UNIDADE 8

A GRANDE DEPRESIÓNBorja Campos Seijo I.E.S García çbarbón (Verín).

1. DOS FELICES ANOS VINTE AO CRACK DE 1929.

1. A PROSPERIDADE DE EEUU (FELICES VINTE).- EEUU protagoniza a prosperidade ec dos felices anos vinte,

caracterizada por: Incremento da producción: taylorismo e fordismo elevan a productividade fabricación en serie prezos consumo de masas. Desenvolvemento sectores ec novos (química, electricidade) e da industria do consumo (electrodomésticos, automóbiles…). Consumo de masas: publicidade, aparición grandes almacéns e supermercados, venda a crédito e a plazos ventas consumo. Concentración empresarial: tendencia a grandes oligopolios (mercado repartido entre poucas empresas) en tódolos sectores, favorecido polo goberno 200 empresas concentran a metade do capital industrial e comercial de USA.

- Pero é unha prosperidade chea de desequilibrios e perigos, que o goberno e a opinión pública non ven: Agricultura americana = endebedada e empobrecida. Melloras na agricultura anteriores exceso de producción exceso de oferta caída de prezos agrarios baixas rendas para agricultores campesiños endebedados con baixo nivel de consumo. Tendencia á sobreproducción: productividade medra por riba dos salarios oferta medra por riba da demanda acumulación de stocks (productos non vendidos) dificultades financeiras das empresas.

2. FACTORES DA CRISE DO 29.- 2 factores principais:

Sobreproducción: desequilibrio entre oferta e demanda, que esta non da absorbido.

Na agricultura a sobreproducción vaise agravando durante toda a década dos 20 oferta masiva por mecanización + extensión dos cultivos e competencia (+ barata de outros países) descenso dos prezos endebedamento agricultores.

Na industria aparece a finais da década oferta masiva por incremento da productividade + recuperación da industria europea ( exportacións a Europa) saturación mercados e acumulación de stocks.

Especulación: desde 1925 alza das cotizacións da Bolsa americana que non se corresponde co valor da economía real (producción e beneficios das empresas), senón coa especulación = mercar accións para vendelas logo máis caras, procurando un beneficio por suba de prezo sen alterar o ben.Especulación bolsística masiva (burbulla especulativa) abundancia e facilidade de créditos (prestamos a interés) para especular consecuencia: Bolsa absorbe capitais atraidos por beneficios altos a curto prazo capitais desatenden necesidades productivas, o que vai xestando a crise, e provoca alto risco os beneficios e a devolución dos créditos dependen de que as cotizacións segan medrando.

3. O CRACK DO 29.- ¿Qué é e cando se produce? Crack = caída brusca das cotizacións de Wall

Street en outubro de 1929. Inicio no día 24 (xoves negro) convencemento de que as cotizacións non ían a seguir subindo oleada de vendas, para tentar reducir perdas ao mínimo pánico caída en picado do prezo das accións riqueza inversores. Crise agravouse o 29 (martes negro) 16 millóns de accións sen comprador desplome cotizacións, que non pararía ata 1932.

- ¿Por qué? Especulación inflou valores, pero non podía facelo indefinidamente. Pánico a perdas caída brusca do prezo das accións, que se vendían case a calquer prezo para recuperar inversións, pero sen encontrar comprador

- ¿Consecuencias inmediatas? Creba bursátil creba bancaria (financeira). Bancos EEUU = pequenos e con poucas reservas, perderon cartos prestados aos inversores + retirada de efectivo por particulares resultado = creba de gran parte dos bancos e nos que sobreviviron esixencias de maiores garantías para a concesión de créditos a empresas e particulares.

4. CONSECUENCIAS DA CRISE.- Crise financeira (crebas bancarias) extensión a todos os sectores

productivos: Agricultura: xa en crise, perde apoio bancario (créditos) ruína agricultores. Industria: falta de crédito e contracción do mercado e da demanda (por maiores controles bancarios para conceder préstamos) aumento stocks, que non se dan vendido crebas de empresas paro caída da demanda e contracción mercado + crebas de empresas + paro …

- Crise financeira + crise agraria + crise industrial = Gran Depresión ec en EEUU, agravada por medidas Goberno insuficientes.

- A crise exténdese a escala mundial, desde EEUU, por 2 mecanismos: Repatriación capitais americanos investidos polo mundo por creba finenceira crebas bancarias en Europa, pola excesiva dependencia do capital americano. Contracción consumo americano EEUU non merca proteccionismo ec mundial reséntese.

2. A GRANDE DEPRESIÓN E AS SAÍDAS Á CRISE

1. A GRANDE DEPRESIÓN.- Depresión dos anos 30 non é simple crise ec senón unha auténtica

depresión, a + profunda da historia contemporánea. Rasgos: Virulencia: moitos viron coa crise o final do capitalismo coma sist económico. Impacto: chegou por sorpresa afectou brusca e rápidamente a todo o mundo. Duración: prolóngouse toda a década e só a IIª Guerra Mundial permitiu remontala. Extensión: 1ª gran crise mundial afecta a todos os países, agás á URSS.

Consecuencias: 3 principais:$ Contracción da producción industrial: creba bancaria caída da demanda + falta de créditos crebas de empresas paro caída demanda…$ Contracción comercio mundial: fracaso da cooperación internacional para solucionar crise da paso a respostas nacionais = proteccionismo aduaneiro caída do comercio mundial.$ Consecencias sociais, diferentes en función grupos sociais:

a) Clases medias perden nivel de vida e temen proletarización malestar auxe do fascismo.

b) Obreiros e campesiños: paro masivo e miseria marxinación parados, sen protección social. Agricultores arruinados, perden terras, condenados á miseria apenas paliada por beneficencia.

2. INTENTOS DE SOLUCIÓN E SAIDA DA CRISE: KEYNESIANISMO E NEW DEAL.

- Crise pon fin ao pensamento ec e o capitalismo liberal propios do S. XIX porque fracasan novas respostas e alternativas ec:$ Keynes: economista inglés da 1ª metade do S. XIX nova comprensión do capitalismo. Crítica e demostra a falsedade dos 2 principios básicos do liberalismo:

a) Equilibrio natural do mercado (oferta e demanda), onde o Estado non debe intervir.

b) A procura de beneficio privado benestar e riqueza para todos.Keynes defende a intervención do Estado na ec para correxir os desequilibrios do capitalismo, por medio do gasto público e diñeiro en circulación mellora nivel vida da pob consumo = motor do cecemento ec crea emprego.

New Deal (novo reparto): fracaso do republicano Hoover na presidencia de EEUU ante a Gran Depresión elección do demócrata Franklin D. Roosevelt co programa de New Deal.¿en qué consiste? Medidas e reformas para sair da depresión e palair estragos sociais:

- Medidas New Deal: Banca: fortalecer os bancos, protexer os aforros, limitar especulación. Política monetaria: emisión de moeda inflación recuperar os prezos. Agricultura: minguar produción recuperar prezos e garantir uns prezos mínimos para agricultores. Industria: permitir acordos empresariais garantir prezos mínimos. Gasto de Estado en grandes obras públicas crear emprego estimular consumo. Protección social: salario mínimo, xornada laboral, legalización sindicatos.

- ¿Resultados? Recuperación ec certa pero insuficiente, a II Guerra Mundial será o motor que supere a depresión a finis da década. O New Deal limitou os estragos da crise cunha maior protección das clases medias e baixas.

- Atacado pola dereita (republicanos) que o acusan de “socialista”, cando o que fai e salvar o capitalismo americano. Apoiado por amplos sectores populares reelección de Roosevelt en 1936, 40 e 44.

3. RESPOSTAS A CRISE NOS REXÍMENES FASCISTAS: AUTARQUÍA.

- Autarquía fascista = resposta diferente á depresión en Italia e Alemaña.

- Depresión favorece réximes que garanten orde e estabilidade coma o fascismo, mantendo iniciativa privada, pero sometida á supervisión do Estado.

- Obxectivo = superar a crise a través da autarquía ec (depender totalmente do propio país en materia ec) medidas:

Mercado interior protexido do exterior control do comercio exterior.

Control da ec polo Estado control prezos, salarios, moeda…

Subvención a sectores estratéxicos (industrias básicas, armamento,…).

Pol de pleno emprego con medidas ec (obras públicas) e extraeconómicas (ampliación do exército).