Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design...

29
Οικολογικός Σχεδιασμός Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμός Ο Οικολογικός Σχεδιασμός (ΟΣ) είναι ένας συστηματικός τρόπος ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών και θεωρήσεων στο σχεδιασμό προϊόντων και διεργασιών παράλληλα με απαιτήσεις απόδοσης, κόστους και υγιεινής όπως επίσης και νομικές και αισθητικές απαιτήσεις. Όλες αυτές οι απαιτήσεις διαμορφώνουν το σχεδιασμό του τελικού προϊόντος ή της διεργασίας και οι περιβαλλοντικές θεωρήσεις πρέπει να ταιριάζουν στη διαδικασία του σχεδιασμού παράλληλα με τους άλλους αυτούς παράγοντες. Υπάρχουν τρία μοναδικά χαρακτηριστικά που αφορούν στον ΟΣ: Η εξέταση αφορά ολόκληρο τον κύκλου ζωής κάποιου προϊόντος. Το σημείο εφαρμογής του ΟΣ βρίσκεται στα αρχικά στάδια της διαδικασίας ανάπτυξης του προϊόντος (αν και προτείνεται η συνεχής βελτίωση όλων των διεργασιών). Οι αποφάσεις λαμβάνονται χρησιμοποιώντας ένα σύνολο από αρχές όπως η "βιομηχανική οικολογία " και η ολοκληρωμένη "προοπτική/φιλοσοφία συστήματος ". Ο ΟΣ εξετάζει τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις κάποιου προϊόντος, διεργασίας ή υπηρεσίας κατά τη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής. Οι πιθανές αυτές περιβαλλοντικές επιπτώσεις κυμαίνονται από τις εκπομπές τοξικών χημικών στο περιβάλλον μέχρι την κατανάλωση μη ανανεώσιμων πόρων και την υπερβολική χρήση ενέργειας. Τα στάδια της ζωής κάποιου προϊόντος περιλαμβάνουν όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής˙ από την απόκτηση των πρώτων υλών που απαιτούνται για την κατασκευή του προϊόντος, τη χρήση του, την επαναχρησιμοποίηση ή την ανακύκλωση του και τέλος τη διάθεση του. Στην πραγματικότητα, οι σχεδιαστές πρέπει να σχεδιάζουν τον κύκλο ζωής κάποιου προϊόντος και όχι μόνο το προϊόν. Η γνώση του κύκλου ζωής κάποιου προϊόντος θα βοηθήσει μια εταιρεία να αποφύγει περιβαλλοντικά ατυχήματα και μειονεκτήματα μέσω του σχεδιασμού των προϊόντων με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιούνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Πλεονεκτήματα του Οικολογικού Σχεδιασμού για τις επιχειρήσεις και το περιβάλλον Οι παγκόσμιες πρωτοβουλίες αρχίζουν να απαιτούν από τους παραγωγούς μεγαλύτερη υπευθυνότητα όσον αφορά στα προϊόντα. Στην Ευρώπη, έχουν τεθεί σε ισχύ νέοι κανονισμοί που απαιτούν από τους παραγωγούς να αποκτήσουν περισσότερη υπευθυνότητα φροντίζοντας για τη διάθεση ή την ανακύκλωση των προϊόντων τους στο τέλος της χρήσιμης ζωής τους. Η τοποθέτηση σημάτων στα προϊόντα που θα παρέχουν δεδομένα περιβαλλοντικής απόδοσης μπορεί να αποτελέσει ένα τρόπο διάκρισης των προϊόντων που θα έχει ως βάση την περιβαλλοντική τους απόδοση. Νομοθέτες, καταναλωτές, περιβαλλοντικές ομάδες και σύνδεσμοι εμπορίου της βιομηχανίας περιμένουν από τις εταιρείες να αναπτύσσουν περιβαλλοντικά σωστά προϊόντα και διεργασίες. Ο

Transcript of Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design...

Page 1: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Οικολογικός Σχεδιασμός

Τι είναι ο Οικολογικός ΣχεδιασμόςΟ Οικολογικός Σχεδιασμός (ΟΣ) είναι ένας συστηματικός τρόπος ενσωμάτωσης περιβαλλοντικώνχαρακτηριστικών και θεωρήσεων στο σχεδιασμό προϊόντων και διεργασιών παράλληλα μεαπαιτήσεις απόδοσης, κόστους και υγιεινής όπως επίσης και νομικές και αισθητικές απαιτήσεις.Όλες αυτές οι απαιτήσεις διαμορφώνουν το σχεδιασμό του τελικού προϊόντος ή της διεργασίας καιοι περιβαλλοντικές θεωρήσεις πρέπει να ταιριάζουν στη διαδικασία του σχεδιασμού παράλληλα μετους άλλους αυτούς παράγοντες. Υπάρχουν τρία μοναδικά χαρακτηριστικά που αφορούν στον ΟΣ:

Η εξέταση αφορά ολόκληρο τον κύκλου ζωής κάποιου προϊόντος.

Το σημείο εφαρμογής του ΟΣ βρίσκεται στα αρχικά στάδια της διαδικασίας ανάπτυξηςτου προϊόντος (αν και προτείνεται η συνεχής βελτίωση όλων των διεργασιών).

Οι αποφάσεις λαμβάνονται χρησιμοποιώντας ένα σύνολο από αρχές όπως η "βιομηχανικήοικολογία" και η ολοκληρωμένη "προοπτική/φιλοσοφία συστήματος".

Ο ΟΣ εξετάζει τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις κάποιου προϊόντος, διεργασίας ή υπηρεσίαςκατά τη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής. Οι πιθανές αυτές περιβαλλοντικές επιπτώσειςκυμαίνονται από τις εκπομπές τοξικών χημικών στο περιβάλλον μέχρι την κατανάλωση μηανανεώσιμων πόρων και την υπερβολική χρήση ενέργειας. Τα στάδια της ζωής κάποιου προϊόντοςπεριλαμβάνουν όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής˙ από την απόκτηση των πρώτων υλών πουαπαιτούνται για την κατασκευή του προϊόντος, τη χρήση του, την επαναχρησιμοποίηση ή τηνανακύκλωση του και τέλος τη διάθεση του.

Στην πραγματικότητα, οι σχεδιαστές πρέπει να σχεδιάζουν τον κύκλο ζωής κάποιου προϊόντος καιόχι μόνο το προϊόν. Η γνώση του κύκλου ζωής κάποιου προϊόντος θα βοηθήσει μια εταιρεία νααποφύγει περιβαλλοντικά ατυχήματα και μειονεκτήματα μέσω του σχεδιασμού των προϊόντων μετέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιούνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Πλεονεκτήματα του Οικολογικού Σχεδιασμού για τις επιχειρήσεις και το περιβάλλονΟι παγκόσμιες πρωτοβουλίες αρχίζουν να απαιτούν από τους παραγωγούς μεγαλύτερηυπευθυνότητα όσον αφορά στα προϊόντα. Στην Ευρώπη, έχουν τεθεί σε ισχύ νέοι κανονισμοί πουαπαιτούν από τους παραγωγούς να αποκτήσουν περισσότερη υπευθυνότητα φροντίζοντας για τηδιάθεση ή την ανακύκλωση των προϊόντων τους στο τέλος της χρήσιμης ζωής τους. Η τοποθέτησησημάτων στα προϊόντα που θα παρέχουν δεδομένα περιβαλλοντικής απόδοσης μπορεί νααποτελέσει ένα τρόπο διάκρισης των προϊόντων που θα έχει ως βάση την περιβαλλοντική τουςαπόδοση.

Νομοθέτες, καταναλωτές, περιβαλλοντικές ομάδες και σύνδεσμοι εμπορίου της βιομηχανίαςπεριμένουν από τις εταιρείες να αναπτύσσουν περιβαλλοντικά σωστά προϊόντα και διεργασίες. Ο

Page 2: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Οικολογικός Σχεδιασμός (ΟΣ) παρέχει μια μέθοδο για την ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων. Ταπιθανά οφέλη για τον κατασκευαστή περιλαμβάνουν:

Βελτιωμένα σχέδια.

Αυξημένη καινοτομία.

Μειωμένα κόστη και χρόνος προώθησης του προϊόντος στην αγορά και περισσότερηοικονομική αποδοτικότητα.

Βελτιωμένη θέση στην αγορά.

Μεγαλύτερη ικανότητα ανταγωνισμού, πρόσθετη αξία και προσέλκυση πελατών.

Μειωμένες νομικές ανησυχίες.

Μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις και πιθανούς κινδύνους.

Βελτιωμένη περιβαλλοντική απόδοση.

Αυξημένη γνώση των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στις διεργασίες.

Οικολογικός Σχεδιασμός και Μικρομεσαίες ΕπιχειρήσειςΗ ΕΕ ενθαρρύνει τη χρήση του οικολογικού σχεδιασμού από τις ΜΜΕ και αναπτύσσει έναπλαίσιο περιβαλλοντικής πολιτικής για τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τις διεργασίες. Επί τουπαρόντος, πολλές ΜΜΕ που αναγνωρίζουν τις περιβαλλοντικές ευθύνες τους έχουν αποκτήσειδιάφορα πλεονεκτήματα έναντι μεγάλων επιχειρήσεων όσον αφορά στο "πρασίνισμα" τωνεταιρειών τους. Γενικά, είναι λιγότερο γραφειοκρατικές, είναι ικανές στο να ανταποκριθούνγρήγορα στις αλλαγές και έχουν πιο αποτελεσματικά εσωτερικά κανάλια επικοινωνίας.

Ο Οικολογικός Σχεδιασμός (ΟΣ) μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο που θαβοηθήσει τις ΜΜΕ να γίνουν πιο καινοτόμες και περιβαλλοντικά πιο υπεύθυνες.

Παρόλα αυτά, συνήθως ο ΟΣ φαίνεται ότι είναι πολύ δαπανηρός και περίπλοκος για ναεφαρμοστεί. Συνεπώς έχουν αναπτυχθεί οδηγίες ειδικά για τις ΜΜΕ.

Η διαδικασία του ΟΣ μπορεί να διαιρεθεί σε μια σειρά από βήματα. Η διαδικασία αυτή μπορεί νααπλοποιήσει την ανάλυση και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Δείτε επίσης:

1. Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας του Καναδά, Οδηγός Οικολογικού Σχεδιασμού

2. Οδηγός για το σχεδιαστή για Οικολογικά-Ευσυνείδητο Σχεδιασμό Ηλεκτρικού καιΗλεκτρονικού Εξοπλισμού.

3. Μελέτη "Οικολογικός Σχεδιασμός: Στρατηγικές για τη Διάχυση στις ΜΜΕ"

4. Σύλλογος Οικολογικού Σχεδιασμού, Περιβαλλοντικό Δίκτυο Επιχειρήσεων

5. Κέντρο Βιώσιμου Σχεδιασμού

Στρατηγικές και διαδικασίες εφαρμογής του Οικολογικού ΣχεδιασμούΟ Οικολογικός Σχεδιασμός (ΟΣ) μπορεί να περιγραφεί με διάφορους τρόπους. Πολλές ΜΜΕ έχουνδιάφορα περιβαλλοντικά προβλήματα που συνδέονται με τα προϊόντα/υπηρεσίες τους και θαχρειαστεί να προσεγγίσουν τον ΟΣ με διαφορετικές στρατηγικές.

Παραδείγματος χάριν, οι εξωτερικοί παράγοντες, όπως η εναρμόνιση με τις νέες περιβαλλοντικέςνομοθεσίες, μπορούν να θέσουν το στρατηγικό πρόγραμμα για τον ΟΣ. Επίσης, οι εσωτερικοί

Page 3: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

παράγοντες, όπως η κατανάλωση ενέργειας, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο καθορισμό τωνπροτεραιοτήτων του ΟΣ.

Μια ΜΜΕ πρέπει να εξετάσει τις διεργασίες ή τα υλικά που υπάρχουν μέσα στο συγκεκριμένοσύστημα του προϊόντος της πριν να επιλέξει τις στρατηγικές που θα εφαρμοστούν. Ηχρησιμοποίηση των κατάλληλων στρατηγικών θα επιτρέψει στις ΜΜΕ να ενσωματώσουν όλες τιςαπαιτήσεις τους στη διαδικασία του σχεδιασμού.

Οι ακόλουθες γενικές στρατηγικές μπορούν να ακολουθηθούν για το σχεδιασμό κάποιου'πράσινου' προϊόντος:

Ανάπτυξη νέας ιδέας

Φυσική βελτιστοποίηση

Επιλογή υλικών

Βελτιστοποίηση παραγωγής

Βελτιστοποίηση διανομής

Βελτιστοποίηση χρήσης προϊόντος

Διαχείριση στο τέλος της χρήσιμης ζωής

Η εφαρμογή μιας μόνο μεμονωμένης στρατηγικής δεν θα έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγήκάποιου "πράσινου προϊόντος". Συνεπώς, πρέπει να υιοθετηθεί ένα φάσμα στρατηγικών.

Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει μια ΜΜΕ για να εφαρμόσει τον ΟΣ είναι:

1. Ανάλυση Αναγκών

2. Διαμόρφωση Απαιτήσεων

3. Σχεδιασμός

4. Εφαρμογή

Η διαδοχική διαδικασία εφαρμογής του ΟΣ περιγράφεται στο τμήμα με τα βήματα του ΟΣ.

Page 4: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Η Λίστα ελέγχου του Οικολογικού Σχεδιασμού συνδέει τις ανάγκες των ΜΜΕ με τις απαιτήσειςτων στρατηγικών του ΟΣ.

Ανάπτυξη καινούριας ιδέαςΟ Οικολογικός Σχεδιασμός περιλαμβάνει την ανάπτυξη μιας καινούριας ιδέας από το σχεδιαστήτου προϊόντος. Αυτό σημαίνει την ενσωμάτωση καινοτόμων στρατηγικών στο σχεδιασμό τουκαινούριου προϊόντος, όπως η μείωση της ύλης (dematerialization), η αποϋλοποίηση(immaterialization), ο σχεδιασμός του κύκλου ζωής και η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών που θαικανοποιήσουν τις ίδιες ανάγκες του καταναλωτή όπως το προϊόν.

Η αποϋλοποίηση (immaterialization) είναι η αντικατάσταση κάποιου φυσικού προϊόντος απόκάποιο μη-φυσικό προϊόν ή υπηρεσία. Η μείωση της ύλης (dematerialization) από την άλλησημαίνει τη χρήση λιγότερων και/ή νέων πρώτων υλών για την παραγωγή των ίδιων προϊόντων. Ημείωση της ύλης μπορεί να οδηγήσει επίσης στον επανασχεδιασμό των προϊόντων έτσι ώστε τασυστατικά να μπορούν να ανακτηθούν για επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση στο τέλος τηςχρήσιμης ζωής τους. Αυτό συνεπάγεται τη μείωση των πρώτων υλών που απαιτούνται για τηνεπόμενη γενιά των προϊόντων.

Οι σχεδιαστές πρέπει να αναλύουν τις ανάγκες των καταναλωτών έτσι ώστε να αναγνωρίσουν τηνυπηρεσία που παρέχει κάποιο προϊόν και την πραγματική του αξία πριν την εξερεύνηση νέων ιδεώνγια προϊόντα οι οποίες περιλαμβάνουν λύσεις για αποϋλοποίηση. Η παροχή κάποιας υπηρεσίαςσυνεπάγεται ότι η αξία δημιουργείται και μετριέται από την λειτουργία του προϊόντος πουπροσφέρεται και για τον κατασκευαστή, το προϊόν γίνεται ολοένα και πιο πολύ ένα μέσοπαράδοσης αυτής της λειτουργίας.

Οι σχεδιαστές δεν πρέπει απλά να σχεδιάζουν "πράσινα" προϊόντα. Πρέπει να σχεδιάζουνπεριβαλλοντικά σωστούς κύκλους ζωής προϊόντων. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να λαμβάνουνυπόψη όλες τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής, από τη κούνιαστον τάφο. Ακόμα καλύτερα, όταν τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι ανακυκλώσιμα κατά τηφάση της διαχείρισης του τέλους της χρήσιμης ζωής κάποιου προϊόντος, μπορεί να χρησιμοποιηθείο όρος "από την κούνια στην κούνια".

Τέλος, μια στρατηγική για νέες ιδέες μπορεί να περιλαμβάνει την κοινή χρήση κάποιουπροϊόντος. Αυτό σημαίνει ότι κάποιο προϊόν δεν αποτελεί ιδιοκτησία για ένα μεμονωμένοκαταναλωτή, αλλά η εταιρεία παρέχει το προϊόν σε όλους τους χρήστες. Χαρακτηριστικάπαραδείγματα της κοινής χρήσης προϊόντων αποτελούν τα φωτοτυπικά μηχανήματα και ταπλυντήρια ρούχων.

Φυσική βελτιστοποίησηΗ φυσική βελτιστοποίηση κάποιου προϊόντος περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειεςσχεδιασμού για την παραγωγή πιο αξιόπιστων προϊόντων με ενισχυμένες λειτουργίες που τελικάοδηγούν σε ένα καλύτερο περιβαλλοντικό προφίλ. Οι ακόλουθες πτυχές πρέπει να εξεταστούν έτσιώστε να επιτευχθεί ο πιο πάνω στόχος:

Αύξηση της ζωής και της αξιοπιστίας του προϊόντος Βελτιστοποίηση και ολοκλήρωση των λειτουργιών Εύκολη συντήρηση και επιδιόρθωση

Page 5: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Επιλογή υλικώνΗ επιλογή των κατάλληλων υλικών κατά τον οικολογικό σχεδιασμό κάποιου προϊόντος θασυμβάλει στη μείωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που σχετίζονται με την εξάντληση τωνπόρων και τη διαχείριση στο τέλος της χρήσιμης ζωής του προϊόντος.

Οι στόχοι αυτής της στρατηγικής είναι η επιμήκυνση της ζωής των υλικών, η ελαχιστοποίηση τηςχρήσης υλικών και γενικά η χρήση υλικών με χαμηλές επιπτώσεις. Οι επιλογές που θα γίνουνεξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τα χαρακτηριστικά του προϊόντος και του κύκλου ζωής του.Η Ανάλυση Κύκλου Ζωής (ΑΚΖ) είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ναεξεταστούν εναλλακτικά σενάρια χρήσης διαφορετικών υλικών ή διαφόρων επιλογών διάθεσης ήανακύκλωσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούν εύκολα να ανεβρεθούν υποκατάστατα μεμειωμένες επιπτώσεις στον κύκλο ζωής και χωρίς να συγκρούονται με απαιτήσεις κόστους ήαπόδοσης.

Οι αντικαταστάσεις υλικών μπορούν να γίνουν τόσο για τα προϊόντα όσο και για τα υλικά τωνδιεργασιών, όπως π.χ. διαλυτικά μέσα και καταλύτες. Η αναδιάρθρωση της χρήσης υλικών μπορείνα είναι μια λιγότερο δραστική εναλλακτική λύση στην αντικατάσταση των υλικών. Αντί τηςπλήρους αντικατάστασης κάποιου υλικού από κάποιο άλλο, μπορούν να μεταβληθούν τα ποσοστάχρήσης τους για να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα.

Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες για τους ακόλουθους τύπους υλικών:

Ανακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα υλικά.

Ανανεώσιμα υλικά.

Μικρότερη χρήση υλικών Υλικά μικρότερου ενεργειακού περιεχομένου Χρήση υλικών με χαμηλές επιπτώσεις

Βελτιστοποίηση παραγωγήςΟι παραγωγικές διαδικασίες πρέπει να βελτιστοποιηθούν με στόχο την ελαχιστοποίηση της χρήσηςυλικών, της κατανάλωσης ενέργειας και της παραγωγής αποβλήτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μετον επανασχεδιασμό των διεργασιών που ήδη υπάρχουν έτσι ώστε να αυξηθεί η αποδοτικότητα ήμε την αποφυγή των μη απαραίτητων βημάτων της παραγωγής. Η εφαρμογή ΣυστημάτωνΠεριβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) πρέπει να αποτελεί στόχο κάποιας ΜικρομεσαίαςΕπιχείρησης (ΜΜΕ) που θέλει να επωφεληθεί από τη στρατηγική βελτιστοποίησης της παραγωγής.

Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες για τις ακόλουθες τεχνικές βελτιστοποίησης τηςπαραγωγής:

Εναλλακτικές διεργασίες παραγωγής Λιγότερα βήματα παραγωγής και βελτιωμένη διάταξη της διεργασίας Έλεγχος διεργασίας Λιγότερη κατανάλωση ενέργειας Μικρότερη παραγωγή αποβλήτων Εκμετάλλευση ανανεώσιμης ενέργειας

Page 6: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Βελτιστοποίηση διανομήςΗ βελτιστοποίηση της διανομής των προϊόντων, με τη χρησιμοποίηση πιο αποδοτικών συστημάτωνμεταφοράς και συσκευασίας, μπορεί να μειώσει τις δαπάνες και να ελαχιστοποιήσει τιςπεριβαλλοντικές επιπτώσεις.

ΣυσκευασίαΤα προϊόντα πρέπει να συσκευάζονται κατάλληλα για διανομή χωρίς ζημιές. Οι ακόλουθεςστρατηγικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σχεδιασμό αποδοτικής συσκευασίας:

Ελάττωση συσκευασίας

o εξάλειψη: κατάλληλα προϊόντα μπορούν να διανέμονται χωρίς συσκευασία

o χρήση επαναχρησιμοποιούμενης συσκευασίας

o τροποποίηση/αλλαγές στα προϊόντα

o μείωση υλικών

Αντικατάσταση υλικών

o χρήση ανακυκλωμένων υλικών

o χρήση διασπάσιμων υλικών

o χρήση λιγότερο επικίνδυνων υλικών

o χρήση υλικών που μπορούν πιο εύκολα να χειριστούν ως απόβλητα

ΜεταφοράΟι επιπτώσεις του κύκλου ζωής από τη μεταφορά μπορούν να μειωθούν με:

τη χρήση ενεργειακά αποδοτικών μεθόδων μεταφοράς

τη μείωση ρυπογόνων αέριων εκπομπών (για παράδειγμα, με τη σωστή συντήρηση τωνοχημάτων)

τη βελτιστοποίηση της χωρητικότητας των οχημάτων

τη διασφάλιση της σωστής αποθήκευσης των επικίνδυνων υλικών

τη βελτιστοποίηση των διαδρομών για τη μείωση των αποστάσεων που διανύονται

τη μείωση του μεγέθους του προϊόντος

Βελτιστοποίηση χρήσης προϊόντοςΗ υψηλή χρήση ενέργειας και άλλων αναλωσίμων κατά τη διάρκεια της ζωής κάποιου προϊόντοςσυνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στη συνολική περιβαλλοντική του απόδοση. Συνεπώς, ηβελτιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και της κατανάλωσης αναλώσιμων υλικών θαελαχιστοποιήσει τις εκπομπές και την παραγωγή αποβλήτων.

Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες για τις ακόλουθες τεχνικές βελτιστοποίησης τηςχρήσης του προϊόντος:

Καθαρότερες πηγές ενέργειας Χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας Μείωση αναλώσιμων υλικών Καθαρότερα αναλώσιμα υλικά

Page 7: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Μείωση αποβλήτων που προέρχονται από αναλώσιμα υλικά

Διαχείριση τέλους χρήσιμης ζωήςΟι εναλλακτικές λύσεις που είναι φιλικές προς το περιβάλλον και αφορούν στη διαχείριση τωνπροϊόντων και των υλικών στο τέλος της χρήσιμης ζωής τους περιλαμβάνουν την ανάκτηση τουπροϊόντος για επαναχρησιμοποίηση ή για επανα-κατασκευή, την ανακύκλωση των υλικών και τηνυπεύθυνη διάθεση. Η επιλογή κάποιας τεχνικής για τη διαχείριση του προϊόντος επηρεάζεται σεμεγάλο βαθμό από το μείγμα των προϊόντων, των τεχνικών ανάκτησης και των οικονομικών. Ητεχνική πρέπει να αξιολογηθεί τόσο από την προοπτική των περιβαλλοντικών επιπτώσεων όσο καιγια το πόσο βιώσιμη είναι. Ο οικολογικός σχεδιασμός του προϊόντος αποτελεί σημαντικόπαράγοντα για την εφαρμογή μιας περιβαλλοντικά φιλικής στρατηγικής για τη διαχείριση τηςφάσης του τέλους της χρήσιμης ζωής του προϊόντος.

Επαναχρησιμοποίηση του προϊόντος Επανα-κατασκευή Σχεδιασμός για αποσυναρμολόγηση Ανακύκλωση υλικών Σχεδιασμός για ασφαλή διάθεση

Αύξηση διάρκειας ζωής και αξιοπιστίας προϊόντοςΗ επιμήκυνση της ζωής κάποιου προϊόντος μπορεί άμεσα να μειώσει τις περιβαλλοντικέςεπιπτώσεις. Τα προϊόντα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής εξοικονομούν πόρους και παράγουνλιγότερα απόβλητα επειδή χρησιμοποιούνται λιγότερες μονάδες για να ικανοποιηθούν οι ανάγκεςτων καταναλωτών. Η επιμήκυνση της ζωής σημαίνει επέκταση της χρήσιμης ζωής του προϊόντος.Η χρήσιμη ζωή μπορεί να μετρηθεί μέσω του αριθμού των χρήσεων του προϊόντων, της διάρκειαςτης λειτουργίας ή ακόμα του χρόνου διάρκειας του προϊόντος που φθίνει όσο περνά ο καιρός.

Ένα ανθεκτικό προϊόν θα συνεχίσει να ικανοποιεί τις ανάγκες των καταναλωτών για έναμακροχρόνιο διάστημα της χρήσιμης ζωής του αφού θα αντιστέκεται στη φθορά, στην τάση καιστην περιβαλλοντική αποσύνθεση. Παρόλα αυτά τα υλικά πρέπει να είναι τόσο ανθεκτικά όσοχρειάζεται. Οι σχεδιαστές δεν πρέπει να επιλέγουν υλικά με μακρά διάρκεια ζωής για λειτουργίεςσύντομης χρονικής διάρκειας εκτός και αν υπάρχει πρόθεση ανάκτησης τους κατά τη διάρκεια τηςδιαχείρισης της φάσης του τέλους της χρήσιμης ζωής του προϊόντος. Η αυξημένη αντοχή καιαξιοπιστία μπορούν να αποτελέσουν μέρος κάποιας ευρύτερης στρατηγικής προώθησης καιπωλήσεων της ΜΜΕ.Η επιμήκυνση της ζωής μπορεί επίσης να επιτευχθεί με το σχεδιασμό του προϊόντος έτσι ώστε ναείναι προσαρμόσιμο. Οι προσαρμόσιμοι σχεδιασμοί είτε επιτρέπουν τη συνεχή αναβάθμιση ήεπιτελούν διάφορες λειτουργίες. Μια προσαρμόσιμη δομή διευκολύνει την «αναζωογόνηση»κάποιου προϊόντος από τεχνική και αισθητική άποψη. Αυτό επιτρέπει στο προϊόν να ακολουθήσειτις μεταβαλλόμενες ανάγκες του τελικού χρήστη. Μια τμηματική δομή επιτρέπει την ενσωμάτωσητων οφελών μιας νέας τεχνολογίας σε κάποιο παλαιότερο προϊόν. Ως αποτέλεσμα, έναπροσαρμόσιμο προϊόν μπορεί να περάσει από διάφορες αναβαθμίσεις των συστατικών του κατά τηδιάρκεια της ζωής του, μειώνοντας έτσι την ανάγκη αγοράς καινούριων προϊόντων σε πιο συχνήβάση. Οι καλύτεροι υποψήφιοι για τον προσαρμόσιμο σχεδιασμό είναι τα προϊόντα που έχουνδιάφορα και ανταλλάξιμα μέρη.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις σχετίζονται επίσης με την αξιοπιστία του προϊόντος. Αναξιόπισταπροϊόντα μετατρέπονται γρήγορα σε απόβλητα προκαλώντας μεγαλύτερες περιβαλλοντικές

Page 8: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

επιπτώσεις και μεγαλύτερο κόστος για τις ΜΜΕ. Η αξιοπιστία πρέπει να επιτυγχάνεται στοναρχικό σχεδιασμό του προϊόντος μειώνοντας τα εξαρτήματα ή απλοποιώντας τα σχέδια.

Βελτιστοποίηση λειτουργιών και εύκολη συντήρησηΒελτιστοποίηση και ενσωμάτωση των λειτουργιώνΗ εξοικονόμηση στη χρήση υλικών και χώρου μπορεί να επιτευχθεί όταν οι σχεδιαστέςενσωματώσουν διάφορες λειτουργίες ή προϊόντα σε κάποιο μεμονωμένο προϊόν επωφελούμενοιαπό τα κοινά συστατικά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα μηχανήματα πολλαπλώνσκοπών που συνδυάζουν λειτουργίες εκτύπωσης, αντιγραφής και αποστολής φαξ σε ένα μόνοπροϊόν. Η ενσωμάτωση ή η βελτιστοποίηση των λειτουργιών μπορούν να διαπλατύνουν τις αγορέςγια καινούρια προϊόντα που είναι σχεδιασμένα με γνώμονα το περιβάλλον, παρέχοντας έτσι στηνεταιρεία ευκαιρίες για μεγαλύτερες πωλήσεις.

Εύκολη συντήρηση και επιδιόρθωσηΗ συντήρηση περιλαμβάνει δραστηριότητες περιοδικής, προληπτικής και μικρής κλίμακαςσυντήρησης. Η σωστή συντήρηση θα εξοικονομήσει πόρους και θα αποτρέψει τη ρύπανση. Οισχεδιαστές πρέπει να σχεδιάζουν προϊόντα που θα μπορούν εύκολα να συντηρηθούν από χρήστεςμε σχετικά χαμηλή ειδίκευση οι οποίοι θα έχουν και πρόσβαση επίσης σε όλα τα απαραίτηταεξαρτήματα και συστατικά.

Οι διαδικασίες συντήρησης πρέπει επίσης να είναι απλές και όλες οι απαραίτητες πληροφορίες(συχνότητα της συντήρησης, διαδικασίες εντοπισμού βλαβών, απαιτούμενα εργαλεία, αναμενόμενηζωή εξαρτημάτων, κ.τ.λ.) πρέπει να παρέχονται στον χρήστη του προϊόντος.

Ένα προϊόν πρέπει επίσης να σχεδιάζεται έτσι ώστε να είναι επιδιορθώσιμο όταν απαιτείται. Η ζωήτου προϊόντος θα επιμηκύνεται για κάποιο εύκολα επιδιορθώσιμο προϊόν που βασίζεται σεανταλλάξιμα και σταθερά μέρη. Η επιδιόρθωση του προϊόντος πρέπει να έχει χαμηλό κόστος. Τουψηλό κόστος που σχετίζεται με την επιδιόρθωση μερικών προϊόντων, ή με την αντικατάστασηκάποιου εξαρτήματος, μπορεί να καταστήσει αυτή την επιλογή μη ρεαλιστική. Τα επιδιορθώσιμαπροϊόντα πρέπει να παρέχονται με ολοκληρωμένες υπηρεσίες συντήρησης.

Η εύκολη συντήρηση και επιδιόρθωση δεν μειώνουν μόνο τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τουπροϊόντος αλλά μπορούν επίσης να μειώσουν το κόστος και να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείοπροώθησης.

Ανακλυκλωμένα, ανακυκλώσιμα και ανανεώσιμα υλικάΑνακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα υλικάΗ ανακύκλωση μπορεί να αποτελέσει μια πολύ αποτελεσματική επιλογή για τη διαχείριση τωνπόρων. Παρόλα αυτά ο σχεδιασμός για ανακύκλωση δεν είναι η απόλυτη στρατηγική για τηνελαχιστοποίηση όλων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κάποιου προϊόντος. Η χρησιμοποίησηανακυκλώσιμων υλικών μειώνει τις ποσότητες των αποβλήτων που προορίζονται για ταφή αλλάπρέπει επίσης να εξεταστούν και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ανακύκλωσης. Για τονπροσδιορισμό των βέλτιστων επιλογών για την επιλογή υλικών και τη διαχείριση της φάσης τουτέλους της χρήσιμης ζωής κάποιου προϊόντος πρέπει να χρησιμοποιηθεί η ΑΚΖ.

Η εφαρμογή των αρχών του οικολογικού σχεδιασμού ενισχύει την ανακύκλωση:

καθιστώντας το προϊόν εύκολο να αποσυναρμολογηθεί

παρέχοντας αναγνώριση των υλικών

απλοποιώντας και εδραιώνοντας τα κομμάτια του προϊόντος

Page 9: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

παρέχοντας ευκαιρίες για την επιλογή των υλικών και τον έλεγχο συμβατότητα τους

Η ποιότητα των ανακτημένων υλικών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βιώσιμη ανακύκλωση.Υλικά χαμηλής ποιότητας δεν θα έχουν καμιά ζήτηση, συνεπώς η ανακύκλωση δεν θα είναι δυνατήέστω και αν παρέχεται στους πιθανούς χρήστες χωρίς καμιά χρέωση. Ανακυκλώσιμα υλικά καλήςποιότητας μπορούν να αποκτηθούν με την προσεκτική ταξινόμηση και διαχωρισμό των υλικώνπριν τη συλλογή ή κατά τη διάρκεια της αποσυναρμολόγησης του προϊόντος.

Η χρήση ανακυκλωμένων υλικών πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη κατά τον οικολογικό σχεδιασμόκάποιου προϊόντος. Ανακυκλωμένα υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν περιλαμβάνουν:χάλυβα, αλουμίνιο, χαρτί, χαρτόνι, πλαστικά, ελαστικά και γυαλί.

Ανανεώσιμα υλικάΤα ανανεώσιμα υλικά είναι εκείνα που αναπαράγονται εύκολα από το περιβάλλον. Περιλαμβάνουνυλικά από φυτικές ή ζωικές πηγές. Όταν εξετάζεται η χρήση κάποιου ανανεώσιμου υλικού πρέπεινα εξετάζονται και ολόκληρες οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής.

Για παράδειγμα, μια πλαστική σακούλα μπορεί να αποτελεί καλύτερη περιβαλλοντική επιλογή απόμια χάρτινη σακούλα. Η παραγωγή πλαστικών σακουλών παράγει λιγότερα αέρια, υγρά και στερεάαπόβλητα από τη παραγωγή χάρτινων σακουλών. Επειδή το πλαστικό θεωρείται ελαφρύτερο απότο χαρτί, απαιτείται λιγότερη ενέργεια για τη μεταφορά και χρησιμοποιείται λιγότερος χώρος γιαταφή. Επίσης, σε πολλούς σύγχρονους χώρους ταφής, ακόμα και βιοδιασπάσιμα υλικά, όπως τοχαρτί, διασπώνται πολύ αργά ή ακόμα καθόλου. Παρόλα αυτά το πλαστικό δεν είναι τέλειο. Σεαντίθεση με το χαρτί, προέρχεται από ένα μη ανανεώσιμο πόρο, το πετρέλαιο και δεν είναιβιοδιασπάσιμο.

Λιγότερα υλικά, χαμηλό ενεργειακό περιεχόμενο και υλικά με χαμηλές επιπτώσειςΜειωμένη Χρήση ΥλικώνΟι σχεδιαστές πρέπει να στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση της χρήσης υλικών όταν αναπτύσσουνκάποιο περιβαλλοντικά φιλικό προϊόν. Η μειωμένη χρήση πόρων και ενέργειας οδηγεί σε χαμηλόκόστος κατασκευής και σε λιγότερα απόβλητα που προορίζονται για ανακύκλωση ή για διάθεσηστο τέλος του κύκλου ζωής του προϊόντος. Οι σχεδιαστές πρέπει να διασφαλίζουν τηβελτιστοποίηση του όγκου και του βάρους των υλικών που χρησιμοποιούνται έτσι ώστε νακαταναλώνεται λιγότερη ενέργεια κατά την παραγωγή, τη μεταφορά και την αποθήκευση.

Η ελαχιστοποίηση των υλικών συσκευασίας θα μειώσει επίσης τη συνολική ποσότητα υλικού πουχρησιμοποιείται για το προϊόν. Επιπλέον, όταν ένα προϊόν και η συσκευασία του μειώνονται σεμέγεθος και όγκο τότε μπορούν να μεταφερθούν περισσότερα προϊόντα σε ένα δεδομένο όχημα.

Υλικά Χαμηλού Ενεργειακού ΠεριεχομένουΗ στρατηγική αυτή αναφέρεται στη χρήση υλικών που παράγονται χρησιμοποιώντας το ελάχιστοποσό ενέργειας που απαιτείται για την απόκτηση, επεξεργασία και βελτίωση τους πριν τη χρήσητους στην κατασκευή του προϊόντος. Αυτό το ποσό ενέργειας αναφέρεται επίσης και ως"ενσωματωμένη ενέργεια". Όπου είναι δυνατό κατά το σχεδιασμό, πρέπει να χρησιμοποιούνταιυλικά από τους πιο ενεργειακά αποδοτικούς προμηθευτές. Συνήθως, τα υλικά που έχουν παραχθείμε κατανάλωση μεγαλύτερου ποσού ενέργειας θα είναι και πιο ακριβά. Συνεπώς η χρησιμοποίησηπεριβαλλοντικά φιλικών υλικών μπορεί να μειώσει το κόστος παραγωγής.

Χρήση Υλικών με Χαμηλές ΕπιπτώσειςΤα επικίνδυνα υλικά μπορούν να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα κατά τη διάρκεια τηςδιαχείρισης της φάσης του τέλους της χρήσιμης ζωής. Παραδείγματος χάριν, τα τοξικά υλικάμπορούν να προκαλέσουν δηλητηριάσεις, αναπνευστικά προβλήματα, καρκίνο ή άλλα προβλήματαυγείας.

Page 10: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Εναλλακτικές παραγωγικές διαδικασίες και έλεγχος διεργασίαςΕναλλακτικές Παραγωγικές ΔιαδικασίεςΟι διεργασίες που δημιουργούν περιβαλλοντικές επιπτώσεις πρέπει να αντικαθίστανται απόεναλλακτικές λύσεις που έχουν λιγότερες επιπτώσεις. Παρόλα αυτά, η επίδραση τέτοιων αλλαγώνστις διεργασίες πρέπει επίσης να εξετάζεται σε σχέση με το κόστος και την απόδοση. Οι σχεδιαστέςπρέπει να γνωρίζουν ότι έχει να κάνει με τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες και εξοπλισμό για ναολοκληρώσουν κάποιο βήμα επεξεργασίας. Οι εναλλακτικές διεργασίες πρέπει πάντα νααξιολογούνται μέσα στο πλαίσιο του κύκλου ζωής για να εξασφαλίζεται η μείωση των συνολικώνεπιπτώσεων. Οι μηχανικοί και οι σχεδιαστές πρέπει επίσης να εξετάζουν τις χημικές, τις βιολογικέςκαι τις μηχανολογικές εναλλακτικές λύσεις.

Λιγότερα Βήματα Παραγωγής και Βελτιωμένη Διάταξη της ΔιεργασίαςΗ βελτιστοποίηση των διεργασιών περιλαμβάνει τη μείωση του αριθμού των βημάτων τηςπαραγωγής και τη βελτίωση της διάταξης της διεργασίας έτσι ώστε να αυξηθεί η αποδοτικότητατης διεργασίας.

Έλεγχος διεργασίαςΤα συστήματα ελέγχου αποτελούν ένα ολοκληρωμένο τμήμα του σχεδιασμού διεργασιών. Τα καλάσχεδιασμένα συστήματα ελέγχου διεργασιών μπορούν να αποτρέψουν τη ρύπανση και ναεξοικονομήσουν τους πόρους. Η παραγωγή αντικειμένων που είναι εκτός προδιαγραφών μπορεί ναπαράγει μια σημαντική ποσότητα αποβλήτων. Η θέσπιση κατάλληλων και σωστών ανοχώνβελτιώνει την ακρίβεια και συνεπώς μειώνει άμεσα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τα κόστημειώνονται επίσης με την αύξηση της συμμόρφωσης με τους κανονισμούς και τη μείωση τωνπροστίμων. Απλές ενέργειες μπορούν επίσης να μειώσουν τις επιπτώσεις. Ένα παράδειγμααποτελεί και η εγκατάσταση συσκευών ελέγχου οι οποίες θα σταματούν τη λειτουργία τουεξοπλισμού όταν αυτός δεν χρησιμοποιείται.

Λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, χαμηλότερη παραγωγή αποβλήτων και χρήση ΑΠΕΜειωμένη Κατανάλωση ΕνέργειαςΟ σχεδιασμός διεργασιών αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσηςενέργειας. Η απορριπτόμενη θερμότητα για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τηπροθέρμανση των ροών κάποιας διεργασίας. Επιπλέον, οι απαιτήσεις σε ενέργεια για άντλησημπορούν να μειωθούν χρησιμοποιώντας αγωγούς μεγαλύτερης διαμέτρου έτσι ώστε ναπεριοριστούν οι απώλειες λόγω τριβής. Μπορούν να εξοικονομηθούν σημαντικά ποσά ενέργειας μετη χρήση πιο αποδοτικού εξοπλισμού για τη διεργασία. Παραδείγματος χάριν, οι κινητήρες και οιανεμιστήρες υψηλής απόδοσης αποτελούν δύο μέσα για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Ηεπαρκής συντήρηση και η χρησιμοποίηση εξοπλισμού με το σωστό μέγεθος επηρεάζουν επίσηςσημαντικά τη χρήση ενέργειας.

Χαμηλότερη Παραγωγή ΑποβλήτωνΗ βελτιστοποίηση των διεργασιών ελαχιστοποιεί την παραγωγή αποβλήτων αυξάνοντας τηναποδοτικότητα της χρήσης υλικών και συνεπώς μειώνει την ποσότητα των υλικών που στέλνονταιγια ταφή. Αυτό αναφέρεται επίσης και ως "εκροές που δεν αποτελούν προϊόντα" ανά μονάδαπαραγωγής.

Χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ηλιακά θερμικά συστήματα για θερμικές διεργασίες σε πεδία μεχαμηλές έως μέσες θερμοκρασίες. Αυτό θα μειώσει την κατανάλωση ενέργειας που προέρχεται απόφυσικά καύσιμα και συνεπώς θα αναπτυχθεί ένας περιβαλλοντικά φιλικός τρόπος παραγωγής.Αντίθετα με τα συμβατικά ενεργειακά συστήματα, η χρήση ηλιακής ενέργειας απαιτεί συγκριτικά

Page 11: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

μεγάλη αρχική επένδυση, κάτι που οδηγεί σε μειωμένο κόστος κατά την περίοδο της λειτουργίας.Επί του παρόντος, οι χαμηλές τιμές της ενέργειας οδηγούν σε μεγάλες περιόδους απόσβεσης, αλλάπρέπει να ληφθούν υπόψη οφέλη, όπως η μείωση των εκπομπών ή η απελευθέρωση από τιςαβεβαιότητες των αγορών ενέργειας που προέρχεται από φυσικά καύσιμα, παράλληλα με τιςοικονομικές πτυχές .

Η αιολική ενέργεια αποτελεί επίσης ένα ακόμα παράδειγμα εναλλακτικής λύσης για την παραγωγήηλεκτρισμού με πολύ χαμηλότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Καθαρότερη και χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειαςΚαθαρότερες Πηγές ΕνέργειαςΗ χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα μειώσει την κατανάλωση φυσικών καυσίμων καισυνεπώς θα μειώσει τις εκπομπές. Οι επαναφορτιζόμενες μπαταρίες και η κινητική ενέργειαμπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε κατάλληλες εφαρμογές. Η χρήση καθαρότερης ενέργειας,όπως το φυσικό αέριο ή οι ενεργειακές πηγές με χαμηλό περιεχόμενο σε θείο, για βιομηχανικάπροϊόντα ή μηχανήματα θα έχει επίσης σχετικά θετικά αποτελέσματα. Όταν δεν υπάρχουν επιλογέςγια τη χρήση άλλων μορφών ενέργειας, η αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας αποτελεί τημόνη λύση για χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας.

Χαμηλότερη Κατανάλωση ΕνέργειαςΗ ενεργειακή αποδοτικότητα οδηγεί σε μειωμένη κατανάλωση ηλεκτρισμού ή φυσικών καυσίμωνκαι συνεπώς σε μειωμένες εκπομπές στο περιβάλλον, ειδικά για προϊόντα που έχουν μεγάλεςαπαιτήσεις σε ενέργεια.

Η κατανάλωση ενέργειας αποτελεί ήδη εργαλείο προώθησης για κατασκευαστές οικιακώνσυσκευών, όπως ψυγεία ή πλυντήρια ρούχων. Η ισχύς αναμονής, η ενέργεια δηλαδή πουχρησιμοποιείται για να διατηρηθεί μια συσκευή σε ετοιμότητα για λειτουργία, μπορεί να είναισημαντική. Η βελτίωση της μόνωσης θα μειώσει την κατανάλωση ενέργειας προϊόντων πουχρησιμοποιούνται για θέρμανση ή ψύξη.

Μειωμένη χρήση αναλωσίμων και καθαρότερα αναλώσιμαΜείωση ΑναλώσιμωνΗ μείωση ή η πιο αποδοτική χρήση αναλώσιμων μπορεί να επιτευχθεί με μέτρα όπως:

ο σχεδιασμός των προϊόντων για χαμηλότερη χρήση αναλωσίμων

η παροχή συμβουλών και η τήρηση τους σχετικά με τη σωστή χρήση ή δοσολογία

η παροχή πληροφοριών και η τήρηση τους σχετικά με τη σωστή συντήρηση

Καθαρότερα ΑναλώσιμαΤα αναλώσιμα πρέπει να σχεδιάζονται για επαναχρησιμοποίηση, επανα-κατασκευή ή ανακύκλωση.Παράδειγμα αποτελούν οι επαναφορτιζόμενες μπαταρίες και η κατάλληλη διαχείριση τους κατά τηφάση του τέλους της χρήσιμης ζωής τους. Η διάθεση των φίλτρων, των κασετών και των δοχείωνπρέπει να ελαχιστοποιηθεί. Οι παραγωγοί πρέπει πάντα να παρέχουν πληροφορίες στουςκαταναλωτές σχετικά με τη διάθεση (ανακύκλωση, πληροφορίες υλικών, κ.τ.λ.) των αναλωσίμων.

Μείωση των Αποβλήτων από ΑναλώσιμαΌταν η επαναχρησιμοποίηση ή η ανακύκλωση δεν είναι εφικτές, ο σχεδιαστής πρέπει ναδιασφαλίσει την ελαχιστοποίηση της ποσότητας των αποβλήτων από αναλώσιμα που θασταλούν για ταφή ή για αποτέφρωση.

Page 12: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Επαναχρησιμοποίηση, επανακατασκευή και σχεδιασμός για αποσυναρμολόγησηΕπαναχρησιμοποίηση του προϊόντοςΤα προϊόντα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να μπορούν εύκολα και γρήγορα νααποσυναρμολογηθούν και τα διαχωρισμένα εξαρτήματα να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγήκάποιου άλλου προϊόντος. Αυτά τα προϊόντα μπορούν να κατασκευαστούν με πιο γρήγορο ρυθμόκαι μπορούν να προωθηθούν στην αγορά σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα από άλλαπροϊόντα που κατασκευάζονται μόνο από καινούρια εξαρτήματα. Συνεπώς, τα κέρδη της εταιρείαςθα αυξηθούν.

Ο σχεδιασμός για επαναχρησιμοποίηση δεν είναι μόνο ευεργετικός για το περιβάλλον αλλά βοηθάεπίσης στη μείωση του κόστους παραγωγής και στην αύξηση των κερδών.

Επανα-κατασκευήΗ επανα-κατασκευή περιλαμβάνει τη συλλογή των εξαρτημάτων από προϊόντα, την ταξινόμησητους ανά τύπο, το καθάρισμα τους και τέλος την επιθεώρηση για επιδιόρθωση καιεπαναχρησιμοποίηση τους. Προϊόντα που προέρχονται από επανα-κατασκευή είναι επανα-συναρμολογημένα χρησιμοποιώντας ανακτημένα και καινούρια εξαρτήματα όπου αυτό είναιαπαραίτητο.

Σχεδιασμός για ΑποσυναρμολόγησηΟ σχεδιασμός για αποσυναρμολόγηση επιτρέπει την εύκολη επαναχρησιμοποίηση, επανα-κατασκευή και ανακύκλωση του προϊόντος και των εξαρτημάτων του στο τέλος της χρήσιμης ζωήςτους. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι ακόλουθες στρατηγικές:

χρήση υλικών που να αποσυναρμολογούνται, να ανακυκλώνονται, να επανα-κατασκευάζονται και να επαναχρησιμοποιούνται εύκολα

χρήση συνδέσμων και ενώσεων, κάτι που επιτρέπει την εύκολη και γρήγορηαποσυναρμολόγηση

σχεδιασμός της δομής του προϊόντος με τέτοιο τρόπο που να επιτρέπεται η γρήγορη, χωρίςζημιές και οικονομική αποσυναρμολόγηση των εξαρτημάτων

Ανακύκλωση υλικών και σχεδιασμός για ασφαλή διάθεσηΑνακύκλωση υλικώνΗ ανακύκλωση ανακτά χρήσιμα υλικά που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν στην κατασκευήνέων προϊόντων. Ο διαχωρισμός των διαφορετικών υλικών αυξάνει την αξία των υλικών πουανακυκλώνονται αφού απομακρύνει τα μολυσματικά υλικά, τα επικίνδυνα υλικά ή τα εξαρτήματαυψηλής αξίας. Τα εξαρτήματα διαχωρίζονται είτε με χειρονακτικές είτε με αυτόματες μεθόδους.

Σχεδιασμός για ασφαλή διάθεσηΕάν η διάθεση είναι η μοναδική διαθέσιμη επιλογή που προσφέρεται στον καταναλωτή, οσχεδιαστής πρέπει να διασφαλίζει:

ότι αποφεύγεται η χρήση τοξικών ή επικίνδυνων υλικών,

τη παροχή οδηγιών για την ασφαλή διάθεση και

τη χρησιμοποίηση βιοδιασπώμενων υλικών όπου αυτό είναι εφικτό.

Page 13: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Διαδικασία Οικολογικού ΣχεδιασμούΗ Ανάλυση Κύκλου Ζωής (ΑΚΖ) αποτελεί ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τηδιεξαγωγή του Οικολογικού Σχεδιασμού (ΟΣ). Η χρήση του πλαισίου της ΑΚΖ στη διαδικασία τουσχεδιασμού θα οδηγήσει στην εξέταση μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης.

Τα επιτυχημένα έργα ΟΣ εξαρτώνται από την αφοσίωση της διοίκησης της εταιρείας.

Ο σχηματισμός μιας ομάδας ΟΣ στο ξεκίνημα του έργου διευκολύνει τη συλλογή πληροφοριώναπό πολλές πηγές όσο σύντομα και συχνά απαιτείται κατά το σχεδιασμό. Ο ΟΣ δεν απαιτεί ναυπάρχει επαφή ανάμεσα στα μέλη της ομάδας σε καθημερινή βάση. Η συμμετοχή μεμονωμένωνατόμων θα ποικίλει αρκετά κατά την πορεία του έργου. Μερικά μεμονωμένα άτομα μπορεί μόνο ναπροσφέρουν συμβουλές ή να βοηθήσουν στις αναθεωρήσεις. Ακόμα και αν συμβαίνει αυτό, οιγνώσεις που παρέχονται από τα μέλη αυτά της ομάδας μπορεί να αποδειχθούν ζωτικές για τηνεπιτυχία του έργου. Η ομάδα του ΟΣ θα θέσει τους στόχους και το πλαίσιο του έργου, θαδημιουργήσει το χρονοδιάγραμμα του έργου, θα παρακολουθήσει τη διαδικασία και τέλος θααναθεωρήσει και θα εφαρμόσει τα αποτελέσματα του ΟΣ.

Ο ΟΣ θα καθορίσει επίσης τα ορόσημα του έργου. Κατά την πρόοδο του έργου, η επίτευξηκάποιου ορόσημου παρακολουθείται σύμφωνα με το συνολικό χρονοδιάγραμμα που έχειδημιουργηθεί.

Η ομάδα του ΟΣ πρέπει να διεξάγει τακτικές ενημερωτικές συναντήσεις. Όλοι οι υπόλοιποισυμμετέχοντες πρέπει να είναι ενημερωμένοι για τη διαδικασία του ΟΣ, το στόχο της μελέτης καιτον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί στην εταιρεία. Αυτό θα επιτευχθεί με μια σειράενημερωτικών συναντήσεων. Μέσω αυτών των συναντήσεων πρέπει να παρακινηθεί το ενδιαφέρονκαι να επιτευχθεί η αφοσίωση όλων των συμμετεχόντων στο στόχο του έργου.

Η παρακολούθηση της προόδου θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του έργου. Ηομάδα διαχείρισης του ΟΣ θα ελέγχει την πρόοδο του έργου και τη συμπόρευση του με τουςστόχους που τέθηκαν στην αρχή. Κατά τη διαδικασία εφαρμογής του ΟΣ πρέπει να καταστεί σαφέςσε όλους όσους εμπλέκονται ότι όλα τα ζητήματα με τις σημαντικότερες περιβαλλοντικέςεπιπτώσεις πρέπει να εξετάζονται. Οι εισροές ενέργειας και υλικών, οι εκροές και οι εκπομπέςπρέπει να μετριούνται και να αναλύονται προσεκτικά. Παρόλα αυτά, το έργο δεν πρέπει νακαθυστερεί από την επιμονή σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες. Πρέπει να περιλαμβάνονται όλα τασημαντικά ζητήματα αλλά η ολοκλήρωση του έργου δεν πρέπει να παρεμποδίζεται από τη σπατάληχρόνου σε ορισμένα σημεία.

Ο ΟΣ συνδέει τις περιβαλλοντικές πτυχές με την ποιότητα και τις κοινωνικές ανάγκες. Συνεπώς, οΟΣ μπορεί να βασιστεί στη συνολική διαχείριση της ποιότητας (TQM), ή να ενσωματωθεί σεκάποιο πρόγραμμα TQM.

Δίνοντας έμφαση στον ποιοτικό σχεδιασμό των προϊόντων, κάποιο TQM προετοιμάζει το έδαφοςγια τον ΟΣ. Στον ΟΣ το περιβάλλον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Η ρύπανση και άλλεςεπιπτώσεις αποτελούν ελαττώματα της ποιότητας που πρέπει να μειωθούν. Επειδή το περιβάλλονυποστηρίζει όλα τα είδη ζωής, η επιδίωξη κέρδους σε βραχυπρόθεσμη βάση μέσω ζημιογόνωνενεργειών, απειλεί την ύπαρξη κάποιας εταιρείας. Η απόλυτη επιτυχία εξαρτάται από τηνδιατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος παράλληλα με την ικανοποίηση των παραδοσιακώνπελατών και υπαλλήλων. Ο σχεδιασμός κάποιου προϊόντος με γνώμονα τη μείωση ή την αποφυγήτων αποβλήτων εξοικονομεί πόρους και μειώνει τα κόστη και τις αντιξοότητες.

Ο ΟΣ σχεδιασμός μπορεί να αποτελέσει ένα βασικό στοιχείο για τη βελτίωση των σχέσεωνανάμεσα σε νομοθέτες και εταιρείες. Ο στρατηγικός προγραμματισμός που προωθεί τον ΟΣ πρέπει:

να αναγνωρίζει και να προγραμματίζει τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τηςεταιρείας,

να περιλαμβάνει όλες τις επιπτώσεις πριν και μετά τις εξελίξεις στον προγραμματισμό,

Page 14: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

να επενδύει σε βελτιωμένες εγκαταστάσεις/εξοπλισμό και

να προτείνει ρυθμιστικές πολιτικές που θα βοηθήσουν τον ΟΣ.

Μια ΜΜΕ μπορεί να εφαρμόσει τον Οικολογικό Σχεδιασμό ακολουθώντας αυτή τη διαδικασία.

Εφαρμογή Οικολογικού ΣχεδιασμούΤα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει μια μικρομεσαία επιχείρηση (ΜΜΕ) για να εφαρμόσει τονΟικολογικό Σχεδιασμό είναι:

1. Ανάλυση Αναγκών

2. Διαμόρφωση απαιτήσεων

3. Σχεδιασμός

4. Εφαρμογή

Πιέστε με το δείκτη του ποντικιού πάνω στα τετράγωνα του σχήματος για να μάθετε περισσότεραγια την διαδικασία του οικολογικού σχεδιασμού.

Ανάλυση αναγκώνΓια να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ένα έργο Οικολογικού Σχεδιασμού (ΟΣ) πρέπειπρώτα να αναγνωρίζει τις ανάγκες των πελατών, π.χ. τις κύριες και τις δευτερεύουσεςλειτουργίες του προϊόντος, όπως επίσης και τις ανάγκες της ίδιας της εταιρείας, π.χ. τη μείωση τουκόστους παραγωγής. Αυτές οι ανάγκες μπορούν να οριστούν ως οι εξωτερικοί και εσωτερικοίμοχλοί (οδηγοί) ανάπτυξης του ΟΣ. Παράλληλα είναι σημαντικό να διερευνηθούν ταχαρακτηριστικά του προϊόντος τα οποία επηρεάζουν την περιβαλλοντική του απόδοση.

Τα προϊόντα που ικανοποιούν μόνο δευτερεύουσες ανάγκεςαλλά έχουν σημαντικέςπεριβαλλοντικές επιπτώσεις πρέπει να εξεταστούν πολύ προσεκτικά για να αποτιμηθούν οι

Page 15: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

βελτιώσεις. Αυτό μπορεί επίσης να οδηγήσει στη διακοπή της παραγωγής του προϊόντος ή στηνανάπτυξη κάποιου νέου προϊόντος που να ικανοποιεί τις ίδιες ανάγκες.

Μόλις προσδιοριστούν οι ανάγκες και οι αρχικές ιδέες για κάποιο έργο σχεδιασμού, μπορεί νακαθοριστεί το πλαίσιο του έργου. Ο καθορισμός του πλαισίου του έργου περιλαμβάνει τηνεπιλογή των ορίων του συστήματος, την επιλογή των τεχνικών ανάλυσης και τη σύνταξη τουχρονοδιαγράμματος και του προϋπολογισμού του έργου.

Κατά την επιλογή των κατάλληλων ορίων του συστήματος, η ομάδα ανάπτυξης πρέπει αρχικά ναλάβει υπόψη ολόκληρο τον κύκλο ζωής από την απόκτηση των πρώτων υλών μέχρι την τελικήκατάληξη των αποβλήτων και των εκπομπών.

Ο σχεδιασμός και η ανάλυση του συστήματος ολόκληρου του κύκλου ζωής θα παρέχει τιςκαλύτερες ευκαιρίες για τη μείωση των επιπτώσεων. Μετά τον καθορισμό του έργου και τηναπόφαση για την έναρξη του, πρέπει να συνταχθεί ο προϋπολογισμός και η χρονική διάρκεια τωνεργασιών. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιηθεί η αξιολόγηση για την εξακρίβωση τηςπεριβαλλοντικής και οικονομικής απόδοσης του προϊόντος.

Διαμόρφωση απαιτήσεωνΟι απαιτήσεις επηρεάζουν την επιτυχία κάποιου σχεδίου και συνεπώς πιθανώς να αποτελούν τηνπιο κρίσιμη πτυχή του σχεδιασμού. Οι σχεδιαστές πρέπει να εξετάζουν όλες τις απαιτήσεις ότανενσωματώνουν τις ανάγκες του καταναλωτή και της εταιρείας σε αποδοτικά προϊόντα.

Οι πέντε τύποι απαιτήσεων είναι:

Περιβαλλοντικές

Απόδοσης

Κόστους

Πολιτισμικές

Νομικές

Η ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων σε πρώιμο στάδιο αποτελεί το κλειδί για τονοικολογικό σχεδιασμό. Όλες οι απαιτήσεις πρέπει να βρίσκονται σε σωστή ισορροπία σε έναεπιτυχημένο προϊόν. Ένα προϊόν μπορεί να έχει χαμηλές επιπτώσεις αλλά δεν ωφελεί κανέναν ανδεν τα καταφέρει στην αγορά .

Πίνακας ΑπαιτήσεωνΟι πίνακες επιτρέπουν στις ομάδες ανάπτυξης προϊόντων να μελετήσουν τις αλληλεπιδράσειςανάμεσα στις απαιτήσεις του κύκλου ζωής. Οι πίνακες αποτελούν επίσης ένα αποτελεσματικό μέσογια την οργάνωση των δεδομένων για τη μετέπειτα ανάλυση και αξιολόγηση.

Η χρησιμοποίηση πινάκων του ίδιου τύπου για την ανάπτυξη των απαιτήσεων και την μετέπειτααξιολόγηση των σχεδιασμών καθιστά την κάθε εργασία απλούστερη. Οι πληροφορίες πουπαρουσιάζονται με συναφή τρόπο μπορούν να φαίνονται ακόμα πιο ξεκάθαρες.

Αυτό το παράδειγμα δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να διαιρεθούν οι κατηγορίες μέσαστον πίνακα.

Παρατίθεται επίσης ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου αναλύεται ο κύκλος ζωής ενός ψυγείου.

Περιβαλλοντικές απαιτήσειςΟι περιβαλλοντικές απαιτήσεις βοηθούν στον προσδιορισμό και στον περιορισμό τωνπεριβαλλοντικών επιπτώσεων, των κινδύνων για την υγεία και της περιβαλλοντικής αμεροληψίας.

Page 16: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις μπορούν να γίνουν περισσότερο κατανοητές μέσω της ανάλυσηςτων σημαντικών ζητημάτων που επιδρούν στο περιβάλλον.

Οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις πρέπει να ελαχιστοποιούν:

την κατανάλωση πρώτων υλών,

την κατανάλωση ενέργειας,

την παραγωγή αποβλήτων,

τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια και

την οικολογική φθορά.

Απαιτήσεις απόδοσηςΟι απαιτήσεις απόδοσης καθορίζουν τις λειτουργίες του συστήματος του προϊόντος. Μερικάπαραδείγματα λειτουργικών απαιτήσεων αποτελούν οι ανοχές μεγέθους των εξαρτημάτων και οικινητικές προδιαγραφές του εξοπλισμού. Για ένα ψυγείο, οι χαρακτηριστικές απαιτήσεις απόδοσηςπεριλαμβάνουν τη χρήση ηλεκτρισμού, τη διάρκεια ζωής και την αποδοτικότητα όσον αφορά στομέγεθος.

Ο οικολογικός σχεδιασμός πρέπει να προσφέρει ένα υψηλό επίπεδο απόδοσης για να ικανοποιεί τιςανάγκες των πελατών. Παρόλα αυτά, η επιθυμητή απόδοση περιορίζεται από τεχνικούςπαράγοντες. Τα πρακτικά όρια απόδοσης καθορίζονται συνήθως από τη βέλτιστη διαθέσιμητεχνολογία. Τα απόλυτα όρια τα οποία τα προϊόντα προσπαθούν να επιτύχουν τίθενται απόθερμοδυναμικούς ή φυσικούς νόμους.

Άλλα όρια απόδοσης πρέπει επίσης να γίνουν κατανοητά. Σε πολλές περιπτώσεις, ο σχεδιασμόςδιεργασιών περιορίζεται από τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό. Αυτό επηρεάζει πολλέςπτυχές της απόδοσης της διεργασίας. Μπορεί επίσης να θέτει όρια στην απόδοση του προϊόντος μετον περιορισμό πιθανών υλικών και χαρακτηριστικών. Όταν συμβαίνει αυτό, η επιτυχία κάποιουμεγάλου έργου σχεδιασμού μπορεί να εξαρτάται από την αναβάθμιση ή από την επένδυση σεκαινούριες τεχνολογίες.

Αν και μια καλύτερη απόδοση μπορεί μερικές φορές να μην έχει σαν αποτέλεσμα καιπεριβαλλοντικά οφέλη, μια χαμηλή απόδοση συνήθως δημιουργεί περισσότερες επιπτώσεις. Ηεφαρμογή προγραμμάτων οικολογικού σχεδιασμού που δεν επιτυγχάνουν να παράγουν προϊόντα μεανώτερη απόδοση θα συνεισφέρουν στην παραγωγή περισσότερων αποβλήτων και μεγαλύτερηςχρήσης πόρων.

Απαιτήσεις κόστουςΟι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα επιλέξουν κάποιο προϊόν με χαμηλές επιπτώσεις εκτός και ανπροσφέρεται σε δελεαστική τιμή. Οι απαιτήσεις κόστους πρέπει συνεπώς να βοηθήσουν τονοικολογικό σχεδιασμό να προσθέσει αξία στο σύστημα του προϊόντος.

Οι απαιτήσεις κόστους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την τάση της αγοράς.

Το συνολικό κόστος κάποιου προϊόντος πρέπει να αντικατοπτρίζει τη χρήσιμη του ζωή. Η απόδοσημπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην απόδοση αξίας στο προϊόν και έτσι στη μείωση τουπραγματικού του κόστους. Το συνολικό κόστος περιλαμβάνει το κόστος αγοράς, το λειτουργικόκόστος (ηλεκτρισμός) και το κόστος συντήρησης.

Πολιτισμικές απαιτήσεις

Page 17: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Οι πολιτισμικές απαιτήσεις καθορίζουν το σχήμα, τη μορφή, το χρώμα, τη δομή και την εικόναπου παρουσιάζει κάποιο προϊόν.

Οι σχεδιασμοί που έχουν στόχο τις χαμηλές επιπτώσεις πρέπει να ικανοποιούν τις πολιτισμικέςαπαιτήσεις για να είναι επιτυχείς. Οι προτιμήσεις των καταναλωτών επηρρεάζουν την επιλογή τωνυλικών, της τελικής επεξεργασίας, των χρωμάτων και του μεγέθους. Οι επιλογές αυτές έχουνάμεσες περιβαλλοντικές συνέπειες.

Επιτυχημένες πολιτισμικές απαιτήσεις επιτρέπουν στον ίδιο το σχεδιασμό να ενημερώσει με ποιοτρόπο μειώνει τις επιπτώσεις.

Νομικές απαιτήσειςΟι εθνικοί περιβαλλοντικοί κανονισμοί και οι κανονισμοί υγείας και ασφάλειας αποτελούνυποχρεωτικές απαιτήσεις.

Οι νομικές απαιτήσεις ποικίλουν σε πολυπλοκότητα ανάλογα με τον τύπο του συστήματος τουπροϊόντος, π.χ. η προτεινόμενη Οδηγία της ΕΕ για τη θέσπιση των απαιτήσεων του ΟικολογικούΣχεδιασμού για Προϊόντα που Χρησιμοποιούν Ενέργεια (EuP).

Η Οδηγία αυτή καθορίζει ένα πλαίσιο για τον προσδιορισμό και την εφαρμογή των τεχνικών τουοικολογικού σχεδιασμού για προϊόντα που χρησιμοποιούν ενέργεια, με στόχο τη διασφάλιση τηςελεύθερης διακίνησης αυτών των προϊόντων μέσα στην εσωτερική αγορά.

Καθορίζει τις απαιτήσεις τις οποίες τα προϊόντα που χρησιμοποιούν ενέργεια και που καλύπτονταιαπό μέτρα εφαρμογής, πρέπει να πληρούν όταν προωθούνται στην αγορά. Συνεισφέρει στηβιώσιμη ανάπτυξη αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα της χρήσης των προμηθειών ενέργειας ενώπαράλληλα διασφαλίζει ένα υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.

Δείτε επίσης:1. Συμβούλιο Υπουργών ΕΕ

2. Προσχέδιο Οδηγίας EuP

3. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

ΕφαρμογήΜόλις οι σχεδιασμοί εγκριθούν επίσημα, γίνεται η εφαρμογή του προϊόντος. Η εφαρμογήπεριλαμβάνει την παραγωγή, τη διανομή, την προώθηση και τη σήμανση. Μπορεί να περιλαμβάνειτον προγραμματισμό και τη δημιουργία της απαραίτητης υποδομής ή εισηγήσεις για αλλαγές στηνπολιτική προς τους αρμόδιους νομοθετικούς φορείς.

Παρόλα αυτά η διαδικασία του σχεδιασμού δεν σταματά σε αυτό το σημείο. Η ανάπτυξη τουπροϊόντος αποτελεί μια συνεχή διαδικασία. Υπάρχοντα προϊόντα, ακόμα και αν έχουν μπειπρόσφατα σε εφαρμογή, πρέπει να θεωρούνται ως εναρκτήριο σημείο για κάποιο νέο μοντέλο.

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΤΟΥΝ ΟΤΑΝ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΙ ΟΙΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Υλικά

Ποσότητα(εντατικότητα)

Χαρακτήρας/Τύπος Παρθένα

Επιπτώσεις πουσχετίζονται με τηνεξαγωγή, απόκτηση,

Page 18: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Τύπος ʼ μεσα

o σχετικά μετο προϊόν

o σχετικά μετηδιεργασία

Έμμεσα

o σταθερόκεφάλαιο(κτίρια &εξοπλισμός)

Πηγή Ανανεώσιμη

o δασοκομία

o αλιεία

o αγροτική

Μη ανανεώσιμη

o μέταλλα

o μημέταλλα

Ανακτημένα (Ανακυκλωμένα)

Επαναχρησιμοποιήσιμα/Ανακυκλώσιμα

Χρήσιμη Ζωή

Βασικοί παράγοντες πόρου

o τοποθεσία

διαθέσιμα τοπικά

διαθέσιμα περιφερειακά

o σπανιότητα

απειλούμενο είδος

βάση αποθέματος

o ποιότητα

σύνθεση

συγκέντρωση

o πρακτικές διαχείρισης/αποκατάστασης

βιωσιμότητα

επεξεργασία και χρήση Απόβλητα και

εκπομπές

Ενέργεια

Οικολογικοίπαράγοντες

Υγεία καιασφάλεια

Ενέργεια

Ποσότητα(αποδοτικότηταενέργειας)Τύπος

Αγορασμένη

Παραπροϊόνδιεργασίας

Ενσωματωμένηστα υλικά

Πηγή Ανανεώσιμη

o αιολική

o ηλιακή

o υδροηλεκτρική

o γεωθερμική

o βιομάζα

Μη ανανεώσιμη

o φυσικά καύσιμα

o πυρηνική

Χαρακτήρας Βασικοί

παράγοντες πόρου

o τοποθεσία

o σπανιότητα

o ποιότητα

o πρακτικέςδιαχείρισης/αποκατάστασης

Επιπτώσεις πουσχετίζονται με τηνεξαγωγή,απόκτηση,επεξεργασία καιχρήση

o Υλικά

o Απόβλητα

Page 19: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

καιεκπομπές

o Οικολογικοίπαράγοντες

o Υγεία καιασφάλεια

o Καθαρήενέργεια

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΤΟΥΝ ΟΤΑΝ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΙ ΟΙΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Απόβλητα και Εκπομπές

Τύπος Στερεά απόβλητα

o στερεά

o ημι-στερεά

o υγρά

Αέριες εκπομπές

o αέρια

o αερόλυμα

o σωματίδια

Επιπλέοντα

o διαλυώμενα

o αιωρούμενα

o γαλακτοποιημέναo χημικά

o βιολογικά

Χαρακτηρισμός Ακίνδυνα

o συστατικά

o ποσότητα

Επικίνδυνα

o συστατικά

o τοξικότητα

o συγκέντρωση

o ποσότητα

Ραδιενεργά

o δραστικότητα/χρόνος ημιζωής

o ποσότητα

o συγκέντρωση

Αναμενόμενο περιβαλλοντικόαποτέλεσμα

Περιεχόμενο

Διασπασιμότητα(φυσική, βιολογική,χημική)

Βιοσυγκέντρωση

Κινητικότητα/Μηχανισμοί μεταφοράς

o ατμοσφαιρικοί

o επιφανειακάύδατα

o υποεπιφανειακοί/υπόγεια ύδατα

o βιολογικοί

Επιπτώσειςεπεξεργασίας/ διάθεσης

o κατάλοιπα

o ενέργεια

o υλικά

o επιπτώσειςυγείας &ασφάλειας

Οικολογικοί παράγοντες

Τύπος επιπτώσεων σταοικοσυστήματα

Φυσικές (διατάραξη του

Οικολογικοί δείκτες Ποικιλότητα

Κλίμακα Τοπική

Page 20: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

φυσικού περιβάλλοντος)

Βιολογικές

Χημικές

Βιωσιμότητα

Σπανιότητα

Ευαίσθητο είδος

Περιφερειακή

Παγκόσμια

Ανθρώπινη Υγεία και Ασφάλεια

Πληθυσμός που κινδυνεύει Εργάτες

Χρήστες

Κοινότητα

Τοξικολογικός χαρακτηρισμός Νοσηρότητα

Θνησιμότητα

Έκθεση

o τρόπος

εισπνοή

δερματικήεπαφή

απορρόφηση

o διάρκεια

o συχνότητα

Ενοχλητικές επιπτώσεις Οσμές

Θόρυβος

Ατυχήματα Τύπος

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ/ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΨΥΓΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Προϊόν Τύπος υλικού - με βάση ένα κατάλογο απογραφής εξαρτημάτων/τμημάτων (θάλαμοι

ψυγείου/καταψύκτη, σύστημα ψύξης, συμπιεστής, συμπυκνωτής, εξατμιστής,ανεμιστήρες, ηλεκτρικά εξαρτήματα)

o εξαλείψτε υλικά με υψηλές επιπτώσεις: αντικατάσταση CFC-12 με εναλλακτικέςλύσεις που έχουν χαμηλότερες επιπτώσεις στο φαινόμενο της φθοράς του όζοντοςκαι στο φαινόμενο του θερμοκηπίου

Ποσότητα υλικώνo μειώστε την εντατικότητα των υλικών: καθορίστε τα kg του υλικού

Απόβλητα και εκπομπές - καθορισμένα στο στάδιο του τέλους της ζωής

Διαδικασία Ενέργεια

o μειώστε τη χρήση ενέργειας: καθορίστε την κατανάλωση ενέργειας για τοσυμπιεστή, τους ανεμιστήρες, τους θερμαντήρες για την υγρασία (μέση ετήσιαχρήση ενέργειας)

ʼ νθρωποιo θόρυβος: καθορίστε τη συχνότητα και τη μέγιστη ένταση του ήχου

Απόβλητα και εκπομπές

Page 21: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

o μειώστε τα απόβλητα: καθορίστε τα συστήματα για την ανάκτηση της ψυκτικήςουσίας κατά τη συντήρηση˙οι απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση, την επανα-κατασκευή, την ανακύκλωση των εξαρτημάτων δηλώνονται στο στάδιο του τέλουςτης ζωής

Διανομή Τύπος υλικού

o μειώστε τις επιπτώσεις που σχετίζονται με τα υλικά που χρησιμοποιούνται κατά τησυσκευασία: καθορίστε τα υλικά με χαμηλές επιπτώσεις

Ποσότητα υλικώνo μειώστε την εντατικότητα των υλικών της συσκευασίας: καθορίστε τα kg του

υλικού

Ενέργειαo εξοικονομήστε την ενέργεια που καταναλώνεται κατά τη μεταφορά: καθορίστε

περιορισμούς για την ενέργεια που σχετίζεται με την παράδοση

Απόβλητα και εκπομπέςo μειώστε τα απόβλητα της συσκευασίας: καθορίστε επαναχρησιμοποιούμενη,

ανακυκλώσιμη συσκευασία

o μειώστε τα απόβλητα του προϊόντος: καθορίστε τη μέγιστη ποσότητα τωνπροϊόντων που έχουν υποστεί ζημιά κατά τη διανομή

Διαχείριση Πληροφορίες

o παρέχετε πληροφορίες στους πελάτες σχετικά με τη χρήση ενέργειας

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ/ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΨΥΓΕΙΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

Προϊόν Υλικά

o διαστάσεις: H x W x D˙ χωρητικότητα - m3˙ χώρος ραφιών˙ χρησιμοποιήσιμοςχώρος αποθήκευσης

o χαρακτηριστικά: δημιουργία πάγου˙ διατήρηση κρέατος

Διαδικασία Υλικά

o αναγνωρίστε τη βέλτιστη διαθέσιμη τεχνολογία για τα εξαρτήματα τουσυστήματος ψύξης ως ένα πρακτικό όριο για την απόδοση

o καθορίστε τη χρήσιμη ζωή του προϊόντος και των εξαρτημάτων

o καθορίστε την αξιοπιστία

o καθορίστε την αντοχή

Page 22: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Ενέργειαo αναγνωρίστε τα θερμοδυναμικά όρια της απόδοσης (π.χ. μέγιστη αποδοτικότητα

που καθορίζεται από τις θερμοκρασίες μέσα και έξω από το ψυγείο)

o καθορίστε τον έλεγχο της θερμοκρασίας: ισορροπία, ομοιομορφία, αντιστάθμιση

Διανομή Υλικά

o καθορίστε τη ζήτηση του προϊόντος

o καθορίστε το χρόνο εγκατάστασης και τις απαιτήσεις του εξοπλισμού

o καθορίστε τις απαιτήσεις συσκευασίας για προστασία και περιεχόμενο

Ενέργειαo καθορίστε την τοποθεσία για λιανικά σημεία πωλήσεων σε σχέση με την αγορά

Διαχείριση Πληροφορίες

o καθορίστε τις ελάχιστες απαιτήσεις πληροφόρησης για το εγχειρίδιο του ιδιοκτήτη

o καθορίστε την περίοδο εγγύησης

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ/ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΨΥΓΕΙΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΟΣΤΟΥΣ

Προϊόν Υλικά

o Λιανική τιμή

o Κόστος για ανταλλακτικά εξαρτήματα

Διαδικασία Υλικά και Εργατικά

o Κόστη συντήρησης (κόστος για συντήρηση και εξαρτήματα)

Ενέργεια

o Ηλεκτρισμός (� - kWh/yr)

Διανομή Υλικά, Ενέργεια και Εργατικά

o Κόστος παράδοσης και εγκατάστασης

Απόβλητα και εκπομπέςo Κόστος διάθεσης της συσκευασίας

Διαχείριση Πληροφορίες

Page 23: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

o Εγγύηση κατασκευαστή

o Περίοδος αποπληρωμής για τον χρήστη για αγορά μιας πιο ακριβούς αλλά πιοενεργειακά αποδοτικής μονάδας

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ/ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΨΥΓΕΙΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Προϊόν Υλικά

o Προτιμήσεις χρώματος

o Μέγεθος (ανάλογα με τη συχνότητα ψωνίσματος/ άνεση)

o Τελική επεξεργασία και υλικά (επηρεάζει το καθάρισμα, την εμφάνιση)

Διαδικασία Υλικά

o Χειροκίνητη vs. αυτόματη απόψυξη

o Διαχωρισμός σε τμήματα� ικανότητα οργάνωσης τροφίμων

Απόβλητα και εκπομπές

o Απώλεια τροφίμων� ικανότητα ελέγχου της θερμοκρασίας

Διαχείριση Πληροφορίες

o Ξεκάθαρες οδηγίες

Εργαλεία Οικολογικού ΣχεδιασμούΥπάρχει ένας αριθμός εργαλείων που μία Μικρομεσαία Επιχείρηση (ΜΜΕ) μπορεί ναχρησιμοποιήσει για να εφαρμόσει τον Οικολογικό Σχεδιασμό (ΟΣ) στα προϊόντα της:

Οι λίστες ελέγχου είναι κυρίως ποιοτικά εργαλεία που βοηθούν την ΜΜΕ να θέσει σχετικέςερωτήσεις που θα την βοηθήσουν να προσδιορίσει τα περιβαλλοντικά προβλήματα κατά τηδιάρκεια του κύκλου ζωής του προϊόντος και να αναγνωρίσει τις κατάλληλες λύσεις.

Οι Πίνακες Οικολογικού Σχεδιασμού είναι ποσοτικά εργαλεία που επιτρέπουν στις ομάδεςανάπτυξης προϊόντων να μελετήσουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των απαιτήσεων τουκύκλου ζωής του προϊόντος. Οι πίνακες Οικολογικού Σχεδιασμού είναι επίσης έναςαποδοτικός τρόπος για την οργάνωση των δεδομένων για την διαδοχική ανάλυση καιεκτίμηση όλων των σχετικών περιβαλλοντικών απαιτήσεων και επιπτώσεων.

Page 24: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Λογισμικό που επίσης μπορεί να βοηθήσει την ΜΜΕ να εφαρμόσει τον ΟικολογικόΣχεδιασμό κατά την διάρκεια της ανάπτυξης ενός προϊόντος.

Λίστα Ελέγχου του Οικολογικού ΣχεδιασμούΗ Λίστα Ελέγχου του Οικολογικού Σχεδιασμού καταγράφει όλα τα σχετικά ερωτήματα που πρέπεινα έχει μια ΜΜΕ έτσι ώστε να προσδιορίσει τα περιβαλλοντικά προβλήματα κατά τη διάρκεια τουκύκλου ζωής του προϊόντος και να αναγνωρίσει τις κατάλληλες λύσεις.

Η λίστα ελέγχου αρχίζει με ανάλυση των αναγκών, η οποία είναι μια σειρά από ερωτήσεις πουαφορούν τη λειτουργία του προϊόντος συνολικά. Μετά την ανάλυση αναγκών ακολουθούν πέντεσύνολα ερωτήσεων που έχουν σχέση με τα διαδοχικά στάδια του κύκλου ζωής του προϊόντος. Οιερωτήσεις δίνονται στην αριστερή στήλη του πίνακα. Στη δεξιά στήλη αναφέρονται οι σχετικέςστρατηγικές του οικολογικού σχεδιασμού.

Η λίστα ελέγχου περιλαμβάνει έξι ξεχωριστά συστατικά:

1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ

2. 1ο Στάδιο του κύκλου ζωής: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ

3. 2ο Στάδιο του κύκλου ζωής: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

4. 3ο Στάδιο του κύκλου ζωής: ΔΙΑΝΟΜΗ

5. 4ο Στάδιο του κύκλου ζωής: ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

6. 5ο Στάδιο του κύκλου ζωής: ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ

Ερωτήσεις Στρατηγική ΟικολογικούΣχεδιασμού:

Ανάπτυξη Νέας Ιδέας Πως εκπληρώνει το σύστημα του προϊόντος στην πράξητις κοινωνικές ανάγκες;

Ποιες είναι οι κύριες και οι δευτερεύουσες λειτουργίεςτου προϊόντος;

Εκπληρώνει το προϊόν αποτελεσματικά και αποδοτικάτις λειτουργίες αυτές ;

Ποιες ανάγκες του χρήστη εκπληρώνει το προϊόν επίτου παρόντος;

Μπορούν να επεκταθούν ή να βελτιωθούν οιλειτουργίες του προϊόντος έτσι ώστε να εκπληρώνουντις ανάγκες του χρήστη καλύτερα;

Θα αλλάξει αυτή η ανάγκη μετά από μια χρονικήπερίοδο;

Μπορούμε να το προβλέψουμε αυτό μέσω (δραστικής)της καινοτομίας του προϊόντος;

Αποϋλοποίηση

Μείωση της ύλης

Κοινή χρήση τουπροϊόντος

Ολοκλήρωση τωνλειτουργιών

Λειτουργικήβελτιστοποίηση τουπροϊόντος (εξαρτήματα)

Page 25: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

1ο Στάδιο του κύκλου ζωής:ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ

Ερωτήσεις Στρατηγική ΟικολογικούΣχεδιασμού:

Επιλογή υλικών Τι προβλήματα μπορεί να προκύψουν στην παραγωγήκαι προμήθεια των υλικών και των εξαρτημάτων;

Πόσα και τι είδους πλαστικά και ελαστικάχρησιμοποιούνται;

Πόσα και τι είδους πρόσθετα χρησιμοποιούνται;

Πόσα και τι είδους μέταλλα χρησιμοποιούνται;

Πόσα και τι είδους τύπου υλικά (γυαλί, κεραμικά,κ.τ.λ.) χρησιμοποιούνται;

Πόση και τι είδους επιφανειακή επεξεργασίαχρησιμοποιείται;

Ποιο είναι το περιβαλλοντικό προφίλ των εξαρτημάτων;

Πόση ενέργεια απαιτείται για τη μεταφορά τωνεξαρτημάτων και των υλικών;

Ανακυκλωμένα καιανακυκλώσιμα υλικά

Ανανεώσιμα υλικά

Λιγότερη χρήση υλικών

Υλικά χαμηλότερουενεργειακού περιεχομένου

Χρήση υλικών με χαμηλέςεπιπτώσεις

2ο Στάδιο του κύκλου ζωής:ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Ερωτήσεις Στρατηγική ΟικολογικούΣχεδιασμού:

Βελτιστοποίηση παραγωγής Τι προβλήματα μπορεί να προκύψουν στην παραγωγικήδιαδικασία στην εταιρεία σας;

Πόσες και ποιου τύπου παραγωγικές διαδικασίεςχρησιμοποιούνται (συμπεριλαμβανομένων τωνσυνδέσεων, των επιφανειακών επεξεργασιών, τωνεκτυπώσεων και της σήμανσης);

Πόσα και τι είδους βοηθητικά εξαρτήματα χρειάζονται;

Πόσο ψηλή είναι η κατανάλωση ενέργειας;

Πόσα απόβλητα παράγονται;

Πόσα από τα προϊόντα που παράγονται δεν πληρούν τιςπροδιαγραφές;

Εναλλακτικές παραγωγικέςδιαδικασίες

Λιγότερα βήματαπαραγωγής και βελτιωμένηδιάταξη παραγωγής

Έλεγχος διεργασίας

Λιγότερη κατανάλωσηενέργειας

Χαμηλότερη παραγωγήαποβλήτων

Χρησιμοποίησηανανεώσιμης ενέργειας

3ο Στάδιο του κύκλου ζωής:ΔΙΑΝΟΜΗ

Page 26: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Ερωτήσεις Στρατηγική ΟικολογικούΣχεδιασμού:

Βελτιστοποίηση διανομής Τι προβλήματα προκύπτουν στη διανομή του προϊόντος;

Τι είδους συσκευασία χρησιμοποιείται για τη μεταφορά,για τη μαζική διανομή και για τη λιανική πώληση (όγκοι,βάρη, υλικά, επαναχρησιμοποίηση)

Ποια μέσα μεταφοράς χρησιμοποιούνται;

Είναι αποτελεσματικά οργανωμένη η μεταφορά;

Συσκευασία

Μεταφορά

4ο Στάδιο του κύκλου ζωής:ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Ερωτήσεις Στρατηγική ΟικολογικούΣχεδιασμού:

Βελτιστοποίηση της χρήσης τουπροϊόντος:

Καθαρότερες πηγέςενέργειας

Χαμηλότερη κατανάλωσηενέργειας

Μείωση των αναλώσιμων

Καθαρότερα αναλώσιμα

Μείωση των αποβλήτωνπου προέρχονται απόαναλώσιμα

Φυσική βελτιστοποίηση:

Τι προβλήματα προκύπτουν όταν χρησιμοποιείται,λειτουργεί, συντηρείται και επιδιορθώνεται το προϊόν;

Πόση και τι είδους ενέργεια απαιτείται, άμεσα ήέμμεσα;

Πόσα και τι είδους αναλώσιμα απαιτούνται;

Ποια είναι η αναμενόμενη διάρκεια ζωής τουπροϊόντος;

Πόση συντήρηση και πόσες επιδιορθώσεις απαιτούνται;

Τι είδους και πόσα βοηθητικά υλικά και ενέργειααπαιτούνται για τη λειτουργία, τη συντήρηση και τηνεπιδιόρθωση;

Μπορεί το προϊόν να αποσυναρμολογηθεί από κάποιομη ειδικό;

Μπορούν να αφαιρεθούν τα εξαρτήματα εκείνα πουχρειάζονται συχνά επιδιόρθωση;

Πόση είναι η διάρκεια της αισθητικής ζωής τουπροϊόντος;

Αύξηση της ζωής τουπροϊόντος και τηςαξιοπιστίας του

Βελτιστοποίηση καιολοκλήρωση τωνλειτουργιών

Εύκολη συντήρηση καιεπιδιόρθωση

5ο Στάδιο του κύκλου ζωής:ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ερωτήσεις Στρατηγική του ΟικολογικούΣχεδιασμού:

Τι προβλήματα μπορούν να προκύψουν στην ανάκτησηκαι διάθεση του προϊόντος;

Διαχείριση της φάσης τουςτέλους της χρήσιμης ζωής του

Page 27: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

προϊόντος Με ποιο τρόπο γίνεται η διάθεση του προϊόντος επί τουπαρόντος;

Γίνεται επαναχρησιμοποίηση των υλικών και τωνεξαρτημάτων;

Τι εξαρτήματα θα μπορούσαν ναεπαναχρησιμοποιηθούν;

Μπορούν τα εξαρτήματα να αποσυναρμολογηθούνχωρίς ζημιές;

Ποια υλικά είναι ανακυκλώσιμα;

Είναι τα υλικά αναγνωρίσιμα;

Μπορούν να αφαιρεθούν γρήγορα;

Χρησιμοποιούνται καθόλου ασύμβατα μελάνια,επιφανειακές επεξεργασίες ή αυτοκόλλητα;

Μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα οποιαδήποτεεπικίνδυνα εξαρτήματα;

Υπάρχουν προβλήματα όταν αποτεφρώνονται μηεπαναχρησιμοποιήσιμα μέρη του προϊόντος;

Επαναχρησιμοποίηση τουπροϊόντος

Επανα-κατασκευή

Σχεδιασμός γιααποσυναρμολόγηση

Ανακύκλωση των υλικών

Σχεδιασμός για ασφαλήδιάθεση

Οι πίνακες επιτρέπουν στις ομάδες ανάπτυξης προϊόντων να μελετήσουν τις αλληλεπιδράσειςανάμεσα στις απαιτήσεις του κύκλου ζωής. Οι πίνακες αποτελούν επίσης αποτελεσματικά μέσαοργάνωσης δεδομένων για περαιτέρω ανάλυση και αξιολόγηση.

Η χρησιμοποίηση πινάκων του ίδιου τύπου για την ανάπτυξη των απαιτήσεων και για τηνμετέπειτα αξιολόγηση σχεδίων καθιστά την κάθε εργασία απλούστερη. Οι πληροφορίες πουπαρουσιάζονται με συνεπή τρόπο μπορούν να φανούν ακόμα πιο σαφείς.

Το παράδειγμα του ψυγείου παρουσιάζει τον τρόπο που υποδιαιρούνται οι κατηγορίες μέσα στονπίνακα.

Πτυχές: Περιβαλλοντικές / Απόδοσης / Κόστους / Πολιτιστικές / Νομικές

Προϊόν Διεργασία Διανομή Διαχείριση

Εισροές Εκροές Εισροές Εκροές Εισροές Εκροές Εισροές Εκροές

Απόκτησηπρώτων υλών

Μαζικήεπεξεργασία

Επεξεργασίαμηχανολογικώνυλικών

Συναρμολόγηση

Page 28: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

& κατασκευή

Χρήση &συντήρηση

Τέλος χρήσιμηςζωής

Επεξεργασία &διάθεση

Προϊόν

Εισροές Υλικά

Ενέργεια (ενσωματωμένη)

Εκροές Προιόντα, συμπροϊόντα, απόβλητα & εκπομπές

Διεργασία

Εισροές Υλικά

o ʼ μεσα: υλικά διεργασίας

o Έμμεσα

1ο επίπεδο (εξοπλισμός & εγκαταστάσεις)

2ο επίπεδο (κεφάλαιο & πόροι για την παραγωγή του1ου επιπέδου)

Ενέργεια: ενέργεια διεργασίας (άμεση & έμμεση)

ʼ νθρωποι (εργατικό δυναμικό)

Εκροές Υλικά (απόβλητα & εκπομπές)

Ενέργεια (παραγόμενη)

Διανομή

Εισροές Υλικά

o Συσκευασία

o Μεταφορά

ʼ μεσα (π.χ. καύσιμα & υγρό φρένων)

Έμμεσα (π.χ. οχήματα και γκαράζ)

Ενέργεια

o Συσκευασία (ενσωματωμένη)

o Μεταφορά (kJ/ton-km)

ʼ νθρωποι (εργατικό δυναμικό)

Εκροές

Page 29: Τι είναι ο Οικολογικός Σχεδιασμόςuest.ntua.gr/archive/eupalinus/Design for the Environment_GR.pdf · παραδείγματα της κοινής χρήσης

Υλικά (απόβλητα & εκπομπές)

Διαχείριση

Εισροές Υλικά, προμήθειες γραφίου, εξοπλισμός & εγκαταστάσεις

Ενέργεια

ʼ νθρωποι

Πληροφορίες

Εκροές Πληροφορίες

Απόβλητα

Λογισμικά εργαλεία Οικολογικού ΣχεδιασμούΤα εργαλεία λογισμικού που είναι διαθέσιμα για τον Οικολογικό Σχεδιασμό είναι πολλά καιπαρόλο που το καθένα έχει τα ιδιαίτερα του χαρακτηριστικά, σχεδόν όλα βασίζονται στην ίδιαμεθοδολογία και έχουν πολλά κοινά στοιχεία. Το πεδίο των χρήσεων τους περιλαμβάνει όλες τιςφάσεις ανάπτυξης του προϊόντος � από τη διαμόρφωση της αρχικής ιδέας για το προϊόν μέχρι τηφάση όπου το προϊόν είναι έτοιμο για την αγορά και τη φάση όπου αποσυναρμολογείται καιπροετοιμάζεται για επαναχρησιμοποίηση ή για τελική διάθεση.

1. Το λογισμικό Green Building Advisor είναι ένα λογισμικό πρόγραμμα σχεδιασμένο ναβοηθά τους αρχιτέκτονες και άλλους επαγγελματίες που ασχολούνται με κτίρια στοσχεδιασμό φιλικών προς στο περιβάλλον και τη διαμονή κτιρίων. Ανάπτυξη: SHAI,Belmont, California, CREST, BuildingGreen, Inc. and Design Harmony, Inc.

2. Το λογισμικό πρόγραμμα EcoScan 3.0 διευκολύνει την ανάλυση των περιβαλλοντικώνεπιπτώσεων και του κόστους των προϊόντων. Ανάπτυξη: TNO Industrial Technology,Eidhoven, Netherlands.

3. Το λογισμικό PTLaserTM είναι ένα εργαλείο αξιολόγησης τόσο των οικονομικών όσο καιτων περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των Αποφάσεων που αφορούν τη Διεργασία. Ανάπτυξη:Sylvatica, North Berwick.

4. Το λογισμικό DFE 1.2 αποτελεί ένα εργαλείο για την αξιολόγηση και βελτίωση τωνπεριβαλλοντικών πτυχών και των πτυχών του τέλους της χρήσιμης ζωής του σχεδιασμούπροϊόντος. Ανάπτυξη: TNO Industrial Technology, Eidhoven, Netherlands.

5. To λογισμικό DfE Software χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια των αρχικών φάσεωνανάπτυξης του προϊόντος. Ανάπτυξη: PE Europe, Leinfelden-Echterdingen, Germany.

6. Το λογισμικό MERGE� επιτρέπει στους παραγωγούς προϊόντων κατανάλωσης εύκολακαι γρήγορα να αναλύσουν τις πτυχές του περιβάλλοντος μέσα στο σχεδιασμό και στηχημική και υλική σύνθεση των προϊόντων που αναπτύσσουν ή επανασχεδιάζουν. Ανάπτυξη:Alliance for Environmental Innovation, Boston, USA.

7. Το λογισμικό Design for Environment (DFE) προσομοιώνει την αποσυναρμολόγηση τωνπροϊόντων κατά το τέλος της διάρκειας της χρήσιμης ζωής τους και αποκαλύπτει τα σχετικάοικονομικά οφέλη και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις κάποιου δεδομένου σχεδίουπροϊόντος. Ανάπτυξη: Boothroyd Dewhurst, Inc., Akefield, USA.