actualització del tractament de les vasculitis · VASOS GRANDES Arteritis de células gigantes...

Post on 20-Jul-2020

3 views 0 download

Transcript of actualització del tractament de les vasculitis · VASOS GRANDES Arteritis de células gigantes...

bloc altres malalties autoimmunes

actualització del tractament de les vasculitis

Ricardo BlancoReumatología

Hospital Universitario “Marqués de Valdecilla“ Santander

Barcelona 27 de octubre del 2012

VASOS GRANDES Arteritis de células gigantesArteritis de Takayasu

VASOS MEDIANOS Poliarteritis nodosa (PAN)Enfermedad de Kawasaki

VASOS PEQUEÑOS Granulomatosis de WegenerPoliangeítis microscópica (PAM)S. Churg-StraussPúrpura de Schoenlein-HenochVasculitis de la crioglobulinemia esencialAngeítis leucocitoclástica cutánea

A&R 1994

Conferencia de nomenclatura de las vasculitis Chapel Hill, 1993

clasificaciónvasculitis

•Corticoides: dosis, megadosis, días alternos

•ACG refractaria/iatrogenia esteroidea:

• MTX

• terapia biológica

ACGtratamiento clásico

esteroides

57,5

50

40

1520

30

10

0

20

40

60

80

0 1 2 3 4 5 6 7 8

meses

Pred

(mg/

día)

Hunder GG 2006

esteroidesarte médico

ACGtratamiento clásico

57,5

50

40

1520

30

10

0

20

40

60

80

0 1 2 3 4 5 6 7 8meses

Pred

(mg/

día)

Mazlumzadeh, Arthritis Rheum 2006

MP ev“ahorrador esteroideo”

ACGtratamiento clásico

15,4 15,4

33,3

71,478,6

85,7

36 semanas (8.5 meses) 52 (12 meses) 78 (18 meses)

(%)

placeboMP ev

prednisona ≤5 mg/d

**

*

* P < .05

MP ev“ahorrador esteroideo”

ACGtratamiento clásico

Mazlumzadeh, Arthritis Rheum 2006

* p= 0.028

* *

MP ev“ahorrador esteroideo”

ACGtratamiento clásico

Mazlumzadeh, Arthritis Rheum 2006

•Corticoides: dosis, megadosis, días alternos

•ACG refractaria/iatrogenia esteroidea:

• MTX

• terapia biológica

ACGtratamiento clásico

Jover(n= 42)

Hoffman(n= 98)

Biopsia A. temporal + 100% 83%

Esteroides (60/d) dosis diaria días alternos

MTX (m/semana) 10-15 10-15

Seguimiento 2 años 1 año

Jover, Ann Int Med 2001Hoffman, Arthritis Rheum 2002

MTX“ahorrador esteroideo”

ACGtratamiento clásico

45

7584 91

Jover Hoffman

(%)

placeboMTX ≥ 1 recidiva

0 0

20

10

Jover Hoffman

(%)

placeboMTX

Empeoramiento visual

*

* p < .05

MTX“ahorrador esteroideo”

Jover, Ann Int Med 2001Hoffman, Arthritis Rheum 2002

ACGtratamiento clásico

•Corticoides: dosis, megadosis, días alternos

•ACG refractaria/iatrogenia esteroidea:

• MTX

• terapia biológica

ACGtratamiento biológico

VASOS GRANDES Arteritis de células gigantesArteritis de Takayasu

VASOS MEDIANOS Poliarteritis nodosa (PAN)Enfermedad de Kawasaki

VASOS PEQUEÑOS Granulomatosis de WegenerPoliangeítis microscópica (PAM)S. Churg-StraussPúrpura de Schoenlein-HenochVasculitis de la crioglobulinemia esencialAngeítis leucocitoclástica cutánea

NEC

ROTIZ

AN

TES

ICC

s, a

utoA

cs (A

NC

As)

G

RAN

UL.

TNFa

, IL6

A&R 1994

RTX

Ant

i-TN

FTC

Z

ACGtratamiento biológico

biológicos“ahorrador esteroideo”

Infliximab: ineficaz en ensayo controlado

Adalimumab: ineficaz en ensayo controlado

Etanercept: eficacia discreta en una serie pequeña

Tocilizumab (anti-receptor IL6): eficaz en casos clínicos

biológicos“ahorrador esteroideo”

ACGtratamiento biológico

N= 70 ACG nuevas

adalimumab: no inductor de remisión

HECTHORHumira to Spare Steroids in Giant Cell Arteritis

ACR 2011

ACGtratamiento biológico

Ann Intern Med 2007

infliximab: no inductor de remisión

N= 44 ACG nuevas

ACGtratamiento biológico

Ann Rheum Dis 2008

N= 17 ACG antiguas

ACGtratamiento biológico

GCA & takayasu & aortitisbiológicos

N= 6 GCA (n = 1), Takayasu (n = 4), o aortitis torácica (n = 1)Todos mejoran clínica, analítica y PET

Salvarani et al. Rheumatology 2012

Infliximab: ineficaz en ensayo controlado

Adalimumab: ineficaz en ensayo controlado

Etanercept: eficacia discreta en una serie pequeña

Tocilizumab (anti-receptor IL6): eficaz en casos clínicos

ACG: tratamientobiológicos (ahorrador esteroideo)

ACGtratamiento biológico

GCA & takayasu & aortitisbiológicos

anti-TNF TCZ

INEFICAZinducir remisión

(estudios doble-ciego)

EFICAZ

(casos clínicos)

EFICAZ

(casos clínicos)

ACG

EFICAZ

(casos clínicos)aortitis

Vasculitis 1ª Aortitis

Giant cell arteritis frecuente

Takayasu’s arteritis ~ obligatoria

ANCA-associated vasculitis rara

Enfermedad sistémica

Idiopathic aortitis obligatoria

Relapsing polychondritis frecuente

Chronic periaortitis frecuente

Cogan syndrome frecuente

Behcet’s disease rara

IgG4-related systemic disease rara

Rheumatoid arthritis rara

Ankylosing spondylitis rara

Crohn’s disease rara

Thromboangiitis obliterans rara

Sarcoidosis rara

aortitis

GCA & takayasu & aortitisbiológicos

n= 25 pacientes con Takayasu refractario

Ann Rheum Dis 2008

GCA & takayasu & aortitisbiológicos

Takayasu

Tumor Necrosis Factor Inhibitors in Patients with Takayasu Arteritis: Experience From a Referral Center with Long-Term Follow-up Jean Schmidt1, Tanaz A. Kermani2, A. Kirstin Bacani2, Cynthia S. Crowson2, Eric L. Matteson2 and Kenneth J. Warrington2, 1Amiens University Hospital, Amiens, France, 2Mayo Clinic, Rochester, MN Presentation Number: 1502

Efficacy and Tolerance of Infliximab In Refractory Takayasu Arteritis: French Multicenter Study Arsene Mekinian, Antoine Neel, Jean Sibilia, Pascal Cohen, Jerome Connault, Marc Lambert, Laure Federici, Sabine Berthier, jean Noel Feissinger, Bertrand Godeau, Isabelle Marie, Loic Guillevin, Presentation Number: 1500

N= 15 TakayasuInfliximab: 5 mg/kg 5 mg/kg [3-5] every 6 weeks [4-8]. A partial or good overall response was noted in 13/15 cases (87%),

N= 20 Takayasu (infliximab n=17, adalimumab n= 2 , etanercept n=1)remisión en 19/20 pacientes (95%)

GCA & takayasu & aortitisbiológicos

Takayasu

GCA & takayasu & aortitisbiológicos

sarcoidosisadalimumab

Clin Exp Rheumatol 2012

GCA & takayasu & aortitisbiológicos

sarcoidosisadalimumab

Clin Exp Rheumatol 2012

VASOS GRANDES Arteritis de células gigantesArteritis de Takayasu

VASOS MEDIANOS Poliarteritis nodosa (PAN)Enfermedad de Kawasaki

VASOS PEQUEÑOS Granulomatosis de WegenerPoliangeítis microscópica (PAM)S. Churg-StraussPúrpura de Schoenlein-HenochVasculitis de la crioglobulinemia esencialAngeítis leucocitoclástica cutánea

A&R 1994

Conferencia de nomenclatura de las vasculitis Chapel Hill, 1993

clasificaciónvasculitis

• Tratamiento clásico: corticoides + CYM oral

• Tratamiento actual: ahorrar CYM(inducción/mantenimiento)

• Vasculitis refractarias

• Resumen: esquema terapéutico

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento

•Refractarias (10-30%)•Recidivas (15 – 60%)•Toxicidad tratamiento

MORBI-MORTALIDAD

Haas M et al. Am J Kidney Dis 2000

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento clásico

• Tratamiento clásico: corticoides + CYM oral

• Tratamiento actual: ahorrar CYM(inducción/mantenimiento)

• Vasculitis refractarias

• Resumen: esquema terapéutico

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actualtto adaptado a gravedad

Lapraik et al Rheumatology 2007

Ann Rheum Dis 2009

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actualtto adaptado a gravedad

Corticoides + MTX o CYM

Generalizada grave

Creat > 5,6 mg/dl

Generalizadagrave

Creat < 5,6 mg/dl

Corticoides + CYM vo/ev

Corticoides + CYM + Plasm

remisión

Lapraik et al Rheumatology 2007

3-6 meses

Vasculitis ANCAs+

localizada/ temprana no grave

Creat <1.7 mg/dl

INDU

CCIÓ

N

cambio AZA/MTX/MFM

bajar AZA/MTX/MFM

24-48 meses

MANT

ENIM

IENT

O

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actualtto adaptado a gravedad

Localizada/tempranaCreat < 1.7 mg/dl

Generalizada gravecreat 1.7 - 5.6 mg/dl

Generalizada graveCreat > 5,6 mg/dl

MTX (NORAM) CYM ev (CYCLOPS) MEPEX(plasmaféresis)

MTX (NORAM) AZA (CYCAZAREM)

Vasculitis ANCAs+

INDU

CCIÓ

N MA

NTEN

IMIE

NTO

estudiosEUVAS

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actualtto adaptado a gravedad

De Groot et al, A&R 2005

Generalizadas tempranas no graves:MTX

NORAM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actualtto adaptado a gravedad

• 100 VNS• Creat.< 1.7 mg/dl • Todos: Pred 1 mg/k/d• MTX vo (20–25 mg) vs.

CFM (2 mg/kg/d) vo • Buena respuesta si no

vasculitis extensa (p .04) o afectación pulmonar

MTX CFMo pInfección 5 5Leucopenia 3 14 .012Transaminasas 7 1 .036

inducción-remisión NORAM

De Groot et al, A&R 2005

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

inducción-remisión NORAM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

inducción-remisión NORAM

MTX

CYM

P= 0.056

Median duration of followup was 6 years (range 0.1–10.8 years)

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

Localizada/tempranaCreat < 1.7 mg/dl

Generalizada gravecreat 1.7 - 5.6 mg/dl

Generalizada graveCreat > 5,6 mg/dl

MTX (NORAM) CYM ev (CYCLOPS) MEPEX(plasmaféresis)

MTX (NORAM) AZA (CYCAZAREM)

Vasculitis ANCAs+

INDU

CCIÓ

N MA

NTEN

IMIE

NTO

estudiosEUVAS

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actualtto adaptado a gravedad

(n)ev/vo

dosispulso CFM vasculitis

Haubitz 22/25 0.75 g/ m2/ 4 sem WG/PAM

Adu 24/30 15 mg/ kg/ 3 sem WG/PAM/cPAN

Guillevin 27/23 0.75/m2/ 3 sem WG

Adu QJMed 1997Haubitz A&R 1998

Guillevin A&R 1997

CYM vo: 2 mg/kg/día

CYM vo/ev“ahorrar” CYM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

Groot (EUVAS) Ann Inter Med 2009

CYCLOPS

CYM vo/ev“ahorrar” CYM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

newly diagnosed generalized ANCA-associated vasculitis + renal involvement

Ran

dom

izac

ión

Screening Período de tratamiento

semanas2 40

CYM vo2 mg/kN= 73

7 10 13CYM ev

15 mg/kN= 76 16 19 22 25

AZA 2 mg/k[ [N= 149

Mes 6

0 2 4 7 10 13 17 20 23 26

Groot (EUVAS) Ann Inter Med 2009

CYCLOPS

CYM vo/ev“ahorrar” CYM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

Lecciones del CYCLOPS

• CYM ev es tan efectiva como la CYM vo

• CYM ev: un 50% de reducción en la dosis acumulada de CYM

• CYM ev es probablemente más segura que la CYM vo

CYCLOPS

Groot (EUVAS) Ann Inter Med 2009

CYM vo/ev“ahorrar” CYM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

CYCLOPS

Ann Rheum Dis 2012:71:955–960

CYM vo/ev“ahorrar” CYM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

CYCLOPS

Ann Rheum Dis 2012:71:955–960

CYM vo/ev“ahorrar” CYM

p= 0.029

Median duration of follow-up was 4.3 years (IQR, 2.95–5.44 years

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

CYCLOPS

Ann Rheum Dis 2012:71:955–960

CYM vo/ev“ahorrar” CYM

Median duration of follow-up was 4.3 years (IQR, 2.95–5.44 years

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

Localizada/tempranaCreat < 1.7 mg/dl

Generalizada gravecreat 1.7 - 5.6 mg/dl

Generalizada graveCreat > 5,6 mg/dl

MTX (NORAM) CYM ev (CYCLOPS) MEPEX(plasmaféresis)

MTX (NORAM) AZA (CYCAZAREM) MTX (WEGENT)MMF (IMPROVE)

Vasculitis ANCAs+tto adaptado a gravedad

INDU

CCIÓ

N MA

NTEN

IMIE

NTO

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

•Tratamiento clásico: corticoides + CYM oral

•Tratamiento actual: ahorrar CYM(inducción/mantenimiento)

•Vasculitis refractarias

•Resumen: esquema terapéutico

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento

Localizada/tempranaCreat < 1.7 mg/dl

Generalizada gravecreat 1.7 - 5.6 mg/dl

Generalizada graveCreat > 5,6 mg/dl

MTX (NORAM) CYM ev (CYCLOPS) IGEVsETN (WGET)RTX (RITUXVAS)RTX (RAVE)

MEPEX(plasmaféresis)

MTX (NORAM) AZA (CYCAZAREM) MTX (WEGENT)MMF (IMPROVE)

Vasculitis ANCAs+

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

tto adaptado a gravedad

INDU

CCIÓ

N MA

NTEN

IMIE

NTO

• Inmunomodulador• No inmunosupresor• Poca iatrogenia

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

Inmunoglobulinas ev

Estudios (n) dosis eficacia

No controlados: Jayne 7 0.4 g/d (x5) Global Lancet 1991

Richter 15 0.2 g/d (x5) VRA, pielClin Exp Immunol 1995

Jayne 6 0.5 g/d (x4) BVASBr J Rheumatol 1996

Controlado: Jayne 17/17 0.4 g/d (x5) BVASQ J Med 2000

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

Inmunoglobulinas ev

Único ciclo: 0.4 g/d (x 5)Asociado a esteroides /IS estables

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

Jayne et al. Q J Med 2000

Inmunoglobulinas ev

•VNS refractarias •Asociado a esteroides /IS estables•[0.4 g/d (x 5 días)]/mes x 6 meses

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

Martínet et al. Arthritis Rheum 2008

Inmunoglobulinas ev

Localizada/tempranaCreat < 1.7 mg/dl

Generalizada gravecreat 1.7 - 5.6 mg/dl

Generalizada graveCreat > 5,6 mg/dl

MTX (NORAM) CYM ev (CYCLOPS) IGEVsETN (WGET)RTX (RITUXVAS)RTX (RAVE)

MEPEX(plasmaféresis)

MTX (NORAM) AZA (CYCAZAREM) MTX (WEGENT)MMF (IMPROVE)

Vasculitis ANCAs+

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

tto adaptado a gravedad

INDU

CCIÓ

N MA

NTEN

IMIE

NTO

• Randomizado, doble-ciego, controlado-placebo • Tratamiento standard: (+ETN)

• Esteroides + CFM o MTX

Stone, Hoffman. N Engl J Med 2005

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

WGETetanerceptdoble-ciego

n= 174

WEGENT

X

Remisión >6 meses Baja actividad >6 meses0

20

40

60

80

100

%

Etanercept Placebo

Eficacia

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

etanercept WGET

Stone, Hoffman. N Engl J Med 2005

Muertes Tumores sólidos0

2

4

6

8

Etanercept Placebo

p= .01

(n)

Efectos secundarios graves

6

0

4

2

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

etanercept WGET

Stone, Hoffman. N Engl J Med 2005

•Receptor soluble/ monoclonales anti-TNF

•Randomización opinable

CRíTICA

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

etanercept WGET

Stone, Hoffman. N Engl J Med 2005

Localizada/tempranaCreat < 1.7 mg/dl

Generalizada gravecreat 1.7 - 5.6 mg/dl

Generalizada graveCreat > 5,6 mg/dl

MTX (NORAM) CYM ev (CYCLOPS) IGEVsETN (WGET)RTX (RITUXVAS)RTX (RAVE)

MEPEX(plasmaféresis)

MTX (NORAM) AZA (CYCAZAREM) MTX (WEGENT)MMF (IMPROVE)

Vasculitis ANCAs+

Vasculitis Necrotizantes Sistémicastratamiento actual

tto adaptado a gravedad

INDU

CCIÓ

N MA

NTEN

IMIE

NTO

Célula T

RESPUESTA CELULAR

ACGTAKAYASU

GranulomaCME (VHC+)PAN (VHB+)

PSH

PAM

Célula BRESPUESTA

HUMORAL

WegenerChurg-Strauss

InmunocomplejosANCA

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

vasculitis: necrotizante/no necrotizante

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

Stone. N Engl J Med 2010

RAVErituximab

n= 197

RTX 375 mg/m2

N= 99

ScreeningR

ando

miz

ació

n

Inducción remisión6 meses

CYM vo 2 mg/k/d

N= 98

AZA 2 mg/k/d[ ]N= 197

01 2 3

Mantenimiento 12 meses

meses0 3 6

[

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

RAVE

Primary Outcome 1. Sustained remission (BVAS = 0) at 6 months2. Severe adverse events (CTCAE grade ≥ 3) at 2 years

Stone. N Engl J Med 2010

rituximabdoble ciego

6471

67

5562

42

0

20

40

60

80

100

BVAS= 0 (+ pred= 0) BVAS= 0 (+ pred <10) BVAS= 0

RTXCYM

NS NS < .05

101 pacientes con brote grave(excluidos 96 onset)

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

rituximab RAVE

RAVE: RESULTADOS6 meses

31

22

34 33

0

20

40

60

80

100

AEs total ≥1 EAs grado 3

RTXCYM

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

rituximab RAVE

< .05NS

Stone. N Engl J Med 2010

RAVE: RESULTADOS6 meses

RTX 375 mg/m2

N= 99

ScreeningR

ando

miz

ació

n

Inducción remisión6 meses

CYM vo 2 mg/k/d

N= 98

AZA 2 mg/k/d[ ]N= 197

01 2 3

Mantenimiento 12 meses

meses0 3 6

[

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

RAVE

Primary Outcome 1. Sustained remission (BVAS = 0) at 6 months2. Severe adverse events (CTCAE grade ≥ 3) at 2 years

Stone. N Engl J Med 2010

rituximabdoble ciego

Un solo ciclo de RTX (4 semanas) es tan efectivo como 18 meses de CYM vo + AZA

resultados: 12 &18 meses

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

RAVE

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

[Epub ahead of print] A&R 2012

RTX Protocolizado frente a demanda

RTX 1g x2

N= 45

ScreeningR

ando

miz

ació

nPeríodo de tratamiento

2 40

[N= 106

Mes 6

rituximabVasculitis ANCAs+

refractarias

RTX Protocolizado frente a demanda

No protocolo1g x2 ó

375 mg/m2N= 28

12 18 24 30

Esteroides IS

A&R 2012

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

[

96

12

27

93

73

21

0

20

40

60

80

100

remisión brote 2 años S infecciones

RTX protocoloRTX demanda

Median follow-up: 31 (4-56) months, protocol patients versus 22 (6-84) months, non-protocol patients

p<.001

A&R 2012

rituximab RTX Protocolizado frente a demanda

Vasculitis Necrotizantes Sistémicasvasculitis refractarias

*

RESUMEN

•El tratamiento de la ACG se fundamenta en esteroides a dosis altas, el MTX probablemente sea de utilidad, los anti-TNF parecen ineficaces, y TCZ está pendiente de confirmar su utilidad.

•El tratamiento clásico de las vasculitis necrotizantes sistémicas se fundamenta en esteroides a dosis altas y ciclofosfamida.

•Distintas alternativas terapéuticas consiguen evitar o reducir esa pauta tóxica y en ocasiones ineficaz.

•El RTX (estudio RAVE) es el primer biológico que demuestra eficacia en las vasculitis ANCAs +.

Barcelona 27 de octubre del 2012