Post on 19-Jul-2020
BOLE
TÍN D
E MO
ROSID
AD
Y FIN
ANCIA
CIÓN
EMPR
ESAR
IAL
NÚMERO 1JULIO 2014
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
23
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.4
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
6
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
8
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....1
0...
......
......
......
......
....1
0...
......
......
......
......
......
......
...12
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
14...
......
.14
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
15...
......
......
......
......
......
......
...16
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....2
1...
......
......
......
......
.22
......
......
......
......
...25
......
......
.29
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.32
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.32
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..36
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
....3
8
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.....4
0
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
..42
ÍNDICE
Pre
sen
taci
ón
Op
inió
n I
nv
ita
da
Cla
ves
del
tri
mes
tre
1
E
nto
rno
em
pre
sari
al
1.1
C
onte
xto
cícl
ico
de la
mor
osid
ad e
mpr
esar
ial
1.2
C
ompo
nen
tes
del e
nto
rno
empr
esar
ial
2
M
oro
sid
ad
Em
pre
sari
al
2.1
E
l In
dica
dor
Sin
téti
co d
e M
oros
idad
Em
pres
aria
l (IS
ME
) 2
.2
Indi
cado
res
Sit
uac
ión
y e
xpec
tati
vas
de m
oros
idad
em
pres
aria
l 2
.3
Inci
den
cia
y du
raci
ón d
e la
mor
osid
ad 2
.4
El c
oste
de
la m
oros
idad
2.5
A
nál
isis
sec
tori
al d
e la
mor
osid
ad e
mpr
esar
ial
2.6
A
nál
isis
ter
rito
rial
de
la m
oros
idad
em
pres
aria
l 2
.7
An
ális
is d
e la
mor
osid
ad s
egú
n e
l tam
año
de la
em
pres
a
3
3
.1
Res
ult
ados
En
cues
ta d
e M
oros
idad
y F
inan
ciac
ión
em
pres
aria
l 3
.2
: El p
uls
o de
las
empr
esas
sob
re la
car
ga
impo
siti
va
Glo
sari
o
Fic
ha
met
od
oló
gic
a d
e la
En
cues
ta d
e M
oros
idad
y
Fin
anci
ació
n E
mpr
esar
ial
© D
irec
ción
Gen
eral
de
Indu
stri
a y
de la
Peq
ueñ
a y
Med
ian
a E
mpr
esa
y C
onfe
dera
ción
Esp
añol
a de
la P
equ
eña
y M
edia
na
Em
pres
a
ww
w.i
pym
e.or
g
Edi
ción
: ju
lio
de 2
014
Est
e bo
letí
n h
a si
do e
labo
rado
en
el m
arco
del
con
ven
io d
e co
labo
raci
ón e
ntr
e la
Dir
ecci
ón G
ener
al d
e
Indu
stri
a y
de
la P
equ
eña
y M
edia
na
Em
pres
a, y
la C
onfe
dera
ción
Esp
añol
a de
la P
equ
eña
y M
edia
na
Em
pres
a (C
EP
YM
E),
par
a el
des
arro
llo
de a
ctu
acio
nes
en
el á
mbi
to d
e la
luch
a
con
tra
la m
oros
idad
de
las
oper
acio
nes
com
erci
ales
.
Dir
ecci
ón
y c
oo
rdin
aci
ón
: DG
IPY
ME
y C
EP
YM
E
Rea
liza
ción
téc
nic
a: C
EP
YM
E y
An
alis
tas
Fin
anci
eros
In
tern
acio
nal
es (A
FI)
Con
sult
ores
Co
lab
ora
do
res
y f
uen
tes
de
da
tos:
Equ
ifax
, CE
SC
E, I
nfo
rma
e In
tru
m J
ust
itia
En
cues
ta d
e M
oros
idad
y F
inan
ciac
ión
: Aso
ciac
ión
de
Cal
l cen
ters
Esp
añol
a (A
CE
) y U
nis
ono
MIN
IST
ER
IOD
E I
ND
US
TR
IA, E
NE
RG
ÍAY
TU
RIS
MO
SE
CR
ET
AR
ÍA G
EN
ER
AL
TÉ
CN
ICA
SUB
DIR
ECC
IÓN
GEN
ERA
L
DE
DES
AR
ROLL
O N
OR
MA
TIV
O,
INFO
RM
ES Y
PU
BLI
CA
CIO
NES
CEN
TRO
DE
PUB
LIC
AC
ION
ES
PAN
AM
Á, 1
. 280
71-M
AD
RID
TEL
S.: 9
1.34
9 51
29
/ 49
68 /
400
0 /
7605
FAX
: 9
1.34
9 44
85
ww
w.m
inet
ur.g
ob.e
sC
entr
oPub
licac
ione
s@m
inet
ur.e
s
DEP
OSI
TO L
EGA
L:
M-2
1065
-201
4
NIP
O:
070-
14-0
21-4
CA
TÁ
LOG
O G
ENER
AL
DE
PUB
LIC
AC
ION
ES
OFI
CIA
LES
http
://w
ww
.060
.es
MA
QU
ETA
CIÓ
N Y
DIS
EÑO
DE
CU
BIE
RTA
:K
elsi
ng C
omun
icac
ión
ECPM
INET
UR
: 150
0/07
/14
EUA
EVF:
0.
00 €
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
45
PRES
ENTA
CIÓN
CE
PY
ME
en
col
abor
ació
n c
on l
a D
irec
ción
Gen
eral
de
Indu
stri
a y
de la
Peq
ueña
y M
edia
na E
mpr
esa
(DG
IPY
ME
) pr
esen
ta e
l n
úm
ero
1 de
su
Bo
letí
n d
e M
oro
sid
ad
y
Fin
an
cia
ció
n E
mp
resa
ria
l, u
n
nu
evo
inst
rum
ento
par
a el
seg
ui-
mie
nto
y la
vig
ilanc
ia d
e la
mor
osi-
dad
en la
s op
erac
ione
s co
mer
cial
es
entr
e em
pres
as y
en
tre
ésta
s y
las
Adm
inis
trac
ion
es
Pú
blic
as,
con
in
form
ació
n t
rim
estr
al d
e la
evo
-lu
ción
de
las
dem
oras
e i
mpa
gos
empr
esar
iale
s, a
sí c
omo
del a
cces
o
pequ
eñas
y m
edia
nas
em
pres
as.
En
est
e n
uev
o tr
abaj
o se
an
aliz
a la
info
rmac
ión
reco
gida
a tr
avés
de
un
a E
ncu
esta
sob
re M
oros
idad
y
Fin
anci
ació
n E
mpr
esar
ial r
ealiz
a-da
a m
ás d
e 1.
000
pym
es e
spañ
o-la
s so
bre
su s
itu
ació
n e
n m
ater
ia
de r
etra
sos
en l
os c
obro
s y
pago
s de
las
ope
raci
ones
com
erci
ales
,
su a
ctiv
idad
y s
u o
pin
ión
ace
rca
del c
lim
a de
mor
osid
ad (s
itu
ació
n
corr
ient
e y
pers
pect
ivas
), as
í com
o so
bre
dive
rsos
fact
ores
que
afe
ctan
a
su c
apac
idad
de
crec
imie
nto
. Ju
nto
al a
nál
isis
de
los
resu
ltad
os
de la
enc
uest
a, e
l Bol
etín
rec
oge
el
anál
isis
y e
valu
ació
n de
otr
as fu
en-
com
o em
pres
aria
les
que
perm
iten
va
lora
r de
form
a co
mpl
emen
tari
a la
sit
uac
ión
de
la m
oros
idad
y d
e
con
text
o cí
clic
o de
l tr
imes
tre
de
refe
ren
cia
que,
par
a es
te p
rim
er
nú
mer
o es
el p
rim
er tr
imes
tre
del
año
en c
urs
o.
En
el
prim
er t
rim
estr
e de
201
4
la e
con
omía
esp
añol
a, q
ue
podr
ía
acab
ar e
l añ
o co
n u
n c
reci
mie
nto
re
al d
el P
IB s
upe
rior
al
1,1%
, en
u
n c
onte
xto
en e
l qu
e se
con
stat
a un
a m
ejor
a de
la a
ctiv
idad
em
pre-
sari
al y
, alg
o m
ás te
nue,
del
acc
eso
al c
rédi
to p
or p
arte
de
las
empr
e-
sas,
au
nqu
e si
gue
sien
do li
mit
ado
y la
s co
ndic
ione
s de
l cré
dito
se
han
en
dure
cido
en
el n
uev
o pe
riod
o.
El I
nd
ica
do
r S
inté
tico
de
Mo
-ro
sid
ad
Em
pre
sari
al
(IS
ME
) re
gist
ra u
na
lige
ra s
ubi
da e
n e
l pr
imer
tri
mes
tre
de 2
014
debi
do
fun
dam
enta
lmen
te a
un
a m
ayor
pr
opor
ción
de
deu
da c
omer
cial
en
re
tras
o de
pag
o y
acu
mu
la t
res
trim
estr
es c
onse
cuti
vos
de c
iert
o es
tan
cam
ien
to. E
ste
indi
cado
r se
co
nst
ruye
sob
re l
a ba
se d
e in
for-
mac
ión
parc
ial o
bten
ida
de d
isti
n-ta
s fu
ente
s pr
ofes
ion
ales
, si
bien
su
com
pon
ente
ref
erid
o al
cré
dito
co
mer
cial
en
mor
a u
tili
za d
atos
Por
su
part
e, lo
s in
dica
dore
s de
cli-
las
empr
esas
sob
re la
evo
luci
ón d
e la
mor
osid
ad. E
l In
dic
ador
Sit
ua-
ción
de
la m
oros
idad
, ref
erid
o es
ta
vez
al p
rim
er s
emes
tre
de 2
014
y ba
sado
en
la e
xplo
taci
ón d
e la
En-
cues
ta r
epre
sent
ativ
a an
tes
men
-ci
onad
a, m
uest
ra u
na r
educ
ción
de
la
cant
idad
de
deud
a de
bida
a
fact
uras
pen
dien
tes
de c
obro
por
re
tras
o en
el p
ago
en c
ompa
raci
ón
con
la c
ifra
de
vent
as e
n el
pri
mer
se
mes
tre
de 2
014,
que
con
tinu
ará
en e
l seg
undo
sem
estr
e, e
n vi
rtud
de
las
exp
ecta
tiva
s re
vela
das
por
los
encu
esta
dos,
seg
ún m
uest
ra e
l In
dic
ador
Exp
ecta
tiva
s. A
pes
ar
de e
sta
mej
ora,
el c
oste
de
la m
oro-
sida
d (d
euda
com
erci
al e
n re
tras
o de
pag
o) s
igue
sie
ndo
muy
ele
vado
co
mo
lo e
s ta
mbi
én la
pro
babi
lidad
de p
regu
ntas
en
esta
ole
ada
de la
com
o el
ele
men
to q
ue m
ás e
stá
in- -
mie
nto
de la
s em
pres
as e
ncue
sta-
das.
Ést
as c
onsi
dera
n ne
cesa
ria
la
redu
cció
n de
las
carg
as im
posi
tiva
s qu
e so
port
an, e
spec
ialm
ente
las
co-
tiza
cion
es s
ocia
les
y el
IV
A.
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
67
OPINI
ÓN IN
VITAD
A
Las
peq
ueñ
as y
med
ian
as e
mpr
e-sa
s so
n o
rgan
izac
ion
es m
uy
espe
-ci
ales
. Al t
iem
po q
ue a
fron
tan
con
gr
an v
uln
erab
ilid
ad, m
ult
itu
d de
-xi
bili
dad
y ca
paci
dad
de a
dapt
a-ci
ón. E
l act
ual c
onte
xto
econ
ómic
o,
sin
em
barg
o, e
stá
supo
nie
ndo
un
re
to e
norm
e pa
ra to
das
ella
s, p
ues-
to q
ue lo
s “e
cos”
de
la c
risi
s si
guen
m
ostr
ando
una
inci
denc
ia m
uy s
e-le
ctiv
a se
gún
los
tram
os d
el ta
ma-
ño
empr
esar
ial y
est
án s
ien
do e
s-pe
cial
men
te s
ever
os c
on a
quel
las
empr
esas
de
men
or d
imen
sión
que
no
pue
den
llega
r a
part
ir d
e ci
erto
s
Hay
dos
fact
ores
fren
te a
los
cua-
les
las
pym
es s
on e
spec
ialm
ente
vu
lner
able
s: e
l cre
cien
te p
ero
aún
dé
bil p
uls
o de
la d
eman
da d
e su
s pr
oduc
tos
o se
rvic
ios
y la
s co
ndic
io-
con
des
ahog
o su
s op
erac
ion
es o
r-di
nari
as. L
as p
ymes
pue
den
supl
ir
la e
scas
ez d
e de
man
da d
omés
tica
com
prim
iend
o su
est
ruct
ura
o su
s m
árge
nes
hast
a ex
trem
os q
ue h
a-rí
an in
viab
le a
una
gra
n em
pres
a,
pero
no
pued
en a
com
eter
con
faci
-li
dad
un
a re
orie
nta
ción
de
su e
s-tr
ateg
ia c
omer
cial
hac
ia e
l ext
erio
r po
rque
no
está
n co
nven
ient
emen
te
inte
rnac
ion
aliz
adas
.
Igu
alm
ente
, pu
eden
sop
orta
r la
nu
evas
in
vers
ion
es p
oste
rgan
do
sust
itu
ir la
au
sen
cia
de m
erca
dos - -
den
viv
ir s
in u
n v
olu
men
det
er-
desc
onta
r su
s de
rech
os d
e co
bro
con
tra
clie
nte
s. I
ncl
uso
el r
etra
so
en e
l pa
go a
su
s pr
ovee
dore
s le
s ex
pon
e a
ries
gos
desp
ropo
rcio
na-
dos
difí
cile
s de
sor
tear
.
En
el
con
text
o an
teri
or,
el c
ono-
cim
ien
to d
e la
rea
lida
d y
ten
den
-ci
as e
n m
ater
ia d
e co
bros
y p
agos
Begoña Cris
teto
Secr
etaria
Gene
ral d
e Ind
ustri
a y d
e la P
eque
ña
y Med
iana E
mpre
sa
es c
ruci
al p
ara
pode
r in
cidi
r co
n
éxit
o en
la
solu
ción
de
esto
s gr
a-ve
s pr
oble
mas
qu
e aq
uej
an e
s-pe
cial
men
te a
est
as e
mpr
esas
de
men
or d
imen
sión
. La
info
rmac
ión
di
spon
ible
act
ualm
ente
sob
re e
stos
o pr
oced
ente
de
met
odol
ogía
s he
te-
rogé
neas
, que
impi
de c
onoc
er b
ien
atra
vies
an la
s em
pres
as t
ambi
én
en e
sta
mat
eria
.
Es
por
ello
qu
e la
Dir
ecci
ón G
ene-
ral d
e In
dust
ria
y de
la P
equ
eña
y M
edia
na
Em
pres
a en
ali
anza
co
n C
EP
YM
E q
uie
re c
ontr
ibu
ir
en la
med
ida
de s
us
posi
bili
dade
s al
lan
zam
ien
to d
el p
rese
nte
Bol
e-tí
n d
e M
oros
idad
y F
inan
ciac
ión
E
mpr
esar
ial.
El
Bol
etín
bas
ado
mat
eria
s y
en u
na
encu
esta
a p
e-qu
eñas
y m
edia
nas
em
pres
as e
n
la q
ue d
e m
aner
a co
here
nte
se o
b-ti
ene
info
rmac
ión
de
base
y d
irec
-ta
sob
re lo
s fe
nóm
enos
de
inte
rés.
D
e es
ta m
aner
a se
dis
pone
de
una
fuen
te ú
nic
a y
hom
ogén
ea p
ara
el
segu
imie
nto
de
la m
oros
idad
em
-pr
esar
ial y
de
las
con
dici
ones
de
El
anál
isis
der
ivad
o de
la
info
r-m
ació
n q
ue
nos
fac
ilit
a el
Bol
e-tí
n d
e M
oros
idad
y F
inan
ciac
ión
E
mpr
esar
ial
perm
itir
á u
n c
ono-
cim
ien
to
mu
cho
más
aj
ust
ado
de la
s n
eces
idad
es d
e la
s py
mes
. E
ste
con
ocim
ien
to e
s fu
nda
men
-ta
l a la
hor
a de
ado
ptar
pol
ític
as
públ
icas
qu
e pu
edan
cor
regi
r y
mej
orar
las
con
dici
ones
en
las
qu
e la
s py
mes
de
sarr
olla
n
su
acti
vida
d, d
e ah
í el
in
teré
s de
la
Dir
ecci
ón G
ener
al d
e In
dust
ria
y de
la P
yme
en a
bord
ar, j
un
to c
on
CE
PY
ME
, est
e B
olet
ín d
e M
oros
i-da
d y
Fin
anci
ació
n E
mpr
esar
ial.
Con
fío
en q
ue
el B
olet
ín d
e M
o-ro
sida
d y
Fin
anci
ació
n E
mpr
esa- -
ción
de
nu
estr
as p
equ
eñas
y m
e-di
anas
em
pres
as.
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
89
La
mej
ora
en l
a co
yun
tura
ec
onóm
ica
en l
os p
rim
eros
m
eses
del
añ
o h
a te
nid
o u
na -
nan
ciac
ión
em
pres
aria
l y la
s pr
evis
ion
es a
pun
tan
a u
na
mej
ora
del r
itm
o de
act
ivid
ad
empr
esar
ial
en l
a se
gun
da
mit
ad d
e 20
14 q
ue
se t
radu
-ci
rá m
ás a
dela
nte
en
un
a re
-du
cció
n d
e la
mor
osid
ad y
un
m
ayor
acc
eso
al c
rédi
to.
Sin
em
barg
o, e
l Ind
icad
or S
in-
téti
co d
e M
oros
idad
Em
pres
a-ri
al (I
SM
E) r
egis
tra
una
liger
a su
bida
en
el p
rim
er tr
imes
tre
de
2014
deb
ido
al m
ayor
por
cent
a-je
de
deud
a en
ret
raso
de
pago
.
Los
indi
cado
res
de c
lim
a re
-
las
empr
esas
sob
re la
evo
lu-
ción
de
la m
oros
idad
du
ran
-te
201
4, e
spec
ialm
ente
en
el
sect
or d
e la
hos
tele
ría.
La
inci
den
cia
de l
a m
oros
i-da
d en
las
pym
es e
s el
evad
a:
el 6
0% t
ien
en f
actu
ras
pen
-di
ente
s de
cob
ro p
or r
etra
so
en e
l pa
go y
par
a u
n 2
2% s
u
impo
rte
repr
esen
ta m
ás d
e un
10
% d
e la
cif
ra d
e ve
nta
s.
La
inci
den
cia
de l
a m
oros
i-da
d en
fac
tura
s pe
ndi
ente
s de
pag
o es
alg
o m
enor
: afe
cta
al 4
8% d
e la
s em
pres
as, a
un
-qu
e pa
ra u
n 2
7% s
u im
port
e re
pres
enta
más
del
10%
de
la
cifr
a de
ven
tas.
Exi
ste
un
a al
ta
prob
abil
i-da
d de
im
pago
de
fact
ura
s pe
ndi
ente
s de
cob
ro e
n l
as
pym
es: e
n ju
nio
de
2014
hay
un
24%
de
empr
esas
que
est
i-m
an q
ue
no
van
a c
obra
r m
ás
del
10%
del
im
port
e de
las
fa
ctu
ras
pen
dien
tes
de c
obro
. E
sta
tasa
su
pera
el 4
0% e
n e
l ca
so d
e em
pres
as d
el s
ecto
r de
la c
onst
rucc
ión
.
La
inci
den
cia
de l
a m
oros
i-da
d es
may
or e
n l
as e
mpr
e-sa
s pe
queñ
as (
men
os d
e 10
tr
abaj
ador
es),
con
una
prob
a-bi
lida
d de
impa
go q
ue s
uper
a el
24%
fren
te a
l 11,
8% d
e la
s m
edia
nas
(50
a 24
9 tr
abaj
a-do
res)
deb
ido
a qu
e ti
enen
com
o a
can
ales
alt
ern
ativ
os
y pr
esen
tan
peo
r si
tuac
ión
El
con
jun
to d
el c
rédi
to c
o-m
erci
al
inte
r em
pres
aria
l
CLAV
ES DE
L TRIM
ESTR
E
tuvo
en
el
prim
er t
rim
estr
e de
l añ
o u
n c
oste
impu
tado
de
1.61
2 m
illo
nes
de
euro
s, d
e lo
s cu
ales
más
de
1.00
0 m
illo
-n
es c
orre
spon
den
a l
a pa
rte
de d
ich
o cr
édit
o en
ret
raso
de
pago
. Au
nqu
e se
ha
redu
cido
el
cos
te d
e la
mor
osid
ad c
onti
-n
úa
en n
ivel
es m
uy
elev
ados
y
repr
esen
ta e
l 63
% e
l co
ste
de l
a de
uda
com
erci
al.
Est
o
y en
las
ope
raci
ones
de
des-
cuen
to c
omer
cial
con
dici
onan
la
rec
upe
raci
ón d
e la
act
ivi-
dad
empr
esar
ial.
En
los
últ
imos
sei
s m
eses
se
han
en
dure
cido
las
con
dici
o-
inte
rés)
se
ha
incr
emen
tado
pa
ra e
l 46%
de
las
empr
esas
en
cues
tada
s y
los
gast
os y
co-
mis
ion
es p
ara
el 5
6%.
Ade
- -ci
ón s
e h
a re
dujo
par
a el
30%
y
casi
el 6
0% s
opor
tan
un
en
-ca
reci
mie
nto
de
sus
gast
os y
co
mis
ion
es. E
sto
un
ido
a di
-
un
26%
de
las
empr
esas
han
in
ten
tado
acc
eder
a l
ínea
s
los
últ
imos
sei
s m
eses
) es
tá
haci
endo
que
las
pym
es r
ecu-
rran
cad
a ve
z m
ás a
can
ales
al
tern
ativ
os a
l ban
cari
o pa
ra -
palm
ente
a f
ondo
s pr
opio
s (u
n 6
1,4%
de
las
empr
esas
en
cues
tada
s u
tili
za e
ste
ca- -
ción
).
preo
cupa
ción
de
las
empr
e-sa
s en
est
os m
omen
tos
(más
de
un
60%
de
las
empr
esas
le
otor
gan
un im
pact
o al
to e
n su
ca
paci
dad
de c
reci
mie
nto
) y
cons
ider
an q
ue u
na b
ajad
a de
im
pues
tos,
esp
ecia
lmen
te c
o-ti
zaci
ones
soc
iale
s e
IVA
, ten
-dr
ía u
n e
fect
o po
siti
vo p
ara
su a
ctiv
idad
y s
u li
quid
ez.
En
est
os m
omen
tos
un
a m
e-n
or c
arga
im
posi
tiva
pod
ría
ayu
dar
a re
duci
r la
mor
osi-
dad
empr
esar
ial,
aun
que
son
n
eces
aria
s ot
ras
med
idas
, en
pa
rtic
ula
r, a
caba
r co
n l
a se
-
impu
lsar
otr
os c
anal
es a
lter
-n
ativ
os a
l ban
cari
o, e
spec
ial-
men
te d
irig
idos
a la
s py
mes
, qu
e ti
enen
un
a m
ayor
in
ci-
den
cia
de l
a m
oros
idad
qu
e la
s co
mpa
ñía
s gr
ande
s.
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
1011
ENTO
RNO
EMPR
ESAR
IAL1 1.
1
Los
ú
ltim
os
dato
s qu
e h
emos
co
noc
ido
de l
a C
onta
bili
dad
Na-
cion
al T
rim
estr
al (C
NT
R) c
orre
s-po
ndi
ente
s al
pri
mer
tri
mes
tre
la e
con
omía
esp
añol
a, a
un
que
la
recu
pera
ción
est
á si
endo
len
ta y
su
rit
mo
es p
or e
l mom
ento
red
u-
cido
-el P
IB r
eal c
reci
ó un
0,5
% e
n
tasa
inte
ranu
al-.
El c
onte
xto
cícl
i-co
en
los
prim
eros
mes
es d
el a
ño
se h
a ca
ract
eriz
ado
por
una
evol
u-ci
ón fa
vora
ble
de la
dem
anda
na-
cion
al y
de
las
ven
tas
al e
xter
ior
que
ejer
cier
on u
n e
fect
o po
siti
vo
sobr
e la
cif
ra d
e n
egoc
ios
de l
as
empr
esas
. Así
lo r
ecog
e el
Ín
dice
G
ener
al d
e C
ifra
de
Neg
ocio
s E
m-
pres
aria
l 1 (I
CN
E),
que
publ
ica
el
de la
cif
ra d
e n
egoc
ios
de lo
s se
c-
con
un
ava
nce
en
abr
il d
el 4
,2%
re
spec
to a
l mis
mo
mes
del
año
an-
teri
or (d
atos
cor
regi
dos
de e
fect
os
esta
cion
ales
y d
e ca
len
dari
o),
la
may
or s
ubi
da d
esde
qu
e se
dis
po-
ne
de d
atos
(abr
il d
e 20
12).
Tam
bién
la
in
form
ació
n
de
la
Cen
tral
de
Bal
ance
s qu
e pu
blic
a el
Ban
co d
e E
spañ
a re
vela
qu
e la
ac
tivi
dad
prod
uct
iva
de l
as e
m-
pres
as c
olab
orad
oras
pre
sen
tó u
n
may
or d
inam
ism
o en
el p
rim
er tr
i-m
estr
e de
201
4, c
onti
nu
ando
con
la
tend
enci
a de
pro
gres
iva
mej
oría
ob
serv
ada
en lo
s úl
tim
os m
eses
del
añ
o an
teri
or. U
n r
epu
nte
qu
e fu
e ba
stan
te g
ener
aliz
ado,
afe
ctan
do
a ca
si to
das
las
ram
as d
e ac
tivi
dad.
En
este
con
text
o, la
mor
osid
ad e
m-
pres
aria
l med
ida
por
el IS
ME
ma-
ya v
enía
obs
ervá
ndos
e en
el ú
ltim
o tr
imes
tre
de 2
013.
Es
deci
r, u
na
tend
enci
a al
rep
unte
del
indi
cado
r de
bido
sob
re to
do a
l aum
ento
de
la
rati
o de
deu
da c
omer
cial
en
mor
a m
ás q
ue
a ca
usa
del
au
men
to d
el
peri
odo
de p
ago.
Par
adój
icam
ente
, el
rep
un
te d
e la
mor
osid
ad c
oin
ci-
de c
on u
na m
ejor
a en
la c
oyun
tura
ec
onóm
ica.
Per
o ya
se
ha in
dica
do
en o
tras
oca
sion
es q
ue
la e
xtre
ma
sele
cció
n qu
e im
pone
una
coy
untu
-ra
eco
nóm
ica
desf
avor
able
par
ece
en l
os i
ndi
cado
res
de m
oros
idad
, cu
ando
la
coyu
ntu
ra m
ejor
a, i
n-
clu
so
lige
ram
ente
. E
ste
mis
mo
com
port
amie
nto
se
obse
rvó
en e
l pe
riod
o de
los
lla
mad
os “
brot
es
com
ien
zos
de 2
011.
1. In
dica
dor
coyu
ntur
al
que
mid
e la
evo
luci
ón a
cort
o pl
azo
de la
cif
ra d
e
nego
cios
, de
form
a co
njun
-
ta, p
ara
los
sect
ores
eco
nó-
CONT
EXTO
CÍCL
ICO DE
LA M
OROS
IDAD E
MPRE
SARIA
L
Por
otr
a pa
rte,
los
sal
dos
“dis
mi-
nu
ye-a
um
enta
” de
clar
ados
po
r la
s em
pres
as s
obre
el
curs
o de
la
mor
osid
ad e
n s
u s
eno
(val
or d
e lo
s ef
ecto
s pe
ndi
ente
s de
cob
ro o
pag
o en
por
cent
aje
de s
u ci
fra
de v
enta
s)
mej
oran
en
el p
rim
er s
emes
tre
del
año,
en
lín
ea c
on la
mej
ora
de lo
s in
dica
dore
s ec
onóm
icos
coy
untu
ra-
les
ante
s m
enci
onad
os.
-na
ncia
ción
mue
stra
que
se
empi
e- -ro
hac
ia lo
s se
ctor
es p
rodu
ctiv
os, -
ria,
ya
que
las
empr
esas
man
i-
al c
rédi
to y
un
en
dure
cim
ien
to d
e la
s co
ndi
cion
es,
espe
cial
men
te
las
pym
es. S
in e
mba
rgo,
des
de la
se
gun
da m
itad
de
2013
se
obse
r-va
un
cam
bio
de t
ende
nci
a en
la
evol
ució
n de
l cré
dito
ban
cari
o, q
ue
está
mod
eran
do s
u r
itm
o de
caí
da
debi
do p
rinc
ipal
men
te a
l aum
ento
re
gist
rado
en
los
nu
evos
cré
dito
s in
feri
ores
a u
n m
illó
n d
e €
y co
n
plaz
o in
feri
or a
1 a
ño, l
o qu
e in
dica
qu
e el
cré
dito
em
piez
a a
lleg
ar a
la
s p
ymes
.
Los
pri
nci
pale
s or
gan
ism
os n
a-ci
onal
es e
inte
rnac
ion
ales
pre
vén
u
na
acel
erac
ión
del
cre
cim
ien
to
de l
a ec
onom
ía e
spañ
ola
en l
a se
gun
da m
itad
de
2014
, im
pul-
sada
por
la
recu
pera
ción
de
la -
mía
pod
ría
acab
ar e
l añ
o co
n u
n
crec
imie
nto
en
tor
no
al 1
,1%
, con
u
na
con
trib
uci
ón p
osit
iva
tan
to
de la
dem
anda
nac
ion
al c
omo
de
la d
eman
da e
xter
na.
La
mej
ora
del c
onte
xto
econ
ómic
o -
perm
itir
á im
puls
ar e
l rit
mo
de a
c-ti
vida
d y
redu
cir,
más
ade
lan
te,
la m
oros
idad
. E
l pe
riod
o m
edio
de
cob
ro e
xced
e en
más
de
20 d
ías
el p
erio
do l
egal
y a
un
que
se h
an
reco
rtad
o de
sde
la e
ntr
ada
en v
i-go
r de
la L
ey 1
5/20
10, l
o ha
ce m
uy
len
tam
ente
, lo
que
retr
asa
la m
e-jo
ra d
e la
mor
osid
ad. E
s ne
cesa
ria
un
a m
ayor
exi
gen
cia
en e
l cu
m-
plim
ien
to d
e lo
s pe
riod
os l
egal
es
para
ace
lera
r la
cor
recc
ión
de
la
mor
osid
ad. A
dem
ás s
e re
quie
ren
ot
ras
med
idas
dir
igid
as a
mej
orar
el
acc
eso
y la
s co
ndic
ione
s de
l cré
di-
com
o ag
iliz
ar a
lgu
nas
de
las
me-
dida
s qu
e se
han
ado
ptad
o en
los
últ
imos
mes
es –
RD
Ley
4/2
014
y,
reci
ente
men
te, l
as a
dopt
adas
por
el
BC
E- y
pon
er e
n m
arch
a ot
ras,
di
rigi
das
espe
cial
men
te a
las
py-
mes
, qu
e so
n l
as q
ue
sufr
en u
na
may
or in
cide
ncia
de
la m
oros
idad
.
Y, d
e nu
evo,
tam
bién
en
mat
eria
de
mor
osid
ad, l
a E
ncue
sta
reve
la q
ue
los
sald
os “
dism
inu
ye-a
um
enta
” es
pera
dos
para
el s
egu
ndo
sem
es-
tre
del a
ño
por
las
empr
esas
sob
re
el c
urso
de
la m
oros
idad
sig
uen
me-
jora
ndo
res
pect
o a
los
decl
arad
os
para
el p
rim
er s
emes
tre.
La m
ejor
a en
la
coyu
ntur
a ec
onó-
mica
en
los
pri-
mer
os m
eses
del
año
ha te
nido
una
in
fluen
cia p
ositi
va
en lo
s in
dica
do-
res
de m
oros
idad
y
finan
ciació
n em
pres
arial
Las
prev
ision
es
apun
tan
a un
a m
ejor
a de
l ritm
o de
act
ivida
d em
-pr
esar
ial e
n la
segu
nda
mita
d de
201
4 qu
e se
tra
ducir
á m
ás
adela
nte
en u
na
redu
cció
n de
la
mor
osid
ad
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
12
1.2
An
aliz
amos
la
op
inió
n
de
las
empr
esas
sob
re l
os f
acto
res
de
ento
rno
empr
esar
ial
y el
gra
-
com
pon
ente
s en
la c
apac
idad
de
crec
imie
nto
du
ran
te 2
014.
Est
as
opin
ion
es h
an s
ido
reco
gida
s en
la
En
cues
ta s
obre
Mor
osid
ad y
F
inan
ciac
ión
E
mpr
esar
ial
co-
rres
pon
dien
te a
ju
nio
de
2014
. L
os r
esu
ltad
os i
ndi
can
qu
e la
pr
inci
pal
preo
cupa
ción
de
la
s em
pres
as e
n e
stos
mom
ento
s es
de la
s re
spu
esta
s qu
e le
oto
rgan
u
n i
mpa
cto
alto
en
la
capa
cida
d de
cre
cim
ien
to e
mpr
esar
ial.
No
obst
ante
, es
pr
ecis
o te
ner
en
cu
enta
qu
e es
te r
esu
ltad
o pu
ede
de l
a re
aliz
ació
n d
e la
en
cues
ta
con
el
deba
te s
obre
la
futu
ra
y lo
s co
stes
de
prod
ucc
ión
y d
el
trab
ajo
se
sitú
an
en
segu
ndo
y
terc
er l
uga
r en
im
port
anci
a,
mie
ntr
as q
ue
fact
ores
com
o la
s in
frae
stru
ctu
ras
y la
reg
ula
ción
ti
enen
un
a re
leva
nci
a m
enor
. Es-
tos
dato
s po
dría
n e
star
indi
can
do
un
cam
bio
en la
s ex
pect
ativ
as d
e
las
empr
esas
deb
ido
al c
onte
xto
de r
eact
ivac
ión
econ
ómic
a, y
a qu
e an
te u
n a
um
ento
de
la a
ctiv
idad
em
pres
aria
l en
lo
s pr
óxim
os
mes
es,
elem
ento
s co
mo
la c
om-
pete
nci
a, lo
s co
stes
de
prod
ucc
ión
y
trab
ajo
o la
dem
anda
adq
uier
en
may
or r
elev
anci
a qu
e ot
ros
com
o la
reg
ula
ción
o la
mor
osid
ad.
Seg
ún
los
encu
esta
dos,
la m
oro-
sida
d es
un
im
port
ante
mot
ivo
de p
reoc
upa
ción
par
a u
n 2
4%
de l
as e
mpr
esas
, po
r de
bajo
de
otro
s fa
ctor
es d
e en
torn
o in
clu
i-
en l
a ca
paci
dad
de c
reci
mie
nto
de
su
neg
ocio
ser
á es
peci
alm
ente
ba
ja d
ura
nte
201
4, a
l ig
ual
qu
e la
reg
ula
ción
. E
stos
res
ult
ados
h
ay q
ue
inte
rpre
tarl
os c
on c
au-
tela
ya
que
mu
estr
an d
ifer
enci
as
por
el I
NE
en
mar
zo e
n e
l M
ó-du
lo s
obre
en
torn
o em
pres
aria
l y
buen
a re
gula
ción
. Hay
qu
e te
-ne
r en
cue
nta
que
en e
l Mód
ulo
la
preg
un
ta s
e re
ferí
a al
añ
o 20
13,
y al
tra
tars
e de
exp
ecta
tiva
s de
la
s em
pres
as,
ésta
s h
an p
odid
o
cam
biar
dur
ante
el t
iem
po q
ue h
a tr
ansc
urri
do e
ntre
am
bas
encu
es-
tas.
En
cu
alqu
ier
caso
, par
a co
n-
soli
dar
los
resu
ltad
os s
erá
nece
sa-
rio
disp
oner
de
más
ole
adas
de
la
En
cues
ta q
ue
perm
itan
obs
erva
r,
con
un
a m
etod
olog
ía h
omog
énea
, có
mo
evol
uci
onan
los
dif
eren
tes
com
pon
ente
s de
l en
torn
o em
pre-
sari
al e
n la
per
cepc
ión
de
las
em-
el d
esem
peñ
o de
las
mis
mas
.
COMP
ONEN
TES D
EL EN
TORN
O EM
PRES
ARIAL
La fi
scali
dad
es la
prin
cipal
preo
cupa
ción
de
las e
mpr
esas
en
esto
s m
omen
tos
13
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
COMP
ONEN
TES D
E ENT
ORNO
EMPR
ESAR
IAL
SEGÚ
N SU
GRAD
O DE
INFL
UENC
IA EN
LA C
APAC
IDAD
DE C
RECIM
IENTO
DE LA
S EMP
RESA
S DUR
ANTE
2014
Alto
Medio
Bajo
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
1415
MORO
SIDAD
EM
PRES
ARIAL
2 2.1
2.2
El
Indi
cado
r IS
ME
con
tin
úa
al
alza
en
el p
rim
er tr
imes
tre
de 2
014
y ac
umul
a tr
es tr
imes
tres
con
secu
-ti
vos
de li
gero
aum
ento
2 . S
u va
lor
se h
a si
tuad
o en
los
93,
5 pu
nto
s,
regi
stra
ndo
una
subi
da tr
imes
tral
de
1,3
pu
nto
s. E
ste
aum
ento
de
la
mor
osid
ad s
e de
be p
rinc
ipal
men
te
al m
ayor
por
cen
taje
de
deu
da e
n
retr
aso
de p
ago
y en
men
or m
edid
a al
aum
ento
de
los
peri
odos
med
ios
de p
ago.
El r
epu
nte
de
la m
oros
i-da
d se
pro
duce
en
un
con
text
o de
m
ejor
a de
l cic
lo e
conó
mic
o, a
unqu
e el
gir
o co
mer
cial
y e
l cré
dito
con
ti-
nú
an r
etra
yén
dose
.
An
aliz
amos
dos
nu
evos
in
dica
do-
res
de c
lima
de l
a m
oros
idad
qu
e se
han
obt
enid
o de
la
En
cues
ta
sobr
e M
oros
idad
y F
inan
ciac
ión
E
mpr
esar
ial y
que
per
mit
en r
eali-
zar
un s
egui
mie
nto
de la
evo
luci
ón
de la
mor
osid
ad e
mpr
esar
ial e
n e
l se
mes
tre
en c
urs
o (I
ndi
cado
r S
i-tu
ació
n) y
en
el q
ue v
a a
com
enza
r (I
ndi
cado
r E
xpec
tati
vas)
. El
30%
de
los
ges
tore
s de
est
able
cim
ien
-to
s em
pres
aria
les
cons
ider
a qu
e la
de
uda
debi
da a
fact
uras
pen
dien
tes
de c
obro
por
ret
raso
en
el p
ago
en
prop
orci
ón a
su
cifr
a de
ven
tas
dis-
min
uye
en
el p
rim
er s
emes
tre
de
2014
, mie
ntra
s qu
e el
12,
1% o
pina
qu
e es
su
peri
or r
espe
cto
al s
emes
-tr
e pr
eced
ente
. E
l 58
% r
esta
nte
co
nsi
dera
qu
e pe
rman
ece
esta
ble.
La
dife
ren
cia
entr
e el
por
cen
ta-
je d
e re
spu
esta
s “d
ism
inu
ye”
y “a
um
enta
”, d
enom
inad
a In
dica
-do
r de
Sit
uac
ión
, se
sitú
a en
17,
8
opti
mis
ta e
ntr
e la
s em
pres
as s
o-br
e la
evo
luci
ón d
e la
mor
osid
ad
en e
l pri
mer
sem
estr
e de
l añ
o en
cu
rso.
Est
a ev
olu
ción
pos
itiv
a co
nti
nu
ará
en e
l seg
un
do s
emes
-tr
e de
l añ
o, p
ues
el I
ndi
cado
r de
E
xpec
tati
vas
se i
ncr
emen
ta e
n
más
de
un
pu
nto
has
ta l
os 1
9,2
pun
tos,
com
o re
sult
ado
de u
n li
-ge
ro a
um
ento
del
por
cen
taje
de
encu
esta
dos
que
con
side
ra q
ue
la m
oros
idad
dis
min
uir
á en
los
pr
óxim
os s
eis
mes
es y
un
a di
s-m
inu
ción
de
en
cues
tado
s qu
e es
pera
n q
ue
aum
ente
.
El
din
amis
mo
que
esta
pri
mer
a ol
eada
de
opin
ion
es s
ugi
ere,
de
una
cier
ta m
ejor
a en
la m
oros
idad
en
el
curs
o de
l pr
imer
sem
estr
e de
l añ
o, s
e ve
ría
pues
con
tin
uad
o
en lo
que
res
ta d
e añ
o de
val
idar
se
las
expe
ctat
ivas
man
ifes
tada
s po
r la
s em
pres
as. L
a m
étri
ca u
tiliz
a-da
, fa
ctu
ras
pen
dien
tes
de c
obro
po
r re
tras
o en
el
pago
en
pro
por-
EL IN
DICAD
OR SI
NTÉT
ICO DE
MOR
OSIDA
D EMP
RESA
RIAL (
ISME)
INDICA
DORE
S SITU
ACIÓN
Y EX
PECT
ATIVA
S DE M
OROS
IDAD
EMPR
ESAR
IAL
El IS
ME
sigue
al
alza
en e
l prim
er
trim
estre
de
2014
Los i
ndica
dore
s de
clim
a re
flejan
cie
rto o
ptim
ismo
entre
las e
mpr
e-sa
s sob
re la
evo
-lu
ción
de la
mor
o-sid
ad e
n 20
14
FUEN
TE: C
EPYM
E
ÍNDICE
SINT
ÉTICO
DE M
OROS
IDAD E
MPRE
SARIA
LISM
E - I T
R 201
4 (IV
TR 10
= 10
0)
2. L
a se
rie
del I
SM
E s
e h
a m
odi-
de la
s fu
ente
s de
info
rmac
ión
con
las
que
se e
labo
ra -p
erio
do m
edio
de p
ago
y ra
tio
de m
oros
idad
- qu
e
proc
eden
de
CE
SC
E, I
NF
OR
MA
y
Ban
co d
e E
spañ
a.
Aumen
ta
(%)
Dism
inuye
(%)
Estable
(%)
Saldo
(Disminuye-
Aumen
ta)
Indicador S
ituación
(Op
inio
nes
res
pec
to
al s
emes
tre
que
acab
a) (1
)12
,129
,958
,017
,8
Indicador E
xpectativas
(O
pin
ion
es r
es-
pec
to a
l se
mes
tre
que
com
ien
za) (
1)11
,030
,258
,819
,2
CLIM
A DE L
A MOR
OSIDA
D EMP
RESA
RIAL.
JUNIO
2014
FUEN
TE: :
Encu
esta
sobr
e Mo
rosid
ad y
Finan
ciació
n Em
pres
arial
(1) V
er fi
cha
met
odoló
gica
para
su d
efini
ción
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
1716
ción
a l
as v
enta
s de
la
empr
esa,
im
pide
con
stat
ar s
i la
mej
ora
de
este
rat
io s
e de
be a
un
au
men
to
de la
s ve
nta
s, a
un
a ca
ída
del v
a-lo
r de
las
fact
ura
s pe
ndi
ente
s de
co
bro
en m
ora
o a
ambo
s fa
ctor
es
y, p
or lo
tan
to, n
o co
ntr
adic
e n
e-ce
sari
amen
te l
os r
esu
ltad
os c
o-m
enta
dos
en l
a se
cció
n a
nte
rior
so
bre
la e
volu
ción
del
IS
ME
, un
in
dica
dor
de
com
posi
ción
al
go
más
com
plej
a. H
ay q
ue
ten
er e
n
cuen
ta q
ue la
opi
nión
may
orit
aria
de
las
em
pres
as e
s qu
e la
mor
o-si
dad
ha
perm
anec
ido
esta
ble
en
el p
rim
er s
emes
tre
del
año,
un
a es
tabi
lida
d qu
e se
man
ten
drá
en
corr
ecci
ón d
e la
mor
osid
ad s
erá
len
ta, u
n r
esu
ltad
o qu
e ta
mbi
én
anal
izad
as e
n e
ste
bole
tín
.
2.3
El a
ño co
mie
nza
con
un re
punt
e de
l po
rcen
taje
de
deud
a co
mer
cial
en
re
tras
o de
pag
o, q
ue h
a su
pera
do
el 7
0%, u
n ni
vel q
ue n
o al
canz
aba
desd
e el
ter
cer
trim
estr
e de
201
2.
Sin
em
barg
o, e
l per
iodo
med
io d
e pa
go s
e ha
red
ucid
o se
is d
écim
as
resp
ecto
al
trim
estr
e an
teri
or, s
i-tu
ándo
se e
n lo
s 80
,7 d
ías,
el n
ivel
m
ás b
ajo
alca
nzad
o en
todo
el p
erio
-do
ana
lizad
o (l
a se
rie
com
ienz
a en
el c
uatr
o tr
imes
tre
de 2
010)
. Est
a co
mpo
sici
ón d
e fa
ctor
es d
eter
min
a la
neg
ativ
a ev
oluc
ión
del I
SM
E a
n-te
s co
men
tado
, per
o de
be a
dver
tirs
e qu
e el
cré
dito
com
erci
al v
ivo
vien
e re
duci
éndo
se d
e m
aner
a m
uy r
ele-
vant
e en
los
últi
mos
año
s. L
a ev
olu-
ción
con
junt
a de
la in
cide
ncia
(tas
a de
mor
a) y
dur
ació
n de
la m
oros
i-da
d (p
erio
do m
edio
de
pago
) pue
de
Por
otr
a pa
rte,
seg
ún
los
res
ul-
tado
s ob
ten
idos
en
la
En
cues
ta,
en j
un
io d
e 20
14 e
l 60
% d
e la
s em
pres
as t
ien
en f
actu
ras
pen
-di
ente
s de
cob
ro p
or r
etra
so e
n
el p
ago
y pa
ra e
l 22%
su
impo
rte
repr
esen
ta m
ás d
el 1
0% d
e su
cifr
a de
ven
tas.
Exi
ste,
sin
em
-ba
rgo,
un
a pr
opor
ción
ele
vada
de
empr
esas
en
las
que
la in
cide
nci
a de
la m
ora
debi
da a
fact
ura
s pe
n-
dien
tes
de c
obro
es
redu
cida
, par
a u
n 6
1% r
epre
sen
ta m
enos
del
5%
de
su
cif
ra d
e ve
nta
s.
INCIDE
NCIA
Y DUR
ACIÓN
DE LA
MOR
OSIDA
D
Repu
nte
del p
or-
cent
aje d
e ef
ecto
s en
mor
a (s
obre
el
créd
ito c
omer
cial)
en e
l prim
er tr
i-m
estre
de
2014
La in
ciden
cia d
ela
mor
osida
d en
las
pym
es e
s ele
vada
: el 6
0%
tiene
n fa
ctur
as
pend
iente
s de
cobr
o po
r ret
raso
en
el p
ago
y par
a un
22%
su im
por-
te re
pres
enta
más
de
un
10%
de
la cif
ra d
e ve
ntas
FUEN
TE: C
EPYM
E%
de
efec
tos e
n m
ora
(sob
re c
rédit
o co
mer
cial)
PERIODO MEDIO DE PAGO. DÍASINCIDE
NCIA
Y DUR
ACIÓN
DE LA
MOR
OSIDA
D EMP
RESA
RIAL
EN ES
PAÑA
. IV TR
10 /
I TR 1
4
76
78
80
82
84
86
88
90 64
,0
68,0
72
,0
76,0
80
,0
IT14
IVT
10
IT12
IT
11
IT13
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
INCIDE
NCIA
DEL R
ETRA
SO EN
LOS C
OBRO
S EN
ESPA
ÑA.
JUNIO
2014
. IMPO
RTE F
ACTU
RAS P
ENDIE
NTES
DE C
OBRO
SO
BRE C
IFRA D
E VEN
TAS (
% RE
SPUE
STAS
)
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
1819
La
mor
osid
ad e
n f
actu
ras
pen
-di
ente
s de
pag
o ti
ene
un
a in
ci-
den
cia
algo
men
or e
n la
s em
pre-
sas
y af
ecta
n a
l 48%
en
jun
io d
e 20
14. P
ara
un
27%
el i
mpo
rte
de
esta
s fa
ctu
ras
repr
esen
ta m
ás
de u
n 1
0% d
e la
cif
ra d
e ve
nta
s,
aun
que
para
la m
ayor
ía (5
0%) e
l im
port
e re
pres
enta
men
os d
el 5
%
de la
cif
ra d
e ve
nta
s, u
n p
orce
n-
taje
11
pun
tos
infe
rior
al q
ue
de
las
fact
ura
s pe
ndi
ente
s de
cob
ro
Seg
ún
los
res
ult
ados
de
la E
n-
cues
ta, l
a m
oros
idad
en
fact
ura
s pe
ndi
ente
s de
co
bro
gen
erad
a en
tre
empr
esas
es
mu
y el
evad
a en
com
para
ción
con
la q
ue c
orre
s-po
nde
a l
as A
A.P
P.
En
ju
nio
de
2014
el
76%
del
im
port
e de
las
fa
ctu
ras
pen
dien
tes
de c
obro
en
m
ora
corr
espo
nde
a o
tras
em
pre-
sas
mie
ntr
as q
ue
sólo
el 6
% e
s de
la
s A
A.P
P.
Est
a co
nce
ntr
ació
n
de l
a m
oros
idad
in
ter
empr
esa-
rial
es
aún
may
or e
n la
s fa
ctu
ras
pen
dien
tes
de p
ago
con
ret
raso
, ya
qu
e al
can
za e
l 84
% f
ren
te a
l 6%
qu
e co
nce
ntr
an la
s A
A.P
P. L
a ba
ja m
oros
idad
de
las
AA
.PP
. que
re
vela
la
En
cues
ta p
ued
e es
tar
que
han
ten
ido
los
tres
pla
nes
de
pago
s a
prov
eedo
res
apro
bado
s po
r el
Gob
iern
o qu
e h
an r
edu
-ci
do l
a de
uda
adq
uir
ida
por
las
AA
.PP
.
Deb
ido
a la
ele
vada
inci
den
cia
de
la m
oros
idad
em
pres
aria
l, ex
iste
u
na
alta
pro
babi
lida
d de
impa
go
en e
l ám
bito
em
pres
aria
l. L
a E
n-
cues
ta p
erm
ite
esti
mar
la p
roba
-bi
lida
d de
im
pago
med
ida
com
o el
por
cen
taje
del
im
port
e de
las
fa
ctu
ras
pen
dien
tes
de c
obro
qu
e la
s em
pres
as e
stim
an n
o va
a c
o-
brar
nu
nca
. Seg
ún
los
resu
ltad
os
obte
nido
s, e
n ju
nio
de 2
014
hay
un
24%
de
empr
esas
que
est
iman
que
n
o va
n a
cob
rar
más
del
10%
del
im
port
e de
las
fact
ura
s pe
ndi
en-
tes
de c
obro
. Un
a te
rcer
a pa
rte
de
los
encu
esta
dos
(33,
7%) d
ecla
ran
qu
e su
pro
babi
lida
d de
impa
go e
s in
feri
or a
l 1%
del
im
port
e de
las
fa
ctu
ras
pen
dien
tes
de c
obro
.
La in
ciden
cia d
e la
mor
osida
d en
fa
ctur
as p
endie
n-te
s de
pago
es
algo
men
or: a
fec-
ta a
l 48%
de
las
empr
esas
, aun
que
para
un
27%
su
impo
rte re
pre-
sent
a m
ás d
e un
10
% d
e la
cifra
de
vent
as
La m
ayor
par
te
del im
porte
de
las
fact
uras
pen
dien-
tes d
e co
bro
o pa
go c
on re
traso
co
rresp
onde
a
otra
s em
pres
as
Exist
e un
a alt
a pr
obab
ilidad
de
impa
go
de fa
ctur
as
pend
iente
s de
cobr
o en
las
pym
es
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
INCIDE
NCIA
DEL R
ETRA
SO EN
LOS P
AGOS
EN ES
PAÑA
.JU
NIO 20
14. IM
PORT
E FAC
TURA
S PEN
DIENT
ES DE
PAGO
SOBR
E CIFR
A DE V
ENTA
S (%
RESP
UEST
AS)
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
INCIDE
NCIA
DE LA
MOR
OSIDA
D POR
TIPO
DE DE
UDOR
Y/O
ACRE
EDOR
. JUN
IO 20
14Po
rcenta
je de
l impo
rte fa
cturas
pe
ndien
tes de
cobro
con r
etras
o se
gún t
ipo de
deud
or
OTRA
S EM
PRES
AS
AA.PP
.
PART
ICUL
ARES
Porce
ntaje
del im
porte
factu
ras
pend
ientes
de pa
go co
n retr
aso
segú
n tipo
de ac
reedo
r
76%
18%
6% FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
Prop
orció
n de
l valo
r de
las fa
ctur
as p
endie
ntes
de
cobr
o qu
e no
se c
obra
rá n
unca
PROB
ABILI
DAD D
E IMP
AGO
(% re
spue
stas)
Junio
2014
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
2021
Un
a pe
rspe
ctiv
a ad
icio
nal
qu
e pe
rmit
e co
mpl
etar
la
tom
a de
l pu
lso
de l
a m
oros
idad
em
pres
a-ri
al l
a ap
orta
n l
os d
atos
ref
eri-
dos
a la
s ex
peri
enci
as d
e co
bro
den
un
ciad
as, q
ue
mu
estr
an q
ue
este
tip
o de
mor
osid
ad (
efec
tos
com
erci
ales
en
mor
a qu
e se
en
-cu
entr
a en
sit
uac
ión
de
extr
emo
retr
aso
de p
ago,
cu
ando
no
cla-
ram
ente
al m
arge
n d
e cu
alqu
ier
expe
ctat
iva
de c
obro
) est
á em
peo-
ran
do e
n l
os ú
ltim
os m
eses
. E
n
may
o, e
l per
iodo
med
io d
e im
pago
de
est
e ti
po d
e ef
ecto
s as
cen
día
a
1.04
6 dí
as, e
s de
cir,
83,
2 dí
as m
ás
que
un
añ
o an
tes.
Est
a te
nde
nci
a es
gen
eral
izad
a pa
ra to
dos
los
tam
años
de
empr
e-sa
s in
clu
idas
las
gran
des
empr
e-sa
s de
udor
as q
ue v
enía
n di
smin
u-ye
ndo
la d
ura
ción
del
per
iodo
de
impa
go a
sus
pro
veed
ores
dur
ante
bu
ena
part
e de
201
3. E
l may
or r
e-pu
nte
corr
espo
nde
a la
s em
pres
as
de m
enos
de
50 t
raba
jado
res,
con
u
n p
erio
do m
edio
de
impa
go e
n
may
o de
1.0
92 d
ías,
46
días
por
en
cim
a de
la m
edia
.
No
obst
ante
, la
ten
den
cia
del
stoc
k m
edio
de
efec
tos
impa
ga-
dos
den
un
ciad
os e
s de
caí
da e
n
los
últ
imos
mes
es.
En
may
o se
en
con
trab
an
efec
tos
por
valo
r (p
rom
edio
de
cin
co ú
ltim
os m
e-se
s en
cad
a ob
serv
ació
n m
ensu
al)
de 1
1.17
2 m
illo
nes
de
euro
s, u
n
9,1%
men
os q
ue
un
añ
o an
tes.
E
ste
desc
enso
se
debe
pri
nci
pal-
men
te a
la
fuer
te r
edu
cció
n d
e lo
s n
uev
os e
fect
os d
ados
de
alta
y
en m
enor
med
ia a
las
men
ores
sa
lida
s.
La m
oros
idad
de lo
s efe
ctos
de
nunc
iados
es
tá e
mpe
oran
do
en lo
s prim
eros
m
eses
del
año,
aunq
ue e
l sto
ck
med
io se
redu
ce
El co
ste fin
ancie
ro
agre
gado
de
la m
oros
idad
cont
inúa
en
nive
les m
uy
eleva
dos e
n el
prim
er tr
imes
tre
de 2
014
FUEN
TE: C
EPYM
E a
parti
r de
dato
s de
Equif
ax
PERIO
DO M
EDIO
DE IM
PAGO
(DÍAS
) POR
TAMA
ÑO DE
EMPR
ESA
Media
móv
il de 6
mes
es no
centr
ada
FUEN
TE: C
EPYM
E a
parti
r de
dato
s de
Equif
ax
FLUJ
OS DE
FOND
OS DE
EFEC
TOS I
MPAG
ADOS
(Impo
rtes,
en m
illone
s de €
) (1)
(1) M
edia
móv
il de
cinc
o m
eses
Stoc
k m
edio
en e
l mes
Alta
s po
r im
pago
en e
l mes
Baja
s po
r pa
goen
el m
esSa
ldo
(alta
s -
baja
s)
MAY
-13
12.2
96,0
582
1,16
563,
6125
7,55
JUN-
1312
.528
,07
842,
6061
4,58
228,
02
JUL-
1312
.779
,62
917,
0861
9,21
297,
87
AGO-
1313
.019
,05
957,
0176
1,73
195,
28
SEP-
1313
.138
,67
820,
6770
2,18
118,
49
OCT-
1313
.069
,71
579,
6873
1,89
-152
,21
NOV-
1312
.889
,21
569,
1153
9,08
30,0
3
DIC-
1312
.619
,24
480,
3264
4,12
-163
,79
ENE-
1412
.287
,19
413,
0350
0,71
-87,
68
FEB-
1411
.992
,29
439,
2655
8,19
-118
,93
MAR
-14
11.6
35,6
836
7,90
574,
67-2
06,7
7
ABR-
1411
.334
,09
388,
8656
2,27
-173
,41
MAY
-14
11.1
72,2
842
7,29
482,
72-5
5,43
2.4
EL CO
STE D
E LA M
OROS
IDAD
En
el
prim
er t
rim
estr
e de
201
4,
el c
onju
nto
del
cré
dito
com
erci
al
inte
r em
pres
aria
l tu
vo u
n c
os-
te i
mpu
tado
de
1.61
2 m
illo
nes
de
eu
ros,
de
los
cual
es m
ás d
e 1.
000
mil
lon
es c
orre
spon
de a
la
part
e de
dic
ho
créd
ito
en r
etra
so
de p
ago.
Au
nqu
e se
ha
redu
cido
el
cos
te d
e la
mor
osid
ad p
or e
l ab
arat
amie
nto
del
tip
o de
in
te-
rés
lega
l de
dem
ora
y el
des
cen
so
del
peri
odo
med
io d
e pa
go,
que
más
qu
e co
mpe
nsó
el
aum
ento
de
la
deu
da c
omer
cial
en
mor
a,
con
tin
úa
en n
ivel
es m
uy
elev
a-do
s y
repr
esen
ta e
l 63
% e
l co
ste
tota
l de
la d
euda
com
erci
al. E
l so-
brec
oste
de
la m
oros
idad
un
ido
oper
acio
nes
de
desc
uen
to c
omer
-ci
al c
ondi
cion
a la
rec
uper
ació
n de
la
act
ivid
ad e
mpr
esar
ial d
e m
u-
chas
em
pres
as, e
spec
ialm
ente
de
las
pym
es. A
est
a es
tim
ació
n d
el
cost
e de
la m
oros
idad
hab
ría
que
añad
ir u
na
esti
mac
ión
del
cos
te
efec
tos
emit
idos
por
las
empr
esas
re
pres
enta
par
a la
s m
ism
as. E
n
la s
ecci
ón a
nte
rior
se
mos
trab
a -ca
tivo
par
a un
a re
leva
nte
prop
or-
ción
de
empr
esas
.
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
22
ITR1
2ITR1
3IVTR
13ITR1
4
Deud
a comercial (
M€)
(1)
380.
484
343.
822
309.
961
307.
621
Coste fin
anciero de la deuda com
ercial (
M€)
(1)
2.15
5,1
1.86
7,5
1.69
7,3
1.61
1,7
Deud
a comercial con re
traso de pago
(M€)
(1)
277.
497
233.
939
211.
014
216.
699
Coste deud
a en re
traso de pago
(M€)
(1)
1.47
8,0
1.14
5,0
1.04
6,7
1.01
3,9
Tipo de interés legal d
el dinero
(1)
4,0
4,0
4,0
4,0
Tipo de interés legal d
e demora
(1)
8,0
8,1
8,5
8,25
Tipo de interés legal p
onderado (1
)6,
96,
87,
17,
0
EL C
OSTE
DE LA
MOR
OSIDA
D EMP
RESA
RIAL.
ITR14
FUEN
TE: C
EPYM
E y B
anco
de
Espa
ña(1
) Ver
fich
a m
etod
ológic
a pa
ra su
def
inició
n
2.5
ANÁL
ISIS S
ECTO
RIAL D
E LA M
OROS
IDAD E
MPRE
SARIA
L
Tod
os l
os s
ecto
res
econ
ómic
os
coin
cide
n e
n q
ue
se h
a pr
odu
cido
u
na
mej
ora
del c
lim
a de
la m
oro-
sida
d em
pres
aria
l en
el
prim
er
sem
estr
e de
l año
, sie
ndo
espe
cial
-
y el
res
to d
e se
rvic
ios,
act
ivid
ades
qu
e es
tán
ten
ien
do u
n b
uen
com
-po
rtam
ien
to e
n l
o qu
e ll
evam
os
de a
ño.
Ade
más
las
em
pres
as
que
desa
rrol
lan
su
act
ivid
ad e
n
la h
oste
lerí
a es
pera
n q
ue
su m
o-ro
sida
d co
nti
nú
e re
duci
éndo
se
en la
seg
un
da m
itad
del
añ
o, c
on
un
sal
do d
el in
dica
dor
de e
xpec
-ta
tiva
s 15
pu
nto
s su
peri
or a
la
med
ia.
El
sect
or c
omer
cio
es e
l qu
e pr
esen
ta la
men
or m
ejor
a de
la
mor
osid
ad e
n lo
s ú
ltim
os s
eis
mes
es y
es
el q
ue
peor
es e
xpec
ta-
tiva
s ti
ene
sobr
e la
evo
luci
ón d
e la
mor
osid
ad e
n l
a se
gun
da m
i-ta
d de
añ
o, a
pun
tan
do in
clu
so a
u
n e
mpe
oram
ien
to e
sper
ado
del
sald
o de
res
pues
tas
(“di
smin
uye
” –
“au
men
ta”)
qu
e, e
n c
ual
quie
r ca
so, c
onti
nu
a si
endo
pos
itiv
o
La
prob
abil
idad
de
n
o co
brar
n
un
ca l
as f
actu
ras
pen
dien
tes -
dad,
sie
ndo
con
stru
cció
n e
n e
l qu
e el
41%
de
empr
esas
dec
lara
qu
e n
o cr
een
pod
er r
ecu
pera
r m
ás d
el 1
0% d
e su
fac
tura
ción
pe
ndi
ente
de
cobr
o, d
ebid
o a
las
may
ores
res
tric
cion
es d
e ac
ceso
empr
esas
y a
la
inte
nsa
red
uc-
ción
de
la a
ctiv
idad
en
el s
ecto
r.
Sin
em
barg
o, e
n h
oste
lerí
a, e
l po
rcen
taje
de
resp
ues
tas
es d
el
14,5
% p
ara
un
a pr
obab
ilid
ad d
e im
pago
del
10%
, mu
y po
r de
bajo
de
la
med
ia e
n e
sa c
ateg
oría
, lo
de la
mor
osid
ad e
n e
ste
sect
or e
n
el q
ue a
dem
ás e
l 45,
2% d
e la
s em
-pr
esas
dec
lara
n su
frir
una
pro
ba-
bili
dad
de im
pago
infe
rior
al 1
%.
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
INDICA
DORE
S DEL
CLIM
A DE L
A MOR
OSIAD
POR S
ECTO
R DE A
CTIVI
DAD.
(Sald
o entr
e res
pues
tas di
smin
uye
- aum
enta
) Jun
io 20
14
Indic
ador
Situ
ación
(Opin
iones
resp
ecto
al s
emes
tre q
ue a
caba
)
Indic
ador
Exp
ecta
tivas
(Opin
iones
resp
ecto
al s
emes
tre q
ue e
mpie
za)
Todo
s los
secto
res d
e ac
tivida
d m
uestr
an
una
opin
ión
favo
rable
sobr
e la
evolu
ción
de
la m
oros
idad
dura
nte
2014
, es
pecia
lmen
te
hoste
lería
El se
ctor
de
la co
nstru
cción
pre
-se
nta
una
prob
a-bil
idad
de im
pago
de
las f
actu
ras
pend
iente
s de
cobr
o m
uy e
leva-
da, d
ificul
tand
o su
re
cupe
ració
n
23
Nú
me
ro 1
| J
uli
o 2
01
4
2425
PROB
ABILI
DAD D
E IMP
AGO
(1) P
OR SE
CTOR
DE AC
TIVIDA
D(%
resp
uesta
s) Ju
nio 20
14
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial(1
) Pro
porc
ión d
el va
lor d
e las
fact
uras
pe
ndien
tes d
e co
bro
que
no se
cob
rará
nun
ca
Las r
amas
Texti
l y C
onstr
ucció
n co
ntinú
an re
gis-
trand
o los
may
ores
pe
riodo
s med
ios d
e co
bro e
n el
prim
er
trimes
tre d
e 201
4
El cli
ma d
e la
mor
osida
d em
pres
arial
m
ejora
en to
das
las C
CAA
aunq
ue
hay d
iferen
cias
signif
icativ
as
En
el p
rim
er tr
imes
tre
de 2
014
se
obse
rva
un
rep
un
te d
el p
erio
do
med
io d
e co
bro
en l
a ra
ma
Tex
-ti
l, q
ue
se c
oloc
a po
r de
lan
te d
e C
onst
rucc
ión
, qu
e h
asta
ah
ora
habí
a re
gist
rado
los
peri
odos
más
al
tos.
Tam
bién
ha
aum
enta
do e
l
en m
ás d
e 8
pun
tos
resp
ecto
al
trim
estr
e an
teri
or, l
o qu
e h
a h
e-
cho
esca
lar
pues
tos
en e
l ran
kin
g h
asta
la
terc
era
posi
ción
. La
re- -
riod
o m
edio
de
cobr
o co
rres
pon
de
a la
ram
a C
onst
rucc
ión
, pas
ando
de
99,
6 a
94,7
día
s. F
inal
men
te,
Dis
trib
ució
n A
lim
enta
ria
y el
sec
-to
r Q
uím
ico
se m
anti
enen
com
o la
s ra
mas
con
men
ores
per
iodo
s m
edio
s de
cob
ro.
PERIO
DO M
EDIO
DE C
OBRO
DE LA
S PYM
ESPO
R RAM
A DE A
CTIVI
DAD (
DÍAS)
FUEN
TE: C
EPYM
E a
parti
r de
dato
s de
CESC
E
IT08
IT09
IT10
IT11
IT12
IT13
IVTR
13ITR0
4
Textil
111,
598
,310
0,2
95,9
93,1
92,5
91,5
95,2
Cons
truc
ción
y promoc
ión
136,
511
5,4
111,
810
1,2
102,
698
,399
,694
,7
Pape
l y Artes Gráfic
as10
8,1
96,3
91,8
83,2
80,4
80,8
78,3
86,6
Otros
9713
3,6
98,9
82,7
76,1
84,4
91,7
81,7
Side
rometalurgia
117
104,
097
,991
,886
,582
,481
,081
,4
Mad
era y Mue
ble
111,
799
,491
,585
,981
,577
,478
,278
,1
Maq
uina
ria, Equ
ipo Eléc
trico y Elec
trón
ico
116,
210
2,3
93,6
86,2
83,2
80,2
78,9
77,8
Plástic
os10
5,9
97,6
94,8
87,7
82,4
80,1
78,3
75,6
Agroalim
entario
106,
393
,785
,480
,275
,174
,473
,074
,1
Quím
ico
110,
495
,190
,580
,173
,976
,772
,370
,9
Distribu
ción
Alim
entic
ia98
,387
,779
,772
,874
,171
,971
,268
,8
Total
115,
610
3,0
94,8
88,0
84,3
82,1
81,3
80,7
2.6
ANÁL
ISIS T
ERRIT
ORIAL
DE LA
MOR
OSIDA
D EMP
RESA
RIAL
Los
indi
cado
res
de c
lima
de la
mo-
rosi
dad
mue
stra
n un
a m
ejor
a de
la
evo
luci
ón d
e la
mor
osid
ad e
n
toda
s la
s C
CA
A p
ara
2014
con
sal
-do
s po
siti
vos
tant
o en
el s
emes
tre
que
acab
a (S
itua
ción
) co
mo
en e
l qu
e em
piez
a (E
xpec
tati
vas)
. S
in
emba
rgo,
hay
gra
ndes
var
iaci
ones
en
tre
terr
itor
ios
sien
do A
ndal
ucía
y
La
Rio
ja la
s co
mun
idad
es m
ás o
p-
tim
ista
s en
cuan
to a
la e
volu
ción
de
la m
oros
idad
en
el p
rim
er s
emes
tre
de 2
014,
con
sal
dos
que
supe
ran
los
34 p
unto
s. P
ara
el s
egun
do s
emes
-tr
e la
s co
mun
idad
es m
ás o
ptim
ista
s so
n N
avar
ra y
Can
aria
s, c
on s
aldo
ce
rcan
os a
los
30 p
unto
s. H
ay q
ue
inte
rpre
tar
los
dato
s co
n ca
utel
a ya
qu
e ha
y un
a gr
an v
olat
ilida
d en
las
resp
uest
as e
n al
guna
s C
CA
A.
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
L
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
2627
INDICA
DORE
S DEL
CLIM
A DE L
A MOR
OSIAD
POR C
C.AA.
(Sald
o entr
e res
pues
tas di
smin
uye
- aum
enta
) Jun
io 20
14
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
Cata
luña
, Mad
rid
y el P
aís V
asco
so
n las
CCA
A co
n m
enor
es
prob
abilid
ades
de im
pago
Las
dif
eren
cias
ter
rito
rial
es e
n
las
prob
abil
idad
es d
e im
pago
son
don
de l
a pr
obab
ilid
ad d
e im
pago
es
red
ucid
a –
men
os d
el 1
0% d
e la
s em
pres
as e
stim
an q
ue
el im
port
e de
las
fact
ura
s pe
ndi
ente
s qu
e n
o co
brar
án s
uper
a el
10%
del
tota
l y
casi
la m
itad
de
las
empr
esas
est
i-m
an q
ue
dich
o im
port
e se
rá in
fe-
rior
al 1
%. E
n el
lado
opu
esto
se
en-
cuen
tran
Cas
till
a y
Leó
n, A
ragó
n
y C
anar
ias,
don
de m
ás d
el 3
0% d
e la
s em
pres
as c
onsi
dera
n qu
e no
co-
brar
án m
ás d
el 1
0% d
el im
port
e de
su
s fa
ctu
ras
pen
dien
tes.
PROB
ABILI
DAD D
E IMP
AGO (
1) PO
R CC.A
A.(%
resp
uesta
s) Ju
nio 20
14
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
(1) P
ropo
rción
del
valor
de
las fa
ctur
as p
endie
ntes
de
cobr
o qu
e no
se c
obra
rá n
unca
Men
os del
1%En
tre el
1%-2%
Entre el
2%-4%
Entre el
4%-10%
Más del
10%
ANDA
LUCÍA
34,4
15,6
18,8
9,4
21,9
ARAG
ÓN36
,818
,47,
95,
331
,6
ASTU
RIAS
19,4
36,1
8,3
11,1
25,0
BALE
ARES
13,3
20,0
36,7
10,0
20,0
C. VAL
ENCIAN
A45
,012
,57,
510
,025
,0
CANA
RIAS
36,7
13,3
13,3
6,7
30,0
CANT
ABRIA
37,0
13,0
19,6
2,2
28,3
CAST
ILLA
Y LEÓ
N32
,512
,520
,02,
532
,5
CAST
ILLA
-LA MAN
CHA
27,0
21,6
18,9
5,4
27,0
CATA
LUÑA
47,1
23,5
11,8
8,8
8,8
EXTR
EMAD
URA
28,1
15,6
12,5
21,9
21,9
GALICIA
25,6
25,6
7,7
12,8
28,2
LA RIOJA
29,3
17,1
17,1
14,6
22,0
MAD
RID
42,6
14,9
12,8
10,6
19,1
MUR
CIA
39,3
10,7
10,7
17,9
21,4
NAVA
RRA
37,0
19,6
8,7
8,7
26,1
PAÍS VAS
CO36
,024
,012
,010
,018
,0
TOTA
L3
3,7
18
,61
4,1
9,6
24
,0
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
2829
Arag
ón se
m
antie
ne c
omo
la re
gión
con
el pe
riodo
med
io de
co
bro
más
bajo
en
el pr
imer
trim
estre
de
201
4
Ara
gón
vu
elve
a r
egis
trar
el
me-
nor
per
iodo
med
io d
e co
bro
en e
l pr
imer
trim
estr
e de
201
4 co
n 7
0,3
días
, 10
días
men
os q
ue
la m
edia
de
l co
nju
nto
de
CC
AA
. T
ambi
én
la C
omu
nid
ad F
oral
de
Nav
arra
y
Paí
s V
asco
se
man
tien
en e
ntre
las
CC
AA
con
men
ores
dil
acio
nes
en
lo
s co
bros
. En
tre
las
com
un
idad
es
con
may
ores
pla
zos
se m
anti
ene
Can
aria
s,
Mad
rid,
A
nda
lucí
a y
Com
un
idad
Val
enci
a, y
en
est
e tr
imes
tre
tam
bién
se
encu
entr
an
Ceu
ta y
Mel
illa.
Can
aria
s es
la q
ue
ha
regi
stra
do u
n m
ayor
au
men
to
del p
erio
do m
edio
de
cobr
o qu
e se
ha
situ
ado
por
enci
ma
de l
os 9
0 dí
as, 1
0 dí
as m
ás q
ue
la m
edia
del
co
nju
nto
de
CC
AA
. B
alea
res
ha
sido
en
est
e tr
imes
tre
la q
ue
más
ha
red
ucid
o lo
s pl
azos
, pas
ando
de
81,2
día
s a
75,1
.
PERIO
DO M
EDIO
DE C
OBRO
DE LA
S PYM
ESPO
R CC.A
A. (D
ías)
FUEN
TE: C
EPYM
E a
parti
r de
dato
s de
CESC
E
IT08
IT09
IT10
IT11
IT12
IT13
IVTR
13ITR0
4
CANA
RIAS
128,
211
3,1
100,
096
,994
,888
,785
,090
,8
CEUT
A Y MEL
ILLA
104,
991
,185
,387
,596
,180
,084
,689
,9
MAD
RID
124,
310
7,4
98,5
9187
,385
,785
,087
,9
ANDA
LUCIA
114,
010
4,5
98,4
96,6
90,5
88,4
87,7
86,8
C. VAL
ENCIAN
A11
4,5
103,
594
,389
,187
,487
,886
,486
,5
GALICIA
113,
110
2,6
93,4
88,3
8477
,783
,882
,6
MUR
CIA
120,
110
0,9
94,1
87,3
85,3
86,9
87,1
82,4
LA RIOJA
108,
195
,393
,188
,785
,486
,283
,681
,5
ASTU
RIAS
123,
911
9,8
102,
390
,685
83,7
79,8
81,1
CANT
ABRIA
110,
510
1,1
92,1
91,2
88,4
86,6
77,0
79,4
EXTR
EMAD
URA
112,
799
,590
,891
,189
,785
,581
,277
,2
CATA
LUÑA
114,
210
2,2
94,0
84,3
81,5
78,6
77,7
76,6
CAST
ILLA
-LA MAN
CHA
113,
710
0,9
91,3
83,7
81,2
80,7
78,5
76,5
CAST
ILLA
Y LEO
N10
8,7
95,1
89,9
84,8
76,6
74,1
70,3
76,3
PAIS VAS
CO11
3,9
101,
094
,885
,680
,977
,477
,675
,4
BALE
ARES
110,
798
,691
,289
,885
,783
,681
,275
,1
NAVA
RRA
109,
393
,288
,184
,382
,477
,876
,774
,1
ARAG
ON10
5,2
90,9
87,1
79,5
75,4
73,0
70,8
70,3
TOTA
L1
15
,61
03
,09
4,8
88
,08
4,3
82
,18
1,3
80
,7
2.7
ANÁL
ISIS D
E LA M
OROS
IDAD S
EGÚN
EL TA
MAÑO
DE LA
EMPR
ESA
El cli
ma
de
la m
oros
idad
empr
esar
ial
mejo
ra e
n to
dos
los ta
mañ
os
de e
mpr
esas
, es
pecia
lmen
te e
n las
med
ianas
Las e
mpr
esas
m
edian
as
pres
enta
n m
enor
pr
obab
ilidad
de
impa
go
La
mej
ora
de lo
s in
dica
dore
s de
cl
ima
de m
oros
idad
em
pres
aria
l en
el p
rim
er s
emes
tre
del a
ño
se
prod
uce
en
tod
os lo
s ta
mañ
os d
e em
pres
as,
sien
do e
spec
ialm
en-
que
debi
do a
su
may
or d
imen
-si
ón p
ued
en a
com
eter
pro
ceso
s de
ree
stru
ctu
raci
ón d
e la
deu
da
y ti
enen
mej
or a
cces
o a
fuen
tes -
pres
as (
men
os d
e 10
tra
baja
do-
res)
son
las
qu
e pr
esen
tan
me-
nor
es m
ejor
as d
e la
mor
osid
ad
en l
os ú
ltim
os s
eis
mes
es.
Sin
em
barg
o, l
as e
xpec
tati
vas
para
el
seg
un
do s
emes
tre
en e
ste
co-
lect
ivo
son
más
pos
itiv
as q
ue
para
el r
esto
de
tam
años
, ya
que
se e
sper
a u
n s
aldo
del
In
dica
dor
Exp
ecta
tiva
s su
peri
or a
l In
dica
-do
r de
Sit
uac
ión
.
La
dim
ensi
ón d
e la
s em
pres
as e
s -ro
sida
d em
pres
aria
l, co
mo
pon
en
la p
roba
bili
dad
de im
pago
, qu
e se
re
duce
cua
nto
may
or e
s el
tam
año
de la
s em
pres
as. M
ient
ras
que
un
12%
de
las
empr
esas
med
iana
s es
-ti
man
qu
e de
jara
n d
e co
brar
más
de
l 10%
del
impo
rte
de s
us
fact
u-
ras,
est
e po
rcen
taje
est
á en
tor
no
al 2
5% e
n e
l res
to d
e py
mes
. Por
co
nsi
guie
nte
, par
a re
duci
r la
mo-
rosi
dad
resu
lta
clav
e qu
e nu
estr
as
empr
esas
gan
en d
imen
sión
.
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
INDICA
DORE
S DEL
CLIM
A DE L
A MOR
OSIDA
D POR
TAMA
ÑO
(Sald
o entr
e res
pues
tas di
smin
uye
- aum
enta
) Jun
io 20
14
Indic
ador
Situ
ación
(Opin
iones
resp
ecto
al s
emes
tre q
ue a
caba
)
Indic
ador
Exp
ecta
tivas
(Opin
iones
resp
ecto
al s
emes
tre q
ue e
mpie
za)
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
3031
Aum
enta
el
perio
do m
edio
de p
ago
en
las e
mpr
esas
m
edian
as e
n el
prim
er tr
imes
tre
de 2
014
Mie
ntr
as l
as e
mpr
esas
peq
ue-
ñas
co
nti
nú
an
redu
cien
do
los
peri
odos
med
ios
de p
ago
en e
l pr
imer
tri
mes
tre
de 2
014,
pri
n-
cipa
lmen
te l
as m
icro
empr
esas
,
las
med
ian
as a
um
enta
n e
l pla
zo
has
ta lo
s 85
,2 d
ías,
4,5
día
s m
ás
que
la m
edia
del
tot
al d
e py
mes
y
casi
2 d
ías
más
res
pect
o al
cu
arto
tr
imes
tre
de 2
014.
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
(1) P
ropo
rción
del
valor
de
las fa
ctur
as p
endie
ntes
de
cobr
o qu
e no
se c
obra
rá n
unca
PROB
ABILI
DAD D
E IMP
AGO (
1) PO
R TAM
AÑO
(% re
spue
stas)
Junio
2014
Men
os del
1%En
tre el
1%-2%
Entre el
2%-4%
Entre el
4%-10%
Más del
10%
De 1 a 9 empleados
32,1
19,3
14,8
9,7
24,1
De 10 a 49 empleados
41,9
14,9
9,5
8,1
25,7
De 50 a 249 em
pleados
52,9
11,8
11,8
11,8
11,8
TOTAL
33
,71
8,6
14
,19
,62
4,0
PERIO
DO M
EDIO
DE PA
GO DE
LAS P
YMES
PO
R TAM
AÑO
EMPR
ESAR
IAL (D
ías)
FUEN
TE: C
EPYM
E a
parti
r de
dato
s de
CESC
E
IT08
IT09
IT10
IT11
IT12
IT13
IVTR
13ITR0
4
De 1 a 9 empleados
107,
895
,988
,486
,384
,480
,181
,178
,1
De 10 a 49
empleados
115,
510
2,8
94,9
88,5
84,7
81,8
80,8
79,9
De 50 a 24
9 em
pleados
122,
310
8,9
99,6
88,9
84,4
84,5
83,3
85,2
TOTA
L1
15
,61
03
,09
4,8
88
,08
4,3
82
,18
1,3
80
,7
30
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
3233
EL C
RÉDIT
OFIN
ANCIE
RO3 3.
1
El
raci
onam
ient
o qu
e lle
va a
fec- -
rial
des
de q
ue d
iera
com
ienz
o la
cr
isis
de
deud
a so
bera
na,
unid
o al
end
urec
imie
nto
de la
s co
ndic
io-
han
oblig
ado
a m
ucha
s em
pres
as -
nanc
iaci
ón a
lter
nati
vas.
Seg
ún la
E
ncue
sta
de M
oros
idad
y F
inan
-ci
ació
n em
pres
aria
l, el
26%
de
las
empr
esas
han
inte
ntad
o ac
cede
r a
de c
rédi
to e
n lo
s úl
tim
os s
eis
me-
ses,
un
porc
enta
je s
imila
r al
que
re
coge
la E
ncue
sta
sobr
e el
acc
eso
med
iana
s em
pres
as d
e la
Zon
a de
l E
uro,
pub
licad
a po
r el B
CE
en
abri
l de
201
4, y
que
sit
úa a
Esp
aña
entr
e lo
s pa
íses
cuy
as e
mpr
esas
tie
nen
-ci
ón d
e la
zon
a eu
ro, s
olo
supe
rado
po
r F
ranc
ia (3
1%) e
Ital
ia (2
9%).
El
prin
cipa
l m
otiv
o po
r el
qu
e -
su c
ircu
lan
te (
59%
) y,
en
men
or
deu
da
(19%
).
Asi
mis
mo,
a
la
may
oría
de
las
pym
es q
ue
han
en l
os ú
ltim
os s
eis
mes
es s
e le
s
han
en
dure
cido
las
con
dici
ones
de l
as e
mpr
esas
en
cues
tada
s se
le
s h
a in
crem
enta
do e
l co
ste
de
gast
os y
com
isio
nes
). A
dem
ás, e
l -do
se
ha
redu
cido
par
a el
30%
y
para
el
46%
han
au
men
tado
las
ex
igen
cias
de
gara
ntí
as y
ava
les.
RESU
LTAD
OS DE
LA EN
CUES
TA DE
MOR
OSIDA
D Y F
INANC
IACIÓN
EMPR
ESAR
IAL
Empe
oram
iento
de
las
cond
icion
es d
e fin
ancia
ción
de
las p
ymes
en
los
seis
prim
eros
m
eses
de
2014
FUEN
TE:E
ncue
sta so
bre
el ac
ceso
a la
fina
nciac
ión d
e las
peq
ueña
s y m
edian
as e
mpr
esas
de
la Zo
na d
el Eu
ro (B
CE)
(1)
Nuev
o o
reno
vació
n, sin
con
sider
ar so
breg
iros y
líne
as d
e cr
édito
.
EMPR
ESAS
QUE
SOLIC
ITARO
N UN
PRÉS
TAMO
BANC
ARIO
DURA
NTE L
OS SE
IS ME
SES A
NTER
IORES
(1) (
%)
BEDE
IEGR
ESFR
ITNL
ATPT
FIEu
ro Zon
a
Octubre 20
13-M
arzo 201
425
2514
1526
3129
1220
1617
25
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
EVOL
UCIÓN
DE LA
S CON
DICION
ES DE
FINA
NCIAC
IÓN.
Junio
2014
EL VOL
UMEN
QUE
LE OF
RECE
N
EL COS
TE DE LA FINAN
CIAC
IÓN
(TIPO DE
INTERÉ
S)
EL PLAZO
EXIGIDO
DE DE
VOLU
CIÓN
EL TIEMPO
ENT
RE LA SO
LICITU
D DE
LA
FINA
NCIACIÓN
Y LA RE
SPUE
STA DE
LA
ENTIDA
D FINA
NCIERA
LAS GA
RANT
ÍAS Y AV
ALES
QUE
NEC
ESITA
PARA
ACC
EDER
A FINAN
CIAC
IÓN
LOS GA
STOS
Y COM
ISIONE
S QU
E SE
EXIGE
N
Aum
enta
do
Dism
inuido
Igua
l
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
3534
son
los
fon
dos
prop
ios
(en
su
ma-
yorí
a fo
ndo
s pe
rson
ales
deb
ido
mer
cado
s de
cap
ital
es),
con
más
de
un
61%
de
las
resp
ues
tas,
se-
un 3
9%. L
a te
rcer
a ví
a de
acc
eso
a
-
13,2
% d
e la
s re
spu
esta
s. E
l res
to
de c
anal
es, c
omo
los
prés
tam
os d
e en
tida
des
no
ban
cari
as (
shad
ow
ban
kin
g) o
los
ava
les
de u
na
So-
cied
ad d
e G
aran
tía
Rec
ípro
ca, s
on
uti
liza
dos
de fo
rma
mu
y re
sidu
al.
Las p
ymes
recu
rren
cada
vez m
ás a
ca
nales
alte
rnati
vos
al ba
ncar
io pa
ra
obten
er fi
nanc
iación
CANA
LES D
E FINA
NCIAC
IÓN Ju
nio 20
14
FUEN
TE: E
ncue
sta so
bre
Moro
sidad
y Fin
ancia
ción
Empr
esar
ial
FOND
OS P
ROPI
OS
FINAN
CIAC
IÓN
BANC
ARIA
FINAN
CIAC
IÓN
DEL I
NSTIT
UTO
DE C
RÉDI
TO
OFIC
IAL (
ICO)
OTRO
S
PROG
RAM
A DE
PAG
O A
PROV
EEDO
RES
PRÉS
TAM
OS D
E EN
TIDA
DES
NO B
ANCA
RIAS
(S
HADO
W B
ANKI
NG)
AVAL
DE
UNA
SOCI
EDAD
DE
GARA
NTÍA
RE
CÍPR
OCA
TITUL
IZAR
DERE
CHOS
DE C
OBRO
EN M
ERCA
DOS
ALTE
RNAT
IVOS
(MAR
F)
37
PRÉS
TAMO
S PAR
A NUE
VAS O
PERA
CIONE
S A SO
CIEDA
DES N
O FIN
ANCIE
RAS.
Tasa
Inter
anua
l (Me
dia m
óvil t
res m
eses
no ce
ntrad
a)
FUEN
TE: B
anco
de
Espa
ña
año.
Es
una
buen
a no
tici
a qu
e se
em
piec
en a
rec
uper
ar e
ste
tipo
de
prés
tam
os d
e ba
jo im
port
e y
plaz
o
redu
cido
, ya
que
las
pri
ncip
ales
36
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
L
3.2
Los
últ
imos
dat
os d
e la
Est
adís
ti-
ca s
obre
Cu
enta
s F
inan
cier
as d
el
la s
egu
nda
mit
ad d
e 20
13 s
e m
o-de
ró e
l rit
mo
de c
aída
del
cré
dito
-te
nía
un
a te
nde
nci
a de
scen
den
-te
des
de e
l in
icio
de
la c
risi
s. S
in
emba
rgo,
el r
etro
ceso
sig
ue s
iend
o
en e
l cré
dito
a e
mpr
esas
y s
uper
io-
res
al 2
1% e
n el
cré
dito
des
tina
do a
co
nst
rucc
ión
y p
rom
oció
n in
mob
i-lia
ria.
Las
rec
ient
es m
edid
as a
dop-
tada
s po
r el
BC
E y
la c
ulm
inac
ión
de
los
proc
esos
de
rees
truc
tura
ción
ba
ncar
ia p
odrí
an a
cele
rar
la r
ecu-
pera
ción
del
cré
dito
.
-
el B
anco
de
Esp
aña,
tam
bién
mue
s-
por
las
empr
esas
est
á m
oder
ando
su
rit
mo
de c
aída
en
los
prim
eros
m
eses
del
año
. S
in e
mba
rgo,
los
prés
tam
os p
ara
nuev
as o
pera
cion
es
infe
rior
es a
1 m
illón
de
euro
s lle
van
se
is m
eses
cons
ecut
ivos
regi
stra
ndo
subi
das
en té
rmin
os in
tera
nual
es y
en
may
o cr
ecie
ron
un 6
,1%
deb
ido
prin
cipa
lmen
te a
l aum
ento
de
los
prés
tam
os d
e du
raci
ón i
nfer
ior
al
EVOL
UCIÓN
DEL C
RÉDIT
O Y FI
NANC
IACIÓN
DE LA
S EMP
RESA
S SE
GÚN L
AS FU
ENTE
S OFIC
IALES
La fi
nanc
iación
a
las e
mpr
esas
m
oder
a el
ritm
o de
caíd
a
Se re
activ
ael
créd
ito
com
ercia
l en
las p
ymes
FUEN
TE: B
anco
de
Espa
ña
EVOL
UCIÓN
DEL C
RÉDIT
O FIN
ANCIE
RO A
EMPR
ESAS
Tasa
Inter
anua
l (20
03 -
2014
)
Nú
me
ro 1
| J
uli
o 2
01
4
39
12
34
5
Cotiz
acio
nes
soci
ales
2,6
3,0
12,1
18,2
64,2
IVA
6,0
4,9
10,5
15,0
63,6
IRPF
/Im
pues
to s
obre
el P
atrim
onio
6,3
6,9
21,1
18,5
47,2
Impu
esto
de
Soci
edad
es5,
07,
620
,518
,548
,4
Impu
esto
de
Suce
sion
es y
Don
acio
nes
34,7
12,7
16,5
7,7
28,3
FUEN
TE: A
fi a
parti
r de
Encu
esta
sobr
e Mo
rosid
ad y
Finan
ciació
n Em
pres
arial
EL PU
LSO
DE LA
EMPR
ESAS
SOBR
E LA I
MPOR
TANC
IA DE
UNA
MEN
OR C
ARGA
IMPO
SITIVA
. JUN
IO 20
14 1
Poc
o im
porta
nte
5
Muy
impo
rtant
e
En
ple
no
deba
te s
obre
la r
efor
ma -
to d
e L
ey d
e re
form
a tr
ibu
tari
a re
coge
un
a re
baja
gra
dual
del
IR
PF
y d
el I
mpu
esto
de
Soc
ie-
dade
s. S
in e
mba
rgo,
la
refo
rma
no
con
tem
pla
cam
bios
en
el I
VA
, ex
cept
o pa
ra a
lgu
nos
pro
duct
os
san
itar
ios
que
pasa
n d
el 1
0% a
l 21
%,
ni
un
a re
baja
de
las
coti
-za
cion
es s
ocia
les
que
paga
n l
as
empr
esas
, qu
e si
est
aba
reco
gi-
da e
n e
l in
form
e de
la
com
isió
n
de e
xper
tos
y en
las
rec
omen
-da
cion
es d
el B
anco
de
Esp
aña
y or
gan
ism
os in
tern
acio
nal
es q
ue
coin
cide
n e
n la
nec
esid
ad d
e au
-
men
tar
el p
eso
de l
a im
posi
ción
in
dire
cta,
qu
e pe
rmit
a ac
omet
er
redu
ccio
nes
de
la im
posi
ción
so-
bre
el t
raba
jo, e
n p
arti
cula
r co
ti-
zaci
ones
soc
iale
s.
En
est
os m
omen
tos,
un
a m
enor
ca
rga
impo
siti
va p
odrí
a ay
uda
r a
redu
cir
la m
oros
idad
em
pres
aria
l, au
nqu
e so
n n
eces
aria
s ot
ras
me-
dida
s, e
n p
arti
cula
r, a
caba
r co
n
impu
lsar
otr
os c
anal
es a
lter
na-
tivo
s al
ban
cari
o, e
spec
ialm
ente
di
rigi
dos
a la
s py
mes
, qu
e ti
enen
u
na
may
or in
cide
nci
a de
la m
oro-
sida
d qu
e la
s gr
ande
s em
pres
as.
EL PU
LSO
DE LA
S EMP
RESA
S SO
BRE L
A CAR
GA IM
POSIT
IVA
MONO
GRÁF
ICO
Las e
mpr
esas
ot
orga
n un
a ele
va-
da im
porta
ncia
a la
bajad
a de
impu
es-
tos,
espe
cialm
ente
co
tizac
iones
socia
-les
e IV
A
En
este
bol
etín
ded
icam
os e
l tem
a de
stac
ado
a to
mar
el p
uls
o de
las
empr
esas
sob
re l
a im
port
anci
a qu
e pa
ra s
u a
ctiv
idad
y l
iqu
idez
te
ndr
ía u
na
redu
cció
n d
e la
car
-ga
im
posi
tiva
. Par
a el
lo,
hem
os
preg
un
tado
en
la
En
cues
ta d
e M
oros
idad
y F
inan
ciac
ión
Em
pre-
sari
al q
ué
impo
rtan
cia
con
side
ra
que
tend
ría,
par
a la
act
ivid
ad y
li-
quid
ez d
e su
em
pres
a, u
na
men
or
carg
a de
los
prin
cipa
les
trib
uto
s y
con
trib
uci
ones
soc
iale
s. M
ás d
el
60%
de
las
empr
esas
dan
un
a im
-po
rtan
cia
alta
a l
a re
ducc
ión
de
las
coti
zaci
ones
soc
iale
s y
del I
VA
y
en m
enor
med
ida
al I
mpu
esto
de
Soc
ieda
des
y al
IRP
F/I
mpu
esto
so
bre
el P
atri
mon
io
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
L
38
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
4041
de r
espu
esta
s “D
ism
inu
ye”
y el
por
cen
taje
de
resp
ues
tas
“Au
men
ta”.
El
sald
o pu
eden
os
cila
r en
tre
–100
y +
100.
V
alor
es
posi
tivo
s in
dica
n
avan
ces,
mie
ntr
as q
ue
dato
s n
egat
ivos
señ
alan
ret
roce
so
de la
mor
osid
ad.
Mo
rosi
da
d
Em
pre
sari
al:
L
a L
ey 3
/200
4, d
e 29
de
di-
en la
s op
erac
ion
es c
omer
cia-
les”
com
o “e
l in
cum
plim
ien
to
de lo
s pl
azos
con
trac
tual
es o
le
gale
s de
pag
o” (A
rt.2
). e
sta
empr
esar
ial”
qu
e se
ha
adop
-ta
do p
ara
el M
onit
or,
en l
a ve
rtie
nte
de
“pla
zos
lega
les”
, ya
qu
e la
info
rmac
ión
dis
po-
nib
le n
o pe
rmit
e co
noc
er l
os
plaz
os c
ontr
actu
ales
a lo
s qu
e lo
s cl
ien
tes
y pr
ovee
dore
s de
-te
rmin
an s
us
pago
s.
Per
iod
o
Leg
al
de
Pa
go
(P
LP
): lo
s su
cesi
vos
peri
odos
de
pag
o ob
liga
dos
por
la l
ey
dete
rmin
ados
por
las
nor
mas
le
gale
s vi
gen
tes
en c
ada
mo-
men
to d
el a
nál
isis
.
Per
iod
o M
edio
de
Pa
go
(P
MP
): e
l pe
riod
o m
edio
de
pago
de
toda
s la
s ex
peri
en-
cias
de
pago
ges
tion
adas
por
la
s en
tida
des
cola
bora
dora
s.
Per
iod
o M
edio
de
Imp
a-
go
(P
MI)
: N
º m
edio
de
días
tr
ansc
urr
idos
en
tre
la f
ech
a de
pri
mer
ven
cim
ien
to i
m-
paga
do y
la fe
cha
del e
stu
dio
Equ
ifax
(últ
imo
día
del m
es)
Ra
tio
d
e m
oro
sid
ad
: E
l po
rcen
taje
de
los
impo
rtes
pa
gado
s fu
era
de p
lazo
reg
is-
trad
os p
or l
as e
nti
dade
s co
-la
bora
dora
s so
bre
el im
port
e to
tal
de p
agos
de
su b
ase
de
expe
rien
cias
de
pago
.
Ret
raso
d
e P
ag
o
Leg
al
(RP
L):
Dif
eren
cia
entr
e el
P
MP
y e
l PL
P.
Ret
raso
med
io d
e co
bro
: N
º med
io d
e dí
as t
ran
scu
rri-
dos
desd
e la
fec
ha
de v
enci
-m
ien
to l
egal
de
un
a fa
ctu
ra
pen
dien
te d
e co
bro.
Se
mid
e en
in
terv
alos
de
días
sie
ndo
el
pri
mer
o m
enos
de
30 d
ías
y el
últ
imo
más
de
120
días
.
Ret
raso
med
io d
e p
ag
o: N
º m
edio
de
días
tra
nsc
urr
idos
de
sde
la fe
cha
de v
enci
mie
n-
to l
egal
de
un
a fa
ctu
ra p
en-
dien
te d
e pa
go.
Se
mid
e en
in
terv
alos
de
días
sie
ndo
el
prim
ero
men
os d
e 30
día
s y
el
últ
imo
más
de
120
días
.
Pro
ba
bil
ida
d d
e im
pa
go
: P
orce
nta
je d
el im
port
e de
las
fact
ura
s pe
ndi
ente
s de
cob
ro
que
las
empr
esas
est
iman
no
van
a c
obra
r n
un
ca.
Tip
o L
ega
l P
on
der
ad
o: L
a m
edia
pon
dera
da d
el ti
po le
gal
del
din
ero
y de
l ti
po l
egal
de
dem
ora
en l
a qu
e la
s po
nde
-ra
cion
es s
on, r
espe
ctiv
amen
-te
, la
pro
porc
ión
del
cré
dito
co
mer
cial
pag
ado
en e
l pl
azo
lega
l y d
el c
rédi
to c
omer
cial
en
re
tras
o de
pag
o le
gal s
obre
el
tota
l del
cré
dito
com
erci
al.
GLOS
ARIO
Co
ste
de
la D
eud
a e
n R
e-tr
aso
de
Pa
go
: Res
ulta
do d
e m
ult
ipli
car
el c
rédi
to c
omer
-ci
al e
n r
etra
so d
e pa
go p
or e
l ti
po d
e in
teré
s le
gal d
e de
mo-
ra v
igen
te e
n c
ada
mom
ento
y
por
el c
ocie
nte
en
tre
el R
PL
(e
n d
ías)
y 3
65.
Cré
dit
o C
om
erci
al
en R
e-tr
aso
de
Pa
go
o e
n M
ora
: es
la p
arte
del
cré
dito
com
er-
cial
tot
al q
ue
resu
lta
de l
a ra
tio
de m
oros
idad
. E
ste
es
un
por
cen
taje
del
cré
dito
co-
mer
cial
qu
e se
en
cuen
tra
en
situ
ació
n de
mor
a at
endi
endo
a
los
plaz
os le
gale
s es
tabl
eci-
dos
por
la n
orm
ativ
a.
Cré
dit
o c
om
erci
al
tota
l:
Impo
rte
tota
l de
oper
acio
nes
re
aliz
adas
a c
rédi
to e
ntr
e so
- -n
ido
a pa
rtir
de
las
Cu
enta
s F
inan
cier
as
del
Ban
co
de
Esp
aña.
Índ
ice
de
Cif
ra d
e N
ego
-ci
os
Em
pre
sari
al
(IC
NE
) es
un
a op
erac
ión
de
sín
tesi
s qu
e pe
rmit
e ob
ten
er u
n in
di-
cado
r co
yun
tura
l qu
e m
ide
la e
volu
ción
a c
orto
pla
zo d
e la
cif
ra d
e n
egoc
ios,
de
form
a co
nju
nta
, pa
ra l
os s
ecto
res -
dust
rias
ext
ract
ivas
y m
anu
-fa
ctu
rera
, En
ergí
a el
éctr
ica
y ag
ua, C
omer
cio
y S
ervi
cios
no
Índ
ice
Sin
téti
co d
e M
oro
-si
da
d (
ISM
E):
Se
trat
a de
un
ín
dice
sin
téti
co b
asad
o en
los
indi
cado
res
sim
ples
del
Per
io-
do M
edio
de
Pag
o y
la R
atio
de
M
oros
idad
, co
mpu
esto
s am
bos
med
ian
te u
na
med
ia
arit
mét
ica
(pon
dera
cion
es
0,5-
0,5)
.
Ind
ica
do
r d
e E
xp
ecta
ti-
va
s: S
e tr
ata
de u
n i
ndi
ca-
dor
que
hac
e re
fere
nci
a a
la
inci
den
cia
de l
a m
oros
idad
en
los
pró
xim
os s
eis
mes
es.
Se
calc
ula
com
o la
dif
eren
-ci
a en
tre
el p
orce
nta
je d
e re
spu
esta
s “D
ism
inu
ye”
y el
por
cen
taje
de
resp
ues
tas
“Au
men
ta”.
El s
aldo
pu
eden
os
cila
r en
tre
–100
y +
100.
V
alor
es
posi
tivo
s in
dica
n
avan
ces,
mie
ntr
as q
ue
dato
s n
egat
ivos
señ
alan
ret
roce
so
de la
mor
osid
ad.
Ind
ica
do
r d
e S
itu
aci
ón
: S
e tr
ata
de u
n in
dica
dor
que
hace
ref
eren
cia
a la
inci
denc
ia
de la
mor
osid
ad e
n el
mom
en-
to a
ctu
al. S
e ca
lcu
la c
omo
la
dife
ren
cia
entr
e el
por
cen
taje
BO
LE
TÍN
D
E
MO
RO
SID
AD
Y
F
INA
NC
IAC
IÓN
E
MP
RE
SA
RIA
LN
úm
ero
1 |
Ju
lio
20
14
42
Un
iver
soP
ymes
esp
añol
as d
e en
tre
1 y
249
trab
ajad
ores
Tam
año
de l
a m
ues
tra
1.08
4 py
mes
con
la
sigu
ien
te d
istr
ibu
ción
de
la m
ues
tra
sobr
e la
ba
se d
e la
pob
laci
ón e
spañ
ola
de p
ymes
del
Dir
ecto
rio
Cen
tral
de
Em
pres
as (
DIR
CE
)-IN
E
Sel
ecci
ón d
e la
mu
estr
aL
a té
cnic
a pr
opu
esta
par
a el
dis
eño
de l
a en
cues
ta e
s la
de
mu
es-
mín
imo
de e
ncu
esta
s co
nte
stad
as p
ara
con
segu
ir u
na
repr
esen
tati
-
de 1
.040
en
cues
tas,
qu
e cu
bre
el u
niv
erso
de
en t
orn
o a
1,5
mil
lon
es
de p
ymes
.
Per
iodo
La
encu
esta
se
ha
real
izad
o en
jun
io y
cu
bre
el p
rim
er s
emes
tre
de
2014
Mét
odo
de
real
izac
ión
Par
a el
pro
ceso
de
reco
gida
de
info
rmac
ión
se
uti
liza
rán
dos
can
ales
:-
En
trev
ista
tel
efón
ica.
- C
um
plim
enta
ción
del
cu
esti
onar
io v
ía I
nte
rnet
.
FICHA
MET
ODOL
ÓGICA
DE LA
ENCU
ESTA
DE M
OROS
IDAD Y
FINA
NCIAC
IÓNEM
PRES
ARIAL
TAM
AÑO
PORC
ENTA
JETO
TAL
De 1
a 9
em
plea
dos
88,1
955
De 1
0 a
49 e
mpl
eado
s9,
710
5
De 5
0 a
249
empl
eado
s2,
224
Tota
l10
01.
084
SECT
ORPO
RCEN
TAJE
TOTA
L
Com
erci
o16
,618
0
Cons
trucc
ión
16,1
175
Indu
stria
33,2
360
Rest
o de
Ser
vicio
s17
,919
4
Host
eler
ía16
,117
5
Tota
l10
01.
084
PORC
ENTA
JETO
TAL
ANDA
LUCÍA
4,8
52
ARAG
ÓN5,
863
ASTU
RIAS
5,9
64
BALE
ARES
4,7
51
C. VAL
ENCIAN
A5,
661
CANA
RIAS
5,1
55
CANT
ABRIA
6,9
75
CAST
ILLA
Y LEÓ
N5,
661
CAST
ILLA
-LA MAN
CHA
5,1
55
CATA
LUÑA
6,6
72
EXTR
EMAD
URA
4,9
53
GALICIA
5,9
64
LA RIOJA
5,6
61
MAD
RID
6,9
75
MUR
CIA
5,4
58
NAVA
RRA
7,8
85
PAÍS VAS
CO7,
379
TOTA
L1
00
10
84
44