

edo

Artizarra

beste

ehunka ere ba

daudela

eta batzuk

hain

:fiimi:fioak izaki ,

teleskopioaren

bidez

ere

nekez ikus

dai-

tezkeela.

Astronomo

batek horietako bat

aurkitzen duenean, zen

baki

batez

izendatzen

du.

Esate baterako «3251 asteroi

dea

»

deitzen

dio.

18



Nik arrazoi sendoak

nituen printze txikia

B

612 asteroidetik

etorria

zela pen-tsatzeko. Aste

roide hau

behin baka

rrik ikusi dute; astrono

mo

turkiar

batek

bista

ratu

zuen 1909an.

Garaitsu hartan as

tronomoak N

azioarteko

Astronomia

Biltzar

ba-

tean

eman

zuen here aurkikuntzaren

berri. Baina

haren

janzkera ikusirik

inortxok

ere ez zion

sinetsi.

Halakoxeak

dira

pertsona nagusiak.

B 612

asteroidearen onerako

diktadore turkiar batek

heriotza zigorrarekin

mehatxatu zituen europar

erara

janz

ten

ez ziren here herritarrak. Astronomo turkiarrak 1920an

berriro

eman

zuen

here

deskubrimenduaren

berri

traje

dotore batez apain

baino

apainago

jantzita.

Eta oraingoan

denak bat etorri ziren berarekin.

Rain

zuzen ere pertsona

nagusiengatik eman

behar

izan dizkizuet B 612 asteroideari buruzko xehetasunak eta

zenbakia . Pertsona nagusiek zenbakiak atsegin dituzte.

Lagun berri

bati

buruz hitz egiten

diezunean

inoiz ez dizute

funtsezkoari buruzko

galderarik

egiten.

Sekula ez

dizute esaten:

«

Nolakoa du

ahotsa? Zein joste

ta

ditu

gogokoen?

Egiten al du

tximeleten bildumarik?». Aldiz

honelako galderak egiten dizki

zute:

«Zenbat urte

ditu?

Zenbat

19



n

ba-arre

ba ditu? Zenbat

pisatzen

du? Zenbat irabazten

du hare

n

aitak?

»

Beren ustez

,

orduan baino

ez

dute zure

1 guna ezagutzen.

Pertsona

nagusiei esaten badiezu: «Adreilu

gorrieki

ko

et

xe

polit bat

ikusi

dut, leihoetan

geranioak

eta

t ilatuan u

soak dituena .

.», ezin izango

dute etxea imajinatu.

onela hitz egin behar

zaie: «

Ehun mila liberako

etxe bat

'kusi

dut». Orduan

ahot

sa goratuz,

miresmenez

esaten dute:

«Bai etxe ederra ».

Hala bada,

honela

esaten badiezu: «

Hauxe

duzue

printze

txikiare

n ex

istentziaren

froga:

xarmagarria

zen,

irri

egiten

zuen

eta arku:tne bat

nahi

zuen. N

orbaitek

arkume bat

nahi

izatea

duzue

haren

existentziaren froga

».

Haiek orduan

sorba

ldak

jaso,

eta haurtzat

hartuko zaituzte

Baina esaten

baldin

baduzu: «B 612

asteroidetik zetorren» orduan sinetsi

gingo dizute, bakean utziko zaituzte eta ez dute

galdera

gehia

go

egiri

go.

Halakoxeak dira. Ez dira

gorrotatu

behar. Haurrek

oso

err

ukibera izan

beharra

daukate pertsona

nagusiekin.

Baina ,

bistan da, bizitza

zer den dakigunok,

zenbakiez

'

irri

e

ta trufa egiten dugu Egia esatera

,

atseginez

hasiko

nukeen istorio hau maitagarrien ipuinen antzera . Atseginez

sango nukeen:

«Be

hin

batez , hazen

printze

txiki bat , hera

baino

doi

-doia

handiagoa zen planeta batean

bizi

zena

eta

adiskide

baten beharra

zuena

. . ».

Bizitza

zer den

dakitenentzat

benetakoagoa emango luke horrela.

Izan ere, nik ez dut nahi ene

liburua arinkeriaz

irakurria

izan dadin.

Rain atsekabeturik

sentitzen naiz oroitzapen

haue

k

kontatzean. Dagoeneko sei urte

dira

ene

adiskidea

arkumearekin

joan zela Ene

adiskidea

ahantzi nahi ez du

da

l

ak

o ari

naiz hura deskribatu nahian.

Tristea

da adiskide

bat a

hanztea. Jende guztiak

ez du

adiskide

bat

izan.

Eta

20



pertsona

nagusien

antzekoa egin

naiteke,

gogoan

zenbakiak

baino ez

ditudala.

Horrexegatik erosi

ditut, bada,

pintura

kaxa bat eta arkatz batzuk. Sei urte nituela,

boa

itxia

eta

boa irekia beste

saiakerarik

egin

ez

nuenez,

zinez

nekeza

da, ene adinean, berriro

ere

marrazten hastea Hala

ere,

saiatuko naiz erretratuak ahalik eta zuzenen egiten.

Baina

ezin ordea jakin lortuko dudan

ala

ez. Marrazki batekin as-

matzen duzu

eta besteak

ez du batere antzik. Neurriekin ere

apur

bat nahasten naiz. Honakoan

printze txikia

handiegia

da. Harakoan txikiegia.

Jantziaren

koloreak

ere

zalantza

eragiten

dit.

Ongi

edo

gaizki,

nola

edo

hala,

saiatu

egiten

naiz.

Eta

azkenean xehetasun garrantzitsuagoekin huts

egingo dut. Baina, barkatuko ahal didazue. Ene

adiskideak

ez zuen sekula argibiderik ematen. Beharbada ni bere

antzekoa nintzela pentsatuko zuen. Baina nik zorigaitzez ez

dakit kaxa barneko

arkumeak

ikusten. Beharbada pertsona

nagusien

antzeko

samarra naiz.

Zahartu

egingo

nintzen.

Egunero zerbait ikasten

nuen

haren

planetaz, irteeraz,

bidaiaz. Hori guztia apurka-apurka zetorren gogoeten hari

tik.

Hala

gauzak, hirugarren egunean

baobab-en zorigaitza

ezagutu ahal izan nuen.

Oraingoan ere

arkumeari

esker

gertatu

zen

izan ere,

zalantzak joa printze

txikiak

honela galdegin baitzidan:

-Arkumeek

zuhaixkakjaten dituzte, ezta?

-Bai . Hala da.

-A

Pozik nago.

2



Ez

nuen ulertzen zergatik zen

hain garrantzitsua

arku

meek zuhaixkak jatea.

Baina

printze

txikiak

gaineratu

zue

n:

-

Beraz

baobab-ak ere jango

dituzte?

Printze txikiari argitu nahi izan nion baobab-ak ez

zirela

zuhaixkak

elizak bezalako

zuhaitz tantaiak baizik eta

b

erarekin

elefante sail bat eramango balu ere

elefanteek

ez

in

izango

luketela hura azpiratu.

Elefante

sailaren

ideiak irria eragin zion printze txikiari.

- Bata

bestearen

gainean jarri beharko

lirateke ..

Baina zu:Q.urtasunez

ohartarazi

zidan:

- Baobab-ak ere txikiak dira handi egin aurretik.

-

Halaxe

da

Baina

zergatik nahi

duzu zure arkumeek

baobab txikiakjatea?

Begien

bistako zerbait balitz

bezala erantzun

zidan:

«Nola ez, ba ». Eta burua asko

nekatu

behar izan nuen arazo

hura

neure gisara

ulertu ahal

izateko.

Jakina

printze

txikiaren planetan

gainerako

guztietan

bezala, belar onak eta txarrak zeuden. Eta , jakina belar

onen hazi onak eta belar

txarren

hazi txarrak. Haziak

ikusezinak dira

ordea.

Lurraren sekretupean lo egoten

dira , harik eta esnatzeko gogoa

etortzen

zaien

arte.

Orduan ha

ziak nagiak atera

eta

,

aurrena

lotsaturik ' bezala eguzkirantz

luzatzen du here

kimu

ahula.

Errefau

edo

arrosondo

kimua

izanez gero

here

gisara

hazten utz daiteke. Baina

landare

txar

bat

baldin bada

ernetzen

ikusi

bezain

laster

22



b obab-

ak

eta

arrosondoak

eikarr{m antz-antzekoak direnez,

rritan

saiatu beharra

dago biak ongi bereizten eta baobab

k

era

uzten.

Oso

Ian

aspergarria

da,

baina

oso

erraza

».

Eta hori

guztia

ni

bizi naizen tokiko

haurrei

uiertarazteko,

un

batez marrazki eder bat

egiten saiatzeko aholkatu

z dan.

«

Egunen

batean

bidaianjoaten badira

»,

esan

zidan,

«

baliagarri

izango zaie. Batzuetan ez dago arazorik

lana beste

batera

ko uzteko.

Baina

baobab-en

kasuan,

hondamendia etor

daiteke. Behin batez, aifer bat bizi zen

planeta

bat

ezagutu

nuen.

Hiru

zuhaixka

bertan

behera utzi zituen eta ..»

Eta printze txikiaren oharrak kontuan harturik,

marraztu

egin nuen planeta hura. Ez

naiz moralisten mintzamoidearen

za

iea.

Baina

baobab-en

arriskua hain

da ezezaguna,

eta

as t

er

oide batean galtzea

hain

izan daiteke arriskutsua,

behingoz salbuespena egitea erabaki baitut. Eta diot: Hau

rr

ok

Kontuz

baobab-ekin, gero ». Eta, nire antzera,

ene

lagunek

aspaldidanik

zuten arrisku

ezezagun horren berri

eman nahi izan

nielarik, Ian

handia

egin

nuen marrazki

harekin.

Eman

nien lezioa kontuan hartzekoa zen. Beharba

da,

ze

uen buruari

galdegingo

diozue: «

Zergatik

ez ote dago

liburu honetan baobab-ena bezain niarrazki

handiosik?

».

Erantzuna oso

erraza

da: saiatu, saiatu naiz , baina lortu ez.

Baobab-ak

marraztu

nituenean, presazko sentimendu batek

bu

lt

zaturik jardun

nuen.

24



Baobab ak



VI

Oi, printze txiki Gisa

horretan apurka-apurka

zure bizitza

xume

eta

malenkoniatsua

ulertu ahal

izan

nuen. Luzaroan

ilunabarren eztitasuna izan zenuen entretenimendu bakar.

Xehetasun

berri

hau laugarren eguneko goizean ezagutu

nuen honela mintzatu zinenean:

-Ilunabarrak oso atsegin ditut. Goazen

eguzki

sarrera

bat ikustera ..

-Itxaron beharra dago, ordea ..

Zer

itxaron?

-Eguzkia sartu

arte.

Hasieran oso harriturik agertu zinen

gero

irri

egin

' ' '

v zeure

buruari. Eta esan zenidan:

- Beti etxean nagoelakoan

Halaxe

da. Gauza jakina

da

Estatu Batuetan eguerdia

d n e

an

eguzkia sartu egiten

del

a Frantzian. N ahikoa

lit

z t K

rantziara

minutu

batean

joatea

han

g u ~ r e n

> · ~



sarrera ikusi ahal izateko. Zorigaitzez Frantzia urrun

baino

urrunago

dago.

Baina zure planeta txikian aulkia urrats

gutxi batzuk

mugitzea nahikoa

zenuen. Eta nahi zenuenean

ikus

zenezakeen eguzkia sartzen.

-Egun batez berrogeita hiru aldiz

ikusi

nuen eguzkiaren

sarrera

Eta geroxeago gaineratu zenuen:

Hara benetan

triste

zaudenean

atseginak

dira eguzki

sarrerak

..

-Berrogeita

hiru eguzki

s·

arrera ikusi

zenituen hartan,

benetan triste al

zeunden?

Baina

printze txikiak

ez

zuen erantzun.

VII

Bosgarren egunean, orduan ere arkumeari esker, printze

txikiaren

beste

sekretu baten berri

izan

nuen.

Luzaroan

isilean hausnartu izan den kontu baten eraginez

bezala,

zakar

eta

itzulingururik

gabe galdegin zidan:

-Arkumeak zuhaixkak jaten baditu, loreak ere jango

ditu ezta?

-Harrapatzen duen guztia jaten du arkumeak.

-Baita.lore

arantzadunak ere?

-Bai .

Baita

lore

arantzadunak

ere.

-Orduan,

arantzek zertarako balio dute?

Nik ezin

bada,jakin. Une harlan buru-belarri ari nintzen

motorrean estuegi lotuta zegoen torloju bat askatzen. Oso

kezkatua nengoen matxura

gero

eta

larriagoa iruditzen

zitzaidalako; bestalde

ura

bukatzen ari

zitzaidan eta horrek

txarrena pentsarazten zidan.

27



-Arantzek zertarako

balio dute?

Behin galdera bat

eginez

gero, printze txikiak ez zuen

ekula amore ematen. Ni torlojuarekin

amorraturik

nen

goen, eta burura etorri zitzaidan lehenengo gauza erantzun

nwn:

-Arantzek ez dute ezertarako balio, loreen gaiztakeria

ren adierazgarri

baino ez dira.

-Ene

Baina

isilune

baten ostean, amorruz bezala, jaulki

zi

dan:

E z dizut sinesten Loreak ahulak

dira.

Xaloak.

Ahal

duten bezala babesten dira.

Eta arantzak dituztelako

bel

durgarriak direla uste

dute

..

Ez nuen

ezer

erantzun. Une

hartantxe

neure buruari

esa

n nion: «Torloju

honek,

onean nahi ez

badu,

nik

emandako

mailukadarekin atera beharko du». Baina printze txikiak

be

hin

berriro

eten

zuen ene

gogoeta:

- Eta, beraz,

zuk

uste duzu loreek.

-Ezetz ba Ezetz ba Nik ez dut ezertxo ere uste. Gogoak

man

didana

erantzun

dizut. Ni

gauza

serioez arduratzen naiz

Begi arranpaloekin begiratu zidan.

-

Gauza

serioez

Mailua

eskuan,

hatzak koipez

belztuak, eta

oso

zatarra

iru

ditzen

zitzaion

tramankulu haren gainera makurturik

ikust en ninduen.

-

Pertsona nagusien

antzera

mintzatzen

zara

Horrek apur bat lotsatu

ninduen.

Baina

berak,

errukiga

b , jarraitu egin zuen:

- Dena

nahasten

duzu .. , dena endredatzen

Kolera bizian zegoen. Haizetan

astindu

zuen here ile

urre kolorea.

28



N ik ezagutzen dudan planeta batean

gizon masailgorri

bat bizi da. Sekula ez du lore bat usaindu. Sekula ez dio izar

bati begiratu.

Sekula

ez

du

pertsonarik maitatu.

Sekula

ez

du batuketak besterik

egin.

Eta egun

osoan zehar

zure

antzera errepikatzen

du: «Ni gizon serioa naiz Gizon serioa

naiz ni », eta

horrek harropuztu

egiten du. Baina hori ez da

gizon bat hori txanpinoi bat da

-Zer baina?

-Txanpinoi

bat

Une hartan

printze txikia

amorruaren

amorruz

zurbil

durik

zegoen.

-Milioika

urte

dira loreek arantzak

sortzen dituztela.

Milioika

urte

dira

halaber arkumeek

loreakjaten dituztela.

Eta ez al da ba serioa jakin nahi

izatea zertarako

sortzen

dituzten alfer-alferrik ezertarako balio ez duten

arantzak?

Ez al da garrantzitsua arkumeen eta loreen arteko gerra?

Ez

al

da

hori gizonkote musugorri baten batuketak baino

garrantzitsuagoa? Eta nik

ezagutzen

baldin

badut munduan

bakarra den lore bat

ene

planetan beste inon ez dagoena,

eta

goiz batez besterik gabe arkume

batek

graskada bakar batez

desa-

gerrarazi

egin badezake , egiten

ari denaz jabetu gabe, ez al

da

hori

garrantzitsua?

Aurpegia gorriturik honela ja

rraitu zuen:

-Norbaitek

lore

bat maite

hal-

din badu

eta lore

hori milioika eta

milioika

izarretan bakarra

baldin

bada

ez al

da

hori

nahikoa

hari

begiratu bitartean zoriontsu izate-

9



? r buruari esan diezaioke: «Ene

lorea

han nonbait

dago ... » . Baina

arkumeak lorea

jango

balu

bat-batean

i z r guztiak

itzali balira bezalako

zerbait izango

litzateke

b rar ntzat Eta hori ez al

da

garrantzitsua?

Ezin

izan

zuen

besterik

esan. Istantean negarrez hipaka

h i zen.

Gaua

etorria zen. Baztertuak nituen ene lanabesak.

Bo t axola ene

mailua

ene torlojua

egarria

eta heriotza.

Izar batean

planeta

batean

nirean

Lurrean

alegia, hazen

kontsolamendu beharra

zuen

printze txiki bat

Besoetan

hartu

nuen. Kulunkatu

egin

nuen.

Esan

ere

egin nion: «Maite

duzun lorea ez dago arriskuan .. Zure

arkumeari

muturreko

bat

marraztuko

diot

...

Zure lorearentzat babesgarri bat

marraztuko dut .. Nik .. » . Ez nekien

zer

besterik esan.

Oso

traketsa

sentitzen nintzen. Ez nekien

berarengana

nola heldu nola bildu.

Rain da

misteriotsua malkoen

lurraldea ..

VIII

Oso

laster

ikasi

nuen lore

hura

hobeki

ezagutzen. Printze

txikiaren planetan

beti

egon

ziren

lore xumeak petalo lerro

bakar

batez hornituak apenas tokirik

behar

eta

inori

traba

giten ez ziotenak. Goiz batez belar

artean

agertzen

ziren

eta ilunabarrarekin itzali.

Baina

lore hura egun batez erne

zen, batek daki nondik etorritako hazi batetik eta printze

txikiak gertutik

zaindu zuen besteen

antzik ez

zuen adaxka

hura.

Baobab mota desberdin bat

izan

zitekeen. Baina

zuhaixkak laster

hazteari

utzi

eta

lore

bat sortzeari ekin

zion.

Printze txikia

lore

pipil

handi

baten

agerpenaren

3



lekuko izan zen, eta handik zerhait miresgarria sortuko

zela

sumatzen

zuen, haina loreak, here hizitoki herdearen

hahesean,

ez

zuen

here apainketa guztiz amaitzen. Kontu

handiz

ari

zen

koloreak

hautatzen.

Astiro

janzten

zen,

petaloak,

hanan-hanan, egoki ezarriz. Ez zuen, mitxoleten

antzera, zimurrez heterik

agertu nahi. Bere edertasun

osoaren

dirdaiaz

agertu

nahi zuen.

Oso pinpirina

zen, hai

horixe Bere

apainketa

misteriotsua,

hainhat

egunez

luzatu

zen, heraz. Eta, azkenik, goiz

hatean,

egunsentiarekin hatera,

hain zuzen, here hurua erakutsi zuen.

Eta

hainhesteko zehaztasunez Ian

egin

ostean,

aharrau

sika mintzatu zen:

-A Esnatu herria naiz ... Barkadazu .. Ilea guztiz naha

sia dut ..

Une hartan printze txikiak

ezin

izan zion here miresme

nari

eutsi:

-Zein ederra

zaren

-Bai ,

ezta?

-eran-

tzun loreak, eztitasu

nez-. Eta

eguzkiarekin

hatera

sortu naiz ..

Printze

txikiak he-

rehala

igarri zion ez

zela oso

apala,

haina

hain zen hunkigarria

-Gosaltzeko ordua

dela esango nuke -gai

neratu zuen loreak he-

reha la .

Beharhada

zerhait pentsatu

hehar

zenuke niri

..

3



Eta printze txikiak, guztiz nahasirik, ureztontzi

baten

hila ibili

eta gero, lorea ur

freskoz ureztatu zuen.

Hala gauzak, printze txi-

kia laster nahigabetu

zen lo-

rearen

handikeria fidagaitz

antzeko harekin.

Egun ba

tez

esate

baterako,

here lau

arantzez mintzatzen ari ze-

la

honela

esan

zion

printze

txikiari:

-Datozela tigreak

beren

atzaparrekin

Ene planetan

ez dago

tigrerik,

ordea

-jaulki

zuen printze

txikiak- .

Eta

gainera

ti-

greek ez

dute

belarrik

jaten.

N i

ez naiz belarra -erantzun zuen loreak eztiki.

-Barkadazu

..

N i

ez

naiz

tigreen beldur

baina

aire

korronteek izutu

egiten

naute.

Ez

duzu ba, bionborik izango?

«Aire korronteek izutu .. landare

batentzat

zinezko

zorigaitza

»

egin zuen here

baitan

printze txikiak.

«

Bai

lore

ulergaitza ..»

-Gauez aterpeanjarri be-

har nauzu. Hotz handia egiten

du zure

bizitokian.

Gaizki kokatua

dago. Ni natorren

tokian

..

Baina eten bat egin

zuen.

Bera

hazia

zelarik etorri

zen.

Ezin izan

zuen

beste



mundurik ezagutu. Hain gez

u r

txepela

prestatzean harrap

a tu a

izan zelarik, bizpahiru bider gin

zuen

eztul printze txikia

n ab r

men

uzteko:

-Bionborik .. ?

Bi l a

nindoan, baina mjn -

tzatzen hasi zarenez

..

Hala ere, loreak indar

h an

diagoz eztul

egin

zuen , printz

txikia

damu

zedin.

Hala

bada,

nahiz

eta here maitasunaren

asmoa zint

z a

izan, loreak zalantza eragin zion printze txikiari .

Lorear

n

hitz hutsalak serioegi hartu zituen

eta

horrek

oso zori

ga

iz

toko

sentiarazi zuen.

«Ez nion

entzun behar

», aitortu zidan

egun

batez , «

lor

ez

zaie

sekula entzun behar. Begiratu eta

usaindu

besteril

ez.

Nireak

planeta urrindatzen

zuen,

baina

ez

nintz

n

horregatik pozteko gai.

Guztiarekin,

atzaparren

istorio ha

rl

sumindu beharrean, hunkitu egin ninduen non

bait ..»

Aitortu ere egin zidan:

«

Orduan

ez

nintzen ezer ulertze

ko

gai

izan

Ene iritzia haren hitzetan

ez,

baina

haren

ekintzetan oinarritu

behar nuen. Urrindatu

eta

argitu

egiten ninduen. Ez nuen sekula

ihes

egin behar

Haren itsuskerien atzean

zegoen terneziari

antzeman

behar

nion .Loreak

hain dira

kontraesanko

rrak Baina hura maitatzenjakiteko

gazteegia

nintzen»

33



IX

4

n ustetan,

basa

hegaztien

migrazio

batez baliatu

zen ihes

g

iteko. Abiatu zen goizean planetaren

garbiketa

egin zuen.

Bizirik zeuden

sumendiei kontu handiz kendu zien kedarra.

Bi

umendi zeuzkan bizirik. Eta oso

erosoa

zen goizean

gosa

ria

berotzeko. Sumendi itzali

bat

ere bazeukan. Baina,

b rak zioenez: «Sekula

ez

dago jakiterikl ». Horregatik,

umendi

itzalitik

ere

kedarra

atera

zuen.

Kedarra

ongi

kentzen bazaie sumendiak

astiro eta

erregularki egoten dira

sutan, erupziorik gabe.

Sumendietako

erupzioak

tximinietako

s

ua

bezalakoxeak dira. Baina,jakina, gure

lurrean txikiegiak

gara

sumendiak

garbitzeko. Eta

horregatik

sortzen

digute

hainbeste

nahigabe.

Printze txikiak, malenkoniatsu samar,

baobab-en

azken

adaxkak

ere

erauzi

zituen. Ez

zuen

uste

berriro itzuli

beha

rrik

izango zuenik. Baina, goiz hartan,

eguneroko

lan horiek

guztiak

bereziki

atseginak iruditu zitzaizkion. Eta lorea

azken aldiz ureztatu eta babesgarriaren barruan sartzear

zegoela negargura

etorri

zitzaion.

-Adio esan zion loreari.

Baina loreak ez zion erantzun.

-Adio

-errepikatu

zuen.

Loreak eztul

egin

zuen. Baina

ez

zen

hotzeriaren eragi

nez .

-

Tuntuna

izan naiz -mintza tu

zitzaion

azkenean-.

Barkamena eskatzen dizut. Saia zaitez zoriontsu

izaten.

Gaitzespen

ezak harritu

egin zuen printze

txikia.

Bertan

geratu zen

nahasirik, lorearen

babesgarria eskuetan zuela.

Ez

zuen

baretasun baketsu

hura

ulertzen.

34



izirikzeuden sumendiei kontu handiz

kendu zien kedarra

{

/



Eta printze txikiak here

buruari

galdegin zion:

-Sekula ikusi ez eta,

nolatan ezagutu

nazake?

Ez

zekien

errege-jendearentzat mundua guztiz

sinpli

fikatua

dagoela.

Gizaki

guztiak

direla

mendeko,

alegia.

-Hurbildu

apur bat zu

hobeki

ikusteko

- e san zion

erre

geak, behingoz norbaiten errege izateagatik

harropuzturik.

Printze

txikiak

begiradarekin

non eseri bilatu zuen

baina

erbinude zuriaren larru ikusgarriak planeta

osoa estali,

eta

traba

besterik ez zuen

egiten.

Zutikjarraitu

behar izan zuen,

beraz, eta, nekearen nekeaz,

aharrausi bat

atera zitzaion.

-Protokoloak

debekatu

egiten

du

errege

baten aurrean

aharrausi

egitea -adierazi zion monarkak- . Debekatu

egiten dizut.

-Ezin diot

eutsi

-erantzun

zion

printze txikiak nahasi

r ik- . Bidaia

luzea egin dut eta

batere

lorik egin

gabe

..

-Orduan

- esan zion

erregeak-, aharrausi egin

dezazu-

la agintzen dizut. Urte asko dira

ez

dudala inor aharrausika

ikusi.

Aharrausiak

bitxiak

dira

niretzat.

Tira, egin

aharrausi

gehiago.

Agindua

da.

-Horrek

kikildu egiten

nau .. ezin dut gehiago egin ..

- e san

zuen

printze txikiak,

lotsagorrituz.

-Hum

Hum -e ran tzun zion erregeak- . Orduan

tarteka

aharrausi egitea agintzen dizut eta

tarteka ..

Ahopean purrustaka

mintzatu

zen

erregea; haserre

zirudien.

Izan

ere

erregeak

batez ere here aginpidea

betetzen zela

zaindu behar

baitzuen.

Ez

zuen

desobedientzia

onartzen.

Monarka absolutua zen. Baina, oso zintzoa izaki zentzuzko

aginduak ematen zituen.

«

Nik aginduko banio

»

esan

ohi zuen «

nik aginduko banio

jeneral bati itsas hegazti bihurtzeko,

eta

jeneralak agindua

7



b teko ez balu

hori

ez litzateke jeneralaren errua

izango.

Nirea baizik».

-

Eser al

naiteke?

esan zuen hortzartean printze

txi

kiak.

-

Eser

zaitezela

agintzen dizut

-erantzun

zion erregeak

b re erbinude

larruzko

kapako hegal bat

handikiro

jaso

bitartean.

Baina printze

txikia harritu egiten zen.

Planeta

hura

fiimifioa zen. Zeren

errege

ote zen

hura?

- Maiestate .. -zuzendu

zitzaion-

barka

mena eskatzen dizut zu galdekatzeagatik

..

38



-Galderak

egiteko

agintzen dizut esan zion erregeak

herehalakoan.

-Maiestate .. , zeren errege zara?

-Denarena

-erantzun

zion

erregeak

xalo-xalo.

-Denarena?

Imintzio

apal hatez erregeak here planeta

gainerako

planetak

eta izarrak

seinalatu zituen.

-Hori

denarena? esan zuen

printze txikiak.

-Hor i denarena

..

-erantzun erregeak.

Zeren monarka

ahsolutua ez ezik,

monarka unihertsala

ere

bai

haitzen.

E t a izarrak esanekoak al dira?

Jak ina e san

zion erregeak-.

Berehala

oheditzen

dute. Diziplinarik eza

onartezina zait.

Printze

txikiaren

harridurak

goia

jo

zuen

halako

hote

rearen aurrean. Berak

halakorik

eduki izan halu herrogeita

lau eguzki sarrera ez, haina hirurogeita hamahi edo haita

ehun

edo

herrehun

eguzki

sarrera

ikusi ahal

izango

zituen

egun

herean

aulkia hatere

mugitu

heharrik

gabe Eta here

planeta abandonatuaz oroitzean apur bat

tristatu

baitzen

erregeari mesede bat eskatzera ausartu

zen:

-Eguzki sarrera bat ikusi nahi

nuke ..

Egidazu mesede

..

Aginduiozu

eguzkiari sar dadin

..

-Jeneral bati aginduko

banio,

tximeleta baten gisa

lorez

lore

hegan

egiteko,

edota

tragedia

bat

idazteko

edota

itsas

hegazti bihurtzeko eta jeneralak emandako

agindua

heteko

ez balu hiotako zein, hera edo ni, egongo litzateke oker?

Zu zeu

-baieztatu zuen, tinko, printze

txikiak.

-Halaxe da. Bakoitzari egin dezakeenaren neurrian

eskatu behar

zaio

- jarrai tu zuen erregeak-. Agintea ezer

baino lehen arrazoian oinarritzen da. Zure herriari

here

39



bu

r

ua

itsasora botatzeko agintzen

baldin

badiozu, iraultza

gingo

du.

Badut obedientzia eskatzeko eskubidea, hain

zuzen ere ene

aginduak

arrazoizkoak direlako.

- Eta

ene eguzki

sarrera? -oroi taraz i zion printze

tx

ikiak, izan ere, behin galdera bat

eginez

gero ez baitzuen

sekula ahanzten.

- Izango

duzu,

bai, zure eguzki sarrera. Exijitu egingo

dut . Baina, ene gobernamendu zientziari jarraituz, baldintza

egokiak

izan arte

itxarongo dut.

N

oiz

arte, baina?

- jakin

nahi

izan zuen printze

txikiak.

-Hem Hem -erantzun zion erregeak, egutegikote bat

ikusmiratu

bitartean-.

Hem Hem , izango da, izango da .. ,

gaur iluntzean izango da, zazpiak eta

berrogei minutuan

g

utxi

gorabehera Eta ikusiko duzu zeinen

ongi betetzen

diren ene

aginduak.

Printze

txikiak aharrausi egin zuen. Penagarria zitzaion

e

guzkiaren

sarrera hutsean

geratu

izana.

Eta

gainera

apur

bat aspertzen ere hasia zen:

Nik

hemen

ez

dut

beste zereginik

-mintzatu

zitzaion

erregeari-. Banoa

E z

zaitez

joan e ran tzun

zion erregeak, mendeko

bat zuelako

harropuzturik-.

Ez

zaitez

joan,

eta ministro

egingo zaitut

-Zeren

ministro?

-Zerarena

.. Justiziarena

-Epaitzeko inor ez dago eta

-Batek daki esan zion erregeak-. Oraindik ez dut ene

erreinu osoa bisitatu. Oso zaharra naiz,

zaldikotxe baterako

tokirik ez

dut,

eta ibilian nekatu

egiten

naiz.

Oil Baina nik dagoeneko ikusia dut esan zuen prin

tze

txikiak, eta

bien bitartean

makurtu egin zen planeta-

40



ren

bestaldeari

begiratu bat

emateko-.

Han

ere ez dago

1nor ..

-Ba orduan, zeure

burua

epaituko duzu

-erantzun

zion

erregeak-.

Zailena

horixe

da.

Nork here

burua

epaitzea

bes-

teak

epaitzea baino zailagoa da. Zeure

burua

ongi

epaitzea

lor-

tzen

baldin baduzu argi geratuko

da

egiazko

jakituna

zarela.

-N ik - e san zuen printze txikiak-

edozein

tokitan epai

dezaket

neure burua. Ez

dut zertan

hemen

bizi.

-Hem Hem

- e s an

zuen erregeak-. Ene planetan,

hor nonbait,

arratoi zahar bat

dabilelakoan nago. Gauean

entzuten

dut. Arratoi

zahar

hori epai

dezakezu. Noizean

behin heriotzara zigortuko duzu. Hartara, haren bizitza

justiziaren mende

egongo da.

Baina

zuk

bizirik

iraun

dezan,

aldiro indultatu

egingo

duzu. Bakar bat besterik

ez baitago.

- N i k

-erantzun

zuen printze txikiak-

ez dut gogoko

inor

heriotzara

zigortzea eta

banoala

uste dut.

- E z -esan zuen

erregeak.

Baina printze

txikiak,

prestaketak

amaiturik,

ez

zuen

erregea gehiago tristatu

nahi

izan.

-Berorren Maiestateak agindutakoa

zuzen

betetzea

nahiko

balu,

arrazoizko agindu

bat

eman liezadake.

Esate

baterako, minutu baten buruan alde egiteko agindu lieza

dake. Baldintza egokiak

daudela

uste dut ..

Erregeak ez baitzuen

ezertxo ere

erantzun, printze

txikiak

aurrena

zalantza

egin

zuen eta,

hurrena, hasperen

eginez

abiatu

egin

zen.

- E n e

enbaxadore

izendatzen zaitut

- lehenbailehen

ekin zion

erregeak, ahotsa

goratuz.

Boteretsu

baino

boteretsuago

irudi

zuen.

«Pertsona nagusiak

zinez

bitxiak

dira»

egin zuen printze

txikiak here baitan, bidaian

aurrera zihoala.

4



X

Big rren planetan

harroxko

bat bizi zen.

- Ene Ene Miresle bat

ni

ikustera etorria esan zuen

g raki pr intze txikia urrunetik ikusi bezain laster.

Izan er e, harroen ustetan,

gainerako

pertsonak beren

miresleak baitira.

Egun on

e s a n

zuen

printze

txikiak-.

Hori

da

ka

pelu xelebrea

daramazuna.

.. -Agur egiteko da -eran-

'

,

_;-· tzun, harroputzak-. Txalo-

? -

· tzen

nautenean, agur

egiteko.

-- '_,......._

Zorigaitzez, inor ez da

sekula

hemendik pasatzen.

E z

ezazu

esan

min-

tzatu

zen printze txikia,

ezer

ulertu

gabe.

(

Ha s zaitez txaloka,

esku

bat bestearen

kontra

joz

-aholkatu

zion

orduan

harroxkoak.

Printze txikia txaloka

hasi

zen, esku bat bestearen

kontra joz. Harroxkoak, ka

pelua

goratuz, apaltasunez

agurtu zuen.

«Erregearen ikustaldia

baino libertigarriagoa da

hau, inondik ere», pentsatu



I

zuen printze txikiak here artean. Eta berriro ere ekin zion

esku

bat

bestearen

kontra jotzeari.

Eta harroak berriro ere

agurtu

zuen kapelua goratuz.

Bost

minuturen buruan printze

txikia

nekatu egin zen

josteta

beti

bat harekin.

-E ta

zer

egin

behar da kapelua

eror

dadin?

-galdegin

zuen.

Baina harroak

ez zion

ulertu. Harroek laudoJioak

beste

rik e z dute ulertzen. /

-E-sadazu zinez miresten al nauzy} -galdegin

zion

printze txili:ia: ·. _ /

43



- Z r

da mirestea?

- Miresteak esan nahi du onartu egiten duzula ni

naizela

pl n

ta

honetako

gizonik ederrena ongien jantzita dagoena,

nl r t ena eta burutsuena.

- Baina zure planetan bakarrik zaude eta

- Egidazu mesede hori

Mirets

nazazu hala ere

-

Miresten

zaitut

esan zuen printze txikiak sorbaldak

npur

bat goratuz-

baina

zer

axola

dizu horrek?

Eta printze txikia joan

egin

zen.

«

Pertsona nagusiak

zinez

bitxiak

dira»,

egin

zuen

here

b itan bidaian

aurrera

zihoala.

XII

Hurrengo

planetan

edale

bat

bizi zen.

Ikustaldi

hau

oso

laburra gertatu

zen

baina malenkonia handia sortu

zion

printze txikiari.

Zer tan ari

zara?

-galdegin zion edaleari eta hark

aurrean

zeuzkan

botila bete multzoari eta botila huts

multzoari

begiratu zien.

Edan egiten dut -erantzun zuen

edaleak

ahots etsiaz.

-Zergatik

edaten

duzu?

-galdegin

zion

printze

txikiak.

-Ahanztearren -erantzun

edaleak.

Ze r ahanztearren? j ak in

nahi izan

zuen

prin tze

txikiak

ordurako

errukiturik.

Lotsa

naizela ahanztearren ai tor tu zuen

edaleak

burua makurtuz.

Zeren

lotsa?

e s an

zuen printze

txikiak

gizonari

lagundu

nahian.



-Edatearen lotsa amai tu zuen edaleak,

erabateko

isiltasunean

babestuz.

Eta

printze txikia, nahasirik, joan egin zen handik.

«

Pertsona

nagusiak

zinez

bitxiak

baino

bitxiagoak

dira

»,

egin zuen here baitan, bidaian

aurrera

zihoala.

XIII

Laugarren planeta

negozio

gizonarena

zen.

Eta

hain

zegoen

lanpeturik,

ez

baitzuen burua jaso

ere

egin printze txikia

heldu zenean.

-Egun

on esan

zion

honek-. Zigarroa itzalia daukazu.

Hiru eta bi, berdin host. Bost eta zazpi, hamabi. Hama-

bi eta

hiru, hamabost.

Egun on. Hamabost eta zazpi, hogeita

bi. Hogeita bi

eta

sei,

hogeita

zortzi. Berriro

pizteko

astirik

ere

ez.

Hogeita

sei

eta

host,

hogeita

hamaika.

U£1

Beraz,

bostehun

eta

bat milioi seiehun eta hogeita bi mila

zazpiehun

eta

hogeita hamaika egiten du.

-Bostehun

milioi zer,

baina?

-Zer? Oraindik hor al zaude?

Bostehun

eta bat milioi

zera Dagoeneko ez dakit

Rain

lanpetua nago

Ni berriketa

gutxiko gizona nauzu, eta ez naiz ergelkeriatan

aritzen.

Bi

eta host, zazpi ..

-Bostehun milioi zer, baina? -errepikatu zuen printze

txikiak, izan ere,

here

bizitzan behin galdera bat eginez gero,

ez

baitzuen sekula

ahanzten.

N egozio

gizonak

burua goratu zuen.

-Badira berrogeita

hamalau

urte

planeta honetan nagoe-

la, eta

bitarte honetan hiru bider baino

ez

didate enbarazu

45



egin. Lehenengo

aldia orain dela

hogeita bi urte izan zen, liztor

bat batek daki nondik

heldu

zenean. Sekulako harrabotsa

ateratzen

zuen

eta

lau

akats egin nituen batuketa

batean.

Bigarren aldia orain dela hamaika urte izan zen

erreuma

krisi

baten

eraginez. Ez

dut

nahikoa

kirol

egiten.

Ezin

dut

denbora

ibilian

alferrik

galdu. Serioa naiz ni, gero Hirugarren

aldia

.. , oraingo hau da Beraz, bostehun eta

bat

milioi ...

-Milioi zer, baina?

N egozio gizonak bakean egoteko aukerarik

ez

zegoela

ulertu

zuen:

-Zeruan noizbehinka

ikusten

diren gauza

fiimifio horien

milioiak.

6



-Euliak?

-Ez ba

gauza fiimifio dirdaitsuak.

-Erleak?

-Ezetz

ba.

Urre

koloreko

gauza

fiimifioak,

alferrontziei

ametsak eragiten

dizkietenak.

Baina ni

serioa naiz

gero

Nik ez dut amets egiteko astirik.

-Oi

izarrak?

-Fiorratx.

Izarrak.

-E t a

zer egiten duzu bostehun milioi izarrekin?

-Bostehun eta

bat

milioi seiehun eta hogeita

bi

mila

zazpiehun

eta

hogeita

hamaika.

Serioa naiz

ni,

zehatza.

-E t a

zer

egiten duzu

izar

horiekin?

-Zer

egiten

dudan?

-Bai .

-Ezer ez. Eduki egiten

ditut.

-Izarrak

eduki?

-Bai .

-Baina

nik

ezagutu

dudan

errege

batek

..

-Erregeek ez

dute ezer edukitzen. Flaiek «erreinatu»

egiten dute. Guztiz

desberdina da.

-E t a zertarako

balio dizu izarrak edukitzeak?

-Aberats izateko balio dit.

-E t a zertarako balio dizu

aberats izateak?

-Beste izar batzuk erosteko baldin eta

norbaitek topa-

tzen

baditu.

«Fionako

honek

», egin

zuen here

baitan printze

txikiak

«ene mozkorrak bezalaxe

pentsatzen du

». Alabaina, galdezka

jarraitu

zuen:

-N

olatan

eduki daitezke izarrak?

-N

orenak

dira? -galdegin zuen, zakar, negozio gizonak.

- E z dakit ba

. Inorenak ez.

47



r z,

mr ak

dira, ni

izan bainaiz

horretaz pent8atu

du n I h na.

- N hikoa al

da

hori?

Z lantzarik gabe.

Inorena

ez

den

harribitxi bat topa

zt•n

duzunean,

zeurea da. Inorena ez den uharte bat topatzen

du zun an, zeurea da.

Ideia

bat izaten lehena zarenean,

pn L nt

tu egiten duzu: zeurea da.

Eta

nik izarrak

dauzkat,

nz l n batean

ene aurretik

inork ez

baitu

pent8atu horiek

lu itzea.

-

Hori

egia

da

e8an

zuen

printze

txikiak-.

Eta

zer

git n duzu

horiekin?

- Kudeatu egiten ditut. Zenbatu

eta

zenbatu, behin

eta

b rriz e8 an zuen negozio

gizonak-.

Zaila da. Baina ni

gizon 8erioa naiz, gero

Printze txikiaren jakin-mina

ez zegoen artean

guztiz

a beterik.

-

Nik

zetazko zapi

bat

baldin badaukat,

lepo

bueltanjan

Lzi eta eraman egin dezaket.

Nik

lore bat baldin badaukat,

hura hartu,

eta

eraman

egin

dezaket. Baina zuk ez daukazu

1z rrak hartzerik

- Ez,

baina banketxean

ezar ditzaket.

-

Zer e8an

nahi du

horrek?

- E8an

nahi

du

paper orri batean

idatz dezakedala izar

kopurua.

Eta

horren

o8tean,

paper

hori

kaxoi

batean

gorde,

ta giltzaz itxi

dezaket.

E t a

hori al

da guztia?

-

Nahikoa

da

«Libertigarria da

»

pent8atu zuen printze

txikiak.

«Zinez

poetikoa da.

Baina

ez

da

080 8erioa».

Printze

txikiak gauza 8erioez zituen ideiak 080 de8berdi

nak

ziren pert8ona nagu8iek

zituztenen aldean.

48



N ik badut egunero ureztatzen dudan lore bat

-jarraitu

zuen-. Hiru

sumendi

ere

baditut

eta astero-astero kentzen

diet

hirurei

kedarra. Itzalirik dagoena ere garbitzen baitut.

Bai

lorearentzat bai

sumendientzat onuragarria

da

nireak

izatea.

Baina izarrentzat

zu

ez

zara onuragarria

..

N egozio gizonak ahoa zabaldu

bai

egin zuen baina ez

zuen erantzunik aurkitu eta

printze

txikia joan egin zen

handik.

«Pertsona nagusiak zin-zinez harrigarriak dira» egin

zuen xaloki here baitan

bidaian aurrera

zihoala.

XIV

Bosgarren planeta oso harrigarria zen.

Guztietan txikiena

hera zen. Apenas zegoen tokirik farol eta farolari batentzat.

Printze

txikiak ezin

zuen

ulertu zertarako

balio zezaketen

zeruan

etxe

eta

jenderik

gabeko

planeta

batean

farolak

eta farolariak.

Alabaina

here buruari esan

zion: «Baliteke

gizon hau zentzugabea

izatea.

Hala ere

erregea harroxkoa

negozio gizona

eta edalea

zentzugabeagoak

dira.

Gutxienez

honen lanak badu zentzurik.

Bere

farola pizten duenean

beste

izar

berri bat edota lore bat jaioaraziko balu bezalako

zerbait

da. Bere farola

itzaltzen

duenean ostera loarazi

egiten du lorea edo izarra. Oso zeregin polita da. Eta polita

delako da zinez onuragarria».

Planetara heldu zenean adeitasunez

agurtu

zuen faro-

laria:

Egun

on. Zer

dela-eta itzali

berri duzu zure farola?

-Horixe

da

agindua -erantzun

zuen

farolariak-.

Egun

on.

9



-

Eta

zein da agindua?

- Ene farola

itzaltzea.

Gabon.

E

ta

berriro ere

piztu

zuen.

- Baina

zer

dela-eta piztu duzu atzera?

-

Horixe da

agindua

-erantzun

zuen farolariak.

- Ez

dut

ulertzen

esan

zuen

printze

txikiak.

- Ez dago zer ulerturik esan zuen farolariak-. Agin-

dua, ag

indua

da. Egun on.

Et a farola

itzali

zuen.

Horren ostean,

koadro gorriekiko musuzapi batekin

xukatu zuen

kopeta.

-

Nik

lan izugarria

egiten

dut

hemen. Lehen

bazuen

zent

zurik.

Goizean

itzali,

eta iluntzean piztu egiten nuen.

Hortik aurrera, egunaren gainerakoa atseden hartzeko

nue

n , eta gauaren gainerakoa

lotarako

..

- Eta agindua geroztik

aldatu

al da?

-

Agindua

ez

da aldatu

esan

zuen

farolariak-.

Horixe

da, ba, ene zorigaitza Urtetik urtera

planeta

azkarrago ari

da

biratzen, eta agindua ez da

aldatu

- Eta?

esan

zuen

printze txikiak.

- Gaur

egun

minutuko

itzuli

bat egiten

du

, eta ez

dut

atseden une

bakar bat ere. Minutu

bakoitzean piztu

eta

itzali egin

behar

izaten dut

-

Bai

gauza

bitxia

Zure

planetan

egunak minutu

bat

irauten du

- Ez da

inondik

ere bitxia e san zuen

farolariak-.

Hilabete bat

bada

elkarrekin hitz egiten ari garela.

-Hilabete bat?

- Bai. Hogeita

hamar

minutu.

Hogeita

hamar

egun.

Gabon.

Eta

farola

piztu

zuen

berriz

ere.

5



\

\

\

I

/

I

/

\

ik

an

izugarria egiten

dut

hemen



rintze txikia hegira geratu zitzaion; atsegin zuen

ngi nduarekiko hain esanekoa zen

farolari hura.

Beste garai

bnL n aulkia

mugituz

berak bilatu izan zituen eguzki

u rak oroitu

zituen.

Bere

adiskideari lagundu nahi

izan

I ;

ion:

- Hara ..

nik ezagutzen

dut

nahi

duzunean

atseden

h

nr

tzeko

modua

..

- Beti nahi izaten dut nik hori esan

zuen

farolariak.

Izan

ere litekeena baita aldi berean

esanekoa

eta

nagia

IZ

tea.

Printze txikiak

jarraitu

egin zuen:

- Zure planeta hain txikia

izanik

itzulia

hiru

pauso

I

uzetan

egin dezakezu. Beti eguzkitan egoteko

astiro

samar

ibiltzea

besterik ez duzu.

Atsedena hartu

nahi

duzula hasi

ibiltzen ..

eta egunak zuk nahi

bezainbat

iraungo

du.

- Horrekin ez dugu askorik

konpontzen

e s a n zuen

f

rolar

i ak .

Bizitza

honetan

batik

bat

lo

egitea atsegin

dut.

- Tamala

da

ba esan

zuen printze

txikiak.

- Bai tamala

da

esan

zuen farolariak-. Egun

on.

Eta here

farola itzali zuen.

«Honako hau» egin

zuen

printze txikiak here baitan bi

d

ian

aurrera zihoala «gutxietsi egingo

lukete bai

erregeak

bai

harroxkoak bai edaleak

bai

negozio gizonak.

Hala

ere

barregarria ez zaidan bakarra da. Agian here

buruaz

ez

baina

beste

zerbaitez arduratzen delako»

Tristeziaz

hasperen

egin eta honela jarraitu zuen:

«Guztien

artean

honen adiskidea baino ez nintekeen egin.

Baina

planeta zinez

txikia

da.

Ez

dago

biontzako

tokirik. »

Printze txikiak ez zion here buruari aitortu nahi zergatik

gogoratzen

zuen oroiminez

zorioneko

planeta

hura:

batik

52



bat, hogeita

lau

orduoro ikus zitzakeen

mila laurehun eta

berrogei eguzki sarrerengatik

XV

Seigarren

planeta hamar

bider

zabalagoa gertatu zen. Li-

burukoteak idazten zituen agure zahar bat bizi zen bertan.

-Hara Esploratzaile bat - jaulki

zuen

printze txikia

ikustearekin batera.

Printze txikia

haren mahaira eseri, eta

puska

batean

arnaska

jardun

zuen.

Hainbeste

bidaiatua

zen

N

ondik

zatoz?

-galdegin

zion

agure zaharrak.

Ze r

da liburu

lodi

hau? esan

zuen

printze

txikiak-.

Zertan

ari zara

hemen?

N i geografoa naiz

-erantzun

zion agure zaharrak.

Zer

da

hori?

-l tsasoak

,

ibaiak

, hiriak,

mendiak eta basamortuak

non

dauden dakien jakintsua da.

Ba i

gauza interesgarria esan

zuen printze txikiak-.

Azkenik

, benetako lanbide bat

Eta,

here

ingurumarian, begiratu bat

luzatu

zion geogra-

foaren

planetari. Sekula

ikusi

gabea zen halako

planeta

ikusgarririk.

-Oso

planeta ederra

da

zurea. Ba al du ozeanorik?

Ezin

, ba, jakin esan

zuen

geografoak.

Oi l pr in tze txikia

nahigabeturik

zegoen- . Eta

mendirik?

Ezin , ba, jakin esan zuen geografoak.

E t a

hiririk, eta ibairik, eta

basamorturik?

53



-Hor i ere ezin, ba jakin esan zuen geografoak.

- Baina zu geografoa zara

-Halaxe

da esan zuen geografoak- baina

ni

ez naiz

esploratzailea. Ez daukat esploratzaile bakar bat

ere. Geo

grafoaren

egitekoa

ez

da

hiriak ibaiak mendiak itsasoak

ozeanoak

edo

basamortuak

zenbatzea. Geografoa

garrantzi

tsuegia

da

hara eta

hona alferkerian

ibiltzeko.

Berak

ez

du here bulegoa uzten. Baina han

esploratzaileak

hartzen

ditu. Galdekatu egiten ditu

eta

haien oroitzapenekin

oharrak hartu. Eta haien arteko bakarren baten oroitzape

nei

interesgarri iritziz gero ikerketa bat eginarazten

du

esploratzailearen zintzotasunaz.

54



Ze r dela eta?

-Esploratzai le batek gezurra esango balu,

horrek

geografia liburuetan izugarrizko

nahastea sortuko

lukeelako.

Gehiegi

edaten duen

esploratzaile

batek

bezalatsu.

Zer dela eta? a te ra

zitzaion printze txikiari.

-Mozkorrek

gauzak

bikoizturik

ikusten

dituztelako.

Hala

bada, geografoek bi

mendi

aipatuko lituzkete bakarra

dagoen tokian.

Nik ezagutzen

dut

e s an zuen printze tx ik iak-

esploratzaile kaxkarra

izango litzatekeen bakarren

bat.

-Baliteke.

Beraz,

esploratzailearen

zintzotasuna agerian

geratzen

denean,

deskubrimenduari

buruzko ikerketa bat

egiten

da.

---Joaten al

zara ikustera?

Ez .

Hori zailegia

da. Baina esploratzaileari

frogak

ekartzeko eskatzen diot. Esate

baterako,

menditzar baten

deskubrimendua jokoan badago,

harri handiak

ekartzea

exijitzen diot.

Halako batean,

geografoa

hunkiturik

agertu

zen.

-Baina

zu,

zu urrunetik

zatoz

Zu esploratzailea zara

Egidazu

zure

planetaren deskribapena

Eta

geografoak,

here

erregistroa

zabaldurik, arkatza

zorroztu

zuen.

Esploratzaileen

azalpenak arkatzez jasotzen

dira

aurrena.

Frogak ekarri arte

ez dira

tintaz jasotzen.

-Beraz ? -galdekatu

zuen

geografoak.

-Oi

e san

zuen printze

txikiak-.

Ene planeta

ez

da

oso

interesgarria,

oso txikia da.

Hiru sumendi

ditut. Bi

sumendi

bizirik,

eta sumendi itzalia.

Baina sekula

ez dago

jakiterik.

-Sekula

ez dago

jakiterik esan zuen

geografoak.

-Lore bat ere badut.

55



-

Guk ez dugu loreen berririk

jasotzen

esan zuen

g ografoak.

-

Zergatik

ez?

Gauza

politagorik

-

Loreak iragankorrak

direlako.

- Zer esan nahi du «iragankor»

horrek?

- Geografiako

liburuak

esan zuen geografoak- guz-

i

tan ederrenak

dira.

Sekula ez dute

gaurkotasuna

galtzen.

M

ndi bat nekez

alda

daiteke

tokiz.

Ozeano

bat

nekez

ratuko

da

urik

gabe.

Guk

betiereko

gauzei

buruz idazten

ugu.

-

Baina sumendi itzaliak esnatu

egin daitezke

e ten

zuen

printze txikiak-.

Zer esan nahi du «iragankor» ho

rrek?

- Guri ez

zaigu

axola sumendiak pizturik edo itzalirik

dauden

jakitea -adierazi zuen geografoak-.

Guretzat

axola

duena mendia da. Eta mendia ez da aldatzen.

-

Baina

zer

esan nahi

du

«iragankor»

horrek?

erre-

pikatu zuen printze

txikiak

izan ere here

bizitzan

behin

galdera bat eginez gero, ez baitzuen sekula ahanzten.

- Esan nahi

du

«laster desagertzeko arriskuan dagoela».

Ene

lorea laster

desagertzeko

arriskuan

dago?

--Jakina.

«E

ne lorea iragankorra da

» egin

zuen printze

txikiak

here baitan «eta

lau arantza baino

ez ditu

munduari

aurre

giteko Eta planetan

bakar-bakarrik

utzi ez dut ba ».

Bere lehen damu agerpena

izan

zen. Baina berriro here

onera etorririk:

Zer

bisitatzea aholkatzen didazu? -galdegin zuen.

Lu r

planeta

-erantzun

zion

geografoak-. Oso izen

ona

du

..

Eta here lorea gogoan zuela,

printze

txikiajoan egin zen.

56



Printze txikia h rritu egin zen inor ez ikustean



XVI

llala bada, zazpigarren planeta Lurra gertatu zen.

Lurra

ez da edozein planeta, gero Badira ehun eta

amaika errege

(errege

beltzak ahantzi gabe, noski , zazpi

mila geografo,

bederatziehun

mila negozio gizon, zazpi milioi

' l erdi mozkor, hirurehun eta hamaika milioi harro, hau da,

gutxi

gorabehera

bi

mila

milioi pertsona nagusi.

Lurraren

neurriez

hobeki

jabe

zaitezten,

esango

dizuet

argin

darra

asmatu aurretik eta, sei

kontinenteen

artean,

laurehun

eta hirurogeita

bi

mila eta

bostehun

farolariren

benetako

armada

bat mantendu beharra zegoela.

Zoragarria zen urrun samarretik ikusteko. Armada honen

mugimenduak operako ballet batekoak bezain arauturik

zeuden. Aurrena Zeelanda Berriko eta Australiako farolarien

aldia

izaten

zen.

Horren

ostean,

beren kriseiluak

pizten

zituztelarik, lotara erretiratzen ziren. Hurrena, Txinako

ta

Siberiako farolariak

sartzen

ziren dantzan. Gero, haiek

re bastidoreetan

desagertzen

ziren. Orduan, Errusia

ko eta Indietako farolarien aldia izaten zen. Gero, Afrika

ta

Europakoena. Gero, Hego

Amerikakoena.

Gero,

Ipar

Amerikakoena.

Eta

sekula

ez zuten huts egin eszenan

agertzeko ordenan.

Miresgarria

zen.

Soil-soilik Iparburuko farol bakarraren farolaria

eta

Hegoburuko farol bakarraren haren lankidea bizi

ziren

nagitasunak

eta zabarkeriak jota: urtean birritan

egiten

zuten Ian.

58



XVII

Norbaitek here burua apur bat nabarmendu nahi duenean

gezurren bat

edo

be8te e8an dezake. Eta ni

ez

naiz

o8o

egiazalea izan farolariez

mintzatu

natzaizuenean. Gure

planeta ezagutzen ez dutenek irudipen

faltsua

har dezakete.

Gizakiek

8

toki

gutxi hartzen dute lurraren gainean.

Lurrean bizi

diren

bi mila milioi gizakiak

zutik

eta

biltzar

baterako bezala bilduko

balira erraz 8artu ahal

izango

lira

teke

hogei

milia luze eta

hogei

milia zabal den plaza

publiko

batean. Gizateria Ozeano Bareko uharterik txikienaren

gainean

bildu ahal izango litzateke.

Bi8tan

da: pert8ona

nagu8iek

ez lizuekete 8inet8iko.

Toki a8ko behar

dutelakoan

daude. Baobab-ak

bezain ga

rrantzit8utzat dute

beren

burua. Orduan kalkulua egiteko

aholkatuko diezue. Zenbakiak maite dituzte:

at8egina

egingo

zaie.

Baina

ez

ezazue

zuen

denbora

zeregin

horretan xahutu.

Alferrik

da. Izan konfiantza

niregan.

Hala gauzak

behin lurrera etorririk

printze

txikia

harritu

egin zen inor

ez

iku8tean.

Planetaz naha8tu ote

zen beldurtzen

ha8ia

zela

eraztun

ilargi kolore baten

mugimendua iku8i

zuen harean.

-Gabon -e8an zuen printze txikiak badaezpada ere.

-Gabon -e8an

8ugeak.

-Zein

planetatan jau8i ote naiz?

-galdegin

zuen printze

txikiak.

-Lurrean

Mrikan

-erantzun 8ugeak.

Oil

Beraz

Lurrean

ez dago inor?

-Honako hau ba8amortua duzu.

Ba8amortuetan

ez da

inor

egoten.

Lurra handia da -adierazi zuen

8ugeak.

59



Harri baten gainean eseri eta

printze txikiak

zerurantz

begiratu

zuen:

-N eure

buruari galdegiten diot

- e san

zuen- izarrak

cz

ote dauden

argiztaturik

egunen batean nork

berea

topa

dezan. Begiraiozu

ene

planetari. Gure gain-gainean dago ...

Baina

zein

urrun

-Ederra

da - e san zuen

sugeak-.

Zertara

etorri

zara

hona?

-Lore batekin

arazoak

ditut -esan zuen printze txikiak.

-A

-a te ra

zitzaion

sugeari.

Eta

isildu egin ziren.

-Gizakiak non dira?

- ek in

zion, azkenik,

printze

txikiak-.

Basamortuan bakarrik samar sentitzen naiz ...

-Gizakien artean ere bakarrik egoten zara -esan zuen

sugeak.

Printze

txikia luzaroan

egon zitzaion hegira:

-P iz t i a

bitxia zara,

gero

-adierazi

zion

azkenik-,

atzamar bat bezain mehea ..

-Ha la

ere ni errege

baten atzamarra baino ahaltsuagoa

naiz -esan zuen

sugeak.

Printze txikiak irribarre egin zuen:

-E z

zara

oso ahaltsua .. Hankarik

ere

ez

duzu

.. Bidaia

tzea

ezinezkoa zaizu ..

-I tsasontzi

batek

baino

urrunago eraman zaitzaket

- esan

zuen sugeak.

Printze

txikiaren orkatilan kiribilkatu zen,

urrezko

besoko baten gisara.

-Ukitzen dudan oro

irten

zen lekura

itzularazten

dut

-

jarraitu zuen- . Baina zu garbia zara

eta

izar

batetik

zatoz...

Printze

txikiak

ez zuen

txintik ere erantzun.

60



-Erruki zaitut

hain zara ahula granitozko

Lur honetan.

Egunen batean

zure

planetarekin

behar baino gehiago gogo-

ratzen hazara

nik

lagun

diezazuket.

Zera

egin dezaket ..

Oil

Oso ongi

ulertu

dut

esan

zuen printze

txikiak-

baina

zergatik

mintzo zara etengabe igarkizunka?

-Den-denak asmatzen ditut

esan

zuen sugeak.

Eta isildu egin

ziren.

XVIII

Printze txikiak

basamortua

zeharkatu eta

lore

bat besterik

ez

zuen

topatu. Hiru

petaloko lore

bat

lore

hutsal bat

..

Egun

on esan

zuen prin-

tze txikiak.

Egun

on

esan

zuen

loreak.

Non dira gizakiak?

-galdegin

zuen

adeitsu-

ki

printze

txikiak.

Loreak

egun

batez ka-

rabana

bat igarotzen iku

Sia zuen.



-Gizakiak? Ene

ustetan

badira sei zazpi bat. Duela

urte asko ikusi nituen. Baina ez dago jakiterik non aurki

daitezkeen. Haizeak daramatza. Ez dute errorik

eta

gabezia

horrek

zinez

zapuzten

ditu.

-Adio

- jaulki

zuen printze txikiak.

-Adio esan zuen loreak

XIX

Printze txikia

mendi handi batera igo zen Ezagunak zituen

mendi

bakarrak belaun parera heltzen

zitzaizkion

hiru

sumendiak ziren. Eta sumendi itzalia aulki

gisa erabiltzen

zuen. «Hau bezalako mendi garai batetik» egin zuen here

baitan «hegien itxi-ireki batean planeta osoa

eta gizaki

guztiak

ikusiko

ditut

» Baina harkaitz orratz ezin pikoagoak

besterik ez zuen ikusi

-Egun on

esan

zuen badaezpada ere

Egun on

Egun

on Egun

on -erantzun

oihar-

tzunak.

Nor zarete? esan zuen printze txikiak.

Nor zarete Nor zarete

Nor

zarete -erantzun

oihartzunak.

I zan zaitezte

ene adiskideak

bakarrik nago e san

zuen

Bakarr ik

nago Bakarrik

nago

Bakarrik

nago

-erantzun oihartzunak.

63



«

Bai

planeta bitxia »,

pentsatu zuen

orduan. «Guztiz

I '

horr

a da, eta guztiz zorrotza, eta guztiz gazia. Eta

gizakiek

'Z dute irudimenik. Zer esan, horixe errepikatzen

dute

..

i an lore bat

neukan:

mintzatzen beti lehena

izaten

z n ...»

XX

a

ina harea, harkaitz

eta

elurretan

barrena luzaroan ibili

o t ean, halako

batean

bide bat topatu zuen printze txikiak.

' t a bide guztiek gizakietara

eramaten

dute.

- Egun

on

esan

zuen.

Lorategi

bat zen, loretan zeuden arrosondoz

betea.

- Egun on esan zuten arrosek.

Printze txikia

hegira

geratu

zitzaien.

Denak

here

lorearen

, ntzekoak ziren.

- Nortzuk zarete zuek? -galdegin zien,

harri

eta zur.

- Arrosak gara esan zuten arrosek.

- Oi .. a tera zitzaion printze txikiari.

Eta oso zorigaiztoko

sentitu zen.

Bere arrosak

esana

zion unibertsoan

here

espezieko

bakarra

zela.

Eta hona

he

men host

mila,

denak ere elkarren antzekoak, lorategi

bakar

batean

«

Hau ikusiz

gero ...», esan zion

here

buruari, «

hutsaren

h

urrengo

sentituko zen. Eztul batean hasiko zen eta, lotsaga

rri ez geratzearren, itxurak

egingo zituen hiltzen ari

zela

era

kusteko.

Nik

ere i txurak

egin

beharko

nituen

hura

za

intzen ari nintzela erakusteko, zeren,

bestela,

ni lotsagarri

uztearren, here burua benetan hiltzen utziko

baitzuen

..»

64



}

I l

· {)

(: . ,

t

Planeta h u guztiz lehorra da, eta guztiz zorrotza,

eta

guztiz

gazia.



Gero jarraitu

zuen

here artean:

«

Ene lore bakarrarekin

aberats

sentitzen nintzen eta

arrosa

arrunt

bat

besterik

ez

daukat.

Arrosa

eta

belaun

parera heltzen zaizkidan

hiru sumendiak bat

betiko itzalia

gian . Horrek guztiak ez nau oso

printze

handia egiten ..» .

Eta

belarretan

etzanik

negar egin

zuen.

XXI

Azeria agertu zitzaion une hartantxe:

Egun

on esan

zuen azeriak.

E gun on -erantzun

zuen adeitasunez printze

txikiak

baina atzeraka

jiratu

zen

arren ez zuen ezertxo ere ikusi.

-

Hemen

nago

esan

zuen ahotsak-

sagarrondoaren

zp1an...



I

I

Nor zara zu? esan zuen

printze

txikiak-. Oso

ederra

zara

..

-Azeri

bat

naiz

e san

zuen azeriak.

-Zatoz

nirekin

jostatzera

-proposatu

zion

printze

txikiak-.

Horren triste

nago

..

N i

ezin

naiz

zurekin jostatu

e san zuen

azeriak-.

Ez nago

hezia.

-Oi Barka

a te ra

zitzaion

printze txikiari.

Baina,

pentsatzen

egon ostean, gaineratu zuen:

Zer

esan

nahi

du

«hezia» izateak?

Z u

ez

zara

hemengoa

e san

zuen

azeriak- .

Zeren

hila zabiltza?

-Gizakien hila nabil

-erantzun, printze

txikiak-. Zer

esan

nahi du

«hezia» izateak?

-Gizakiek e san zuen azer iak fusilak dituzte eta

ehizatu

egiten dute. Amorragarria da

Oiloak

ere hazten

dituzte. Hori da

haien gauza interesgarri

bakarra. Oiloen

hila

al

zabiltza?

E z esan zuen printze txikiak-. Adiskideak bilatzen

ditut.

Zer esan nahi du «

hezia

» izateak?

\

;· ?



-

Ahaztuegia

dagoen gauza bat da hori e s an zuen

nz

riak- . «

Harremanak sortzea

..»

esan

nahi du.

-

Harremanak sortzea?

-

Bistan da

e s an

zuen

azeriak-.

Zu

niretzat,

ehun

iJa

mutikotxoren antzeko mutikotxo bat

baino ez

zara

or

indik.

Nik ez

dut zure

beharrik. Eta zuk ere ez duzu

ene

b

harrik. Ni, zuretzat,

ehun

mila azeriren antzeko azeri

bat baino

ez naiz. Baina zuk hezten banauzu,

elkarren

b harra izango dugu. Munduan

bakarra

izango zara niretzat.

Munduan

bakarra izango

naiz

zuretzat ..

-

Ulertzen

hasia naiz e s an zuen printze txikiak- .

Badut

lore

bat

..

hezi

egin nauelakoan

nago

..

-

Baliteke esan

zuen

azeriak-.

Lurrean

era

guztietako

gauzak ikusten dira ..

- Ez ez da Lurrean,

ordea

esan zuen printze

txikiak.

Azeriak

jakin-gosez beterik zirudien:

-

Beste

planeta

bate

an?

- Bai.

-

Ba al

dago ehiztaririk

planeta

horretan?

Ez.

-Hor i

bai interesgarria

Eta oilorik?

z

-

Ezin

dena perfektua izan -hasperen egin

zuen azeriak.

Azeriak bereari eutsi

zion:

Ene bizitza aspergarria da. Oiloak ehizatzen ditut

ta

gizakiek

ehizatu

egiten naute.

Oilo

guztiak

elkarren

ntzekoak

dira eta

gizaki

guztiak elkarren antzekoak dira.

Horregatik

aspergarri

samarra da ene

bizitza.

Baina

hezten

baldin banauzu, eguzki-izpi

batek argituko du

ene bizitza.

Besteak

ez

bezalako pauso-hots bat ezagutuko dut. Gainerako

pausoek

lurpean ezku tatzera behartzen

naute.

Zureak,

68



musika baten antzera, ezkutalekutik kanpora deituko dit.

Eta

gainera,

hegira

Ikusten

al dituzu hango

gari

sailak? Ba,

nik ez dut ogirik jaten.

Garia

alferrikakoa da niretzat. Gari

soroek

ez

didate

ezertxo

ere oroitarazten.

Eta

hori

tristea

da, gero

Baina zure ileak

urre kolorekoak

dira.

Horregatik,

hezten nauzularik, zoragarria izango da Gari urre

koloreak

zutaz pentsaraziko

dit. Eta

nik

atsegin

izango

dut haizeak

garitzan barrena

sortzen

duen

xuxurla

..

Azeria

isildu

egin zen, eta luzaroan egon zen printze

txikiari

hegira:

-Mesedez

.. ,

hezi nazazu esan

zuen.

Nahi nuke

-erantzun,

printze

txikiak-,

baina

ez

dut

astirik. Adiskideak egin behar ditut,

gauza

asko

ezagutu.

-Hezten diren gauzak

baino

ez dira

ezagutzen

e san

zuen azeriak-. Dagoeneko

gizakiek

ez dute ezer ezagutzeko

astirik. Gauza manufakturatuak erosten

dizkiete

merkata

riei. Baina

lagunak

saltzen dituen merkataririk ez dagoenez,

gizakiek

dagoeneko

ez

dute

lagunik.

Adiskide

bat

nahi

baduzu, hezi nazazu

Zer

egin

behar da? esan zuen printze txikiak.

-Pazientzia handia hartu

beharra

dago -erantzun,

azeriak-. Aurrena niregandik urrun samar eseriko zara, hor,

belarretan.

Nik zeharka begiratuko dizut

eta

zuk

ez

duzu

ezer esango.

Gaizki

ulertuen sorburua da hizkuntza. Baina

egunetik

egunera hurbilago eseri ahal izango zara ..

Printze

txikia

biharamunean

itzuli zen.

-Hobe zenuke

beti ordu

berean

itzultzea e san

zuen

azeriak- .

Esate baterako, arratsaldeko lauretan baldin

bazatoz, hiruretatik

aurrera

zoriontsu sentitzen hasiko naiz.

Ordua aurrerago, eta ni

zoriontsuago izango naiz.

Laureta

rako asaldatu eta urduritu egingo naiz: zoriontasunaren

69



urria ezagutuko dut Baina noiznahi etortzen baldin haza

ra, z dut

sekula

jakingo bihotza nola prestatu .. Errituak

b harrezkoak dira.

-

Zer

da erritu bat? -e san zuen printze

txikiak.

- Hori ere oso ahantzia dagoen zerbait da - e san

zuen

zeriak .

Horrek

egun

bat

besteak

ez

bezalakoa egiten

du; ordu

bat

besteak

ez

bezalakoa.

Ene ehiztariek esate

baterako erritu bat dute. Ostegunetan herriko neskatilekin

dantza egiten dute. Beraz, osteguna egun zoragarria izaten da

Mahastiraino

joaten

naiz pasieran.

Baina

ehiztariek

noiznahi

dantza egingo balute,

egunak

oso elkarren antzekoak izango

lirateke,

eta nik

ez

nuke

oporraldirik txikiena ere izango.

Halaxe

hezi zuen,

bada

printze

txikiak

azeria. Eta abiatzeko

tenorea

hurbildu

zelarik:

-A

-e san

zuen

azeriak.

.

N

egar

egingo

dut.

-E r rua

zeurea

da

- e san

zuen

printze

txikiak-. Nik

ez zintudan

mindu

nahi baina nik heztea

nahi izan zenuen

..

- -J

akina

- e san

zuen

azeriak.

-Baina negar

egin behar

duzu

-e san zuen printze txikiak.

--Jakina

-esan

zuen

azeriak.

-Beraz

ez duzu ezer irabazi

-Bai irabazi dut --esan zuen

azer iak- , ga

riaren

kolorea

ri eskerrak.

Gero gaine

ratu

zuen:



<

I

v.

.

,

.

• I

ft

•I·

...-...

:;_

: :

t

\

(

:f:

/

.v:

.

.

...,,

•t··

f •

I

·,

'

•

Esate baterako arratsaldeko lauretan baldin bazatoz hiruretatik

aurrera zoriontsu sentitzen hasiko naiz.



- Zoaz berriro arrosak

ikustera.

Zeurea munduan baka

rr de

la ul

ertuko duzu. Gero

ni

agurtzera

etorriko

zara eta

n

k

se

kretu

bat

oparituko

dizut.

rin

tz

e

txikia

arrosak

ikustera

joan zen berriro:

-

Inondik

ere ez zarete ene arrosaren antzekoak,

oraindik

Z

za

r e

te deus

ere esan zien-. Inork ez zaituzte

hezi eta

zu k ez

duzue inor

hezi. Ene

azeria

lehenago zen

bezalakoxeak

z

re

t e .

Beste

ehun

mila azeriren antzekoa

besterik

ez zen.

Baina

adiskide

egin dut eta

orain

bakarra da munduan.

Arrosak oso deseroso zeuden.

-

Ederrak

zarete, baina

hutsik

zaudete -jarrai tu zuen-.

Zue

ngatik

ezin da hil.

Jakina,

ibiltari arrunt

bati

ene arrosa

zue

n a

ntzekoa dela irudituko

litzaioke. Baina

hura bakarrik

z

uek

guztiak

baino

garrantzitsuagoa da,

izan

ere, hera

b

ita

nik

ureztatu

nuena. Izan ere

hera ezarri bainuen

ba

b

esgarrian.

Izan ere

hera

gerizatu bainuen

bionboarekin.

l

zan

e

re

beldarrak akabatu

behar izan

bainizkion

(tximeleta

bih urtu

ziren

bizpahiru izan ezik). Izan

ere, kexatzen,

barropuzten edota,

batzuetan, isiltzen ere entzun bainuen.

lzan

ere

ene

arrosa baitzen.

Eta azeriagana itzuli zen:

- Adio

esan

zuen.

- Adio esan zuen azeriak-. Rona

hemen ene

sekretua.

so sinplea da: bihotzarekin

baino

ez

da

ongi ikusten. Fun

Lsez

koa ikusezina da begientzat.

-

Funtsezkoa ikusezina

da

begientzat -errepikatu

zuen

printze txikiak, gero oroitu ahal izateko.

7



tabelarretan etzanik negar egin zuen.



-

Zeure

arrosarekin

alferrik galdu duzun denborak

g it n du zeure arrosa

garrantzizko.

-

Neure arrosarekin alferrik galdu

dudan

denbora ..

n zuen printze

txikiak

gerora

oroitu ahal izateko.

- Gizakiek

ahantzia

dute egia

hau

esan

zuen azeriak-.

Baina zuk ez duzu

ahantzi

behar. Hezi duzunaren arduraduna

i

l

akatu

zara betiko.

Zeure arrosaren arduraduna

zara ..

- Ene

arrosaren arduraduna

naiz ... -errepikatu zuen

printze txikiak, gerora oroitu

ahal

izateko.

XXII

- Egun on esan zuen

printze

txikiak.

- Egun on esan zuen

orratz-zainak.

- Zer egiten

ari

zara hemen? esan zuen

printze

txikiak.

-

Bidaiariak milakako

multzotan

sailkatzen

ditut

esan

zu n orratz-zainak-.

Haiek

daramatzaten trenak zuzentzen

ditut, batzuetan

eskuinerantz,

besteetan ezkerrerantz.

Eta

tren espres argiztatu

batek,

trumoiaren

harrabotsa

r

kin, orratz-zainaren

kabina dardarazi zuen.

- Oso

presaka

doaz

esan

zuen

printze

txikiak-. Zeren

bila dabiltza?

- Tren

makinako

gizonak berak

ere

ez daki esan

zuen

orratz-zainak.

Eta beste tren espres

argiztatu

batek

kontrako

norabi

d an burrunbatu zuen.

- Dagoeneko

itzulian al datoz

... ?

-galdegin zuen printze

lxikiak

.

74



E z

dira

lehengo

berak e s an zuen orratz-zainak-.

Aldaketa bat da.

E z al zeuden ba pozik zeuden tokian?

Nor

hera sekula

ez

da

pozik

egoten dagoen

tokian

esan zuen

orratz-zainak.

Eta hirugarren espres argiztatu baten

trumoiak

ha

rrabots

egin zuen.

-Lehenengo bidaiariei

jarraitzen

al diete?

-galdegin

zuen printze txikiak.

E z

diote

ezertxori ere jarraitzen

e san

zuen orratz-

-zainak-.

Barnean

lotan

edo

aharrausika

doaz.

Haurrek

bakarrik zapaltzen dituzte beren sudurrak kristalaren kontra.

-Haurrek bakarrik dakite zeren hila dabiltzan a te ra

zitzaion

printze txikiari-. Trapuzko

panpina

batekin alferrik

galtzen dute

denbora eta

hura oso garrantzizko bilakatzen

da eta behin

kenduz

gero negarrez hasten dira ..

-Zorionekoak

dira

esan

zuen orratz-zainak.

XXIII

Egun on esan zuen printze

txikiak.

Egun on esan zuen saltzaileak.

Egarria

kentzen duten pilula perfekzionatuen saltzailea

zen.

Astean behin

bat hartuz

gero

ez

da edateko

behar

gehiagorik izaten.

-Zergat ik ari zara

hori saltzen?

e san

zuen

printze

txikiak.

-Denbora asko

aurreratzeko

esan zuen

saltzaileak-.

Jakitunek kontuak atera dituzte. Astean berrogeita hamahi

ru minutu

aurrezten dira.

7



- Eta zer egiten da berrogeita hamahiru minutu horiekin?

- Nahi dena

egin

daiteke ..

«Nik», egin zuen printze txikiak here baitan, «

berrogeita

ha mahiru minutu

banitu

, astiro-astiro iturri

batera

joango

nintzateke ..»

XXIV

Zortzi e

gun baziren basamortuan

matxura

bat izan

nuela

' t

a,

s

altzailearen

istorioa

entzuten

ari

nintzen bitartean,

n u

re

ur horniduren

azken

tanta

edan nuen.

- Ai e s an nion printze txikiari- . Zure oroitzapen

horiek zinez politak

dira,

baina

oraindik ez dut hegazkina

I

onpondu

, ez

dut edatekorik, eta

ni

ere poztu

egingo

nintza

L ke

iturri

batera astiro-astiro joan ahal izango banintz

- Ene azeri adiskidea .. esan zuen.

-

Ene

gizontxo hori, ez

gara

azeriaz

ari

- Zergatik?

- Egarriz hilko

garelako

..

Ene

arrazoibidea

ulertu ez, eta

erantzun

zidan:

- N

ahiz

eta

hiltzeko zorian

egon, ongi dago

adiskide

bat e

duki izana

..

Ni pozarren nago

azeri bat adiskide egin

tzanaz ..

«

Ez

da arriskuaz jabetzen

»

esan

nion

neure buruari.

ekula ez da gose edo egarri. Nahikoa du eguzki apur

bat

..»

Ba

ina hegira geratu

zitzaidan

eta

ene arrazoibideari

rantzun zion:

-

Ni

ere egarri naiz

..

Bila

dezagun

putzu

bat

..

76



Nekadura imintzio bat

egin

nuen:

alferrikakoa

d

basamortuaren handian putzu

bat

nolanahi

bilatzen

hastea.

Eta

hala ere ibiltzeari ekin genion.

Hainbat ordutan isiltasunean ibili

ostean gaua

etorri eta

izarrak argitzen hasi ziren.

Eta

ametsetan

bezala

ikusten

nituen egarriak

eragindako

sukar

apur batekin.

Printze

txikiaren

hitzak dantzan

ari

ziren ene

memorian.

-Beraz zu

ere

egarri

zara?

-galdegin nion.

Baina

berak

ez zion

ene

galderari erantzun. Besterik

gabe

esan

zidan:

Ura bihotzerako ere ona izan daiteke

..

Erantzun hura ulertu

ez

arren isildu egin nintzen ...

Ongitxo nekien hari ez zitzaiola

galderarik

egin behar.

Nekatua

zegoen. Eseri egin zen. Ni alboan eseri nintzaion.

Eta isilune baten ondotik esan zuen:

-Izarrak ederrak dira ikusten ez

den

lore bat dela medio

--Jakina -erantzun nion eta hareak ilargipean erakus-

ten zituen zimurrei begiratu

nien.

-Basamortua ederra da

.. -gaineratu zuen.

Eta egia da. Betidanik maite izan dut basamortua.

Hareazko muino batean eser zaitezke. Ez duzu

ezer

ikusten.

. .

.;

...



1 z d

uzu zer entzuten. Eta hala ere zerbait

ari da

isilka

diH

ir

lz n ...

-

Putzu bat

nonbait ezkutuan izateak

e s an

zuen

1

ri

ntz

txikiak-, horrexek

edertzen

du

basamortua ..

II rritu egin nintzen,

bat-batean,

harea

gaineko

distira

mi H riotsu hura zer zen ulertu nuenean.

Mutikotan,

etxe

i .H r

bate

an bizi nintzen

eta,

kondairaren arabera,

bertan

nll

or

bat zegoen ezkutaturik.

Jakina, inork

ezin

izan zuen

H ula aurkitu eta beharbada bilatu

ere

ez zuen inork egin.

B

ina etxe

guztia

xarmaz

betetzen

zuen.

Ene etxeak sekretu

bnl gordetzen zuen here bihotzaren barnean ..

- Bai esan nion printze txikiari-, etxea dela, izarrak edo

a mortua direla, haien edertasunaren funtsa ikusezina da.

- Pozten naiz

-esan

zuen- ene azeriarekin bat zatozelako.

Printze

txikia lo geratzen ari zenez, besoetan hartu, eta

bid ari ekin nion.

Hunkiturik nengoen.

Irudipena nuen al

lxor

hauskor bat neramala. Irudipena nuen,

halaber,

Lurrean

Z

zegoela ezer hauskorragorik. Eta

begiratu egiten nien,

ilargiaren

argitan,

haren kopeta

zurbilari, begi itxiei,

haizean

d rdarka

zebilzkion ile-xerloei,

eta neure buruari

esaten

nion: «

Azala

baino ez naiz

ikusten

ari. Garrantzitsuena iku

,

zina

da ..»

Ezpainetan

irrifio

bat

ikusi

nionez,

neure artean

jarraitu

nuen: «Printze txiki

lokartu

honengan, lore batekiko duen

rlde

ltasunak liluratzen nau, edota argiontzi

baten

su-lamak

b zala,

berarengan

distiratzen duen arrosa

baten

irudiak,

b

ita

lo

dagoenean

ere ..» . Eta are

hauskorrago

sentitu

nuen.

Argiontziak ongi

babestu behar

dira:

haize bolada batek

ilzali egin

ditzake ..

Eta

halaxe, ibilian-ibilian,

egunsentiarekin

putzua

aurkitu nuen.

78



Irri egin zuen soka ukitu eta txirrikari eragin zion.



XXV

-

Gizakiak

e san

zuen

printze

tx ikiak-

ur-lasterretan

murgiltzen

dira baina ez

dakite

zeren

hila

dabiltzan. Orduan

a aldatu egiten dira eta itzuli-mitzulika hasi ..

Eta gaineratu zuen:

- Ez

du

merezi ...

Aurkitu genuen

putzuak ez zuen

Saharako putzuen

antzik. Saharako putzuak harean egindako zuloak besterik

z dira.

Harako hark

ostera

herri

bateko

putzua zirudien.

Baina han ez zegoen inongo herririk eta ametsetan nengoela

uste

nuen.

-

Harrigarria da e san

nion

printze txikiari- dena

prest dago: txirrika

ontzia

eta

soka

..

Berak irri

egin zuen

soka

ukitu

eta txirrikari eragin

zion.

Eta haizea luzaroan lokarturik

egon

ostean

haize-orratz

zahar batek

nola

halatsu

hasi

zen txirrika

kirrinka.

- Entzun al duzu? esan

zuen

printze txikiak-.

Putzua

natu dugu

eta kantuan hasi da

..

Nik ez nuen nahi ahaleginik txikiena

ere

egin zezan.

- Utzidazu niri

esan

nion-

zuretzat astunegia

da.

Ontzia astiro jaso nuen putzuaren kareleraino. Eta ongi

goki

tu

nuen

balantza

egin

ez

zezan.

Txirrikak

kantari

ja

rraitzen zuen ene

belarrietan

eta

artean

dardarka ari zen

uretan

eguzkia

ikusi

nuen

dardaran.

- Ur honen

egarri

naiz esan

zuen

printze txikiak-.

Ema

dazu

edaten ..

Eta

orduan

ulertu

nuen zeren hila

zebilen.

Ontzia

ezpainetaraino

jaso

nion.

Begiak

itxirik edan

zuen.

Festa

bat

bezain

ederra

zen guztia.

Ur

hura

elikagaia

8



ez, baina

beste

zerbait zen. Izarpean

egindako

ibil a

ld i n

sortu zen, txirrikaren kantuan , ene besoen

zazpi

ah al i a n.

Bihotzerako

zen

ona,

opari

baten gisara. Ni mutikoa nintz Ia

ere

eguberrietako

zuhaitzaren

argiak gauerdiko

mezar

en

musikak

edota irribarreen

gozoak, dirdaiaz betetzen zuten

nikjasoko

nuen gabon oparia.

-Zurean

- e san zuen

printze

txikiak- gizakiek host

mila arrosa lorategi berean hazten dituzte .. , eta

hala ere

ezin, ba bilatzen

dutena

aurkitu ..

-E z

dute

aurkitzen

.. -erantzun nuen.

-E ta ,

hala

ere,

bilatzen

duten

hori

arrosa

bakar

batean

edo ur apur

bate

an

aurki

liteke ..

-Bis tan

da -erantzun nuen.

Eta printze

txikiak

gaineratu zuen:

-Baina begiak itsuak dira. Bihotzarekin bilatu beharra

dago.

Edan

egin nuen.

Amasa

ongi hartzen nuen. Harea, egunsentian,

eztiaren kolorekoa da. Ezti kolore

hark ere

zoriontsu egiten

ninduen. Zergatik, ordea, egon behar nuen goibeldurik. ?

-Zure

promesa bete

behar

duzu - e san zidan printze

txikiak eztiki,

eta

berriro ere alboan

eseri zitzaidan.

-Zein promes, baina?

-Ongitxo dakizu: ene arkumearentzako

muturreko

bat

.. , lore

horren

arduraduna naiz e t ~

Marrazki

zirriborroak atera

nituen sakelatik. Printze

txikiak ikusi

zituen

eta irriz,

esan

zuen:

-Zure

baobab-ek badute aza

itxura

apur bat ..

- 0

Ene baobab-ekin hain

harro

nengoen

81



-

Zure

azeria .. ,

belarri

horiek .. , badute

adarren

antz

:q ur b t ... ,

eta

luzeegiak dira

ta irri eginez

jarraitu

zuen.

-

Ez

zara

zuzena,

ene gizontxo,

nik

boa

itxiak eta boa

ir ' I

iak besterik

ez

nekien marrazten.

- Oil Ongi da esan zuen-,

haurrek badakite.

Muturreko

bat marraztu nion

arkatzez.

Eta

bihotza

ilundu

egin zitzaidan

luzatu

nionean:

-

Nik

ezagutzen ez ditudan

asmoak dituzu

..

Baina

ez

zidan ezer

erantzun.

Honela

esan

zidan:

- Dakizunez, bihar urtebete izango

da

.. Lurrera jausi

nintzela.

Gero,

isilune

baten ostean, berriro jarraitu zuen:

-

Hemendik

oso

hurbil

jausi nintzen ..

Eta lotsagorritu egin

zen.

Eta berriro, arrazoia ez

banekien

ere,

nahigabe

bitxi bat

H

'

ntitu

nuen.

Alabaina,

galdera

bat

sortu

zitzaidan:

- Beraz,

nik

ezagutu zintudan

goizean,

ez zenbiltzan,

b t rik gabe, bakar-bakarrik eta bizitoki hurbilenetatik

mila

miliatara

Jausi

zinen tokira itzultzen

ari zinen?

Eta

printze

txikia berriro lotsagorritu zen.

Eta, zalantzak joa, honela jarraitu nuen:

-

Beharbada,

urteurrena

dela eta

.. ?

Printze txikia

beste behin lotsagorritu

zen.

Sekula

ez

zituen

galderak erantzuten,

baina

norbait gorritzen denean

«bai»

esan nahi

du, ezta?

i

ene esan

nion-. Beldur naiz

...

Baina berak erantzun zidan:

- Orain lan egin beharra daukazu. Zure aparatura

itzuli

b

har duzu.

Nik hemen

itxarongo dizut. Etor zaitez bihar

iluntzean

..

82



Baina ni ez

nengoen lasai. Azeria

nuen gogoan. Bakarren

batek hezi zaitzan utziz gero, negar

apur

bat egiteko

arriskua

egoten da ..

XXVI

Putzuaren alboan, harresi

zahar

baten hondakinak zeuden.

Biharamun iluntzean, lanetik

itzuli

nintzenean,

han

goian

eseria,

hankak dilindan, printze txikia ikusi nuen.

Eta

solasean sumatu

nuen:

E z al

zara oroitzen? z ioen .

Ez da hementxe ze

hazki

Inondik

ere

beste ahots batek erantzun

zion,

zeren

jaulki

baitzuen:

-Bai

Bai

Eguna gaur

da,

baina

ez

hemen bertan

..

Harresira bidean jarraitu nuen.

Ez

nuen pertsonarik

ikusten, ez entzuten. Eta,

hala

ere, printze txikia berriro

mintzatu zen:

- ...Bistan da. Harean ene aztarnak non hasten

diren

ikusiko duzu.

Niri

han itxarotea besterik ez duzu. Gaur

gauean, han egongo naiz.

Harresitik

hogei

metrora

nengoen,

artean

ezertxo

ere

ikusten ez

nuela.

Isilune baten ostean, printze txikiak jarraitu egin zuen:

-Pozoi ona

al

duzu? Ziur

al zaude

ez dudala luzaroan

sufritu

beharrik izango?

Bihotza urraturik geratu nintzen, baina ezin, bada, ezer

ulertu.

83



- Orain, zoaz ...

esan

zuen-.

Berriro

jaitsi nahi dut.

Orduan

ene begiak

harresiaren

oinera

zuzendu, eta jauzi

'gin

nuen Hantxe

zegoen, printze

txikiarengana

luzatua,

hogeita

hamar segundotan

edonor akaba dezakeen suge

hori

horietako bat. Lasterka hasi

nintzen,

pistola

ateratzeko

·1

ua

s

akelan sartzen nuen bitartean,

baina

ene zaratarekin

Hugea leun lerratu zen

harean,

amaitzen

ari

den

ur

turrusta

b

ten gisa

,

eta, presa handiegirik

gabe,

metalezko hots

ahul

at

eginez, harri artean desagertu zen.

H

arresiraino

garaiz

iri

tsirik,

besoetan

hartu

ahal

izan

n

uen

ene gizontxoa, une hartan elurra

bezain zuri

zegoena.

- Zer

kontu

dira hauek Orain

sugeekin

ere mintzatzen

zara

Be

ti

soinean zeraman

bufanda

askatu

nion. Lokiak

busti , eta edaten

eman

nion. Eta orduan ez nintzen

besterik

gal

d

egiteko gai

izan.

Tinko begiratu zidan, besoekin lepoa

ng

u

ra

tzen

zidala.

Eskopetaz tiro

egin,

eta

hiltzear

dagoen

Lx

oria

ren bihotza nola,

halatsu

sumatzen

nituen

printze

ikiaren

pilpirak.

Esan zidan:

- Pozten

naiz

zure

makinak

falta

zuena topatu duzulako.

txera

itzuli ahal

izango

zara

..

-

Nolatan dakizu zuk

hori?

Horixe

jakinarazi

nahian

joan nintzaion, hain

zuzen

re, itx

aropen guztiak galduak

banituen

ere,

lana

amaitzea

lortu

bainuen.

Ez zion

ene

galderari erantzun, baina gaineratu

zuen:

- Ni

ere gaur itzultzekoa

naiz

neure

etxera

..

E ta gero, malenkoniatsu:

- Askoz urrunago dago , askoz zailagoa da ..

Ohartzen nintzen zerbait miresgarria

gertatzen

ari

zela .

Ene besoetan haur txiki baten antzera

estutu

nuen

,

84



Orain z z... esan z

uen .

Berriro

jaitsi nahi

dut.



La

, ha

la

ere bazirudien handik

amildegi

batera irristatzen

z i l a eta nik ezin niola eutsi

..

B

girada serioa

zuen,

urrun

baino urrunago galdua:

-

Zure

arkumea

daukat.

Eta arkumearentzako kutxa ere

bndaukat. Eta

muturrekoa

..

Eta malenkoniaz egin zuen irribarre.

Luzaroan egon nintzaion zain. Apurka-apurka here

on

ra etortzen

ari zela

sumatzen

nuen:

- Beldurtu egin zara ezta gizontxo?

Bistan zen beldurrak

hilik

egona zela. Baina

eztitasunez

gin

zuen

irri:

- Gaur gauean beldur

handiagoa

izango dut ..

Halabeharraren sentimenduak berriro ere izozturik

utzi

n

induen. Eta

aurrerantzean

irri hura berriro entzuterik

iz ngo ez nuela pentsatzea ezinezkoa zitzaidala ulertu nuen.

Basam

ortuko iturri bat bezalakoxea

zitzaidan.

ne

gizontxo,

berriro

entzun

nahi

nuke zure

irria

..

Baina

esan

zidan:

aur gauean urtebete izango da.

Iaz

jausi

nintzen

L 1 iaren gain-gainean egongo da ene izarra ..

ne

gizontxo amesgaizto bat al da sugearen eta hi-

tzorduare

n eta izarraren kontu hori

guztia?

Baina ez zion ene

galderari

erantzun. Esan zidan:

a

rrantzizkoa hori

ez

da

ikusten

..

-Jakina

..

-Lorearekin berdin gertatzen da. Izar batean dagoen

lore

bat

maite

baldin

baduzu

atsegina da gauean zeruari

begiratzea. Izar guztiak

loretan

claude.

- Jakina ..

-

Urarekin berdin gertatzen

da.

Txirrika eta soka

zirela

medi

o

zuk edateko

eman zenidana musika

bezalakoxea

86



zen .. Oroitzen

al zara?

Ederra zegoen, gero.

- Jak ina ..

-Gauari,

izarrei

begiratuko diezu. Ene bizitokia txikiegia

da

lorea

non

dagoen

erakutsi ahal

izateko.

Horrela

hobe.

Ene

izarra, zuretzat, izarretako

bat

izango da. Horregatik atsegin

izango

duzu izar

guztiei

begiratzea .. Denak lagun izango

dituzu. Eta

gainer

a opari bat egingo dizut ..

Irri

egin zuen berriro.

-A i ene

gizontxo,

zein

atsegina zaidan zure irria

entzu

tea

-Horixe

izango

da,

ba,

ene oparia

..

Urarekin

bezalaxe

izango da ..

Zer

esan

nahi duzu?

-Jendeak berdinak ez diren

izarrak

nahi ditu. Batzuen-

tzat, bidaiarientzat,

izarrak

gidariak dira. Bestetzuentzat,

argi txikiak baino ez.

Beste

batzuentzat, jakintsuentzat,

arazoak

dira. Ene negozio

gizonarentzat

urrea

ziren.

Baina

izar

guzti-guztiak

isilean

daude.

Zuk

izango

dituzun izarrak

ez ditu beste inortxok

ere

izango ..

Zer esan nahi duzu?

-Gauez,

zeruari

begiratzen

diozularik, ni haietako ba-

tean biziko naizenez

eta

haietako batean

irri

egingo dudanez,

zuretzat izar guztiak

irriz

arituko balira

bezala

izango da.

Irri egiten

dakiten

izarrak edukiko dituzu zuk

Eta

irri

egin

zuen

berriro.

E t a

kontsolaturik sentitzen

z ~ r e n e n beti

lortzen

dugu kontsolamendua), pozik egongo zara ni ezagutu izanaz.

Beti izango zara ene adiskidea. Nirekin batera irri

egin

nahi

izango duzu.

Eta

batzuetan leihoa zabalduko

duzu, besterik

gabe,

atseginagatik.

Eta zure

lagunak

harritu egingo

dira

zu

zeruari

hegira

eta

irriz

ikustean. Orduan

esango

diezu:

87



uHai ,

izarr k,

b

ti irria

eragiten

didate

». Eta erotzat hartu-

1o

~ H

Luzt . Horra ene bihurrikeria ..

~ a

irri

gin

zuen

berriro.

I

z

rren

ordez, irri

egiten

dakiten kriskitin fiimifio

pila

•m In nizu bezalaxe izango da ..

~ irri

egi

nez

jarraitu

zuen.

Horren

ostean, berriro ere

I

op \La

ilundurik:

-

aur

gauean

. . badakizu, ez zaitez etorri.

- Ez zaitut utziko.

-

inaze

z

nagoela irudituko zaizu

.. ,

hilzorian

nagoela.

nla da. Ez zaitez hori ikustera

etorri,

ez du merezi ..

- z

zaitut

utziko.

ina bera kopetilun zegoen.

-

Ha

u ... sugearengatik ere badiotsut. Ez dizu

heldu

b •h r ... Sugeak makurrak dira. Atsegin hutsagatik ziztatzen

dul

..

.

-

Ez

zaitut

utziko.

Baina

zerbaitek

lasaitu zuen:

- Egia da

bigarren

ziztadarako ez

dutela

pozoirik izaten ..

~ a u hartan ez nuen

abiatzen

ikusi. Isilpean

aienatu

zen.

Bera

hnrrapatzea

lortu

nuenerako,

irmo zihoan, urrats azkarretan.

au

besterik

ez

zidan

esan:

-

Oi Hor zaude

..

Eta eskutik heldu

zidan

. Baina

berriro

nahigabetu zen:

- Gaizki egin duzu. Sufritu egingo duzu. Hil

egin

naizela

'mango

du, eta

hori

ez

da horrela izango

..

Ni isilik nengoen.

-

Ulertzen al

duzu?

Urrunegi

dago.

Ezin dut

gorputz

hau

•raman. Astunegia da.

88



Ni isilik nengoen

Bertan

behera utzitako

zuhaitz

azal

zahar

bat beza-

lakoxea izango da. Zuhaitz azal zaharrak ez dira

tristeak

Ni

isilik nengoen



Are gehiago nahigabetu

zen.

Baina beste

ahalegin

bat

gm zuen:

- Polita izango da, ikusiko

duzu. Nik

ere izarrei

begira

tu

ko diet.

Izar

guztiak

txirrika herdoildua duten

ur-putzuak

izango dira. Izar guztiek edaten emango didate ..

Ni isilik nengoen.

Ra i n libertigarria izango da Zuk

bostehun

milioi

kriskitin izango dituzu, nik bostehun milioi iturri ..

Eta

hera ere isildu egin zen negarrez ari

baitzen

..

- Hor da. Utzidazu urrats bat ematen,

neuk

bakarrik.

Eta, beldurraren beldurrez, eseri egin zen.

Esan ere egin zuen:



-Badakizu

.. , ene lorea .. , arduraduna naiz Eta hura

hain da ahula Eta hain xaloa ... Munduaren aurrean

babesteko lau arantza

kaxkar

ditu ...

Zutik ezin egon,

eta neu

ere

eseri egin nintzen.

Esan

zuen:

-Horra .. Amaitu da ..

Zalantza

une baten ostean,

berriro

zutitu zen. Urrats

bat

aurrera. Ni ezin nintzen

mugitu.

Beraren orkatilaren

ondoan

dirdai hori bat besterik ez

zen izan.

Une

batez geldirik egon zen. Oihurik ez. Eztiki

jausi zen, zuhaitzak jausten

diren

gisan. Hotsik ere ez

zuen

atera

harean.

XXVII

Eta

harrezkero sei urte

igaro

dira

... Orain arte ez dut

historia

hau

sekula kontatu.

Berriro

ikusi ninduten lagunak

ikaragarri

poztu

ziren ni bizirik ikustean. Triste nengoen,

baina esaten nien: «Nekea

da

..

»

Orain apur

bat

kontsolaturik nago. Hau da .. , ez guztiz.

Baina nik ongitxo dakit

egiaz

here planetara itzuli zela,

egunsentian

ez

bainuen

haren gorpurik aurkitu. Hain

gorputz

astuna ere ez zuen .. Eta, gauez, atsegin dut

izarrak

entzutea.

Bostehun

milioi

kriskitin

dirudite

..

Alabaina, oso gauza m i r e s g r r i ~ gertatu da. Printze

txikiarentzat marraztu nuen muturrekoari larruzko

uhala

eranstea ahantzi zitzaidan Sekula ezin izango du

arkumea

lotu. Hala bada,

neure

buruari galdegiten diot: «Zer gerta

tuko ote zen haren planetan? Baliteke arkumeak

lorea

jan

1zana ..

91



Ez

tiki j usi

zen

zuh itz k j usten

diren gisan.



Batzuetan pentsatzen dut: «Seguruenik ez

Printze

txi-

kiak

gauero

sartzen du here lorea kristalezko

babesgarrian

eta

arretaz

zaintzen du arkumea ..». Orduan zoriontsu

izaten

naiz.

Eta

izar

guztiek

eztiki egiten

dute

irri.

Batzuetan pentsatzen dut:

«Noizbehinka

distraitu

egiten

da

bat eta

behin

gertatzea aski da Gau batean kristalezko

babesgarria

ahantzi du edo arkumea gauean

hotsik atera

gabe irten

da

... ».

Orduan kriskitin

guztiak negar

maiko

bihurtzen dira ..

Misterio

handia da hori. Printze txikia maite duzuenontzat

niretzat

bezala

unibertsoa

ezin

da berdina izan baldin eta

hor nonbait batek daki non ezagutzen ez dugun

arkume

batek arrosa bat

jan

badu edo ez ..

Begiraiozue zeruari.

Galdegiozue zeuen buruari:

«Arku-

meak jan ote

du

lorea bai edo ez?».

Eta

ikusiko duzue nola

aldatzen den guztia ..

Eta pertsona nagusi bakar batek ere ez du

sekula

uler-

tuko zein garrantzitsua

den

hori

93



Ene ustetan, hauxe da munduJ o

pni

M II III

ederrena

eta

tristeena. Aurr o Ol'l'illldt lw

bera

da, baina berriro marr

ztu

dtll i

hobeki

erakustearren.

Lurr

n,

lu

1111 111

1

agertu

zen

printze

txikia,

h

mt

nt.

xt

dt

gertu.

Begiraiozue

paisaia honi arr tnz , llnl'l,

lll

'll ,

egunen batean

Afrikara

bidaiu

hut. l ll iln11

baldin baduzue, ziur

egan

zaii zt( 11 1 ZIIIP'

tu

egingo duzuela. Eta, noizb it hod.il

rotzea

suertatzen

baldin

baz izu( , t

liTI

nl

eskatzen

dizuet,

ez izan pre aril , iL x

lli

'

OII

ezazue

apur batean izarraren

zpi-

nzpin11

Orduan haur

bat

inguratzen b ldin hnzni

zue, irri

egiten

badu, ile urre kol r

II hncht

,

galdeginez gero erantzuten ez badu , IHIJ Il

-

hala igarriko diozue nor den. Haln hndn ,

adeitsuak izan Ez

nazazue

hain tri HL{

l'i

utzi: lehenbailehen idatz iezadazu printz •

txikia

itzuli dela esateko

..



Abenturak alde batera utzirik libu

ru honek bakardadea eta adiskidetasu

nari

buruzko

hausnarketa pausatu

poetikoa eskaintzen digu; haztearekin

batera, haurtasuna

bertan

behera ez

uztea

proposatzen digu, baldin eta

haurtasuna galderekin irudimenarekin

xalotasunarekin benetakotasunarekin

lotzen bacia. Horregatik guztiagatik

haurrentzat baino gehiago helduentzat

idatzi den haur baten historia irudi

dezake edota haurrek helduekin batera

irakur dezaketena. Bestalde jakitunek

Saint-Exuperyren lter ego ikusi uste

izan clute bai narratzailearengan bai,

batik bat Printze txikiarengan; halaber

arrosa bere emaztearekin identifikatu

clute eta badirudi egileak hari eskaini

nahi izan ziola

Printze

txikiaren biga

rren partea baina asmo

hori hutsean

geratu zen zeren Frantzia menderatuak

eta hegazkinekiko

grinak

hartaraturik,

pilotu

idazleak azken hegaldi

bat

egin

baitzuen Grenoble eta Annecy-ko esku

aldeak fotografiatzeko

1944-VII-31).

Ez Saint-Exuperyren hegazkina ez gor

pua printze txikiarena bezalaxe ez ziren

lur gainean agertu.

[Баскский] Printze Txikia

Documents

Transcript of [Баскский] Printze Txikia